CRIMINAL PROCEDURE CODE OF GEORGIA

Document structure

View explanations

Referenced documents

Document comments

Document Highlights

Consolidated publications

21/02/2024 15/12/2023 15/12/2023 16/11/2023 21/09/2023 27/07/2023 28/06/2023 15/06/2023 14/06/2023 31/05/2023 22/02/2023 29/11/2022 18/10/2022 23/09/2022 09/09/2022 06/09/2022 21/06/2022 24/06/2022 24/05/2022 13/04/2022 25/02/2022 30/12/2021 28/12/2021 22/12/2021 15/12/2021 23/09/2021 15/07/2021 28/06/2021 28/06/2021 22/06/2021 22/06/2021 09/06/2021 27/04/2021 30/03/2021 11/01/2021 25/12/2020 29/12/2020 18/12/2020 15/07/2020 14/07/2020 13/07/2020 14/07/2020 02/07/2020 23/06/2020 21/05/2020 22/05/2020 20/03/2020 20/12/2019 20/12/2019 19/12/2019 29/11/2019 24/10/2019 17/10/2019 20/09/2019 20/09/2019 18/09/2019 29/05/2019 08/05/2019 17/04/2019 27/12/2018 22/12/2018 14/12/2018 14/12/2018 14/12/2018 30/11/2018 30/11/2018 31/10/2018 05/09/2018 21/07/2018 20/07/2018 05/07/2018 30/05/2018 17/05/2018 04/05/2018 18/04/2018 18/04/2018 23/12/2017 23/12/2017 13/10/2017 16/06/2017 01/06/2017 01/06/2017 04/05/2017 04/05/2017 21/04/2017 22/03/2017 08/02/2017 27/01/2017 22/12/2016 21/12/2016 24/06/2016 24/06/2016 22/06/2016 08/06/2016 27/04/2016 13/04/2016 14/04/2016 13/04/2016 18/12/2015 16/12/2015 27/10/2015 29/09/2015 15/09/2015 31/07/2015 08/07/2015 10/07/2015 08/07/2015 12/06/2015 29/05/2015 01/05/2015 30/04/2015 20/03/2015 19/02/2015 22/01/2015 30/11/2014 13/11/2014 17/10/2014 18/09/2014 01/08/2014 24/07/2014 26/07/2014 24/07/2014 23/05/2014 04/04/2014 26/12/2013 13/12/2013 11/12/2013 04/10/2013 04/10/2013 29/07/2013 24/07/2013 14/06/2013 30/05/2013 30/05/2013 01/05/2013 19/04/2013 17/04/2013 18/01/2013 22/06/2012 19/06/2012 22/06/2012 12/06/2012 05/06/2012 25/05/2012 25/05/2012 25/05/2012 22/05/2012 27/03/2012 02/03/2012 27/12/2011 25/11/2011 28/10/2011 01/07/2011 21/06/2011 17/06/2011 03/06/2011 05/05/2011 11/03/2011 11/03/2011 10/12/2010 07/12/2010 24/09/2010 03/11/2009
Return back

Consolidated version (final)

საქართველოს კანონი

 

საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი

 

ზოგადი ნაწილი

კარი I

სისხლის სამართლის პროცესის კანონმდებლობა და პრინციპები

თავი I

სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობა, მისი ამოცანები და მოქმედების სფერო

     მუხლი 1. კოდექსის მიზანი

ეს კოდექსი ადგენს დანაშაულის გამოძიების, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და მართლმსაჯულების განხორციელების წესებს.

     მუხლი 2. სისხლის სამართლის საპროცესო კანონის გამოყენების წესი, კანონის ანალოგია

1. სისხლის სამართლის პროცესში გამოიყენება ის საპროცესო ნორმა, რომელიც მოქმედებს გამოძიებისა და სასამართლო განხილვის დროს.

2. სისხლის სამართლის საპროცესო კანონში შეტანილი ცვლილებები იწვევს წინათ გამოტანილი საპროცესო აქტის გაუქმებას ან შეცვლას, თუ ამით უმჯობესდება ბრალდებულის (მსჯავრდებულის) მდგომარეობა.

3. საქართველოს კანონმდებლობაში ხარვეზის არსებობისას დასაშვებია სისხლის სამართლის საპროცესო ნორმის ანალოგიით გამოყენება, თუ ამით არ იზღუდება საქართველოს კონსტიტუციითა და საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ადამიანის უფლებები და თავისუფლებები.

4. დანაშაულის ჩადენის ადგილის მიუხედავად, სისხლის სამართლის პროცესი საქართველოს ტერიტორიაზე ხორციელდება საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

5. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობა გამოიყენება აგრეთვე საქართველოს დროშით ან ამოსაცნობი ნიშნით საქართველოს ფარგლებს გარეთ მყოფ საჰაერო თუ საზღვაო ხომალდზე ჩადენილი დანაშაულის გამო, თუ საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებითა და შეთანხმებებით სხვა რამ არ არის დადგენილი.

51. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობა გამოიყენება საზღვარგარეთ საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობის ან საკონსულო დაწესებულების ტერიტორიაზე, თუ საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებით სხვა რამ არ არის დადგენილი.

6. საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებათა და შეთანხმებათა შესაბამისად, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობა შეიძლება გამოყენებულ იქნეს უცხო სახელმწიფოს ტერიტორიაზედაც.

7. საქართველოს მოქალაქე, რომელიც დიპლომატიური იმუნიტეტით სარგებლობს, აგრეთვე საზღვარგარეთ მყოფი მისი ოჯახის წევრები, თუ ისინი ნებაყოფლობით არ დათანხმდებიან ადგილსამყოფელი ქვეყნის სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობის გამოყენებას, ექვემდებარებიან საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობის იურისდიქციას.

8. საქართველოს ტერიტორიაზე საპროცესო მოქმედების ჩატარების შესახებ უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს თუ საგამოძიებო ორგანოს შუამდგომლობის შესრულებისას შეიძლება ამ სახელმწიფოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობის გამოყენებაც, თუ ეს გათვალისწინებულია საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით.

საქართველოს 2018 წლის 20  ივლისის  კანონი №3157  –  ვებგვერდი, 06.08.2018წ.

   მუხლი 3. ძირითად ტერმინთა განმარტება ამ კოდექსის მიზნებისთვის

1. არასრულწლოვანი – პირი, რომელსაც 18 წელი არ შესრულებია.

2. ახლო ნათესავი – მშობელი, მშვილებელი, შვილი, მინდობით აღსაზრდელი, პაპა, ბებია, შვილიშვილი, და, ძმა, მეუღლე (მათ შორის, განქორწინებული).

3. ოჯახის წევრი – მეუღლე, არასრულწლოვანი შვილი ან გერი, მასთან მუდმივად მცხოვრები პირი.

4. კანონიერი წარმომადგენელი – ახლო ნათესავი, მეურვე, მზრუნველი, მხარდამჭერი, რომელიც მონაწილეობს სისხლის სამართლის პროცესში ისეთ შემთხვევაში, როდესაც პროცესის მონაწილე არის არასრულწლოვანი, შეზღუდულქმედუნარიანი, თუ მას ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ შეუძლია დაიცვას თავი, აგრეთვე მხარდაჭერის მიმღები, თუ სასამართლოს გადაწყვეტილებით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული.

5. მხარე – ბრალდებული, მსჯავრდებული, გამართლებული, მათი ადოკატი, გამომძიებელი, პროკურორი.

6. ბრალდების მხარე – გამომძიებელი, პროკურორი.

7. დაცვის მხარე – ბრალდებული, მსჯავრდებული, გამართლებული, მათი ადვოკატი.

8. მსჯავრდებული – პირი, რომლის მიმართაც გამოტანილია სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი.

9. ადვოკატი – პირი, რომელიც კანონით დადგენილი წესით იცავს ბრალდებულის, მსჯავრდებულის, გამართლებულის ინტერესებს და უწევს მათ იურიდიულ დახმარებას.

10. გამოძიება – უფლებამოსილი პირის მიერ ამ კოდექსით დადგენილი წესით განხორციელებულ მოქმედებათა ერთობლიობა, რომლის მიზანია დანაშაულთან დაკავშირებული მტკიცებულებების შეგროვება.

11. დასაბუთებული ვარაუდი – ფაქტების ან ინფორმაციის ერთობლიობა, რომელიც მოცემული სისხლის სამართლის საქმის გარემოებათა ერთობლიობით დააკმაყოფილებდა ობიექტურ პირს, რათა დაესკვნა პირის მიერ დანაშაულის შესაძლო ჩადენა, ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისთვის ან/და აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებისთვის გათვალისწინებული მტკიცებულებითი სტანდარტი.

111. საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოსატანად საკმარისი მტკიცებულებები – მტკიცებულებები, რომლებიც დაარწმუნებდა ობიექტურ პირს, რომ ბრალდებულმა ჩაიდინა დანაშაული, იმის გათვალისწინებით, რომ ბრალდებული აღიარებს დანაშაულს, სადავოდ არ ხდის ბრალდების მხარის მიერ წარდგენილ მტკიცებულებებს და უარს ამბობს სასამართლოს მიერ მისი საქმის არსებითი განხილვის უფლებაზე.

12. ალბათობის მაღალი ხარისხი – წინასასამართლო სხდომაზე საქმის არსებითად განსახილველად გადაცემის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას მოსამართლის სახელმძღვანელო სტანდარტი, რომელიც ეყრდნობა სხდომაზე წარმოდგენილ ურთიერთშეთავსებად და დამაჯერებელ მტკიცებულებათა ერთობლიობას და საკმარისია ვარაუდის მაღალი ხარისხისათვის, რომ მოცემულ საქმეზე გამოტანილ იქნება გამამტყუნებელი განაჩენი.

13. გონივრულ ეჭვს მიღმა – სასამართლოს მიერ გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანისათვის საჭირო მტკიცებულებათა ერთობლიობა, რომელიც ობიექტურ პირს დაარწმუნებდა პირის ბრალეულობაში. 

14. განაჩენი – პირველი ინსტანციის, სააპელაციო ან საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელიც ბრალდებულს ცნობს დამნაშავედ დანაშაულის ჩადენაში ან ამართლებს მას.

15. განჩინება – სასამართლოს გადაწყვეტილება (განაჩენის და განკარგულების გარდა) ნებისმიერ საკითხზე.

16. დადგენილება – გამომძიებლის, პროკურორის გადაწყვეტილება ნებისმიერ საკითხზე.

17. ღამე – დრო 22 საათიდან 6 საათამდე.

18. საპატიო მიზეზი – სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილის გამოუცხადებლობა, რაც გამოწვეულია მისი ავადმყოფობით, ახლო ნათესავის გარდაცვალებით, სხვა განსაკუთრებული ობიექტური გარემოებებით, რომლებიც მისგან დამოუკიდებელი მიზეზით შეუძლებელს ხდის პროცესზე გამოცხადებას. ავადმყოფობა დადასტურებული უნდა იყოს სამედიცინო დაწესებულების შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე პირის მიერ გაცემული, უფლებამოსილი პირის მიერ ხელმოწერილი და ბეჭდით დამოწმებული დოკუმენტით, რომელიც პირდაპირ მიუთითებს პროცესზე გამოცხადების შეუძლებლობაზე. წინასწარ ცნობილი საპატიო მიზეზის არსებობის თაობაზე შეტყობინება უნდა წარედგინოს სასამართლოს პირველი შესაძლებლობისთანავე, მაგრამ პროცესის დაწყებამდე არა უგვიანეს 48 საათისა. საპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობის დამადასტურებელი დოკუმენტი წარდგენილ უნდა იქნეს გამოუცხადებლობიდან 5 დღეში.

19. ბრალდებული – პირი, რომლის მიმართაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ მან ჩაიდინა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული დანაშაული.

20. მოწმე – პირი, რომელმაც შეიძლება იცოდეს სისხლის სამართლის საქმის გარემოებათა დასადგენად საჭირო მონაცემი. პირი მოწმის სტატუსსა და უფლება-მოვალეობებს იძენს სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის თაობაზე გაფრთხილებისა და ფიცის დადების შემდეგ.

21. ექსპერტი – სპეციალური ცოდნის, ჩვევებისა და გამოცდილების მქონე ფიზიკური პირი, რომელიც ამ კოდექსით დადგენილი წესით, სისხლის სამართლის საქმეზე საჭირო გამოკვლევის ჩასატარებლად და დასკვნის შესადგენად მიწვეულია მხარის ან მხარის შუამდგომლობით სასამართლოს მიერ. გარდა ამისა, ექსპერტი მხარეებსა და სასამართლოს დახმარებას უწევს მტკიცებულებათა აღმოჩენაში, გამოკვლევასა და დემონსტრირებაში.

22. დაზარალებული – სახელმწიფო, ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელსაც მორალური, ფიზიკური თუ ქონებრივი ზიანი მიადგა უშუალოდ დანაშაულის შედეგად.

221. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი − პირი, რომელიც უზრუნველყოფს მოწმის/დაზარალებულის მხარდაჭერას სამართალწარმოების პროცესში.

23. მტკიცებულება – კანონით დადგენილი წესით სასამართლოში წარდგენილი ინფორმაცია, ამ ინფორმაციის შემცველი საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან სხვა ობიექტი, რომლის საფუძველზედაც მხარეები სასამართლოში ადასტურებენ ან უარყოფენ ფაქტებს, სამართლებრივად აფასებენ მათ, ასრულებენ მოვალეობებს, იცავენ თავიანთ უფლებებსა და კანონიერ ინტერესებს, ხოლო სასამართლო ადგენს, არსებობს თუ არა ფაქტი ან ქმედება, რომლის გამოც ხორციელდება სისხლის სამართლის პროცესი, ჩაიდინა თუ არა ეს ქმედება გარკვეულმა პირმა, დამნაშავეა თუ არა იგი, აგრეთვე გარემოებებს, რომლებიც გავლენას ახდენს ბრალდებულის პასუხისმგებლობის ხასიათსა და ხარისხზე, ახასიათებს მის პიროვნებას. დოკუმენტი მტკიცებულებაა, თუ ის შეიცავს სისხლის სამართლის საქმის ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებების დასადგენად საჭირო ცნობას. დოკუმენტად ითვლება ნებისმიერი წყარო, რომელშიც ინფორმაცია აღბეჭდილია სიტყვიერ-ნიშნობრივი ფორმით ან/და ფოტო-, კინო-, ვიდეო-, ბგერისა თუ სხვა ჩანაწერის სახით ან სხვა ტექნიკური საშუალების გამოყენებით.

24. მოწმის ჩვენება – მოწმის მიერ სასამართლოში მიცემული ინფორმაცია სისხლის სამართლის საქმის გარემოებათა შესახებ.

25. ნივთიერი მტკიცებულება – საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან სხვა ობიექტი, რომელიც წარმოშობით, აღმოჩენის ადგილითა და დროით, ნიშან-თვისებებითა და მასზე დარჩენილი კვალით დაკავშირებულია სისხლის სამართლის საქმის ფაქტობრივ გარემოებასთან და შეიძლება დანაშაულის აღმოჩენის, დამნაშავის დადგენის ან ბრალდების უარყოფის თუ დადასტურების საშუალება იყოს, აგრეთვე  „ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის 21 პუნქტით გათვალისწინებული კონტროლირებადი მიწოდების განხორციელებისას გამოყენებული წინასწარ ნიშანდებული ან/და ყალბი (სიმულაციური) საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან სხვა ობიექტი.

26. გამოძიების ადგილი – საგამოძიებო ორგანოს ადმინისტრაციული შენობის მდებარეობის ადგილი.

27. კომპიუტერული სისტემა – ნებისმიერი მექანიზმი ან ერთმანეთთან დაკავშირებულ მექანიზმთა ჯგუფი, რომელიც პროგრამის მეშვეობით, ავტომატურად ამუშავებს მონაცემებს (მათ შორის, პერსონალური კომპიუტერი, ნებისმიერი მოწყობილობა მიკროპროცესორით, აგრეთვე მობილური ტელეფონი).

28. კომპიუტერული მონაცემი – კომპიუტერულ სისტემაში დამუშავებისათვის ხელსაყრელი ნებისმიერი ფორმით გამოსახული ინფორმაცია, მათ შორის, პროგრამა, რომელიც უზრუნველყოფს კომპიუტერული სისტემის ფუნქციონირებას.

281. მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის მოძიების ერთიანი სისტემა − „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის „ჰ71“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის მოძიების ერთიანი სისტემა.

29. მომსახურების მომწოდებელი – ნებისმიერი ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც მომხმარებლებს უზრუნველყოფს შესაძლებლობით, ურთიერთობა განახორციელონ კომპიუტერული სისტემის საშუალებით, ასევე ნებისმიერი სხვა პირი, რომელიც ამუშავებს ან ინახავს კომპიუტერულ მონაცემებს ამგვარი საკომუნიკაციო მომსახურების ან ასეთი მომსახურების მომხმარებელთა სახელით.

30. ინტერნეტტრაფიკის მონაცემი – კომუნიკაციებთან დაკავშირებული და კომპიუტერული სისტემის მიერ გენერირებული ნებისმიერი კომპიუტერული მონაცემი, რომელიც კომუნიკაციათა ჯაჭვის ნაწილია, მიუთითებს კომუნიკაციის წყაროს, დანიშნულების ადგილს, მიმართულებას, დროს, თარიღს, ზომას, ხანგრძლივობას, ძირითადი მომსახურების ტიპს.

31. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტი − პირი, რომლის მიმართაც ხორციელდება ფარული საგამოძიებო მოქმედება.

32. ამ კოდექსის XVI1 თავის მიზნებისთვის, შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო:

ა) ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“−„დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედებების განხორციელებისას − საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ოპერატიულ-ტექნიკური სააგენტო (შემდგომ − სააგენტო), რომელიც არის ამ ფარული საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარების ექსკლუზიური უფლებამოსილების მქონე ორგანო;

ბ) ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ და „ვ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედებების განხორციელებისას − ფარული საგამოძიებო მოქმედების განმახორციელებელი შესაბამისი სახელმწიფო ორგანო თავისი კომპეტენციის ფარგლებში.

321. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

33. ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია კავშირგაბმულობის არხიდან − შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს მიერ ელექტრონული კავშირიდან (ელექტრონული ფოსტა), კავშირგაბმულობის ქსელიდან, სატელეკომუნიკაციო ან საინფორმაციო სისტემიდან მიმდინარე, გადაცემული, მიღებული, შეკრებილი, დამუშავებული ან დაგროვებული ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია ტექნიკურ ან/და პროგრამულ საშუალებათა გამოყენებით.

34. ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია კომპიუტერული სისტემიდან − შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს მიერ კომპიუტერული სისტემიდან გადაცემული, მიღებული, აგრეთვე კომპიუტერულ სისტემაში მიმდინარე, შეკრებილი, დამუშავებული ან დაგროვებული ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია ტექნიკურ ან/და პროგრამულ საშუალებათა გამოყენებით.

35. გეოლოკაციის რეალურ დროში განსაზღვრა − მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის რეალურ დროში მაქსიმალურად შესაძლო სიზუსტით განსაზღვრა.

36. სატელეფონო კომუნიკაციის ფარული მიყურადება და ჩაწერა − „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად ავტორიზებული პირის საერთო სარგებლობის ელექტრონული საკომუნიკაციო ქსელებითა და საშუალებებით განხორციელებული სატელეფონო კომუნიკაციის ფარული მიყურადება და ჩაწერა.

37. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტის ტექნიკური იდენტიფიკატორი − ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტის სარგებლობაში არსებული საკომუნიკაციო აღჭურვილობის მაიდენტიფიცირებელი მონაცემი (ნებისმიერი მონაცემი, რომელიც იძლევა საკომუნიკაციო აღჭურვილობის ინდივიდუალური იდენტიფიცირების საშუალებას ან ხელს უწყობს მის ინდივიდუალურ იდენტიფიცირებას (მათ შორის, ტელეფონის ნომერი, ინტერნეტპროტოკოლის მისამართი (IP-მისამართი), მობილური აღჭურვილობის საერთაშორისო იდენტიფიკატორი (IMEI), მობილურის მომხმარებლის საერთაშორისო იდენტიფიკატორი (IMSI), MAC-მისამართი და სხვა)) ან მომხმარებლის სახელი.

38. პირველადი გამოკვლევა − დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებული საგნის, დოკუმენტის, ნივთის, ნივთიერების, ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის თავდაპირველად ბრალდების მხარის მიერ დათვალიერება, მისი შინაარსის გაცნობა, ამ მასალაზე ექსპერტიზის ან სხვა საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება, სანამ ანალოგიური უფლებით დაცვის მხარე ისარგებლებს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2014 წლის 24 ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2014  წლის 30 ნოემბრის  კანონი №2870 - ვებგვერდი, 30.11.2014წ.

საქართველოს 2015 წლის 20 მარტის კანონი №3358 - ვებგვერდი, 31.03.2015წ.

საქართველოს 2015 წლის 8 ივლისის კანონი №3955 - ვებგვერდი, 15.07.2015წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს  2016 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილება №1/1/625,640 - ვებგვერდი, 22.04.2016წ.

საქართველოს 2017 წლის 22  მარტის კანონი №476   - ვებგვერდი, 27.03.2017წ.

საქართველოს 2017 წლის 4 მაისის  კანონი  №755  - ვებგვერდი, 24.05.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 27 დეკემბრის კანონი №4265 – ვებგვერდი, 29.12.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 17 ოქტომბრის კანონი №5186 – ვებგვერდი, 23.10.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 19 დეკემბრის კანონი №5621 – ვებგვერდი, 26.12.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

საქართველოს 2022 წლის 24 მაისის კანონი №1575 – ვებგვერდი, 06.06.2022წ.

თავი II

სისხლის სამართლის პროცესის პრინციპები

 

     მუხლი 4. პიროვნების ღირსების ხელშეუვალობა  

1. მოსამართლე, პროკურორი, გამომძიებელი და სისხლის სამართლის პროცესის სხვა მონაწილეები ვალდებული არიან სისხლის სამართლის პროცესის ყველა სტადიაზე დაიცვან პროცესის მონაწილეთა ღირსება და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა.

2. დაუშვებელია ადამიანის ნების თავისუფლებაზე ზემოქმედება წამების, ძალადობის, სასტიკი მოპყრობის, მოტყუების, სამედიცინო ჩარევის, ჰიპნოზის, ასევე სხვა ისეთი ღონისძიებების გამოყენებით, რომლებიც ზემოქმედებს ადამიანის მეხსიერებაზე ან აზროვნებაზე. აგრეთვე დაუშვებელია მუქარა ან ისეთი შეღავათების დაპირება, რომლებიც კანონით არ არის გათვალისწინებული.

3. სისხლის სამართლის პროცესის ფარგლებში იძულება შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით. # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # 

    მუხლი 5. უდანაშაულობისა და თავისუფლების პრეზუმფცია  

1. პირი უდანაშაულოდ ითვლება, ვიდრე მისი დამნაშავეობა არ დამტკიცდება სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გამამტყუნებელი განაჩენით.

2. არავინ არ არის ვალდებული, ამტკიცოს თავისი უდანაშაულობა. ბრალდების მტკიცების ტვირთი ეკისრება ბრალმდებელს. ბრალმდებელს უფლება აქვს, უარი თქვას ბრალდებაზე.

3. მტკიცებულების შეფასების დროს წარმოშობილი ეჭვი, რომელიც არ დადასტურდება კანონით დადგენილი წესით, უნდა გადაწყდეს ბრალდებულის (მსჯავრდებულის) სასარგებლოდ.

4. პირი უნდა იყოს თავისუფალი, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ დადასტურდა მისი დაპატიმრების აუცილებლობა. # # # # # # # # # # # # 

    მუხლი 6. ადამიანის კონსტიტუციურ უფლებათა და თავისუფლებათა არამართლზომიერი შეზღუდვის დაუშვებლობა 

1. სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილის კონსტიტუციურ უფლებათა და თავისუფლებათა შეზღუდვა დასაშვებია მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციითა და ამ კოდექსით გათვალისწინებული სპეციალური ნორმების საფუძველზე.

2. პირის დამნაშავედ ცნობა და მისთვის სასჯელის შეფარდება მხოლოდ სასამართლოს უფლებამოსილებაა.

3. უპირატესობა ყოველთვის უნდა მიენიჭოს უფლებათა და თავისუფლებათა შეზღუდვის ყველაზე მსუბუქ ფორმას. # 

    მუხლი 7. სისხლის სამართლის პროცესში პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა  

1. გამოძიების პროცესში მხარეს არა აქვს უფლება, თვითნებურად და უკანონოდ ჩაერიოს სხვის პირად ცხოვრებაში. კერძო საკუთრების ან სხვა მფლობელობის და ნებისმიერი საშუალებით განხორციელებული კერძო კომუნიკაციის ხელშეუხებლობა გარანტირებულია კანონით.

2. საპროცესო მოქმედების ჩამტარებელმა არ უნდა გაამჟღავნოს ცნობები პირადი ცხოვრების შესახებ, ასევე პირადი ხასიათის ცნობები, რომელთა საიდუმლოდ დაცვაც პირს საჭიროდ მიაჩნია.

3. პირს, რომელსაც ზიანი მიადგა მისი პირადი ცხოვრების შესახებ ცნობების/პერსონალური მონაცემების უკანონოდ გამჟღავნებით, აქვს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ზიანის სრულად ანაზღაურების უფლება. # # 

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

    მუხლი 8. სამართლიანი პროცესი და სწრაფი მართლმსაჯულება 

1. ბრალდებულს (მსჯავრდებულს, გამართლებულს) აქვს სამართლიანი პროცესის უფლება.

2. ბრალდებულს აქვს უფლება სწრაფი მართლმსაჯულებისა ამ კოდექსით დადგენილ ვადებში. პირს უფლება აქვს, უარი განაცხადოს ამ უფლებაზე, თუ ეს აუცილებელია დაცვის სათანადოდ მომზადებისათვის.

3. სასამართლო ვალდებულია პრიორიტეტულად განიხილოს ის სისხლის სამართლის საქმე, რომელშიც ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებულია პატიმრობა. # # # # # # # # # 

    მუხლი 9. მხარეთა თანასწორობა და შეჯიბრებითობა

1. სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებისთანავე სისხლის სამართლის პროცესი ხორციელდება მხარეთა თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის საფუძველზე.

2. მხარეს უფლება აქვს, ამ კოდექსით დადგენილი წესით დააყენოს შუამდგომლობა, მოიპოვოს, სასამართლოს მეშვეობით გამოითხოვოს, წარადგინოს და გამოიკვლიოს ყველა შესაბამისი მტკიცებულება. # # # # 

    მუხლი 10. სასამართლო სხდომის საჯაროობა და ზეპირობა

1. სასამართლო სხდომა, როგორც წესი, ტარდება საჯაროდ და ზეპირად. სხდომის დახურვა დასაშვებია მხოლოდ ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში.

2. სასამართლოს მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება ცხადდება საჯაროდ.

3. (ამოღებულია - 18.01.2013, №205).

4. სასამართლოს შენობაში, ასევე სასამართლო სხდომის დარბაზში სისხლის სამართლის საქმის განხილვის ფოტო-, კინო-, ვიდეოგადაღება, სტენოგრაფირება და აუდიოჩაწერა ხორციელდება „საერთო სასამართლოების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით დადგენილი წესით. # # # # # 

საქართველოს 2013 წლის 18 იანვრის კანონი №205 - ვებგვერდი, 28.01.2013წ.

საქართველოს 2013 წლის 1 მაისის კანონი №583 – ვებგვერდი, 20.05.2013წ.

    მუხლი 11. სისხლის სამართლის პროცესის სახელმწიფო ენაზე განხორციელება

სისხლის სამართლის პროცესი ხორციელდება ქართულ ენაზე, აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში – აგრეთვე აფხაზურ ენაზე. პროცესის მონაწილეს, რომელმაც არ იცის ან სათანადოდ არ იცის სისხლის სამართლის პროცესის ენა, ამ კოდექსით დადგენილი წესით დაენიშნება თარჯიმანი. # # # 

    მუხლი 12. კანონიერება და სასამართლოს დამოუკიდებლობა

1. პირი უნდა განსაჯოს მხოლოდ იმ სასამართლომ, რომლის განსჯადობასაც კანონით ექვემდებარება მისი საქმის განხილვა.

2. სისხლისსამართლებრივ დევნას ამ კოდექსით დადგენილი წესით ახორციელებს მხოლოდ პროკურორი.

3. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილი სისხლის სამართლის საქმის გამოძიებისა და სასამართლო განხილვის წესი საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ერთიანია და სავალდებულოა სისხლის სამართლის პროცესის ყველა მონაწილისათვის.

4. ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში პირის კანონიერ ინტერესს პრიორიტეტი აქვს დანაშაულის გახსნისა და დამნაშავის დასჯის საჯარო ინტერესთან შედარებით. პირის კანონიერი ინტერესების დაცვა სისხლის სამართლის პროცესში საზოგადოების ინტერესებს ემსახურება. # # # # # # # # # # # # # # 

    მუხლი 13. მტკიცებულება

1. მტკიცებულებას არა აქვს წინასწარ დადგენილი ძალა.

2. ბრალდებულის აღიარება, თუ ის არ დასტურდება მისი ბრალეულობის დამადასტურებელი სხვა მტკიცებულებით, საკმარისი არ არის მის მიმართ გამამტყუნებელი განაჩენის გამოსატანად. გამამტყუნებელი განაჩენი უნდა ეფუძნებოდეს მხოლოდ ერთმანეთთან შეთანხმებულ, აშკარა და დამაჯერებელ მტკიცებულებათა ერთობლიობას, რომელიც გონივრულ ეჭვს მიღმა ადასტურებს პირის ბრალეულობას. # # # # 

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი მე-13 მუხლის მე-2 ნაწილის მე-2 წინადადების ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს ამავე კოდექსის 76-ე მუხლით განსაზღვრული (2013 წლის 14 ივნისის რედაქცია) მტკიცებულების –  ირიბი ჩვენების საფუძველზე გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანის შესაძლებლობას) -  საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 22 იანვრის გადაწყვეტილება №1/1/548 – ვებგვერდი, 04.02.2015წ.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი მე-13 მუხლის მე-2 ნაწილის მე-2 წინადადების ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც უშვებს ჩხრეკის შედეგად ამოღებული უკანონო ნივთის მტკიცებულებად გამოყენების შესაძლებლობას, იმ პირობებში, როდესაც ამოღებული ნივთის ბრალდებულის მფლობელობაში ყოფნა დასტურდება მხოლოდ სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომლის ჩვენებებით და ამავე დროს, სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომლებს შეეძლოთ, თუმცა არ მიიღეს სათანადო ზომები ჩხრეკის სანდოობის დამადასტურებელი ნეიტრალური მტკიცებულებების მოსაპოვებლად) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 25 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №2/2/1276   – ვებგვერდი, 30.12.2020წ.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი მე-13 მუხლის მე-2 ნაწილის მე-2 წინადადების ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანისას სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომლის იმ ჩვენების მტკიცებულებად გამოყენებას, რომელიც ეფუძნება ოპერატიული წყაროს („კონფიდენტი“, „ინფორმანტი“) ან ანონიმური პირის მიერ მიწოდებულ ინფორმაციას) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 25 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №2/2/1276   – ვებგვერდი, 30.12.2020წ.

3. თუ ჩხრეკა ან ამოღება ანონიმური შეტყობინების ან „ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული საიდუმლო თანამშრომლისგან (კონფიდენტისგან)/ინფორმაციის მიმწოდებელი წყაროსგან მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე, ამ კოდექსის 112-ე მუხლის პირველი ან მე-5 ნაწილით დადგენილი წესით ჩატარდა და ამოღებულ იქნა უკანონო საგანი, ნივთი ან ნივთიერება, აღნიშნული გამამტყუნებელ განაჩენს საფუძვლად შეიძლება დაედოს იმ შემთხვევაში, თუ უკანონო საგნის, ნივთის ან ნივთიერების პირის მფლობელობაში ყოფნა, აღნიშნული საგამოძიებო მოქმედების ჩამტარებელი გამომძიებლის ჩვენების, საგამოძიებო მოქმედებაში მონაწილე გამომძიებლის ჩვენების,  საგამოძიებო მოქმედებაში მონაწილე, ოპერატიულ-სამძებრო ფუნქციის მქონე პირის ჩვენებისა და შესაბამისი საგამოძიებო მოქმედების ოქმის გარდა, სხვა მტკიცებულებითაც დასტურდება. ეს წესი არ გამოიყენება, როდესაც სხვა მტკიცებულების მოპოვება/წარდგენა ობიექტურად შეუძლებელია.

შენიშვნა: „უკანონო საგანი, ნივთი ან ნივთიერება“ ამ მუხლის მიზნებისთვის გულისხმობს იმ ასაფეთქებელ მოწყობილობას, ფეთქებად ნივთიერებას, „იარაღის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ იმ იარაღს, საბრძოლო მასალას, „ნარკოტიკული საშუალებების, ფსიქოტროპული ნივთიერებების, პრეკურსორებისა და ნარკოლოგიური დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ იმ სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებულ ნივთიერებას, „ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერებების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ იმ ნივთიერებას, რომლის ფლობა, შეძენა, შენახვა, გადატანა-გადაზიდვა ან ტარება დანაშაულია.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 22 იანვრის გადაწყვეტილება №1/1/548 – ვებგვერდი, 04.02.2015წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 25 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №2/2/1276   – ვებგვერდი, 30.12.2020წ.

საქართველოს 2021 წლის 28 ივნისის კანონი №706 – ვებგვერდი, 29.06.2021წ.

     მუხლი 14. მტკიცებულებათა უშუალოდ და ზეპირად გამოკვლევა

1. სასამართლოს (ნაფიც მსაჯულებს) არ უნდა წარედგინოს მტკიცებულება, თუ მხარეებს მისი უშუალოდ და ზეპირად გამოკვლევის თანაბარი შესაძლებლობა არ ჰქონიათ, გარდა ამ კოდექსით გათვალისწინებული გამონაკლისებისა.

2. მხარეს უფლება აქვს, სასამართლოში მოითხოვოს მოწმის უშუალოდ დაკითხვა და წარადგინოს საკუთარი მტკიცებულება. # # 

     მუხლი 15. ჩვენების მიცემაზე უარის თქმის უფლება

არავინ არ არის ვალდებული, ჩვენება მისცეს საკუთარი თავის ან სხვა პირთა წინააღმდეგ, რომელთა წრეც განისაზღვრება ამ კოდექსით. # # # # # # # # # # # # 

    მუხლი 16. სისხლისსამართლებრივი დევნის დისკრეციულობა

სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებისა და შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას პროკურორი სარგებლობს დისკრეციული უფლებამოსილებით, რა დროსაც ხელმძღვანელობს საჯარო ინტერესებით. # # 

მუხლი 17. ბრალის წაყენება დასაბუთებული ვარაუდის საფუძველზე

1. პირს ბრალი წაეყენება, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ მან ჩაიდინა დანაშაული.

2. პირის ბრალდება მხოლოდ პროკურორის უფლებამოსილებაა. # # # # # # # 

    მუხლი 18. განმეორებით დაკავების, ბრალის წაყენებისა და მსჯავრდების აკრძალვა

1. დაუშვებელია პირის განმეორებით დაკავება მხოლოდ ერთი და იმავე მტკიცებულებების ან/და ინფორმაციის საფუძველზე.

2. არ შეიძლება პირს წაეყენოს ბრალი ან/და დაედოს მსჯავრი იმ დანაშაულისათვის, რომლისთვისაც იგი ერთხელ უკვე გამართლებულ ან მსჯავრდებულ იქნა. # # # # # # # 

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

კარი II

სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილეები

თავი III

სასამართლო

    მუხლი 19. სასამართლო, როგორც მართლმსაჯულების ორგანო

1. სასამართლო სახელმწიფო ხელისუფლების ერთადერთი ორგანოა, რომელიც უფლებამოსილია განახორციელოს მართლმსაჯულება, განიხილოს სისხლის სამართლის საქმე, გამოიტანოს კანონიერი, დასაბუთებული და სამართლიანი განაჩენი.

2. მართლმსაჯულების განხორციელებაზე უარის თქმა დაუშვებელია. სასამართლო ვალდებულია ამ კოდექსით დადგენილი წესით, განსჯადობის მიხედვით განიხილოს სისხლის სამართლის საქმე, შუამდგომლობა და საჩივარი.

    მუხლი 20. სასამართლოს უფლებამოსილება

1. თუ სისხლის სამართლის საქმეს პირველი ინსტანციით არ განიხილავს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო, მას პირველი ინსტანციით განიხილავს რაიონული (საქალაქო) სასამართლო.

2. რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს მაგისტრატი მოსამართლის კომპეტენციაა ადამიანის კონსტიტუციური უფლების შეზღუდვისა და იძულებით ღონისძიებასთან დაკავშირებული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ სასამართლოს განჩინების გამოტანა, ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების საკითხის გადაწყვეტა, ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში გამომძიებლის ან/და პროკურორის უკანონო ქმედების გამო საჩივრის გადაწყვეტა, ასევე ამ კოდექსით გათვალისწინებული სხვა უფლებამოსილებების განხორციელება. ამ ნაწილით გათვალისწინებულ საკითხებზე გადაწყვეტილებას იღებს იმ რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს მაგისტრატი მოსამართლე, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზედაც ტარდება, ჩატარდება ან ჩატარდა გამოძიება ან საპროცესო მოქმედება. ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევაში გადაწყვეტილება შეიძლება მიიღოს სხვა მაგისტრატმა მოსამართლემ. ამ კოდექსით მაგისტრატი მოსამართლის განსჯადობისთვის მიკუთვნებული საკითხები მისი არყოფნისას ან იმ შემთხვევაში, როდესაც გამოძიების ადგილი არ ემთხვევა დანაშაულის ჩადენის ადგილს, შეიძლება განიხილოს სხვა მაგისტრატმა მოსამართლემ ან გამოძიების ადგილის მიხედვით შესაბამისი რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს მოსამართლემ.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით მაგისტრატი მოსამართლის განსჯადობისთვის მიკუთვნებულ საკითხებზე მიღებული გადაწყვეტილების გამო საჩივარს ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში განიხილავს სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგია.

4. რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს ან მაგისტრატი მოსამართლის განაჩენისა და სხვა შემაჯამებელი სასამართლო გადაწყვეტილების გამო სააპელაციო საჩივარს განიხილავს სააპელაციო სასამართლოს სააპელაციო პალატა.

5. სააპელაციო სასამართლოს განაჩენისა და სხვა შემაჯამებელი სასამართლო გადაწყვეტილების გამო საკასაციო საჩივარს განიხილავს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატა.

6. სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატა ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით განიხილავს საქართველოს საერთო სასამართლოების მიერ გამოტანილი და კანონიერ ძალაში შესული განაჩენისა და სხვა შემაჯამებელი სასამართლო გადაწყვეტილების ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო გადასინჯვის შესახებ საჩივარს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 21. ტერიტორიული განსჯადობა

1. სისხლის სამართლის საქმე სასამართლოში განიხილება იმ ადგილის მიხედვით, სადაც ბრალდებული პირველად წარედგინა სასამართლოს.

2. მოსამართლე არკვევს მხარეთა შორის საპროცესო შეთანხმების არსებობას, ასევე საკითხს, დაყენებულია თუ არა შუამდგომლობა სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე. შუამდგომლობის დაყენების შემთხვევაში მოსამართლე მოქმედებს ამ კოდექსის XXI თავის შესაბამისად.

3. გამოძიებისას მხარეთა შორის საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების თაობაზე შუამდგომლობას განიხილავს სასამართლო გამოძიების დამთავრების ადგილის მიხედვით.

4. ზემდგომი სასამართლოს თავმჯდომარე უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობით სისხლის სამართლის საქმე მასში მონაწილე დაზარალებულთა და მოწმეთა უმრავლესობის ადგილსამყოფლის მიხედვით ან სხვა მიზეზით, რომელიც დაკავშირებულია ნაკლები საპროცესო ხარჯების გაწევასთან, განსახილველად გადასცეს სხვა სასამართლოს.

5. თუ სასამართლო დაადგენს, რომ სისხლის სამართლის საქმე მისი განსჯადი არ არის, იგი განჩინებით საქმეს განსჯადობის მიხედვით გადასცემს სხვა სასამართლოს.

6. განსჯადობის შესახებ დავას წყვეტს ზემდგომი სასამართლოს თავმჯდომარე.

  საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418  

    მუხლი 211. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს ტერიტორიული განსჯადობა

ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოები იქმნება თბილისის, ქუთაისის, ბათუმისა და რუსთავის საქალაქო სასამართლოებსა და ზუგდიდის, თელავისა და გორის რაიონულ სასამართლოებში. მათი სამოქმედო ტერიტორიები განისაზღვრება საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს გადაწყვეტილებით.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

    მუხლი 22. სასამართლოთა შემადგენლობა

1. რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს მოსამართლე ან მაგისტრატი მოსამართლე სისხლის სამართლის საქმესთან დაკავშირებულ გადაწყვეტილებას იღებს ერთპიროვნულად.

2. იმ შემთხვევაში, როდესაც რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში არის მოსამართლეთა საკმარისი რაოდენობა კოლეგიური შემადგენლობით საქმეთა განხილვისათვის, სისხლის სამართლის საქმის განმხილველი სასამართლოს თავმჯდომარეს შეუძლია დაადგინოს საქმის კოლეგიური განხილვა სამი მოსამართლის შემადგენლობით, თუ საქმის განხილვასა და გადაწყვეტას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს სასამართლო პრაქტიკისათვის ან საქმე ფაქტობრივი ან სამართლებრივი თვალსაზრისით განსაკუთრებული სირთულისაა, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც საქმე განიხილება ნაფიც მსაჯულთა მონაწილეობით.

3. ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სისხლის სამართლის საქმე რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში განიხილება ნაფიცი მსაჯულებისა და მოსამართლის მონაწილეობით.

4. სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლე საჩივარს განიხილავს ერთპიროვნულად.

5. სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატაში სისხლის სამართლის საქმე სააპელაციო წესით განიხილება კოლეგიურად სამი მოსამართლის შემადგენლობით.

6. ნაკლებად მძიმე და მძიმე კატეგორიის დანაშაულთა სისხლის სამართლის საქმეებზე რაიონული (საქალაქო) სასამართლოების განაჩენებისა და სხვა შემაჯამებელი სასამართლო გადაწყვეტილებების გამო საჩივრები შესაძლებელია სააპელაციო წესით ერთპიროვნულად განიხილოს სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის მოსამართლემ.

7. საკასაციო საჩივარი საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატაში განიხილება კოლეგიურად სამი მოსამართლის შემადგენლობით, ხოლო დიდ პალატაში – ცხრა მოსამართლის შემადგენლობით.

8. სასამართლოს შემადგენლობის ყველა მოსამართლეს გადაწყვეტილების მიღების თანაბარი უფლება აქვს.

9. თუ სისხლის სამართლის საქმე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განსჯადია და ბრალდებული თავს არიდებს სასამართლოში გამოცხადებას, საქმეს სასამართლო განიხილავს მის დაუსწრებლად, ნაფიც მსაჯულთა მონაწილეობის გარეშე.

    მუხლი 23. სასამართლო სხდომის თავმჯდომარე

სასამართლო სხდომის თავმჯდომარე წარმართავს სხდომას, სასამართლოს თათბირის მიმდინარეობას, მხარეებს აძლევს შესაძლებლობას, დაუბრკოლებლად წარადგინონ და გამოიკვლიონ მტკიცებულებანი, უზრუნველყოფს წესრიგის დაცვას, აგრეთვე ახორციელებს ამ კოდექსით გათვალისწინებულ სხვა უფლებამოსილებებს.

    მუხლი 24. სასამართლო სხდომის მდივანი

1. სასამართლო სხდომის მდივანი ამოწმებს, გამოცხადდა თუ არა სასამართლო პროცესზე გამოძახებული პირი, და ამის თაობაზე მოახსენებს სასამართლოს; სხდომის თავმჯდომარის წინადადებით საჯაროდ კითხულობს საპროცესო დოკუმენტს; აწარმოებს სასამართლო სხდომის ოქმს.

2. სასამართლო სხდომის მდივანი ვალდებულია სრულად და სწორად დააფიქსიროს სასამართლო სხდომის ოქმში სასამართლოს მოქმედება და გადაწყვეტილება, აგრეთვე სასამართლო სხდომის ყველა მონაწილის მოქმედება, განცხადება, შუამდგომლობა, ჩვენება და ახსნა-განმარტება. მდივანს უფლება აქვს, ოქმის მომზადებისას გამოიყენოს სტენოგრაფია, დიქტოფონი და სხვა ტექნიკური საშუალებანი.

3. სასამართლო უფლებამოსილია მხარეთა შენიშვნები სასამართლო სხდომის ოქმთან დაკავშირებით განიხილოს მათი მოწვევის გარეშე. სასამართლო სხდომის მდივანი იძლევა წერილობით განმარტებებს.

    მუხლი 25. სასამართლო პროცესის შეჯიბრებითობა და მხარეთა თანასწორობა

1. სასამართლო ვალდებულია მხარეებს თავიანთი უფლებებისა და კანონიერი ინტერესების დასაცავად შეუქმნას თანაბარი შესაძლებლობები ისე, რომ არც ერთ მათგანს არ მიანიჭოს უპირატესობა.

2. სასამართლოს ეკრძალება ბრალდების დამადასტურებელ ან დაცვის ხელშემწყობ მტკიცებულებათა დამოუკიდებლად მოპოვება და გამოკვლევა. მტკიცებულებათა მოპოვება და წარდგენა მხარეების კომპეტენციაა. მოსამართლე უფლებამოსილია გამონაკლის შემთხვევაში მხარეებთან შეთანხმების შედეგად დასვას დამაზუსტებელი კითხვა, თუ ეს აუცილებელია სამართლიანი სასამართლოს უზრუნველსაყოფად .

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 25-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მე-3 წინადადების ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ზღუდავს საქმის განმხილველი მოსამართლის მიერ კითხვის დასმის შესაძლებლობას) -  საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილება №3/2/1478  – ვებგვერდი, 30.12.2021წ.

3. განაჩენის ან სხვა შემაჯამებელი სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე მოსამართლეს უფლება არა აქვს, აზრი გამოთქვას ბრალდებულის (მსჯავრდებულის) დამნაშავედ თუ უდანაშაულოდ ცნობის თაობაზე.

4. თუ სასამართლო სხდომაში ორივე მხარე მონაწილეობს, ერთი მხარის შუამდგომლობასთან ან საჩივართან დაკავშირებით სასამართლო ისმენს მეორე მხარის აზრსაც. # # # # # # # # 

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილება №3/2/1478  – ვებგვერდი, 30.12.2021წ.

    მუხლი 26. სასამართლოს შუამდგომლობა

1. თუ რომელიმე საპროცესო მოქმედების ჩატარება სისხლის სამართლის საქმის განხილვის ადგილზე შეუძლებელია, სასამართლოს უფლება აქვს, ამ მოქმედების ჩასატარებლად დავალება გაუგზავნოს იმავე ან ქვემდგომი დონის სხვა სასამართლოს.

2. უცხო სახელმწიფოს სასამართლოსა თუ საგამოძიებო ორგანოში სასამართლოს შუამდგომლობის გაგზავნის წესი განისაზღვრება საქართველოსა და ამ სახელმწიფოს შორის დადებული ხელშეკრულებით სამართლებრივი დახმარების შესახებ.

    მუხლი 27. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს შემადგენლობა

1. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო შედგება 12 მსაჯულისგან და 2 სათადარიგო მსაჯულისგან, გარდა ამ კოდექსით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

2. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს შემადგენლობაში არ უნდა იყოს ექვსზე ნაკლები მსაჯული ნაკლებად მძიმე კატეგორიის დანაშაულთა საქმეებზე, რვაზე ნაკლები – მძიმე კატეგორიის დანაშაულთა საქმეებზე, ათზე ნაკლები – განსაკუთრებით მძიმე კატეგორიის დანაშაულთა საქმეებზე. #

    მუხლი 28. ნაფიცი მსაჯულის (მსაჯულობის კანდიდატის) სოციალური გარანტიები

1. ნაფიც მსაჯულს და ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატს უფლება აქვთ, დროულად მიიღონ სახელმწიფოსგან ყველა ხარჯის ანაზღაურება, რომლებიც პირდაპირაა დაკავშირებული მათ მიერ საკუთარი მოვალეობის შესრულებასთან. დღიური, სამგზავრო და სხვა პირდაპირი ხარჯების ანაზღაურების ოდენობას განსაზღვრავს საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭო. სასამართლო ნაფიცი მსაჯულების თანხმობით უზრუნველყოფს მათ გადაყვანას მათთვის საგანგებოდ გამოყოფილი ტრანსპორტით მათი საცხოვრებელი ან დროებითი განთავსების ადგილიდან შესაბამის სასამართლომდე და უკან.

2. დასაქმებულ პირს ნაფიც მსაჯულად სასამართლო პროცესში მონაწილეობის დროს უნარჩუნდება სამუშაო ადგილი და ანაზღაურება. 

3. (ამოღებულია - 28.06.2021, №707).

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

საქართველოს 2021 წლის 28 ივნისის კანონი №707 – ვებგვერდი, 29.06.2021წ.

    მუხლი 29. მოთხოვნები ნაფიცი მსაჯულისადმი

პირი უფლებამოსილია ნაფიც მსაჯულად მიიღოს მონაწილეობა სასამართლო პროცესში, თუ:

ა) საქართველოს სამოქალაქო რეესტრის მონაცემთა ბაზაში დაფიქსირებულია, როგორც 18 წელს გადაცილებული პირი;

ბ) იცის სისხლის სამართლის პროცესის ენა;

გ) ცხოვრობს აღმოსავლეთ ან დასავლეთ საქართველოში − იმის შესაბამისად, თუ საქართველოს რომელ ნაწილში მდებარე რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში იმართება ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო პროცესი;

დ) არ აქვს შესაძლებლობის იმგვარი შეზღუდვა, რომელიც ხელს შეუშლის მის მიერ ნაფიცი მსაჯულის მოვალეობის შესრულებას.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

    მუხლი 30. შეუთავსებლობა

პირი ნაფიც მსაჯულად ვერ მიიღებს სისხლის სამართლის პროცესში მონაწილეობას, თუ არსებობს ამ კოდექსით დადგენილი ნაფიცი მსაჯულის აცილების რომელიმე საფუძველი ან/და იგი არის:

ა) სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირი;

ბ) პროკურორი;

გ) გამომძიებელი;

დ) პოლიციელი;

დ1) საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის სისტემის მოსამსახურე;

ე) ადვოკატი;

ვ) მოქმედი სამხედრო მოსამსახურე;

ზ) სასულიერო პირი;

თ) აღნიშნულ საქმეში სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილე;

ი) ბრალდებული;

კ) პირი, რომელსაც ნარკოტიკული საშუალების მცირე ოდენობით მოხმარებისთვის ადმინისტრაციული სახდელი დაედო, და ამ ადმინისტრაციული სახდელის დადებიდან 1 წელზე ნაკლებია გასული;

ლ) ნასამართლევი.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

საქართველოს 2020 წლის 2 ივლისის კანონი №6735 – ვებგვერდი, 07.07.2020წ.

    მუხლი 31. უარი ნაფიცი მსაჯულის მოვალეობის შესრულებაზე

1. პირს უფლება აქვს, უარი განაცხადოს ნაფიცი მსაჯულის მოვალეობის შესრულებაზე:

ა) თუ უკანასკნელი წლის განმავლობაში უკვე იყო ნაფიცი მსაჯული;

ბ) თუ ასრულებს ისეთ სამუშაოს, რომელიც დაკავშირებულია ადამიანის სიცოცხლის, ჯანმრთელობის ან სამოქალაქო უსაფრთხოების დაცვასთან, და მისი კონკრეტულ პერიოდსა და ვითარებაში შეცვლა შეუძლებელია ან მნიშვნელოვან ზიანს გამოიწვევს, რაც დასტურდება ურთიერთშეთავსებადი და დამაჯერებელი ინფორმაციების ერთობლიობით. ეს წესი განსაკუთრებული მნიშვნელობის სხვა სამუშაოს შემსრულებელ პირზე შეიძლება გავრცელდეს მხოლოდ გამონაკლის შემთხვევებში;

გ) ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო;

დ) თუ ხანგრძლივად იმყოფება ან მიემგზავრება საქართველოს ფარგლების გარეთ;

ე) თუ 70 წელს გადაცილებულია.

2. სასამართლო ვალდებულია ინდივიდუალურად გაითვალისწინოს ნაფიცი მსაჯულის კანონიერი ინტერესები. სასამართლო თავისუფლდება ამ ვალდებულებისგან, თუ ნაფიცი მსაჯულის კანონიერი ინტერესების დაკმაყოფილებით დაცული სიკეთე ნაკლებია, ვიდრე მართლმსაჯულებისთვის ან მესამე პირისთვის მიყენებული ზიანი. ასეთ შემთხვევაში პირი არ უნდა გათავისუფლდეს ნაფიცი მსაჯულის მოვალეობის შესრულებისგან.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2021 წლის 28 ივნისის კანონი №707 – ვებგვერდი, 29.06.2021წ.

თავი IV

პროკურორი, გამომძიებელი

    მუხლი 32. პროკურატურა

პროკურატურა სისხლისსამართლებრივი დევნის ორგანოა. ამ ფუნქციის შესრულების უზრუნველსაყოფად პროკურატურა ახორციელებს გამოძიების საპროცესო ხელმძღვანელობას. პროკურატურა ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით, სრული მოცულობით ატარებს დანაშაულის გამოძიებას, სასამართლოში მხარს უჭერს სახელმწიფო ბრალდებას.

    მუხლი 33. პროკურორი

1. პროკურორი თავის უფლებამოსილებებს ახორციელებს სახელმწიფოს სახელით. სასამართლოში პროკურორი არის სახელმწიფო ბრალმდებელი. მას ეკისრება ბრალდების მტკიცების ტვირთი.

2. სასამართლოში თავის უფლებამოსილებათა განხორციელებისას პროკურორი დამოუკიდებელია და ემორჩილება მხოლოდ კანონს.

3. ზემდგომი პროკურორი უფლებამოსილია გააუქმოს ქვემდგომი პროკურორის მიერ მიღებული უკანონო ან/და დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება, შეიტანოს მასში ცვლილება ან შეცვალოს იგი ახალი გადაწყვეტილებით.

4. პროკურორი ვალდებულია მონაწილეობა მიიღოს სასამართლო სხდომაში.

5. ამ კოდექსის საფუძველზე გამოძიებისას პროკურორის დადგენილების შესრულება სავალდებულოა.

6. პროკურორი უფლებამოსილია:

ა) საგამოძიებო ქვემდებარეობის მოთხოვნათა დაცვით სისხლის სამართლის საქმის გამოძიება დაავალოს ამა თუ იმ სამართალდამცავ ორგანოს ან გამომძიებელს; საქმე ჩამოართვას ერთ გამომძიებელს და გადასცეს მეორეს. საქართველოს გენერალურ პროკურორს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს, საგამოძიებო ქვემდებარეობის მიუხედავად, ერთი საგამოძიებო ორგანოდან ამოიღოს საქმე და გამოსაძიებლად გადასცეს სხვა საგამოძიებო ორგანოს; გამოძიების საპროცესო ხელმძღვანელობიდან ჩამოაშოროს ქვემდგომი პროკურორი და მისი ფუნქციები დააკისროს სხვა პროკურორს;

ბ) მონაწილეობა მიიღოს საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებაში ან თვითონ აწარმოოს წინასწარი გამოძიება სრული მოცულობით;

გ) გამოძიებისას სავალდებულო მითითება მისცეს სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომელს ან/და ქვემდგომ პროკურორს;

დ) მოითხოვოს სისხლის სამართლის საქმის ცალკეული მასალები ან მთლიანად სისხლის სამართლის საქმე;

ე) ბრალდებულისათვის აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების, ადამიანის უფლებათა შემზღუდველი საგამოძიებო მოქმედების ან/და ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების ჩატარების შესახებ სასამართლოს განჩინების მისაღებად, აგრეთვე ამ კოდექსით გათვალისწინებულ სხვა შემთხვევებში შუამდგომლობით მიმართოს სასამართლოს;

ე1) პენიტენციურ დაწესებულებაში მოთავსებულ ბრალდებულს ამ კოდექსით დადგენილი წესით შეუზღუდოს ხანმოკლე პაემნის ან/და ხანგრძლივი პაემნის, მიმოწერის ან/და სატელეფონო საუბრის უფლება;

ვ) გააუქმოს გამომძიებლის ან ქვემდგომი პროკურორის დადგენილება;

ზ) შეწყვიტოს სისხლისსამართლებრივი დევნა ან/და გამოძიება ან შეაჩეროს სისხლისსამართლებრივი დევნა;

თ) გადაწყვიტოს საჩივარი გამომძიებლის მოქმედების ან/და დადგენილების გამო, ხოლო მისი სასამართლოში გასაჩივრების შემთხვევაში საჭირო ახსნა-განმარტება მისცეს სასამართლოს;

ი) შეცვალოს ბრალდება;

კ) ბრალდებულთან დადოს საპროცესო შეთანხმება და სასამართლოში წარადგინოს შუამდგომლობა ბრალდებულის მიმართ სასამართლოს მიერ სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე;

ლ) სასამართლოში წარადგინოს მტკიცებულება, მონაწილეობა მიიღოს მისი დასაშვებობის საკითხის განხილვაში;

მ) სასამართლოს მიმართოს გამოძიების პროცესში კერძო პირთაგან მტკიცებულებათა გამოთხოვის შუამდგომლობით;

ნ) მოითხოვოს და დაუბრკოლებლად მიიღოს სახელმწიფო ორგანოებიდან დოკუმენტი თუ სხვა ნივთიერი მტკიცებულება;

ო) გამოიტანოს დადგენილება ბრალდებულის (მსჯავრდებულის) ძებნის შესახებ;

პ) პირი ცნოს დაზარალებულად და განუმარტოს მისი უფლება-მოვალეობები;

ჟ) განახორციელოს ამ კოდექსით გათვალისწინებული სხვა უფლებამოსილებანი.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

საქართველოს 2023 წლის 15 დეკემბრის კანონი №4031 - ვებგვერდი, 26.12.2023წ.

    მუხლი 34. გამოძიების ორგანოები

1. სისხლის სამართლის საქმეთა გამოძიებას აწარმოებენ საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის,  სპეციალური საგამოძიებო სამსახურისა და საქართველოს პროკურატურის სისტემის საგამოძიებო დანაყოფების გამომძიებლები..

2. უწყებრივი კუთვნილების მიუხედავად, ყველა გამომძიებელს თანაბარი უფლება-მოვალეობები აქვს და მათ მიერ ამ კოდექსით დადგენილი წესით ჩატარებული ყველა საგამოძიებო მოქმედება თანაბარი იურიდიული ძალისაა.

3. გამომძიებელს, რომელიც უშუალოდ არ იძიებს სისხლის სამართლის საქმეს, უფლება აქვს, პროკურორის დავალებით აღნიშნულ საქმესთან დაკავშირებით ჩაატაროს ამ კოდექსით გათვალისწინებული ყველა საგამოძიებო მოქმედება.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 11 მარტის კანონი №4424- ვებგვერდი,17.03.2011წ.

საქართველოს 2011 წლის 3 ივნისის კანონი №4731 - ვებგვერდი, 22.06.2011წ.

საქართველოს 2013 წლის  13  დეკემბრის კანონი №1797 - ვებგვერდი, 28.12.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 8  ივლისის კანონი  №3955  - ვებგვერდი, 15.07.2015წ.

საქართველოს 2018 წლის 5   ივლისის  კანონი №3126  –  ვებგვერდი, 11.07.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

    მუხლი 35. საგამოძიებო ქვემდებარეობა

საგამოძიებო ქვემდებარეობას განსაზღვრავს საქართველოს გენერალური პროკურორი, თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი. 

საქართველოს 2013 წლის  30   მაისის   კანონი № 662  – ვებგვერდი, 24.0 6 .2013წ.   

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3823  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 36. ტერიტორიული საგამოძიებო ქვემდებარეობა 

ტერიტორიულ საგამოძიებო ქვემდებარეობას განსაზღვრავს საქართველოს გენერალური პროკურორი, თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი.

საქართველოს 2013 წლის  30   მაისის   კანონი № 662  – ვებგვერდი, 24.0 6 .2013წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3823  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 37. გამომძიებელი

1. გამომძიებელი არის სახელმწიფო მოსამსახურე ან მოხელე, რომელიც უფლებამოსილია თავისი კომპეტენციის ფარგლებში აწარმოოს სისხლის სამართლის საქმის გამოძიება. პროკურორი, რომელიც უშუალოდ ახორციელებს გამოძიებას, სარგებლობს გამომძიებლის სტატუსით.

2. გამომძიებელი ვალდებულია გამოძიება აწარმოოს ყოველმხრივ, სრულად და ობიექტურად. 

3. გამომძიებელი ვალდებულია სისხლის სამართლის საქმის გამოძიებასთან დაკავშირებით შეასრულოს პროკურორის მითითება. თუ გამომძიებელი არ ეთანხმება პროკურორის მითითებას, მას უფლება აქვს, საქმე და თავისი მოსაზრებები წერილობით წარუდგინოს ზემდგომ პროკურორს. ზემდგომ პროკურორს შეუძლია გააუქმოს ქვემდგომი პროკურორის მითითება ან გამოძიება სხვა გამომძიებელს დაავალოს. აღნიშნულ საკითხზე ზემდგომი პროკურორის გადაწყვეტილება საბოლოოა.

4. გამომძიებელი ვალდებულია შეასრულოს სასამართლოს განჩინება.

5. ამ კოდექსის შესაბამისად გამომძიებლის მიერ გამოტანილი დადგენილების შესრულება სავალდებულოა.

6. თუ არსებობს კანონით დადგენილი საფუძვლები, გამომძიებელი უფლებამოსილია:

ა) ჩაატაროს ამ კოდექსით გათვალისწინებული ყველა საგამოძიებო და სხვა საპროცესო მოქმედება, გარდა იმ მოქმედებისა, რომლის ჩატარებაც პროკურორის კომპეტენციაა;

ბ) შესაბამის ორგანოს მისცეს წერილობითი მითითება დაკავებულთა და დაპატიმრებულთა გამოძიების ადგილზე მიყვანის შესახებ;

ბ1) პენიტენციურ დაწესებულებაში მოთავსებულ ბრალდებულს ამ კოდექსით დადგენილი წესით შეუზღუდოს ხანმოკლე პაემნის ან/და ხანგრძლივი პაემნის, მიმოწერის ან/და სატელეფონო საუბრის უფლება;

გ) მოითხოვოს საგამოძიებო მოქმედების, რევიზიის, ინვენტარიზაციის, შემოწმების ჩატარება და დოკუმენტის წარდგენა;

გ1) „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ ელექტრონული კომუნიკაციის კომპანიას, რომელიც ახორციელებს მობილური საკომუნიკაციო ქსელებითა და საშუალებებით უზრუნველყოფას ან/და მომსახურებას, წარუდგინოს მოთხოვნა დანაშაულის შესაძლო ჩადენის შედეგად დაუფლებული მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის აქტივაციის ფაქტის დაფიქსირებისა და მისი აქტივაციის ფაქტის დაფიქსირების შესახებ დაუყოვნებლივ შეტყობინების თაობაზე, ამასთანავე, ამ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ელექტრონული კომუნიკაციის კომპანიას საჭიროების შემთხვევაში წარუდგინოს მოთხოვნა დანაშაულის შესაძლო ჩადენის შედეგად დაუფლებული მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის ფუნქციონირების შეზღუდვის (ბლოკირების) და მისი შეზღუდვის (ბლოკირების) შესახებ დაუყოვნებლივ შეტყობინების თაობაზე;

დ) მოიწვიოს თარჯიმანი, ექსპერტი, ამოსაცნობი პირი;

ე) მისი მოქმედებისა და გადაწყვეტილების გასაჩივრების შემთხვევაში დაუყოვნებლივ გაუგზავნოს საჩივარი და სისხლის სამართლის საქმის მასალები საპროცესო ხელმძღვანელ პროკურორს ან სასამართლოს;

ვ) სხვა გამომძიებლისათვის საგამოძიებო დავალების მიცემის თხოვნით მიმართოს საპროცესო ხელმძღვანელ პროკურორს;

ვ1) სისხლის სამართლის საქმის აღდგენის მიზნით, წერილობით მიმართოს შესაბამის ორგანოს ან დაწესებულებას საჭირო მასალების ან/და ინფორმაციის გადაცემის მოთხოვნით, აგრეთვე სრული მოცულობით ჩაატაროს საპროცესო მოქმედებები;

ზ) განახორციელოს ამ კოდექსით გათვალისწინებული სხვა უფლებამოსილებანი.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

საქართველოს 2015 წლის 27  ოქტომბრის კანონი  №4378  - ვებგვერდი, 11.11.2015წ.

საქართველოს 2016 წლის 21  დეკემბრის კანონი  №164  - ვებგვერდი, 28.12.2016წ.

საქართველოს 2022 წლის 24 მაისის კანონი №1575 – ვებგვერდი, 06.06.2022წ.

საქართველოს 2023 წლის 15 დეკემბრის კანონი №4031 - ვებგვერდი, 26.12.2023წ.

თავი V

ბრალდებული, ადვოკატი

    მუხლი 38. ბრალდებულის უფლება-მოვალეობანი # # # # # # # # # # # 

1. დაკავების მომენტში ან, თუ დაკავება არ ხდება, – ბრალდებულად ცნობისთანავე, დაუყოვნებლივ, ასევე ნებისმიერი დაკითხვის წინ ბრალდებულს მისთვის გასაგებ ენაზე უნდა ეცნობოს, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული რომელი დანაშაულის ჩადენაში არსებობს მის მიმართ დასაბუთებული ვარაუდი. ბრალდებულს უნდა გადაეცეს დაკავების ოქმის ან, თუ ის არ დაუკავებიათ, – ბრალდების შესახებ დადგენილების ასლი.

2. დაკავების მომენტში ან, თუ დაკავება არ ხდება, – ბრალდებულად ცნობისთანავე, დაუყოვნებლივ, ასევე ნებისმიერი დაკითხვის წინ ბრალდებულს უნდა ეცნობოს, რომ მას აქვს უფლება ადვოკატზე, დუმილისა და კითხვებზე პასუხის გაცემისაგან თავის შეკავების უფლება, უფლება, არ დაიბრალოს დანაშაული, რომ ყველაფერი, რასაც იგი იტყვის, შესაძლებელია მის წინააღმდეგ იქნეს გამოყენებული, და უფლება, დაპატიმრებისას, ხოლო დაკავებისას – მისი მოთხოვნის შემთხვევაში, შესაბამის დაწესებულებაში მიყვანისთანავე მიიღოს უფასო სამედიცინო შემოწმება.

3. თუ ბრალდებული თავს არიდებს სამართალდამცავ ორგანოში გამოცხადებას, ბრალდების შესახებ დადგენილების ასლი გადაეცემა მის ადვოკატს, რაც ითვლება ბრალის წაყენებად.

4. ბრალდებულს შეუძლია ნებისმიერ დროს გამოიყენოს დუმილის უფლება. თუ ბრალდებული ირჩევს დუმილის უფლებას, ეს არ შეიძლება შეფასდეს მისი ბრალეულობის დამადასტურებელ მტკიცებულებად.

5. ბრალდებულს აქვს ადვოკატის არჩევისა და ყოლის, ასევე მის მიერ არჩეული ადვოკატის ნებისმიერ დროს შეცვლის უფლება, ხოლო თუ ის უქონელია – უფლება, დაენიშნოს ადვოკატი სახელმწიფოს ხარჯზე. ბრალდებულს უნდა ჰქონდეს გონივრული დრო და საშუალება დაცვის მომზადებისათვის. ბრალდებულისა და მისი ადვოკატის ურთიერთობა კონფიდენციალურია. აკრძალულია ბრალდებულისა და მისი ადვოკატის ურთიერთობაზე ისეთი შეზღუდვების დაწესება, რომლებიც ხელს შეუშლის დაცვის სათანადოდ განხორციელებას.

6. ბრალდებულს უფლება აქვს, უარი თქვას ადვოკატის მომსახურებაზე და დამოუკიდებლად დაიცვას თავი, რისთვისაც მას უნდა მიეცეს საკმარისი დრო და საშუალება. ბრალდებულს არ შეუძლია უარი თქვას ადვოკატის მომსახურებაზე, თუ არსებობს ამ კოდექსით დადგენილი სავალდებულო დაცვის შემთხვევა.

7. ბრალდებულს უფლება აქვს: დამოუკიდებლად ან ადვოკატის მეშვეობით ჩაატაროს გამოძიება, კანონიერად მოიპოვოს და წარადგინოს მტკიცებულება ამ კოდექსით დადგენილი წესით; მოითხოვოს საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება და გამოითხოვოს მტკიცებულება, რომელიც საჭიროა ბრალდების უარსაყოფად ან პასუხისმგებლობის შესამსუბუქებლად; მონაწილეობა მიიღოს მისი ან/და მისი ადვოკატის შუამდგომლობით ჩატარებულ საგამოძიებო მოქმედებაში; მოითხოვოს ადვოკატის დასწრება მისი მონაწილეობით ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების დროს.

8. ბრალდებულს უფლება აქვს, დაკითხვის და სხვა საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების დროს ისარგებლოს თარჯიმნის მომსახურებით სახელმწიფოს ხარჯზე, თუ არ იცის ან სათანადოდ არ იცის სისხლის სამართლის პროცესის ენა, ან აქვს შესაძლებლობის იმგვარი შეზღუდვა, რომელიც ჟესტური ენის გარეშე მასთან კომუნიკაციას გამორიცხავს.

9. ბრალდებულს უფლება აქვს, დაკავებისთანავე ან დაპატიმრების შემთხვევაში მოითხოვოს უფასო სამედიცინო შემოწმება და მიიღოს შესაბამისი წერილობითი დასკვნა. ბრალდებულის ეს უფლება დაუყოვნებლივ უნდა განხორციელდეს. მას ასევე აქვს უფლება, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, ნებისმიერ დროს, საკუთარი ხარჯით, დაუყოვნებლივ ჩაიტაროს სამედიცინო შემოწმება მის მიერ არჩეული ექსპერტის მიერ.

10. ბრალდებულს უფლება აქვს, დაკავებისთანავე ან დაპატიმრების შემთხვევაში თავისი ოჯახის წევრს ან ახლო ნათესავს შეატყობინოს დაკავების ან დაპატიმრების ფაქტი და ადგილსამყოფელი, თავისი მდგომარეობა, ასევე შეატყობინოს კრედიტორს, სხვა ფიზიკურ თუ იურიდიულ პირს, რომელთა მიმართაც მას სამართლებრივი ვალდებულებები აკისრია.

11. ბრალდებულს უფლება აქვს, სამოქალაქო/ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით მოითხოვოს და მიიღოს უკანონოდ ჩატარებული საპროცესო მოქმედების შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურება.

12. ბრალდებულს აღკვეთის ღონისძიების სახით არ უნდა შეეფარდოს პატიმრობა, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს მისი მიმალვის, შემდგომი დანაშაულებრივი საქმიანობის, მოწმეზე ზემოქმედების, მტკიცებულების განადგურების ან განაჩენის აღუსრულებლობის საფრთხე.

13. ბრალდებულს და მის ადვოკატს უფლება აქვთ, ამ კოდექსით დადგენილ ფარგლებში და დადგენილი წესით გაეცნონ ბრალდების მხარის მტკიცებულებებს, მიიღონ მტკიცებულებისა და სისხლის სამართლის საქმის მასალების ასლები.

14. ბრალდებულს უფლება აქვს: მონაწილეობა მიიღოს მისი ბრალდების საქმის გამოძიებაში, ასევე უშუალოდ ან დისტანციურად, ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით − სასამართლო განხილვაში; დააყენოს შუამდგომლობა და განაცხადოს აცილება; დაცვის მხარის მტკიცებულება გამოიკვლიოს იმავე პირობებში, როგორშიც ბრალდების მხარის მტკიცებულების გამოკვლევა ხდება; გაეცნოს მხარის მიერ შეტანილ საჩივარს და მასზე გამოთქვას მოსაზრება; გაეცნოს სასამართლო სხდომის ოქმს და მასზე გამოთქვას შენიშვნა.

15. ბრალდებულს უფლება აქვს, ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით გაასაჩივროს გამომძიებლის მოქმედება პროკურორთან, პროკურორის მოქმედება და გადაწყვეტილება – ზემდგომ პროკურორთან, ხოლო ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში – სასამართლოში. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, გაასაჩივროსსასამართლო გადაწყვეტილება, მიიღოს გასასაჩივრებელი გადაწყვეტილების ასლი. 

16. ამ მუხლში მოყვანილი ჩამონათვალი არ ზღუდავს ბრალდებულის უფლებას, განახორციელოს ყველა სხვა უფლება, რომელიც მას საქართველოს კანონმდებლობით, მათ შორის, საერთაშორისო ხელშეკრულებებით აქვს მინიჭებული.

17. ბრალდებული უფლებამოსილია არ მიიღოს მონაწილეობა საგამოძიებო მოქმედებაში.

18. ბრალდებულის მიერ თავისი უფლებების გამოყენება ან გამოუყენებლობა არ შეიძლება შეფასდეს მისი ბრალეულობის დამადასტურებელ მტკიცებულებად.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

საქართველოს 2012 წლის 5 ივნისის კანონი №6392 - ვებგვერდი, 19.06.2012წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

    მუხლი 39. ბრალდებულის უფლება მოიპოვოს მტკიცებულება

1. ბრალდებულს უფლება აქვს, საკუთარი ხარჯით, თვითონ ან/და ადვოკატის დახმარებით მოიპოვოს მტკიცებულება. ბრალდებულის მიერ მოპოვებულ მტკიცებულებას ბრალდების მხარის მიერ მოპოვებული მტკიცებულების თანაბარი იურიდიული ძალა აქვს.

2. თუ მტკიცებულების მოპოვებისათვის საჭიროა ისეთი საგამოძიებო ან სხვა საპროცესო მოქმედების ჩატარება, რომელსაც ბრალდებული ან მისი ადვოკატი დამოუკიდებლად ვერ ატარებს, იგი უფლებამოსილია შესაბამისი განჩინების გამოტანის შუამდგომლობით მიმართოს მოსამართლეს გამოძიების ადგილის მიხედვით. მოსამართლე ვალდებულია მიიღოს ყველა ზომა, რათა ბრალდების მხარისათვის ცნობილი არ გახდეს დაცვის მხარის მიერ მტკიცებულების მოპოვება.

    მუხლი 40. ბრალდებულის დასწრების უფლების შეზღუდვა

1. მოსამართლეს უფლება აქვს, მოწმის დაკითხვის დროს უარი თქვას ბრალდებულის დასწრებაზე, თუ გამოიყენება მოწმის დაცვის ერთ-ერთი სპეციალური ღონისძიება.

2. ბრალდებულს დროულად უნდა შეატყობინონ მისი ან/და მისი ადვოკატის შუამდგომლობით ჩასატარებელი საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების დრო და ადგილი. ბრალდებულს არა აქვს მისი ჩატარების არასაპატიო მიზეზით გადადების მოთხოვნის უფლება. თუ ბრალდებული დაპატიმრებულია და ჰყავს ადვოკატი, ასეთ საგამოძიებო მოქმედებას ესწრება მისი ადვოკატი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამ საგამოძიებო მოქმედებაში ბრალდებულის უშუალო მონაწილეობა აუცილებელია. თუ ბრალდებულს ან/და მის ადვოკატს გონივრულ ვადაში არ ეცნობა საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების დრო და ადგილი, ასეთი საგამოძიებო მოქმედება არ უნდა ჩატარდეს, ხოლო ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მტკიცებულება დაუშვებლად უნდა იქნეს ცნობილი.

3. თუ ადვოკატი საპატიო მიზეზით არ იღებს მონაწილეობას დანიშნულ საგამოძიებო მოქმედებაში, პროკურორი ვალდებულია იმ საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება, რომელშიც ადვოკატს უნდა მიეღო მონაწილეობა, ერთჯერადად გადადოს გონივრული ვადით, მაგრამ არა უმეტეს 5 დღისა. ამ ვადის გასვლისთანავე პროკურორი საგამოძიებო მოქმედებას ატარებს ადვოკატის მონაწილეობის გარეშე, თუ არ არსებობს ამ კოდექსით დადგენილი სავალდებულო დაცვის შემთხვევა. ადვოკატის გამოუცხადებლობა არ იწვევს გადაუდებელი საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების გადადებას.

    მუხლი 41. ბრალდებულის მიერ ადვოკატის აყვანა

ადვოკატს ირჩევს და იყვანს ბრალდებული ან, ბრალდებულის ნების გათვალისწინებით, – მისი ახლო ნათესავი ან სხვა პირი. გამომძიებელს, პროკურორს, მოსამართლეს უფლება არა აქვთ, რეკომენდაცია გაუწიონ რომელიმე ადვოკატს. ბრალდებული (მისი ახლო ნათესავი, სხვა პირი) და ადვოკატი თავიანთ ურთიერთობებს აწესრიგებენ შეთანხმების საფუძველზე.

    მუხლი 42. ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის შუამდგომლობით სასამართლო განხილვის დაუშვებლობა

1. ადვოკატის შეცვლის მოტივით სასამართლო განხილვის გადადება დაუშვებელია, თუ ეს მიზნად ისახავს სასამართლო განხილვის გაჭიანურებას და მისთვის ხელის შეშლას.

2. ადვოკატის მიერ დაცვის მოვალეობის შესრულების ხანგრძლივად შეუძლებლობის შემთხვევაში სასამართლო განხილვის გადადება დაუშვებელია, თუ ეს იწვევს სასამართლო განხილვის გაჭიანურებას და მისთვის ხელის შეშლას.

3. თუ ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის ადვოკატი არასაპატიო მიზეზით არ ცხადდება სასამართლოში, რაც, სასამართლოს შეფასებით, აჭიანურებს საქმის განხილვას, სასამართლო უფლებამოსილია, ბრალდებულს ან მსჯავრდებულს დაუნიშნოს ადვოკატი სავალდებულო წესით, რაც არ ზღუდავს ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის უფლებას, მოიწვიოს ადვოკატი საკუთარი სურვილით. ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის სურვილით მოწვეული ადვოკატის სასამართლოში გამოცხადებისთანავე, ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის მოთხოვნის შემთხვევაში, სავალდებულო წესით დანიშნული ადვოკატი უნდა ჩამოსცილდეს საქმის განხილვას.

4. თუ ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის ადვოკატი საპატიო მიზეზით არ ცხადდება სასამართლოში, სასამართლო სხდომას გადადებს არაუმეტეს 10 დღით. თუ ადვოკატი ამ ვადის გასვლის შემდეგ კვლავ არ გამოცხადდა სასამართლოში, მოქმედებს ამ მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი წესი.

5. ამ მუხლით გათვალისწინებული სასამართლო გადაწყვეტილება დასაბუთებული უნდა იყოს.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ. 

    მუხლი 43. ბრალდებულისა და მისი ადვოკატის ურთიერთობის კონფიდენციალურობა

1. ბრალდებულის ურთიერთობა მის ადვოკატთან კონფიდენციალური და თავისუფალია.

2. კონფიდენციალურია ასევე პირის ბრალდებულად ცნობამდე მისი ურთიერთობა მის შესაძლო ადვოკატთან.

3. დაკავებული ან დაპატიმრებული ბრალდებულის ურთიერთობა მის ადვოკატთან შესაძლებელია შეიზღუდოს მხოლოდ ვიზუალური მეთვალყურეობით.

    მუხლი 44. ბრალდებულის ადვოკატის სამართლებრივი მდგომარეობა

1. იმ გარემოებათა გამოსავლენად, რომლებიც ამართლებს ბრალდებულს ან/და ამსუბუქებს მის პასუხისმგებლობას, ადვოკატმა დაცვის ყველა კანონიერი საშუალება და ხერხი უნდა გამოიყენოს. ადვოკატს არა აქვს უფლება, იმოქმედოს ბრალდებულის მითითებისა და ინტერესების საწინააღმდეგოდ. ადვოკატს ასევე არა აქვს უფლება, ბრალდებულის ნების საწინააღმდეგოდ შეიტანოს საჩივარი ან უარი თქვას მასზე ბრალდებისა და სასჯელის ნაწილებში, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ბრალდებულს აქვს შესაძლებლობის იმგვარი შეზღუდვა, რომელიც შეუძლებელს ხდის მისგან თანხმობის მიღებას.

2. სისხლის სამართლის საქმეში მონაწილეობისათვის დასაშვებად ადვოკატი წარადგენს ორდერს და თავის მოწმობას.

3. ადვოკატს უფლება აქვს, ამ კოდექსით დადგენილ ფარგლებში და დადგენილი წესით გაეცნოს ბრალდების მხარის მტკიცებულებებს, მიიღოს მტკიცებულებისა და სისხლის სამართლის საქმის მასალების, მათ შორის, გამოკითხვის ოქმების, ასლები, აგრეთვე ისარგებლოს ბრალდებულის ყველა უფლებით და დაცვის მხარის ამ კოდექსით გათვალისწინებული სხვა უფლებებით. ადვოკატი ვერ ისარგებლებს იმ უფლებებით, რომლებითაც, თვით ამ უფლებების ბუნებიდან გამომდინარე, შეიძლება მხოლოდ ბრალდებულმა ისარგებლოს.

4. ადვოკატი ვალდებულია დროულად გამოცხადდეს საპროცესო მოქმედების ჩატარების ადგილზე და სასამართლოში.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 12  ივნისის   კანონი № 3715  – ვებგვერდი, 24.06.2015წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

    მუხლი 45. სავალდებულო დაცვა

სავალდებულოა ბრალდებულს ჰყავდეს ადვოკატი:

ა) თუ არასრულწლოვანია;

ბ) თუ არ იცის სისხლის სამართლის პროცესის ენა;

გ) თუ აქვს შესაძლებლობის იმგვარი შეზღუდვა, რაც ხელს უშლის მის მიერ საკუთარი დაცვის განხორციელებას;

დ) თუ გამოტანილია განჩინება (დადგენილება) სასამართლო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დანიშვნის შესახებ;

ე) თუ ჩადენილი ქმედებისათვის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებულია პასუხისმგებლობა უვადო თავისუფლების აღკვეთის სახით;

ვ) თუ მასთან მიმდინარეობს მოლაპარაკება საპროცესო შეთანხმების დადების თაობაზე;

ზ) თუ სისხლის სამართლის საქმეს იხილავს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო;

თ) თუ თავს არიდებს სამართალდამცავ ორგანოში გამოცხადებას;

ი) თუ გააძევეს სასამართლო სხდომის დარბაზიდან;

კ) თუ არაიდენტიფიცირებული პირია;

კ1) თუ განიხილება მისი გამარტივებული პროცედურის გამოყენებით უცხო სახელმწიფოში ექსტრადიციის საკითხი;

ლ) ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევაში.

საქართველოს 2018 წლის 20  ივლისის  კანონი №3157  –  ვებგვერდი, 06.08.2018წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

    მუხლი 46. დაცვა სახელმწიფოს ხარჯზე

1. დაცვის ხარჯებს სახელმწიფო გაიღებს, თუ:

ა) გადახდისუუნარო ბრალდებული მოითხოვს ადვოკატის დანიშვნას;

ბ) არსებობს ამ კოდექსით დადგენილი სავალდებულო დაცვის შემთხვევა და სისხლის სამართლის საქმეში არ მონაწილეობს ბრალდებულის მიერ აყვანილი ადვოკატი (დაცვა შეთანხმებით).

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ბრალდების მხარე ან მოსამართლე ვალდებულია დაუყოვნებლივ მიმართოს იურიდიული დახმარების შესაბამის სამსახურს ადვოკატის სახელმწიფოს ხარჯზე დანიშვნის მოთხოვნით.

3. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ბრალდებულს უფლება აქვს, მიმართოს იურიდიული დახმარების შესაბამის სამსახურს ადვოკატის დანიშვნის მოთხოვნით. 

4. დაცვის სახელმწიფოს ხარჯზე განხორციელების შემთხვევაში სახელმწიფო საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გაიღებს დაცვისათვის საჭირო სხვა ხარჯებსაც, თუ ეს ხარჯები პირდაპირაა დაკავშირებული ბრალდებულის მიერ საკუთარი დაცვის განხორციელებასთან.

5. ადვოკატის სახელმწიფოს ხარჯზე შერჩევისა და დანიშვნის პროცედურა განისაზღვრება „იურიდიული დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონით.

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

თავი VI

მოწმე და სისხლის სამართლის პროცესის სხვა მონაწილეები

    მუხლი 47. მოწმე # # # # # # # # #

სასამართლოში ჩვენების მიცემისას მოწმის სტატუსით სარგებლობენ, მისი უფლებები ენიჭებათ და მისი მოვალეობები ეკისრებათ ასევე გამომძიებელს, პროკურორს, ბრალდებულს, დაზარალებულს, ექსპერტსა და თარჯიმანს.

    მუხლი 48. მოწმის მიერ ფიცის დადება

1. სასამართლოში მოწმე დებს რელიგიური ან არარელიგიური მნიშვნელობის მქონე ფიცს.

2. სასამართლომ ფიცის დადების წინ მოწმეს უნდა აუხსნას ფიცის მნიშვნელობა და განუმარტოს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 370-ე და 371-ე მუხლებით გათვალისწინებული სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა.

3. რელიგიური მნიშვნელობის მქონე ფიცის დადების დროს მოსამართლე მიმართავს მოწმეს: 

„დაიფიცეთ ყოვლისშემძლე და ყოვლისმცოდნე ღმერთის წინაშე, რომ მთელი შეგნებით იტყვით მხოლოდ სიმართლეს და არაფერს დამალავთ“.

მოწმე უპასუხებს:

„ვფიცავ. ღმერთი იყოს ჩემი მფარველი!“.

4. არარელიგიური მნიშვნელობის მქონე ფიცის დადების დროს მოსამართლე მიმართავს მოწმეს:

„დაიფიცეთ, რომ მთელი შეგნებით იტყვით მხოლოდ სიმართლეს და არაფერს დამალავთ“.

მოწმე უპასუხებს:

„ვფიცავ!“.

5. თუ მოწმე აცხადებს, რომ იგი თავისი რწმენისა თუ სხვა მოსაზრებათა გამო უარს ამბობს ფიცის დადებაზე, მაშინ მან ჩვენება უნდა მისცეს ფიცის შემცვლელი დადასტურების განხორციელებით. მოსამართლე მიმართავს მოწმეს:

„სასამართლოს წინაშე პასუხისმგებლობის მთელი შეგნებით ადასტურებთ თუ არა, რომ იტყვით მხოლოდ სიმართლეს და არაფერს დამალავთ?“.

მოწმე უპასუხებს:

„დიახ, ვადასტურებ!“.

6. მოწმის მიერ ფიცის დადების ან ფიცის შემცვლელი დადასტურების განხორციელების ფაქტი დასტურდება მის მიერ ფიცის ან დადასტურების ტექსტზე ხელმოწერით.

7. ბრალდებულის მიერ მოწმის სახით ჩვენების მიცემამდე დადებული ფიცი არ ხელყოფს მის უფლებას, არ მისცეს მამხილებელი ჩვენება საკუთარი თავის ან ახლო ნათესავის წინააღმდეგ. ჩვენების მიცემაზე უარი არ შეიძლება შეფასდეს ბრალდებულის ბრალეულობის დამადასტურებელ მტკიცებულებად.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

    მუხლი 49. მოწმის უფლება-მოვალეობანი

1. მოწმეს უფლება აქვს:

ა) იცოდეს, რა საქმის გამოა გამოძახებული;

ბ) თუ არ იცის ან სათანადოდ არ იცის სისხლის სამართლის პროცესის ენა ან აქვს შესაძლებლობის იმგვარი შეზღუდვა, რომელიც ჟესტური ენის გარეშე მასთან კომუნიკაციას გამორიცხავს, ჩვენება მისცეს მშობლიურ ან მისთვის სასურველ სხვა ენაზე და ისარგებლოს თარჯიმნის მომსახურებით სახელმწიფოს ხარჯზე;

გ) გაეცნოს მისი მონაწილეობით ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების ოქმს, მოითხოვოს მასში შენიშვნების, დამატებებისა და ცვლილებების შეტანა;

დ) არ მისცეს ჩვენება, რომელიც დანაშაულის ჩადენაში ამხელს მას ან მის ახლო ნათესავს;

ე) მონაწილეობა მიიღოს საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებაში;

ვ) მოითხოვოს დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენება.

2. მოწმე ვალდებულია:

ა) გამოცხადდეს სასამართლოს გამოძახებით;

ბ) უპასუხოს დასმულ შეკითხვებს;

გ) არ გაამჟღავნოს საქმესთან დაკავშირებით მისთვის ცნობილი გარემოებები, თუ იგი ამის შესახებ გააფრთხილა სასამართლომ;

დ) დაიცვას წესრიგი საქმის სასამართლო განხილვის დროს;

ე) სხდომის თავმჯდომარის ნებართვის გარეშე არ დატოვოს სასამართლო სხდომის დარბაზი.

3. მოწმე შეიძლება იძულებით მიიყვანონ სასამართლოში ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

    მუხლი 50. პირი, რომელიც არ არის ვალდებული, იყოს მოწმე

1. მოწმედ დაკითხვისა და საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ინფორმაციის შემცველი საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერების ან სხვა ობიექტის გადაცემის ვალდებულება არ ეკისრება:

ა) ადვოკატს – იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მისთვის ცნობილი გახდა ამ საქმეში ადვოკატის მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით;

ბ) ადვოკატს, რომელიც იურიდიულ დახმარებას უწევდა პირს დაცვის მიღებამდე, – იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მისთვის ცნობილი გახდა იურიდიული დახმარების გაწევასთან დაკავშირებით;

გ) სასულიერო პირს – იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მისთვის ცნობილი გახდა აღსარების ან სხვაგვარად განდობის შედეგად;

დ) ბრალდებულის ახლო ნათესავს;

ე) სახალხო დამცველს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს – იმ ფაქტის გამო, რომელიც მას გაანდეს, როგორც სახალხო დამცველს;

ე1) პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსს − პერსონალურ მონაცემთა დამუშავების კანონიერების კონტროლისა და ფარული საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარებისა და ელექტრონული კომუნიკაციის მაიდენტიფიცირებელ მონაცემთა ცენტრალურ ბანკში განხორციელებული აქტივობების კონტროლის ფუნქციების შესრულებასთან დაკავშირებით, იმ ფაქტის გამო, რომელიც მას გაანდეს, როგორც პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსს; 

ვ) საქართველოს პარლამენტის წევრს – იმ ფაქტის გამო, რომელიც მას გაანდეს, როგორც წარმომადგენლობითი ორგანოს წევრს;

ზ) მოსამართლეს – იმ გარემოების შესახებ, რომელიც სასამართლოს თათბირის საიდუმლოებაა;

ზ1) მედიაციის მონაწილეს − იმ კონფიდენციალურ ინფორმაციასთან დაკავშირებით, რომელიც მისთვის ცნობილი გახდა მედიაციის პროცესში ან არსებითად გამომდინარეობს მედიაციის პროცესიდან, გარდა „მედიაციის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული შემთხვევისა, როდესაც კონფიდენციალური ინფორმაციის გამჟღავნება აუცილებელია განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის გამოძიების მიზნით;

თ) ჟურნალისტს – პროფესიული საქმიანობისას მიღებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით;

ი) ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლს – მოსაფიქრებელი ვადის განმავლობაში;

კ) საქართველოს სახალხო დამცველთან შექმნილი სპეციალური პრევენციული ჯგუფის წევრს – იმ ფაქტის გამო, რომელიც მას გაანდეს პრევენციის ეროვნული მექანიზმის ფუნქციების შესრულებისას, თუ იგი არ დათანხმდება, მისცეს ჩვენება;

ლ) ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წევრს – იმ ფაქტის გამო, რომელიც მას გაანდეს, როგორც წარმომადგენლობითი ორგანოს წევრს.

2. (ამოღებულია - 21.02.2024, №4046).

3. სასამართლოს უფლება აქვს, მოწმის მოვალეობის შესრულებისაგან გაათავისუფლოს:

ა) სამედიცინო მუშაკი, თუ მას პროფესიულად ევალება საექიმო (სამედიცინო) საიდუმლოების დაცვა;

ბ) ნოტარიუსი, საჯარო მოსამსახურე, სახელმწიფო მოსამსახურე, სამხედრო მოსამსახურე და მასთან გათანაბრებული პირი, თუ მათ ნაკისრი აქვთ ვალდებულება, არ გაამჟღავნონ მიღებული ინფორმაციის წყარო და შინაარსი;

გ) პირი, რომელიც სამუშაოზე იმ პირობით არის მიღებული, რომ არ გაამჟღავნებს კომერციულ ან საბანკო საიდუმლოებას; 

დ) კონტრტერორისტული ან/და სპეციალური ოპერაციის მონაწილე პირი (მის პროფესიულ მოვალეობასთან დაკავშირებით), რომლის საქმიანობაც გასაიდუმლოებულია და ამ საქმიანობის ამსახველი დოკუმენტები, მასალები და სხვა მონაცემები სახელმწიფო საიდუმლოებას მიეკუთვნება.

4. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ი“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირის მიერ − მოსაფიქრებელი ვადის განმავლობაში, იმავე ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტით და ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის „ა“−„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირების მიერ – იმ შემთხვევაში, თუ მათ საქართველოს კანონმდებლობით აკისრიათ თავიანთი საქმიანობის განხორციელებისას კონფიდენციალურობის დაცვის ვალდებულება და იმავდროულად აქვთ ინფორმაცია არასრულწლოვანის მიმართ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 137-ე მუხლის მე-4 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით, 138-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით ან მე-4 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით, 139-ე მუხლის მე-2 ნაწილით, 140-ე ან 141-ე მუხლით, 253-ე მუხლის მე-5 ნაწილით, 254-ე მუხლის მე-4 ან მე-5 ნაწილით, 255-ე მუხლის მე-3, მე-4, მე-5, მე-6 ან მე-7 ნაწილით ან 255​1 ან 255​2 მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენის თაობაზე, სურვილის შემთხვევაში, გამოკითხვის დროს ინფორმაციის მიწოდება ან მოწმის სახით ჩვენების მიცემა არ ჩაითვლება ზემოაღნიშნული ვალდებულების დარღვევად.

5. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 1261 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახში ძალადობის ან იმავე კოდექსის 111 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახური დანაშაულის სისხლის სამართლის საქმეზე ბრალდებულის ახლო ნათესავს, რომელსაც უშუალოდ ამ დანაშაულის შედეგად მიადგა მორალური, ფიზიკური ან ქონებრივი ზიანი, ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული უფლებით სარგებლობამდე, დაკითხვის ჩამტარებელმა პირმა უნდა შესთავაზოს მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორთან კონსულტაციის გავლა და შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღებამდე 3-დღიანი მოსაფიქრებელი ვადით სარგებლობა.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328  

საქართველოს 2013 წლის  11  დეკემბრის კანონი №1729  - ვებგვერდი, 25.12.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 27  ოქტომბრის კანონი  №4378  - ვებგვერდი, 11.11.2015წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

საქართველოს 2016 წლის 13 აპრილის კანონი №4924 - ვებგვერდი, 26.04.2016წ.

საქართველოს 2016 წლის 21  დეკემბრის კანონი  №164  - ვებგვერდი, 28.12.2016წ.

საქართველოს 2018 წლის 17  მაისის  კანონი №2355  –  ვებგვერდი, 29.05.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 18 სექტემბრის კანონი №4961 – ვებგვერდი, 27.09.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 20 სექტემბრის კანონი №5026 – ვებგვერდი, 01.10.2019წ.

საქართველოს 2020 წლის 13 ივლისის კანონი №6755 – ვებგვერდი, 20.07.2020წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

საქართველოს 2024 წლის 21 თებერვლის კანონი №4046 – ვებგვერდი, 07.03.2024წ.

    მუხლი 51. ექსპერტი

1. ექსპერტს ენიჭება მოწმის ყველა უფლება და ეკისრება მისი ყველა მოვალეობა.

2. ექსპერტი მიუკერძოებელი უნდა იყოს, იმის მიუხედავად, თუ ვინ მიიწვია იგი.

3. დაუშვებელია მოწმის სანდოობის შესახებ ექსპერტიზის ჩატარება.

    მუხლი 52. ექსპერტის უფლება-მოვალეობანი

1. ექსპერტს უფლება აქვს:

ა) გაეცნოს საექსპერტო კვლევისათვის საჭირო მასალას, ამოიწეროს საჭირო ცნობა და გადაიღოს ასლი;

ბ) მოითხოვოს დამატებითი მასალის წარდგენა; გამოკვლევის პროცესში აიღოს მასრის, ტყვიისა და სხვა ობიექტის საცდელი ნიმუში; ექსპერტიზის ჩატარების ინიციატორს მოსთხოვოს საექსპერტო კვლევისათვის საჭირო დამატებითი ინფორმაცია;

გ) უარი თქვას დასკვნის მიცემაზე და ექსპერტიზის გაგრძელებაზე, თუ დასმული საკითხები სცილდება მისი ცოდნის ფარგლებს ან თუ მისთვის წარდგენილი მასალა საკმარისი არ არის დასკვნის მისაცემად;

დ) ექსპერტიზის ჩატარების ინიციატორის, გამომძიებლის, პროკურორის, სასამართლოს ნებართვით დაესწროს საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებას;

ე) მონაწილეობა მიიღოს ექსპერტიზის საგანთან და საექსპერტო კვლევასთან დაკავშირებული მტკიცებულების გამოკვლევაში;

ვ) მტკიცებულების აღმოჩენის, გამოკვლევისა და დემონსტრირებისათვის გამოიყენოს სამეცნიერო-ტექნიკური საშუალება, სპეციალური ცოდნა და გამოცდილება.

2. ექსპერტი ვალდებულია:

ა) თუ საექსპერტო კვლევით დადგინდა გარემოება, რომლის შესახებაც ექსპერტიზის ჩატარების ინიციატორს ან/და პროცესის სხვა უფლებამოსილ მონაწილეს კითხვა არ დაუსვამს, იგი ასახოს დასკვნაში;

ბ) დაიცვას და საექსპერტო კვლევის შემდეგ ექსპერტიზის ჩატარების ინიციატორს დაუბრუნოს კვლევის ობიექტი, თუ საექსპერტო კვლევისას ეს ობიექტი სრულად არ დახარჯულა;

გ) თუ არსებობს კანონით დადგენილი საფუძველი, განაცხადოს თვითაცილება.

    მუხლი 53. თარჯიმანი

1. თარჯიმანს იძახებენ, როცა:

ა) პროცესის მონაწილემ არ იცის ან სათანადოდ არ იცის სისხლის სამართლის პროცესის ენა;

ბ) საჭიროა სისხლის სამართლის პროცესის ენაზე ითარგმნოს ტექსტი;

გ) პროცესის მონაწილეს აქვს შესაძლებლობის იმგვარი შეზღუდვა, რაც ჟესტური ენის გარეშე მასთან კომუნიკაციას გამორიცხავს.

2. თარჯიმნის გამოძახების შესახებ აღნიშვნა კეთდება შესაბამის ოქმში.

3.(ამოღებულია - 14.07.2020, №6842).

4. პროცესის სხვა მონაწილეს თარჯიმნის მოვალეობის შესრულების უფლება არა აქვს.

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

    მუხლი 54. თარჯიმნის უფლება-მოვალეობანი

1. თარჯიმანს უფლება აქვს:

ა) თარგმანის დასაზუსტებლად შეკითხვა დაუსვას პროცესის მონაწილეებს;

ბ) გაეცნოს მისი მონაწილეობით ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების ოქმს და სასამართლო სხდომის ოქმს;

გ) გამოთქვას შენიშვნა, რომელიც ოქმში უნდა იქნეს შეტანილი;

დ) უარი თქვას თარგმნაზე, თუ ამისთვის საჭირო ცოდნა არ გააჩნია.

2. თარჯიმანი ვალდებულია:

ა) გამოცხადდეს გამომძიებლის, პროკურორის, სასამართლოს გამოძახებით;

ბ) ზუსტად და სრულად თარგმნოს ჩვენება და დოკუმენტი;

გ) ხელმოწერით დაადასტუროს თარგმანის უტყუარობა მისი მონაწილეობით ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების ოქმში და სხვა საპროცესო დოკუმენტში;

დ) გამომძიებლის ან პროკურორის ნებართვის გარეშე არ გაამჟღავნოს გამოძიების მასალა, აგრეთვე მოქალაქეთა პირადი ცხოვრების შემცველი ცნობები.

    მუხლი 55. სასამართლოს მეგობარი (Amicus Curiae)

1. დაინტერესებულ პირს, რომელიც არ არის მხარე განსახილველ სისხლის სამართლის საქმეში, უფლება აქვს, საქმის არსებით განხილვამდე არანაკლებ 5 დღით ადრე სასამართლოს წარუდგინოს საკუთარი წერილობითი მოსაზრება ამ საქმესთან დაკავშირებით.

2. წერილობითი მოსაზრების წარდგენის მიზანი უნდა იყოს არა პროცესის რომელიმე მონაწილის მხარდაჭერა, არამედ იგი უნდა დაეხმაროს სასამართლოს, სათანადოდ შეაფასოს განსახილველი საკითხი. თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ წერილობითი მოსაზრება არ არის შედგენილი ამ მუხლის მოთხოვნათა დაცვით, იგი მას არ განიხილავს.

3. სასამართლო არ არის ვალდებული, გაიზიაროს წერილობით მოსაზრებაში მოყვანილი არგუმენტები.

4. წერილობითი მოსაზრება მოცულობით არ უნდა აღემატებოდეს 30 გვერდს. იგი შედგენილ უნდა იქნეს 3 ასლად, რომელთაგან 2 გადაეცემა მხარეებს, ხოლო 1 რჩება მოსამართლესთან.

5. სასამართლო უფლებამოსილია საკუთარი ინიციატივით ან/და მხარის და წერილობითი მოსაზრების ავტორის წინასწარი თანხმობით საქმის არსებით განხილვაზე გამოიძახოს წერილობითი მოსაზრების ავტორი ზეპირი განმარტების მისაცემად.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

თავი VII

დაზარალებული

    მუხლი 56. პირის დაზარალებულად ცნობა # # 

1. დაზარალებულს ენიჭება მოწმის ყველა უფლება და ეკისრება მისი ყველა მოვალეობა.

2. სისხლის სამართლის პროცესში დაზარალებული იურიდიული პირი მონაწილეობს წარმომადგენლობითი უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირის მეშვეობით, რომელსაც ენიჭება დაზარალებულის ყველა უფლება და ეკისრება მისი ყველა მოვალეობა.

3. იმ დანაშაულის საქმეში, რომელსაც დაზარალებულის სიკვდილი მოჰყვა, დაზარალებულის უფლებები ენიჭება და მისი მოვალეობები ეკისრება მის რომელიმე ახლო ნათესავს („დაზარალებულის უფლებამონაცვლე“). გამომძიებელს, პროკურორსა და მოსამართლეს უფლება არა აქვთ, უარი უთხრან დაზარალებულის უფლებამონაცვლეს დაზარალებულისათვის მინიჭებული რომელიმე უფლებით სარგებლობაზე. ერთი დონის ახლო ნათესავებს შორის დავის შემთხვევაში დაზარალებულის უფლებამონაცვლე წილისყრით განისაზღვრება.

4. დანაშაულის მომზადების ან მცდელობის შემთხვევაში დაზარალებულია სახელმწიფო, ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელსაც შეიძლება მისდგომოდა ზიანი.

5. პირის დაზარალებულად ან მის უფლებამონაცვლედ ცნობის სათანადო საფუძვლის არსებობისას პროკურორს გამოაქვს დადგენილება საკუთარი ინიციატივით ან ამ პირის მიერ შესაბამისი განცხადებით მიმართვის შემთხვევაში. თუ პროკურორმა განცხადება მისი შეტანიდან 48 საათის განმავლობაში არ დააკმაყოფილა, აღნიშნულ პირს უფლება აქვს, დაზარალებულად ან მის უფლებამონაცვლედ ცნობის მოთხოვნით ერთჯერადად მიმართოს ზემდგომ პროკურორს. თუ ზემდგომმა პროკურორმა საჩივარი არ დააკმაყოფილა, აღნიშნულ პირს უფლება აქვს, პროკურორის გადაწყვეტილება გაასაჩივროს გამოძიების ადგილის მიხედვით რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში.

51. პროკურორი ან მისი დავალებით გამომძიებელი პირის დაზარალებულად ცნობის შესახებ დადგენილებას გააცნობს დაზარალებულს და განუმარტავს მას ამ კოდექსით გათვალისწინებულ ყველა უფლებას და მათ განხორციელებასთან დაკავშირებულ პროცედურებს, რის შესახებაც ადგენს ოქმს. ამ ოქმს ხელს აწერენ დაზარალებული და ოქმის შემდგენი. დაზარალებულს უფლება აქვს, შენიშვნა გააკეთოს ოქმზე. თუ დაზარალებული უარს ამბობს ოქმის ხელმოწერაზე, ოქმში აღინიშნება ხელმოწერაზე უარის თქმის მიზეზი.

6. თუ პირის დაზარალებულად ცნობის შესახებ დადგენილების გამოტანის შემდეგ გაირკვევა, რომ ამის საფუძველი არ არსებობს, პროკურორი იღებს გადაწყვეტილებას ამ დადგენილების გაუქმების თაობაზე, რის შესახებაც დაზარალებულს წერილობით ეცნობება. დაზარალებულს უფლება აქვს, პირის დაზარალებულად ცნობის შესახებ დადგენილების გაუქმების თაობაზე პროკურორის გადაწყვეტილება ერთჯერადად გაასაჩივროს ზემდგომ პროკურორთან. თუ ზემდგომი პროკურორი საჩივარს არ დააკმაყოფილებს, დაზარალებულს უფლება აქვს, პროკურორის გადაწყვეტილება გაასაჩივროს გამოძიების ადგილის მიხედვით რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში.

7. მოსამართლეს ამ მუხლის მე-5 და მე-6 ნაწილებით გათვალისწინებულ საკითხებზე 15 დღის ვადაში გამოაქვს განჩინება ზეპირი მოსმენით ან მის გარეშე. მოსამართლის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება.

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2018 წლის 14 დეკემბრის გადაწყვეტილება №2/12/1229,1242.1247,1299 – ვებგვერდი, 20.12.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 20 სექტემბრის კანონი №5026 – ვებგვერდი, 01.10.2019წ.

     მუხლი 57. დაზარალებულის უფლებები

1. დაზარალებულს უფლება აქვს:

ა) იცოდეს ბრალდებულისათვის წარდგენილი ბრალდების არსი;

ბ) მიიღოს ინფორმაცია ამ კოდექსის 58-ე მუხლით გათვალისწინებული საპროცესო მოქმედებების შესახებ;

გ) სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვისას, სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე შუამდგომლობის განხილვისას და სასჯელის შეფარდების სასამართლო სხდომაზე მისცეს ჩვენება იმ ზიანის შესახებ, რომელიც მას დანაშაულის შედეგად მიადგა, ან წერილობით წარუდგინოს სასამართლოს აღნიშნული ინფორმაცია;

დ) უფასოდ მიიღოს გამოძიების ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ დადგენილების/განჩინების, განაჩენის, სხვა შემაჯამებელი სასამართლო გადაწყვეტილების ასლი;

ე) მიიღოს პროცესში მონაწილეობის შედეგად გაწეული ხარჯების ანაზღაურება;

ვ) დაიბრუნოს გამოძიებისას და სასამართლო განხილვისას საქმის საჭიროებისათვის დროებით ჩამორთმეული, მისი კუთვნილი ქონება;

ზ) მოითხოვოს დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენება, თუ საფრთხე ემუქრება როგორც მის, ისე მისი ახლო ნათესავის ან ოჯახის წევრის სიცოცხლეს, ჯანმრთელობას ან/და საკუთრებას;

თ) მიიღოს ინფორმაცია გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ და გაეცნოს სისხლის სამართლის საქმის მასალებს, თუ ეს არ ეწინააღმდეგება გამოძიების ინტერესებს;

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი  57-ე მუხლის პირველი ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ბლანკეტურად გამორიცხავს დაზარალებულის შესაძლებლობას, მიიღოს ინფორმაცია გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ და გაეცნოს სისხლის სამართლის საქმის მასალებს ასლის სახით) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 18 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №1/3/1312 – ვებგვერდი, 22.12.2020წ.

ი) მოთხოვნის შემთხვევაში მიიღოს ინფორმაცია ბრალდებულის მიმართ გამოყენებული აღკვეთის ღონისძიების თაობაზე და ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ პენიტენციური დაწესებულების დატოვების შესახებ, თუ ამით ბრალდებულს/მსჯავრდებულს რეალური საფრთხე არ ემუქრება;

კ) წინასასამართლო სხდომის გამართვამდე არაუგვიანეს 10 დღისა გაეცნოს სისხლის სამართლის საქმის მასალებს; 

ლ) მიმართოს ბრალდების მხარეს ამ კოდექსის 182-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული მიზნით სასამართლო სხდომის ნაწილობრივ ან სრულად დახურვის შესახებ შუამდგომლობის დაყენების მოთხოვნით;

მ) მიიღოს განმარტება თავისი უფლება-მოვალეობების შესახებ;

ნ) ისარგებლოს ამ კოდექსით გათვალისწინებული სხვა უფლებებით.

11. სისხლის სამართლის საქმის წარმოების ნებისმიერ სტადიაზე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 111 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახური დანაშაულის ან/და 1261 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახში ძალადობის შედეგად დაზარალებული გადახდისუუნარო პირი სარგებლობს უფასო იურიდიული დახმარების უფლებით, თუ საქმეში არ მონაწილეობს მის მიერ აყვანილი ადვოკატი (დაცვა შეთანხმებით), ხოლო საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 111 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახური დანაშაულის ან/და 1261 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახში ძალადობის შედეგად დაზარალებული პირი, რომელიც გადახდისუუნაროდ არ მიიჩნევა, უფასო იურიდიული დახმარებით სარგებლობს „იურიდიული დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული საფუძვლების არსებობისას, იმავე კანონით დადგენილი წესით.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაციის მიღებისა და მასალების გაცნობის თაობაზე მოთხოვნის დაკმაყოფილებისას პროკურორი/გამომძიებელი ადგენს ოქმს ამ კოდექსის 56-ე მუხლის 51 ნაწილით დადგენილი წესით. თუ მოთხოვნის დაკმაყოფილება ეწინააღმდეგება გამოძიების ინტერესებს, პროკურორი/გამომძიებელი ვალდებულია მის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძვლის აღმოფხვრისთანავე აცნობოს დაზარალებულს ამის შესახებ და, შესაბამისად, მიაწოდოს ინფორმაცია გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ და გააცნოს სისხლის სამართლის საქმის მასალები.

3. ამ მუხლში მითითებულ მოთხოვნაზე უარის თქმის შემთხვევაში პროკურორს გამოაქვს დასაბუთებული დადგენილება. დაზარალებულს უფლება აქვს, ეს დადგენილება ერთჯერადად გაასაჩივროს ზემდგომ პროკურორთან.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 57-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მე-2 წინადადების ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც გამორიცხავს ამავე მუხლის პირველი ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტთან დაკავშირებით ზემდგომი პროკურორის დადგენილების გასაჩივრების შესაძლებლობას) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2023 წლის 27 ივლისის გადაწყვეტილება №1/5/1355,1389 – ვებგვერდი, 31.07.2023წ.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2015 წლის  1 მაისის  კანონი №3528 - ვებგვერდი, 18.05.2015წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 18 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №1/3/1312 – ვებგვერდი, 22.12.2020წ.

საქართველოს 2022 წლის 21 ივნისის კანონი №1661 – ვებგვერდი, 01.07.2022წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2023 წლის 27 ივლისის გადაწყვეტილება №1/5/1355,1389 – ვებგვერდი, 31.07.2023წ.

     მუხლი 58. ინფორმაცია და განმარტება

1. პროკურორმა დაზარალებულის მოთხოვნის შემთხვევაში წინასწარ უნდა შეატყობინოს მას შემდეგი საპროცესო მოქმედებების ჩატარების ადგილი და დრო:

ა) ბრალდებულის პირველი წარდგენა მაგისტრატ მოსამართლესთან;

ბ) წინასასამართლო სხდომა;

გ) სასამართლოს მთავარი სხდომა;

დ) სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობის განხილვის სასამართლო სხდომა;

ე) სასჯელის შეფარდების სასამართლო სხდომა;

ვ) სააპელაციო ან საკასაციო სასამართლო სხდომა.

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული ინფორმაცია დაზარალებულს წერილობით უნდა გადაეცეს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც სხვაგვარი საშუალებით გადაცემა გონივრულია მოცემულ გარემოებებში და საკმარის დროს იძლევა შესაბამისი გადაწყვეტილების მისაღებად.

21. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე დაზარალებულს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ინფორმაცია უნდა მიეწოდოს შეზღუდვიდან გამომდინარე, სპეციფიკური საჭიროების გათვალისწინებით.

3. პროკურორი ვალდებულია შეატყობინოს დაზარალებულს საპროცესო შეთანხმების დადება.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

თავი VII1 

მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

მუხლი 581. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი 

1. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი სისხლის სამართლის საქმეში შესაძლებელია ჩაერთოს პროკურორის ან გამომძიებლის გადაწყვეტილებით.

2. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის საქმეში ჩართვის მიზანია მოწმისთვის და დაზარალებულისთვის სამართალწარმოების პროცესში მონაწილეობის გამარტივება, დანაშაულის შედეგად გამოწვეული სტრესის შემცირება, ხელახალი ვიქტიმიზაციისა და მეორეული ვიქტიმიზაციის თავიდან აცილება და გამოძიებისა და სასამართლო განხილვის ეტაპებზე მათი ინფორმირებულობის უზრუნველყოფა.

3. პროკურორი ან გამომძიებელი მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის სისხლის სამართლის საქმეში ჩართვის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს მოწმისა და დაზარალებულის ინტერესების გათვალისწინებით.

4. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის სისხლის სამართლის საქმეში ჩართვის მიზანშეწონილობის საკითხს პროკურორი განიხილავს სამართალწარმოების ნებისმიერ ეტაპზე, ხოლო გამომძიებელი − საქმის სასამართლოში წარმართვამდე.

5. პროკურორმა ან გამომძიებელმა მის მიერ მიღებული მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის სისხლის სამართლის საქმეში ჩართვის შესახებ გადაწყვეტილების თაობაზე დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორს და უნდა მიაწოდოს მას ინფორმაცია სისხლის სამართლის საქმის ფაქტობრივი გარემოებებისა და მოწმის/დაზარალებულის საკონტაქტო მონაცემების შესახებ.

6. როდესაც მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორისთვის ცნობილი გახდება მისი სისხლის სამართლის საქმეში ჩართვის შესახებ, იგი დაუყოვნებლივ უნდა დაუკავშირდეს მოწმეს/დაზარალებულს. მოწმეს/დაზარალებულს უფლება აქვს, უარი განაცხადოს მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორთან თანამშრომლობაზე.

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

საქართველოს 2021 წლის 22 ივნისის კანონი №663 – ვებგვერდი, 24.06.2021წ.

მუხლი 582. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის უფლებები და მოვალეობები 

1. პროკურატურის მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი:

ა) პროკურორთან წინასწარი კონსულტაციის შემდეგ მოწმესა და დაზარალებულს აწვდის საჭირო ინფორმაციას გამოძიებისა და სასამართლო განხილვის მიმდინარეობის შესახებ;

ბ) მოწმესა და დაზარალებულს მათთვის გასაგები ენით განუმარტავს მათ უფლებებსა და მოვალეობებს და უხსნის გამოძიებისა და სასამართლო განხილვის სამართლებრივ პროცედურებს;

გ) გამოძიების მიმდინარეობისას ესწრება მოწმისა და დაზარალებულის მონაწილეობით ჩატარებულ საგამოძიებო მოქმედებასა და საპროცესო მოქმედებას მოწმის/დაზარალებულის ემოციური მხარდაჭერის მიზნით;

დ) საქმის სასამართლო განხილვისას ესწრება მოწმისა და დაზარალებულის სასამართლოში დაკითხვისა და მათი მონაწილეობით მტკიცებულებათა გამოკვლევის პროცესს მოწმის/დაზარალებულის ემოციური მხარდაჭერის მიზნით;

ე) მოწმესა და დაზარალებულს აწვდის ინფორმაციას მათთვის საჭირო იურიდიული, ფსიქოლოგიური, სამედიცინო ან/და სხვა მომსახურების შესახებ და საჭიროების შემთხვევაში ეხმარება შესაბამის ორგანოსთან/ორგანიზაციასთან დაკავშირებაში.

11. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი:

ა) გამომძიებელთან წინასწარი კონსულტაციის შემდეგ მოწმესა და დაზარალებულს აწვდის ინფორმაციას გამომძიებლის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებებისა და განხორციელებული საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებების, აგრეთვე გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ;

ბ) მოწმესა და დაზარალებულს მათთვის გასაგები ენით განუმარტავს მათ უფლებებსა და მოვალეობებს და უხსნის გამოძიებასთან დაკავშირებულ სამართლებრივ პროცედურებს;

გ) გამოძიების მიმდინარეობისას ესწრება მოწმისა და დაზარალებულის მონაწილეობით ჩატარებულ საგამოძიებო მოქმედებასა და საპროცესო მოქმედებას მოწმის/დაზარალებულის ემოციური მხარდაჭერის მიზნით;

დ) მოწმესა და დაზარალებულს აწვდის ინფორმაციას მათთვის საჭირო იურიდიული, ფსიქოლოგიური, სამედიცინო ან/და სხვა მომსახურების შესახებ და საჭიროების შემთხვევაში ეხმარება შესაბამის ორგანოსთან/ორგანიზაციასთან დაკავშირებაში.

2. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორს უფლება არ აქვს, საგამოძიებო მოქმედებისა და საპროცესო მოქმედების მიმდინარეობისას მოწმესა და დაზარალებულს დაუსვას კითხვები ან სხვაგვარად ჩაერიოს მტკიცებულებათა მოპოვების პროცესში.

3. მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორმა არ უნდა გაახმაუროს საქმესთან დაკავშირებით მისთვის ცნობილი გარემოებები.

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

საქართველოს 2021 წლის 22 ივნისის კანონი №663 – ვებგვერდი, 24.06.2021წ.

თავი VIII

სისხლის სამართლის პროცესში მონაწილეობის გამომრიცხავი გარემოებები, აცილება

    მუხლი 59. სისხლის სამართლის პროცესში მოსამართლის, ნაფიცი მსაჯულის, პროკურორის, გამომძიებლის ან სასამართლო სხდომის მდივნის მონაწილეობის გამომრიცხავი გარემოებები #

1. მოსამართლე, ნაფიცი მსაჯული, პროკურორი, გამომძიებელი ან სასამართლო სხდომის მდივანი ვერ მიიღებს მონაწილეობას სისხლის სამართლის პროცესში, თუ:

ა) კანონით დადგენილი წესით არ იყო თანამდებობაზე დანიშნული ან არჩეული;

ბ) ამ საქმეში მონაწილეობს ან მონაწილეობდა, როგორც ბრალდებული, ადვოკატი, დაზარალებული, ექსპერტი, თარჯიმანი ან მოწმე;

ბ1) ამ საქმეზე გამოძიება მის მიერ დანაშაულის შესაძლო ჩადენის ფაქტზე მიმდინარეობს;

გ) არის ბრალდებულის, ადვოკატის, დაზარალებულის ოჯახის წევრი ან ახლო ნათესავი; 

დ) ისინი ერთმანეთის ოჯახის წევრები ან ახლო ნათესავები არიან;

დ1) იყო მედიატორი იმავე საქმეზე ან ამ საქმესთან არსებითად დაკავშირებულ სხვა საქმეზე;

ე) არსებობს სხვა გარემოება, რომელიც საეჭვოს ხდის მის ობიექტურობასა და მიუკერძოებლობას.

2. მოსამართლე ვერ მიიღებს მონაწილეობას სისხლის სამართლის საქმის არსებით განხილვაში, თუ იგი ამ საქმეში მონაწილეობდა, როგორც გამომძიებელი, პროკურორი, წინასასამართლო სხდომის, პირველი ინსტანციის, სააპელაციო ან საკასაციო სასამართლოს მოსამართლე ან სასამართლო სხდომის მდივანი. ეს წესი ვრცელდება იმ მოსამართლეზე, რომელიც მონაწილეობდა სისხლის სამართლის საქმის ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განხილვაში.

3. მოსამართლე ვერ მიიღებს მონაწილეობას მის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების გამო შეტანილი საჩივრის განხილვაში.

4. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდ პალატაში საქმის განხილვაში მოსამართლის მონაწილეობის გამომრიცხავი გარემოება არ არის ადრე ამ საქმის საკასაციო წესით განხილვაში მისი მონაწილეობა.

5. პროკურორისა და გამომძიებლის მიერ თავიანთი ფუნქციების შესრულება სისხლის სამართლის პროცესის არც ერთ სტადიაზე არ აბრკოლებს ამ საქმეში მათ შემდგომ მონაწილეობას.

6. სისხლის სამართლის საქმეში მონაწილე გამომძიებელი მონაწილეობას ვერ მიიღებს დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით ჩასატარებელ საგამოძიებო მოქმედებაში, თუ არ არსებობს დაცვის მხარის წინასწარი წერილობითი თანხმობა.

 საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2019 წლის 18 სექტემბრის კანონი №4961 – ვებგვერდი, 27.09.2019წ.

    მუხლი 60. სისხლის სამართლის პროცესში ადვოკატის მონაწილეობის გამომრიცხავი გარემოებები

ადვოკატი ვერ მიიღებს მონაწილეობას სისხლის სამართლის პროცესში, თუ:

ა) ამ საქმეში მონაწილეობდა, როგორც მოსამართლე, ნაფიცი მსაჯული, პროკურორი, გამომძიებელი, სასამართლო სხდომის მდივანი, მოწმე ან ექსპერტი;

ბ) იურიდიულ დახმარებას უწევს ან უწევდა იმ პირს, რომლის ინტერესებიც ეწინააღმდეგება მის მიერ დასაცავი ბრალდებულის ინტერესებს, რომელსაც ის წარმოადგენს;

გ) ნათესაური ურთიერთობა აქვს მოსამართლესთან, პროკურორთან, გამომძიებელთან ან სასამართლო სხდომის მდივანთან, რომელიც მონაწილეობს ან მონაწილეობდა ამ საქმის გამოძიებასა თუ სასამართლო განხილვაში;

დ) არის ან იყო მედიატორი იმავე საქმეზე ან ამ საქმესთან არსებითად დაკავშირებულ სხვა საქმეზე.

საქართველოს 2019 წლის 18 სექტემბრის კანონი №4961 – ვებგვერდი, 27.09.2019წ.

    მუხლი 601. (ამოღებულია)

საქართველოს 2014  წლის  17  ოქტომბრის კანონი №2706 - ვებგვერდი, 31.10 .2014 წ.

    მუხლი 61. სისხლის სამართლის პროცესში თარჯიმნის მონაწილეობის გამომრიცხავი გარემოებები

თარჯიმანს უფლება არა აქვს, მონაწილეობა მიიღოს სისხლის სამართლის პროცესში, როცა არსებითად დამოკიდებულია სისხლის სამართლის პროცესის რომელიმე მონაწილეზე ან/და ნათესაური ურთიერთობა აქვს მასთან.

მუხლი 611. სისხლის სამართლის პროცესში მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის მონაწილეობის გამომრიცხავი გარემოებები 

მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი ვერ მიიღებს მონაწილეობას სისხლის სამართლის პროცესში, თუ:

ა) იგი ამ საქმეში მონაწილეობს ან მონაწილეობდა, როგორც გამომძიებელი, პროკურორი, მოსამართლე, ნაფიცი მსაჯული, სასამართლო სხდომის მდივანი, ბრალდებული, ადვოკატი, დაზარალებული, ექსპერტი, თარჯიმანი ან მოწმე;

ბ) ამ საქმეზე გამოძიება მის მიერ დანაშაულის შესაძლო ჩადენის ფაქტზე მიმდინარეობს;

გ) მას ნათესაური ურთიერთობა აქვს პროცესის რომელიმე მონაწილესთან.

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

    მუხლი 62. თვითაცილება

1. თუ არსებობს სისხლის სამართლის პროცესში მოსამართლის, ნაფიცი მსაჯულის, პროკურორის, გამომძიებლის, სასამართლო სხდომის მდივნის, ადვოკატის, მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის, თარჯიმნის ან ექსპერტის მონაწილეობის გამომრიცხავი გარემოება, მან დაუყოვნებლივ უნდა განაცხადოს თვითაცილება.

2. გამომძიებელი თვითაცილების შესახებ განცხადებას აკეთებს საპროცესო ხელმძღვანელ პროკურორთან, პროკურორი – მის ზემდგომ პროკურორთან, ხოლო საქმის სასამართლო განხილვისას – სასამართლოში.

3. მოსამართლე თვითაცილების შესახებ განცხადებას აკეთებს სასამართლოს თავმჯდომარესთან.

4. თვითაცილების შესახებ განცხადებას ადვოკატი, მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი, ექსპერტი და თარჯიმანი აკეთებენ პროკურორთან, ხოლო საქმის სასამართლო განხილვისას აღნიშნული პირები და სასამართლო სხდომის მდივანი – სასამართლოში.

5. თვითაცილების შესახებ განცხადება დასაბუთებული უნდა იყოს.

6. ექსპერტის თვითაცილების საფუძველია მისი პროფესიული არაკომპეტენტურობა.

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

    მუხლი 63. აცილების შუამდგომლობის დაყენების წესი

1. თუ არსებობს პროცესის რომელიმე მონაწილის მიმართ ამ კოდექსით განსაზღვრული სისხლის სამართლის პროცესში მონაწილეობის გამომრიცხავი რომელიმე გარემოება და მას არ განუცხადებია თვითაცილება, მხარეებს უფლება აქვთ დააყენონ აცილების შუამდგომლობა.

2. აცილების შუამდგომლობა ამისთვის უფლებამოსილმა პირმა უნდა დააყენოს დაუყოვნებლივ, პირველი შესაძლებლობისთანავე, მას შემდეგ, რაც მისთვის ცნობილი გახდება აცილების საფუძველი. წინააღმდეგ შემთხვევაში შუამდგომლობა არ განიხილება.

3. საქმის სასამართლო განხილვისას მოსამართლის, ნაფიცი მსაჯულის, პროკურორის, სასამართლო სხდომის მდივნის, ადვოკატის ან თარჯიმნის აცილების შუამდგომლობას ამისთვის უფლებამოსილი პირები აყენებენ სასამართლოში.

4. გამოძიებისას გამომძიებლის, მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორის ან თარჯიმნის აცილების შუამდგომლობას მხარე აყენებს პროკურორთან.

5. გამოძიებისას პროკურორის აცილების შუამდგომლობას ამისთვის უფლებამოსილი პირები აყენებენ მის ზემდგომ პროკურორთან.

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

    მუხლი 64. აცილების შუამდგომლობის გადაწყვეტის წესი

1. პირს, რომელსაც აცილება მისცეს, აცილების საკითხის განხილვამდე უფლება აქვს, მისცეს განმარტება.

2. მოსამართლის აცილების შუამდგომლობაზე გადაწყვეტილებას იღებს:

ა) საქმის ერთპიროვნულად განხილვისას, თუ აცილების შუამდგომლობა დაყენებულია საქმის განმხილველი მოსამართლის მიმართ, – ეს მოსამართლე;

ბ) საქმის კოლეგიურად განხილვისას, თუ აცილების შუამდგომლობა დაყენებულია მოსამართლის (მოსამართლეების) მიმართ, – ის მოსამართლე (მოსამართლეები), რომლის (რომელთა) მიმართაც აცილების შუამდგომლობა არ დაყენებულა;

გ) საქმის კოლეგიურად განხილვისას, თუ აცილების შუამდგომლობა დაყენებულია სასამართლოს მთელი შემადგენლობის მიმართ, – საქმის განმხილველი სასამართლოს შემადგენლობა;

დ) ამ კოდექსის 114-ე მუხლით დადგენილი წესით მოწმის დაკითხვისას, თუ აცილების შუამდგომლობა დაყენებულია მაგისტრატი მოსამართლის მიმართ, – ეს მაგისტრატი მოსამართლე.

3. გამოძიებისას დაყენებული აცილების შუამდგომლობა უნდა გადაწყდეს 24 საათში, ხოლო სასამართლო სხდომაზე დაყენებული შუამდგომლობა – დაუყოვნებლივ, სათათბირო ოთახში ან ადგილზე თათბირით. 

4. განცხადებული აცილების შუამდგომლობაზე პროკურორს გამოაქვს დადგენილება, ხოლო სასამართლოს – განჩინება.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

მუხლი 65. მოსამართლის ან სასამართლოს მთელი შემადგენლობის აცილების შემთხვევაში საქმის სხვა მოსამართლისათვის გადაცემა ან საქმის განმხილველი სასამართლოს ახალი შემადგენლობის განსაზღვრა

1. საქმის განმხილველი სასამართლოს აცილების შემთხვევაში საქმე გადაეცემა სასამართლოს თავმჯდომარეს, რომელიც მას განსახილველად გადასცემს იმავე სასამართლოს სხვა შემადგენლობას.

2. თუ აცილებულ იქნა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მთელი შემადგენლობა, იმავე დონის სხვა სასამართლოში წარმართვის საკითხის გადასაწყვეტად საქმე გადაეცემა შესაბამისი სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარეს, რომელიც საქმის შესვლიდან 48 საათის განმავლობაში წყვეტს აღნიშნულ საკითხს.

3. თუ აცილებულ იქნა სააპელაციო სასამართლოს მთელი შემადგენლობა, იმავე დონის სხვა სასამართლოში წარმართვის საკითხის გადასაწყვეტად საქმე გადაეცემა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეს, რომელიც საქმის შესვლიდან 48 საათის განმავლობაში წყვეტს აღნიშნულ საკითხს.

    მუხლი 66. აცილების შუამდგომლობაზე გადაწყვეტილების გასაჩივრება

1. გადაწყვეტილება, რომლითაც დაკმაყოფილდა აცილების შუამდგომლობა, არ გასაჩივრდება.

2. გადაწყვეტილება, რომლითაც არ დაკმაყოფილდა გამომძიებლის აცილების შუამდგომლობა, შეიძლება ერთჯერადად, 1 კვირის ვადაში გასაჩივრდეს საპროცესო ხელმძღვანელი პროკურორის ზემდგომ პროკურორთან.

3. სასამართლოს უარი აცილების შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე შეიძლება გასაჩივრდეს შემაჯამებელ გადაწყვეტილებასთან ერთად.

თავი IX

სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების წესი

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

    მუხლი 67. პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების საფუძვლები #

პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიება შეიძლება გამოყენებულ იქნეს, თუ:

ა) განიხილება საქმე ისეთი ქმედების ჩადენის ფაქტზე, რომლის საჯარო განხილვაც თავისი ბუნებით არსებით ზიანს მიაყენებს პროცესის მონაწილის პირად ცხოვრებას;

ბ) პროცესის მონაწილის ვინაობისა და საქმეში მონაწილეობის გასაჯაროებით მნიშვნელოვანი საფრთხე დაემუქრება მის ან მისი ახლო ნათესავის სიცოცხლეს, ჯანმრთელობას ან ქონებას;

გ) პროცესის მონაწილე დამოკიდებულია ბრალდებულზე;

დ) (ამოღებულია – 28.10.2011, №5170)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

    მუხლი 68. პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიების სახე და მის გამოყენებაზე უფლებამოსილი პირი

1. პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიების სახეა პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალურ პროგრამაში ჩართვა.

2. პროკურორი უფლებამოსილია, საქართველოს გენერალური პროკურორის ან მისი მოადგილის თანხმობით, გამოიყენოს პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიება და ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ დაცვის სპეციალურ პროგრამაში ჩართოს პროცესის მონაწილე, ან პირი, რომელიც შეიძლება გახდეს პროცესის მონაწილე, მასთან დაკავშირებული პირი ან/და მისი ახლო ნათესავი, მათი თანხმობით.

3. პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური პროგრამით დადგენილი წესით საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული პირების მიმართ იყენებს დაცვის კონკრეტულ ღონისძიებებს. ასეთი ღონისძიებებია:

ა) მიკვლევის საწინააღმდეგო ღონისძიებების გატარება − საჯარო რეესტრში ან სხვა საჯარო ხასიათის ჩანაწერში პროცესის მონაწილის ამოცნობისა და იდენტიფიცირების შესაძლებლობის შემცველი მონაცემების, კერძოდ, სახელის, გვარის, მისამართის, სამუშაო ადგილის, პროფესიის ან სხვა შესაბამისი ინფორმაციის, შეცვლა ან ამოღება;

ბ) ვინაობის შეცვლა და მასზე ახალი დოკუმენტების გაცემა − ფსევდონიმის მიჭება, გარეგნობის შეცვლა, ამოცნობისა და იდენტიფიცირების შესაძლებლობის შემცველი საპროცესო და სხვა დოკუმენტების გასაიდუმლოება;

გ) უსაფრთხოების ზომების მიღება (პირადი დაცვა, განგაშზე გამოძახება და სხვ.);

დ) საცხოვრებელი ადგილის დროებით ან სამუდამოდ შეცვლა;

ე) სხვა სახელმწიფოში გაყვანა (რელოკაცია).

4. პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალურ პროგრამაში ჩართვისა და დაცვის კონკრეტული ღონისძიებების განხორციელების პროცედურებს ერთობლივად განსაზღვრავენ საქართველოს იუსტიციისა და შინაგან საქმეთა მინისტრები.

5. პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიების ხარჯებს სახელმწიფო გაიღებს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 69. (ამოღებულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

    მუხლი 70. გადაწყვეტილება დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების შესახებ

1. პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილებაში უნდა მიეთითოს:

ა) პირი, რომლის მიმართაც გამოიყენება დაცვის სპეციალური ღონისძიება (პროცესის მონაწილის დაცვის სპეციალურ პროგრამაში ჩართვა);

ბ) დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების ვადა.

2. დაცვის სპეციალური ღონისძიება შესაძლებელია გამოყენებულ იქნეს უვადოდ.

3. დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილება არ არის საჯარო. ეს გადაწყვეტილება ეცნობება მხოლოდ დასაცავ პირს.

4. დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების ვადის ამოწურვის შემთხვევაში შესაძლებელია ვადის გაგრძელება, თუ კვლავ არსებობს ამ ღონისძიების გამოყენების საჭიროება.

5. დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების საფუძვლის აღმოფხვრის შემთხვევაში ამ ღონისძიებას აუქმებს მისი გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილების მიმღები პირი, რაც დაუყოვნებლივ ეცნობება დასაცავ პირს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

    მუხლი 71. დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილების აღსრულება

1. დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილების აღსრულების თაობაზე 3 დღის ვადაში ეცნობება პროკურორს, რომელმაც გამოიყენა ეს ღონისძიება.

2. დაცვის სპეციალური ღონისძიებისა და მის ფარგლებში გამოყენებული დაცვის კონკრეტული ღონისძიებების აღსრულებას უზრუნველყოფს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

კარი III

მტკიცებულება

თავი X

მტკიცებულება, მტკიცების საგანი და პროცესი

    მუხლი 72. დაუშვებელი მტკიცებულება # # # # # # # # # # 

1. არსებითი დარღვევით მოპოვებული მტკიცებულება და ამგვარი მტკიცებულების საფუძველზე კანონიერად მოპოვებული სხვა მტკიცებულება, თუ ის აუარესებს ბრალდებულის სამართლებრივ მდგომარეობას, დაუშვებელია და იურიდიული ძალა არ გააჩნია.

2. მტკიცებულება ასევე დაუშვებელია, თუ იგი მოპოვებულია ამ კოდექსით დადგენილი წესის დაცვით, მაგრამ უარყოფილი არ არის გონივრული ეჭვი მისი შესაძლო გამოცვლის, მისი ნიშან-თვისებების არსებითი შეცვლის ან მასზე დარჩენილი კვალის არსებითი გაქრობის შესახებ.

3. ბრალდების მხარის მტკიცებულების დასაშვებობისა და დაცვის მხარის მტკიცებულების დაუშვებლობის მტკიცების ტვირთი ეკისრება ბრალმდებელს.

4. მხარე ვალდებულია სასამართლოს მიაწოდოს ინფორმაცია საკუთარი მტკიცებულების წარმომავლობის შესახებ.

5. მტკიცებულების დაუშვებლად ცნობის საკითხს წყვეტს სასამართლო. სასამართლოს გადაწყვეტილება დასაბუთებული უნდა იყოს.

6. დაუშვებელი მტკიცებულება არ შეიძლება საფუძვლად დაედოს სასამართლოს გადაწყვეტილებას.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 31 ივლისის გადაწყვეტილება №2/2/579 - ვებგვერდი, 18.08.2015წ.

    მუხლი 73. პრეიუდიცია

1. გამოკვლევის გარეშე მტკიცებულებად მიიღება:

ა) საყოველთაოდ ცნობილი ფაქტი;

ბ) განაჩენი ნასამართლობაზე;

გ) სხვა სისხლის სამართლის საქმეზე განაჩენით დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებები, თუ პროცესის არცერთი მონაწილე მათ საეჭვოდ არ ხდის;

დ) ნებისმიერი სხვა გარემოება თუ ფაქტი, რომელზედაც მხარეები შეთანხმდებიან.

2. მხარის ინიციატივით, სასამართლომ შეიძლება უარყოს პრეიუდიციულად დადგენილი ფაქტი, თუ ეს ფაქტი ეწინააღმდეგება სასამართლოში მტკიცებულებათა გამოკვლევის შედეგებს.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

    მუხლი 74. ბრალდებულის ჩვენება

1. ბრალდებულის ჩვენება არის მის მიერ სასამართლოში მიცემული ინფორმაცია სისხლის სამართლის საქმის გარემოებათა შესახებ.

2. ჩვენების მიცემა ბრალდებულის უფლებაა.

3. ბრალდებულის მიერ ჩვენების მიცემაზე უარის თქმის ან ცრუ ჩვენების მიცემის ფაქტი არ შეიძლება შეფასდეს მისი ბრალეულობის დამადასტურებელ მტკიცებულებად.

4. ბრალდებულის აღიარება არ შეიძლება საფუძვლად დაედოს გამამტყუნებელ განაჩენს, თუ იგი არ დასტურდება მისი ბრალეულობის დამადასტურებელი სხვა მტკიცებულებით.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

     მუხლი 75. მოწმის ჩვენება

1. მოწმის ჩვენება მტკიცებულება ვერ იქნება, თუ მოწმე ვერ მიუთითებს წარმოდგენილი ინფორმაციის წყაროს.

11. მოწმის ჩვენების სანდოობის შეფასებისას სხვა გარემოებებთან ერთად გაითვალისწინება მისი უნარი, სწორად აღიქვას, დაიმახსოვროს და აღიდგინოს საქმისთვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებები.

2. თუ პირის მიერ გამოკითხვისას მიწოდებულ ინფორმაციასა და მის ჩვენებას შორის ან მოწმის ჩვენებებს შორის არსებითი წინააღმდეგობაა, მხარე უფლებამოსილია მოსამართლის წინაშე დააყენოს შუამდგომლობა ჩვენების/ჩვენებების დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობის თაობაზე.

3. მოწმის ჩვენება დაუშვებელი მტკიცებულებაა, თუ ამ მოწმის გამოკითხვის ოქმი არ გადაეცა მეორე მხარეს ამ კოდექსის 83-ე მუხლით დადგენილი წესით.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

საქართველოს 2024 წლის 21 თებერვლის კანონი №4046 – ვებგვერდი, 07.03.2024წ.

    მუხლი 76. ირიბი ჩვენება

1. ირიბია მოწმის ის ჩვენება, რომელიც ეფუძნება სხვა პირის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას.

2. ირიბი ჩვენება დასაშვები მტკიცებულებაა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ირიბი ჩვენების მიმცემი პირი მიუთითებს ინფორმაციის წყაროს, რომლის იდენტიფიცირება და რეალურად არსებობის შემოწმება შესაძლებელია.

3. სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის დროს ირიბი ჩვენება დასაშვები მტკიცებულებაა, თუ იგი დასტურდება სხვა ისეთი მტკიცებულებით, რომელიც არ არის ირიბი ჩვენება.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

მუხლი 77. ნივთიერი მტკიცებულება 

1. შედარებითი კვლევის ნიმუში შენაცვლებადი ნივთიერი მტკიცებულებაა.

2. ნივთიერი მტკიცებულება უნდა დათვალიერდეს და დაილუქოს; დათვალიერებისას უნდა გამოვლინდეს და აღიწეროს ობიექტის ინდივიდუალური და გვარეობითი ნიშნები.

3. ლუქის მოხსნა და ნივთიერი მტკიცებულების განმეორებით დათვალიერება დასაშვებია.

4. საქმის არსებითი განხილვის დროს მხოლოდ ის მტკიცებულებაა დასაშვები, რომლის ავთენტიკურობაც დასტურდება. დასაშვები მტკიცებულებაა აგრეთვე „ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის 21 პუნქტით გათვალისწინებული ღონისძიების ფარგლებში გამოყენებული წინასწარ ნიშანდებული ან/და ყალბი (სიმულაციური) საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან სხვა ობიექტი.

საქართველოს 2019 წლის 19 დეკემბრის კანონი №5621 – ვებგვერდი, 26.12.2019წ.

     მუხლი 78. დოკუმენტის მტკიცებულებითი ძალა

1. მხარის მოთხოვნის შემთხვევაში დოკუმენტს მტკიცებულებითი ძალა აქვს, თუ ცნობილია მისი წარმომავლობა და ის ავთენტიკურია. მტკიცებულებითი ძალა აქვს აგრეთვე „ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის 21 პუნქტით გათვალისწინებული კონტროლირებადი მიწოდების ფარგლებში სრულად ან ნაწილობრივ ჩანაცვლებულ წინასწარ ნიშანდებულ ან/და ყალბ (სიმულაციურ) დოკუმენტს. დოკუმენტი ან ნივთიერი მტკიცებულება დასაშვები მტკიცებულებაა, თუ მხარეს შეუძლია მოწმედ დაკითხოს პირი, რომელმაც მოიპოვა/შექმნა ან/და რომელთანაც სასამართლოსთვის წარდგენამდე ინახებოდა იგი.

2. დოკუმენტი იმავდროულად შეიძლება იყოს სისხლის სამართლის საქმეზე ნივთიერი მტკიცებულება, თუ მას შეუნაცვლებლობის თვისება აქვს.

3. თუ ამოღებული და სისხლის სამართლის საქმეზე დართული დოკუმენტი საჭიროა მიმდინარე აღრიცხვისათვის, ანგარიშგებისათვის და სხვა მართლზომიერი მიზნებისათვის, ის ან მისი ასლი შეიძლება კანონიერ მფლობელს დაუბრუნდეს ან გადაეცეს დროებით გამოსაყენებლად.

საქართველოს 2019 წლის 19 დეკემბრის კანონი №5621 – ვებგვერდი, 26.12.2019წ.

    მუხლი 79. ნივთიერი მტკიცებულების შენახვა

1. ნივთიერი მტკიცებულება ინახება ისეთ პირობებში, რომლებიც გამორიცხავს მის დაკარგვას და მისი თვისებების შეცვლას.

2. ნივთიერი მტკიცებულება, რომელიც არ ნადგურდება, მესაკუთრეს ან მფლობელს არ უბრუნდება ან სახელმწიფოს არ გადაეცემა, ინახება სისხლის სამართლის საქმის შენახვის ვადით.

3. ძვირფასი ლითონები, ქვები (თვლები), ფულის ნიშნები, ობლიგაციები და სხვა ფასიანი ქაღალდები, თუ მათ ინდივიდუალურ ნიშნებს მტკიცებულების მნიშვნელობა არა აქვს, ინახება საბანკო დაწესებულებაში.

4. ნივთიერი მტკიცებულება შეიძლება ინახებოდეს ასევე სხვა ადგილას.

    მუხლი 80. გადაწყვეტილება ნივთიერი მტკიცებულების შესახებ სისხლის სამართლის პროცესის დამთავრებამდე

1. სისხლის სამართლის პროცესის დამთავრებამდე საგამოძიებო ორგანო მესაკუთრეს ან მფლობელს უბრუნებს მალფუჭებად საგნებს, ყოველდღიურ ყოფა-ცხოვრებაში აუცილებელ საგნებს, შინაურ ცხოველებსა და ფრინველებს, თუ მათ ყადაღა არა აქვს დადებული. სისხლის სამართლის პროცესის დამთავრებამდე საგამოძიებო ორგანომ მესაკუთრეს ან მფლობელს შეიძლება დაუბრუნოს სატრანსპორტო საშუალებები, კომპიუტერული სისტემა ან კომპიუტერულ მონაცემთა შესანახი საშუალებები, თუ მათ ყადაღა არა აქვს დადებული.

2. თუ ნივთიერი მტკიცებულება არის სატრანსპორტო საშუალება, რომელიც მესაკუთრის/მფლობელის ნების საწინააღმდეგოდ გავიდა მისი კანონიერი მფლობელობიდან, საქმის მწარმოებელი ორგანო უშუალოდ ან უფლებამოსილი ორგანოს მეშვეობით წერილობით შესთავაზებს მესაკუთრეს/კანონიერ მფლობელს, თუ ეს პირი ცნობილია, დაიბრუნოს კუთვნილი საგანი. საქმის მწარმოებელმა ორგანომ წერილობითი შეტყობინება საგნის მესაკუთრეს/კანონიერ მფლობელს მისი ვინაობის დადგენისთანავე უნდა გაუგზავნოს. წერილობითი შეტყობინების მიღება დასტურდება უფლებამოსილი ორგანოს მიერ წარმოდგენილი სათანადო დოკუმენტით ან ამ შეტყობინებაზე საგნის მესაკუთრის/კანონიერი მფლობელის ხელმოწერით, ხოლო მისი არყოფნის შემთხვევაში – შესაბამისად ოჯახის წევრის ან/და უფლებამოსილი პირის ხელმოწერით. სატრანსპორტო საშუალების მესაკუთრე/კანონიერი მფლობელი წერილობითი შეტყობინების მიღებიდან 90 დღის ვადაში საკუთარი ხარჯით უზრუნველყოფს კუთვნილი საგნის დაბრუნებასა და ტრანსპორტირებას.

3. თუ ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საგნის მესაკუთრე ან კანონიერი მფლობელი ცნობილი არ არის, არ არსებობს ამ საგნის კანონიერი წარმომავლობის დამადასტურებელი დოკუმენტი ან აღნიშნული საგნის დაბრუნება შეუძლებელია სხვა მიზეზით, საგანი შეიძლება ჩაჰბარდეს შესაბამის პირს (ორგანიზაციას) გამოსაყენებლად, შესანახად ან მოსავლელად.

4. თუ მესაკუთრემ/კანონიერმა მფლობელმა ამ მუხლის მე-2 ნაწილით დადგენილ ვადაში არ დაიბრუნა სატრანსპორტო საშუალება, აგრეთვე თუ სატრანსპორტო საშუალების ამოღებიდან 90 დღეში ვერ დადგინდა მისი მესაკუთრის ან კანონიერი მფლობელის ვინაობა ან იმავე ვადაში ვერ ჩაჰბარდა მას შეტყობინება, სატრანსპორტო საშუალება პროკურორის დადგენილებით უბრუნდება პირს, რომელმაც ის შეიძინა და შეძენის მომენტისათვის არ იცოდა სატრანსპორტო საშუალებასთან დაკავშირებით ჩადენილი დანაშაულის შესახებ (კეთილსინდისიერი შემძენი).

5. თუ სატრანსპორტო საშუალების შემძენმა შეძენის მომენტისათვის იცოდა სატრანსპორტო საშუალებასთან დაკავშირებით ჩადენილი დანაშაულის შესახებ ან ამ მუხლის მე-2 და მე-4 ნაწილების შესაბამისად სატრანსპორტო საშუალების დაბრუნება შეუძლებელია სხვა მიზეზით, პროკურორი გამოძიების ადგილის მიხედვით მაგისტრატ მოსამართლეს მიმართავს დასაბუთებული შუამდგომლობით სატრანსპორტო საშუალების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის შესახებ. მაგისტრატი მოსამართლე ამ კოდექსის 206-ე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი წესით, წარდგენიდან არაუგვიანეს 5 დღისა განიხილავს აღნიშნულ შუამდგომლობას ყველა დაინტერესებული პირის მონაწილეობით და წარდგენილი მტკიცებულებების შეფასების საფუძველზე იღებს გადაწყვეტილებას სატრანსპორტო საშუალების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის ან კეთილსინდისიერი შემძენისათვის დაბრუნების შესახებ. საწინააღმდეგოს დამტკიცებამდე სატრანსპორტო საშუალების შემძენი კეთილსინდისიერად ითვლება. სატრანსპორტო საშუალების შემძენის არაკეთილსინდისიერების მტკიცების ტვირთი პროკურორს ეკისრება.

6. ამ მუხლის მე-5 ნაწილის შესაბამისად მაგისტრატი მოსამართლის მიერ გამოტანილი განჩინება შეიძლება ამ კოდექსის 207-ე მუხლით დადგენილი წესით გაასაჩივროს პროკურორმა ან დაინტერესებულმა პირმა.

61. თუ ნივთიერი მტკიცებულება არის სახელმწიფო ტყის საზღვრებში, დაცული ტერიტორიის საზღვრებში, სახელმწიფო საკუთრებაში ან მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციულ საზღვრებში არსებულ ტერიტორიაზე (გარდა კერძო საკუთრებაში არსებული ტერიტორიისა) უკანონოდ (უკანონოდ გაჩეხვით ან სხვაგვარად) მოპოვებული მერქნიანი მცენარე, პროკურორი უფლებამოსილია საკუთარი ინიციატივით ან მერქნიანი მცენარის გასხვისების უფლების მქონე შესაბამისი ორგანოს მიმართვის საფუძველზე მოითხოვოს ამ ნივთიერი მტკიცებულების (მერქნიანი მცენარის) გასხვისების მიზნით მერქნიანი მცენარის გასხვისების უფლების მქონე შესაბამისი ორგანოსთვის გადაცემა. ნივთიერი მტკიცებულების (მერქნიანი მცენარის) გასხვისების შედეგად მიღებული თანხა სისხლის სამართლის საქმეზე შემაჯამებელი გადაწყვეტილების მიღებამდე განთავსდება მერქნიანი მცენარის გასხვისების უფლების მქონე შესაბამისი ორგანოს ანგარიშზე და ამის შესახებ ეცნობება პროკურორს.

7. ამ მუხლის შესაბამისად ნივთიერი მტკიცებულების ბედის გადაწყვეტა დაინტერესებულ პირს არ ართმევს უფლებას, სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით იდავოს საგნის კუთვნილების თაობაზე.

8. სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცეული საგნის განკარგვა ხორციელდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

     მუხლი 81. გადაწყვეტილება ნივთიერი მტკიცებულების შესახებ სისხლის სამართლის პროცესის დამთავრებისას

1. განაჩენში, სისხლისსამართლებრივი დევნის ან/და გამოძიების შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილებაში ნივთიერი მტკიცებულების საკითხი შემდეგნაირად უნდა გადაწყდეს:

ა) თუ დანაშაულის იარაღს ან საგანს ღირებულება არა აქვს, იგი ნადგურდება, ხოლო თუ მას აქვს რაიმე ღირებულება, ხდება მისი საპროცესო კონფისკაცია;

ბ) თუ ბრუნვიდან ამოღებულ ნივთს აქვს რაიმე ღირებულება, იგი გადაეცემა შესაბამის ადმინისტრაციულ ორგანოს, ხოლო თუ მას ღირებულება არა აქვს, – ნადგურდება;

გ) სხვა ნივთი, რომელსაც ღირებულება არა აქვს, დაინტერესებული პირის ან ადმინისტრაციული ორგანოს შუამდგომლობით მას გადაეცემა, ხოლო თუ ასეთი პირი ან ორგანო არ აღმოჩნდა, – ნადგურდება;

გ1) ნივთიერ მტკიცებულებად ცნობილი ტყვია-მასრები გადაეცემა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ტყვია-მასროთეკაში განსათავსებლად;

გ2) ამ ნაწილის „ა“−„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ნივთიერი მტკიცებულებები შეიძლება შესაბამისი ადმინისტრაციული ორგანოს მოთხოვნის საფუძველზე სასწავლო/საწვრთნელი ან/და სამეცნიერო-კვლევითი მიზნით ამ ადმინისტრაციულ ორგანოს გადაეცეს. ამ ნაწილის „ა“−„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ნივთიერი მტკიცებულებების სასწავლო/საწვრთნელი ან სამეცნიერო-კვლევითი მიზნით გადაცემის, შენახვის, გამოყენებისა და განადგურების წესი მტკიცდება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით;

დ) დანაშაულებრივი გზით მოპოვებული შემოსავალი/ქონება ხმარდება დანაშაულის შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას, ზიანის ანაზღაურების შემდეგ – საპროცესო ხარჯების ანაზღაურებას, ხოლო თუ ცნობილი არ არის პირი, რომელსაც ზიანი მიადგა, – გადაეცემა საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტს;

დ1) ამ კოდექსის მე-80 მუხლის 61 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანისას, აგრეთვე ამ კოდექსის 105-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე“, „ვ“ ან „ი“ ქვეპუნქტის საფუძველზე სისხლისსამართლებრივი დევნის ან/და გამოძიების შეწყვეტის შემთხვევაში ან იმავე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ ან „გ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შემთხვევაში მერქნიანი მცენარის გასხვისების შედეგად მიღებული თანხა რჩება მერქნიანი მცენარის გასხვისების უფლების მქონე შესაბამისი ორგანოს ანგარიშზე, ხოლო ამ კოდექსის 105-ე მუხლით გათვალისწინებულ სხვა შემთხვევაში მერქნიანი მცენარის საბაზრო ღირებულების შესაბამისი თანხა ეძლევა მის კანონიერ მესაკუთრეს;

ე) დაზარალებულის, გამართლებულის ან სხვა პირის კუთვნილი ყველა ნივთი და დოკუმენტი, ბრალდებულისა და იმ პირის გარდა, რომელსაც მათზე ქონებრივი პასუხისმგებლობა ეკისრება, უბრუნდება მესაკუთრეს ან მფლობელს.

2. დავა ნივთიერი მტკიცებულების გამო წყდება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით. ასეთი დავის შემთხვევაში ნივთიერი მტკიცებულება სასამართლოს გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლამდე ინახება სისხლის სამართლის საქმესთან ერთად.

3. ნივთიერი მტკიცებულების გაფუჭების, დაკარგვის ან განადგურების შემთხვევაში მისი მესაკუთრე ან მფლობელი იღებს ფულად კომპენსაციას. ეს წესი არ ვრცელდება იმ ქონებაზე, რომელიც ექვემდებარება საპროცესო კონფისკაციას, განადგურებას და საპროცესო ხარჯების ანაზღაურებას.

საქართველოს 2019 წლის 19 დეკემბრის კანონი №5621 – ვებგვერდი, 26.12.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 15 დეკემბრის კანონი №1105 – ვებგვერდი, 24.12.2021წ.

     მუხლი 811. ნივთიერი მტკიცებულების დაბრუნების შესახებ გადაწყვეტილების თაობაზე უფლებამოსილი ორგანოსთვის შეტყობინება სისხლის სამართლის პროცესის დამთავრებამდე და სისხლის სამართლის პროცესის დამთავრებისას

თუ სისხლის სამართლის საქმის მასალებიდან ცნობილია, რომ ნივთიერი მტკიცებულება, კერძოდ, სატრანსპორტო საშუალება ან/და მისი მისაბმელი, განთავსებულია საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრი „112“-ის სპეციალურ დაცულ სადგომზე, ამ ნივთიერი მტკიცებულების დაბრუნების შესახებ გადაწყვეტილების თაობაზე ინფორმაცია სისხლის სამართლის პროცესის მწარმოებელმა ორგანომ უნდა მიაწოდოს აგრეთვე საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ს ამ კოდექსის მე-80 მუხლის პირველი−მე-6 ნაწილებისა და  81-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად საკითხის საბოლოოდ გადაწყვეტიდან 15 დღის ვადაში.

საქართველოს 2021 წლის 9 ივნისის კანონი №615 – ვებგვერდი,14.06.2021წ.

     მუხლი 82. მტკიცებულების შეფასება

1. მტკიცებულება უნდა შეფასდეს სისხლის სამართლის საქმესთან მისი რელევანტურობის, დასაშვებობის და უტყუარობის თვალსაზრისით.

2. მტკიცებულებას არა აქვს წინასწარ დადგენილი ძალა.

3. გამამტყუნებელი განაჩენით პირის დამნაშავედ ცნობისათვის საჭიროა გონივრულ ეჭვს მიღმა არსებულ შეთანხმებულ მტკიცებულებათა ერთობლიობა.

    მუხლი 83. შესაძლო მტკიცებულებათა თაობაზე ინფორმაციის გაცვლა მხარეების მიერ

1. სისხლის სამართლის პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე დაცვის მხარის მოთხოვნა ბრალდების მხარის იმ ინფორმაციის გაცნობის თაობაზე, რომლის მტკიცებულებად სასამართლოში წარდგენასაც ბრალდების მხარე აპირებს, დაუყოვნებლივ უნდა დაკმაყოფილდეს. ბრალდების მხარე ასევე ვალდებულია ამ ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში დაცვის მხარეს გადასცეს მის ხელთ არსებული გამამართლებელი მტკიცებულებები.

2. დაცვის მხარის მოთხოვნის დაკმაყოფილების შემდეგ ბრალდების მხარე უფლებამოსილია დაცვის მხარისაგან მიიღოს ის ინფორმაცია, რომლის მტკიცებულებად სასამართლოში წარდგენასაც დაცვის მხარე აპირებს.

3. ინფორმაციის გაცვლის მოთხოვნის შემდეგ იმ მომენტისათვის არსებული მასალის მხარისათვის სრული მოცულობით გადაუცემლობა იწვევს ამ მასალის დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობას.

4. ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული მხარეების მიერ ინფორმაციის გაცვლის თაობაზე დგება ოქმი, რომლის ასლიც ეგზავნება სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმესთან ერთად.

5. დაცვის მხარის უფლება ინფორმაციის მიღებაზე შეიძლება ბრალდების მხარის შუამდგომლობით შეზღუდოს სასამართლომ მხოლოდ ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების ან ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაციის ნაწილში და მხოლოდ წინასასამართლო სხდომამდე.

6. წინასასამართლო სხდომის გამართვამდე არა უგვიანეს 5 დღისა მხარეებმა ერთმანეთს და სასამართლოს უნდა მიაწოდონ იმ მომენტისათვის მათ ხელთ არსებული სრული ინფორმაცია, რომლის მტკიცებულებად სასამართლოში წარდგენასაც აპირებენ.

7. მხარეებმა საკუთარი ხარჯით უნდა გადასცენ ერთმანეთს ინფორმაცია დოკუმენტის ასლის სახით, სხვა მასალის შემთხვევაში კი – ცნობის სახით. დასაშვებია ნივთიერი მტკიცებულების დათვალიერებაც, თუ ეს არ იწვევს მის ან მასზე არსებული კვალის დაზიანებას ან განადგურებას.

8. ბრალდებულის სასამართლოში პირველ წარდგენამდე მხარეები ვალდებული არიან მისცენ ერთმანეთს იმ ინფორმაციისა და მტკიცებულების გაცნობის შესაძლებლობა, რომელთა სასამართლოში წარდგენასაც ისინი აპირებენ, ასევე გადასცენ წერილობითი მტკიცებულებების ასლები.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

     მუხლი 831. დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებული შესაძლო მტკიცებულების დაცვის მხარისთვის გადაცემა/გაცნობა

1. თუ ბრალდების მხარე აპირებს, სასამართლოში მტკიცებულებად წარადგინოს დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებული საგანი, დოკუმენტი, ნივთი, ნივთიერება, ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, იგი ვალდებულია აღნიშნული მასალა მოთხოვნის შემთხვევაში გადასცეს დაცვის მხარეს პირველადი გამოკვლევის დასრულებისთანავე, ამ კოდექსის 83-ე მუხლით დადგენილი წესით.   

2. თუ დაცვის მხარეს სურს თავისი შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებულ  საგანზე, დოკუმენტზე, ნივთზე, ნივთიერებაზე, ინფორმაციის შემცველ სხვა ობიექტზე ექსპერტიზის ჩატარება და არ არსებობს ამ კოდექსის 144-ე მუხლის 32−35 ნაწილებით გათვალისწინებული შემთხვევები, ბრალდების მხარე აღნიშნულ მასალას დაცვის მხარეს გადასცემს პირველადი გამოკვლევის დასრულებისთანავე, იმავე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი წესით.

3. თუ ბრალდების მხარე არ აპირებს, სასამართლოში მტკიცებულებად წარადგინოს დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებული საგანი, დოკუმენტი, ნივთი, ნივთიერება, ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, ან თუ დაცვის მხარეს არ სურს თავისი შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებულ საგანზე, დოკუმენტზე, ნივთზე, ნივთიერებაზე, ინფორმაციის შემცველ სხვა ობიექტზე ექსპერტიზის ჩატარება, მაგრამ ესაჭიროება ამ მასალის დათვალიერება, მისი შინაარსის გაცნობა ან სხვა საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება, ბრალდების მხარე ვალდებულია აღნიშნული მასალა მოთხოვნის შემთხვევაში გადასცეს/გააცნოს დაცვის მხარეს პირველადი გამოკვლევის დასრულებისთანავე, ამ კოდექსის 83-ე მუხლის მე-7 ნაწილით დადგენილი წესით.      

4. თუ ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ბრალდების მხარე დაცვის მხარისთვის შესაბამისი მასალის გადაცემას/გაცნობას აჭიანურებს, დაცვის მხარეს უფლება აქვს, გამოძიების ადგილის მიხედვით შესაბამის რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით მისთვის აღნიშნული მასალის ამ კოდექსის 83-ე მუხლის მე-7 ნაწილით დადგენილი წესით გადაცემის/გაცნობის შესახებ. ეს შუამდგომლობა განიხილება ამავე კოდექსის 144-ე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი წესით.  

საქართველოს 2019 წლის 17 ოქტომბრის კანონი №5186 – ვებგვერდი, 23.10.2019წ.

     მუხლი 84. (ძალადაკარგულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

თავი XI

 

საპროცესო პასუხისმგებლობა სასამართლოში საპროცესო მოვალეობათა შეუსრულებლობისა და წესრიგის დარღვევისათვის

     მუხლი 85. პასუხისმგებლობა სასამართლოში საპროცესო მოვალეობათა შეუსრულებლობისა და წესრიგის დარღვევისათვის

1. სასამართლოში წესრიგის დაცვას უზრუნველყოფს სასამართლოს თავმჯდომარის მიერ განსაზღვრული პირი. სასამართლო სხდომის დარბაზში წესრიგის დაცვას უზრუნველყოფს სხდომის თავმჯდომარე, რომელიც უფლებამოსილია დარბაზში დამსწრე პირთა ადგილების გათვალისწინებით შეზღუდოს სხდომაზე დამსწრეთა რაოდენობა.

2. პროცესის მონაწილის ან/და სასამართლო სხდომაზე დამსწრის მიერ სხდომაზე წესრიგის დარღვევის, სხდომის თავმჯდომარის განკარგულებისადმი დაუმორჩილებლობის ან სასამართლოს მიმართ უპატივცემულობის გამოხატვის შემთხვევაში სხდომის თავმჯდომარე ზეპირ შენიშვნას აძლევს მას და მოუწოდებს, შეწყვიტოს არასათანადო ქცევა. აღნიშნული მოწოდებისადმი დაუმორჩილებლობის შემთხვევაში სასამართლო სხდომის თავმჯდომარეს ადგილზე თათბირით გამოაქვს განკარგულება პირის დაჯარიმების ან/და სასამართლო სხდომის დარბაზიდან გაძევების შესახებ. თუ გაძევებული პირი კვლავ განაგრძობს წესრიგის დარღვევას, მოსამართლის მითითებით სასამართლოს მანდატური უზრუნველყოფს სასამართლოდან მის გაყვანას; ამასთანავე, აღნიშნული პირის მიმართ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ამ მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმა ან პატიმრობა.

3. თუ სხდომის თავმჯდომარის განკარგულება სასამართლო სხდომის დარბაზიდან გაძევების შესახებ ეხება ბრალმდებელს ან ადვოკატს, სისხლის სამართლის საქმის განხილვა გადაიდება, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ერთი პირის ბრალდებას ან დაცვას თავიდანვე რამდენიმე ბრალმდებელი ან რამდენიმე ადვოკატი ახორციელებდა. გაძევებული ბრალმდებლის ან ადვოკატის არასათანადო ქცევის შესახებ სასამართლოს გამოაქვს კერძო განჩინება, რომელიც ეგზავნება შესაბამისად საქართველოს გენერალურ პროკურატურას ან ადვოკატთა გაერთიანებას.

4. თუ ბრალდებული გაძევებულ იქნა სასამართლო სხდომის დარბაზიდან, სასამართლოს შემაჯამებელი გადაწყვეტილება გამოცხადდება მისი თანდასწრებით, ხოლო თუ იგი კვლავ განაგრძობს წესრიგის დარღვევას, გადაწყვეტილება გამოცხადდება ბრალდებულის გარეშე. ამის შემდეგ მას გადაეცემა გადაწყვეტილების ასლი, რაც უნდა დაადასტუროს ხელმოწერით.

5. პირი სასამართლო სხდომის დარბაზიდან გაძევებულად ითვლება იმავე ინსტანციის სასამართლოში ამ ბრალდების საქმის განხილვის დასრულებამდე. სასამართლო სხდომის თავმჯდომარე უფლებამოსილია გაძევებულ პირს მხარის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე მისცეს სხდომაზე დაბრუნების უფლება. გაძევებული პირი სხდომაზე დაბრუნდება იმ შემთხვევაშიც, თუ შესაბამისი სასამართლო დააკმაყოფილებს ამ პირის საჩივარს სასამართლო სხდომის დარბაზიდან მისი გაძევების უკანონოდ ცნობისა და სხდომაზე მისი დაბრუნების შესახებ. 

6. სასამართლო სხდომაზე წესრიგის დამრღვევ პირს, მათ შორის, გაძევებულ პირს, სხდომის თავმჯდომარის განკარგულებით შეიძლება დაეკისროს ჯარიმა 50 ლარიდან 500 ლარამდე ოდენობით, რაზედაც გაიცემა სააღსრულებო ფურცელი. თუ დაჯარიმებული პირი კვლავ განაგრძობს წესრიგის დარღვევას, სხდომის თავმჯდომარეს შეუძლია დაუყოვნებლივ გაზარდოს ჯარიმის ოდენობა ამ ნაწილით განსაზღვრულ ფარგლებში.

7. თუ სასამართლო სხდომაზე პირის ქმედება მიმართულია პროცესის ჩაშლისაკენ ან იგი გამოხატავს აშკარა ან/და უხეშ უპატივცემულობას სასამართლოს, პროცესის მონაწილის ან მხარის მიმართ, სხდომის თავმჯდომარის მითითებით სასამართლოს მანდატური უზრუნველყოფს პირის დაკავებას და დაკავების ოქმის შედგენას, ამასთანავე, სხდომის თავმჯდომარე ადგენს მიმართვას, რომელშიც აღწერს დარღვევას, და უგზავნის განკარგულების გამოტანაზე უფლებამოსილ სასამართლოს (მოსამართლეს). დაკავებული პირი დაუყოვნებლივ, მაგრამ არა უგვიანეს 24 საათისა, უნდა წარედგინოს იმ სასამართლოს, რომელსაც გაეგზავნა მიმართვა და რომელიც უფლებამოსილია გამოიტანოს განკარგულება ამ პირის 30 დღე-ღამემდე ვადით პატიმრობის შესახებ.

8. თუ სასამართლო დაადგენს, რომ პირს ერთხელ უკვე ჰქონდა შეფარდებული ამ მუხლით გათვალისწინებული პატიმრობა, იგი უფლებამოსილია გამოიტანოს განკარგულება ამ პირის 60 დღე-ღამემდე ვადით პატიმრობის შესახებ.

9. რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში, სადაც ორი ან ორზე მეტი მოსამართლეა, განკარგულება გამოაქვს სასამართლოს თავმჯდომარეს, ხოლო თუ დარღვევა მოხდა სასამართლოს თავმჯდომარის მონაწილეობით გამართულ სხდომაზე, განკარგულება გამოაქვს მის მიერ განსაზღვრულ სხვა მოსამართლეს. რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში, სადაც ერთი მოსამართლეა, განკარგულება გამოაქვს უახლოესი რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს თავმჯდომარეს. თუ ამ ნაწილით გათვალისწინებული დარღვევა მოხდა საქმის მაგისტრატი მოსამართლის მიერ განხილვისას, განკარგულება გამოაქვს იმ რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს თავმჯდომარეს, რომლის შემადგენლობაშიცაა ეს მაგისტრატი მოსამართლე.

10. სააპელაციო სასამართლოში განკარგულება გამოაქვს სასამართლოს თავმჯდომარეს, ხოლო თუ დარღვევა მოხდა სასამართლოს თავმჯდომარის მონაწილეობით გამართულ სხდომაზე, განკარგულება გამოაქვს მის მოადგილეს ან მის მიერ განსაზღვრულ სხვა მოსამართლეს.

11. საქართველოს უზენაეს სასამართლოში, გარდა დიდი პალატისა, საქმის განხილვისას განკარგულება გამოაქვს ერთ-ერთი პალატის თავმჯდომარეს. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდ პალატაში საქმის განხილვისას განკარგულება გამოაქვს იმ მოსამართლეს, რომელიც არ მონაწილეობდა საქმის განხილვაში. დაკავებული პირი, თუ ეს აუცილებელია, შეიძლება გადაეცეს პოლიციას.

12. თუ დაპატიმრების შესახებ განკარგულება გამოტანილ იქნა პროცესის მონაწილის მიმართ, სასამართლო სხდომა შეიძლება გადაიდოს აღნიშნული ვადით. განკარგულება გამოიტანება ზეპირი მოსმენის საფუძველზე, დაკავებული პირის წარდგენისთანავე, დაუყოვნებლივ, მაგრამ არა უგვიანეს 24 საათისა.

13. სასამართლოში წესრიგის დარღვევის, სასამართლოს მიმართ უპატივცემულობის ან სასამართლოს ნორმალური ფუნქციონირებისათვის ხელის შეშლის შემთხვევაში სასამართლოს მანდატური უფლებამოსილია დააკავოს დამრღვევი პირი, რის შესახებაც ადგენს დაკავების ოქმს. სასამართლოს მანდატური ვალდებულია დაკავებული პირი დაუყოვნებლივ, მაგრამ არა უგვიანეს 24 საათისა, წარუდგინოს იმავე სასამართლოს თავმჯდომარეს, ხოლო საქართველოს უზენაეს სასამართლოში – უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის მოადგილეს. სასამართლოს თავმჯდომარე, ხოლო საქართველოს უზენაეს სასამართლოში – უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის მოადგილე, უფლებამოსილია დაკავებული პირის წარდგენისთანავე, დაუყოვნებლივ, მაგრამ არა უგვიანეს 24 საათისა, გამოიყენოს მის მიმართ ამ მუხლით გათვალისწინებული უფლებამოსილებანი.

14. ამ მუხლით გათვალისწინებული განკარგულება, გარდა დაპატიმრების შესახებ განკარგულებისა, შეიძლება გამოტანილ იქნეს ზეპირი მოსმენის გარეშე და იგი შეიძლება ამავე მუხლის მე-16 ნაწილით დადგენილი წესით გაასაჩივროს პირმა, რომელზედაც ვრცელდება განკარგულება. აღნიშნული საჩივრის განმხილველი მოსამართლე განჩინებით იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:

ა) საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის და გასაჩივრებული განკარგულების უცვლელად დატოვების შესახებ;

ბ) საჩივრის დაკმაყოფილების და პირის დაჯარიმების შესახებ განკარგულების გაუქმების ან/და სხდომაზე მისი დაბრუნების შესახებ.

141. დაჯარიმების შესახებ სასამართლო სხდომის თავმჯდომარის განკარგულების გასაჩივრება აჩერებს ამ განკარგულების აღსრულებას.

142. დაჯარიმების ან/და სასამართლო სხდომის დარბაზიდან გაძევების შესახებ სასამართლო სხდომის თავმჯდომარის განკარგულება პირს, რომლის მიმართაც გამოყენებულ იქნა აღნიშნული ღონისძიება, გადაეცემა განკარგულების გამოტანიდან არაუგვიანეს 24 საათისა.

15. ამ მუხლით გათვალისწინებული პატიმრობის შესახებ საქმის განხილვისას სასამართლო დაკავებულ პირს აცნობებს საქმის განხილვის დროსა და ადგილს. მხარის გამოუცხადებლობა არ იწვევს სხდომის გადადებას. საქმის განხილვა იწყება სხდომის თავმჯდომარის მოხსენებით, რომელიც აცხადებს, ვის მიმართ შეიძლება იქნეს გამოყენებული პატიმრობა, საქმის განხილვაში მონაწილე პირებს განუმარტავს მათ უფლებებსა და მოვალეობებს, საჯაროდ კითხულობს წესრიგის დარღვევის თაობაზე შედგენილ მიმართვას და უსმენს საქმის განხილვაში მონაწილე პირებს. ზეპირი მოსმენისას დამრღვევ პირს/მის ადვოკატს საშუალება ეძლევა, სასამართლოს წარუდგინოს საკუთარი მოსაზრებები და მისცეს განმარტებები დაკავების კანონიერებისა და პასუხისმგებლობის ზომის თაობაზე. მხარეთა მოსმენის შემდეგ სასამართლოს თავმჯდომარეს (მოსამართლეს) ადგილზე თათბირით გამოაქვს განკარგულება დაპატიმრების შესახებ. განკარგულების გამომტანი სასამართლო ამ განკარგულების ასლს დაუყოვნებლივ გადასცემს დამრღვევ პირს, ასევე განკარგულების ასლს აღსასრულებლად უგზავნის სამართალდამცავ ორგანოებს. დაკავების ვადა ჩაითვლება პატიმრობის საერთო ვადაში.

16. დაპატიმრების შესახებ განკარგულება დაუყოვნებლივ შედის ძალაში. იგი შეიძლება გაასაჩივროს პირმა, რომლის მიმართაც გამოყენებულ იქნა პატიმრობა, სათანადო წესით მისთვის განკარგულების ასლის ჩაბარებიდან 48 საათის ვადაში. შემოსულ საჩივარს სასამართლო დაუყოვნებლივ უგზავნის შესაბამის სასამართლოს. პირველი ინსტანციის სასამართლოს თავმჯდომარის ან მოსამართლის განკარგულება ერთჯერადად საჩივრდება სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარესთან. სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარის, თავმჯდომარის მოადგილის ან მოსამართლის განკარგულება ერთჯერადად საჩივრდება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის თავმჯდომარესთან. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის მოადგილის ან პალატის, გარდა დიდი პალატისა, თავმჯდომარის განკარგულება ერთჯერადად საჩივრდება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარესთან. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდ პალატაში წესრიგის დარღვევის შესახებ მოსამართლის განკარგულება ერთჯერადად საჩივრდება იმ მოსამართლესთან, რომელიც არ მონაწილეობდა საქმის განხილვაში. საჩივარი განიხილება ზეპირი მოსმენის გარეშე და მისი განხილვის ვადა საჩივრის შეტანიდან 24 საათს არ უნდა აღემატებოდეს. აღნიშნული საჩივრის განმხილველი მოსამართლე განჩინებით იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:

ა) საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის და გასაჩივრებული განკარგულების უცვლელად დატოვების შესახებ;

ბ) საჩივრის დაკმაყოფილების, პირის დაპატიმრების შესახებ განკარგულების გაუქმებისა და პატიმრობიდან მისი გათავისუფლების შესახებ.

17. (ამოღებულია -  14.06.2013, №741).

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

თავი XII 

საპროცესო ვადები და ხარჯები

     მუხლი 86. საპროცესო ვადების გამოთვლის წესი

1. ამ კოდექსით დადგენილი ვადები გამოითვლება საათებით, დღე-ღამეებით, თვეებით. ვადის გამოთვლისას მხედველობაში არ მიიღება ის დღე-ღამე და ის საათი, რომლებითაც იწყება ვადის დინება, გარდა დაკავებისა და პატიმრობის ვადებისა, რომლებიც გამოითვლება წუთებით.

11. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის გამოთვლისას მხედველობაში მიიღება ის დღე-ღამე და საათი, რომლებიდანაც იწყება ფარული საგამოძიებო მოქმედება.

2. საპროცესო ვადაში შედის არასამუშაო დროც, მათ შორის, დასვენებისა და უქმე დღეები.

3. დღე-ღამეებით გამოთვლილი ვადა იწურება ბოლო დღე-ღამის 24 საათზე. თვეებით გამოთვლილი ვადა იწურება ბოლო თვის შესაბამის რიცხვში, ხოლო თუ ბოლო თვეს არა აქვს შესაბამისი რიცხვი – ამ თვის ბოლო დღე-ღამეს.

    მუხლი 87. ვადის დაცვა

1. საჩივარი, შუამდგომლობა ან სხვა დოკუმენტი ვადის ამოწურვამდე უნდა ჩაბარდეს მის მიღებაზე უფლებამოსილ პირს.

2. საჩივარი, შუამდგომლობა ან სხვა დოკუმენტი შეიძლება ნებისმიერი საშუალებით ჩაბარდეს მის მიღებაზე უფლებამოსილ პირს.

3. სასამართლოს გადაწყვეტილებით ვადა, გარდა დაკავებისა და პატიმრობის ვადებისა, გაცდენილად არ ჩაითვლება, თუ იგი გაცდენილია დაუძლეველი ძალის (ფორსმაჟორის) გამო.

    მუხლი 88. ვადის გაცდენის შედეგი

დადგენილი ვადის გასვლის შემდეგ ჩატარებული საპროცესო ქმედება ბათილია, თუ გაცდენილი ვადა არ იქნება აღდგენილი.

    მუხლი 89. გაცდენილი ვადის აღდგენა

1. სასამართლო უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობით აღადგინოს საპატიო მიზეზით გაცდენილი ვადა, თუ ეს არ იწვევს ბრალდებულის უფლებებისა და გარანტიების არამართლზომიერ შეზღუდვას.

2. გაცდენილი ვადის აღდგენის შუამდგომლობა სასამართლოში წერილობით უნდა იქნეს შეტანილი საპატიო მიზეზის აღმოფხვრიდან 1 კვირის განმავლობაში. სასამართლო ამ საკითხს იხილავს ზეპირი მოსმენის გარეშე, 10 დღეში.

3. ვადის საპატიო მიზეზით გაცდენის მტკიცების ტვირთი ეკისრება ვადის გამცდენ პირს.

4. სასამართლოს გადაწყვეტილება გაცდენილი ვადის აღდგენის შუამდგომლობის თაობაზე საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.

    მუხლი 90. საპროცესო ხარჯები

1. საპროცესო ხარჯებია:

ა) ბრალდებულის ადვოკატის მომსახურების ხარჯი;

ბ) ექსპერტის გამოცხადების და მისი საქმიანობის ანაზღაურების ხარჯი;

გ) თარჯიმნის გამოცხადების და მისი საქმიანობის ანაზღაურების ხარჯი;

დ) მოწმის გამოცხადების ხარჯი;

ე) ნივთიერი მტკიცებულების შენახვისა და გადაგზავნის ხარჯი;

ვ) ბრალდებულის ან მისი ადვოკატის შუამდგომლობით სახელმწიფო ბიუჯეტის სახსრებით საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ხარჯი;

ზ) დაცვის მხარისათვის ბრალდების მხარის მიერ გადაცემული ინფორმაციის ასლის გადაღების ხარჯი;

თ) ნაფიც მსაჯულთა გამოცხადებისა და სასამართლო განხილვაში მონაწილეობის ხარჯი;

ი) მტკიცებულებათა მოპოვების ხარჯი.

2. ექსპერტს ან თარჯიმანს ანაზღაურება არ ეძლევა, თუ საქმიანობისათვის სახელმწიფოს მიერ დანიშნული აქვს ხელფასი.

    მუხლი 91. საპროცესო ხარჯების გადახდევინება

1. ბრალდებულის ადვოკატის მომსახურების ხარჯს აანაზღაურებს უშუალოდ ბრალდებული, ხოლო თუ დაცვა სახელმწიფოს ხარჯზე ხორციელდება – სახელმწიფო ბიუჯეტი.

2. მსჯავრდებულს ეკისრება მის ან მისი ადვოკატის მიერ დაზარალებულის, მოწმის, თარჯიმნისა და ექსპერტის მოწვევის, წარდგენილი ნივთიერი მტკიცებულების შენახვისა და გადაგზავნის, მისი ან/და მისი ადვოკატის შუამდგომლობით ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების, ბრალდების მხარისგან მიღებული ინფორმაციის ასლის გადაღების ხარჯების ანაზღაურება. სასამართლოს უფლება აქვს, გადახდისუუნარობის შემთხვევაში მსჯავრდებული მთლიანად ან ნაწილობრივ გაათავისუფლოს საპროცესო ხარჯების გადახდისაგან.

3. რამდენიმე პირის მსჯავრდების დროს საპროცესო ხარჯებს თითოეული მათგანი ბრალის ხარისხისა და დანიშნული სასჯელის სიმკაცრის გათვალისწინებით წილობრივად აანაზღაურებს.

4. გარდაცვლილი ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის მემკვიდრეები თავისუფლდებიან საპროცესო ხარჯების გადახდისაგან.

5. საკუთარი საპროცესო ხარჯების შესახებ ცნობას გამოძიების სტადიაზე ადგენს პროკურორი და წარუდგენს საქმის არსებითად განმხილველ მოსამართლეს. საქმის არსებითი განხილვისას საკუთარი საპროცესო ხარჯების შეცვლის შემთხვევაში პროკურორი ვალდებულია შესაბამისი ცვლილებები ასახოს ცნობაში და წარუდგინოს სასამართლოს.

6. პროცესის მონაწილის არასაპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობისას სასამართლო განხილვის ამ მიზეზით გადადების ხარჯების ანაზღაურება დაეკისრება აღნიშნულ პირს.

7. სასამართლო ხარჯების გამოანგარიშების მეთოდიკას ადგენს საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭო.

8. სასამართლოში პროცესის მონაწილის არასაპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობისას მას სხდომის თავმჯდომარე განკარგულებით აკისრებს ჯარიმას 100 ლარიდან 500 ლარამდე ოდენობით, რაც პროცესის მონაწილეს არ ათავისუფლებს გამოცხადების ვალდებულებისაგან. ჯარიმის ოდენობა უნდა იყოს შემაკავებელი ხასიათის, მიყენებული ზიანის პროპორციული და უნდა შეესაბამებოდეს პირის ფინანსურ მდგომარეობას.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 13 ოქტომბრის განჩინება №1/20/1219,1236 ­– ვებგვერდი, 19.10.2017წ.

მუხლი 92. ზიანის ანაზღაურება

1. პირს უფლება აქვს, სამოქალაქო/ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით მოითხოვოს და მიიღოს უკანონოდ ჩატარებული საპროცესო მოქმედებისა და უკანონო გადაწყვეტილების შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურება.

2. პირს უფლება აქვს, სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით მოითხოვოს მიყენებული ზიანის ანაზღაურება.

თავი XIII

შუამდგომლობა, საჩივარი და მათი განხილვის ზოგადი წესი

    მუხლი 93. შუამდგომლობის დაყენების უფლება და წესი

1. მხარეებმა შუამდგომლობა შეიძლება დააყენონ ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით, სისხლის სამართლის პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე.

2. შუამდგომლობა შეიძლება იყოს წერილობითი ან ზეპირი. წერილობითი შუამდგომლობა უნდა დაერთოს სისხლის სამართლის საქმეს. ზეპირი შუამდგომლობა შეტანილ უნდა იქნეს ოქმში. სასამართლოში საქმის განხილვისას შუამდგომლობა სასამართლოს უნდა წარედგინოს წერილობითი ფორმით, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მხარე ახალი არსებითი გარემოების საფუძველზე შუამდგომლობას დააყენებს იმავე სასამართლო სხდომაზე. შუამდგომლობა დასაბუთებული უნდა იყოს, მასში კონკრეტულად უნდა იყოს გადმოცემული ჯერ მოთხოვნა და შემდეგ მოთხოვნის არგუმენტაცია და იგი უნდა ეხებოდეს მხოლოდ იმ გარემოებებს, რომლებსაც უშუალო კავშირი აქვს შუამდგომლობაში დასმულ საკითხებთან.

3. შუამდგომლობის გადაწყვეტამდე მის დამყენებელ მხარეს უფლება აქვს, გაითხოვოს იგი.

4. იმავე შინაარსის შუამდგომლობა, რომელზედაც უკვე მიღებულია გადაწყვეტილება, იმავე სასამართლოში აღარ განიხილება.

5. გამოძიების სტადიაზე შუამდგომლობა განხილულ და გადაწყვეტილ უნდა იქნეს მისი დაყენების მომენტიდან არა უგვიანეს 3 დღისა, ხოლო სასამართლოში – დაუყოვნებლივ, გარდა ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

6. სასამართლოში საქმის განხილვისას შუამდგომლობის დასაყენებლად და დასასაბუთებლად სასამართლო მხარეს განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას.

7. სასამართლოში საქმის განხილვისას დაყენებულ შუამდგომლობასთან დაკავშირებით პოზიციის გამოსახატავად სასამართლო მხარეს განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას.

    მუხლი 94. შუამდგომლობის გადაწყვეტა

1. თუ შუამდგომლობაში გადმოცემული მოთხოვნის შესრულება ხელს უწყობს სისხლის სამართლის პროცესის ამოცანების განხორციელებას, იგი უნდა დაკმაყოფილდეს, ხოლო თუ შუამდგომლობა მიმართულია სისხლის სამართლის პროცესის გაჭიანურებისაკენ ან მისთვის ხელის შეშლისაკენ – უარი უნდა ითქვას მის დაკმაყოფილებაზე.

2. შუამდგომლობის ავტორი მას ზეპირად ასაბუთებს.

3. თუ სასამართლო სხდომაში მონაწილეობს პირი, რომლის ინტერესებსაც ეხება შუამდგომლობა, აგრეთვე მისი ადვოკატი, მათაც ეძლევათ შესაძლებლობა, მისცენ განმარტებანი და ჩამოაყალიბონ თავიანთი მოსაზრებანი.

4. შუამდგომლობის განხილვის შედეგად უფლებამოსილი პირი იღებს გადაწყვეტილებას მისი დაკმაყოფილების, ნაწილობრივ დაკმაყოფილების ან უარყოფის შესახებ.

5. შუამდგომლობის განხილვის შედეგების თაობაზე დაუყოვნებლივ ეცნობება მის ავტორს. თუ შუამდგომლობის ავტორს უარი ეთქვა მის დაკმაყოფილებაზე, მას ამ კოდექსით დადგენილი წესით გადაეცემა გადაწყვეტილების ასლი.

6. შუამდგომლობის დაყენებისას სასამართლოს წარედგინება სისხლის სამართლის საქმის იმ მასალების ასლები, რომლებიც აუცილებელია მისი განხილვისათვის.

     მუხლი 95. საჩივრის შეტანის უფლება და წესი

1. სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილეს უფლება აქვს, ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით გაასაჩივროს სასამართლოს, პროკურორის, გამომძიებლის ქმედება ან გადაწყვეტილება.

2. სასამართლოს ქმედების ან გადაწყვეტილების გამო საჩივარი შეიტანება გადაწყვეტილების მიმღებ სასამართლოში.

3. საჩივარი წერილობითი უნდა იყოს. ის უნდა დაერთოს სისხლის სამართლის საქმეს.

4. საჩივარი შეაქვთ იმდენ ეგზემპლარად, რომ უზრუნველყოფილ იქნეს საჩივრის განხილვაში მონაწილეთათვის მისი გადაცემა.

5. საჩივრის შეტანა შეიძლება სისხლის სამართლის პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე, ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით.

6. თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, საჩივრის შეტანა შეიძლება 10 დღის ვადაში მას შემდეგ, რაც მომჩივნისათვის ცნობილი გახდა იმ ქმედების ან გადაწყვეტილების თაობაზე, რომელსაც იგი უკანონოდ და დაუსაბუთებლად მიიჩნევს.

7. საჩივარში უნდა აღინიშნოს, რა მოთხოვნები იქნა დარღვეული გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიღებისას და რით გამოიხატა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების დებულებათა მცდარობა. საჩივარს უნდა დაერთოს მასში მითითებული გარემოებების დამადასტურებელი მასალები, მათ შორის, იმ ახალი გარემოებებისა, რომლებიც არ იყო ცნობილი გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიღებისას.

8. საჩივრის გადაწყვეტამდე მის შემტან მხარეს უფლება აქვს, გაითხოვოს იგი.

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

    მუხლი 96. გასაჩივრებული გადაწყვეტილების აღსრულების შეჩერება საჩივრის შეტანასთან დაკავშირებით

ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევაში საჩივრის შეტანა აჩერებს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების აღსრულებას. სხვა შემთხვევაში საჩივრის შეტანა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების აღსრულებას აჩერებს, თუ ამას მხარის შუამდგომლობით საჭიროდ მიიჩნევს საჩივრის განმხილველი ორგანო ან პირი.

    მუხლი 97. საჩივრის განხილვის ზოგადი წესი

1. საჩივარი არ შეიძლება განიხილოს იმ პირმა, რომლის მოქმედება ან გადაწყვეტილებაც საჩივრდება.

2. საჩივრის განმხილველი ორგანო ან პირი ვალდებულია თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში დაუყოვნებლივ მიიღოს ზომები სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილეთა და სხვა პირთა დარღვეული უფლებებისა და კანონიერი ინტერესების აღსადგენად.

3. თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, საჩივარი განხილულ და გადაწყვეტილ უნდა იქნეს საჩივარზე გადაწყვეტილების მიღების უფლებამოსილების მქონე ორგანოსათვის ან პირისათვის საჩივრის გადაცემიდან 3 დღეში.

    მუხლი 98. გადაწყვეტილება საჩივარზე

1. საჩივრის განხილვის შედეგად შეიძლება მიღებულ იქნეს ერთ-ერთი შემდეგი გადაწყვეტილება:

ა) გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ან მისი ნაწილის გაუქმების ან შეცვლის შესახებ;

ბ) საჩივრის უარყოფის შესახებ.

2. სისხლის სამართლის საქმეს უნდა დაერთოს საჩივარი და მიღებული გადაწყვეტილება.

     მუხლი 99. საჩივარზე გადაწყვეტილების შესახებ შეტყობინება

საჩივრის განხილვის შედეგად მიღებული გადაწყვეტილების თაობაზე დაუყოვნებლივ ეცნობება მომჩივანს. თუ მომჩივანს უარი ეთქვა საჩივრის დაკმაყოფილებაზე, მას ამ კოდექსით დადგენილი წესით გადაეცემა გადაწყვეტილების ასლი.

კერძო ნაწილი

კარი IV

გამოძიება

თავი XIV

გამოძიების საფუძვლები

    მუხლი 100. გამოძიების დაწყების მოვალეობა

1. დანაშაულის შესახებ ინფორმაციის მიღების შემთხვევაში გამომძიებელი, პროკურორი ვალდებული არიან დაიწყონ გამოძიება. გამომძიებლის მიერ გამოძიების დაწყების თაობაზე დაუყოვნებლივ უნდა ეცნობოს პროკურორს.

2. (ამოღებულია - 07.12.2010, №3891).

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

    მუხლი 101. ინფორმაცია დანაშაულის შესახებ

1. გამოძიების დაწყების საფუძველია დანაშაულის შესახებ ინფორმაცია, რომელიც გამომძიებელს ან პროკურორს მიაწოდეს, გამოვლინდა სისხლის სამართლის პროცესის დროს ან გამოქვეყნდა მასმედიაში.

2. დანაშაულის შესახებ ინფორმაცია შეიძლება იყოს წერილობითი, ზეპირი ან სხვაგვარად დაფიქსირებული.

21. პირს, რომელიც დანაშაულის შესახებ განაცხადებს, უფლება აქვს, მიიღოს დანაშაულის შესახებ შეტყობინების დამადასტურებელი წერილობითი ცნობა.

3. დანაშაულის შესახებ ზეპირი შეტყობინების თაობაზე დგება ოქმი, რომელსაც ხელს აწერენ განმცხადებელი და განცხადების მიმღები თანამდებობის პირი. გამომძიებელი უფლებამოსილია დანაშაულის შესახებ ანონიმური შეტყობინების საფუძველზე დაიწყოს გამოძიება. დაუშვებელია პირის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის განხორციელება მხოლოდ ანონიმური შეტყობინების საფუძველზე.

4. 14 წელს მიღწეულ განმცხადებელს ხელწერილის ჩამორთმევით აფრთხილებენ ცრუ დასმენისათვის პასუხისმგებლობის შესახებ.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

    მუხლი 102. საქმის ქვემდებარეობის მიხედვით გადაგზავნა

თუ გამოძიების დაწყების შემდეგ გამოიკვეთა, რომ სისხლის სამართლის საქმის გამოძიება სხვა საგამოძიებო ორგანოს კომპეტენციაა, გადაუდებელ საგამოძიებო მოქმედებათა ჩატარების შემდეგ პროკურორი დაუყოვნებლივ გადააგზავნის საქმეს ქვემდებარეობის მიხედვით.

    მუხლი 103. გამოძიების ვადა

გამოძიება მიმდინარეობს გონივრულ ვადაში, მაგრამ არა უმეტეს შესაბამისი დანაშაულისათვის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით დადგენილი სისხლისსამართლებრივი დევნის ხანდაზმულობის ვადისა.

     მუხლი 104. გამოძიების მონაცემების გამჟღავნების დაუშვებლობა

1. პროკურორი/გამომძიებელი ვალდებულია უზრუნველყოს, რომ გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ ინფორმაცია არ გახდეს საჯარო. ამ მიზნით ის უფლებამოსილია სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილე დაავალდებულოს, მისი ნებართვის გარეშე არ გაამჟღავნოს საქმეში არსებული ცნობები, და გააფრთხილოს სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის შესახებ.

2. მართლმსაჯულებისა და მხარეთა ინტერესებიდან გამომდინარე, გამოძიებისა და საქმის სასამართლო განხილვის ნებისმიერ სტადიაზე სასამართლო უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციატივით მიიღოს გადაწყვეტილება საქმის მონაწილეთა ან/და სასამართლო სხდომის დარბაზში მყოფ პირთა მიმართ განსახილველი საქმის გარკვეული მონაცემების საჯაროდ გავრცელებისაგან დაცვის შესახებ. აღნიშნული მოთხოვნის დარღვევა იწვევს სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

საქართველოს 20 12 წლის 22 მაისის კანონი № 6253 – ვებგვერდი, 29.05.2012წ.

    მუხლი 105. გამოძიების შეწყვეტის ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნის არდაწყებისან შეწყვეტის საფუძვლები

1. გამოძიება უნდა შეწყდეს, ხოლო სისხლისსამართლებრივი დევნა არ უნდა დაიწყოს ან უნდა შეწყდეს:

ა) თუ არ არსებობს სისხლის სამართლის კანონით გათვალისწინებული ქმედება;

ბ) თუ ქმედება არ არის მართლსაწინააღმდეგო;

გ) თუ ახალი კანონი აუქმებს ქმედების დანაშაულებრიობას;

დ) თუ კანონი, რომელსაც ემყარება ბრალდება, არაკონსტიტუციურად არის ცნობილი;

ე) თუ გასულია საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით დადგენილი სისხლისსამართლებრივი დევნის ხანდაზმულობის ვადა;

ვ) თუ გამოცემულია ამნისტიის აქტი, რომელიც პირს ათავისუფლებს ჩადენილი ქმედებისათვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისა და სასჯელისაგან;

ზ) თუ არსებობს სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული განაჩენი იმავე ბრალდების გამო ან/და სასამართლოს განჩინება იმავე ბრალდებით სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის თაობაზე;

თ) თუ არსებობს პროკურორის დადგენილება სისხლისსამართლებრივი დევნის ან/და გამოძიების შეწყვეტის შესახებ;

ი) თუ პროკურორმა უარი თქვა ბრალდებაზე ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით;

კ) დანაშაულზე ნებაყოფლობით ხელის აღების გამო (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 21-ე მუხლი);

ლ) ქმედითი მონანიების გამო (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 68-ე და 322-ე მუხლები და იმავე კოდექსის 1641, 203-ე, 221-ე, 223-ე, 2231, 2233, 2234, 236-ე, 260-ე, 339-ე, 339​1 , 348​1, 371-ე, 375-ე, 388-ე და 389-ე მუხლების შენიშვნებით გათვალისწინებული შემთხვევები);

მ) თუ ვითარება შეიცვალა.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევების გარდა, სისხლისსამართლებრივი დევნა არ უნდა დაიწყოს, ხოლო დაწყებული დევნა უნდა შეწყდეს, თუ:

ა) პირს არ მიუღწევია იმ ასაკისათვის, რომლიდანაც დგება სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა;

ბ) პირი დანაშაულის ჩადენისას შეურაცხი იყო, რაც დადასტურებულია სასამართლო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დასკვნით;

გ) ბრალდებული გარდაიცვალა;

დ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 2862, 322​1, 344-ე ან 362-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედება ჩადენილია პირის მიერ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 1431 ან/და 143​2 მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულში დაზარალებულად ყოფნის გამო.

3. სისხლისსამართლებრივი დევნა შესაძლოა აგრეთვე არ დაიწყოს ან შეწყდეს, თუ ის ეწინააღმდეგება სისხლის სამართლის პოლიტიკის სახელმძღვანელო პრინციპებს.

4. (ამოღებულია - 12.06.2015, №3715).

5. (ამოღებულია - 12.06.2015, №3715).

6. (ამოღებულია - 12.06.2015, №3715).

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის  30   მაისის   კანონი № 662  – ვებგვერდი, 24.0 6 .2013წ.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 12  ივნისის   კანონი № 3715  – ვებგვერდი, 24.06.2015წ.

საქართველოს 2018 წლის 18  აპრილის  კანონი №2153  –  ვებგვერდი, 01.05.2018წ.

საქართველოს 2021 წლის 27 აპრილის კანონი №461 – ვებგვერდი, 04.05.2021წ.

     მუხლი 106. გამოძიების ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილება

1. გამოძიების ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილებას, გარდა ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა, იღებს პროკურორი დადგენილებით. ამ დადგენილების ასლს პროკურორი უგზავნის დაზარალებულს გადაწყვეტილების მიღებიდან 1 კვირის ვადაში. დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენებით სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ დადგენილების გამოტანამდე პროკურორი ვალდებულია დაზარალებულს შეატყობინოს ამის შესახებ და შეადგინოს ოქმი ამ კოდექსის 56-ე მუხლის 51 ნაწილით დადგენილი წესით.

11. დაზარალებულს უფლება აქვს, გამოძიების ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ პროკურორის დადგენილება ერთჯერადად გაასაჩივროს ზემდგომ პროკურორთან. ზემდგომი პროკურორის გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ჩადენილია განსაკუთრებით მძიმე დანაშაული, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 1261 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახში ძალადობა, იმავე კოდექსის 111 მუხლით გათვალისწინებული ოჯახური დანაშაული ან დანაშაული, რომელიც, კანონის თანახმად, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის ქვემდებარეა. ამ შემთხვევაში, თუ ზემდგომი პროკურორი საჩივარს არ დააკმაყოფილებს, დაზარალებულს უფლება აქვს, პროკურორის გადაწყვეტილება გაასაჩივროს გამოძიების ადგილის მიხედვით რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში. სასამართლოს განჩინება გამოაქვს 15 დღის ვადაში, ზეპირი მოსმენით ან მის გარეშე. სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება. 

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში მითითებული გადაწყვეტილების შესახებ ეცნობება ბრალდებულს, მის ადვოკატს და დაზარალებულს.

3. თუ სისხლისსამართლებრივი დევნა ამ კოდექსის 105-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე წყდება, პროკურორი ვალდებულია მიმართოს განსჯადობის მიხედვით შესაბამის სასამართლოს ამ კოდექსის 191-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების მიღების შუამდგომლობით.

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2014  წლის 26  ივლისის კანონი №2539 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 20 სექტემბრის კანონი №5026 – ვებგვერდი, 01.10.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2023 წლის 27 ივლისის გადაწყვეტილება №1/5/1355,1389 – ვებგვერდი, 31.07.2023წ.

    მუხლი 107. სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ განჩინების გასაჩივრება

1. განჩინება სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ შეიძლება გაასაჩივროს პროკურორმა.

2. სასამართლო უფლებამოსილია ამ მუხლით გათვალისწინებული საჩივარი განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე. ზეპირი მოსმენის შემთხვევაში სასამართლო აცხადებს განჩინების სარეზოლუციო ნაწილს.

3. ამ მუხლით გათვალისწინებულ საჩივართან დაკავშირებით გამოტანილი განჩინება არ გასაჩივრდება.

    მუხლი 108. შეწყვეტილი სისხლისსამართლებრივი დევნის განახლება

1. თუ ზემდგომმა პროკურორმა გააუქმა დადგენილება სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ ან სასამართლომ გააუქმა დადგენილება/განჩინება სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ და არ გასულა სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემის ხანდაზმულობის ვადა, სისხლისსამართლებრივი დევნა უნდა განახლდეს. ამ შემთხვევაში საქართველოს გენერალური პროკურორი ან მის მიერ უფლებამოსილი პირი სისხლისსამართლებრივი დევნის განახლებისა და სხვა საპროკურორო საქმიანობის განხორციელების ვალდებულებას სხვა პროკურორს აკისრებს.

2. სისხლისსამართლებრივი დევნის განახლების შესახებ წერილობით ეცნობება ბრალდებულს, მის ადვოკატს და დაზარალებულს.

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 109. სისხლის სამართლის საქმეთა გაერთიანება

სისხლის სამართლის საქმეთა გაერთიანება გამოძიების სტადიაზე ხდება პროკურორის დადგენილებით, ხოლო სასამართლოში – მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით.

    მუხლი 110. სისხლის სამართლის საქმის გამოყოფა

1. გამოძიების სტადიაზე პროკურორს უფლება აქვს, სისხლის სამართლის საქმიდან ცალკე წარმოებისათვის გამოყოს სისხლის სამართლის საქმე.

2. სასამართლოში სისხლის სამართლის საქმიდან ცალკე წარმოებისათვის სისხლის სამართლის საქმის გამოყოფა ხდება მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით.

თავი XV

საგამოძიებო მოქმედებები

    მუხლი 111. საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ზოგადი წესი # # # # # # # 

1. მხარეებს ამ კოდექსით დადგენილი წესით საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისას აქვთ თანაბარი უფლება-მოვალეობები. მხარეები საგამოძიებო მოქმედებას ატარებენ ამ კოდექსით დადგენილი წესით და დადგენილ ფარგლებში. დაცვის მხარის დასაბუთებული შუამდგომლობით, სასამართლოს განჩინების საფუძველზე საგამოძიებო მოქმედებას ატარებს გამომძიებელი, რომელიც არ შეიძლება იყოს იგივე პირი, რომელიც მოცემული საქმის გამოძიებას აწარმოებს. გამომძიებელი უნდა შეარჩიოს საგამოძიებო ორგანოს ხელმძღვანელმა და მისი ვინაობა და საკონტაქტო მონაცემები დაცვის მხარეს უნდა ეცნობოს შუამდგომლობით მოთხოვნილი საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებამდე. ამ შემთხვევაში საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებასთან დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურება ეკისრება ბრალდებულს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ბრალდებული სასამართლოს წარუდგენს მტკიცებულებებს, რომლებითაც დადასტურდება მის მიერ ამ ხარჯების ანაზღაურების შეუძლებლობა. დაცვის მხარეს უფლება აქვს, მონაწილეობა მიიღოს თავისი მოთხოვნით ჩატარებულ საგამოძიებო მოქმედებაში.

2. დაცვის მხარის უფლება, შუამდგომლობით მიმართოს  სასამართლოს  საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების თაობაზე, არ ვრცელდება ამ კოდექსის 112-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ გარემოებებზე. დაცვის მხარეს არა აქვს უფლება, სასამართლოს ნებართვის გარეშე ჩაატაროს ისეთი საგამოძიებო მოქმედება, რომლის ჩატარებისათვის, ამ კოდექსის თანახმად, საჭიროა ასეთი ნებართვა.

3. საგამოძიებო მოქმედების დაწყებამდე საგამოძიებო მოქმედების ჩამტარებელი პირი მონაწილეებს განუმარტავს უფლება-მოვალეობებს და საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების წესებს. საგამოძიებო მოქმედების ჩამტარებელი პირი ვალდებულია უზრუნველყოს მონაწილეთა უფლებების განხორციელების შესაძლებლობა.

4. თუ საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების საფუძველია გამომძიებლის დადგენილება ან სასამართლოს განჩინება, გამომძიებელი მას აცნობს იმ პირს, რომლისთვისაც დადგენილების (განჩინების) შესრულება სავალდებულოა, რასაც იგი ადასტურებს ხელმოწერით.

5. საგამოძიებო მოქმედების ღამით ჩატარება დაუშვებელია, გარდა გადაუდებელი აუცილებლობისა. საგამოძიებო მოქმედება უნდა ჩატარდეს გონივრულ ვადაში.

6. საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისას შეიძლება გამოყენებულ იქნეს დანაშაულის კვალისა და ნივთიერ მტკიცებულებათა აღმოჩენის, ფიქსაციისა და ამოღების მეცნიერულ-ტექნიკური საშუალებები და მეთოდები.

7. საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისათვის წინააღმდეგობის გაწევის შემთხვევაში დასაშვებია იძულების პროპორციული ზომის გამოყენება.

8. საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისას ქირურგიული ან სამედიცინო გამოკვლევის სხვა მეთოდებისა და საშუალებების გამოყენება, რომლებიც იწვევს ძლიერი ტკივილის შეგრძნებას, დასაშვებია მხოლოდ გამონაკლის შემთხვევებში ამ პირის თანხმობით. თუ ამ პირს 16 წელი არ შესრულებია ან იგი ფსიქიკურად დაავადებულია, აუცილებელია მშობლის, მეურვის ან მზრუნველის თანხმობა ან სასამართლოს განჩინება.

9. თუ საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება განსაკუთრებულ პროფესიულ ცოდნას მოითხოვს, მხარე მას ატარებს ექსპერტის მონაწილეობით. თუ საგამოძიებო მოქმედება ითვალისწინებს გაშიშვლებას, შესამოწმებელი პირის მოთხოვნის შემთხვევაში ექსპერტი და მხარე უნდა იყვნენ იმავე სქესის, რომელი სქესისაც არის შესამოწმებელი პირი.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

    მუხლი 112. სასამართლოს განჩინებით ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედება

1. საგამოძიებო მოქმედება, რომელიც ზღუდავს კერძო საკუთრებას, მფლობელობას ან პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობას, ტარდება მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით. მოსამართლე შუამდგომლობისა და მისი განხილვისათვის საჭირო ინფორმაციის შესვლიდან არა უგვიანეს 24 საათისა ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს შუამდგომლობას. მოსამართლე უფლებამოსილია შუამდგომლობა განიხილოს შუამდგომლობის დამყენებელი მხარის მონაწილეობით. ამ შემთხვევაში შუამდგომლობის განხილვისას გამოიყენება ამ კოდექსის 206-ე მუხლით გათვალისწინებული წესი. თანამესაკუთრის ან თანამფლობელის ან კომუნიკაციის ერთი მხარის თანხმობა საკმარისია ამ ნაწილით გათვალისწინებული საგამოძიებო მოქმედების სასამართლოს განჩინების გარეშე ჩასატარებლად.

2. სასამართლოს განჩინებაში აღნიშნული უნდა იყოს: მისი შედგენის თარიღი და ადგილი; მოსამართლის სახელი და გვარი; პირი, რომელმაც მას შუამდგომლობით მიმართა; განკარგულება საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ, იმის ზუსტი მითითებით, თუ რა არის მისი არსი და ვისზე ვრცელდება ის; განჩინების მოქმედების ვადა; პირი ან ორგანო, რომელმაც უნდა შეასრულოს განჩინება; მოსამართლის ხელმოწერა.

3. ჩხრეკის ან ამოღების განჩინებაში აგრეთვე აღნიშნული უნდა იყოს: ის უძრავ-მოძრავი ქონება, სადაც ნებადართულია საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება, და ის ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც მას ფლობს (თუ მისი ვინაობა ცნობილია); ფიზიკური პირი, რომლის პირადი ჩხრეკაც უნდა ჩატარდეს; ჩხრეკის ან ამოღების დროს აღმოსაჩენი და ამოსაღები სავარაუდო საგანი, ნივთი, ნივთიერება ან სხვა ობიექტი და მისი გვარეობითი ნიშნები; წინააღმდეგობის გაწევისას იძულების პროპორციული ზომის გამოყენების უფლება. ჩხრეკის ან ამოღების განჩინება (გარდა სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის ფარგლებში გაცემული განჩინებისა) ძალადაკარგულია, თუ ეს საგამოძიებო მოქმედება არ დაწყებულა 30 დღის ვადაში.

31. კომპიუტერული სისტემიდან ან კომპიუტერულ მონაცემთა შესანახი საშუალებიდან დოკუმენტის ან ინფორმაციის გამოთხოვის განჩინებაში აგრეთვე აღნიშნული უნდა იყოს: ის ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომლისგანაც უნდა იქნეს გამოთხოვილი კომპიუტერულ სისტემაში ან კომპიუტერულ მონაცემთა შესანახ საშუალებაში არსებული ინფორმაცია (თუ მისი ვინაობა ცნობილია); გვარეობითი ნიშნის მიხედვით − ის კომპიუტერული სისტემა ან კომპიუტერულ მონაცემთა შესანახი საშუალება, საიდანაც უნდა იქნეს გამოთხოვილი კომპიუტერული მონაცემი; კომპიუტერული სისტემიდან ან კომპიუტერულ მონაცემთა შესანახი საშუალებიდან გამოსათხოვი სავარაუდო დოკუმენტი ან ინფორმაცია; წინააღმდეგობის გაწევისას იძულების პროპორციული ზომის გამოყენების უფლება. კომპიუტერული სისტემიდან ან კომპიუტერულ მონაცემთა შესანახი საშუალებიდან დოკუმენტის ან ინფორმაციის გამოთხოვის განჩინება (გარდა სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის ფარგლებში გაცემული განჩინებისა) ძალადაკარგულია, თუ ეს საგამოძიებო მოქმედება არ დაწყებულა 30 დღის ვადაში.

4. კომუნიკაციის ტექნიკური საშუალებით განხორციელებული გზავნილის დაყადაღების და ამოღების განჩინებაში აგრეთვე აღნიშნული უნდა იყოს: იმ პირის სახელი და გვარი, რომელსაც ეგზავნება დასაყადაღებელი გზავნილი; გამგზავნის სახელი და გვარი, მისამართი (თუ ის ცნობილია); დაყადაღებული გზავნილის სახე; ყადაღის დადების ვადა; იმ დაწესებულების დასახელება, რომელსაც ევალება დააკავოს გზავნილი; გამომძიებლის უფლება, დაათვალიეროს და ამოიღოს გზავნილი.

5. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საგამოძიებო მოქმედება გადაუდებელი აუცილებლობისას, როდესაც დაყოვნებამ შეიძლება გამოიწვიოს გამოძიებისათვის მნიშვნელოვანი ფაქტობრივი მონაცემების განადგურება ან როცა დაყოვნება შეუძლებელს გახდის აღნიშნული მონაცემების მოპოვებას, ან როცა საქმისათვის საჭირო საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი აღმოჩენილია სხვა საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისას (თუ აღმოჩენილია მხოლოდ ზედაპირული დათვალიერების შედეგად), ან როცა არსებობს სიცოცხლის ან ჯანმრთელობის ხელყოფის რეალური საფრთხე, შეიძლება ჩატარდეს სასამართლოს განჩინების გარეშეც, რის შესახებაც მოსამართლეს, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზედაც ჩატარდა აღნიშნული საგამოძიებო მოქმედება, ან გამოძიების ადგილის მიხედვით მოსამართლეს პროკურორმა უნდა აცნობოს საგამოძიებო მოქმედების დაწყებიდან 24 საათის განმავლობაში და უნდა გადასცეს სისხლის სამართლის საქმის მასალები (ან მათი ასლები), რომლებიც ასაბუთებს საგამოძიებო მოქმედების გადაუდებლად ჩატარების აუცილებლობას. მოსამართლე მასალების შესვლიდან არა უგვიანეს 24 საათისა ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს შუამდგომლობას. მოსამართლე უფლებამოსილია შუამდგომლობა განიხილოს მხარეთა (თუ სისხლისსამართლებრივი დევნა დაწყებულია) და იმ პირის მონაწილეობით, რომლის მიმართაც ჩატარდა საგამოძიებო მოქმედება. შუამდგომლობის განხილვისას მოსამართლე ამოწმებს სასამართლო გადაწყვეტილების გარეშე ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერებას. მოსამართლე უფლებამოსილია განმარტების მისაცემად გამოიძახოს ის პირი, რომელმაც საგამოძიებო მოქმედება სასამართლოს განჩინების გარეშე ჩაატარა. ამ შემთხვევაში შუამდგომლობის განხილვისას გამოიყენება ამ კოდექსის 206-ე მუხლით გათვალისწინებული წესი.

6. მასალების განხილვის შემდეგ სასამართლოს გამოაქვს განჩინება: 

ა) ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობის შესახებ;

ბ) ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედების უკანონოდ ცნობისა და მიღებული ინფორმაციის დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობის შესახებ.

7. სასამართლო უფლებამოსილია ამ მუხლით გათვალისწინებულ საკითხებზე შუამდგომლობა განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე.

8. ამ მუხლის საფუძველზე გამოტანილი სასამართლოს განჩინება საჩივრდება ამ კოდექსის 207-ე მუხლით გათვალისწინებული წესით. განჩინების გასაჩივრების ვადა აითვლება განჩინების აღსრულებიდან.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

საქართველოს 2017 წლის 21  აპრილის   კანონი  №665  - ვებგვერდი, 10.05.2017წ.

საქართველოს 2022 წლის 24 მაისის კანონი №1575 – ვებგვერდი, 06.06.2022წ.

    მუხლი 113. გამოკითხვის წესი

1. ნებისმიერი პირი, რომელიც შესაძლებელია ფლობდეს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას, ნებაყოფლობით შეიძლება გამოკითხულ იქნეს მხარეთა მიერ. დაუშვებელია, გამოსაკითხი პირი აიძულონ, წარმოადგინოს მტკიცებულება ან გასცეს ინფორმაცია.

2. გამოსაკითხ პირს უფლება აქვს, საკუთარი ხარჯით ისარგებლოს ადვოკატის მომსახურებით, არ გასცეს ინფორმაცია საკუთარი თავის ან/და ახლო ნათესავის წინააღმდეგ. გამოკითხვის ჩამტარებელმა მხარემ გამოსაკითხ პირს ამ უფლებების, აგრეთვე ამ კოდექსის 50-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლებების შესახებ განმარტება გამოკითხვის დაწყებამდე უნდა მისცეს.

3. გამოკითხვის წინ უნდა დადგინდეს გამოსაკითხი პირის ვინაობა და სხვა აუცილებელი ინფორმაცია. ეს ინფორმაცია უნდა აღინიშნოს გამოკითხვის ოქმში.

4. გამოკითხვის ჩამტარებელი მხარე ვალდებულია გამოსაკითხ პირს განუმარტოს, რომ გამოკითხვა ნებაყოფლობითია. განმარტების შესახებ უნდა აღინიშნოს გამოკითხვის ოქმში.

5. გამოსაკითხი პირი გამოკითხვაზე როგორც თანხმობის, ისე უარის თქმის შემთხვევაში ვალდებულია გამომკითხველს თავისი პირადი მონაცემების შესახებ სწორი ინფორმაცია მიაწოდოს.

6. გამოსაკითხი პირი გამოკითხვაზე დათანხმების შემთხვევაში ვალდებულია გამოკითხვის ჩამტარებელ მხარეს საქმესთან დაკავშირებით მისთვის ცნობილი გარემოებების შესახებ სწორი ინფორმაცია მიაწოდოს. გამოსაკითხი პირის მიერ მიწოდებული ინფორმაციის სანდოობის შეფასებისას სხვა გარემოებებთან ერთად გაითვალისწინება მისი უნარი, სწორად აღიქვას, დაიმახსოვროს და აღიდგინოს საქმისთვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებები.

7. გამოკითხვის ჩამტარებელი მხარე ვალდებულია გამოსაკითხი პირი წერილობით გააფრთხილოს ცრუ დასმენისათვის (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 373-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაული) და ცრუ ინფორმაციის მიწოდებისათვის (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 370-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაული) მოსალოდნელი სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის შესახებ. გაფრთხილების შესახებ უნდა აღინიშნოს გამოკითხვის ოქმში.

8. გამოსაკითხი პირის მიერ გამოკითხვაზე უარის თქმის შემთხვევაში მხარე უფლებამოსილია გამოსაკითხ პირს განუმარტოს, რომ იგი შეიძლება დაბარებულ იქნეს მაგისტრატ მოსამართლესთან ჩვენების მისაცემად, რომ ჩვენების მიცემა სავალდებულოა და ამ ვალდებულების შეუსრულებლობა გამოსაკითხი პირის სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას გამოიწვევს. ეს ინფორმაცია უნდა აღინიშნოს ოქმში.

9. გამოკითხვისას შესაძლებელია ხმის ან/და გამოსახულების ჩამწერი ტექნიკური საშუალებების გამოყენება. გამოსაკითხ პირს მათი გამოყენების შესახებ წინასწარ უნდა ეცნობოს.

10. თუ ეს კოდექსი ბრალდებულის მიმართ ამ მუხლის დებულებებისგან განსხვავებულ წესს არ ადგენს, ამ მუხლის დებულებები ბრალდებულზედაც ვრცელდება.

11. პროკურორი ან პროკურორის თანხმობით გამომძიებელი უფლებამოსილია დისტანციურად, ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით გამოკითხოს უცხო სახელმწიფოს ტერიტორიაზე მყოფი პირი სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენის შესახებ შუამდგომლობის გაგზავნის გარეშე, თუ ამგვარი წესით პირის გამოკითხვა დაშვებულია საქართველოს შესაბამისი საერთაშორისო ხელშეკრულებით, ამ პირის ადგილსამყოფელი სახელმწიფოს სამართლით ან/და ამ სახელმწიფოს ნათლად ჩამოყალიბებული პრაქტიკით.

12. დაუშვებელია ამ მუხლის მე-11 ნაწილით დადგენილი წესით პირის გამოკითხვა, თუ გამოსაკითხ პირს გამოკითხვაზე პირდაპირი და აშკარა თანხმობა არ გამოუხატავს.

13. ამ მუხლის მე-11 და მე-12 ნაწილებით დადგენილი წესით ასევე შესაძლებელია გამოძიების ეტაპზე პირის დაკითხვა.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

საქართველოს 2018 წლის 20  ივლისის  კანონი №3157  –  ვებგვერდი, 06.08.2018წ.

საქართველოს 2020 წლის 20 მარტის კანონი №5862 – ვებგვერდი, 23.03.2020წ.

საქართველოს 2024 წლის 21 თებერვლის კანონი №4046 – ვებგვერდი, 07.03.2024წ.

    მუხლი 114. გამოძიების დროს პირის მოწმედ დაკითხვის წესი 

1. გამოძიების სტადიაზე როგორც ბრალდების მხარის, ისე დაცვის მხარის შუამდგომლობით გამოძიების ადგილის ან მოწმის ადგილსამყოფლის მიხედვით მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე მოწმედ შეიძლება დაიკითხოს პირი, თუ:

ა) არსებობს მისი სიცოცხლის მოსპობის ან ჯანმრთელობის გაუარესების რეალური საფრთხე, რამაც შეიძლება ხელი შეუშალოს მის მოწმედ დაკითხვას სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის დროს;

ბ) იგი დიდი ხნით ტოვებს საქართველოს;

გ) არსებითად განსახილველად საქმის სასამართლოში წარმართვისათვის აუცილებელი მტკიცებულების სხვა წყაროებიდან მოპოვება არაგონივრულ ძალისხმევას საჭიროებს;

დ) ეს აუცილებელია დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენებასთან დაკავშირებით.

2. ბრალდების მხარის შუამდგომლობით გამოძიების ადგილის ან მოწმის ადგილსამყოფლის მიხედვით მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე მოწმედ შეიძლება ასევე დაიკითხოს გამოსაკითხი პირი, თუ არსებობს ფაქტი ან/და ინფორმაცია, რომელიც დააკმაყოფილებდა ობიექტურ პირს, რათა დაესკვნა პირის მიერ სისხლის სამართლის საქმის გარემოებათა დასადგენად საჭირო ინფორმაციის შესაძლო ფლობის ფაქტი, და ეს პირი გამოკითხვაზე უარს ამბობს. ამავე უფლებით სარგებლობს დაცვის მხარე ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

21. დაცვის მხარის შუამდგომლობით გამოძიების ადგილის ან მოწმის ადგილსამყოფლის მიხედვით მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე მოწმედ შეიძლება ასევე დაიკითხოს გამოსაკითხი პირი, თუ არსებობს ფაქტი ან/და ინფორმაცია, რომელიც ობიექტურ პირს დააკმაყოფილებდა, რათა მას დაესკვნა აღნიშნული პირის მიერ სისხლის სამართლის საქმის გარემოებათა დასადგენად საჭირო ინფორმაციის შესაძლო ფლობის ფაქტი, და ამ პირის დაკითხვა დაცვის მხარისთვის მნიშვნელოვანია, ამასთანავე, ეს პირი გამოკითხვაზე უარს ამბობს.

22. ამ მუხლის 21 ნაწილით გათვალისწინებული დაცვის მხარის უფლება არ ვრცელდება:

ა) ფარული საგამოძიებო მოქმედების განმახორციელებელი ორგანოს თანამშრომელზე/მის ზემდგომ თანამდებობის პირზე, განხორციელებულ/განსახორციელებელ ფარულ საგამოძიებო მოქმედებასთან დაკავშირებით;

ბ) ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების განმახორციელებელი ორგანოს თანამშრომელზე/მის ზემდგომ თანამდებობის პირზე/ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების განხორციელებაში ჩართულ პირზე, განხორციელებულ/განსახორციელებელ ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებასთან დაკავშირებით;

გ) პროკურორზე, გამომძიებელზე, მათ ზემდგომ თანამდებობის პირზე, ამ კოდექსით განხორციელებულ/განსახორციელებელ მოქმედებასთან დაკავშირებით.

3. ამ მუხლით დადგენილი წესით მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე ჩვენების მიცემა სავალდებულოა. ჩვენების მიცემაზე უარის თქმა იწვევს პირის სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას. ეს წესი არ მოქმედებს ამ მუხლის მე-15 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში.

4. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე პირის მოწმედ დაკითხვის თაობაზე შუამდგომლობის შეტანის მიზანშეწონილობის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს პროკურორი. პროკურორი უფლებამოსილია მაგისტრატ მოსამართლეს შუამდგომლობით თავად მიმართოს ან შუამდგომლობით მიმართვა გამომძიებელს დაავალოს.

5. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევებში მხარე შუამდგომლობით მიმართავს მაგისტრატ მოსამართლეს გამოძიების ადგილის ან მოწმის ადგილსამყოფლის მიხედვით. შუამდგომლობაში აღინიშნება მოწმის სახელი, გვარი, მისამართი და პირის იდენტიფიკაციისთვის აუცილებელი სხვა ინფორმაცია, აგრეთვე მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე ამ პირის მოწმედ დაკითხვის საფუძველი. ამ მუხლის 21 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში დაცვის მხარის შუამდგომლობა ასევე უნდა შეიცავდეს დასაბუთებას, რომ გამოსაკითხი პირის მაგისტრატ მოსამართლესთან დაკითხვა მნიშვნელოვანია.

6. მაგისტრატი მოსამართლე შუამდგომლობას ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილავს. შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში მოწმის დაკითხვა უნდა დაიწყოს გონივრულ ვადაში, მაგრამ სასამართლოსთვის შუამდგომლობით მიმართვიდან არაუგვიანეს 24 საათისა. ეს ვადა შეიძლება გაგრძელდეს მაგისტრატი მოსამართლის გადაწყვეტილებით, თუ მოწმე დადგენილ ვადაში საპატიო მიზეზით ვერ ცხადდება სასამართლოში. დაუშვებელია მოწმის ღამით დაკითხვა. დაწყებული დაკითხვა ღამის დადგომისთანავე უნდა შეწყდეს და მეორე დღისთვის უნდა გადაიდოს.

7. შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შემთხვევაში მაგისტრატ მოსამართლეს გამოაქვს დასაბუთებული განჩინება და მას დაკითხვის ინიციატორ მხარეს უგზავნის/გადასცემს. შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ განჩინება ერთჯერადად, მისი გამოტანიდან 24 საათში საჩივრდება სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში. სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლე საჩივარს განიხილავს ერთპიროვნულად, მისი შეტანიდან არაუგვიანეს 24 საათისა. საჩივრის დაკმაყოფილების შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლის განჩინება დაუყოვნებლივ ეგზავნება საჩივრის ავტორს და გასაჩივრებული განჩინების გამომტან მაგისტრატ მოსამართლეს. ამ შემთხვევაში მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე მოწმის დაკითხვა უნდა დაიწყოს გონივრულ ვადაში, მაგრამ მაგისტრატი მოსამართლისთვის სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლის განჩინების გადაცემიდან არაუგვიანეს 24 საათისა. ეს ვადა შეიძლება გაგრძელდეს მაგისტრატი მოსამართლის გადაწყვეტილებით, თუ მოწმე დადგენილ ვადაში საპატიო მიზეზით ვერ ცხადდება სასამართლოში.

8. ამ მუხლით გათვალისწინებული შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში სასამართლო მოწმედ დასაკითხ პირს იძახებს უწყებით, ტელეფონით ან კომუნიკაციის სხვა ტექნიკური საშუალებით. გამოძახების შესახებ უწყებაში/სხვა შეტყობინებაში აღნიშნული უნდა იყოს, ვინ, რა მიზნით, ვისთან და რა მისამართზე არის გამოძახებული, ზუსტი დრო, როდესაც ის უნდა გამოცხადდეს, აგრეთვე რა შედეგები მოჰყვება არასაპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობას. მოწმის გამოუცხადებლობის შემთხვევაში მოქმედებს ამ კოდექსის 149-ე მუხლით დადგენილი წესი. ამ შემთხვევაში ამ მუხლის მე-6 და მე-7 ნაწილებით დადგენილი ვადები არ გამოიყენება. მოწმის დაკითხვა უნდა დაიწყოს მისი მიყვანისთანავე, გონივრულ  ვადაში.  დაკითხვის  ინიციატორი  მხარე უფლებამოსილია მოწმედ დასაკითხი პირის წერილობითი თანხმობით თავად უზრუნველყოს მაგისტრატ მოსამართლესთან მისი წარდგენა.

9. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“–„დ“ ქვეპუნქტებით, მე-2 და 21 ნაწილებითა და მე-15 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევებში პირის მოწმედ დაკითხვა მხარეთა მონაწილეობით მიმდინარეობს. დაკითხვის ინიციატორი მხარის გამოუცხადებლობის შემთხვევაში მოწმე არ დაიკითხება. მეორე მხარის გამოუცხადებლობა არ აბრკოლებს დაკითხვის წარმოებას. მართლმსაჯულების ინტერესებიდან გამომდინარე ან/და სისხლის სამართლის პროცესის მონაწილის სიცოცხლის, ჯანმრთელობის, ქონების, პირადი ცხოვრების დაცვის მიზნით, მხარის დასაბუთებული შუამდგომლობითა და მაგისტრატი მოსამართლის გადაწყვეტილებით, შესაძლებელია მოწმის დაკითხვა ჩატარდეს მეორე მხარის წინასწარი ინფორმირებისა და დასწრების გარეშე. ამ შემთხვევაში მოწმის მიერ მიცემული ჩვენება სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის დროს დაუშვებელი მტკიცებულებაა, თუ შესაძლებელია მისი ხელახალი დაკითხვა.

10. (ამოღებულია - 20.03.2020, №5862)..

11. მოწმეს უფლება აქვს, საკუთარი ხარჯით ისარგებლოს ადვოკატის მომსახურებით.

12. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევებში მოწმის დაკითხვა მიმდინარეობს დახურულ სასამართლო სხდომაზე, ამ კოდექსის 115-ე მუხლით დადგენილი წესით. პირის მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე მოწმედ დაკითხვისას არ მოქმედებს ამ კოდექსის 115-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შეზღუდვა.

13. მოწმის დაკითხვის დასრულებისთანავე მაგისტრატი მოსამართლე უზრუნველყოფს მის მიერ სასამართლოში მიცემული ჩვენების დაკითხვის ინიციატორი მხარისთვის როგორც წერილობითი, ისე ელექტრონული ფორმით გადაცემას.

14. მხარე უფლებამოსილია წინასასამართლო სხდომაზე დააყენოს შუამდგომლობა მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე მოწმედ დაკითხული პირის ჩვენების დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობის შესახებ, თუ მიიჩნევს, რომ მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე ეს პირი მოწმედ კანონის არსებითი დარღვევით დაიკითხა.

15. გამოძიების სტადიაზე დასაკითხი პირის ადგილსამყოფლის მიხედვით მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე შეიძლება ასევე დაიკითხოს პირი, თუ:

ა) საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულების, ინდივიდუალური შეთანხმების ან ნაცვალგების პირობების საფუძველზე შემოსულია უცხო სახელმწიფოს კომპეტენტური ორგანოს შუამდგომლობა სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენის შესახებ;

ბ) დასაკითხი პირი გამოძახებულია „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლით დადგენილი წესით.

16. ამ მუხლის დებულებები არ ვრცელდება ბრალდებულზე.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2019 წლის 24 ოქტომბრის განჩინება №2/12/1237 – ვებგვერდი, 29.10.2019წ.

საქართველოს 2020 წლის 20 მარტის კანონი №5862 – ვებგვერდი, 23.03.2020წ.

    მუხლი 115. დაკითხვის ზოგადი წესი

1. დაკითხვის დაწყებამდე სასამართლო ადგენს მოწმის ვინაობას. სასამართლო ფიცის დადების შემდეგ მოწმეს განუმარტავს, რა უფლება-მოვალეობები აქვს მას, რა საქმეზეა იგი გამოძახებული, რომ იგი ვალდებულია თქვას ყველაფერი, რაც იცის საქმესთან დაკავშირებით, და აფრთხილებს ჩვენების მიცემაზე უარის თქმისათვის და ცრუ ჩვენების მიცემისათვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის შესახებ, ასევე განუმარტავს, რომ იგი ვალდებული არ არის, მისცეს დანაშაულის ჩადენაში თავისი თავის ან ახლო ნათესავის მამხილებელი ჩვენება. სასამართლო ასევე ადგენს, რა დამოკიდებულება აქვს მოწმეს ბრალდებულთან და დაზარალებულთან.

2. დაკითხვის დაწყებისთანავე მოწვევის ინიციატორმა მხარემ მოწმეს უნდა შესთავაზოს, თქვას ყველაფერი, რაც იცის საქმესთან დაკავშირებით. პასუხის გაცემისას მისი შეწყვეტინება დაუშვებელია, მაგრამ თუ დასაკითხი პირი საუბრობს იმ გარემოებებზე, რომლებიც აშკარად არ ეხება საქმეს, მოსამართლეს მხარის შუამდგომლობით შეუძლია მისი შეჩერება. ამის შემდეგ დასაკითხ პირს მისი ჩვენების შევსებისა და დაზუსტების მიზნით შეიძლება დაკითხვის ინიციატორმა დაუსვას შეკითხვები ამ კოდექსის 244-ე მუხლის შესაბამისად. პირდაპირი დაკითხვის დამთავრების შემდეგ მოწინააღმდეგე მხარე უფლებამოსილია აწარმოოს მოწმის ჯვარედინი დაკითხვა ამ კოდექსის 245-ე მუხლით გათვალისწინებული წესით. 

3. მოწმე შეიძლება დაიკითხოს მხოლოდ იმ გარემოების შესახებ, რომელსაც მნიშვნელობა აქვს საქმისათვის.

4. ნასამართლობის შესახებ შეკითხვა მოწმეს შეიძლება დაესვას, თუ ის საჭიროა მოწმის სანდოობის დადგენისათვის.

5. თუ მოწმეს უჭირს სიტყვიერად აღწეროს მოვლენა, რომლის თვითმხილველიც იგი იყო, მას შეუძლია თავისი ჩვენება ჩამოაყალიბოს სხვა ნიშნობრივი ფორმით, სახელდობრ, ნახაზის, სქემის, ჩანახატის ან სხვა ამგვარი სახით.

6. დაკითხვისას მოწმეს შეუძლია გამოიყენოს დოკუმენტი, ჩანაწერი ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი.

7. მხარეებს შეუძლიათ დასაკითხ პირს მოსთხოვონ დოკუმენტი, ჩანაწერი ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, რომელსაც იგი იყენებდა დაკითხვისას, ხოლო შემოწმების შემდეგ დაუბრუნონ მას ან დაურთონ საქმეს.

8. დაკითხვისას მხარეებს შეუძლიათ მოწმეს წარუდგინონ საქმეზე დართული საგანი, დოკუმენტი ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

    მუხლი 116. (ამოღებულია)

    მუხლი 117. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირის ან/და მძიმედ დაავადებულის გამოკითხვა/დაკითხვა

1. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირის გამოკითხვა/დაკითხვა უნდა განხორციელდეს შეზღუდვის შესაბამისი კორექტივების გათვალისწინებით, რათა უზრუნველყოფილ იქნეს მის მიერ პირდაპირი და არაპირდაპირი მონაწილის როლის ეფექტიანი განხორციელება.

2. ყრუს და სმენადაქვეითებულის გამოკითხვა/დაკითხვა ტარდება ჟესტური ენის მცოდნე თარჯიმნის (სურდოთარჯიმნის) მონაწილეობით. თუ გამოსაკითხი/დასაკითხი პირი ყრუა, მისთვის შეკითხვების დასმა შეიძლება წერილობით, ხოლო თუ იგი მუნჯია, მას შეუძლია შეკითხვებს პასუხები წერილობით გასცეს.

3. მძიმედ დაავადებულის გამოკითხვა/დაკითხვა ტარდება ექიმის ნებართვით  და, საჭიროების შემთხვევაში, მისი დასწრებით.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6842 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

    მუხლი 118. მოწმის დაკითხვა საქმის არსებითი განხილვის დროს

1. ბრალდების მოწმის დაკითხვას იწყებს ბრალდების მხარე, აგრძელებს დაცვის მხარე და პირიქით.

2. მოწმე უნდა დაიკითხოს იმ მოწმეთაგან განცალკევებით, რომლებიც ჯერ არ დაკითხულან. ამასთანავე, სასამართლო იღებს ზომებს, რათა ერთ საქმეზე გამოძახებულ მოწმეებს დაკითხვის დამთავრებამდე ერთმანეთთან ურთიერთობა არ ჰქონდეთ. დაკითხვის დასრულების შემდეგ მოსამართლემ უნდა განუმარტოს მოწმეს სასამართლო სხდომაზე დასწრების უფლება.

3. არ დაიკითხება ის მოწმე, რომელიც დასაკითხად ვერ გამოცხადდება სასამართლოში ამ კოდექსის 114-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“, „ბ“ ან „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გარემოების არსებობის გამო. ამ შემთხვევაში საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე ქვეყნდება პირის წინასასამართლო ჩვენება. არ შეიძლება გამამტყუნებელ განაჩენს საფუძვლად დაედოს მხოლოდ ეს ჩვენება, თუ იგი პირის ბრალეულობის დამადასტურებელი სხვა მტკიცებულებით არ დასტურდება.

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418 

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

    მუხლი 119. ამოღებისა და ჩხრეკის მიზანი და საფუძველი

1. დასაბუთებული ვარაუდის არსებობის შემთხვევაში ამოღება და ჩხრეკა ტარდება იმ მიზნით, რომ აღმოჩენილ და ამოღებულ იქნეს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი.

2. ჩხრეკის ჩატარება შეიძლება აგრეთვე ძებნილისა და გვამის აღმოსაჩენად.

3. საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი შეიძლება ამოღებულ იქნეს, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ის ინახება გარკვეულ ადგილზე, გარკვეულ პირთან და მისი ძებნა საჭირო არ არის.

4. საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერების ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის ამოსაღებად ჩხრეკა შეიძლება ჩატარდეს, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ის ინახება გარკვეულ ადგილზე, გარკვეულ პირთან და მის აღმოსაჩენად საჭიროა ძებნა.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 119-ე მუხლის პირველი და მე-4 ნაწილებისა და 121-ე მუხლის პირველი ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ჩხრეკის შედეგს განიხილავს ჩხრეკისთვის აუცილებელი დასაბუთებული ვარაუდის შექმნის ერთ-ერთ საფუძვლად) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 25 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №2/2/1276   – ვებგვერდი, 30.12.2020წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 25 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №2/2/1276   – ვებგვერდი, 30.12.2020წ.

     მუხლი 120. ამოღებისა და ჩხრეკის წესი

1. ამოღების ან ჩხრეკის ჩატარების შესახებ სასამართლოს განჩინების, ხოლო გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში − გამომძიებლის დადგენილების საფუძველზე გამომძიებელს უფლება აქვს, საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერების თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის აღმოსაჩენად და ამოსაღებად შევიდეს საცავში, სადგომში, სათავსში ან სხვა მფლობელობაში.

2. ამოღების ან ჩხრეკის დაწყების წინ გამომძიებელი ვალდებულია სასამართლოს განჩინება, ხოლო გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში – დადგენილება გააცნოს პირს, რომელთანაც ტარდება ამოღება ან ჩხრეკა. განჩინების (დადგენილების) გაცნობას პირი ადასტურებს ხელმოწერით.

3. გამომძიებელს უფლება აქვს, ამოღების ან ჩხრეკის ადგილზე მყოფ ან იქ მისულ პირებს ამოღების ან ჩხრეკის დამთავრებამდე აუკრძალოს წასვლა, ერთმანეთთან ან სხვა პირთან ურთიერთობა, რაც აღინიშნება ოქმში.

4. განჩინების, ხოლო გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში – დადგენილების წარდგენის შემდეგ გამომძიებელი პირს, რომელთანაც ტარდება ამოღება ან ჩხრეკა, სთავაზობს ამოსაღები საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერების თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის ნებაყოფლობით გადაცემას. ამოსაღები ობიექტის ნებაყოფლობით გადაცემის შემთხვევაში აღნიშნული ფაქტი ფიქსირდება ოქმში, ხოლო მის ნებაყოფლობით გადაცემაზე უარის თქმის ან მისი არასრულად გადაცემის შემთხვევაში ამოღება ხდება იძულებით.

5. ჩხრეკისას იძებნება და ამოიღება ის საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, რომელიც აღნიშნულია განჩინებაში ან დადგენილებაში. ასევე ამოღებულ უნდა იქნეს ინფორმაციის შემცველი ყველა სხვა ობიექტი, რომელსაც შესაძლოა მტკიცებულების მნიშვნელობა ჰქონდეს ამ საქმისათვის ან რომელიც აშკარად მიუთითებს სხვა დანაშაულზე, აგრეთვე სამოქალაქო ბრუნვიდან ამოღებული საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი.

6. ჩხრეკის ან ამოღების დროს აღმოჩენილი საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, თუ შესაძლებელია, ამოღებამდე უნდა წარედგინოს ამ საგამოძიებო მოქმედებაში მონაწილე პირებს, შემდეგ ამოღებულ იქნეს, დაწვრილებით აღიწეროს, დაილუქოს და, შესაძლებლობის შემთხვევაში, შეიფუთოს. შეფუთულ ნივთზე, ლუქის გარდა, აღინიშნება თარიღი და იმ პირთა ხელმოწერები, რომლებიც საგამოძიებო მოქმედებაში მონაწილეობდნენ. არ დაილუქება დოკუმენტი, რომლის ამოღებაც ხდება მისი შინაარსის გამო.

7. ამოღების ან ჩხრეკის ჩატარებისას გამომძიებელს უფლება აქვს, გააღოს დაკეტილი საცავი, სადგომი და სათავსი, თუ გასაჩხრეკი უარს ამბობს, ნებაყოფლობით გააღოს ისინი.

8. დასაშვებია ჩხრეკის ან/და ამოღების ადგილზე მყოფი პირის პირადი ჩხრეკა, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ მან დამალა ამოსაღები საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი. ასეთი შემთხვევა ითვლება გადაუდებელ აუცილებლობად და პირადი ჩხრეკა ტარდება სასამართლოს განჩინების გარეშე. ჩხრეკის ან/და ამოღების კანონიერებას ამოწმებს სასამართლო ამ კოდექსით გათვალისწინებული წესით.

9. იურიდიული პირის ან ადმინისტრაციული ორგანოს შენობაში ამოღება ან ჩხრეკა უნდა ჩატარდეს მისი ხელმძღვანელის ან წარმომადგენლის დასწრებით. 

10. დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებული საგნის, დოკუმენტის, ნივთის, ნივთიერების, ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის ამ კოდექსით დადგენილი წესით პირველადი გამოკვლევის უფლება აქვს ბრალდების მხარეს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2015  წლის 19 თებერვლის  კანონი №3090 - ვებგვერდი, 06.03.2015წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2018 წლის 14 დეკემბრის გადაწყვეტილება №1/4/809 – ვებგვერდი, 20.12.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 17 ოქტომბრის კანონი №5186 – ვებგვერდი, 23.10.2019წ.

    მუხლი 121. პირადი ჩხრეკა

1. პროკურორს, გამომძიებელს, დაკავების უფლებამოსილებით აღჭურვილ პირს უფლება აქვთ, დასაბუთებული ვარაუდის არსებობისას ამ კოდექსის 120-ე მუხლით გათვალისწინებული წესით პირადი ჩხრეკით ამოიღონ საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, რომელიც აღმოჩენილია პირის ტანსაცმელზე, მის ხელთ არსებულ ნივთში ან სატრანსპორტო საშუალებაში, სხეულზე ან სხეულში.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 119-ე მუხლის პირველი და მე-4 ნაწილებისა და 121-ე მუხლის პირველი ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ჩხრეკის შედეგს განიხილავს ჩხრეკისთვის აუცილებელი დასაბუთებული ვარაუდის შექმნის ერთ-ერთ საფუძვლად) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 25 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №2/2/1276   – ვებგვერდი, 30.12.2020წ.

2. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ დაკავებულს აქვს იარაღი ან აპირებს თავიდან მოიშოროს დანაშაულის ჩადენაში მისი მამხილებელი მტკიცებულებები, დამკავებელ თანამდებობის პირს უფლება აქვს, ამ კოდექსით გათვალისწინებული წესით ჩაატაროს პირადი ჩხრეკა სასამართლოს განჩინების გარეშე, რაც აღინიშნება დაკავების ოქმში. ამ შემთხვევაში ოქმი პირადი ჩხრეკის თაობაზე არ დგება. პირადი ჩხრეკის კანონიერებას ამოწმებს სასამართლო ამ კოდექსით გათვალისწინებული წესით.

3. დამკავებელი ფიზიკური პირი უფლებამოსილია განაიარაღოს დაკავებული.

4. თუ პირად ჩხრეკას თან სდევს გაშიშვლება, იგი უნდა ჩაატაროს იმავე სქესის პირმა. ამ დროს დასაშვებია მხოლოდ იმავე სქესის პირთა მონაწილეობა.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 25 დეკემბრის გადაწყვეტილება  №2/2/1276   – ვებგვერდი, 30.12.2020წ.

მუხლი 122. ამოღება და ჩხრეკა დიპლომატიური წარმომადგენლობის შენობაში და დიპლომატიურ წარმომადგენელთან 

1. დიპლომატიური წარმომადგენლობის ტერიტორიაზე, დიპლომატიური იმუნიტეტის მქონე პირის, აგრეთვე მის ან/და მისი ოჯახის წევრის მიერ დაკავებულ შენობასა და სატრანსპორტო საშუალებაში ამოღება ან ჩხრეკა დასაშვებია მხოლოდ ამ დიპლომატიური წარმომადგენლობის ხელმძღვანელის თანხმობით ან თხოვნით.

2. ამოღების ან ჩხრეკის ჩასატარებლად დიპლომატიური წარმომადგენლობის ხელმძღვანელის თანხმობის გამოთხოვა ხდება საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს მეშვეობით.

3. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ამოღების ან ჩხრეკის ჩატარებისას საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენლის დასწრება სავალდებულოა.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 123. ჩხრეკა, ამოღება და დაყადაღება მასმედიის, გამომცემლობის რედაქციაში, სამეცნიერო, საგანმანათლებლო, რელიგიური, საზოგადოებრივი ორგანიზაციების და პოლიტიკური პარტიების სათავსებში

1. დაუშვებელია მასმედიის, გამომცემლობის რედაქციაში, სამეცნიერო, საგანმანათლებლო, რელიგიურ, საზოგადოებრივ ორგანიზაციასა და პოლიტიკური პარტიის სათავსში არსებული იმ საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერების თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა სამეცნიერო, საგანმანათლებლო ობიექტის ჩხრეკა, ამოღება ან/და დაყადაღება, რომლის მიმართაც არსებობს საჯაროდ გავრცელების გონივრული მოლოდინი.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული აკრძალვა არ ვრცელდება იმ შემთხვევაზე, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ამოსაღები საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი დანაშაულის საგანი ან იარაღია.

3. სასამართლო უფლებამოსილია გამოიტანოს განჩინება ჩხრეკის, ამოღების ან/და დაყადაღების შესახებ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც არსებობს აშკარა და დამაჯერებელი დასაბუთება, რომ აღნიშნული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება არ გამოიწვევს საქართველოს კონსტიტუციით დაცული სიტყვის, აზრის, სინდისის თავისუფლების, აღმსარებლობის, რწმენის ან გაერთიანების უფლების ხელყოფას. ეს საგამოძიებო მოქმედება უნდა ჩატარდეს ეფექტიანი და ამ უფლებათა და თავისუფლებათა ყველაზე მინიმალურად შემზღუდველი ფორმით.

    მუხლი 124. ამოღებული ობიექტის დაბრუნება

1. თუ ამოღებული საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი მხარემ სასამართლოში მტკიცებულებად არ წარადგინა, იგი, როგორც წესი, უბრუნდება იმ პირს, რომლისგანაც იქნა ამოღებული.

2. თუ ამ მუხლის შესაბამისად დაბრუნებულ საგანთან, დოკუმენტთან, ნივთიერებასთან ან ინფორმაციის შემცველ სხვა ობიექტთან დაკავშირებით მესამე პირი პრეტენზიას აცხადებს, დავა განიხილება სამოქალაქო წესით.

    მუხლი 1241 . საბანკო ანგარიშების მონიტორინგი

1. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პირი დანაშაულებრივ ქმედებას ახორციელებს საბანკო ანგარიშის/ანგარიშების გამოყენებით, ან/და ჩამორთმევისადმი დაქვემდებარებული ქონების მოძიების/იდენტიფიცირების მიზნით, პროკურორი უფლებამოსილია, საქართველოს გენერალური პროკურორის ან მისი მოადგილის თანხმობით, გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით საბანკო ანგარიშების მონიტორინგის შესახებ განჩინების გაცემის თაობაზე, რომლითაც ბანკი ვალდებულია ითანამშრომლოს გამოძიებასთან და მას მიმდინარე რეჟიმში მიაწოდოს ინფორმაცია ერთ ან რამდენიმე საბანკო ანგარიშზე განხორციელებული ოპერაციების შესახებ.“.

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული ინფორმაცია სისხლის სამართლის საქმის მწარმოებელ ორგანოს უნდა ეცნობოს ოპერაციის შესრულებისთანავე.

3. საბანკო ანგარიშიდან თანხის გადარიცხვის ან/და გატანის შემთხვევაში ინფორმაცია საქმის მწარმოებელ ორგანოს უნდა ეცნობოს ოპერაციის შესრულებამდე.

4. საბანკო ანგარიშების მონიტორინგის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს სისხლის სამართლის საქმეზე მტკიცებულების მოპოვებისათვის აუცილებელ ვადას.

5. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შუამდგომლობას სასამართლო განიხილავს ამ კოდექსის 112-ე მუხლით დადგენილი წესით.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 125. დათვალიერება

1. დანაშაულის კვალის, ნივთიერი მტკიცებულების აღმოჩენის, შემთხვევის ვითარებისა და სისხლის სამართლის საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე სხვა გარემოების გარკვევის მიზნით მხარეს უფლება აქვს, დაათვალიეროს შემთხვევის ადგილი, საცავი, სადგომი, სათავსი, გვამი, საგანი, დოკუმენტი ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი.

2. თუ დათვალიერება ეხება კერძო საკუთრებას, ის ტარდება სასამართლოს განჩინებით. სასამართლოს განჩინება არ არის აუცილებელი, როდესაც მხარე დათვალიერებას ატარებს გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ან მესაკუთრე (მფლობელი) წერილობით გამოხატავს თანხმობას. სასამართლოს განჩინება საჭირო არ არის აგრეთვე საჯაროდ ხელმისაწვდომი ინფორმაციის, დოკუმენტის ან მონაცემის დათვალიერებისთვის.

საქართველოს 2022 წლის 24 მაისის კანონი №1575 – ვებგვერდი, 06.06.2022წ.

    მუხლი 126. დათვალიერების ზოგადი წესი

1. დათვალიერების დროს აღმოჩენილი საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, თუ შესაძლებელია, ამოღებამდე უნდა წარედგინოს ამ საგამოძიებო მოქმედებაში მონაწილე პირებს, შემდეგ ამოღებულ იქნეს, დაწვრილებით აღიწეროს, დაილუქოს და შესაძლებლობის შემთხვევაში შეიფუთოს. შეფუთულ ნივთზე ლუქის გარდა აღინიშნება თარიღი და იმ პირთა ხელმოწერები, რომლებიც მონაწილეობდნენ საგამოძიებო მოქმედებაში. დათვალიერებაში მონაწილე პირს უფლება აქვს, მხარის ყურადღება მიაპყროს ყველაფერს, რამაც, მისი აზრით, შეიძლება ხელი შეუწყოს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოების გამოვლენას.

2. თუ ამოღებული საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერებისა თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის დასათვალიერებლად საჭიროა დიდი დრო ან დამატებითი ტექნიკური საშუალება, საგამოძიებო მოქმედება შეიძლება გაგრძელდეს გამოძიების ჩატარების ადგილზე.

3. დათვალიერება შეიძლება ჩატარდეს ტექნიკური საშუალებებით, თუ ეს არ გამოიწვევს საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერებისა თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის ან მასზე არსებული კვალის განადგურებას ან დაზიანებას.

    მუხლი 127. შემთხვევისა და სხვა ადგილის დათვალიერება

1. შემთხვევის ადგილის დათვალიერება ტარდება იქ, სადაც მოხდა დანაშაული ან აღმოჩენილია მისი კვალი. დათვალიერების დამთავრებამდე შემთხვევის ადგილი დაცული უნდა იყოს.

11. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 276-ე და 281-ე მუხლებით გათვალისწინებულ დანაშაულთა საქმეებზე, როდესაც არსებობს მტკიცებულების განადგურების, დაკარგვის ან დაზიანების საშიშროება, შემთხვევის ადგილის დაცვის უზრუნველმყოფ უფლებამოსილ თანამდებობის პირს შემთხვევის ადგილის დათვალიერების დაწყებამდე შეუძლია მტკიცებულების ფიქსაცია ტექნიკური საშუალების გამოყენებით და შენახვა.

2. საცხოვრებელ, სამსახურებრივ სადგომში ან დახურულ ტერიტორიაზე დათვალიერების მფლობელ პირთა ნების საწინააღმდეგოდ ჩატარების აუცილებლობის შემთხვევაში მხარე შუამდგომლობით მიმართავს სასამართლოს. სასამართლოს ამ კოდექსის 112-ე მუხლით გათვალისწინებული საფუძვლის არსებობისას დათვალიერების ჩასატარებლად გამოაქვს განჩინება. განჩინება ხელმოწერით უნდა გააცნონ პირს, რომლის ბინაშიც ტარდება დათვალიერება, ხოლო თუ დათვალიერება ტარდება იურიდიული პირის ან ადმინისტრაციული ორგანოს მფლობელობაში – მის ხელმძღვანელს ან წარმომადგენელს.

3. გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ამ მუხლით გათვალისწინებული საგამოძიებო მოქმედება შესაძლოა ჩატარდეს ამ კოდექსის 112-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული წესით.

საქართველოს 2012 წლის 2 მარტის კანონი №5743 – ვებგვერდი,  09.03.2012წ.

    მუხლი 128. გვამის დათვალიერება

1. გვამის გარეგნულ დათვალიერებას მხარე ატარებს ექსპერტის მონაწილეობით.

2. ამოუცნობი გვამის დაქტილოსკოპირება და საექსპერტო კვლევისათვის ნიმუშის აღება სავალდებულოა.

3. ამოუცნობი გვამის დამარხვა ან კრემაცია პროკურორის ნებართვის გარეშე დაუშვებელია, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა საფრთხე ექმნება ადამიანის სიცოცხლეს ან ჯანმრთელობას.

4. უპატრონო გვამის ან/და ამოუცნობი გვამის სასწავლო ან/და სამეცნიერო კვლევის მიზნით საგანმანათლებლო და სამეცნიერო დაწესებულებებისთვის, აგრეთვე სამედიცინო ან/და საექსპერტო დაწესებულებისთვის გადაცემა ხორციელდება პროკურორის ნებართვით, რომელიც აღსასრულებლად გადაეცემა გამოძიების მწარმოებელ ორგანოს. 

საქართველოს 2018 წლის 18  აპრილის  კანონი №2157  –  ვებგვერდი, 04.05.2018წ.

    მუხლი 129. საგამოძიებო ექსპერიმენტის ჩატარების მიზანი

მიღებული ინფორმაციის (ჩვენების) და გამოძიების პროცესში წარმოშობილი ვერსიის შესამოწმებლად მხარეს უფლება აქვს, ჩაატაროს საგამოძიებო ექსპერიმენტი.

    მუხლი 130. საგამოძიებო ექსპერიმენტის ჩატარების წესი

1. საგამოძიებო ექსპერიმენტში მონაწილეობისათვის შეიძლება მიიწვიონ ექსპერტი. საცდელ მოქმედებათა ჩატარებაში შეიძლება ჩააბან სხვა პირები.

2. საგამოძიებო ექსპერიმენტში მონაწილეობისათვის შეიძლება მიიწვიონ პირი, რომლის ინფორმაციაც (ჩვენებაც) უნდა შემოწმდეს. მხარეებს უფლება აქვთ, მონაწილეობა მიიღონ საგამოძიებო ექსპერიმენტში. საგამოძიებო ექსპერიმენტის მონაწილეს უნდა გააცნონ ექსპერიმენტის მიზანი და ჩატარების წესი.

3. თუ საგამოძიებო ექსპერიმენტი ტარდება გამოსაკვლევი გარემოების აღსადგენად, იგი უნდა შეესაბამებოდეს შესამოწმებელ ინფორმაციას (ჩვენებას) ან ვერსიას. იმ პირს, რომლის მიერ მიცემული ინფორმაციაც (ჩვენებაც) მოწმდება, სთავაზობენ, აღიდგინოს შემთხვევის ვითარება, რომლის მონაწილე ან თვითმხილველიც თავად იყო. საჭიროების შემთხვევაში საგამოძიებო ექსპერიმენტი ტარდება არაერთგზის.

4. საგამოძიებო ექსპერიმენტი მაქსიმალურად უნდა იყოს მიახლოებული იმ ვითარებასთან, რომელშიც ხდებოდა აღსადგენი შემთხვევა.

5. თუ საგამოძიებო ექსპერიმენტი ტარდება ინფორმაციის (ჩვენების) ადგილზე შემოწმების მიზნით, მხარე საგამოძიებო მოქმედების ყველა მონაწილის თანდასწრებით კითხულობს შესამოწმებელ ინფორმაციას (ჩვენებას) და სთავაზობს ინფორმაციის (ჩვენების) მიმცემ პირს, დაადასტუროს ან დააზუსტოს მიცემული ინფორმაცია (ჩვენება), რასაც თან ახლავს გარკვეულ მოქმედებათა დემონსტრირება და მის მიერ მიცემული ინფორმაციის (ჩვენების) დაზუსტება.

6. რამდენიმე პირის ინფორმაციის (ჩვენების) ერთდროულად ადგილზე შემოწმება დაუშვებელია.

7. პირი, რომლის ინფორმაციაც (ჩვენებაც) ადგილზე მოწმდება, განმარტებას იძლევა სხვათა ჩაურევლად, კარნახისა და პასუხის მიმანიშნებელი შეკითხვების გარეშე.

8. საგამოძიებო მოქმედების მონაწილეს შეუძლია დასვას კითხვები, მოითხოვოს მოქმედების გამეორება, მონაწილეობა მიიღოს აღმოჩენილი საგნის, დოკუმენტის, კვალის თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის დათვალიერებაში და მხარისა და სხვა მონაწილეთა ყურადღება მიაპყროს, მისი აზრით, საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებებს.

    მუხლი 131. პირის და ობიექტის ამოსაცნობად წარდგენა

1. გამოძიების დროს ამოსაცნობად წარდგენა ტარდება ამომცნობის თანხმობით.

2. ამოსაცნობად წარდგენამდე ამომცნობი ამ კოდექსით დადგენილი წესით უნდა იყოს გამოკითხული/დაკითხული ამოსაცნობი ობიექტის ინდივიდუალური და გვარეობითი ნიშან-თვისებების თაობაზე და იმ გარემოების შესახებ, რომელშიც მას ამოსაცნობ ობიექტთან ჰქონდა შეხება. ამოცნობისას ამომცნობმა უნდა განმარტოს, რა ნიშან-თვისებებით ამოიცნო ამოსაცნობი ობიექტი.

3. ამომცნობს ამოსაცნობი უნდა წარედგინოს იმავე სქესის არანაკლებ 2 ისეთ პირთან ერთად, რომლებიც ერთმანეთისაგან და ამოსაცნობისაგან მკვეთრად არ განსხვავდებიან გარეგნობითა და ტანსაცმლით. 

4. ამომცნობს ამოსაცნობი ობიექტი უნდა წარედგინოს არანაკლებ 2 სხვა ერთგვაროვან საგანთან ერთად. ამომცნობს სთავაზობენ, მიუთითოს ობიექტი, რომლის ამოცნობაც შეუძლია, და განმარტოს, რა ნიშან-თვისებებით ამოიცნო იგი.

5. როცა ამომცნობისათვის ამოსაცნობი ობიექტის ამოსაცნობად წარდგენა შეუძლებელია ან ეს დაკავშირებულია არაგონივრულ ძალისხმევასთან, ამოცნობა შეიძლება ჩატარდეს ფოტოსურათით. ასეთ შემთხვევაში ამომცნობს უნდა წარედგინოს არანაკლებ 3 სხვა ფოტოსურათი, რომლებზე აღბეჭდილი ობიექტებიც მკვეთრად არ განსხვავდება ერთმანეთისაგან და ამოსაცნობისაგან. ფოტოსურათების ამოსაცნობად წარდგენა შესაძლებელია ელექტრონული ფორმით.

6. ამოცნობა არ ტარდება, ხოლო ჩატარებული ამოცნობა დაუშვებელი მტკიცებულებაა, თუ ამომცნობი მიუთითებს ისეთ ნიშან-თვისებებზე, რომლებიც საკმარისი არ არის ამოსაცნობი ობიექტის იდენტიფიკაციისათვის, ან თუ ამომცნობს მიანიშნეს ამოსაცნობ ობიექტზე.

7. ამომცნობის მიერ ამოსაცნობი ობიექტის განმეორებით ამოცნობა დაუშვებელია, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა წინა ამოცნობა ფოტოსურათით ჩატარდა.

8. გვამის, მისი ნაწილის, აგრეთვე ისეთი ობიექტის ამოცნობისას, რომლის ანალოგის შერჩევაც შეუძლებელია, ამოცნობა ტარდება მხოლოდ 1 ამოსაცნობი ობიექტის მიხედვით.

9. ამოცნობის ჩატარება აუცილებელი არ არის, თუ ამომცნობი ასახელებს ამოსაცნობი პირის პერსონალურ მონაცემებს, რომლებითაც შესაძლებელია მისი ზუსტი იდენტიფიცირება.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

    მუხლი 132. ექსჰუმაციის საფუძველი და მიზანი

1. საქმისათვის მნიშვნელოვანი გარემოებების დასადგენად მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით შეიძლება ჩატარდეს ექსჰუმაცია (გვამის საფლავიდან ამოღება).

2. შუამდგომლობით მხარე მიმართავს გამოძიების ადგილის მიხედვით მაგისტრატ მოსამართლეს, რომელიც ზეპირი მოსმენის გარეშე იხილავს მას დაყენებიდან 48 საათში. სასამართლოს განჩინება არ საჩივრდება.

3. ექსჰუმაციის შესახებ განჩინება სავალდებულოა დასაფლავების ადგილის ადმინისტრაციისათვის (თუ ასეთი არსებობს), გარდაცვლილის ნათესავებისათვის და სხვა პირებისათვის.

    მუხლი 133. ექსჰუმაციის წესი

1. ექსჰუმაციას მხარე ატარებს ამ კოდექსის 112-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული წესით, გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს განჩინების საფუძველზე, დასაფლავების ადგილის ადმინისტრაციის (თუ ასეთი არსებობს) წარმომადგენლის მონაწილეობით. ექსჰუმაციაში მონაწილეობს ექსპერტი. ამ საგამოძიებო მოქმედებაში პროკურორის მონაწილეობა სავალდებულოა.

2. გარდაცვლილის ნათესავებს უფლება აქვთ, დაესწრონ ექსჰუმაციას.

    მუხლი 134. ზოგადი დებულებანი საგამოძიებო მოქმედების ოქმის შესახებ

1. საგამოძიებო მოქმედების ოქმი დგება უშუალოდ საგამოძიებო მოქმედების მსვლელობისას ან მისი დამთავრებისთანავე.

2. საგამოძიებო მოქმედების ოქმი შეიძლება დაიწეროს ხელით ან შედგეს ტექნიკური საშუალებით.

3. საგამოძიებო მოქმედების ოქმში აღნიშნული უნდა იყოს: საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ადგილი და თარიღი; მისი დაწყებისა და დამთავრების დრო; საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების პირობები; იმ პირის თანამდებობა და გვარი, რომელმაც ჩაატარა საგამოძიებო მოქმედება; საგამოძიებო მოქმედების მონაწილეთა სახელები და გვარები, ხოლო საჭიროების შემთხვევაში – მათი მისამართებიც. ოქმში ჩამოყალიბებული უნდა იყოს საქმისათვის არსებითი გარემოებები, აგრეთვე საგამოძიებო მოქმედების მონაწილეთა განცხადებები და შენიშვნები.

4. თუ საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისას გამოყენებული იყო ხმის ან/და გამოსახულების ნებისმიერი ტექნიკური საშუალებით ჩაწერა, დამზადდა კვალის ანაბეჭდი ან ტვიფარი, შედგა ნახაზი ან სქემა, საგამოძიებო მოქმედების ოქმში უნდა აღინიშნოს გამოყენებული ტექნიკური საშუალებების ტექნიკური მახასიათებლები, მათი გამოყენების პირობები და მიღებული შედეგები. ტექნიკურ საშუალებათა გამოყენების შესახებ საგამოძიებო მოქმედების მონაწილეებს წინასწარ უნდა ეცნობოს და ამის თაობაზე უნდა აღინიშნოს ოქმში. ამ ნაწილში მითითებული ინფორმაციის შემცველი მასალა უნდა დაილუქოს, დადასტურდეს საგამოძიებო მოქმედების მონაწილეთა ხელმოწერებით და დაერთოს საქმეს. 

5. შედგენის შემდეგ საგამოძიებო მოქმედების ოქმი გასაცნობად წარედგინება საგამოძიებო მოქმედების ყველა მონაწილეს. მათვე უნდა განემარტოთ, რომ უფლება აქვთ, გამოთქვან შენიშვნა, დამატება ან შესწორება, რომელიც ოქმში აისახება. ოქმში შეტანილი ყველა შენიშვნა, დამატება და შესწორება დადასტურებული უნდა იყოს შესაბამისი ხელმოწერით.

6. საგამოძიებო მოქმედების ოქმს ხელს აწერს საგამოძიებო მოქმედების ყველა მონაწილე. თუ საგამოძიებო მოქმედების მონაწილე უარს აცხადებს ოქმის ხელმოწერაზე, ამ ფაქტის შესახებ ოქმში კეთდება აღნიშვნა, რომელსაც ხელმოწერით ადასტურებს საგამოძიებო მოქმედების ჩამტარებელი პირი. ოქმის ხელმოწერაზე უარის მთქმელ პირს უნდა მიეცეს შესაძლებლობა, განმარტოს ოქმის ხელმოწერაზე უარის თქმის მიზეზი, რომელიც ასევე აღინიშნება ოქმში. თუ საგამოძიებო მოქმედების მონაწილე ფიზიკური ნაკლის ან ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო ვერ აწერს ხელს ოქმს, მოიწვევა გარეშე პირი, რომელიც ხელმოწერით მის ნაცვლად ადასტურებს ოქმს.

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

    მუხლი 135. ცალკეული საგამოძიებო მოქმედების ოქმის შედგენის თავისებურებანი

1. გამოკითხვის ოქმში უნდა აღინიშნოს გამოსაკითხი პირის სახელი, გვარი, ასაკი, მოქალაქეობა, განათლება, სამუშაო ადგილი, საქმიანობა ან/და თანამდებობა, საცხოვრებელი ადგილი, ოჯახური მდგომარეობა, მისი ურთიერთობა ბრალდებულთან თუ დაზარალებულთან, მის მიერ მიწოდებული ინფორმაციის შინაარსი, მისი დამოკიდებულება სასამართლოში გამოცხადებისა და ჩვენების მიცემისადმი, აგრეთვე ამ კოდექსის 113-ე მუხლით გათვალისწინებული სხვა ინფორმაცია.

2. ყადაღის, ჩხრეკის ან/და ამოღების ოქმში უნდა მიეთითოს: რა ადგილას და რა ვითარებაშია აღმოჩენილი საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი; ის ნებაყოფლობითაა გადაცემული თუ იძულებითაა ჩამორთმეული. ყველა ობიექტი ოქმში უნდა აღიწეროს რაოდენობის, წონის, ღირებულების (თუ ეს შესაძლებელია), ინდივიდუალური და გვარეობითი ნიშან-თვისებების მითითებით. თუ ამოღების ან ჩხრეკის ჩატარებისას სცადეს, გაენადგურებინათ ან გადაემალათ მოსაძებნი საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, ან/და თუ გასაჩხრეკმა ან სხვა პირმა წინააღმდეგობა გასწია, ეს უნდა აღინიშნოს ოქმში. ამოღების ან ჩხრეკის ოქმის ასლი გადაეცემა პირს, რომელთანაც ჩატარდა ამოღება ან ჩხრეკა, ან მისი ოჯახის სრულწლოვან წევრს, ხოლო მათი არყოფნის შემთხვევაში – სახლის მფლობელს ან/და გარეშე პირს (მეზობელს, ახლო ნათესავს, მუნიციპალიტეტის შესაბამისი ორგანოს წარმომადგენელს), რომელიც ამოღებას ან ჩხრეკას ესწრებოდა. თუ ამოღება ან ჩხრეკა ჩატარდა იურიდიული პირის ან ადმინისტრაციული ორგანოს მფლობელობაში ან დიპლომატიური წარმომადგენლობის ტერიტორიაზე, ოქმის ასლი გადაეცემა შესაბამისად ამ საგამოძიებო მოქმედების დამსწრე იურიდიული პირის, ადმინისტრაციული ორგანოს ან საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელს.

3. კომუნიკაციის ტექნიკური საშუალებით განხორციელებული გზავნილის დაყადაღების, დათვალიერების და ამოღების, შეჩერებული გზავნილის დათვალიერების ოქმში აღინიშნება, კომუნიკაციის ტექნიკური საშუალებით განხორციელებული რომელი გზავნილი დაათვალიერეს და ამოიღეს, რომელი უნდა გადაეცეს ადრესატს ან დროებით უნდა შეჩერდეს და რა ვადით, რომელი კორესპონდენციის ასლი გადაიღეს, რა ტექნიკური საშუალება გამოიყენეს და რა გამოვლინდა ამის შედეგად. 

4. დათვალიერების ოქმში უნდა აღიწეროს ყველა აღმოჩენილი კვალი, საგანი, დოკუმენტი თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, ინდივიდუალური ან/და გვარეობითი ნიშან-თვისებების მითითებით. ოქმში უნდა აღინიშნოს, რა დროს, როგორ ამინდში და როგორი განათების პირობებში ჩატარდა დათვალიერება, რა ტექნიკური საშუალება იქნა გამოყენებული და რა შედეგი იქნა მიღებული, ვინ მონაწილეობდა საგამოძიებო მოქმედებაში, რა საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი დაილუქა. ოქმში ასევე უნდა აღინიშნოს ლუქის ინდივიდუალური ნიშნები და სად გაიგზავნა დათვალიერების შემდეგ გვამი ან/და საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე სხვა ობიექტი. ამოღებული ობიექტის მფლობელს გადაეცემა ოქმის ასლი. საგნის, დოკუმენტის, ნივთიერების თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის ამოღების შემთხვევაში ცალკე ოქმი არ დგება და ეს საგამოძიებო მოქმედება აღიწერება დათვალიერების ოქმში.

5. საგამოძიებო ექსპერიმენტის ოქმში უნდა აღინიშნოს: რა მიზნით, სად და რა პირობებში, ვისი თანდასწრებითა და მონაწილეობით ჩატარდა ექსპერიმენტი; კონკრეტულად რით გამოიხატა შემთხვევის ვითარების აღდგენა; რა შინაარსისაა ადგილზე მიღებული ინფორმაცია (ჩვენება); რა საგანი, დოკუმენტი, ნივთიერება თუ ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი იქნა აღმოჩენილი, დათვალიერებული და ამოღებული; რა დააზუსტა პირმა თავის ინფორმაციაში (ჩვენებაში); რა საცდელი მოქმედებები, როგორი თანამიმდევრობით, ვის მიერ, რამდენჯერ ჩატარდა და რა შედეგი იქნა მიღებული.

6. ამოსაცნობად წარდგენის ოქმში აისახება ამომცნობის, აგრეთვე ამოსაცნობად წარდგენილი პირის ვინაობა (მათ შორის, მისი მისამართი), ამოსაცნობად წარდგენილი სხვა ობიექტის ინდივიდუალური ან/და გვარეობითი ნიშან-თვისებები.

7. ექსჰუმაციის დროს დათვალიერების ან ამოცნობის ჩატარებისას ცალკე ოქმი არ დგება და ამ საგამოძიებო მოქმედების შინაარსი აღინიშნება ექსჰუმაციის ოქმში.

საქართველოს 2012 წლის 22 ივნისის კანონი №6549 – ვებგვერდი, 04.07.2012წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

საქართველოს 2020 წლის 15 ივლისის კანონი №6949 – ვებგვერდი, 28.07.2020წ.

 

თავი XVI

კომპიუტერულ მონაცემთან დაკავშირებული საგამოძიებო მოქმედებები

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 136. დოკუმენტის ან ინფორმაციის გამოთხოვა

1. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ კომპიუტერულ სისტემაში ან კომპიუტერულ მონაცემთა შესანახ საშუალებაში ინახება სისხლის სამართლის საქმისთვის მნიშვნელოვანი ინფორმაცია ან დოკუმენტი, პროკურორი, დაცვის მხარე უფლებამოსილია გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს მიმართოს შესაბამისი ინფორმაციის ან დოკუმენტის გამოთხოვის განჩინების გაცემის შუამდგომლობით. გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ამ მუხლით გათვალისწინებული საგამოძიებო მოქმედება შესაძლებელია ჩატარდეს პროკურორის დადგენილების საფუძველზე, ამ კოდექსის 112-ე მუხლის მე-5 ნაწილით განსაზღვრული წესით.

2. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პირი დანაშაულებრივ ქმედებას ახორციელებს კომპიუტერული სისტემის გამოყენებით, პროკურორი უფლებამოსილია გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს მიმართოს მომსახურების მომწოდებლისაგან მომხმარებლის შესახებ არსებული ინფორმაციის გამოთხოვის განჩინების გაცემის შუამდგომლობით.

3. ამ მუხლის მიზნებისათვის, მომხმარებლის შესახებ არსებული ინფორმაცია არის ნებისმიერი ინფორმაცია, რომელსაც მომსახურების მომწოდებელი ინახავს კომპიუტერული მონაცემების ან ნებისმიერი სხვა ფორმით, რომელიც დაკავშირებულია მისი მომსახურების მომხმარებლებთან, განსხვავდება ინტერნეტტრაფიკისა და შინაარსობრივი მონაცემებისაგან და რომლის მიხედვითაც შესაძლებელია დადგინდეს/განისაზღვროს:

ა) გამოყენებული კომუნიკაციის მომსახურების ტიპი, გამოყენებული ტექნიკური საშუალებები და მომსახურების დრო;

ბ) მომხმარებლის ვინაობა, საფოსტო ან საცხოვრებელი მისამართი, ტელეფონის და სხვა საკონტაქტო ნომრები, ანგარიშისა და გადასახადების შესახებ ინფორმაცია, რომელიც ხელმისაწვდომია მომსახურების ხელშეკრულების ან შეთანხმების საფუძველზე;

გ) დამონტაჟებული საკომუნიკაციო აღჭურვილობის ადგილმდებარეობის თაობაზე არსებული ნებისმიერი სხვა ინფორმაცია, რომელიც ხელმისაწვდომია მომსახურების ხელშეკრულების ან შეთანხმების საფუძველზე.

31. დანაშაულის გამოძიების, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და მართლმსაჯულების განხორციელების, აგრეთვე ამ კოდექსის 1381 მუხლით გათვალისწინებული მიზნებისთვის ელექტრონული კომუნიკაციის კომპანიისგან დასაშვებია მხოლოდ იმ ელექტრონული კომუნიკაციის მაიდენტიფიცირებელი მონაცემის გამოთხოვა, რომლის შენახვისთვის „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის 85 მუხლით დადგენილი ვადა გასული არ არის.

4. (ამოღებულია - 24.05.2022, №1575).

41. ამ მუხლით გათვალისწინებულ საგამოძიებო მოქმედებაზე ვრცელდება ამ კოდექსის 111-ე, 112-ე და 134-ე მუხლების დებულებები.

42. გამომძიებელი უფლებამოსილია „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ ელექტრონული კომუნიკაციის კომპანიას, რომელიც ახორციელებს მობილური საკომუნიკაციო ქსელებითა და საშუალებებით უზრუნველყოფას ან/და მომსახურებას, წერილობით ან მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის მოძიების ერთიანი სისტემის საშუალებით წარუდგინოს მოთხოვნა დანაშაულის შესაძლო ჩადენის შედეგად დაუფლებული მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის აქტივაციის ფაქტის დაფიქსირების დაუყოვნებლივ შეტყობინების შესახებ და საჭიროების შემთხვევაში მისი ფუნქციონირების შეზღუდვის (ბლოკირების) დაუყოვნებლივ შეტყობინების თაობაზე. აღნიშნული ინფორმაციის მიღების შემთხვევაში პროკურორი ამ მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი წესით „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული ელექტრონული კომუნიკაციის კომპანიისგან გამოითხოვს ინფორმაციას სატელეფონო ნომრისა და მისი მფლობელის, მობილური საკომუნიკაციო აღჭურვილობის აქტივაციის ფაქტის დაფიქსირების დროისა და ადგილმდებარეობის შესახებ. გამომძიებლისა და პროკურორის მიერ ამ ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნის ელექტრონული დოკუმენტის ფორმით წარდგენის შემთხვევაში ელექტრონული დოკუმენტის მთლიანობისა და წარმომავლობის უტყუარობის დასადასტურებლად საკმარისია მასზე კვალიფიციური ელექტრონული შტამპის დასმა.

5. ამ მუხლით გათვალისწინებული საგამოძიებო მოქმედების კონტროლსა და ზედამხედველობას პერსონალურ მონაცემთა დაცვის  სამსახური ახორციელებს „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად. 

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 27 იანვრის გადაწყვეტილება №1/1/650,699 ­– ვებგვერდი, 03.02.2017წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

საქართველოს 2022 წლის 24 მაისის კანონი №1575 – ვებგვერდი, 06.06.2022წ.

საქართველოს 2023 წლის 14 ივნისის კანონი №3147 – ვებგვერდი, 03.07.2023წ.

    მუხლი 137. ინტერნეტტრაფიკის მონაცემთა მიმდინარე შეგროვება

1. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პირი დანაშაულებრივ ქმედებას ახორციელებს კომპიუტერული სისტემის გამოყენებით, პროკურორი უფლებამოსილია გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით, გასცეს განჩინება ინტერნეტტრაფიკის მონაცემთა მიმდინარე შეგროვების შესახებ, რომლითაც მომსახურების მომწოდებელი ვალდებულია ითანამშრომლოს გამოძიებასთან და დაეხმაროს მას მიმდინარე რეჟიმში ინტერნეტტრაფიკის იმ მონაცემთა შეგროვებაში ან ჩაწერაში, რომლებიც დაკავშირებულია საქართველოს ტერიტორიაზე განხორციელებულ და კომპიუტერული სისტემის მეშვეობით გადაცემულ კონკრეტულ კომუნიკაციებთან.

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული შუამდგომლობა უნდა ითვალისწინებდეს მომსახურების მომწოდებლის ტექნიკურ შესაძლებლობებს ინტერნეტტრაფიკის მონაცემთა მიმდინარე შეგროვებისა და ჩაწერისათვის. ინტერნეტტრაფიკის მონაცემთა მიმდინარე შეგროვებისა და ჩაწერის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს სისხლის სამართლის საქმეზე მტკიცებულების მოპოვებისათვის აუცილებელ ვადას.

3. ამ მუხლით გათვალისწინებულ საგამოძიებო მოქმედებაზე ვრცელდება ამ კოდექსის 1432–14310 მუხლების დებულებები.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634 – ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

    მუხლი 138. შინაარსობრივი მონაცემების მოპოვება

1. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პირი დანაშაულებრივ ქმედებას ახორციელებს კომპიუტერული სისტემის გამოყენებით, პროკურორი უფლებამოსილია გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით, გასცეს განჩინება შინაარსობრივ მონაცემთა მიმდინარე შეგროვების შესახებ, რომლითაც მომსახურების მომწოდებელი ვალდებულია ითანამშრომლოს გამოძიებასთან და დაეხმაროს მას მიმდინარე რეჟიმში შინაარსობრივ მონაცემთა შეგროვებაში ან ჩაწერაში, რომლებიც დაკავშირებულია საქართველოს ტერიტორიაზე განხორციელებულ და კომპიუტერული სისტემის მეშვეობით გადაცემულ კონკრეტულ კომუნიკაციებთან.

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული შუამდგომლობა უნდა ითვალისწინებდეს მომსახურების მომწოდებლის ტექნიკურ შესაძლებლობებს შინაარსობრივ მონაცემთა მიმდინარე შეგროვებისა და ჩაწერისათვის. შინაარსობრივ მონაცემთა მიმდინარე შეგროვებისა და ჩაწერის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს სისხლის სამართლის საქმეზე მტკიცებულების მოპოვებისათვის აუცილებელ ვადას.

3. ამ მუხლით გათვალისწინებულ საგამოძიებო მოქმედებაზე ვრცელდება ამ კოდექსის 1432–14310  მუხლების დებულებები.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

    მუხლი 1381. კომპიუტერული მონაცემის ან დოკუმენტის მოპოვება უცხო სახელმწიფოდან სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენის შესახებ შუამდგომლობის წარდგენის გარეშე 

1. პროკურორი უფლებამოსილია უცხო სახელმწიფოს (წარმოშობის სახელმწიფო) ტერიტორიაზე მყოფი ან რეგისტრირებული პირისგან უშუალოდ მიიღოს ამ პირის მფლობელობაში ან/და კონტროლის ქვეშ არსებული, სისხლის სამართლის საქმისათვის მნიშვნელოვანი კომპიუტერული მონაცემი ან დოკუმენტი, თუ კომპიუტერული მონაცემის ან/და დოკუმენტის ამ წესით მოპოვება დაშვებულია შესაბამისი საერთაშორისო ხელშეკრულებით, წარმოშობის სახელმწიფოს სამართლით ან/და ამ სახელმწიფოს ნათლად ჩამოყალიბებული პრაქტიკით. პროკურორის მიერ ამ უფლებამოსილებით სარგებლობისას არ გამოიყენება „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის II თავით დადგენილი წესები.

2. დაუშვებელია ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნის შესრულების მიზნით უცხო სახელმწიფოს ტერიტორიაზე მყოფი ან რეგისტრირებული პირის იძულება ან ამ მოთხოვნის შეუსრულებლობისათვის მისთვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი პასუხისმგებლობის დაკისრება.

3. ამ მუხლით დადგენილი წესით შესაბამისი კომპიუტერული მონაცემის ან დოკუმენტის მოპოვებისას პროკურორი ვალდებულია დაიცვას ამ კოდექსით გათვალისწინებული მოთხოვნები.

4. ამ მუხლით დადგენილი წესით კომპიუტერული მონაცემის ან დოკუმენტის მოპოვება შესაძლებელია საქართველოს მთავარი პროკურორის მიერ საამისოდ უფლებამოსილი პროკურორის ან/და პროკურატურის სტრუქტურული დანაყოფის მიერ.

საქართველოს 2018 წლის 20  ივლისის  კანონი №3157  –  ვებგვერდი, 06.08.2018წ.

    მუხლი 139. (ამოღებულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 140. (ამოღებულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 141. (ამოღებულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 142. (ამოღებულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 143. (ამოღებულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

 

თავი XVI1

ფარული საგამოძიებო მოქმედებები

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

 

     მუხლი 1431. ფარული საგამოძიებო მოქმედების სახეები # # 

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედების სახეებია:

ა) სატელეფონო კომუნიკაციის ფარული მიყურადება და ჩაწერა;

ბ) ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია კავშირგაბმულობის არხიდან (კავშირგაბმულობის საშუალებებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან, სახაზო კომუნიკაციებთან და სასადგურე აპარატურასთან მიერთებით), კომპიუტერული სისტემიდან (როგორც უშუალოდ, ისე დისტანციურად) და ამ მიზნით კომპიუტერულ სისტემაში შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების ინსტალაცია;

გ) გეოლოკაციის რეალურ დროში განსაზღვრა;

დ) საფოსტო-სატელეგრაფო გზავნილის (დიპლომატიური ფოსტის გარდა) კონტროლი;

ე) ფარული ვიდეოჩაწერა ან/და აუდიოჩაწერა, ფოტოგადაღება;

ვ) ელექტრონული თვალყურის დევნება ტექნიკური საშუალებებით, რომელთა გამოყენება ზიანს არ აყენებს ადამიანის სიცოცხლეს, ჯანმრთელობას და გარემოს.

2. დასაშვებია ერთდროულად რამდენიმე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2017 წლის 22  მარტის   კანონი  №476   - ვებგვერდი, 27.03.2017წ.

 

   მუხლი 1432. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების პრინციპები

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება შესაძლებელია მხოლოდ ამ კოდექსის 1433   მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დანაშაულის გამოძიებისას.

2. ფარული საგამოძიებო მოქმედება ტარდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მისი ჩატარება გათვალისწინებულია ამ კოდექსით და ის აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად − ეროვნული უშიშროების ან საზოგადოებრივი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, უწესრიგობის ან დანაშაულის ჩადენის თავიდან ასაცილებლად, ქვეყნის ეკონომიკური კეთილდღეობის ინტერესების ან სხვა პირთა უფლებებისა და თავისუფლებების დასაცავად.

  3. ფარული საგამოძიებო მოქმედება აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში, თუ მისი ჩატარება გამოწვეულია გადაუდებელი საზოგადოებრივი საჭიროებით და ის ლეგიტიმური მიზნის მიღწევის შესაფერისი და პროპორციული საშუალებაა.

  4. ფარული საგამოძიებო მოქმედება შეიძლება ჩატარდეს მხოლოდ მაშინ, როდესაც სხვა საშუალებით გამოძიებისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე მტკიცებულებების მოპოვება შეუძლებელია ან  გაუმართლებლად დიდ ძალისხმევას საჭიროებს.

5. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ფარგლები (ინტენსივობა) ფარული საგამოძიებო მოქმედების ლეგიტიმური მიზნის პროპორციული უნდა იყოს.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634 – ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

 

    მუხლი 1433. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების წესი

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედება ტარდება მოსამართლის განჩინებით. განჩინებას პროკურორის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე იღებს გამოძიების ადგილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს მოსამართლე, გარდა ამ მუხლის მე-17 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

2. პროკურორის შუამდგომლობაში უნდა მიეთითოს გარემოებები, რომლებიც ადასტურებს, რომ:

ა) გამოძიება დაწყებულია ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნა ხორციელდება განზრახი მძიმე ან/და განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის ან საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის შემდეგი მუხლებითა და თავით გათვალისწინებული რომელიმე დანაშაულის გამო: 134-ე მუხლი, 139-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 142-ე მუხლი, 1421 მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილები, 143-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 1433 მუხლის პირველი ნაწილი, 1442 მუხლი, 155-ე მუხლი, 180-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 181-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 186-ე მუხლის მე-2 ნაწილი, 187-ე მუხლის მე-2 ნაწილი, 192-ე მუხლი, 198-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 210-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 223-ე მუხლის მე-3 და მე-6 ნაწილები, 2233 მუხლის პირველი ნაწილი, 226-ე მუხლი, 235-ე მუხლი, 2391 მუხლი, 252-ე მუხლი, 253-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 254-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილები, 259​​4 მუხლი, 261-ე მუხლის მე-5 ნაწილი, 262-ე მუხლის 11 ნაწილი, 263-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 284-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილები, 285-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 286-ე მუხლის პირველი−მე-3 ნაწილები, 2861 მუხლის პირველი ნაწილი, 286​2 მუხლის პირველი ნაწილი, 287-ე მუხლი, 288-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილები, 289-ე, 290-ე და 292-ე−302-ე მუხლები, 303-ე მუხლის პირველი−მე-3 ნაწილები, 304-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 305-ე−306​1 მუხლები, 317-ე მუხლი, 318-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 320-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 321-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 322​​1 მუხლი, 3222 მუხლის პირველი ნაწილი, 3301 მუხლის პირველი ნაწილი, 3312 მუხლი, XXXIX თავი, 343-ე მუხლი, 3431 მუხლი, 344-ე მუხლი, 3441 მუხლის პირველი ნაწილი, 3442 მუხლის პირველი ნაწილი, 345-ე მუხლის პირველი ნაწილი და 405-ე მუხლი;

ბ) არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პირს, რომლის მიმართაც უნდა ჩატარდეს ფარული საგამოძიებო მოქმედება, ჩადენილი აქვს  ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული რომელიმე დანაშაული („დანაშაულთან პირდაპირ კავშირში მყოფი პირი“), ან პირი იღებს ან გადასცემს დანაშაულთან პირდაპირ კავშირში მყოფი პირისათვის განკუთვნილ ან მისგან მომდინარე ინფორმაციას, ან დანაშაულთან პირდაპირ კავშირში მყოფი პირი იყენებს პირის საკომუნიკაციო საშუალებებს;

გ) ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება გამოწვეულია გადაუდებელი საზოგადოებრივი საჭიროებით და არის დემოკრატიულ საზოგადოებაში ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად − ეროვნული უშიშროების ან საზოგადოებრივი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, უწესრიგობის ან დანაშაულის ჩადენის თავიდან ასაცილებლად, ქვეყნის ეკონომიკური კეთილდღეობის ინტერესების ან სხვა პირთა უფლებებისა და თავისუფლებების დასაცავად − აუცილებელი, მისი მიღწევის შესაფერისი და პროპორციული საშუალება;

დ) მოთხოვნილი ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული იქნება გამოძიებისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე  ის ინფორმაცია, რომლის სხვა საშუალებით მოპოვება შეუძლებელია ან  გაუმართლებლად დიდ ძალისხმევას საჭიროებს.

3. პროკურორის შუამდგომლობაში უნდა აისახოს ინფორმაცია იმ საგამოძიებო მოქმედების შესახებ (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), რომელიც შუამდგომლობის წარდგენამდე ჩატარდა ამ კოდექსით დადგენილი წესით და რომლითაც დასახული მიზანი ვერ იქნა მიღწეული.

4. შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო:

ა) ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების იმ ტერიტორიაზე განხორციელების უზრუნველსაყოფად, სადაც საქართველოს იურისდიქცია ვრცელდება, ვალდებულია გამოიყენოს კომუნიკაციის რეალურ დროში მოპოვების სტაციონარული ან ნახევრად სტაციონარული ტექნიკური შესაძლებლობა;

ბ) ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების იმ ტერიტორიაზე განხორციელების უზრუნველსაყოფად, სადაც საქართველოს იურისდიქცია ვრცელდება, ვალდებულია გამოიყენოს კომუნიკაციის რეალურ დროში მოპოვების სტაციონარული, ნახევრად სტაციონარული ან არასტაციონარული ტექნიკური შესაძლებლობა;

გ) ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების განხორციელების უზრუნველსაყოფად უფლებამოსილია გამოიყენოს გეოლოკაციის რეალურ დროში განსაზღვრის სტაციონარული ან/და არასტაციონარული ტექნიკური შესაძლებლობა.

5. მოსამართლე პროკურორის შუამდგომლობისა და მისი დასაბუთებისთვის საჭირო, თანდართული მასალის სასამართლოში წარდგენიდან არაუგვიანეს 24 საათისა განიხილავს შუამდგომლობას ამ თავითა და ამ კოდექსის 112-ე მუხლით დადგენილი წესით. მოსამართლეს შეუძლია შუამდგომლობა ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილოს. მოსამართლე შუამდგომლობას ზეპირი მოსმენით, პროკურორის მონაწილეობით, დახურულ სასამართლო სხდომაზე განიხილავს და განჩინებით იღებს გადაწყვეტილებას ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ ან მისი ჩატარების ნებართვის გაცემაზე უარის თქმის შესახებ. განჩინება დგება 4 ეგზემპლარად, რომელთაგან ერთი რჩება სასამართლოში, ორი გადაეცემა შუამდგომლობის წარმდგენ პროკურორს ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილ წარმომადგენელს, რომელთაგან ერთი მიეწოდება შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს, და ერთი განჩინება, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, სასამართლოს მიერ მიეწოდება პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს. მოსამართლის განჩინების ეგზემპლარები შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს წარედგინება განჩინების გამოტანისთანავე, დაუყოვნებლივ, მაგრამ არაუგვიანეს 48 საათისა, მატერიალური (დოკუმენტური) სახით.  

51. ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ მოსამართლის განჩინება, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, სააგენტოს მიერ მისი მიღებისთანავე მიეწოდება პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს ელექტრონული ეგზემპლარის სახით, კონტროლის ელექტრონული სისტემის მეშვეობით. მოსამართლის განჩინების ელექტრონული ეგზემპლარის პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის პროგრამულად მიწოდების დადასტურებისთანავე სააგენტო იწყებს ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას. ამ ნაწილით გათვალისწინებული ელექტრონული ეგზემპლარის მიწოდების წესი მოქმედებს სტაციონარული ტექნიკური შესაძლებლობის გამოყენების შემთხვევაში. 

52. თუ შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოსთვის წარდგენილი ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ მოსამართლის განჩინება ბუნდოვანება-უზუსტობას შეიცავს, შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო ამის თაობაზე დაუყოვნებლივ აცნობებს პროკურორს ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილ წარმომადგენელს.

53. განჩინების გამომტანი სასამართლო პროკურორის წერილობითი მიმართვის საფუძველზე, მიმართვის მიღებიდან 12 საათის ვადაში, ან საკუთარი ინიციატივით უზრუნველყოფს მოსამართლის განჩინებაში არსებული ბუნდოვანება-უზუსტობის აღმოფხვრას ამ კოდექსის 287-ე მუხლით დადგენილი წესით.

54. თუ პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის ელექტრონული სახით და მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენილი ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ მოსამართლის განჩინების რეკვიზიტებში ან/და სარეზოლუციო ნაწილში მონაცემი ან რეკვიზიტი ერთმანეთს არ ემთხვევა, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსი ამის თაობაზე ელექტრონული სისტემის მეშვეობით აცნობებს სააგენტოს, რომელიც, თავის მხრივ, აღნიშნულის შესახებ დაუყოვნებლივ აცნობებს პროკურორს ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილ წარმომადგენელს. 

55. თუ პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის ელექტრონული სახით ან/და მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენილი ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ მოსამართლის განჩინების რეკვიზიტები ან/და სარეზოლუციო ნაწილი ბუნდოვანება-უზუსტობას შეიცავს, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსი ამის თაობაზე ელექტრონული სისტემის მეშვეობით აცნობებს სააგენტოს, რომელიც, თავის მხრივ, აღნიშნულის შესახებ დაუყოვნებლივ აცნობებს პროკურორს ან/და შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილ წარმომადგენელს. 

5​6. ამ მუხლის 5​4 და 5​5 ნაწილებით გათვალისწინებული ინფორმაციის მიღებისთანავე პროკურორი წერილობით მიმართავს განჩინების გამომტან სასამართლოს, რომელიც მიმართვის მიღებიდან 12 საათის ვადაში უზრუნველყოფს მოსამართლის განჩინებაში არსებული ბუნდოვანება-უზუსტობის აღმოფხვრას ამ კოდექსის 287-ე მუხლით დადგენილი წესით. სასამართლო ვალდებულია მოსამართლის განჩინებაში არსებული ბუნდოვანება-უზუსტობის აღმოფხვრიდან 24 საათის ვადაში უზრუნველყოს ამ განჩინების პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის მიწოდება. 

57. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

58. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

59. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

510. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

6. გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში, როდესაც დაყოვნებამ შეიძლება გამოიწვიოს საქმისთვის (გამოძიებისთვის) მნიშვნელოვანი ფაქტობრივი მონაცემების განადგურება ან შეუძლებელი გახადოს ამ მონაცემების მოპოვება, ფარული საგამოძიებო მოქმედება შეიძლება ჩატარდეს/დაიწყოს მოსამართლის განჩინების გარეშე, პროკურორის მოტივირებული დადგენილებით. პროკურორის დადგენილება უნდა შეიცავდეს შესაბამის რეკვიზიტებს (დადგენილების შედგენის თარიღი და ადგილი; მითითება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის იმ მუხლზე, რომლითაც მიმდინარეობს გამოძიება; პროკურორის სახელი და გვარი, ხელმოწერა; საიდუმლოების აღმნიშვნელი გრიფი; ბეჭედი), ხოლო დადგენილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა შეიცავდეს მითითებას ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტის/ობიექტების, აგრეთვე განსახორციელებელი ფარული საგამოძიებო მოქმედების სახის შესახებ და უნდა განსაზღვრავდეს მოქმედების განხორციელების პერიოდს (მისი დაწყებისა და დასრულების თარიღებისა და დროის მითითებით), რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს 48 საათს. ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“−„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული რომელიმე ფარული საგამოძიებო მოქმედების განხორციელების შემთხვევაში დადგენილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა შეიცავდეს აგრეთვე მითითებას ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტის/ობიექტების ტექნიკური იდენტიფიკატორის/იდენტიფიკატორების სულ მცირე ერთი შესაბამისი მონაცემის შესახებ. პროკურორი ვალდებულია ფარული საგამოძიებო მოქმედების დადგენილებაში მითითებული დაწყების დროიდან არაუგვიანეს 24 საათისა მიმართოს რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოს, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზედაც ჩატარდა/ტარდება აღნიშნული ფარული საგამოძიებო მოქმედება, ან გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს შუამდგომლობით გადაუდებელი აუცილებლობისას ჩატარებული/მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობის შესახებ. შუამდგომლობაში პროკურორმა უნდა დაასაბუთოს როგორც ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული გარემოებების, ისე იმ გარემოებების არსებობა, რომლებმაც განაპირობა ფარული საგამოძიებო მოქმედების მოსამართლის განჩინების გარეშე, გადაუდებლად ჩატარება/დაწყება. მოსამართლე პროკურორის შუამდგომლობას განიხილავს მისი სასამართლოსთვის წარდგენიდან არაუგვიანეს 24 საათისა, ამ მუხლის მე-5 ნაწილით დადგენილი წესით. შუამდგომლობის განხილვისას მოსამართლე ამოწმებს, შეესაბამება თუ არა ჩატარებული/მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედება ამ მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნებს, აუცილებელი იყო თუ არა აღნიშნული ფარული საგამოძიებო მოქმედების გადაუდებლად ჩატარება/დაწყება, და განჩინებით იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:

ა) ჩატარებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობის შესახებ;

ბ) მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობის და მისი ჩატარების ვადის არაუმეტეს 48 საათამდე გაგრძელების შესახებ. ეს ვადა აითვლება პროკურორის დადგენილებაში მითითებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების დაწყების დროიდან;

გ) ჩატარებული/მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების უკანონოდ ცნობის, მისი შეწყვეტის, შედეგების გაუქმების და მის შედეგად მოპოვებული მასალის/ინფორმაციის განადგურების შესახებ.

61. ამ მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების მისაღებად მოსამართლეს შეუძლია უფლებამოსილი ორგანოდან წერილობით გამოითხოვოს გამოთხოვის მომენტისთვის მოპოვებული მასალის ელექტრონული ეგზემპლარი. მასალის გაცნობის შემდეგ მოსამართლე უზრუნველყოფს დადგენილი წესით მის განადგურებას.

62. გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ პროკურორის დადგენილებას, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, ფარული საგამოძიებო მოქმედების დადგენილებაში მითითებული დაწყების დროიდან არაუგვიანეს 12 საათისა პროკურორი ან პროკურორის დავალებით გამომძიებელი მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარუდგენს პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს. ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ პროკურორის დადგენილება, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, სააგენტოს მიერ მისი მიღებისთანავე მიეწოდება პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს ელექტრონული ეგზემპლარის სახით, კონტროლის ელექტრონული სისტემის მეშვეობით. პროკურორის დადგენილების ელექტრონული ეგზემპლარის პროგრამულად მიწოდების დადასტურებისთანავე სააგენტო იწყებს ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას. ამ ნაწილით გათვალისწინებული ელექტრონული ეგზემპლარის მიწოდების წესი მოქმედებს იმ შემთხვევაში, როდესაც გამოიყენება სტაციონარული ტექნიკური შესაძლებლობა. 

63. თუ შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოსთვის წარდგენილი გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ პროკურორის დადგენილება ბუნდოვანება-უზუსტობას შეიცავს, შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო ამის თაობაზე დაუყოვნებლივ აცნობებს პროკურორს ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილ წარმომადგენელს. პროკურორი უზრუნველყოფს დადგენილებაში არსებული ბუნდოვანება-უზუსტობის აღმოფხვრას.

64. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

7. ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად/უკანონოდ ცნობის შესახებ მოსამართლის განჩინება დგება 4 ეგზემპლარად, რომელთაგან ერთი რჩება სასამართლოში, ორი გადაეცემა შუამდგომლობის წარმდგენ პროკურორს ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილ წარმომადგენელს, რომელთაგან ერთი მიეწოდება შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს, და ერთი განჩინება, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, სასამართლოს მიერ მიეწოდება პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს. მოსამართლის განჩინების ეგზემპლარები შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს წარედგინება განჩინების გამოტანისთანავე, დაუყოვნებლივ, მაგრამ არაუგვიანეს 48 საათისა, მატერიალური (დოკუმენტური) სახით. 

8. თუ ბრალდების მხარე საჭიროდ არ მიიჩნევს გადაუდებელი აუცილებლობისას ჩატარებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაციის მტკიცებულებად გამოყენებას, მან ამ ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობის შესახებ მისი დაწყებიდან არაუგვიანეს 24 საათისა შუამდგომლობით უნდა მიმართოს რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოს, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზედაც ჩატარდა აღნიშნული საგამოძიებო მოქმედება, ან გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს. სასამართლოს მიერ შესაბამისი განჩინების მიღების შემდეგ ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია დაუყოვნებლივ უნდა განადგურდეს ამ კოდექსის 1438 მუხლის მე-5 ნაწილით დადგენილი წესით. 

9. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედებით გამოვლინდა სხვა დანაშაულის ნიშნები, რომელზედაც არ მიმდინარეობს გამოძიება, ამ ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია არის სხვა სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიების დაწყების საფუძველი, ხოლო ამ ინფორმაციის ახალ საქმეზე დასაშვებ მტკიცებულებად ცნობის საკითხი გადაწყდება ამ კოდექსით დადგენილი ზოგადი წესით, ფარული საგამოძიებო მოქმედებისათვის ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული გარემოებების გაუთვალისწინებლად.

10. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ ან გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში მოსამართლის განჩინების გარეშე ჩატარებული/მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობის შესახებ განჩინებაში მოსამართლემ უნდა დაასაბუთოს ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული გარემოებების არსებობა და ფარული საგამოძიებო მოქმედების მოსამართლის განჩინების გარეშე, გადაუდებლად ჩატარების/დაწყების აუცილებლობა. მოსამართლის განჩინება უნდა შეიცავდეს შესაბამის რეკვიზიტებს (განჩინების ნომერი; შედგენის თარიღი და ადგილი; მოსამართლის სახელი და გვარი, ხელმოწერა; საიდუმლოების აღმნიშვნელი გრიფი; ბეჭედი). მოსამართლის განჩინების სარეზოლუციო ნაწილში უნდა მიეთითოს:

ა) პირი, რომელმაც მოსამართლეს შუამდგომლობა წარუდგინა;

ბ) სისხლის სამართლის საქმის ნომერი, რომელზედაც უნდა ჩატარდეს, ჩატარდა ან მიმდინარეობს ფარული საგამოძიებო მოქმედება;

გ) ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ან ჩატარებული/მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობის შესახებ განკარგულება, რომელშიც ზუსტად უნდა იყოს აღნიშნული, რა სახის ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებაა ნებადართული ან რომელი ფარული საგამოძიებო მოქმედებაა კანონიერად ცნობილი;

დ) დროის რა მონაკვეთში (დაწყებისა და დასრულების თარიღებისა და დროის მითითებით) უნდა ჩატარდეს ან ჩატარდა ფარული საგამოძიებო მოქმედება;

ე) ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტი/ობიექტები;

ვ) ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“−„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული რომელიმე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შემთხვევაში − ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტის/ობიექტების ტექნიკური იდენტიფიკატორის/ იდენტიფიკატორების სულ მცირე ერთი შესაბამისი მონაცემი, რომლის/რომელთა კონტროლიც უნდა განხორციელდეს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ფარგლებში;

ზ) საჭიროების შემთხვევაში, ფარული საგამოძიებო მოქმედების განხორციელების ადგილი;

თ) საჭიროების შემთხვევაში, ვისზე ვრცელდება ფარული საგამოძიებო მოქმედება;

ი) შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო, რომელმაც უნდა განახორციელოს ფარული საგამოძიებო მოქმედება;

კ) უფლებამოსილი საგამოძიებო ორგანო, რომელსაც უნდა გაეცნოს და გადაეცეს ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მასალა;

ლ) ფარული საგამოძიებო მოქმედების გაგრძელების შემთხვევაში − იმ განჩინების რეკვიზიტები, რომლის საფუძველზედაც მიმდინარეობს ფარული საგამოძიებო მოქმედება;

მ) ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისთვის საჭირო სხვა მონაცემები.

11. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემაზე ან ჩატარებული/მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობაზე უარის თქმის შესახებ მოსამართლის განჩინებაში უნდა მიეთითოს, რომ წარმოდგენილი შუამდგომლობით არ დასტურდება ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული გარემოებების არსებობა და ფარული საგამოძიებო მოქმედების მოსამართლის განჩინების გარეშე, გადაუდებლად ჩატარების/დაწყების აუცილებლობა. მოსამართლის განჩინებაში უნდა აღინიშნოს: ამ მუხლის მე-10 ნაწილით გათვალისწინებული რეკვიზიტები; პირი, რომელმაც მოსამართლეს შუამდგომლობით მიმართა; მოსამართლის გადაწყვეტილება ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემაზე უარის თქმის ან ჩატარებული/მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ცნობაზე უარის თქმის და მის შედეგად მოპოვებული მასალის განადგურების შესახებ.

12. ფარული საგამოძიებო მოქმედება ტარდება მოსამართლის განჩინებაში მითითებული ვადით. აღნიშნული ვადა უნდა იყოს იმ ხანგრძლივობის, რომელიც საჭიროა გამოძიების მიზნის მისაღწევად.

121. ფარული საგამოძიებო მოქმედება შეიძლება ჩატარდეს სამ ეტაპად, გარდა ამ მუხლის 127 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა. პირველ ეტაპზე ფარული საგამოძიებო მოქმედება პროკურორის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე მიღებული მოსამართლის განჩინებით ტარდება არაუმეტეს 90 დღის ვადით, მეორე ეტაპზე − ზემდგომი პროკურორის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე მიღებული მოსამართლის განჩინებით − არაუმეტეს 90 დღის ვადით, ხოლო მესამე ეტაპზე − საქართველოს გენერალური პროკურორის ან მისი მოადგილის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე მიღებული მოსამართლის განჩინებით − არაუმეტეს 90 დღის ვადით.

122. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების პირველ ეტაპზე შესაბამისი მიზანი ვერ იქნა მიღწეული და ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების პირველი ეტაპისთვის დადგენილი ვადა არ ამოწურულა, პროკურორი უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის დარჩენილი ვადით გაგრძელების შესახებ.

123. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების პირველი ეტაპისთვის დადგენილი 90-დღიანი ვადა ამოიწურა და შესაბამისი მიზანი ვერ იქნა მიღწეული, ზემდგომი პროკურორის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე მიღებული მოსამართლის განჩინებით ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადა შეიძლება გაგრძელდეს არაუმეტეს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მეორე ეტაპისთვის დადგენილი ვადით − 90 დღით.

124. თუ შესაბამისი მიზანი ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მეორე ეტაპზედაც ვერ იქნა მიღწეული და ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მეორე ეტაპისთვის დადგენილი ვადა არ ამოწურულა, ზემდგომი პროკურორი უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის დარჩენილი ვადით გაგრძელების შესახებ.

125. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მეორე ეტაპისთვის დადგენილი 90-დღიანი ვადა ამოიწურა და შესაბამისი მიზანი ვერ იქნა მიღწეული, საქართველოს გენერალური პროკურორის ან მისი მოადგილის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე მიღებული მოსამართლის განჩინებით ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადა შეიძლება გაგრძელდეს არაუმეტეს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მესამე ეტაპისთვის დადგენილი  ვადით − 90 დღით.

126. თუ შესაბამისი მიზანი ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მესამე ეტაპზედაც ვერ იქნა მიღწეული და ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მესამე ეტაპისთვის დადგენილი ვადა არ ამოწურულა, საქართველოს გენერალური პროკურორი ან მისი მოადგილე უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის დარჩენილი ვადით გაგრძელების შესახებ. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის შემდგომი გაგრძელება დაუშვებელია, გარდა ამ მუხლის 127 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

127. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მესამე ეტაპისთვის დადგენილი 90-დღიანი ვადა ამოიწურა და შესაბამისი მიზანი ვერ იქნა მიღწეული, საქართველოს გენერალური პროკურორის ან მისი მოადგილის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე მიღებული მოსამართლის განჩინებით:

ა) ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადა შეიძლება კიდევ ერთხელ გაგრძელდეს არაუმეტეს 90 დღით, თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედება ტარდება „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მიღებული სასამართლოს განჩინების საფუძველზე. თუ შესაბამისი მიზანი ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ამ ეტაპზედაც ვერ იქნა მიღწეული და ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ამ ეტაპისთვის დადგენილი ვადა არ ამოწურულა, საქართველოს გენერალური პროკურორი ან მისი მოადგილე უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის დარჩენილი ვადით გაგრძელების შესახებ. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის შემდგომი გაგრძელება დაუშვებელია;

ბ) ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადა შეიძლება გაგრძელდეს იმდენჯერ, რამდენჯერაც იარსებებს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩასატარებლად საჭირო, ამ თავით განსაზღვრული შესაბამისი სამართლებრივი საფუძველი, თუ გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 108-ე, 109-ე, 143-ე−1432, 144-ე−1443, 223-ე−2241, 230-ე−232-ე, 234-ე−2351 და 2551 მუხლებით, 260-ე მუხლის მე-4−მე-7 ნაწილებით, 261-ე მუხლის მე-4−მე-8 ნაწილებით, 262-ე და 263-ე მუხლებითა და XXXVII−XXXVIII და XLVII თავებით გათვალისწინებულ დანაშაულთან დაკავშირებით მიმდინარეობს. ამ შემთხვევაში ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადა თითოეულ ჯერზე შეიძლება გაგრძელდეს არაუმეტეს 90 დღით.

128. ამ მუხლის 121−127 ნაწილებით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადის გაგრძელების შესახებ შუამდგომლობაში, ამავე მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული გარემოებების გარდა, უნდა აისახოს ინფორმაცია დაწყებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მონაცემების თაობაზე და მიეთითოს, რის გამო ვერ მოხერხდა გამოძიებისთვის საკმარისი მონაცემების მოპოვება. ამ მუხლის 121−127 ნაწილებით გათვალისწინებული განჩინების მიღებისას მოსამართლე მხედველობაში იღებს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩასატარებლად საჭირო, ამ თავით განსაზღვრულ შესაბამის სამართლებრივ საფუძველს.

129. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედება შეწყდა და შემდეგ კვლავ წარმოიშვა ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩასატარებლად საჭირო შესაბამისი სამართლებრივი საფუძველი, ფარული საგამოძიებო მოქმედება უნდა გაგრძელდეს იმ ეტაპიდან, რომელზედაც შეწყდა იგი. ფარული საგამოძიებო მოქმედება უნდა გაგრძელდეს ამ თავით დადგენილი წესით.

13. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შესახებ განჩინება საჯაროდ არ ცხადდება. მოსამართლის განჩინება ძალას კარგავს მისი მიღებიდან 30 დღის გასვლის შემდეგ, თუ ამ ხნის განმავლობაში ფარული საგამოძიებო მოქმედება არ დაიწყო.

14. პირს, რომლისთვისაც მოცემულ საქმეზე სამართალწარმოების მიმდინარეობისას ცნობილი გახდა მის მიმართ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების თაობაზე, შეუძლია ფარული საგამოძიებო მოქმედების შესახებ განჩინება ერთჯერადად გაასაჩივროს შესაბამისი სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში, აღნიშნული ინფორმაციის და განჩინების გასაჩივრების უფლების შესახებ განმარტების მიღებიდან 48 საათის განმავლობაში. სააპელაციო სასამართლოს მიერ გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ჩატარებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების უკანონოდ ცნობა ქმნის ამ მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაციის ამ კოდექსით დადგენილი წესით დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობის საფუძველს. სააპელაციო სასამართლოს მიერ საჩივარზე მიღებული  გადაწყვეტილება  შეიძლება საფუძვლად დაედოს ამ კოდექსის მე-7 მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ მოთხოვნას პირისთვის მისი პირადი ცხოვრების შესახებ ცნობების/პერსონალური მონაცემების უკანონოდ მოპოვებით, შენახვით ან გამჟღავნებით მიყენებული ზიანის ანაზღაურების თაობაზე.

15. პირი, რომლისთვისაც მოცემულ საქმეზე სამართალწარმოების დასრულების შემდეგ ცნობილი გახდა მის მიმართ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების თაობაზე, შეუძლია ფარული საგამოძიებო მოქმედების შესახებ განჩინება გაასაჩივროს შესაბამისი სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში, აღნიშნული ინფორმაციის და განჩინების გასაჩივრების უფლების შესახებ განმარტების მიღებიდან 1 თვის განმავლობაში. ჩატარებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების სააპელაციო სასამართლოს მიერ უკანონოდ ცნობა შეიძლება მიჩნეულ იქნეს ამ კოდექსის 310-ე მუხლის „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ახლად გამოვლენილ გარემოებად განაჩენის გადასინჯვისათვის, თუ ამ ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მტკიცებულება საფუძვლად დაედო განაჩენს. სააპელაციო სასამართლოს მიერ საჩივარზე მიღებული  გადაწყვეტილება  შეიძლება საფუძვლად დაედოს ამ კოდექსის მე-7 მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ მოთხოვნას პირის მიერ მისი პირადი ცხოვრების შესახებ ცნობების/პერსონალური მონაცემების უკანონოდ მოპოვებით, შენახვით ან გამჟღავნებით მიყენებული ზიანის ანაზღაურების თაობაზე.

16. ამ მუხლის მე-14 და მე-15 ნაწილებით გათვალისწინებულ საჩივარში უნდა აღინიშნოს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისთვის ამ თავით დადგენილი წესის დარღვევის შესახებ. საჩივარი შეიტანება განჩინების გამომტან სასამართლოში. სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგია საჩივარს განიხილავს მისი შეტანიდან არაუგვიანეს 72 საათისა. სააპელაციო სასამართლო შეტყობინებით უზრუნველყოფს მომჩივნის და ბრალდების მხარის მონაწილეობას საჩივრის განხილვაში. მათი გამოუცხადებლობა არ აბრკოლებს საჩივრის განხილვას. საჩივარზე მიღებული გადაწყვეტილება საჯაროდ  ცხადდება და მოთხოვნის შემთხვევაში მომჩივანს და ბრალდების მხარეს გადაეცემა.

17. სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირის, მოსამართლის და იმუნიტეტის მქონე პირის მიმართ ფარული საგამოძიებო მოქმედება შეიძლება ჩატარდეს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მოსამართლის განჩინებით, საქართველოს გენერალური პროკურორის ან მისი მოადგილის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2014  წლის 30 ნოემბრის  კანონი №2870 - ვებგვერდი, 30.11.2014წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს  2016 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილება №1/1/625,640 - ვებგვერდი, 22.04.2016წ.

საქართველოს 2017 წლის 22  მარტის   კანონი  №476   - ვებგვერდი, 27.03.2017წ.

საქართველოს 2017 წლის 1  ივნისის კანონი  №911  - ვებგვერდი, 21.06.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 17  მაისის  კანონი №2355  –  ვებგვერდი, 29.05.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის  17 აპრილის  კანონი №4512  - ვებგვერდი, 22.04.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 29 მაისის კანონი №4620 – ვებგვერდი, 03.06.2019წ.

საქართველოს 2020 წლის 13 ივლისის კანონი №6755 – ვებგვერდი, 20.07.2020წ.

საქართველოს 2021 წლის 27 აპრილის კანონი №461 – ვებგვერდი, 04.05.2021წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

     მუხლი 1434. ფარული საგამოძიებო მოქმედების განხორციელება, კონტროლი და ზედამხედველობა

1. ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას ახორციელებს შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

2. ფარული საგამოძიებო მოქმედების კონტროლსა და ზედამხედველობას პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახური ახორციელებს „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად. 

საქართველოს 2014 წლის 1  აგვისტოს  კანონი № 2634  –  ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2014  წლის 30 ნოემბრის  კანონი №2870 - ვებგვერდი, 30.11.2014წ.

საქართველოს 2017 წლის 22  მარტის   კანონი  №476   - ვებგვერდი, 27.03.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

    მუხლი 1435. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩამტარებელი ორგანოს მიერ ინფორმაციის შენახვისა და აღრიცხვის ვალდებულება 

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაციის სათანადოდ დაცვისათვის პასუხისმგებლობა ეკისრებათ ფარული საგამოძიებო მოქმედების განმახორციელებელ ორგანოს და შესაბამის საგამოძიებო ორგანოს.

2. ფარული საგამოძიებო მოქმედების განმახორციელებელმა ორგანომ უნდა აღრიცხოს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებასთან დაკავშირებული შემდეგი მონაცემები: ფარული საგამოძიებო მოქმედების სახე; ფარული საგამოძიებო მოქმედების დაწყებისა და დასრულების დრო; ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტი; ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“−„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების განხორციელებისას − ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტის ტექნიკური იდენტიფიკატორი; მოსამართლის განჩინების ან/და პროკურორის მოტივირებული დადგენილების რეკვიზიტები.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2014  წლის 30 ნოემბრის  კანონი №2870 - ვებგვერდი, 30.11.2014წ.

საქართველოს 2017 წლის 22  მარტის   კანონი  №476   - ვებგვერდი, 27.03.2017წ.  

    მუხლი 1436. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შეწყვეტა და შეჩერება

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს პროკურორი გამომძიებლის მიმართვის საფუძველზე ან საკუთარი ინიციატივით. პროკურორი ვალდებულია ფარული საგამოძიებო მოქმედების შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების თაობაზე დაუყოვნებლივ აცნობოს შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს, რომელიც აღნიშნული გადაწყვეტილების მიღებისთანავე წყვეტს ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას.

2. ფარული საგამოძიებო მოქმედება შეწყდება, თუ:

ა) შესრულდება ფარული საგამოძიებო მოქმედების შესახებ განჩინებით გათვალისწინებული კონკრეტული ამოცანა;

ბ) დადგინდება გარემოებები, რომლებიც ადასტურებს, რომ ფარული საგამოძიებო მოქმედების შესახებ განჩინებით გათვალისწინებული კონკრეტული ამოცანის შესრულება ობიექტურად შეუძლებელია ან ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებას გამოძიებისთვის არსებითი მნიშვნელობა აღარ აქვს;

გ) შეწყდება გამოძიება ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნა;

დ) აღარ არსებობს ფარული საგამოძიებო მოქმედების განხორციელების სამართლებრივი საფუძველი.

3. თუ გავიდა ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ვადა ან ფარული საგამოძიებო მოქმედების შეჩერებიდან 3 დღეში არ აღმოიფხვრა მისი შეჩერების საფუძველი, ამ ნაწილში მითითებული ვადის გასვლისთანავე შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო წყვეტს ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას.

4. თუ სასამართლომ უკანონოდ ცნო გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში დაწყებული ფარული საგამოძიებო მოქმედება ან ამოიწურა გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში დაწყებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ დადგენილებაში მითითებული 48-საათიანი ვადა, შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო სასამართლოს განჩინების მიღებისთანავე, დაუყოვნებლივ ან გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში დაწყებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების 48-საათიანი ვადის ამოწურვისთანავე წყვეტს ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას.

5. ფარული საგამოძიებო მოქმედება შეიძლება შეაჩეროს პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსმა კონტროლის ელექტრონული სისტემით, თუ:

ა) მისთვის ამ კოდექსის 1433 მუხლის 51 ნაწილით დადგენილი წესით მიწოდებული არ არის ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ მოსამართლის განჩინების ელექტრონული ეგზემპლარი, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს;

ბ) მისთვის ამ კოდექსის 1433 მუხლის მე-5 ნაწილით დადგენილი წესით, მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენილი არ არის ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ნებართვის გაცემის შესახებ მოსამართლის განჩინების ეგზემპლარი, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს;

გ) მისთვის ამ კოდექსის 1433 მუხლის 62 ნაწილით დადგენილი წესით მიწოდებული არ არის პროკურორის დადგენილების ელექტრონული ეგზემპლარი, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს;

დ) მისთვის ამ კოდექსის 1433 მუხლის 62 ნაწილით დადგენილი წესით, მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენილი არ არის გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ პროკურორის დადგენილება, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს;

ე) მისთვის ელექტრონული სისტემის მეშვეობით ან მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენილი პროკურორის დადგენილების რეკვიზიტები ან/და სარეზოლუციო ნაწილი ბუნდოვანება-უზუსტობას შეიცავს;

ვ) მისთვის ელექტრონული სისტემის მეშვეობით წარდგენილი პროკურორის დადგენილების ელექტრონული ეგზემპლარის რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილში და მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენილი პროკურორის დადგენილების რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილში ამ კოდექსის 1433 მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული მონაცემი ერთმანეთს არ ემთხვევა. 

51. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

52. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

53. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

54. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

55. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314).  

56. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

57. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

58. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

59. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

510. (ამოღებულია - 30.12.2021, №1314). 

6. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში სააგენტო მისი შეჩერების შესახებ დაუყოვნებლივ ატყობინებს შესაბამის პროკურორს ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილ წარმომადგენელს.

7. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „ა“ ან „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში მისი შეჩერების საფუძვლის აღმოფხვრას, კერძოდ, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის მოსამართლის განჩინების ელექტრონული ეგზემპლარის წარდგენას, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, ან პროკურორის დადგენილების ელექტრონული ეგზემპლარის წარდგენას, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, უზრუნველყოფს სააგენტო. 

8. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში მისი შეჩერების საფუძვლის აღმოფხვრას, კერძოდ, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის მოსამართლის განჩინების ეგზემპლარის მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენას, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, უზრუნველყოფს სასამართლო. 

9. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში მისი შეჩერების საფუძვლის აღმოფხვრას, კერძოდ, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის პროკურორის დადგენილების მატერიალური (დოკუმენტური) სახით წარდგენას, რომელიც შეიცავს მხოლოდ რეკვიზიტებსა და სარეზოლუციო ნაწილს, უზრუნველყოფს პროკურორი ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილი წარმომადგენელი. 

10. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „ე“ ან „ვ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში მისი შეჩერების საფუძვლის აღმოფხვრას, კერძოდ, პროკურორის დადგენილებაში ამ კოდექსის 1433 მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული მონაცემის შესაბამისი წესით მითითებას და აღნიშნული დადგენილების სააგენტოსა და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის წარდგენას უზრუნველყოფს პროკურორი ან შესაბამისი საგამოძიებო ორგანოს უფლებამოსილი წარმომადგენელი. 

11. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „ა“ ან „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას სააგენტო აგრძელებს მოსამართლის განჩინების ან პროკურორის დადგენილების ელექტრონული ეგზემპლარის პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისთვის ამ კოდექსით დადგენილი ზოგადი წესით მიწოდების პროგრამულად დადასტურებისთანავე. 

12. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას სააგენტო აგრძელებს პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის მიერ კონტროლის ელექტრონული სისტემით მოსამართლის განჩინების მიღების პროგრამულად დადასტურებისთანავე. 

13. მიმდინარე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „დ“, „ე“ ან „ვ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით შეჩერების შემთხვევაში ფარულ საგამოძიებო მოქმედებას სააგენტო აგრძელებს პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის მიერ კონტროლის ელექტრონული სისტემით პროკურორის დადგენილების მიღების პროგრამულად დადასტურებისთანავე. 

14. შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანო ფარული საგამოძიებო მოქმედების დასრულებისთანავე ადგენს ოქმს. ოქმში ზუსტად უნდა იყოს აღნიშნული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების სამართლებრივი საფუძველი, მისი დაწყების დრო და დასრულების დრო, ოქმის შედგენის ადგილი, ჩატარებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების სახე და მისი ჩატარებისას გამოყენებული ტექნიკური საშუალებები, ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების ადგილი, ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტი, ხოლო ამ კოდექსის 1431 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“−„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული რომელიმე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებისას − აგრეთვე ფარული საგამოძიებო მოქმედების ობიექტის ტექნიკური იდენტიფიკატორი. ოქმი გადაეცემა შესაბამის უფლებამოსილ საგამოძიებო ორგანოს, რომელიც მას დაუყოვნებლივ წარუდგენს პროკურორს, ფარული საგამოძიებო მოქმედებების სასამართლო რეესტრსა და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს. ოქმი ამ თავით გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით გადაეცემა აგრეთვე დაცვის მხარეს. 

15. ფარული საგამოძიებო მოქმედების მიმდინარეობისას, პროკურორის/მოსამართლის მოთხოვნის შემთხვევაში, ფარული საგამოძიებო მოქმედების განმახორციელებელი ორგანო ვალდებულია გასცეს შუალედური ოქმი.

16. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედების შეჩერებიდან 3 დღეში არ აღმოიფხვრა მისი შეჩერების საფუძველი, ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მასალა ნადგურდება ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2017 წლის 22  მარტის   კანონი  №476   - ვებგვერდი, 27.03.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

 

    მუხლი 1437. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების მინიმუმამდე დაყვანა

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედების განმახორციელებელი ორგანო, აგრეთვე საგამოძიებო ორგანო ან პირი ვალდებული არიან, თავიანთი უფლებამოსილების ფარგლებში მაქსიმალურად შეზღუდონ იმ კომუნიკაციისა და პირის მონიტორინგი, რომელთაც გამოძიებასთან კავშირი არ აქვთ.

2. სასულიერო პირის, ადვოკატის, ექიმის, ჟურნალისტისა და იმუნიტეტის მქონე პირის მიმართ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ეს არ უკავშირდება შესაბამისად მათ მიერ სასულიერო მოღვაწეობის ან პროფესიული საქმიანობის დროს კანონით დაცული ინფორმაციის მოპოვებას.

3. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია ადვოკატის პირადი კომუნიკაციის შესახებ უნდა გაიმიჯნოს ადვოკატსა და კლიენტს შორის განხორციელებული კომუნიკაციის შესახებ ინფორმაციისაგან. ადვოკატსა და კლიენტს შორის განხორციელებული კომუნიკაციის შინაარსი, რომელიც ადვოკატის პროფესიულ საქმიანობას უკავშირდება, დაუყოვნებლივ უნდა განადგურდეს.  

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2014  წლის 30 ნოემბრის  კანონი №2870 - ვებგვერდი, 30.11.2014წ.

     მუხლი 1438. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაციის/მასალის განადგურება

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია, პროკურორის გადაწყვეტილებით, დაუყოვნებლივ უნდა განადგურდეს ფარული საგამოძიებო მოქმედების შეწყვეტის ან დასრულების შემდეგ, თუ მას არა აქვს ღირებულება გამოძიებისათვის. ასევე დაუყოვნებლივ უნდა განადგურდეს იმ ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია, რომელიც გადაუდებელი აუცილებლობისას მოსამართლის განჩინების გარეშე ჩატარდა და, მიუხედავად სასამართლოს მიერ მისი კანონიერად ცნობისა, ბრალდების მხარემ ამ კოდექსის 83-ე მუხლით დადგენილი წესით არ წარუდგინა ის მტკიცებულებად საქმის არსებითად განმხილველ სასამართლოს. დაუყოვნებლივ უნდა განადგურდეს ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების შედეგად მოპოვებული ის მასალაც, რომელიც არ ეხება პირის დანაშაულებრივ საქმიანობას, მაგრამ შეიცავს ცნობებს მისი ან სხვა პირის პირადი ცხოვრების შესახებ და „ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-6 მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად უნდა განადგურდეს.

2. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მასალა, რომელსაც სასამართლო დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობს, განადგურდება საბოლოო ინსტანციის სასამართლოს მიერ საქმეზე განაჩენის გამოტანიდან 6 თვის გასვლის შემდეგ, დაუყოვნებლივ. ეს მასალა განადგურებამდე სასამართლოს სპეციალურ საცავში ინახება. დაუშვებელია ვინმეს მიერ აღნიშნული მასალის გაცნობა, ასლის გადაღება და გამოყენება, გარდა მისი მხარეთა მიერ საპროცესო უფლებამოსილების განსახორციელებლად გამოყენებისა.

3. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მასალა, რომელიც საქმეს ნივთიერ მტკიცებულებად დაერთვის, ამ კოდექსის 79-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად შეინახება სასამართლოში ამ სისხლის სამართლის საქმის შენახვის ვადით. ამ ვადის გასვლის შემდეგ აღნიშნული მასალა დაუყოვნებლივ უნდა განადგურდეს.

4. ამ მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მასალის სათანადოდ დაცვისათვის პასუხისმგებლობა ეკისრება იმ სასამართლოს ადმინისტრაციას, სადაც განადგურებამდე ინახებოდა ეს მასალა.

5. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებულ ინფორმაციას ანადგურებს შესაბამისი საქმის გამოძიებაზე საპროცესო ზედამხედველობის განმახორციელებელი ან სახელმწიფო ბრალდების მხარდამჭერი ან მათი ზემდგომი პროკურორი იმ მოსამართლის/იმ სასამართლოს მოსამართლის თანდასწრებით, რომელმაც/რომლის მოსამართლემაც მიიღო გადაწყვეტილება აღნიშნული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ ან გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში მოსამართლის განჩინების გარეშე ჩატარებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად/უკანონოდ ცნობის შესახებ. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული მასალის განადგურების შესახებ ოქმი, რომელიც დადასტურებულია შესაბამისი პროკურორისა და მოსამართლის ხელმოწერებით, გადაეცემა პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს და აისახება ფარული საგამოძიებო მოქმედებების სასამართლო რეესტრში. 

6. ამ მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებულ მასალას ანადგურებს ის მოსამართლე ან იმ სასამართლოს მოსამართლე, რომელმაც ან რომლის მოსამართლემაც მიიღო გადაწყვეტილება აღნიშნული ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების თაობაზე ან გადაუდებელი აუცილებლობისას მოსამართლის განჩინების გარეშე ჩატარებული ფარული საგამოძიებო მოქმედების კანონიერად ან უკანონოდ ცნობის შესახებ.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634 – ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2017 წლის 22  მარტის   კანონი  №476   - ვებგვერდი, 27.03.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

     მუხლი 1439. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შესახებ შეტყობინება

1. ფარული საგამოძიებო მოქმედების დასრულებამდე ამ მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაციის გაცნობის უფლება აქვთ მხოლოდ გამომძიებელს, პროკურორს და მოსამართლეს (თუ ეს ინფორმაცია არსებითად უკავშირდება მათ მიერ განსახილველ საკითხს).

2. ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია დაცვის მხარეს მიეწოდება ამ კოდექსის 83-ე მუხლის მე-6 ნაწილის შესაბამისად, აგრეთვე საპროცესო შეთანხმების დამტკიცებისას.

3. ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების, ამ მოქმედების შედეგად მოპოვებული მასალის შინაარსისა და აღნიშნული მასალის განადგურების შესახებ წერილობით უნდა ეცნობოს პირს, რომლის მიმართაც ჩატარდა აღნიშნული ფარული საგამოძიებო მოქმედება. ამ პირს ასეთი ინფორმაციის მიწოდებასთან ერთად გადაეცემა მოსამართლის განჩინება მის მიმართ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ, აგრეთვე ის მასალა, რომლის საფუძველზედაც მიიღო მოსამართლემ ამგვარი გადაწყვეტილება, და განემარტება აღნიშნული განჩინების ამ კოდექსის 1433 მუხლის მე-15 ნაწილით დადგენილი წესით გასაჩივრების უფლება. გადაწყვეტილებას იმის თაობაზე, თუ როდის ეცნობოს პირს მის მიმართ ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ და გადაეცეს შესაბამისი განჩინება და მასალა, სამართალწარმოების ინტერესებიდან გამომდინარე, როგორც სამართალწარმოების მიმდინარეობისას, ისე მისი დასრულების შემდეგ, იღებს პროკურორი.

4. თუ პროკურორი გადაწყვეტს, რომ ფარული საგამოძიებო მოქმედების დასრულებიდან/შეწყვეტიდან 12 თვის ვადაში პირს არ აცნობოს მის მიმართ ამ მოქმედების ჩატარების შესახებ, იგი ვალდებულია აღნიშნული ვადის გასვლამდე არაუგვიანეს 72 საათისა შუამდგომლობით მიმართოს იმ სასამართლოს, რომლის მოსამართლემაც მიიღო განჩინება ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების თაობაზე, და მოითხოვოს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ ინფორმაციის შესაბამისი პირისთვის მიწოდების არაუმეტეს 12 თვით გადავადება. შუამდგომლობაში დასაბუთებული უნდა იყოს ის საფრთხე, რომელიც პირისთვის შეტყობინებით შეექმნება ფარული საგამოძიებო მოქმედების ლეგიტიმური მიზნის მიღწევას, ამოცანის შესრულებასა და სამართალწარმოების ინტერესებს. მოსამართლე შუამდგომლობას განიხილავს მისი წარდგენიდან 48 საათში, ამ კოდექსის 112-ე მუხლით დადგენილი წესით, საკუთარი შეხედულებისამებრ, ზეპირი მოსმენით ან მის გარეშე. შუამდგომლობის ზეპირი მოსმენით განხილვისას მოსამართლე შეტყობინებით უზრუნველყოფს შესაბამისი პროკურორის მონაწილეობას განხილვაში. მისი გამოუცხადებლობა არ აბრკოლებს შუამდგომლობის განხილვას. განხილვის შედეგად მოსამართლე იღებს გადაწყვეტილებას პროკურორის შუამდგომლობის დაკმაყოფილების და ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების თაობაზე შესაბამისი პირისთვის შეტყობინების გადავადების შესახებ ან შუამდგომლობის დაკმაყოფილებასა და ამგვარი ინფორმაციის მიწოდების გადავადებაზე უარის თქმის თაობაზე.

5. თუ ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შუამდგომლობის დაკმაყოფილებისა და შესაბამისი ვადის ამოწურვის შემდეგ კვლავ არსებობს იმავე ნაწილით განსაზღვრული საფრთხე, პროკურორი უფლებამოსილია აღნიშნული ნაწილით დადგენილი წესით ორჯერ მოითხოვოს ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ ინფორმაციის შესაბამისი პირისთვის მიწოდების გადავადება. პროკურორი უფლებამოსილია თითოეულ ჯერზე მოითხოვოს აღნიშნული ინფორმაციის მიწოდების არაუმეტეს 12 თვით გადავადება.

6. თუ ფარული საგამოძიებო მოქმედება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 108-ე, 109-ე, 143-ე−1432, 144-ე−1443, 223-ე−2241, 230-ე−232-ე, 234-ე−2351 და 2551 მუხლებით, 260-ე მუხლის მე-4−მე-7 ნაწილებით, 261-ე მუხლის მე-4−მე-8 ნაწილებით, 262-ე და 263-ე მუხლებითა და XXXVII−XXXVIII და XLVII თავებით გათვალისწინებულ დანაშაულთან დაკავშირებით ჩატარდა, ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ იმ პირისთვის შეტყობინება, რომლის მიმართაც ჩატარდა ფარული საგამოძიებო მოქმედება, შეიძლება გადავადდეს იმდენჯერ, რამდენჯერაც ეს აუცილებელი იქნება, რათა საფრთხე არ შეექმნას სახელმწიფო უსაფრთხოებას, საზოგადოებრივ წესრიგსა და სამართალწარმოების ინტერესებს. ამ შემთხვევაში ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ შესაბამისი პირისთვის შეტყობინება ამ მუხლის მე-4 ნაწილით დადგენილი წესით თითოეულ ჯერზე შეიძლება გადავადდეს არაუმეტეს 12 თვით.

7. თუ ამ მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სისხლის სამართლის საქმეზე პროკურორმა შემაჯამებელი გადაწყვეტილება მიიღო, პირს, რომლის მიმართაც ჩატარდა ფარული საგამოძიებო მოქმედება, ფარული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების შესახებ უნდა ეცნობოს აღნიშნული შემაჯამებელი გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ, დაუყოვნებლივ.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

 

   მუხლი 14310. ფარული საგამოძიებო მოქმედებების რეესტრი

  1. საქართველოს უზენაესი სასამართლო ადგენს ფარული საგამოძიებო მოქმედებების რეესტრს, რომელშიც აისახება ფარულ საგამოძიებო მოქმედებებთან დაკავშირებული სტატისტიკური ინფორმაცია, კერძოდ: ფარული საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარებასთან დაკავშირებით სასამართლოებში შესული შუამდგომლობების და სასამართლოთა მიერ მათზე მიღებული განჩინებების შესახებ ინფორმაცია, აგრეთვე ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების შედეგად მოპოვებული მასალის განადგურების თაობაზე ინფორმაცია, რომელიც არ ეხებოდა პირის დანაშაულებრივ საქმიანობას, მაგრამ შეიცავდა ცნობებს მისი ან სხვა პირის პირადი ცხოვრების შესახებ და „ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-6 მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად განადგურდა.

  2. საქართველოს უზენაესი სასამართლო ვალდებულია ყოველი წლის ბოლოს გამოაქვეყნოს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ინფორმაცია.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

თავი XVII

სხვა საპროცესო მოქმედებები

    მუხლი 144. ექსპერტიზის დანიშვნის საფუძველი

1. თუ მეცნიერების, ტექნიკის, ხელოვნების სათანადო დარგის ან ამა თუ იმ ხელობის ექსპერტთა მონაწილეობის გარეშე შეუძლებელია საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივ გარემოებათა დადგენა, ასევე თუ სხეულს ან ინფორმაციის შემცველ ობიექტს აჩნევია საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე კვალი, ნიშანი ან თავისებურება, რომლის სწორად გაგება და აღქმა სპეციალური ცოდნის გარეშე შეუძლებელია, ტარდება ექსპერტიზა.

2. ექსპერტიზა ტარდება მხარის ინიციატივით.

3. თუ საექსპერტო კვლევის ობიექტი მეორე მხარესთან ინახება, იგი ვალდებულია გადასცეს ობიექტი ექსპერტიზის ინიციატორი მხარის ექსპერტს. ექსპერტიზის ინიციატორი მხარე უფლებამოსილია ჩაატაროს ექსპერტიზა. თუ მხარე ნებაყოფლობით ვერ იღებს, იგი უფლებამოსილია საექსპერტო კვლევის ობიექტის ექსპერტისათვის გადაცემის შუამდგომლობით მიმართოს სასამართლოს გამოძიების ადგილის მიხედვით. შუამდგომლობა განხილულ უნდა იქნეს არა უგვიანეს 48 საათისა. შუამდგომლობის განხილვის დრო და ადგილი ეცნობება მხარეებს. შუამდგომლობის ავტორის გამოუცხადებლობის შემთხვევაში შუამდგომლობა არ განიხილება. სასამართლო უფლებამოსილია შუამდგომლობა განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე. სასამართლოს განჩინება არ გასაჩივრდება.

31 . ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, თუ ექსპერტიზის ინიციატორი მხარის ექსპერტმა ვერ ან არ უზრუნველყო საექსპერტო კვლევის ობიექტის დაცვა, ექსპერტის დასკვნა დაუშვებელი მტკიცებულებაა, ხოლო ექსპერტის მოწმედ დაკითხვა დაუშვებელია.

32. პირველადი გამოკვლევის ფარგლებში დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე მოპოვებული საგნის, დოკუმენტის, ნივთის, ნივთიერების, ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის ექსპერტისთვის გადაცემის შემდეგ ექსპერტი ადგენს საექსპერტო კვლევის ობიექტზე ექსპერტიზის მრავალჯერადად ჩატარების შესაძლებლობას.

33. თუ ამ მუხლის 32 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ექსპერტმა დაადგინა, რომ საექსპერტო კვლევის ობიექტი შეიძლება ვარგისი იყოს ექსპერტიზის მხოლოდ ერთჯერადად ჩასატარებლად (გამოლევადია, ექვემდებარება განადგურებას), აგრეთვე იმ შემთხვევაში, თუ ამის დადგენა შეუძლებელია, ექსპერტმა ეს დაუყოვნებლივ უნდა შეატყობინოს ბრალდების მხარეს, ბრალდების მხარემ კი, თავის მხრივ, დაუყოვნებლივ − დაცვის მხარეს.

34. ამ მუხლის 33 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში დაცვის მხარეს უფლება აქვს, შესაბამისი შეტყობინების მიღებიდან 3 დღის ვადაში წერილობითი შეკითხვები წარუდგინოს ბრალდების მხარეს. ბრალდების მხარე ამ შეკითხვებს დაუყოვნებლივ უგზავნის ექსპერტს.

35. პირველადი გამოკვლევის ფარგლებში შედგენილი ექსპერტიზის დასკვნა დაცვის მხარეს გადაეცემა ამ კოდექსის 146-ე მუხლის მე-4 ნაწილით დადგენილი წესით.

4. ექსპერტიზის ჩატარების შესახებ გამომძიებლის, პროკურორის დადგენილება და დაცვის მხარის მიმართვა სავალდებულოა საექსპერტო დაწესებულებისათვის, ექსპერტისათვის და იმ პირისათვის, რომელიც საექსპერტო კვლევის ობიექტია.

5. ექსპერტიზის ჩატარების შესახებ დადგენილებაში და დაცვის მხარის მიმართვაში აღინიშნება ექსპერტიზის დანიშვნის საფუძველი, ექსპერტის წინაშე დასმული კითხვები, საექსპერტო დაწესებულების დასახელება ან იმ პირის გვარი, რომელსაც დაევალა ექსპერტიზის ჩატარება.

6. დაცვის მხარეს უფლება აქვს, ამ კოდექსის 46-ე მუხლით დადგენილ ფარგლებში და დადგენილი წესით მოითხოვოს მისი ინიციატივით ჩატარებული ექსპერტიზის ხარჯების სახელმწიფოს ხარჯზე ანაზღაურება.

7. გამომძიებლის ან პროკურორის დადგენილებით შესაძლებელია უცხო სახელმწიფოს ტერიტორიაზე ჩატარდეს ექსპერტიზა სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენის შესახებ შუამდგომლობის გაგზავნის გარეშე იმ შემთხვევაში, თუ მსგავსი საპროცესო მოქმედების სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენის შესახებ შუამდგომლობის წარდგენის გარეშე ჩატარება დაშვებულია შესაბამისი უცხო სახელმწიფოს სამართლით.

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2018 წლის 20  ივლისის  კანონი №3157  –  ვებგვერდი, 06.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 17 ოქტომბრის კანონი №5186 – ვებგვერდი, 23.10.2019წ.

    მუხლი 145. საექსპერტო კვლევის ობიექტი

1. საექსპერტო კვლევის ობიექტი, თუ მისი მოცულობა და თვისება ამის საშუალებას იძლევა, ექსპერტს უნდა გადაეცეს შეფუთული და დალუქული სახით.

2. საექსპერტო კვლევის ობიექტი შეიძლება დაიხარჯოს იმ ოდენობით, რამდენიც საჭიროა საექსპერტო კვლევისათვის.

3. ექსპერტიზის დამთავრებისთანავე საექსპერტო კვლევის ობიექტის დაუხარჯავი ნაწილი შეფუთული და დალუქული სახით უნდა დაუბრუნდეს ექსპერტიზის დამნიშვნელ პირს ან ორგანოს, ხოლო თუ ექსპერტიზა ტარდება ამ კოდექსის 144-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საექსპერტო კვლევის ობიექტი უბრუნდება მხარეს, რომელთანაც ის ინახებოდა ექსპერტიზის დანიშვნამდე.

    მუხლი 146. ექსპერტის დასკვნა

1. საჭირო გამოკვლევის ჩატარების შემდეგ ექსპერტი იძლევა დასკვნას. წერილობით დასკვნას იგი ადასტურებს ხელმოწერით.

2. ექსპერტის დასკვნაში უნდა აღინიშნოს ექსპერტის ვინაობა (სახელი, გვარი, განათლება, სპეციალობა, სპეციალობით მუშაობის სტაჟი, სამეცნიერო ხარისხი და სამეცნიერო წოდება, სამუშაო ადგილი და თანამდებობა), ის, რომ ექსპერტი გააფრთხილეს განზრახ არასწორი დასკვნის მიცემისათვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის შესახებ, ექსპერტიზის ჩატარების საფუძველი, ვინ ესწრებოდა მას, რა მასალები გამოიყენა, რა საგანი, დოკუმენტი, ნიმუში ან სხვა ობიექტი გამოიკვლია, რა გამოკვლევა ჩაატარა და რა მეთოდები გამოიყენა ექსპერტმა, დასაბუთებული პასუხები დასმულ კითხვებზე, ექსპერტის ინიციატივით დადგენილი და საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებანი.

3. ექსპერტის დასკვნას უნდა დაერთოს გამოკვლევის ჩატარების შემდეგ დარჩენილი ნივთები, ნიმუშები, ფოტოსურათები, სქემები და სხვა მასალები, რომლებიც ადასტურებს ექსპერტის დასკვნას.

4. ექსპერტის დასკვნის მიღებისთანავე ექსპერტიზის ინიციატორმა მხარემ ის დაუყოვნებლივ უნდა გადასცეს მეორე მხარეს ასეთი მოთხოვნის არსებობის შემთხვევაში.

    მუხლი 147. ნიმუშის აღება

1. ნიმუშის აღება ტარდება მხარის მიერ. მხარეს უფლება აქვს, აიღოს ადამიანის, გვამის, ცხოველის, ნივთიერების, საგნის ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტის თვისებების ამსახველი ნიმუში.

2. თუ ნიმუშის აღებისათვის აუცილებელია ქირურგიული ან სამედიცინო საშუალებების გამოყენება, ნიმუშს იღებს ექსპერტი.

3. ნიმუშის აღება, რომელიც არ იწვევს ძლიერი ტკივილის შეგრძნებას, დასაშვებია იმ პირის თანხმობით, რომლისგანაც ნიმუში უნდა იქნეს აღებული. თუ ნიმუშის აღება არ იწვევს ძლიერი ტკივილის შეგრძნებას და პირი უარს აცხადებს ნიმუშის ნებაყოფლობით აღებაზე ან პირს უნარი არა აქვს, გამოხატოს ნება მისგან ნიმუშის აღების შესახებ, ნიმუშის აღება ტარდება მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით. თუ არსებობს ამ კოდექსის 112-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული გადაუდებელი აუცილებლობა, ნიმუშის აღება შესაძლებელია სასამართლოს განჩინების გარეშე, გამომძიებლის დადგენილებით.

4. გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ნიმუშის აღების დაწყებიდან 12 საათის განმავლობაში (ხოლო თუ ამ ვადის ამოწურვა არასამუშაო დროს ემთხვევა − ამ დროის გასვლიდან არაუგვიანეს 1 საათისა) პროკურორმა ნიმუშის აღების შესახებ უნდა შეატყობინოს სასამართლოს გამოძიების ადგილის მიხედვით ან სასამართლოს, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზედაც ჩატარდა საპროცესო მოქმედება, უნდა წარუდგინოს მას შუამდგომლობა ნიმუშის აღების კანონიერების შემოწმების შესახებ და უნდა გადასცეს სისხლის სამართლის საქმის მასალები (ან მათი ასლები), რომლებიც ასაბუთებს ამ საპროცესო მოქმედების გადაუდებლად ჩატარების აუცილებლობას. სასამართლო საქმის მასალების შესვლიდან არაუგვიანეს 24 საათისა, ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს შუამდგომლობას. სასამართლო უფლებამოსილია შუამდგომლობა განიხილოს პროკურორისა და იმ პირის მონაწილეობით, რომლის მიმართაც ჩატარდა საპროცესო მოქმედება.

5. ნიმუშის აღება, რომელიც იწვევს ძლიერი ტკივილის შეგრძნებას, დასაშვებია მხოლოდ გამონაკლის შემთხვევაში და იმ პირის თანხმობით, რომლისგანაც ნიმუში უნდა იქნეს აღებული, აგრეთვე მშობლის, მეურვის ან მზრუნველის თანხმობით, თუ ამ პირს 16 წელი არ შესრულებია ან თუ ის ფსიქიკურად დაავადებულია, ან სასამართლოს განჩინებით.

საქართველოს 2015  წლის 19 თებერვლის  კანონი №3090 - ვებგვერდი, 06.03.2015წ.

    მუხლი 148. ნიმუშის აღების საფუძველი

ნიმუშის აღებისათვის სასამართლოს განჩინება გამოიტანება ამ კოდექსის 144-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული წესით.

    მუხლი 149. გამოცხადების სავალდებულოობა, მიყვანა

1. მხარე უფლებამოსილია დააყენოს შუამდგომლობა სასამართლო სხდომაზე თავისი მოწმის გამოძახების შესახებ.

2. პირი, რომელსაც კანონით დადგენილ შემთხვევებში იძახებს სასამართლო, ვალდებულია გამოცხადდეს ზუსტად დანიშნულ დროს და ადგილას. გამოუცხადებლობის შემთხვევაში იგი შეიძლება იძულებით მიიყვანონ.

3. მიყვანა ხორციელდება იმ მიზნით, რომ უზრუნველყოფილ იქნეს საგამოძიებო ან სხვა საპროცესო მოქმედებაში ან სასამართლო სხდომაში მოწმის მონაწილეობა, თუ იგი უარს ამბობს ნებაყოფლობით გამოცხადებაზე.

4. ექსპერტიზის ინიციატორი მხარე ვალდებულია უზრუნველყოს ბრალდებულის, დაზარალებულისა და მოწმის ექსპერტთან მიყვანა, თუ აუცილებელი გახდა მათი სხეულის ან ფსიქიკის გამოკვლევა ან თუ აუცილებლად იქნა მიჩნეული ექსპერტიზაზე აღნიშნულ პირთა დასწრება. იძულებით მიყვანა ხდება მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით, რომელიც გამოიტანება ამ კოდექსის 144-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული წესით. გამოძიების სტადიაზე ბრალდებულის მიყვანა დასაშვებია მხოლოდ სასამართლოს განჩინებით.

5. მიყვანის შესახებ გადაწყვეტილებაში აღნიშნული უნდა იყოს: მისაყვანი პირის სახელი, გვარი, საპროცესო მდგომარეობა, საცხოვრებელი ან სამუშაო ადგილი; მისი მიყვანის საფუძველი; როდის და სად უნდა მიიყვანონ პირი; ვის ევალება მისი მიყვანა.

    მუხლი 150. მიყვანის შესახებ გადაწყვეტილების აღსრულება

1. მიყვანის შესახებ გადაწყვეტილება აღსასრულებლად გადაეცემა შესაბამის სამართალდამცავ ორგანოს.

2. როდესაც მისაყვან პირს აღმოაჩენენ, უფლებამოსილი თანამდებობის პირი მას ხელწერილით აცნობს გადაწყვეტილებას მიყვანის შესახებ და მიჰყავს გადაწყვეტილებაში მითითებულ ორგანოში (პირთან). ამასთანავე, გადაწყვეტილებაზე უნდა გაკეთდეს ჩანაწერი პირის აღმოჩენის დროისა და ადგილის, მიყვანის დროის, აგრეთვე მიყვანასთან დაკავშირებით მისი განცხადებებისა და საჩივრების შესახებ.

3. მიყვანის შესახებ გადაწყვეტილება უნდა აღსრულდეს გონივრულ ვადაში.

4. თუ უფლებამოსილი თანამდებობის პირი დაადგენს, რომ პირის მიყვანა შეუძლებელია, იგი მიყვანის შესახებ გადაწყვეტილებაზე წერილობით მიუთითებს ამის მიზეზებს და გადაწყვეტილებას აღსრულების გარეშე უბრუნებს მიყვანის ინიციატორს.

    მუხლი 151. ქონებაზე ყადაღის დადების მიზანი და საფუძველი

1. სისხლის სამართლის საპროცესო იძულების ღონისძიების, ქონების შესაძლო ჩამორთმევის უზრუნველსაყოფად სასამართლოს შეუძლია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე ყადაღა დაადოს ბრალდებულის, მისი მოქმედებისათვის მატერიალურად პასუხისმგებელი პირის ან/და მასთან დაკავშირებული პირის ქონებას, მათ შორის, საბანკო ანგარიშებს, თუ არსებობს მონაცემები, რომ ქონებას გადამალავენ ან დახარჯავენ ან/და ქონება დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული. თუ არსებობს მონაცემები, რომ ქონება დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული, მაგრამ მისი მოძიება ვერ ხერხდება, სასამართლო უფლებამოსილია ყადაღა დაადოს ამ ქონების ეკვივალენტური ღირებულების ქონებას. ამ ნაწილში მითითებული პირობების არსებობისას, თუ ბრალდებული თანამდებობის პირია, პროკურორი ვალდებულია სასამართლოს წინაშე დააყენოს შუამდგომლობა თანამდებობის პირის ქონებაზე, მათ შორის, საბანკო ანგარიშებზე, ყადაღის დადების, აგრეთვე თანამდებობის პირის მიერ სახელმწიფოს სახელით დადებული ხელშეკრულებებით ნაკისრი ვალდებულებების შესრულების შეჩერების ან სარჩელის უზრუნველყოფის სხვა ღონისძიებების განხორციელების თაობაზე.

2. ამ კოდექსით გათვალისწინებულ ქონებაზე ყადაღის დადება ასევე გამოიყენება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 323-ე–330-ე და 3311 მუხლებით გათვალისწინებული ერთ-ერთი დანაშაულის ან სხვა განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის მომზადებისას, აგრეთვე მათი აღკვეთის უზრუნველსაყოფად, თუ არსებობს საკმარისი მონაცემები, რომ ეს ქონება გამოყენებული იქნება დანაშაულის ჩასადენად.

3. სასამართლოს შეუძლია ასევე ყადაღა დაადოს ქონებას, თუ არსებობს საკმარისი მონაცემები, რომ ეს კორუფციული, რეკეტული, „ქურდული სამყაროს“ წევრის/„კანონიერი ქურდის“ ან საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 194-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისთვის მსჯავრდებული პირის ქონებაა.

31. ბრალდების მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს მიერ მიღებული ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ განჩინებით შეიძლება ასევე ყადაღა დაედოს ქონებას, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ამ ქონების მიმართ ჩადენილია დანაშაული, ან/და არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ეს ქონება დანაშაულებრივი გზითაა მოპოვებული, ამასთანავე, აღნიშნულ ქონებაზე ყადაღის დადება საჭიროა ერთი ან რამდენიმე შემდეგი მიზნის მისაღწევად:

ა) ახალი დანაშაულის ჩადენის აღსაკვეთად;

ბ) განადგურებისგან ან დაზიანებისგან მის დასაცავად;

გ) მისი გადამალვის, გასხვისების ან დახარჯვის აღსაკვეთად;

დ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 52-ე მუხლის საფუძველზე მისი შესაძლო ჩამორთმევის უზრუნველსაყოფად.

4. ქონებაზე ყადაღის დადებასთან დაკავშირებული საკითხების გადაწყვეტისას შესაძლოა გამოყენებულ იქნეს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის დებულებები, თუ ისინი არ ეწინააღმდეგება ამ კოდექსს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328  

საქართველოს 2018 წლის 18  აპრილის  კანონი №2153  –  ვებგვერდი, 01.05.2018წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 25 თებერვლის გადაწყვეტილება №2/1/1434,1466 – ვებგვერდი, 01.03.2022წ.

საქართველოს 2022 წლის 23 სექტემბრის კანონი №1854 – ვებგვერდი, 28.09.2022წ.

     მუხლი 152. ქონებაზე ყადაღის დადებისას უფლებამოსილებათა შეზღუდვა

1. ამ კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი, მე-2 ან მე-3 ნაწილით ან იმავე მუხლის 31 ნაწილის „ა“ ან „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ქონებაზე ყადაღის დადება მის მესაკუთრეს ან მფლობელს უკრძალავს ქონების განკარგვას, ხოლო აუცილებლობის შემთხვევაში – აგრეთვე ქონებით სარგებლობას.

11. ამ კოდექსის 151-ე მუხლის 31 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ქონებაზე ყადაღის დადება მის მესაკუთრეს ან მფლობელს უკრძალავს ქონებით მხოლოდ სარგებლობას, ხოლო იმავე ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში − ქონების მხოლოდ განკარგვას.

2. კომერციული ბანკის ლიკვიდატორი, სპეციალური მმართველი ან საგადახდო მომსახურების პროვაიდერის, მიკრობანკის ლიკვიდატორი უფლებამოსილია ყადაღადადებული ანგარიშები „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის, „საგადახდო სისტემისა და საგადახდო მომსახურების შესახებ“ საქართველოს კანონისა და „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად სხვა კომერციულ ბანკში, სხვა საგადახდო მომსახურების პროვაიდერში, სხვა მიკრობანკში ან/და საქართველოს ეროვნულ ბანკში გადაიტანოს.

3. „დემატერიალიზებული ფასიანი ქაღალდების ფლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით, „ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონით, „საინვესტიციო ფონდების შესახებ“ საქართველოს კანონით, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონითა და „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ლიკვიდატორი ან სპეციალური მმართველი უფლებამოსილია ყადაღადადებული ფასიანი ქაღალდების ანგარიშები უცვლელად გადაიტანოს სხვა ანგარიშის მწარმოებელთან ან შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე ფინანსურ ინსტიტუტში.

საქართველოს 2017 წლის 23  დეკემბრის   კანონი №1902  –  ვებგვერდი, 11.01.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 20 დეკემბრის კანონი №5660 – ვებგვერდი, 31.12.2019წ.

საქართველოს 2022 წლის 9 სექტემბრის კანონი №1805 - ვებგვერდი, 23.09.2022წ.

საქართველოს 2022 წლის 23 სექტემბრის კანონი №1854 – ვებგვერდი, 28.09.2022წ.

საქართველოს 2023 წლის 22 თებერვლის კანონი №2619 – ვებგვერდი, 10.03.2023წ.

საქართველოს 2023 წლის 16 ნოემბრის კანონი №3725 – ვებგვერდი, 07.12.2023წ.

 

მუხლი 153. ქონება, რომელსაც არ შეიძლება ყადაღა დაედოს 

1. არ შეიძლება ყადაღა დაედოს პირისთვის საჭირო კვების პროდუქტებს, სათბობს, პროფესიული საქმიანობის ინვენტარს და სხვა საგნებს, რომლებიც უზრუნველყოფს ადამიანის ნორმალურ სასიცოცხლო პირობებს, აგრეთვე „ფინანსური გირავნობის, ურთიერთგაქვითვისა და დერივატივების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ ფინანსურ გირავნობას (ფინანსური გირავნობის საგანს), „იპოთეკით დაცული ობლიგაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ უზრუნველყოფის აქტივების გაერთიანებაში შემავალ აქტივებს და „საგადახდო სისტემისა და საგადახდო მომსახურების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული სისტემის მონაწილის ანგარიშსწორების ანგარიშს.

2. საქართველოს ეროვნული ბანკის მიმართვის საფუძველზე არ შეიძლება ყადაღა დაედოს „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონისა და „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად რეზოლუციის რეჟიმში მყოფი კომერციული ბანკის ქონებას და მასში არსებულ საბანკო ანგარიშებს, ხოლო ყადაღადადებულ ქონებასა და საბანკო ანგარიშებზე ყადაღის მოქმედება უნდა შეჩერდეს საქართველოს ეროვნული ბანკის მიმართვაში მითითებული ვადით, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს 90 კალენდარულ დღეს. მოსამართლე განჩინებას გამოიტანს საქართველოს ეროვნული ბანკის მიმართვიდან 24 საათის განმავლობაში. თუ რეზოლუციის რეჟიმი განჩინებაში განსაზღვრულ ვადაზე ადრე დასრულდება, საქართველოს ეროვნული ბანკი ვალდებულია ამის შესახებ შეატყობინოს სასამართლოს, რომელიც გააუქმებს შეჩერების შესახებ განჩინების მოქმედებას.

[3. არ შეიძლება ყადაღა დაედოს „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის 2 1  მუხლის 4 2  პუნქტით გათვალისწინებულ საპენსიო აქტივებს, თუ უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენება მოთხოვნილია იმავე პუნქტში მითითებული შესაბამისი კანონით განსაზღვრული სუბიექტის მიმართ არსებული სადავო მოთხოვნიდან გამომდინარე. (ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან) ]

საქართველოს 2012 წლის 25 მაისის კანონი №6314 – ვებგვერდი, 12.06.2012წ.

საქართველოს 2019 წლის 20 დეკემბრის კანონი №5660 – ვებგვერდი, 31.12.2019წ.

საქართველოს 2019 წლის 20 დეკემბრის კანონი №5684 – ვებგვერდი, 31.12.2019წ.

საქართველოს 2022 წლის 29 ნოემბრის კანონი №2118 – ვებგვერდი, 16.12.2022წ.

საქართველოს 2023 წლის 28 ივნისის კანონი №3351 – ვებგვერდი, 19.07.2023წ.

    მუხლი 154. ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ შუამდგომლობა და მისი განხილვის წესი

1. მხარე ადგენს და გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს უგზავნის დასაბუთებულ შუამდგომლობას ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ და მისი განხილვისათვის საჭირო ინფორმაციას.

11. ამ კოდექსის 158-ე მუხლის მე-2 ან მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ქონებაზე ყადაღის დადების წინა ეტაპზე დადგენილი 12-თვიანი ვადის ამოწურვამდე, თუ კვლავ არსებობს ქონებაზე ყადაღის დადების შესაბამისი საფუძველი, ბრალდების მხარე უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით შემდეგ ეტაპზე დადგენილი 12 თვის ვადით ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ.

12. ამ კოდექსის 158-ე მუხლის მე-2 ან მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, თუ გაუქმდა ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ განჩინება, თუმცა არ ამოწურულა იმავე ნაწილით გათვალისწინებული ვადა და არსებობს ამავე კოდექსის 151-ე მუხლის 31 ნაწილით გათვალისწინებული საფუძველი, ბრალდების მხარე უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით დარჩენილ ეტაპებზე დადგენილი ვადით ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ.

13. ამ კოდექსის 151-ე მუხლის 31 ნაწილით გათვალისწინებული საფუძვლით ქონებაზე ყადაღის დადების შემდეგ, თუ დასტურდება ამ კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი, მე-2 ან მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული საფუძვლის არსებობა, ბრალდების მხარე უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით შეცვლილი საფუძვლით ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ.

14. ბრალდების მხარე უფლებამოსილია სისხლის სამართლის პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ განჩინების სრულად ან ნაწილობრივ გაუქმების თაობაზე.

2. მოსამართლე შუამდგომლობისა და მისი განხილვისათვის საჭირო ინფორმაციის შესვლიდან არა უგვიანეს 48 საათისა ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს შუამდგომლობას. მოსამართლე უფლებამოსილია შუამდგომლობა განიხილოს შუამდგომლობის დამყენებელი მხარის მონაწილეობით. ამ შემთხვევაში შუამდგომლობის განხილვისას გამოიყენება ამ კოდექსის 144-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული წესი.

საქართველოს 2022 წლის 23 სექტემბრის კანონი №1854 – ვებგვერდი, 28.09.2022წ.

      მუხლი 155. დადგენილება გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ

1. გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში (გარდა ამ კოდექსის 153-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა), თუ  არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ქონებას გადამალავენ ან გაანადგურებენ, პროკურორს უფლება აქვს, გამოიტანოს დასაბუთებული დადგენილება ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ.

2. გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ დადგენილების აღსრულებიდან 12 საათის განმავლობაში (ხოლო თუ ამ ვადის ამოწურვა ემთხვევა არასამუშაო დროს, მაშინ ამ დროის გასვლიდან არა უგვიანეს 1 საათისა) პროკურორმა ყადაღის დადების თაობაზე უნდა შეატყობინოს გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს ან სასამართლოს, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზედაც ჩატარდა საპროცესო მოქმედება, უნდა წარუდგინოს შუამდგომლობა ყადაღის კანონიერების შემოწმების შესახებ და უნდა გადასცეს სისხლის სამართლის საქმის მასალები (ან მათი ასლები), რომლებიც ასაბუთებს საგამოძიებო მოქმედების გადაუდებლად ჩატარების აუცილებლობას. სასამართლო მასალების შესვლიდან არა უგვიანეს 24 საათისა ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს შუამდგომლობას. სასამართლო უფლებამოსილია შუამდგომლობა განიხილოს პროკურორის და იმ პირის მონაწილეობით, რომლის მიმართაც ჩატარდა საგამოძიებო მოქმედება.

საქართველოს 2019 წლის 20 დეკემბრის კანონი №5660 – ვებგვერდი, 31.12.2019წ.

     მუხლი 156. ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ სასამართლოს განჩინების გასაჩივრება

ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ სასამართლოს განჩინება უნდა გადაეცეს გასაჩივრების უფლების მქონე პირს განჩინების გამოცემიდან 48 საათის განმავლობაში. ეს განჩინება საჩივრდება ამ კოდექსის 207-ე მუხლით დადგენილი წესით. განჩინების გასაჩივრება შეუძლიათ პროკურორს, ბრალდებულს ან/და პირს, რომლის ქონებრივი უფლებებიც შეიძლება დაირღვეს ამ განჩინების შედეგად, აგრეთვე მათ ადვოკატებს. განჩინების გასაჩივრების ვადა აითვლება უფლებამოსილი პირისთვის მისი გადაცემის მომენტიდან.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

    მუხლი 157. ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ განჩინების (დადგენილების) აღსრულების წესი

1. მხარე სასამართლოს განჩინებას, ხოლო გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში – პროკურორის დადგენილებას ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ წარუდგენს იმ პირს, რომელთანაც არის ქონება, და მოითხოვს ამ ქონების გადმოცემას. თუ ამ მოთხოვნის შესრულებაზე უარი ითქვა ან არსებობს სარწმუნო მონაცემები, რომ მთელი ქონება არ გადმოცემულა, ტარდება ჩხრეკა ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

2. ყადაღის დადებისას განისაზღვრება, რა საგანსა და ფასეულობას უნდა დაედოს ყადაღა განჩინებაში (დადგენილებაში) აღნიშნული თანხის ფარგლებში.

3. ქონებაზე ყადაღის დადებაში შესაძლოა მონაწილეობა მიიღოს ექსპერტმა, რომელიც განსაზღვრავს ქონების ღირებულებას.

4. დანაშაულის შედეგად მიყენებული ზიანის ოდენობა და იმ ქონების ღირებულება, რომელსაც ყადაღა ედება, განისაზღვრება საშუალო საბაზრო ფასებით.

5. საბანკო ანგარიშზე ყადაღის დადებისას იზღუდება პირის უფლება, განკარგოს თავის საბანკო ანგარიშზე არსებული ან რიცხული ფულადი სახსრები, ხოლო გარკვეული ოდენობის თანხაზე ყადაღის დადებისას იზღუდება პირის უფლება, განკარგოს თავის საბანკო ანგარიშზე არსებული ან რიცხული ფულადი სახსრები ყადაღის მოცულობის ფარგლებში. თუ საკუთრება დანაშაულებრივი გზით მოპოვებული სახსრებით არის შეძენილი ან გაზრდილი, ყადაღა შეიძლება დაედოს მთელ ქონებას ან მის მეტ წილს. ყადაღა ედება ბრალდებულის, მისი ოჯახის წევრის, ახლო ნათესავის, დაკავშირებული პირის ან/და რეკეტული დაჯგუფების ქონებას (მათ შორის, იურიდიული პირისა და მისი შვილობილი კომპანიების ქონებას), მიუხედავად ბრალდებულის წილისა ამ ქონებაში, თუ არსებობს საკმარისი მტკიცებულებები, რომ ეს ქონება ან მისი ნაწილი რეკეტულია.

6. ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ დგება ოქმი. 

7. ყადაღადადებული ქონება, გარდა უძრავი და დიდგაბარიტიანი საგნებისა, ამოღებულ უნდა იქნეს.

საქართველოს 2012 წლის 25 მაისის კანონი №6314 – ვებგვერდი, 12.06.2012წ.

      მუხლი 158. ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ სასამართლოს განჩინების მოქმედების ვადა

1. ქონებას ყადაღა ედება განაჩენის აღსასრულებლად მიქცევამდე, სისხლისსამართლებრივი დევნის ან/და გამოძიების შეწყვეტამდე, გარდა ამ კოდექსის 151-ე მუხლის 31 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

2. ამ კოდექსის 151-ე მუხლის 31 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ქონებას ყადაღა ედება 2 ეტაპად და თითოეულ ეტაპზე ქონებაზე ყადაღის დადების ვადა 12 თვეა.

3. ამ კოდექსის 151-ე მუხლის 31 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, თუ დაწყებულია „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენის შესაბამისი პროცედურები, ქონებას ყადაღა ედება 4 ეტაპად და თითოეულ ეტაპზე ყადაღის დადების ვადა 12 თვეა.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 25 თებერვლის გადაწყვეტილება №2/1/1434,1466 – ვებგვერდი, 01.03.2022წ.

საქართველოს 2022 წლის 23 სექტემბრის კანონი №1854 – ვებგვერდი, 28.09.2022წ.

    მუხლი 159. ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების საფუძველი

ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენება შეიძლება, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ამ თანამდებობაზე (სამუშაოზე) დარჩენით იგი ხელს შეუშლის გამოძიებას, დანაშაულის შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას ან განაგრძობს დანაშაულებრივ საქმიანობას.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 159-ე მუხლის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს ადგილობრივი თვითმმართველობის საყოველთაო, თანასწორი და პირდაპირი საარჩევნო უფლების საფუძველზე, ფარული კენჭისყრით არჩეული პირების თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენებას)

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 23 მაისის გადაწყვეტილება №3/ 1 /574  – ვებგვერდი, 29.05.2014წ.

    მუხლი 160. სასამართლოს განჩინება ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების შესახებ

1. ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ პროკურორი წერილობითი შუამდგომლობით მიმართავს გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს, რომელსაც საკმარისი საფუძვლის არსებობისას გამოაქვს განჩინება ამ ღონისძიების გამოყენების შესახებ.

2. ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების შესახებ სასამართლოს განჩინებაში უნდა აღინიშნოს თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადასაყენებელი პირის ვინაობა, მისი თანამდებობა (სამუშაო ადგილი), თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების საფუძველი, ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების მოთხოვნა, რომელიც დაწესებულების, საწარმოს ან ორგანიზაციის ხელმძღვანელს ეგზავნება.

3. სასამართლოს განჩინება ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების შესახებ სავალდებულოა შესაბამისი დაწესებულების, საწარმოს ან ორგანიზაციის ხელმძღვანელისათვის. იგი ვალდებულია სასამართლოს განჩინება შემოსვლისთანავე, დაუყოვნებლივ აღასრულოს და ეს შეატყობინოს სასამართლოს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 23 მაისის გადაწყვეტილება №3/ 1 /574  – ვებგვერდი, 29.05.2014წ.

    მუხლი 161. ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების ვადა

1. მოსამართლეს უფლება აქვს, გამოიტანოს განჩინება საქმეზე შემაჯამებელი გადაწყვეტილების მიღებამდე ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების შესახებ.

2. სასამართლოს განჩინება ბრალდებულის თანამდებობიდან (სამუშაოდან) გადაყენების ან გადაყენებაზე უარის თქმის შესახებ შეიძლება გასაჩივრდეს ამ კოდექსის 207-ე მუხლით გათვალისწინებული წესით.

    მუხლი 162. ზოგიერთი პირის თანამდებობიდან გადაყენება (თანამდებობრივი უფლებამოსილების განხორციელებისაგან ჩამოცილება)

1. საქართველოს პარლამენტის წევრის, აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკების უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოების დეპუტატების, საქართველოს სახალხო დამცველის, მოსამართლის, გენერალური აუდიტორის თანამდებობიდან გადაყენების (თანამდებობრივი უფლებამოსილების განხორციელებისაგან ჩამოცილების) საკითხი წყდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნულ პირთა თანამდებობიდან გადაყენების (თანამდებობრივი უფლებამოსილების განხორციელებისაგან ჩამოცილების) მოთხოვნით მიმართვის უფლება აქვს საქართველოს გენერალურ პროკურორს.

საქართველოს 2012 წლის 2 2 ივნისის კანონი №6 550 – ვებგვერდი, 29 .0 6 .2012წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 163. ბრალდებულისათვის (მსჯავრდებულისათვის) საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების საფუძველი

საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედება შეიძლება შეჩერდეს, თუ პირი, რომელზედაც გაცემულია საქართველოს მოქალაქის პასპორტი, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტი, ბრალდებულია (მსჯავრდებულია) ამ კოდექსით დადგენილი წესით და არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ აღნიშნული პასპორტის/ დოკუმენტის გამოყენებით იგი შეძლებს საქართველოდან გასვლას ან საზღვარგარეთ გადაადგილებას.

საქართველოს 2011 წლის 1 ივლისის კანონი №4995 - ვებგვერდი, 15.07.2011წ.

    მუხლი 164. გადაწყვეტილება ძებნილი ბრალდებულისათვის (მსჯავრდებულისათვის) საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების შესახებ

1. ძებნილი ბრალდებულისათვის (მსჯავრდებულისათვის) საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ პროკურორი წერილობითი შუამდგომლობით მიმართავს გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს, რომელსაც საკმარისი საფუძვლის არსებობისას გამოაქვს განჩინება ამ ღონისძიების გამოყენების შესახებ. სასამართლო უფლებამოსილია შუამდგომლობა განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე. სასამართლოს განჩინება შეიძლება გასაჩივრდეს ამ კოდექსის 207-ე მუხლით გათვალისწინებული წესით.

2. საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების შესახებ სასამართლოს განჩინებაში უნდა აღინიშნოს: განჩინების შედგენის თარიღი და ადგილი; რომელი თანამდებობის პირი ან ორგანოა უფლებამოსილი, აღასრულოს განჩინება; პასპორტის/დოკუმენტის მფლობელის სახელი, გვარი, დაბადების თარიღი, პირადი ნომერი; პასპორტის/დოკუმენტის ნომერი, პასპორტის/დოკუმენტის გამცემი ორგანო და პასპორტის/დოკუმენტის გაცემის თარიღი. 

3. საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერება გულისხმობს ძებნილი ბრალდებულისათვის (მსჯავრდებულისათვის) საქართველოდან გასვლის ან საზღვარგარეთ გადაადგილების უფლების შეზღუდვას. საქართველოს მოქალაქის პასპორტი, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტი, რომლის მოქმედებაც შეჩერდა, არ შეიძლება გამოყენებულ (მიღებულ) იქნეს, როგორც საქართველოდან გასვლისათვის ან საზღვარგარეთ გადაადგილებისათვის საკმარისი (საჭირო) დოკუმენტი.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 1 ივლისის კანონი №4995 - ვებგვერდი, 15.07.2011წ.

    მუხლი 165. ძებნილი ბრალდებულისათვის (მსჯავრდებულისათვის) საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების ვადა

1. ძებნილი ბრალდებულისათვის (მსჯავრდებულისათვის) საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედება შეჩერდება განაჩენის აღსრულებამდე, სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტამდე.

2. პროკურორი უფლებამოსილია ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ ვადაზე ადრე, ნებისმიერ დროს გამოიტანოს დადგენილება საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების გაუქმების შესახებ.

3. საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების გაუქმების შესახებ დადგენილება პროკურორმა დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს.

4. პირს, რომლის საქართველოს მოქალაქის პასპორტის, ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მოქმედებაც შეჩერდა, უფლება აქვს, აცნობოს სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს აღნიშნული პასპორტის/დოკუმენტის მოქმედების შეჩერების გაუქმების შესახებ.

საქართველოს 2011 წლის 1 ივლისის კანონი №4995 - ვებგვერდი, 15.07.2011წ.

საქართველოს 2012 წლის 25 მაისის კანონი №6317 - ვებგვერდი, 19 .0 6 .201 2 წ.

    მუხლი 1651. პენიტენციური დაწესებულებიდან ან მოთავსების სხვა ადგილიდან გაყვანისას/გადაყვანისას ან ექსტრადიციისას გაქცეული ბრალდებულის/ მსჯავრდებულის ძებნა

საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების − სპეციალური პენიტენციური სამსახურის (შემდგომ − სპეციალური პენიტენციური სამსახური) გენერალური დირექტორის შუამდგომლობის საფუძველზე პროკურორი გამოსცემს დადგენილებას პენიტენციური დაწესებულებიდან ან მოთავსების სხვა ადგილიდან გაყვანისას/გადაყვანისას ან ექსტრადიციისას გაქცეული ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პოლიციის ორგანოების მეშვეობით ძებნის შესახებ.

საქართველოს 2017 წლის 1  ივნისის კანონი  №945  - ვებგვერდი, 20.06.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 5   ივლისის  კანონი №3126  –  ვებგვერდი, 11.07.2018წ.

    მუხლი 1652. ბრალდებულისთვის ხანმოკლე პაემნის ან/და ხანგრძლივი პაემნის, მიმოწერის ან/და სატელეფონო საუბრის უფლების შეზღუდვის შესახებ გადაწყვეტილების მიღება, მისი გასაჩივრება და გადასინჯვა

1. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პენიტენციურ დაწესებულებაში მოთავსებული ბრალდებულის მიერ ხანმოკლე პაემნის ან/და ხანგრძლივი პაემნის, მიმოწერის ან/და სატელეფონო საუბრის უფლებით სარგებლობის შედეგად ჩადენილი იქნება დანაშაული, განხორციელდება მოწმეზე ზემოქმედება, ხელი შეეშლება მტკიცებულების მოპოვებას ან სხვაგვარად შეფერხდება მართლმსაჯულების განხორციელება, პროკურორი ან გამომძიებელი უფლებამოსილია ამ ნაწილით გათვალისწინებულ ბრალდებულს ამ კოდექსით დადგენილი წესით შეუზღუდოს ხანმოკლე პაემნის ან/და ხანგრძლივი პაემნის, მიმოწერის ან/და სატელეფონო საუბრის უფლება.

2. ბრალდებულს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული უფლება/უფლებები პროკურორის ან გამომძიებლის დადგენილებით შეიძლება შეეზღუდოს არაუმეტეს 2 თვით, გარდა ამავე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა. დადგენილებით განსაზღვრული უფლების/უფლებების შეზღუდვის ვადის ამოწურვის შემდეგ ამ უფლების/უფლებების შეზღუდვა უქმდება.

3. თუ ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული ვადის ამოწურვის მომენტისთვის კვლავ არსებობს ამავე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული სამართლებრივი საფუძველი, ან თუ აღნიშნული სამართლებრივი საფუძველი ბრალდებულის ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული უფლების/უფლებების შეზღუდვის გაუქმების შემდეგ კვლავ გამოვლინდა, პროკურორი ან გამომძიებელი უფლებამოსილია ეს უფლება/უფლებები იმდენჯერ შეზღუდოს, რამდენჯერაც შესაბამისი სამართლებრივი საფუძველი იარსებებს. ამ შემთხვევაში აღნიშნული უფლება/უფლებები თითოეულ ჯერზე შეიძლება შეიზღუდოს არაუმეტეს 2 თვით.

4. თუ ბრალდებულის ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული უფლების/უფლებების შეზღუდვისთვის საჭირო, შესაბამისი სამართლებრივი საფუძველი აღარ არსებობს, პროკურორი ვალდებულია გააუქმოს თავისი ან გამომძიებლის დადგენილება, ხოლო გამომძიებელი ვალდებულია გააუქმოს თავისი დადგენილება.

5. თუ ბრალდებულის ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული უფლების/უფლებების შეზღუდვისთვის საჭირო, შესაბამისი სამართლებრივი საფუძველი აღარ არსებობს, ბრალდებულს ან მის ადვოკატს უფლება აქვს, შუამდგომლობით მიმართოს პროკურორს და მოითხოვოს  იმავე ნაწილით გათვალისწინებული დადგენილების გაუქმება.

6. პროკურორის ან გამომძიებლის მიერ მიღებულ, ამ მუხლის პირველი ან მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ დადგენილებას, აგრეთვე ამავე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ შუამდგომლობასთან დაკავშირებით პროკურორის მიერ მიღებულ დადგენილებას შესაბამისი დადგენილების მიმღები უგზავნის პენიტენციურ დაწესებულებას ბრალდებულისთვის გადასაცემად, აგრეთვე ბრალდებულის ადვოკატს (მისი არსებობის შემთხვევაში).

7. ბრალდებულს ან მის ადვოკატს უფლება აქვს, პროკურორის მიერ მიღებული, ამ მუხლის პირველი ან მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული დადგენილება, აგრეთვე ამავე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ შუამდგომლობასთან დაკავშირებით პროკურორის მიერ მიღებული დადგენილება ჩაბარებიდან 5 დღეში გაასაჩივროს ზემდგომ პროკურორთან, ხოლო ამ საჩივართან დაკავშირებით ზემდგომი პროკურორის მიერ მიღებული დადგენილება ჩაბარებიდან 5 დღეში გაასაჩივროს შესაბამის რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში.

8. ბრალდებულს ან მის ადვოკატს უფლება აქვს, გამომძიებლის მიერ მიღებული, ამ მუხლის პირველი ან მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული დადგენილება ჩაბარებიდან 5 დღეში გაასაჩივროს პროკურორთან, ხოლო ამ საჩივართან დაკავშირებით პროკურორის მიერ მიღებული დადგენილება ჩაბარებიდან 5 დღეში გაასაჩივროს შესაბამის რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში.

9. რაიონული (საქალაქო) სასამართლო უფლებამოსილია ამ მუხლით გათვალისწინებული საჩივარი განიხილოს წარდგენიდან 5 დღის ვადაში, ზეპირი მოსმენით ან ზეპირი მოსმენის გარეშე. მოსამართლე აღნიშნულ საჩივარს ზეპირი მოსმენით განხილვის შემთხვევაში მხარეთა მონაწილეობით განიხილავს. მხარის გამოუცხადებლობა არ აბრკოლებს საჩივრის განხილვას.

საქართველოს 2023 წლის 15 დეკემბრის კანონი №4031 - ვებგვერდი, 26.12.2023წ.

კარი V

სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყება, აღკვეთის ღონისძიების შერჩევა, საპროცესო შეთანხმება

თავი XVIII

სისხლისსამართლებრივი დევნის საფუძვლები, დაკავება, ბრალდებულად ცნობა

    მუხლი 166. სისხლისსამართლებრივი დევნა # # 

სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყება და განხორციელება მხოლოდ პროკურორის დისკრეციული უფლებამოსილებაა.

    მუხლი 167. სისხლისსამართლებრივი დევნის ან/და სასამართლო განხილვის არდაწყება და შეჩერება

1. სისხლისსამართლებრივი დევნა იწყება პირის დაკავებისთანავე ან ბრალდებულად ცნობისთანავე (თუ ის არ დაუკავებიათ).

2. სისხლისსამართლებრივი დევნა ან/და სასამართლო განხილვა არ უნდა დაიწყოს ან უნდა შეჩერდეს:

ა) თუ საქართველოს პარლამენტმა/საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ/საქართველოს იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ თანხმობა არ მისცა სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის უფროსის, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსის, გენერალური აუდიტორის/მოსამართლის იმ ვადით სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემაზე, რა ვადაშიც აღნიშნულ პირს იმუნიტეტი იცავს; 

ბ) თუ დაისვა უცხოელისათვის იმუნიტეტის ჩამორთმევის საკითხი – საკითხის დასმის დღიდან მის ოფიციალურად გადაწყვეტამდე;

გ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 1431 ან/და 1432 მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულში დაზარალებული პირის მიმართ – მოსაფიქრებელი ვადის განმავლობაში;

დ) თუ კანონის კონსტიტუციურობის თაობაზე სასამართლომ მიმართა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს – მიმართვის დღიდან საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების მიღებამდე.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილში მითითებული რომელიმე გარემოების არსებობის შემთხვევაში გამოძიებისას პროკურორი, ხოლო საქმის სასამართლო განხილვისას – სასამართლო მხარის შუამდგომლობით იღებს გადაწყვეტილებას სისხლისსამართლებრივი დევნის ან/და სასამართლო განხილვის შეჩერების შესახებ.

4. თუ ამ მუხლის მე-2 ნაწილში აღნიშნული შეჩერების საფუძველი აღარ არსებობს, სასამართლო განხილვა/სისხლისსამართლებრივი დევნა უნდა დაიწყოს/განახლდეს.

5. საქართველოს პრეზიდენტის, საქართველოს პარლამენტის წევრის, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს წევრის, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს წევრის, საქართველოს საერთო სასამართლოს სხვა მოსამართლის, გენერალური აუდიტორის, საქართველოს სახალხო დამცველის, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის უფროსის, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსის, დიპლომატიური იმუნიტეტის მქონე პირის, აგრეთვე სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს იმ წარმომადგენლის, რომელიც თავისი უფლებამოსილების განხორციელებისას სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს წესდების შესაბამისად სარგებლობს იმუნიტეტით, სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემის, დაპატიმრებისა და მათ მიმართ სისხლის სამართლის საპროცესო იძულების სხვა ღონისძიების გამოყენების განსაკუთრებულ წესს განსაზღვრავს საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებები, ეს კოდექსი და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო აქტები. 

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის  2 2  ივნისის  კანონი №6 550  – ვებგვერდი,  29 .0 6 .2012წ. 

საქართველოს 2014 წლის 4 აპრილის   კანონი №2209  – ვებგვერდი, 08.04.2014წ.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის  5  სექტემბრის კანონი №3373  –  ვებგვერდი, 21.09.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

    მუხლი 168. დისკრეციული დევნა

1. დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენებით სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებაზე უარს პროკურორი აფორმებს შესაბამისი დადგენილებით. სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებაზე უარის თქმის შესახებ დადგენილების გამოტანამდე პროკურორი ვალდებულია კონსულტაცია გაიაროს დაზარალებულთან და შეადგინოს ოქმი ამ კოდექსის 56-ე მუხლის 51 ნაწილით დადგენილი წესით, ხოლო დადგენილების გამოტანის შემთხვევაში გაუგზავნოს მისი ასლი დაზარალებულს დადგენილების გამოტანიდან 1 კვირის ვადაში.

2. დაზარალებულს უფლება აქვს, სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებაზე უარის თქმის შესახებ პროკურორის დადგენილება ერთჯერადად გაასაჩივროს ზემდგომ პროკურორთან. ზემდგომი პროკურორის გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ჩადენილია განსაკუთრებით მძიმე დანაშაული ან დანაშაული, რომელიც, კანონის თანახმად, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის ქვემდებარეა. ამ შემთხვევაში, თუ ზემდგომი პროკურორი საჩივარს არ დააკმაყოფილებს, დაზარალებულს უფლება აქვს, პროკურორის გადაწყვეტილება გაასაჩივროს გამოძიების ადგილის მიხედვით რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში. სასამართლოს განჩინება გამოაქვს 15 დღის ვადაში, ზეპირი მოსმენით ან მის გარეშე. სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 168-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მე-2 წინადადების სიტყვები „ზემდგომი პროკურორის გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება,“) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2023 წლის 27 ივლისის გადაწყვეტილება №1/5/1355,1389 – ვებგვერდი, 31.07.2023წ.

3. თუ ზემდგომმა პროკურორმა ან სასამართლომ გააუქმა სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებაზე უარის თქმის შესახებ პროკურორის დადგენილება და არ გასულა სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემის ხანდაზმულობის ვადა, სისხლისსამართლებრივი დევნა უნდა დაიწყოს. ამ შემთხვევაში საქართველოს გენერალური პროკურორი ან მის მიერ უფლებამოსილი პირი სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებისა და სხვა საპროკურორო საქმიანობის განხორციელების ვალდებულებას სხვა პროკურორს აკისრებს.

4. ამ მუხლში მითითებული გადაწყვეტილებების შესახებ ეცნობება დაზარალებულს.

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2023 წლის 27 ივლისის გადაწყვეტილება №1/5/1355,1389 – ვებგვერდი, 31.07.2023წ.

    მუხლი 1681 . განრიდება

1. პროკურორს შეუძლია არ დაიწყოს ან შეწყვიტოს სისხლისსამართლებრივი დევნა პირის (განრიდების სუბიექტის) მიმართ ნაკლებად მძიმე ან მძიმე დანაშაულის ჩადენის ფაქტზე, თუ პირი (განრიდების სუბიექტი) შეასრულებს ქვემოთ ჩამოთვლილი პირობებიდან ერთს ან რამდენიმეს:

ა) უკანონოდ მოპოვებული ქონების სახელმწიფოსთვის გადაცემა ან ამ ქონების ღირებულების ანაზღაურება;

ბ) დანაშაულის იარაღის ან/და სამოქალაქო ბრუნვიდან ამოღებული ობიექტის სახელმწიფოსთვის გადაცემა;

გ) მისი ქმედების შედეგად მიყენებული ზიანის სრული ან ნაწილობრივი ანაზღაურება;

დ) სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ ფულადი თანხის გადახდა, რომლის მინიმალური ოდენობაა 500 ლარი;

ე) საზოგადოებისათვის სასარგებლო უსასყიდლო სამუშაოს შესრულება 40 საათიდან 400 საათამდე;

ვ) ოჯახური დანაშაულის შემთხვევაში − ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო სწავლების კურსის გავლა.

2. განრიდება არ გამოიყენება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 1431 , 1432 , 1433 , 144-ე, 1441 , 1442  და 1443  მუხლებით, აგრეთვე სისხლის სამართლის პოლიტიკის სახელმძღვანელო პრინციპებით განსაზღვრულ დანაშაულთა საქმეებზე. 

3. თუ პირი (განრიდების სუბიექტი) არ შეასრულებს განრიდების პირობებს, პროკურორს უფლება აქვს, დაიწყოს ან განაახლოს სისხლისსამართლებრივი დევნა.

საქართველოს 2011 წლის 21 ივნისის კანონი №4868 - ვებგვერდი, 06.07.2011წ.

საქართველოს 2011 წლის 25 ნოემბრის კანონი №5352 - ვებგვერდი, 05.12.2011წ.

საქართველოს 2014  წლის  17  ოქტომბრის კანონი №2706 - ვებგვერდი, 31.10 .2014 წ.

    მუხლი 1682 . განრიდების გამოყენების წესი

1. პირისათვის (განრიდების სუბიექტისათვის) განრიდების შეთავაზება ხორციელდება წერილობითი ფორმით. მასში მოცემულია განრიდების პირობები, მათი შესრულების დრო, ადგილი და საშუალება.

2. პირს (განრიდების სუბიექტს) წერილობით განემარტება, რომ განრიდების პირობების შესრულება ნებაყოფლობითია და ის სარგებლობს ბრალდებულის ყველა უფლებით.

3. განრიდების შესახებ გადაწყვეტილების მიღებამდე პროკურორი კონსულტაციას გადის დაზარალებულთან (ასეთის არსებობის შემთხვევაში).

4. განრიდება, როგორც წესი, გამოიყენება წინასასამართლო სხდომის გამართვამდე. განრიდება შეიძლება აგრეთვე გამოყენებულ იქნეს წინასასამართლო სხდომის შემდეგ, თუ მხარეები განრიდების გამოყენების მიზნით სასამართლოს მიმართავენ შუამდგომლობით საქმის პროკურორისათვის დაბრუნების თაობაზე. ამ შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია საქმე დაუბრუნოს პროკურორს, რომელიც ბრალდებულს შესთავაზებს განრიდებას.

5. განრიდება არ გამოიყენება იმ ბრალდებულის მიმართ, რომელსაც აღკვეთის ღონისძიების სახით შეფარდებული აქვს პატიმრობა.

6. განრიდების შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას პროკურორი ხელმძღვანელობს ამ კოდექსითა და სისხლის სამართლის პოლიტიკის სახელმძღვანელო პრინციპებით.

საქართველოს 2011 წლის 21 ივნისის კანონი №4868 - ვებგვერდი, 06.07.2011წ.

საქართველოს 2011 წლის 25 ნოემბრის კანონი №5352 - ვებგვერდი, 05.12.2011წ.

    მუხლი 169. პირის ბრალდებულად ცნობა

1. პირის ბრალდებულად ცნობის საფუძველია გამოძიების სტადიაზე შეკრებილ იმ მტკიცებულებათა ერთობლიობა, რომლებიც საკმარისია დასაბუთებული ვარაუდისათვის, რომ ამ პირმა დანაშაული ჩაიდინა.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 169-ე მუხლის პირველი ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს ამავე კოდექსის 76-ე მუხლით განსაზღვრული (2013 წლის 14 ივნისის რედაქცია)  მტკიცებულების –  ირიბი ჩვენების საფუძველზე პირის ბრალდებულად ცნობის შესაძლებლობას) -  საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 22 იანვრის გადაწყვეტილება №1/1/548 – ვებგვერდი, 04.02.2015წ.

2. ბრალის წაყენებისათვის საკმარისი საფუძვლის არსებობისას პროკურორი უფლებამოსილია გამოიტანოს დადგენილება პირის ბრალდების შესახებ. დადგენილების გამოტანის შემდეგ პროკურორი განსაზღვრავს ბრალის წაყენების დროსა და ადგილს. ბრალი წაყენებულ უნდა იქნეს დადგენილების გამოტანიდან არა უგვიანეს 24 საათისა.

3. ბრალდების შესახებ დადგენილებაში უნდა აღინიშნოს:

ა) ბრალდებულის სახელი და გვარი, მამის სახელი, დაბადების რიცხვი, თვე და წელი, პირადი ნომერი;

ბ) ბრალდების ფორმულირება – ინკრიმინირებული ქმედების აღწერა, მისი ჩადენის ადგილის, დროის, ხერხის, საშუალების, იარაღის, აგრეთვე ამ ქმედებით გამოწვეული შედეგის მითითებით;

გ) გამოძიებით მოპოვებული მტკიცებულებები, რომლებიც საკმარისია დასაბუთებული ვარაუდისათვის, რომ აღნიშნული დანაშაული ამ პირმა ჩაიდინა;

დ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მუხლი, ნაწილი და ქვეპუნქტი, რომლებითაც გათვალისწინებულია ეს დანაშაული.

4. ბრალდების შესახებ დადგენილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა შეიცავდეს გადაწყვეტილებას პირის ბრალდების თაობაზე.

5. პროკურორი ან მისი დავალებით გამომძიებელი ბრალდების შესახებ დადგენილებას გააცნობს ბრალდებულსა და მის ადვოკატს (თუ ბრალდებულის ინტერესებს ადვოკატი იცავს), რომლებიც ხელმოწერით ადასტურებენ დადგენილების გაცნობისა და მისი ასლის მიღების ფაქტს. დადგენილების ასლი ბრალდებულის უფლებებისა და მოვალეობების ნუსხით გადაეცემა ბრალდებულს ან/და მის ადვოკატს. თუ ბრალდებული ან მისი ადვოკატი უარს ამბობს დადგენილების გაცნობისა და მისი ასლის მიღების ფაქტის ხელმოწერით დადასტურებაზე, დადგენილებაზე აღინიშნება ხელმოწერაზე უარის თქმის მიზეზი.

6. თუ ბრალდებული თავს არიდებს საგამოძიებო ორგანოში გამოცხადებას, მას ან მის ახლო ნათესავს ეძლევა გონივრული ვადა ადვოკატის ასაყვანად. თუ იგი ამ ვადაში არ აიყვანს ადვოკატს, ბრალდებულს ადვოკატი დაენიშნება სავალდებულო წესით. პროკურორი ან მისი დავალებით გამომძიებელი ბრალის წასაყენებლად იძახებს ბრალდებულის ადვოკატს და გააცნობს ბრალდების შესახებ დადგენილებას, რაც ჩაითვლება ბრალის წაყენებად. ბრალდებულის ადვოკატი წერილობით ადასტურებს ბრალდების გაცნობის ფაქტს.

7. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს წევრის ბრალდებისთვის აუცილებელია საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის თანხმობა. სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის უფროსის, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსის, გენერალური აუდიტორის ბრალდებისთვის აუცილებელია საქართველოს პარლამენტის თანხმობა. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს წევრის,  საქართველოს საერთო სასამართლოს სხვა მოსამართლის ბრალდებისთვის აუცილებელია საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს თანხმობა. 

8. დანაშაულის ერთი შემთხვევის გამო წინასასამართლო სხდომის დაწყებამდე პირი ბრალდებულად შეიძლება ცნობილი იყოს არა უმეტეს 9 თვისა, თუ ამ ვადის გასვლამდე მისთვის დანაშაულის სხვა შემთხვევის გამო არ წაუყენებიათ ახალი ბრალი. ასეთი ბრალის წაყენებისას აღნიშნული ვადის დინება წყდება და ვადა აითვლება ახალი ბრალის წაყენების დღიდან. აღნიშნული ვადის გასვლისთანავე წყდება სისხლისსამართლებრივი დევნა პირის მიმართ. თუ პირის მიმართ შეწყდა სისხლისსამართლებრივი დევნა ამ ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, დაუშვებელია მომავალში მისთვის იმავე ბრალის წაყენება.

9. პირს უფლება აქვს, ბრალდების შესახებ დადგენილების გადაცემიდან 10 დღის ვადაში, ამ კოდექსით დადგენილი წესით შეიტანოს სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების შეგნებულად გაჭიანურების თაობაზე საჩივარი ზემდგომ პროკურორთან ან გამოძიების ადგილის მიხედვით რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში, რომელიც საჩივარს იხილავს მისი შესვლიდან 3 დღე-ღამის ვადაში. სასამართლო უფლებამოსილია საჩივარი განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე. საჩივრის დაკმაყოფილება არის ამ პირის მიმართ აღნიშნულ ბრალდებასთან დაკავშირებით არსებული ყველა იმ მტკიცებულების დაუშვებლად ცნობის საფუძველი, რომელიც მოპოვებულ იქნა გამოძიების დროს, მას შემდეგ, რაც შეიქმნა პირის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების საკმარისი საფუძველი. ამ ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სასამართლოს განჩინება შეიძლება ამ კოდექსის 207-ე მუხლით გათვალისწინებული წესით გასაჩივრდეს შესაბამისი სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის  2 2  ივნისის  კანონი №6 550  – ვებგვერდი,  29 .0 6 .2012წ. 

საქართველოს 2014 წლის 4 აპრილის   კანონი №2209  – ვებგვერდი, 08.04.2014წ.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 22 იანვრის გადაწყვეტილება №1/1/548 – ვებგვერდი, 04.02.2015წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2018 წლის  5  სექტემბრის  კანონი №3373  –  ვებგვერდი, 21.09.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

    მუხლი 170. დაკავება

1. დაკავება არის თავისუფლების ხანმოკლე აღკვეთა.

2. პირი დაკავებულად ითვლება მიმოსვლის თავისუფლების შეზღუდვის მომენტიდან. დაკავების მომენტიდან პირი ითვლება ბრალდებულად.

    მუხლი 171. დაკავების საფუძველი

1. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პირმა ჩაიდინა დანაშაული, რომლისთვისაც კანონით სასჯელის სახით გათვალისწინებულია თავისუფლების აღკვეთა, ამასთანავე, პირი მიიმალება ან არ გამოცხადდება სასამართლოში, გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას ან ჩაიდენს ახალ დანაშაულს, ან თუ განიხილება „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის მე-4 პუნქტის შესაბამისად უცხო სახელმწიფოსგან თანხმობის გამოთხოვის საკითხი, გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს პროკურორის შუამდგომლობით, ზეპირი მოსმენის გარეშე გამოაქვს განჩინება პირის დაკავების თაობაზე. ეს განჩინება არ გასაჩივრდება.

2. პირის დაკავება სასამართლოს განჩინების გარეშე შესაძლებელია, თუ:

ა) პირს წაასწრეს დანაშაულის ჩადენისას ან ჩადენისთანავე;

ბ) პირი დაინახეს დანაშაულის ჩადენის ადგილას და მის მიმართ დაუყოვნებლივ ხორციელდება სისხლისსამართლებრივი დევნა მისი დაკავების მიზნით;

გ) პირზე, მასთან ან მის ტანსაცმელზე აღმოჩნდა ჩადენილი დანაშაულის აშკარა კვალი;

დ) პირი დანაშაულის ჩადენის შემდეგ მიიმალა, მაგრამ შემდგომ იგი თვითმხილველმა ამოიცნო;

ე) პირი შესაძლოა მიიმალოს;

ვ) პირი ძებნილია;

ზ) ამ შესაძლებლობას ითვალისწინებს „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონი.

3. პირის დაკავება სასამართლოს განჩინების გარეშე ნებადართულია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ პირმა ჩაიდინა დანაშაული და მისი მიმალვის, სასამართლოში გამოუცხადებლობის, საქმისათვის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის განადგურებისა თუ ახალი დანაშაულის ჩადენის საფრთხე თავიდან ვერ იქნება აცილებული სხვა, ალტერნატიული ღონისძიებით, რომელიც პროპორციულია სავარაუდოდ ჩადენილი დანაშაულის გარემოებებისა და ბრალდებულის პირადი მონაცემებისა.

4. არ შეიძლება დაკავებულ იქნეს ბავშვის უფლებათა კოდექსის 26-ე მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებული არასრულწლოვანი, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

საქართველოს 2018 წლის 20  ივლისის  კანონი №3157  –  ვებგვერდი, 06.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 20 სექტემბრის კანონი №5010 – ვებგვერდი, 27.09.2019წ.

საქართველოს 2020 წლის 21 მაისის კანონი №5910 – ვებგვერდი, 25.05.2020წ.

    მუხლი 172. პირი, რომელსაც აქვს დაკავების უფლება

დაკავების უფლება აქვს გამოძიების ჩატარების უფლებამოსილებით აღჭურვილი ორგანოს იმ თანამშრომელს, რომელიც ასრულებს ოპერატიულ ფუნქციებს, საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის მოვალეობას, აწარმოებს გამოძიებას ან ახორციელებს სისხლისსამართლებრივ დევნას.

     მუხლი 173. იმუნიტეტი დაკავებისას

არ შეიძლება დაკავებულ იქნენ: დიპლომატიური იმუნიტეტის მქონე პირი და მისი ოჯახის წევრები, საქართველოს პრეზიდენტი, საქართველოს პარლამენტის წევრი, გენერალური აუდიტორი, საქართველოს სახალხო დამცველი, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის უფროსი, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის უფროსი, მოსამართლე. ეს აკრძალვა, საქართველოს პრეზიდენტის, დიპლომატიური იმუნიტეტის მქონე პირისა და მისი ოჯახის წევრების გარდა, არ ვრცელდება ამ კოდექსის 171-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაზე. 

საქართველოს 2012 წლის  2 2  ივნისის  კანონი №6 550  – ვებგვერდი,  29 .0 6 .2012წ. 

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

საქართველოს 2021 წლის 30 დეკემბრის კანონი №1314 – ვებგვერდი, 13.01.2022წ.

     მუხლი 174. დაკავების წესი

1. თუ არსებობს დაკავების საფუძველი, დამკავებელი მოხელე ვალდებულია დაკავებულს გასაგები ფორმით შეატყობინოს ეს, განუმარტოს, რა დანაშაულის ჩადენაშია ის ბრალდებული, და აცნობოს, რომ მას აქვს უფლება ადვოკატზე, დუმილისა და კითხვებზე პასუხის გაცემისაგან თავის შეკავების უფლება, უფლება, არ დაიბრალოს დანაშაული, და რომ ყველაფერი, რასაც იგი იტყვის, შესაძლებელია მის წინააღმდეგ იქნეს გამოყენებული სასამართლოში. დაუშვებელი მტკიცებულებაა ის განცხადება, რომელიც დაკავებულმა ამ ნაწილით გათვალისწინებული განმარტების მიღებამდე გააკეთა.

2. დამკავებელმა მოხელემ დაკავებული დაუყოვნებლივ უნდა მიიყვანოს პოლიციის უახლოეს დაწესებულებაში ან სხვა სამართალდამცავ ორგანოში.

3. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ დაკავებულს აქვს იარაღი ან/და აპირებს თავიდან მოიშოროს, დააზიანოს ან გაანადგუროს მტკიცებულების მნიშვნელობის მქონე საგანი, ნივთიერება ან ინფორმაციის შემცველი სხვა ობიექტი, დამკავებელ მოხელეს უფლება აქვს, ჩაატაროს პირადი ჩხრეკა ამ კოდექსის 121-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული წესით.

4. დაკავების ადგილას მიყვანისთანავე დაკავებული ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობის დასადგენად, მისი მოთხოვნის შემთხვევაში, უნდა შემოწმდეს ექიმის მიერ და უნდა შედგეს სათანადო ცნობა.

5. დაკავების ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 72 საათს. დაკავებიდან არა უგვიანეს 48 საათისა დაკავებულს უნდა გადაეცეს ბრალდების შესახებ დადგენილება. თუ ამ ვადაში დაკავებულს დადგენილება არ გადაეცა, იგი დაუყოვნებლივ უნდა გათავისუფლდეს.

6. დაკავების ვადა ითვლება ბრალდებულის პატიმრობის ვადაში.

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

    მუხლი 175. დაკავების ოქმი

1. დამკავებელმა მოხელემ დაკავებისთანავე, დაუყოვნებლივ უნდა შეადგინოს დაკავების ოქმი. თუ დაკავების ოქმის შედგენა დაკავებისთანავე ობიექტური მიზეზით (მიზეზებით) შეუძლებელია, იგი უნდა შედგეს დაკავებულის პოლიციის დაწესებულებაში ან სხვა სამართალდამცავ ორგანოში მიყვანისთანავე.

2. დაკავების ოქმში უნდა აღინიშნოს: ვინ, სად, როდის, რა ვითარებაში, ამ კოდექსში მითითებულ რომელ საფუძველზეა დაკავებული, დაკავებულის ფიზიკური მდგომარეობა დაკავების მომენტში, რომელი დანაშაულის ჩადენაშია იგი ბრალდებული, მისი პოლიციის დაწესებულებაში ან სხვა სამართალდამცავ ორგანოში მიყვანის ზუსტი დრო, ამ კოდექსით გათვალისწინებული ბრალდებულის უფლებებისა და მოვალეობების ნუსხა, აგრეთვე შესაბამის შემთხვევაში ის ობიექტური მიზეზი (მიზეზები), რომლის (რომელთა) არსებობის გამოც შეუძლებელი იყო დაკავების ოქმის შედგენა დაკავებისთანავე.

3. დაკავების ოქმს ხელს აწერენ: თანამდებობის პირი, რომელმაც პირი დააკავა, დაკავებული და მისი ადვოკატი (მისი ყოფნის შემთხვევაში). ბრალდებულის პოლიციის დაწესებულებაში ან სხვა სამართალდამცავ ორგანოში მიყვანისთანავე ოქმს ხელს აწერს პოლიციის ან სხვა სამართალდამცავი ორგანოს უფლებამოსილი პირი. დაკავებულს გადაეცემა დაკავების ოქმის ასლი. თუ დაკავებისას ჩატარდა პირის პირადი ჩხრეკა, ამ საგამოძიებო მოქმედების თაობაზე ცალკე ოქმი არ დგება.

4. თუ დაკავებისას პირს არ განემარტა ამ კოდექსის 174-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლებები და არ გადაეცა დაკავების ოქმი ან თუ დაკავების ოქმი შედგენილია არსებითი დარღვევით, რომელიც აუარესებს პირის სამართლებრივ მდგომარეობას, თავისუფლებაშეზღუდული პირი დაუყოვნებლივ უნდა გათავისუფლდეს.

    მუხლი 176. დაკავებულის გათავისუფლების საფუძველი და წესი

1. დაკავებული უნდა გათავისუფლდეს, თუ:

ა) არ დადასტურდა ეჭვი, რომ მან ჩაიდინა დანაშაული;

ბ) არ იქნა მიღებული გადაწყვეტილება მის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის გამოყენების შესახებ;

გ) გავიდა დაკავების ამ კოდექსით დადგენილი ვადა;

დ) არ იქნა მიღებული უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოს ან თანამდებობის პირის თანხმობა დაკავებაზე;

ე) დაკავებისას არსებითად დაირღვა სისხლის სამართლის საპროცესო კანონი;

ვ) სისხლის სამართლის პროცესის მიზნების მისაღწევად დაკავება აღარ არის აუცილებელი.

2. დაკავებული თავისუფლდება პროკურორის ან მოსამართლის გადაწყვეტილებით.

3. დაკავებული თავისუფლდება დაკავებულთა ყოფნის ადგილის უფროსის დადგენილებით, თუ გავიდა დაკავების ვადა.

4. გათავისუფლებისას დაკავებულს გადაეცემა გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილების ასლი.

5. იმის მიუხედავად, იქნება თუ არა დაკავებული მსჯავრდებული, მას უკანონო და დაუსაბუთებელი დაკავების შედეგად მიყენებული ზიანი სრული მოცულობით აუნაზღაურდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.

6. პროკურორის დადგენილებით შესაძლებელია ბრალდებულის დროებით გამოყვანა დაკავების ადგილიდან მის მიერ საგამოძიებო მოქმედებაში მონაწილეობის მისაღებად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ჩასატარებელია ისეთი საგამოძიებო მოქმედება, რომელში მონაწილეობაც მოითხოვს დაკავებულის თანხმობას. დაკავებულს საგამოძიებო მოქმედების დასრულებისთანავე, დაუყოვნებლივ აბრუნებენ დაკავების ადგილას.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

     მუხლი 177. შეტყობინება დაკავების, დაპატიმრების ან ექსპერტიზისათვის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსების შესახებ

1. პროკურორი ან მისი დავალებით გამომძიებელი ვალდებულია პირის დაკავებიდან, დაპატიმრებიდან ან ექსპერტიზისათვის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსებიდან არა უგვიანეს 3 საათისა შეატყობინოს ეს მისი ოჯახის რომელიმე წევრს, ხოლო თუ ასეთი არ არსებობს – რომელიმე ნათესავს ან ახლობელს, დაპატიმრების ან სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსების შემთხვევაში კი აგრეთვე შეატყობინოს სამუშაო ან სწავლის ადგილას.

2. თუ დაკავებული, დაპატიმრებული ან ექსპერტიზისათვის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსებული პირი სხვა სახელმწიფოს მოქალაქეა, ეს ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნულ ვადაში უნდა ეცნობოს საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს, რომელიც აღნიშნულის თაობაზე დაუყოვნებლივ ატყობინებს შესაბამისი სახელმწიფოს დიპლომატიურ წარმომადგენლობას ან საკონსულო დაწესებულებას.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის 12 ივნისის კანონი № 6439  – ვებგვერდი, 22 .0 6 .2012წ.

    მუხლი 178. დაკავებული, დაპატიმრებული ან ექსპერტიზისათვის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსებული პირის კმაყოფაზე მყოფი პირის, მისი საცხოვრებელი ბინისა და სხვა ქონების მეურვეობის ღონისძიებანი

1. თუ დაკავებულ, დაპატიმრებულ ან ექსპერტიზისათვის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსებულ პირს ჰყავს არასრულწლოვანი შვილი, ხანდაზმული მშობელი, ან მის კმაყოფაზეა სხვა პირი, რომელიც ზედამხედველობისა და დახმარების გარეშე რჩება, პროკურორი და სასამართლო ვალდებული არიან ისინი სამეურვეოდ გადასცენ ნათესავს, სხვა პირს ან შესაბამის დაწესებულებას, ხოლო თუ პირს უზედამხედველოდ რჩება ქონება, – განახორციელონ მისი დაცვის ღონისძიება.

2. გატარებულ ღონისძიებათა შესახებ დაუყოვნებლივ უნდა შეატყობინონ დაკავებულ, დაპატიმრებულ ან ექსპერტიზისათვის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსებულ პირს, რის თაობაზედაც გამომძიებელი ან პროკურორი ადგენს ცნობას, რომელიც სისხლის სამართლის საქმეს დაერთვის, ან/და კეთდება ჩანაწერი სასამართლო სხდომის ოქმში.

    მუხლი 179. სისხლის სამართლის პროცესის წარმოება არაიდენტიფიცირებული ბრალდებულის, მსჯავრდებულის მიმართ

1. თუ დანაშაულის ჩადენისათვის დაკავებული პირის ვინაობა (სახელი, გვარი, ასაკი, სქესი, მოქალაქეობა) დაუდგენელია და იგი უარს აცხადებს თვითიდენტიფიცირებაზე ან ფიზიკური ნაკლის თუ სხვა ობიექტურ გარემოებათა გამო შეუძლებელი ხდება მისი იდენტიფიცირება, გამომძიებელი ან პროკურორი ადგენს ოქმს, რომელშიც შესაბამისი ექსპერტების მონაწილეობით აღიწერება პირის ყველა შესაძლო გარეგნული ნიშანი (სავარაუდო ასაკი, სქესი, სიმაღლე, თმის ფერი, თვალების ფერი, გარეგნობისა და იერის სხვა თავისებურებანი), რომლებითაც შესაძლებელია მისი იდენტიფიცირება (ოქმს უნდა დაერთოს პირის ფოტოსურათი). ამასთანავე, საპროცესო ხელმძღვანელობის განმახორციელებელი პროკურატურის სტრუქტურული ერთეულის ხელმძღვანელის თანხმობით პირს შესაძლებელია მიენიჭოს პირობითი სახელი ციფრების ან/და ასოების იმგვარი კომბინაციით, რომელიც საქმის ფაქტობრივი გარემოებებიდან შესაძლებელს გახდის ამ პირის იდენტიფიცირებას შემდგომი საპროცესო მოქმედებების დროს. პირობითი სახელი არ შეიძლება იყოს ადამიანის პატივისა და ღირსების შემლახველი და შეურაცხმყოფელი.

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში მითითებულ შემთხვევაში ამ კოდექსით გათვალისწინებული ყველა შემდგომი საპროცესო მოქმედება ტარდება სრული მოცულობით, დაუბრკოლებლად. ამასთანავე, ყველა საპროცესო მოქმედება არაიდენტიფიცირებული ბრალდებულის, მსჯავრდებულის მიმართ ტარდება ადვოკატის სავალდებულო მონაწილეობით. დანიშნული ადვოკატის ხარჯებს ანაზღაურებს სახელმწიფო.

3. არაიდენტიფიცირებული პირის ბრალდებიდან არა უგვიანეს 3 დღე-ღამისა, საჭიროების შემთხვევაში, ამ კოდექსით დადგენილი წესით ინიშნება სამედიცინო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზა, რომლითაც სხვა საკითხებთან ერთად უნდა დადგინდეს ამ პირის ფსიქიკური მდგომარეობა, სისხლის ჯგუფი, სხვა ბიომეტრული მონაცემები და უნდა განხორციელდეს დაქტილოსკოპიური რეგისტრაცია.

4. გამომძიებელი, პროკურორი ვალდებული არიან უზრუნველყონ საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ყველა გონივრული ღონისძიების გატარება ამ მუხლში აღნიშნული პირის იდენტიფიცირების მიზნით (მისი სახელის, გვარის, ასაკის, მოქალაქეობისა და შერაცხადობის დასადგენად).

5. თუ არაიდენტიფიცირებული პირის ვინაობა დადგინდება სისხლის სამართლის პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე სასამართლოს მიერ გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანამდე, გამომძიებელი, პროკურორი, სასამართლო ვალდებული არიან ამ გარემოებას 48 საათის განმავლობაში შეუსაბამონ სისხლის სამართლის საქმეზე არსებული შემაჯამებელი გადაწყვეტილებები.

6. არაიდენტიფიცირებული პირის მიმართ განაჩენის დადგენამდე სასამართლო ვალდებულია დარწმუნდეს, რომ გატარებულია საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ყველა გონივრული ღონისძიება აღნიშნული პირის იდენტიფიცირებისათვის.

7. თუ არაიდენტიფიცირებული პირის ვინაობა დადგინდება მის მიმართ გამამტყუნებელი განაჩენის ძალაში შესვლის შემდეგ და ეს გარემოება გავლენას ახდენს დანაშაულის კვალიფიკაციაზე ან სასჯელის ზომაზე ან იწვევს სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისაგან გათავისუფლებას, განაჩენი უნდა გადაისინჯოს ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო, ამ კოდექსით დადგენილი წესით, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ეს გარემოებები იწვევს შებრუნებას საუარესოდ.

საქართველოს 20 12  წლის  22 მაისის  კანონი № 6253   –   ვებგვერდი, 29.05.2012წ.

     მუხლი 180. პირის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსება

1. თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ბრალდებული დანაშაულის ჩადენისას შეურაცხი იყო ან მისი ჩადენის შემდეგ გახდა შეურაცხი, და საჯარო უსაფრთხოების ინტერესები მოითხოვს მის სამედიცინო დაწესებულებაში იზოლირებას, გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს პროკურორის ან ადვოკატის შუამდგომლობით გამოაქვს პირის სახელმწიფო სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსების თაობაზე განჩინება. შუამდგომლობა განიხილება ზეპირი მოსმენის გარეშე , 48 საათის განმავლობაში, ხოლო მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება .

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 180-ე მუხლის პირველი ნაწილის მე-2 წინადადების სიტყვები „შუამდგომლობა განიხილება ზეპირი მოსმენის გარეშე“ და „ხოლო მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება“) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 13 აპრილის გადაწყვეტილება №2/2/1506 – ვებგვერდი, 15.04.2022წ.

2. პირის სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსების თაობაზე სასამართლოს განჩინება დგება ექსპერტიზის დანიშვნის შესახებ დადგენილებისაგან (განჩინებისაგან) დამოუკიდებლად. მასში უნდა აღინიშნოს: სამედიცინო დაწესებულებაში მოსათავსებელი პირის სახელი, გვარი და საპროცესო მდგომარეობა; სამედიცინო დაწესებულების დასახელება, რომელშიც პირი თავსდება.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 13 აპრილის გადაწყვეტილება №2/2/1506 – ვებგვერდი, 15.04.2022წ.

    მუხლი 181. სამედიცინო დაწესებულებაში პირის ყოფნის ვადა

1. ბრალდებული შეიძლება სამედიცინო დაწესებულებაში ექსპერტიზისათვის მოთავსდეს არა უმეტეს 20 დღის ვადით.

2. განსაკუთრებულ შემთხვევაში, ექიმთა დასკვნის საფუძველზე, რომლებიც სტაციონარულ ექსპერტიზას ატარებენ, ეს ვადა შეიძლება სასამართლოს განჩინებით გაგრძელდეს კიდევ 10 დღით. ვადის შემდგომი გაგრძელება დაუშვებელია, თუნდაც სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსებული პირი ამაზე თანახმა იყოს.

3. თუ პირი ერთ სისხლის სამართლის საქმეზე რამდენჯერმე იყო მოთავსებული სამედიცინო დაწესებულებაში, ამ დაწესებულებაში მისი ყოფნის საერთო ვადა არ უნდა აღემატებოდეს ამ მუხლით დადგენილ ვადას.

4. ბრალდებული ან მისი ადვოკატი უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით სტაციონარულ ექსპერტიზაზე ყოფნის ვადის გაგრძელების შესახებ. სტაციონარულ ექსპერტიზაზე ყოფნის საერთო ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 2 თვეს.

5. ბრალდებულის სტაციონარულ ექსპერტიზაზე ყოფნის ვადა ჩაითვლება პატიმრობის ვადაში, გარდა მისი ადვოკატის შუამდგომლობით ჩატარებულ სტაციონარულ ექსპერტიზაზე ყოფნის ვადისა.

თავი XIX

სასამართლო განხილვის ზოგადი დებულებანი

    მუხლი 182. სასამართლო სხდომის საჯაროობა # # # 

1. სასამართლო სხდომა, როგორც წესი, ტარდება ზეპირად და საჯაროდ.

2. სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველ მასალებს სასამართლო დახურულ სხდომაზე განიხილავს.

3. სასამართლოს შეუძლია მხარის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციატივით მიიღოს გადაწყვეტილება სხდომის ნაწილობრივ ან სრულად დახურვის შესახებ:

ა) პერსონალური მონაცემების, პროფესიული ან კომერციული საიდუმლოების დაცვის მიზნით;

ბ) (ამოღებულია - 12.06.2015, №3715);

გ) პროცესის მონაწილის ან/და მისი ოჯახის წევრის (ახლო ნათესავის) პირადი უსაფრთხოების დაცვის მიზნით ან თუ გამოიყენება პროცესის მონაწილის დაცვის ის სპეციალური ღონისძიება, რომელიც მოითხოვს სასამართლო სხდომის დახურვას;

დ) სქესობრივი დანაშაულის, ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) ან ოჯახური დანაშაულის მსხვერპლის ინტერესების დაცვის მიზნით;

ე) პირადი მიმოწერის და პირადი შეტყობინების სასამართლო სხდომაზე გამოქვეყნებისას, თუ ამაზე თანახმა არ არის პირი. 

4. მოსამართლე უფლებამოსილია წესრიგის დაცვის მიზნით, საკუთარი ინიციატივით ნაწილობრივ ან სრულად დახუროს სასამართლო სხდომა.

41. სასამართლო სხდომის ნაწილობრივ ან სრულად დახურვის შესახებ განჩინების გამოტანის მიუხედავად, მოსამართლე უფლებამოსილია ამ საქმეში დაზარალებულად ცნობილ პირს მისცეს სხდომაზე ან სხდომის ნაწილზე დასწრების უფლება.

42. დახურულ სასამართლო სხდომაზე მოწმისა და დაზარალებულის მონაწილეობით მტკიცებულებათა გამოკვლევის პროცესს, მოწმის/დაზარალებულის სურვილის შემთხვევაში, ესწრება პროკურატურის მოწმისა და დაზარალებულის კოორდინატორი.

5. თუ დახურულ სასამართლო სხდომაზე საქმის განხილვის საკითხის გადაწყვეტა მოითხოვს ისეთი გარემოების საჯაროდ განხილვას, რომელიც საჯაროდ არ უნდა გაცხადდეს, და სხდომის დახურვის შუამდგომლობას მოწინააღმდეგე მხარე არ ეთანხმება, ეს საკითხი დახურულ სხდომაზე განიხილება.

6. მოსამართლე ვალდებულია საჯაროდ გამოაცხადოს სასამართლო სხდომის დახურვის საფუძველი.

7. სასამართლოს შეუძლია დაავალდებულოს დახურულ სხდომაზე დამსწრე პირი, არ გაახმაუროს ის ინფორმაცია, რომელიც მისთვის ამ სხდომაზე გახდა ცნობილი.

8. სასამართლო სხდომაზე 14 წლამდე პირი არ დაიშვება, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ ის პროცესის მონაწილეა. სხდომის თავმჯდომარე უფლებამოსილია 14 წლამდე პირს დართოს ნება, დაესწროს სასამართლო სხდომას.

9. შეიარაღებული პირი სასამართლო სხდომის დარბაზში დაიშვება მხოლოდ სხდომის თავმჯდომარის ნებართვით.

10. სხდომის თავმჯდომარე უფლებამოსილია არ დაუშვას სასამართლო სხდომაზე პირი, რომელიც შეუფერებელ ფორმაში ან მდგომარეობაში გამოცხადდა.

საქართველოს 2012 წლის 25 მაისის კანონი №63 28 – ვებგვერდი, 12.06.2012წ.  

საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2518 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2014  წლის  17  ოქტომბრის კანონი №2706 - ვებგვერდი, 31.10 .2014 წ.

საქართველოს 2015 წლის 12  ივნისის   კანონი № 3715  – ვებგვერდი, 24.06.2015წ.

საქართველოს 2018 წლის 4  მაისის  კანონი №2270  –  ვებგვერდი, 21.05.2018წ.

საქართველოს 2021 წლის 22 ივნისის კანონი №663 – ვებგვერდი, 24.06.2021წ.

   მუხლი 1821. (ამოღებულია)

საქართველოს 2013 წლის 18 იანვრის კანონი №205 - ვებგვერდი, 28.01.2013წ.

საქართველოს 2013 წლის 1 მაისის კანონი №583 – ვებგვერდი, 20.05.2013წ.

    მუხლი 183. საქმის განხილვისას სასამართლოს შემადგენლობის უცვლელობა

სასამართლომ საქმე უცვლელი შემადგენლობით უნდა განიხილოს. თუ რომელიმე მოსამართლეს არ შეუძლია სასამართლო სხდომაში მონაწილეობის მიღება, მას ცვლიან იმავე სასამართლოს სხვა მოსამართლით და საქმის განხილვა ხელახლა იწყება, გარდა ამ კოდექსის 184-ე მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

    მუხლი 184. სათადარიგო მოსამართლე

1. სასამართლოს თავმჯდომარის გადაწყვეტილებით, საქმეზე შეიძლება დაინიშნოს სათადარიგო მოსამართლე, რომელიც ცვლის სასამართლო შემადგენლობიდან გასულ მოსამართლეს, და საქმის განხილვა გრძელდება.

2. თუ საქმეს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო იხილავს, სასამართლოს თავმჯდომარის გადაწყვეტილებით, საქმეზე სავალდებულო წესით ინიშნება სათადარიგო მოსამართლე, რომელიც ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომის თავმჯდომარის არყოფნის შემთხვევაში ცვლის მას, და ნაფიც მსაჯულთა  შერჩევის პროცესი გრძელდება.

საქართველოს 2021 წლის 28 ივნისის კანონი №707 – ვებგვერდი, 29.06.2021წ.

    მუხლი 185. სასამართლო განხილვის ადგილი და უწყვეტობა

1. სასამართლო განხილვა მიმდინარეობს სასამართლო სხდომის დარბაზში. შემთხვევის ან სხვა ადგილის, ნაგებობის, ტრანსპორტის ან სხვა ისეთი ობიექტის დათვალიერების მიზნით, რომლის სასამართლო სხდომის დარბაზში მიტანაც შეუძლებელია, აგრეთვე დასაკითხი პირის მძიმე ავადმყოფობის გამო ან სხვა ობიექტური მიზეზით სასამართლო განხილვა შესაძლებელია მხარეთა შუამდგომლობით ჩატარდეს სასამართლო სხდომის დარბაზის გარეთ.

2. სასამართლო განხილვა მიმდინარეობს უწყვეტად, გარდა შესვენებისათვის საჭირო დროისა. სასამართლოში საქმის განხილვის გადადება მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით შესაძლებელია მხოლოდ მოსამართლის, ნაფიცი მსაჯულის, მხარის, მოწმის ან თარჯიმნის გამოუცხადებლობის, საგამოძიებო მოქმედების ჩატარების, აგრეთვე ამ კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევაში. საქმის განხილვის გადადების პერიოდში სასამართლო უფლებამოსილია განიხილოს სხვა სისხლის სამართლის საქმე (შუამდგომლობა, საჩივარი).

3. 18 საათის შემდეგ შესაძლებელია სასამართლომ მხარის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციატივით გადადოს საქმის განხილვა.

4. მხარეს უფლება აქვს, სასამართლოს წინასწარ მიმართოს დასაბუთებული შუამდგომლობით სასამართლო განხილვის სხდომის თარიღის შეცვლის (დადგენილ თარიღზე ადრე ან გვიან დანიშვნის) შესახებ, რის თაობაზედაც უნდა აცნობოს მეორე მხარეს. სასამართლო შუამდგომლობას განიხილავს ზეპირი მოსმენის გარეშე. მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება.

5. მხარეებს უფლება აქვთ, ურთიერთშეთანხმების საფუძველზე, ერთობლივად, წინასწარ მიმართონ სასამართლოს დასაბუთებული შუამდგომლობით სასამართლო განხილვის სხდომის თარიღის შეცვლის (დადგენილ თარიღზე ადრე ან გვიან დანიშვნის) შესახებ. სასამართლო შუამდგომლობას განიხილავს ზეპირი მოსმენის გარეშე. მის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არ გასაჩივრდება.

6. პირველი ინსტანციის სასამართლოს განაჩენი გამოაქვს წინასასამართლო სხდომის მოსამართლის მიერ საქმის არსებითი განხილვისათვის გადაცემის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებიდან არაუგვიანეს 24 თვისა.

7. ამ მუხლის მე-6 ნაწილით დადგენილი ვადა არ გამოიყენება იმ სისხლის სამართლის საქმეზე, რომელშიც ბრალდებული თავს არიდებს სასამართლოში გამოცხადებას ან/და ბრალდებულის მიმართ გამოცხადებულია ძებნა.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2015 წლის 8  ივლისის კანონი №3976  - ვებგვერდი, 20.07.2015წ.

    მუხლი 186. სასამართლო სხდომის განაწესი

1. სასამართლო სხდომის დარბაზში სასამართლოს შესვლისა და დარბაზიდან მისი გასვლის წინ სასამართლო სხდომის მდივანი შესაბამისად აცხადებს: „აბრძანდით, სასამართლო მობრძანდება!“, „აბრძანდით, სასამართლო მიბრძანდება!“. ამ სიტყვების წარმოთქმისთანავე სასამართლო სხდომის ყველა დამსწრე ფეხზე დგება.

2. სასამართლო განხილვის მონაწილე სასამართლოს თავაზიანად და პატივისცემით მიმართავს, რის შემდეგაც ფეხზე ამდგარი აკეთებს საჭირო განცხადებას. სასამართლოში ქცევის წესებიდან გამონაკლისი დასაშვებია სასამართლო სხდომის თავმჯდომარის ნებართვით.

    მუხლი 187. სასამართლო სხდომის დაწყება

სასამართლო სხდომა იწყება მოსამართლის (საქმის კოლეგიური წესით განხილვის შემთხვევაში – მომხსენებელი მოსამართლის) მოხსენებით საქმის განხილვის დაწყების შესახებ.

    მუხლი 188. მხარის გამოცხადება სასამართლო სხდომაზე

1. მხარე ვალდებულია დადგენილ დროს გამოცხადდეს სასამართლო სხდომაზე.

2. მხარე ვალდებულია ამ კოდექსით დადგენილი წესით, სასამართლო განხილვის დაწყებამდე შეატყობინოს სასამართლოს საპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობის შესახებ.

3. მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე, სასამართლოს გადაწყვეტილებით, შესაძლებელია სასამართლო განხილვაში ამავე მხარემ მონაწილეობა მიიღოს დისტანციურად, ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით, რაც წინასწარ ეცნობება მხარეებს.

საქართველოს 2012 წლის 5 ივნისის კანონი №6392 - ვებგვერდი, 19.06.2012წ.

    მუხლი 189. ბრალდებულის დაუსწრებლად საქმის განხილვა

1. ბრალდებულის დაუსწრებლად საქმის განხილვა დასაშვებია, თუ იგი თავს არიდებს სასამართლოში გამოცხადებას. ასეთ შემთხვევაში საქმის განხილვაში ბრალდებულის ადვოკატის მონაწილეობა სავალდებულოა.

2. თუ დაპატიმრებული ბრალდებული სასამართლო სხდომაზე არ იქნა წარმოდგენილი ტრანსპორტირების განუხორციელებლობის გამო, სასამართლო გადადებს საქმის განხილვას გონივრული ვადით, მაგრამ არაუმეტეს 10 დღისა, და ამის თაობაზე აცნობებს სპეციალური პენიტენციური სამსახურის გენერალურ დირექტორს, რომელიც ვალდებულია მომდევნო სხდომაზე უზრუნველყოს ბრალდებულის წარმოდგენა და სასამართლოს აცნობოს ბრალდებულის ტრანსპორტირების განუხორციელებლობის მიზეზი.

საქართველოს 2015 წლის  1 მაისის  კანონი №3528 - ვებგვერდი, 18.05.2015წ.  

საქართველოს 2018 წლის 5   ივლისის  კანონი №3126  –  ვებგვერდი, 11.07.2018წ.

    მუხლი 190. პროკურორის და ადვოკატის მონაწილეობა სასამართლო განხილვაში და მათი გამოუცხადებლობის შედეგები

1. თუ ადვოკატი არ გამოცხადდა სასამართლო სხდომაზე, სასამართლო ბრალდებულის დაცვას უზრუნველყოფს სახელმწიფოს ხარჯზე, ამ კოდექსით დადგენილი წესით და გადადებს საქმის განხილვას გონივრული ვადით, მაგრამ არა უმეტეს 10 დღისა. სასამართლო უფლებამოსილია მომდევნო სხდომაზე კიდევ ერთხელ გადადოს საქმის განხილვა არა უმეტეს 5 დღით, თუ დაცვის მხარე წარმოადგენს მოტივირებულ შუამდგომლობას, რომელშიც დასაბუთებულია ადვოკატის გამოუცხადებლობის ობიექტური მიზეზი. შუამდგომლობის წარმოუდგენლობის, წარმოდგენილი შუამდგომლობის დაუკმაყოფილებლობის ან დაკმაყოფილების შემდეგ ადვოკატის კვლავ გამოუცხადებლობის შემთხვევაში სხდომა გრძელდება იურიდიული დახმარების შესაბამისი სამსახურის ადვოკატის მონაწილეობით.

2. თუ საქმე იხილება ორი ან მეტი ბრალდებულის მიმართ და სასამართლო სხდომაზე რომელიმე მათგანის ადვოკატი არ გამოცხადდა, სასამართლოს შეუძლია საქმის განხილვა განაგრძოს სხვა ბრალდებულთა მიმართ, თუ ეს არ შელახავს ბრალდებულის ინტერესებს და გავლენას არ მოახდენს მტკიცებულებათა გამოკვლევის სისრულესა და ობიექტურობაზე. ამასთანავე, სასამართლომ უნდა უზრუნველყოს ადვოკატისთვის მისი მონაწილეობის გარეშე წარმოებული სასამართლო სხდომის ოქმის გაცნობა.

3. პროკურორის გამოუცხადებლობისას სასამართლო გადადებს საქმის განხილვას გონივრული ვადით, მაგრამ არაუმეტეს 10 დღისა, და ამას აცნობებს საქართველოს გენერალურ პროკურატურასა და ზემდგომ პროკურორს, რომელიც ვალდებულია მომდევნო სხდომაზე უზრუნველყოს პროკურორის მონაწილეობა და სასამართლოს აცნობოს გამოუცხადებლობის მიზეზი.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 191. სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტა საქმის არსებითი განხილვის დროს. შეურაცხაობის საკითხის განხილვა

1. როდესაც არსებობს ამ კოდექსით დადგენილი საფუძველი, საქმის არსებითად განმხილველი სასამართლო მხარის შუამდგომლობით წყვეტს სისხლისსამართლებრივ დევნას. ამასთანავე, სასამართლო აუქმებს გამოყენებულ აღკვეთის ღონისძიებას, აგრეთვე წყვეტს ამ კოდექსით გათვალისწინებულ სხვა საკითხს.

2. თუ დადგინდა, რომ ბრალდებული დანაშაულის ჩადენისას შეურაცხი იყო, სასამართლო მხარის შუამდგომლობით შეწყვეტს მის მიმართ სისხლისსამართლებრივ დევნას. ამასთანავე, საქმის განმხილველი მოსამართლე ვალდებულია „ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 221 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლების არსებობისას სასამართლო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დასკვნის საფუძველზე, იმავე განჩინებით გადაწყვიტოს ამ პირისთვის იძულებითი ფსიქიატრიული მკურნალობის ჩატარების საკითხი. ეს განჩინება შეიძლება გასაჩივრდეს ამ კოდექსის 207-ე მუხლით დადგენილი წესით. 

21. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მოსამართლე განჩინებით განსაზღვრავს იძულებითი ფსიქიატრიული მკურნალობის  ვადას. ეს ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 4 წელს. ვადის განსაზღვრისას გაითვალისწინება ბრალდებულის ფსიქიკური ჯანმრთელობის მდგომარეობა და ბრალდებულის საკუთარი თავისთვის ან/და სხვა პირისთვის ზიანის, მუქარის ან/და ძალადობის შემცველი ქცევის რისკის ხარისხი, რომელთა შეფასებაც მოცემულია ბრალდებულის შერაცხადობის თაობაზე სასამართლო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დასკვნაში. ამასთანავე, განჩინებაში მიეთითება, რომ იძულებითი ფსიქიატრიული მკურნალობა შეიძლება შეწყდეს დადგენილ ვადაზე ადრე, „ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 221 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლების აღმოფხვრისთანავე, თუ მათი აღმოფხვრა დადასტურდება იმავე კანონით დადგენილი წესით.

3. თუ დადგინდა, რომ ბრალდებული დანაშაულის ჩადენისას შერაცხადი იყო, მაგრამ მისი ჩადენის შემდეგ შეურაცხი გახდა, სასამართლოს გამოაქვს გამამტყუნებელი განაჩენი, რომლითაც განსაზღვრავს მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდას შესაბამის სამედიცინო (სამკურნალო) დაწესებულებაში მის გამოჯანმრთელებამდე, რის შემდეგაც მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდა გრძელდება საერთო წესით.

4. თუ დადგინდა, რომ პენიტენციურ დაწესებულებაში მოთავსებულ მსჯავრდებულს, რომლის მიმართაც სამართალწარმოება დასრულებულია, ფსიქიკური აშლილობის ნიშნები აღენიშნება, მისთვის ფსიქიატრიული დახმარების გაწევის საკითხი წყდება „ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ“ საქართველოს კანონისა და პენიტენციური კოდექსის შესაბამისად. მსჯავრდებულის გამოჯანმრთელების შემთხვევაში მის მიერ სასჯელის მოხდა გრძელდება საერთო წესით.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328  

საქართველოს 2014  წლის 26  ივლისის კანონი №2539 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2015 წლის  1 მაისის  კანონი №3528 - ვებგვერდი, 18.05.2015წ.

საქართველოს 2020 წლის 23 ივნისის კანონი №6363 – ვებგვერდი, 01.07.2020წ.

საქართველოს 2023 წლის 15 დეკემბრის კანონი №3998 - ვებგვერდი, 26.12.2023წ.

    მუხლი 1911. მოსამართლის უფლებამოსილება ბრალდებულის/ მსჯავრდებულის მიმართ წამების, დამამცირებელი ან/და არაადამიანური მოპყრობის განხორციელების ან შესაძლო განხორციელების შემთხვევაში 

1. თუ სისხლის სამართლის პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე მოსამართლეს გაუჩნდა ეჭვი, რომ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ განხორციელდა წამება, დამამცირებელი ან/და არაადამიანური მოპყრობა, ან თუ ამის შესახებ თავად ბრალდებულმა/მსჯავრდებულმა განუცხადა სასამართლოს, მოსამართლე რეაგირებისათვის მიმართავს შესაბამის გამოძიების ორგანოს.

2. თუ პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფი ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სიცოცხლეს ან ჯანმრთელობას საფრთხე ემუქრება, ან/და თუ მოსამართლეს გაუჩნდა ეჭვი, რომ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ განხორციელდა ან შესაძლოა განხორციელდეს წამება, დამამცირებელი ან/და არაადამიანური მოპყრობა, მოსამართლე უფლებამოსილია განჩინებით დაავალოს საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების − სპეციალური პენიტენციური სამსახურის გენერალურ დირექტორს ასეთი ბრალდებულის/მსჯავრდებულის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად აუცილებელი განსაკუთრებული ზომების მიღება. 

საქართველოს 2018 წლის 21  ივლისის  კანონი № 3276  –  ვებგვერდი, 09.08.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 8 მაისის კანონი №4604 - ვებგვერდი, 08.05.2019წ.

    მუხლი 192. სასამართლო სხდომაზე განჩინების გამოტანის წესი

1. სასამართლო განხილვის დროს, განაჩენის გარდა, ყველა გადასაწყვეტ საკითხზე სასამართლოს გამოაქვს განჩინება.

11. სასამართლოს განჩინებაში შეიძლება მიეთითოს ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციისა და მისი დამატებითი ოქმების ნორმები და მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტები, რომლებითაც სასამართლო ხელმძღვანელობდა.

2. სასამართლოს განჩინება გამოაქვს სათათბირო ოთახში გაუსვლელად. განჩინება შეიტანება სასამართლო სხდომის ოქმში.

3. სასამართლო უფლებამოსილია განჩინება გამოიტანოს სათათბირო ოთახში.

4. სასამართლოს განჩინება ცხადდება საჯაროდ.

საქართველოს 2022 წლის 18 ოქტომბრის კანონი №1918 – ვებგვერდი, 24.10.2022წ.

      მუხლი 193. სასამართლოს თათბირი და კენჭისყრა კოლეგიური განხილვის დროს

1. სასამართლოს თათბირი საიდუმლოა. სათათბირო ოთახში აკრძალულია კომუნიკაციის ყოველგვარი ტექნიკური საშუალებით სარგებლობა.

2. სასამართლოს შეუძლია საქმის განხილვასთან დაკავშირებული საკითხები გადაწყვიტოს ადგილზე თათბირით.

3. სასამართლოს თათბირსა და კენჭისყრაში მონაწილეობს მხოლოდ საქმის განმხილველი მოსამართლე.

4. სხდომის თავმჯდომარე ხელმძღვანელობს სასამართლოს თათბირს და აყალიბებს საკითხებს, რომლებზედაც გადაწყვეტილება უნდა იქნეს მიღებული.

5. სასამართლო გადაწყვეტილებას იღებს კენჭისყრით, ხმათა უმრავლესობით. გადაწყვეტილება სასჯელის ზომად უვადო თავისუფლების აღკვეთის დანიშვნის შესახებ მიიღება მხოლოდ ერთხმად.

6. მოსამართლეს არა აქვს უფლება, თავი შეიკავოს კენჭისყრაში მონაწილეობისაგან. სხდომის თავმჯდომარე ხმას აძლევს ბოლოს.

7. თუ სასამართლოს თათბირის დროს საკითხზე განსხვავებული აზრი წარმოიშობა, პირველად კენჭი ეყრება ბრალდებულის სასარგებლო პოზიციას.

8. თუ მოსამართლე სამართლებრივ საკითხზე კენჭისყრისას უმცირესობაშია, იგი ვალდებულია წერილობით ჩამოაყალიბოს განსხვავებული აზრი. განსხვავებული აზრი წარედგინება სხდომის თავმჯდომარეს და დაერთვის გადაწყვეტილებას.

    მუხლი 194. სასამართლო გადაწყვეტილების გამოქვეყნება

1. სასამართლო სხდომის მიმდინარეობისას სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება ზეპირად ცხადდება. ზეპირი გადაწყვეტილება ფიქსირდება სასამართლო სხდომის ოქმში, ხოლო წერილობითი დაერთვის ოქმს, რის შესახებაც ოქმში აღნიშვნა კეთდება.

2. სასამართლო გადაწყვეტილება დასაბუთებული უნდა იყოს.

    მუხლი 195. სასამართლო სხდომის ოქმი

1. სასამართლო სხდომის შესახებ დგება ოქმი. იგი შეიძლება შედგეს სტენოგრაფიისა და სხვა ტექნიკური საშუალების გამოყენებით. ოქმში სრულად აისახება სასამართლო პროცესის მიმდინარეობა.

2. სასამართლო სხდომის თავმჯდომარემ და მდივანმა სასამართლო სხდომის დამთავრებიდან ან, სხდომის გადადების შემთხვევაში, სხდომის გადადებიდან არაუგვიანეს 5 დღისა ხელი უნდა მოაწერონ ოქმს, რაც დაუყოვნებლივ უნდა აცნობონ მხარეებს.

3. სხდომის თავმჯდომარე ვალდებულია უზრუნველყოს ოქმის მხარეებისათვის გაცნობის შესაძლებლობა.

4. მხარეებს უფლება აქვთ, სასამართლო სხდომის ოქმის ხელმოწერის შესახებ ინფორმაციის მიღებიდან 5 დღის ვადაში გააკეთონ შენიშვნები ოქმზე. ამ შენიშვნებს 5 დღის ვადაში, ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილავს ამ საქმის განმხილველი სასამართლო.

5. შენიშვნების განხილვის შემდეგ სასამართლოს გამოაქვს განჩინება, რომლითაც ადასტურებს შენიშვნების სისწორეს ან უარყოფს მათ. ოქმზე შენიშვნები და სასამართლოს განჩინება დაერთვის საქმეს. შენიშვნების წარმდგენ მხარეს შეუძლია სასამართლოს განჩინება გაასაჩივროს განაჩენთან ერთად.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

თავი XX

ბრალდებულის პირველი წარდგენა სასამართლოში, აღკვეთის ღონისძიებანი

    მუხლი 196. ბრალდებულის პირველი წარდგენა სასამართლოში # # # # # 

1. დაკავებიდან არა უგვიანეს 48 საათისა პროკურორი გამოძიების ადგილის მიხედვით მაგისტრატ მოსამართლეს წარუდგენს შუამდგომლობას აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების შესახებ.

2. განსაკუთრებულ შემთხვევაში, როდესაც ბრალდებულის დაკავებულთა მოთავსების ადგილიდან სასამართლოში მიყვანა შეუძლებელია მისი ავადმყოფობის ან სტიქიური უბედურების გამო ან სხვა ობიექტური მიზეზით, მოსამართლეს შეუძლია სასამართლო სხდომა ჩაატაროს დაკავებულთა მოთავსების ადგილას.

3. თუ ამ მუხლით გათვალისწინებული შუამდგომლობა დაკავებიდან 48 საათში არ წარედგინება მაგისტრატ მოსამართლეს, დაკავებული დაუყოვნებლივ უნდა გათავისუფლდეს.

    მუხლი 197. ბრალდებულის სასამართლოში პირველი წარდგენის სხდომა, უფლებათა განმარტება

1. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების შესახებ შუამდგომლობის წარდგენიდან არა უგვიანეს 24 საათისა მაგისტრატი მოსამართლე ბრალდებულის სასამართლოში პირველი წარდგენის სხდომაზე მხარეთა მონაწილეობით:

ა) არკვევს ბრალდებულის ვინაობას;

ბ) არკვევს, ესმის თუ არა ბრალდებულს სისხლის სამართლის პროცესის ენა;

გ) ბრალდებულს განუმარტავს ბრალდების არსს და მის უფლებებს, მათ შორის, წამებისა და არაჰუმანური მოპყრობისათვის საჩივრის (სარჩელის) შეტანის უფლებას;

დ) ბრალდებულს აცნობებს ბრალდებით გათვალისწინებული სასჯელის სახეს და ზომას;

ე) არკვევს საპროცესო შეთანხმების დადების შესაძლებლობას და მხარეთა თანხმობის შემთხვევაში იღებს შესაბამის გადაწყვეტილებას;

ვ) იხილავს აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების შესახებ შუამდგომლობას;

ზ) ბრალდებულისგან არკვევს, აქვს თუ არა რაიმე საჩივარი ან შუამდგომლობა მისი უფლებების დარღვევასთან დაკავშირებით;

თ) ახორციელებს ამ კოდექსით გათვალისწინებულ სხვა უფლებამოსილებებს.

2. ბრალდებულის სასამართლოში პირველი წარდგენის სხდომა მიმდინარეობს უწყვეტად.

    მუხლი 198. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზნები და საფუძველი

1. აღკვეთის ღონისძიება გამოიყენება იმ მიზნით, რომ ბრალდებულმა თავი არ აარიდოს სასამართლოში გამოცხადებას, აღიკვეთოს მისი შემდგომი დანაშაულებრივი საქმიანობა, უზრუნველყოფილ იქნეს განაჩენის აღსრულება. ბრალდებულს პატიმრობა ან სხვა აღკვეთის ღონისძიება არ შეიძლება შეეფარდოს, თუ ამ ნაწილით გათვალისწინებული მიზნების მიღწევა შესაძლებელია სხვა, ნაკლებად მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებით.

2. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების საფუძველია დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ბრალდებული მიიმალება ან არ გამოცხადდება სასამართლოში, გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას ან ჩაიდენს ახალ დანაშაულს.

3. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების შესახებ შუამდგომლობის წარდგენისას პროკურორი ვალდებულია დაასაბუთოს მის მიერ მოთხოვნილი აღკვეთის ღონისძიების მიზანშეწონილობა და სხვა, ნაკლებად მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანშეუწონლობა.

4. სასამართლო უფლებამოსილია ბრალდებულს აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობა შეუფარდოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მიზნების მიღწევა შეუძლებელია სხვა, ნაკლებად მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებით.

5. აღკვეთის ღონისძიებისა და მისი კონკრეტული სახის გამოყენების საკითხის გადაწყვეტისას სასამართლო ითვალისწინებს ბრალდებულის პიროვნებას, მის საქმიანობას, ასაკს, ჯანმრთელობას, ოჯახურ და ქონებრივ მდგომარეობას, მიყენებული ქონებრივი ზიანის ანაზღაურებას, ადრე შეფარდებული რომელიმე აღკვეთის ღონისძიების დარღვევის ფაქტს და სხვა გარემოებებს.

6. აღკვეთის ღონისძიების სახით საექსტრადიციო პატიმრობა, გარდა ამ მუხლითა და ამ კოდექსის 205-ე მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, გამოიყენება აგრეთვე ექსტრადიციის დაკმაყოფილების შესახებ საქართველოს იუსტიციის მინისტრის ბრძანების აღსრულების (ეტაპირების) მიზნით. ამ შემთხვევაში სასამართლო ითვალისწინებს მხოლოდ „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 30-ე მუხლის 111 პუნქტით განსაზღვრულ გარემოებებს.

საქართველოს 2021 წლის 30 მარტის კანონი №430 – ვებგვერდი, 13.04.2021წ.

    მუხლი 199. აღკვეთის ღონისძიების სახეები

1. აღკვეთის ღონისძიების სახეებია: გირაო, შეთანხმება გაუსვლელობისა და სათანადო ქცევის შესახებ, პირადი თავდებობა, სამხედრო მოსამსახურის ქცევისადმი სარდლობის მეთვალყურეობა და პატიმრობა.

2. აღკვეთის ღონისძიებასთან ერთად ბრალდებულის მიმართ შეიძლება აგრეთვე გამოყენებულ იქნეს: ვალდებულება, დანიშნულ დროს ან გამოძახებისთანავე გამოცხადდეს სასამართლოში; გარკვეული საქმიანობის ან პროფესიის განხორციელების აკრძალვა; სასამართლოში, პოლიციაში ან სხვა სახელმწიფო ორგანოში ყოველდღიურად ან სხვა პერიოდულობით გამოცხადებისა და ანგარიშგების ვალდებულება; სასამართლოს მიერ დანიშნული უწყების ზედამხედველობა; ელექტრონული მონიტორინგი; ვალდებულება გარკვეულ ადგილას ყოფნისა გარკვეულ საათებში ან უამისოდ; გარკვეული ადგილის დაუტოვებლობის ან მასში შეღწევის აკრძალვა; სპეციალური ნებართვის გარეშე გარკვეულ პირებთან შეხვედრის აკრძალვა; პასპორტის ან პირადობის დამადასტურებელი სხვა დოკუმენტის ჩაბარების ვალდებულება; სასამართლოს მიერ განსაზღვრული ნებისმიერი სხვა ღონისძიება, რომელიც აუცილებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზნების მისაღწევად.

3. თუ პირის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა დაწყებულია ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ან ოჯახური დანაშაულის ბრალდებით, სასამართლო აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების საკითხთან ერთად პრიორიტეტულად განიხილავს ბრალდებულისათვის იარაღის ჩამორთმევის ვალდებულების დაკისრების ან/და გარკვეულ ადგილზე შესვლისა და დაზარალებულთან მიახლოების აკრძალვის საკითხს.

საქართველოს 2014  წლის  17  ოქტომბრის კანონი №2706 - ვებგვერდი, 31.10 .2014 წ.

საქართველოს 2015 წლის 12  ივნისის   კანონი № 3715  – ვებგვერდი, 24.06.2015წ.

საქართველოს 2017 წლის  4 მაისის   კანონი  №768  - ვებგვერდი, 25.05.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 30  მაისის  კანონი №2396  –  ვებგვერდი, 08.06.2018წ.

    მუხლი 200. გირაო

1. გირაო არის ფულადი თანხა ან უძრავი ქონება. ფულადი თანხა  საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – აღსრულების ეროვნული ბიუროს სადეპოზიტო ანგარიშზე შეაქვს ბრალდებულს ან მისი სახელით ან მის სასარგებლოდ სხვა პირს სასამართლოსათვის მიცემული წერილობითი ვალდებულებით ბრალდებულის სათანადო ქცევისა და გამომძიებელთან, პროკურორთან, სასამართლოში დროულად გამოცხადების უზრუნველყოფის თაობაზე. ფულადი თანხის ნაცვლად შეტანილ უძრავ ქონებას ედება ყადაღა. გირაოს მიღების შესახებ დგება ოქმი, რომლის ერთი ასლი გადაეცემა გირაოს შემტანს.

2. პროკურორი სასამართლოში ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით გირაოს გამოყენების შესახებ შუამდგომლობის წარდგენის დროს მიუთითებს გირაოს თანხის ოდენობას და მისი შეტანის ვადას. გირაოს თანხის ოდენობის განსაზღვრის შემდეგ ბრალდებულს, მისი სახელით ან მის სასარგებლოდ სხვა პირს შეუძლია გირაოს თანხის ნაცვლად შეიტანოს ფულადი თანხის ეკვივალენტური უძრავი ქონება. გირაოს თანხის ოდენობა განისაზღვრება ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმისა და ბრალდებულის ქონებრივი შესაძლებლობის გათვალისწინებით. გირაოს თანხა არ შეიძლება იყოს 1 000 ლარზე ნაკლები.

3. გირაოს შეტანის წინ მის შემტანს აფრთხილებენ წერილობითი ვალდებულებით განსაზღვრული პირობის შეუსრულებლობის იმ შესაძლო შედეგების შესახებ, რომლებიც მითითებულია ამ მუხლის მე-7 ნაწილში.

4. ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით გირაოს გამოყენების შესახებ შუამდგომლობით პროკურორი ამ კოდექსით დადგენილი წესით მიმართავს სასამართლოს გამოძიების ადგილის მიხედვით.

5. თუ ბრალდებულმა დადგენილ ვადაში არ უზრუნველყო სასამართლოს მიერ გირაოს სახით შეფარდებული ფულადი თანხის საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – აღსრულების ეროვნული ბიუროს  სადეპოზიტო ანგარიშზე შეტანა ან უძრავი ქონების შეტანა, პროკურორი სასამართლოს მიმართავს შუამდგომლობით უფრო მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების თაობაზე.

6. სასამართლო პროკურორის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციატივით, გირაოს გამოყენების უზრუნველყოფის მიზნით პატიმრობას უფარდებს ბრალდებულს, რომლის მიმართაც გამოყენებულია დაკავება სისხლის საპროცესო სამართლებრივი იძულების ღონისძიების სახით, მის მიერ საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – აღსრულების ეროვნული ბიუროს სადეპოზიტო ანგარიშზე გირაოს სრულად ან ნაწილობრივ (მაგრამ არანაკლებ 50%-ისა) შეტანამდე. გირაოს შეტანას ადასტურებს სასამართლო ან პროკურორი.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი მე-200 მუხლის მე-6 ნაწილის პირველი წინადადების ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც გამორიცხავს მოსამართლის მიერ ბრალდებულის გირაოს შეტანამდე გათავისუფლებას) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 24 ივნისის გადაწყვეტილება №3/5/1341,1660 – ვებგვერდი, 28.06.2022წ.

7. თუ ბრალდებულმა, რომლის მიმართაც აღკვეთის ღონისძიებად შერჩეულია გირაო, დაარღვია ამ ღონისძიების გამოყენების პირობა ან კანონი, პროკურორის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს განჩინებით გირაო შეიცვლება უფრო მკაცრი აღკვეთის ღონისძიებით. ამავე განჩინებით გირაოს სახით შეტანილი ფულადი თანხა გადაირიცხება სახელმწიფო ბიუჯეტში, ხოლო უძრავი ქონება გირაოს სახით შეფარდებული ფულადი თანხის ამოღების მიზნით, აღსასრულებლად მიიქცევა „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით.

8. ბრალდებულს ან მის სასარგებლოდ გირაოს შემტანს განაჩენის აღსრულებიდან 1 თვის ვადაში სრულად დაუბრუნდება გირაოს სახით შეტანილი ფულადი თანხა (გირაოს შეტანის დროს არსებული კურსის გათვალისწინებით) და უძრავი ქონება, თუ ბრალდებული ზუსტად და კეთილსინდისიერად ასრულებდა ნაკისრ ვალდებულებას და მის მიმართ შერჩეული აღკვეთის ღონისძიება არ შეცვლილა უფრო მკაცრი აღკვეთის ღონისძიებით.

9. თუ ბრალდებულის სასარგებლოდ გირაოს შემტანი საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე წერილობით მიმართავს შესაბამისად პროკურორს ან სასამართლოს, რომ იგი ვერ უზრუნველყოფს ბრალდებულის სათანადო ქცევას და მის დროულად გამოცხადებას გამომძიებელთან, პროკურორთან, სასამართლოში, გირაოს შემტანს 1 თვის ვადაში სრულად დაუბრუნდება გირაოს სახით შეტანილი ფულადი თანხა (გირაოს შეტანის დროს არსებული ინფლაციის მაჩვენებლის გათვალისწინებით) და უძრავი ქონება, ხოლო ბრალდებულის მიმართ შეიძლება შეირჩეს უფრო მკაცრი აღკვეთის ღონისძიება.

10. გირაოს შემტანს გირაოს თანხა დაუბრუნდება საქმის განმხილველი სასამართლოს ან პროკურორის გადაწყვეტილების საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირში – აღსრულების ეროვნულ ბიუროში წარდგენის გზით.

11. თუ ბრალდებული კეთილსინდისიერად ასრულებს ნაკისრ ვალდებულებას, პროკურორი უფლებამოსილია გირაოს თანხის შემცირების შესახებ შუამდგომლობით მიმართოს სასამართლოს გამოძიების ადგილის ან განსჯადობის მიხედვით. მითითებული შუამდგომლობის წარდგენისას და განხილვისას გამოიყენება ამ ნაწილით და ამ კოდექსით დადგენილი წესები. გამოძიების ეტაპზე შუამდგომლობა განიხილება ზეპირი მოსმენის გარეშე, მისი წარდგენიდან 24 საათში.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010  წლის 10 დეკემბრის კანონი №3972 - სსმ I, №72, 22.12.2010 წ., მუხ.436

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 24 ივნისის გადაწყვეტილება №3/5/1341,1660 – ვებგვერდი, 28.06.2022წ.

    მუხლი 201. (ამოღებულია)

    მუხლი 202. შეთანხმება გაუსვლელობისა და სათანადო ქცევის შესახებ

შეთანხმება გაუსვლელობისა და სათანადო ქცევის შესახებ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ იმ დანაშაულის საქმეზე, რომელიც სასჯელის სახით არ ითვალისწინებს თავისუფლების აღკვეთას 1 წელზე მეტი ვადით.

    მუხლი 203. პირადი თავდებობა

1. პირადი თავდებობისას სანდო პირები კისრულობენ წერილობით ვალდებულებას, რომ ისინი უზრუნველყოფენ ბრალდებულის სათანადო ქცევას და გამომძიებელთან, პროკურორთან, სასამართლოში გამოცხადებას.

2. თავდებთა რაოდენობას განსაზღვრავს სასამართლო.

3. პირადი თავდებობის არჩევა დასაშვებია მხოლოდ თავდების შუამავლობით ან თანხმობით, აგრეთვე ბრალდებულის თანხმობით.

4. თავდებს უნდა გააცნონ იმ ბრალდების არსი, რომელთან დაკავშირებითაც შერჩეულია ეს აღკვეთის ღონისძიება, სასჯელი, რომელიც შეიძლება დაენიშნოს ბრალდებულს, და პასუხისმგებლობა, რომელიც დაეკისრება თავდებს, თუ ბრალდებული ჩაიდენს ქმედებას, რომლის აღსაკვეთადაც გამოყენებულ იქნა თავდებობა. გარდა ამისა, თითოეულ თავდებს ჩამოერთმევა ხელწერილი თავდებობის შესახებ, რომელიც დაერთვის სისხლის სამართლის საქმეს.

5. თავდებს შეუძლია უარი თქვას ნაკისრ ვალდებულებაზე იმ საფუძვლის გამოვლენამდე, რომელსაც მისი პასუხისმგებლობა მოსდევს. თავდებს ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში უფლება არა აქვს, თავი იმართლოს იმით, რომ ბრალდებულის საქციელის კონტროლის შესაძლებლობა არ ჰქონდა, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ის დაამტკიცებს დაუძლეველი ძალის მოქმედებას.

6. თუ ბრალდებული ჩაიდენს ქმედებას, რომლის აღსაკვეთადაც გამოყენებულ იქნა თავდებობა, სასამართლოს შეუძლია თითოეულ თავდებს მხარის შუამდგომლობით დააკისროს ჯარიმა ამ კოდექსის 91-ე მუხლის მე-8 ნაწილის შესაბამისად.

     მუხლი 204. სამხედრო მოსამსახურის ქცევისადმი სარდლობის მეთვალყურეობა

1. ბრალდებული, რომელიც არის წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის, საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის ან სარეზერვო სამხედრო სამსახურის მოსამსახურე, სასამართლოს განჩინებით შეიძლება გადაცემულ იქნეს სამხედრო ნაწილის, სამხედრო შენაერთის, სამხედრო დაწესებულების სარდლობის მეთვალყურეობაში.

2. სარდლობის მეთვალყურეობა გულისხმობს საქართველოს თავდაცვის ძალების წესდებით გათვალისწინებული ზომების მიღებას ბრალდებულის სათანადო ქცევის და გამომძიებელთან, პროკურორთან, სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველსაყოფად. 

3. ამ აღკვეთის ღონისძიების მოქმედების პერიოდში ბრალდებული არ უნდა დაინიშნოს გუშაგად და სხვა პასუხსაგებ განწესში. მას უნდა ჩამოერთვას მშვიდობიან დროში იარაღის ტარების უფლება, არ უნდა გაიგზავნოს ნაწილის გარეთ მარტო სამუშაოდ, არ უნდა გათავისუფლდეს ნაწილიდან და უნდა იმყოფებოდეს სამხედრო მეთაურებისა და უფროსების მეთვალყურეობაში.

4. სამხედრო ნაწილის, შენაერთის, სამხედრო დაწესებულების სარდლობას უნდა განემარტოს იმ ბრალდების არსი, რომელთან დაკავშირებითაც შერჩეულია ეს აღკვეთის ღონისძიება.

5. სასამართლოს განჩინება ამ აღკვეთის ღონისძიების შერჩევის, შეცვლისა თუ გაუქმების შესახებ სავალდებულოა სამხედრო ნაწილის, შენაერთის, სამხედრო დაწესებულების სარდლობისათვის.

6. მეთვალყურეობის დაწესების შესახებ სამხედრო ნაწილის, შენაერთის, სამხედრო დაწესებულების სარდლობა ატყობინებს პროკურორს ან სასამართლოს.

7. სამხედრო მეთაური (უფროსი), რომელიც მეთვალყურეობს ბრალდებულს, ვალდებულია დაუყოვნებლივ შეატყობინოს გამომძიებელს, პროკურორს, სასამართლოს ამ ბრალდებულის არასათანადო ქცევის შესახებ, რომლის თავიდან ასაცილებლადაც შერჩეულ იქნა ეს აღკვეთის ღონისძიება. ამ შემთხვევაში პროკურორის შუამდგომლობით უნდა შეირჩეს უფრო მკაცრი აღკვეთის ღონისძიება.

საქართველოს 2018 წლის 31  ოქტომბრის  კანონი №3610  – ვებგვერდი, 21.11.2018წ.

საქართველოს 2023 წლის 21 სექტემბრის კანონი №3537 – ვებგვერდი, 12.10.2023წ.

    მუხლი 205. პატიმრობა

1. პატიმრობა, როგორც აღკვეთის ღონისძიება, გამოიყენება მხოლოდ მაშინ, თუ ეს ერთადერთი საშუალებაა, რათა თავიდან იქნეს აცილებული:

ა) ბრალდებულის მიმალვა და მის მიერ მართლმსაჯულების განხორციელებისათვის ხელის შეშლა;

ბ) ბრალდებულის მიერ მტკიცებულებათა მოპოვებისათვის ხელის შეშლა;

გ) ბრალდებულის მიერ ახალი დანაშაულის ჩადენა.

2. ბრალდებულის პატიმრობის საერთო ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 9 თვეს. ამ ვადის გასვლის შემდეგ ბრალდებული უნდა გათავისუფლდეს პატიმრობიდან. ბრალდებულის პატიმრობის ვადა აითვლება მისი დაკავების მომენტიდან, ხოლო თუ დაკავება არ მომხდარა – ამ აღკვეთის ღონისძიების შერჩევის შესახებ სასამართლოს განჩინების აღსრულების მომენტიდან საქმის არსებითად განმხილველი პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ განაჩენის გამოტანამდე.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 205-ე მუხლის მე-2 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც უშვებს კონკრეტული სისხლის სამართლის საქმეზე ბრალდებულის პატიმრობას, თუ ამ საქმეზე ბრალის წაყენების ან ბრალის წაყენებისთვის საკმარისი საფუძვლის გამოვლენის შემდეგ მას პატიმრობაში ერთობლივად გატარებული აქვს 9 თვე მის მიმართ მიმდინარე ნებისმიერი სისხლის სამართლის საქმის ფარგლებში) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 15 სექტემბრის გადაწყვეტილება №3/2/646 - ვებგვერდი, 29.09.2015წ.

3. ბრალდებულის პატიმრობის ვადა წინასასამართლო სხდომამდე არ უნდა აღემატებოდეს მისი დაკავებიდან 60 დღეს. ამ ვადის გასვლის შემდეგ ბრალდებული უნდა გათავისუფლდეს პატიმრობიდან, გარდა ამ კოდექსის 208-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

4. ერთსა და იმავე სისხლის სამართლის საქმეზე ბრალდებულებს ცალ-ცალკე ათავსებენ. საგამოძიებო იზოლატორის ადმინისტრაცია ვალდებულია მიიღოს ზომები მათი ერთმანეთთან ურთიერთობის დაუშვებლობის უზრუნველსაყოფად. გამომძიებლის, პროკურორის ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით ეს წესი შეიძლება გავრცელდეს სხვა ბრალდებულებზედაც.

5. მსჯავრდებული შეიძლება პენიტენციური დაწესებულებიდან გადაიყვანონ საგამოძიებო იზოლატორში ან დატოვონ საგამოძიებო იზოლატორში განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლის შემდეგ, თუ ის არის მოწმე, დაზარალებული ან ბრალდებული სხვა საქმეში.

6. თუ სასამართლო ტერიტორიულად დაშორებულია პენიტენციური დაწესებულებისგან და ბრალდებულის გაყვანა/გადაყვანა გართულებულია, სასამართლოს განჩინებით შესაძლებელია საქმის განხილვისას ბრალდებული დროებით მოთავსდეს უახლოეს პენიტენციურ დაწესებულებაში ან დროებითი დაკავების იზოლატორში, სადაც მასზე ზედამხედველობას სპეციალური პენიტენციური სამსახური განახორციელებს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328  

საქართველოს 2013 წლის 19 აპრილის  კანონი № 560  - ვებგვერდი, 10 . 05 .2013წ.

    მუხლი 206. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება, შეცვლა და გაუქმება

1. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება, შეცვლა და გაუქმება ხდება ამ კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული განსჯადობით. აღკვეთის ღონისძიების საკითხის განხილვა შესაძლებელია ასევე წინასასამართლო სხდომაზე და საქმის არსებითი განხილვისას, ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

2. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების შესახებ შუამდგომლობით პროკურორი სასამართლოს მიმართავს დაკავებიდან არა უგვიანეს 48 საათისა.

3. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების შესახებ შუამდგომლობას მოსამართლე განიხილავს მისი წარდგენიდან არა უგვიანეს 24 საათისა. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლისა და გაუქმების საკითხები განიხილება ღია სასამართლო სხდომაზე, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც არსებობს სასამართლო სხდომის დახურვის ამ კოდექსით გათვალისწინებული საფუძვლები. მოსამართლე შუამდგომლობას განიხილავს ერთპიროვნულად, მხარეთა მონაწილეობით. მოსამართლე ხსნის სასამართლო სხდომას და აცხადებს, რა შუამდგომლობა განიხილება, ასახელებს პროცესის მონაწილეებს და არკვევს, არის თუ არა აცილებები. შუამდგომლობის ავტორი ასაბუთებს მას. შემდეგ სიტყვა ეძლევა მეორე მხარეს, რის შემდეგაც მხარეები უფლებამოსილი არიან ერთმანეთს დაუსვან შეკითხვები. მხარეთა გამოუცხადებლობა არ იწვევს შუამდგომლობის განხილვის გადადებას.

4. მხარე უფლებამოსილია სასამართლოს წარუდგინოს შუამდგომლობის შემოწმებისათვის საჭირო დოკუმენტები და ინფორმაცია.

5. შუამდგომლობაში უნდა აისახოს ბრალდებულის საიდენტიფიკაციო მონაცემები, ბრალდების არსი, აგრეთვე ნებისმიერი ინფორმაცია თუ მტკიცებულება, რომელსაც ბრალდება ემყარება, და მოთხოვნილი აღკვეთის ღონისძიება. შუამდგომლობის დასაბუთებულობისა და აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების როგორც ფორმალური (საპროცესო), ისე ფაქტობრივი საფუძვლების შემოწმების შემდეგ მოსამართლეს გამოაქვს დასაბუთებული განჩინება. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების შესახებ შუამდგომლობის განხილვისას მოსამართლე უფლებამოსილია სათანადო საფუძვლის მითითებით უარყოს შუამდგომლობაში აღნიშნული აღკვეთის ღონისძიება და ბრალდებულს შეურჩიოს სხვა, ნაკლებად მკაცრი აღკვეთის ღონისძიება ან საერთოდ არ გამოიყენოს აღკვეთის ღონისძიება.

6. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინებაში უნდა აღინიშნოს: განჩინების შედგენის თარიღი და ადგილი, მოსამართლის, პროკურორის, ბრალდებულისა და მისი ადვოკატის ვინაობა, წარდგენილი ბრალდების არსი, მითითება აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან მასზე უარის თქმის შესახებ. ამასთანავე, განჩინებაში ზუსტად უნდა მიეთითოს: რა არის განჩინების არსი და ვისზე ვრცელდება განჩინება; მტკიცებულებები, რომლებზე დაყრდნობითაც მოსამართლე დარწმუნდა აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების აუცილებლობაში; რომელი თანამდებობის პირი ან ორგანოა ვალდებული, შეასრულოს განჩინება; განჩინების გასაჩივრების წესი; მოსამართლის ხელმოწერა.

7. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინების 1 ეგზემპლარი რჩება სასამართლოში და თითო ეგზემპლარი გადაეცემა ბრალდებულს ან მის ადვოკატს, გამომძიებელს, პროკურორს, აღკვეთის ღონისძიების აღმასრულებელ დაწესებულებას, ხოლო იმ მსჯავრდებულისთვის, რომელსაც შეფარდებული აქვს არასაპატიმრო სასჯელი, ან პირობით მსჯავრდებულისთვის აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინების 1 ეგზემპლარი ეგზავნება საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნული სააგენტოს (შემდგომ − დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნული სააგენტო) შესაბამის ტერიტორიულ ორგანოს.

8. მხარე უფლებამოსილია ბრალდებულის მიმართ გამოყენებული აღკვეთის ღონისძიების შეცვლის ან გაუქმების შესახებ შუამდგომლობით მიმართოს მაგისტრატ მოსამართლეს გამოძიების ადგილის მიხედვით. მაგისტრატი მოსამართლე შუამდგომლობის წარდგენიდან 24 საათში, ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს შუამდგომლობის დასაშვებობის საკითხს, კერძოდ, წყვეტს, რა ახალი, არსებითი მნიშვნელობის მქონე საკითხებია დასმული და მტკიცებულებებია წარმოდგენილი, რომლებიც შეიძლება მიუთითებდეს გამოყენებული აღკვეთის ღონისძიების შეცვლის ან გაუქმების შესაძლებლობაზე. შუამდგომლობის დასაშვებობის თაობაზე მაგისტრატ მოსამართლეს გამოაქვს განჩინება. შუამდგომლობის დასაშვებად ცნობის შემთხვევაში სასამართლო ატარებს ზეპირ მოსმენას ამ კოდექსით დადგენილ ვადაში, ამ მუხლით დადგენილი წესითა და სტანდარტით.

9. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების საკითხის განხილვისას მტკიცების ტვირთი ყველა შემთხვევაში ბრალდების მხარეს ეკისრება.

10. დაპატიმრების შერჩევის შესახებ შუამდგომლობა სასამართლოს შეიძლება წარედგინოს ბრალდებულის მიმალვის შემთხვევაშიც, ამ კოდექსით გათვალისწინებული წესით. ასეთ შემთხვევაში დაპატიმრების შემდეგ ბრალდებული გამოძიების ადგილას მიყვანიდან არა უგვიანეს 48 საათისა უნდა წარედგინოს მაგისტრატ მოსამართლეს გამოძიების ადგილის მიხედვით. ეს ვადა სტიქიური უბედურების დროს ან სხვა დაუძლეველი ძალის მოქმედებისას, აგრეთვე ბრალდებულის ჯანმრთელობის მდგომარეობის მკვეთრი გაუარესების დროს, რაც დადასტურებულია სამედიცინო ცნობით, რის გამოც შეუძლებელია ბრალდებულის წარდგენა შესაბამის სასამართლოში, შეიძლება გაგრძელდეს არა უმეტეს 15 დღით, ხოლო ძებნილი ბრალდებულის უცხოეთში დაკავების შემთხვევაში საქართველოში გამოძიების ადგილზე ჩამოყვანიდან არა უგვიანეს 48 საათისა იგი უნდა წარედგინოს შესაბამის სასამართლოს. მოსამართლე ისმენს მხარეთა განმარტებებს, რის შემდეგაც იღებს გადაწყვეტილებას აღკვეთის ღონისძიების გაუქმების, შეცვლის ან ძალაში დატოვების შესახებ.

11. სასამართლო აცხადებს ამ მუხლით გათვალისწინებულ საკითხებზე გამოტანილი განჩინების სარეზოლუციო ნაწილს.  თუ ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობაა გამოყენებული, მოსამართლე ზეპირად, მოკლედ განუმარტავს მხარეებს, თუ რა მტკიცებულებების საფუძველზე გამოიყენა მან აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობა და რატომ მიიჩნია, რომ ნაკლებად მკაცრი აღკვეთის ღონისძიებით აღკვეთის ღონისძიების მიზანი ვერ მიიღწეოდა.

12. (ამოღებულია – 21.06.2011, №4868).

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2011 წლის 21 ივნისის კანონი №4868 - ვებგვერდი, 06.07.2011წ.

    მუხლი 207. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინების გასაჩივრების წესი

1. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინება შეიძლება ერთჯერადად, მისი გამოტანიდან 48 საათში სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში გაასაჩივროს პროკურორმა, ბრალდებულმა ან/და მისმა ადვოკატმა. საჩივარი შეიტანება განჩინების გამომტან სასამართლოში, რომელიც ამ საჩივარსა და მასალებს დაუყოვნებლივ უგზავნის შესაბამის სასამართლოს განსჯადობის მიხედვით. გასაჩივრება არ აჩერებს განჩინების აღსრულებას.

2. საჩივარში უნდა აღინიშნოს, რა მოთხოვნები დაირღვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიღებისას და რით გამოიხატა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების დებულებათა მცდარობა. აღკვეთის ღონისძიებასთან დაკავშირებულ საჩივარში შესაძლოა აგრეთვე მიეთითოს, რა არსებითი მნიშვნელობის მქონე საკითხები და მტკიცებულებები არ გამოიკვლია ან არ შეაფასა ამ კოდექსით დადგენილი წესით პირველი ინსტანციის სასამართლომ, რომლებსაც შეეძლო ზეგავლენა მოეხდინა პირისათვის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების მართლზომიერებაზე.

3. საჩივრის განხილვის დღე და დრო გონივრულ ვადაში ეცნობება მხარეებს.

4. სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლე საჩივარს განიხილავს ერთპიროვნულად, ამ კოდექსის 206-ე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი წესით, მისი შეტანიდან არაუგვიანეს 72 საათისა. მოსამართლე ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს აღკვეთის ღონისძიებასთან დაკავშირებული საჩივრის დასაშვებობის საკითხს, კერძოდ, წყვეტს, აკმაყოფილებს თუ არა საჩივარი ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილების მოთხოვნებს, ამასთანავე, გამოიკვლია თუ არა ან შეაფასა თუ არა მან ამ კოდექსით დადგენილი წესით არსებითი მნიშვნელობის მქონე მტკიცებულება, რომელსაც შეეძლო ზეგავლენა მოეხდინა პირისათვის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების მართლზომიერებაზე. საჩივრის დასაშვებობის თაობაზე მოსამართლეს გამოაქვს დასაბუთებული განჩინება.

5. საჩივრის დასაშვებად ცნობის შემთხვევაში მოსამართლე ატარებს ზეპირ მოსმენას ამ კოდექსით დადგენილ ვადაში და დადგენილი წესით. მოსამართლე უფლებამოსილია ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილოს საჩივარი, რომელიც არ შეეხება აღკვეთის ღონისძიების შესახებ განჩინებას.

6. საჩივრის განხილვის შედეგად გამოტანილი განჩინების ასლები გადაეცემა მხარეებს, ეგზავნება გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიმღებ სასამართლოს და განჩინების აღმასრულებელ ორგანოს.

7. ამ მუხლით დადგენილი წესის შესაბამისად გამოტანილი განჩინება საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.

8. მოსამართლე აცხადებს გამოტანილი განჩინების სარეზოლუციო ნაწილს და ზეპირად, მოკლედ განუმარტავს მხარეებს გამოტანილი განჩინების საფუძვლებს.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 8  ივლისის კანონი  №3976  - ვებგვერდი, 20.07.2015წ.

    მუხლი 208. მაგისტრატი მოსამართლის გადაწყვეტილება წინასასამართლო სხდომის დანიშვნის შესახებ

1. თუ მხარეთა შორის საპროცესო შეთანხმება არ არის დადებული, მხარეთა მოსაზრებების მოსმენის შემდეგ მაგისტრატი მოსამართლე განსაზღვრავს წინასასამართლო სხდომის თარიღს.

2. წინასასამართლო სხდომის თარიღის განსაზღვრისას მაგისტრატი მოსამართლე ითვალისწინებს მხარეთა პოზიციას, საქმის სირთულესა და მოცულობას. მოსამართლემ მხარეებს საკმარისი დრო და საშუალება უნდა მისცეს დაცვისა და ბრალდების მოსამზადებლად.

3. წინასასამართლო სხდომა უნდა გაიმართოს პირის დაკავებიდან ან ბრალდებულად ცნობიდან (თუ ის არ დაუკავებიათ) არა უგვიანეს 60 დღისა. მხარეს უფლება აქვს, სასამართლოს მიმართოს დასაბუთებული შუამდგომლობით აღნიშნული ვადის გონივრულ ვადამდე გაგრძელების ან შემცირების შესახებ, რის თაობაზედაც უნდა აცნობოს მეორე მხარეს. მეორე მხარე უფლებამოსილია საკუთარი მოსაზრებები წერილობით წარუდგინოს სასამართლოს შუამდგომლობის წარდგენიდან 3 დღის ვადაში. ამ ვადის გასვლის შემდეგ სასამართლო შუამდგომლობას განიხილავს ზეპირი მოსმენის გარეშე. მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება.

4. თუ ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობაა გამოყენებული, ამ მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად წინასასამართლო სხდომის გამართვის ვადის გაგრძელების შესახებ შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში, მისი დაკმაყოფილებიდან არაუგვიანეს 72 საათისა სასამართლო იწვევს მხარეებს, რათა დაადგინოს, აუცილებელია თუ არა აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებული პატიმრობის ძალაში დატოვება. ამ საკითხის გადაწყვეტისას სასამართლო ხელმძღვანელობს ამ კოდექსის 206-ე მუხლით დადგენილი წესითა და სტანდარტით.

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

საქართველოს 2015 წლის 8  ივლისის კანონი  №3976  - ვებგვერდი, 20.07.2015წ.

თავი XXI

საპროცესო შეთანხმება

    მუხლი 209. საპროცესო შეთანხმების არსი # # # # 

1. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის საფუძველია საპროცესო შეთანხმება, რომლის თანახმადაც ბრალდებული აღიარებს დანაშაულს და უთანხმდება პროკურორს სასჯელზე, ბრალდების შემსუბუქებაზე ან ნაწილობრივ მოხსნაზე.

2. საპროცესო შეთანხმების დადებისას ბრალდებული პროკურორს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ პირობებთან ერთად შეიძლება შეუთანხმდეს თანამშრომლობაზე ან/და ზიანის ანაზღაურებაზე.

3. (ამოღებულია - 24.07.2014, №2517).

4. (ამოღებულია - 24.07.2014, №2517).

5. (ამოღებულია - 24.07.2014, №2517).

6. (ამოღებულია - 24.07.2014, №2517).

7. (ამოღებულია - 24.07.2014, №2517).

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

     მუხლი 210. საპროცესო შეთანხმების დადება

1. საპროცესო შეთანხმება იდება ზემდგომ პროკურორთან წინასწარი წერილობითი შეთანხმებით.

11. საპროცესო შეთანხმების დადების შეთავაზება შეუძლია როგორც ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, ისე პროკურორს. საქმის განხილვისას სასამართლო უფლებამოსილია გაარკვიოს მხარეებს შორის საპროცესო შეთანხმების დადების შესაძლებლობა.

12. საპროცესო შეთანხმების დადებისას პროკურორი ვალდებულია გააფრთხილოს ბრალდებული საპროცესო შეთანხმების შედეგების შესახებ და განუმარტოს მას, რომ საპროცესო შეთანხმების დადების შემთხვევაში სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი მტკიცებულებების უშუალოდ და ზეპირად გამოკვლევის გარეშე გამოაქვს და საპროცესო შეთანხმების დადება არ ათავისუფლებს ბრალდებულს სამოქალაქო და სხვა სახის პასუხისმგებლობისაგან.

13. განსაკუთრებულ შემთხვევაში საქართველოს გენერალურ პროკურორს ან მის მოადგილეს უფლება აქვს, სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით ბრალდებულის სამოქალაქო პასუხისმგებლობისაგან სრულად ან ნაწილობრივ გათავისუფლების შესახებ. ამ შემთხვევაში სამოქალაქო პასუხისმგებლობა სახელმწიფოს ეკისრება.

2. საპროცესო შეთანხმების საფუძველზე პროკურორს უფლება აქვს, მოითხოვოს ბრალდებულისათვის სასჯელის შემცირება ან დანაშაულთა ერთობლიობისას მიიღოს გადაწყვეტილება მისთვის ბრალდების შემსუბუქების ან ნაწილობრივ მოხსნის თაობაზე.

3. ბრალდებულისათვის სასჯელის შემცირების მოთხოვნისას ან ბრალდების შემსუბუქების ან ნაწილობრივ მოხსნის თაობაზე გადაწყვეტილების მიღებისას პროკურორი ითვალისწინებს საჯარო ინტერესს, რომელსაც იგი სახელმწიფოს სამართლებრივი პრიორიტეტების, ჩადენილი დანაშაულისა და მოსალოდნელი სასჯელის სიმძიმის, დანაშაულის ხასიათის, ბრალეულობის ხარისხის, ბრალდებულის საზოგადოებრივი საშიშროების, პიროვნული მახასიათებლების, ნასამართლობის, გამოძიებასთან თანამშრომლობისა და დანაშაულის შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურების მიზნით ბრალდებულის ქცევის შეფასების საფუძველზე განსაზღვრავს.

4. დაუშვებელია საპროცესო შეთანხმების დადება ადვოკატის უშუალო მონაწილეობისა და მის დადებაზე ბრალდებულის წინასწარი თანხმობის გარეშე.

5. დაუშვებელია ისეთი საპროცესო შეთანხმების დადება, რომელიც უზღუდავს ბრალდებულს უფლებას, წამების, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის შემთხვევაში მოითხოვოს შესაბამის პირთა მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის განხორციელება.

6. საპროცესო შეთანხმების შესახებ დგება ოქმი, რომელშიც ასახულია ბრალდებულსა და პროკურორს შორის მოლაპარაკების პროცესი (საპროცესო შეთანხმების ოქმი). საპროცესო შეთანხმების ოქმის ასლი ბრალდებულსა და მის ადვოკატს გადაეცემა. ბრალდებულსა და მის ადვოკატს უფლება აქვთ, საპროცესო შეთანხმების ოქმზე გამოთქვან შენიშვნები. ისინი თან ერთვის ამ ოქმს. საპროცესო შეთანხმების ოქმს ხელს აწერენ პროკურორი, ბრალდებული და მისი ადვოკატი, აგრეთვე ბრალდებულის კანონიერი წარმომადგენელი, ასეთის არსებობის შემთხვევაში.

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 211. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე შუამდგომლობის ფორმა

1. თუ პროკურორი, ბრალდებული და მისი ადვოკატი საპროცესო შეთანხმების დადებაზე შეთანხმდებიან, პროკურორი წერილობით ადგენს შუამდგომლობას, რომელშიც აღინიშნება:

ა) ბრალდებულის სახელი და გვარი, დაბადების რიცხვი, თვე და წელი;

ბ) ბრალდების ფორმულირება – ინკრიმინირებული ქმედების აღწერა, მისი ჩადენის ადგილის, დროის, ხერხის, საშუალების, იარაღის, აგრეთვე ამ ქმედებით გამოწვეული შედეგის მითითებით;

გ) ამ კოდექსის მე-3 მუხლის 111 ნაწილით გათვალისწინებული საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოსატანად საკმარისი მტკიცებულებები;

დ) ბრალდებულის გამოძიებასთან თანამშრომლობის შემთხვევაში – თანამშრომლობის ფორმა და შინაარსი;

ე) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მუხლი, ნაწილი და ქვეპუნქტი, რომლებითაც გათვალისწინებულია შესაბამისი დანაშაული;

ვ) პროკურატურის მიერ მოთხოვნილი სასჯელის სახე და ზომა;

ზ) მითითება ამ კოდექსის 210-ე მუხლის 12 ნაწილით გათვალისწინებული გაფრთხილების შესახებ ან იმავე მუხლის 13 ნაწილით გათვალისწინებული საქართველოს გენერალური პროკურორის ან მისი მოადგილის დასაბუთებული გადაწყვეტილების შესახებ.

2. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობას თან ერთვის ბრალდებულის წერილობითი განცხადება, რომელსაც ხელს აწერენ ბრალდებული და მისი ადვოკატი. ბრალდებულის განცხადებაში დადასტურებული უნდა იყოს, რომ სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანაზე თანხმობა ბრალდებულმა ნებაყოფლობით, ადვოკატისაგან იურიდიული დახმარების მიღების შემდეგ განაცხადა. ამასთანავე, ბრალდებული სრულყოფილად უნდა აღიქვამდეს საპროცესო შეთანხმების შინაარსს და მოსალოდნელი განაჩენის სამართლებრივ შედეგებს, რის შესახებაც უნდა აღინიშნოს ბრალდებულის განცხადებაში.

3. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობას ხელს აწერენ პროკურორი, ბრალდებული და მისი ადვოკატი, აგრეთვე ბრალდებულის კანონიერი წარმომადგენელი, ასეთის არსებობის შემთხვევაში.

4. (ამოღებულია - 24.07.2014, №2517).

5. (ამოღებულია – 11.03.2011, №4430).

6. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობა და საპროცესო შეთანხმების ოქმი საჯაროა, გარდა იმ ნაწილისა, რომელშიც მითითებულია ბრალდებულის მიერ გამოძიებისათვის მიწოდებული ინფორმაცია. ბრალდებულის მიერ გამოძიებისათვის მიწოდებული ინფორმაციის გაცნობის უფლება აქვთ მხოლოდ მის ხელმომწერ პირებსა და სასამართლოს, აგრეთვე იმ ბრალდებულს (მის ადვოკატს), რომლის შესახებაც სხვა ბრალდებული საპროცესო შეთანხმების საფუძველზე გამოძიებას მამხილებელ ინფორმაციას აწვდის. ასეთი ბრალდებულისათვის (მისი ადვოკატისათვის) აღნიშნული საპროცესო შეთანხმების შინაარსი სრულად უნდა იყოს ხელმისაწვდომი.

7. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობას თან ერთვის საპროცესო შეთანხმების ოქმი.

საქართველოს 2011  წლის 11 მარტის კანონი №4430- ვებგვერდი,22.03.2011წ.

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 212. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობის განხილვა

1. საპროცესო შეთანხმება უნდა გაფორმდეს წერილობით და დამტკიცდეს სასამართლოს მიერ. საპროცესო შეთანხმება უნდა აისახოს სასამართლოს მიერ გამოტანილ განაჩენში.

2. სასამართლო ვალდებულია საპროცესო შეთანხმების დამტკიცებამდე დარწმუნდეს, რომ:

ა) საპროცესო შეთანხმება დადებულია წამების, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის ან სხვაგვარი ძალადობის, დაშინების, მოტყუების ან რაიმე უკანონო დაპირების გარეშე;

ბ) საპროცესო შეთანხმება ნებაყოფლობით არის დადებული და ბრალდებული ნებაყოფლობით აღიარებს ბრალს;

გ) ბრალდებული სრულად აცნობიერებს საპროცესო შეთანხმების, მათ შორის, ნასამართლობის, სამართლებრივ შედეგებს;

დ) ბრალდებულს ჰქონდა კვალიფიციური იურიდიული დახმარების მიღების შესაძლებლობა;

ე) ბრალდებული სრულად აცნობიერებს იმ დანაშაულის ხასიათს, რომლის ჩადენაშიც მას ბრალი ედება;

ვ) ბრალდებული სრულად აცნობიერებს იმ დანაშაულისათვის გათვალისწინებულ სასჯელს, რომლის ჩადენასაც ის აღიარებს;

ზ) ბრალდებულისათვის ცნობილია საპროცესო შეთანხმებასთან დაკავშირებული, კანონით გათვალისწინებული ყველა მოთხოვნა ბრალის აღიარების შესახებ;

თ) ბრალდებული აცნობიერებს, რომ, თუ სასამართლომ არ დაამტკიცა საპროცესო შეთანხმება, დაუშვებელია მომავალში მის წინააღმდეგ გამოყენებულ იქნეს ნებისმიერი ინფორმაცია, რომელსაც იგი საპროცესო შეთანხმების განხილვისას სასამართლოს მიაწვდის;

ი) ბრალდებული აცნობიერებს, რომ მას აქვს შემდეგი უფლებები:

ი.ა) დაცვის უფლება;

ი.ბ) საპროცესო შეთანხმებაზე უარის თქმის უფლება;

ი.გ) სასამართლოს მიერ მისი საქმის არსებითი განხილვის უფლება;

კ) ბრალდებული ეთანხმება ბრალის აღიარების შესახებ საპროცესო შეთანხმების ფაქტობრივ საფუძველს;

ლ) საპროცესო შეთანხმებაში ბრალდებულსა და პროკურორს შორის მიღწეული შეთანხმების ყველა პირობაა ასახული;

მ) ბრალდებული და მისი ადვოკატი სრულად იცნობენ საქმის მასალებს.

3. მოსამართლე ვალდებულია ბრალდებულს განუმარტოს, რომ მის მიერ წამების, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის ფაქტზე საჩივრის შეტანა ხელს არ შეუშლის კანონის დაცვით დადებული საპროცესო შეთანხმების დამტკიცებას.

4. (ამოღებულია - 24.07.2014, №2517).

5. მოსამართლე საპროცესო შეთანხმების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს კანონის საფუძველზე და არ არის ვალდებული, დაამტკიცოს ბრალდებულსა და პროკურორს შორის მიღწეული შეთანხმება.

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

     მუხლი 213. სასამართლოს გადაწყვეტილება სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე

1. სასამართლო უფლებამოსილია სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე შუამდგომლობის განხილვის შედეგად მიიღოს გადაწყვეტილება სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის, საქმის პროკურორისთვის დაბრუნების ან კანონით დადგენილი წესით საქმის არსებითი განხილვის თაობაზე.

2. სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის საკითხს იხილავს შესაბამისი სასამართლო სისხლის სამართლის საქმის განსჯადობის მიხედვით.

3. სასამართლო საქმის მასალებისა და ბრალდებულის მიერ ბრალის აღიარების საფუძველზე ამოწმებს, დასაბუთებულია თუ არა ბრალდება, არსებობს თუ არა ამ კოდექსით გათვალისწინებული გარემოებები და არის თუ არა კანონიერი და სამართლიანი სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობაში მითითებული სასჯელი.

31. სასამართლომ არ უნდა დაამტკიცოს საპროცესო შეთანხმება, თუ მას მიაჩნია, რომ ამ კოდექსის 212-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ გარემოებებზე დამარწმუნებელი პასუხები ვერ მიიღო.

4. თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარდგენილია ამ კოდექსის მე-3 მუხლის 111 ნაწილით გათვალისწინებული საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოსატანად საკმარისი მტკიცებულებები, ამ კოდექსის 212-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ გარემოებებზე დამარწმუნებელი პასუხები მიიღო და მოთხოვნილი სასჯელი არის კანონიერი და სამართლიანი, მას გამოაქვს გადაწყვეტილება სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე. აღნიშნული განაჩენი გამოტანილი უნდა იქნეს პროკურორის მიერ შესაბამისი შუამდგომლობის წარდგენიდან 15 დღის ვადაში.

5. თუ წინასასამართლო სხდომის გამართვამდე იხილება სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობა და სასამართლო მიიჩნევს, რომ საპროცესო შეთანხმება წამების, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის ან სხვაგვარი ძალადობის, დაშინების, მოტყუების ან რაიმე უკანონო დაპირების შედეგად არის დადებული, იგი საქმეს ზემდგომ პროკურორს გადასცემს. ზემდგომი პროკურორი საპროკურორო საქმიანობის განხორციელების ვალდებულებას სხვა პროკურორს აკისრებს.

6. სასამართლო უფლებამოსილია საპროცესო შეთანხმებაში ცვლილებები შეიტანოს მხოლოდ მხარეთა თანხმობის შემთხვევაში.

61. თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ ამ კოდექსის მე-3 მუხლის 111 ნაწილით გათვალისწინებული საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოსატანად საკმარისი მტკიცებულებები არ არსებობს, ან დაადგენს, რომ სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანის თაობაზე პროკურორის შუამდგომლობა ამ თავის სხვა მოთხოვნათა დარღვევით არის წარდგენილი, იგი საქმეს პროკურორს უბრუნებს. პროკურორისათვის საქმის დაბრუნებამდე სასამართლო მხარეებს სთავაზობს, შუამდგომლობის სასამართლო სხდომაზე განხილვისას შეცვალონ საპროცესო შეთანხმების პირობები, რაც შეთანხმებული უნდა იყოს ზემდგომ პროკურორთან. თუ სასამართლოს საპროცესო შეთანხმების შეცვლილი პირობებიც არ აკმაყოფილებს, იგი საქმეს პროკურორს უბრუნებს.

7. ბრალდებულს უფლება აქვს, სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანამდე, ნებისმიერ დროს თქვას უარი საპროცესო შეთანხმებაზე. უარის განცხადებას არ სჭირდება ადვოკატის თანხმობა. განაჩენის გამოტანის შემდეგ საპროცესო შეთანხმებაზე უარის თქმა დაუშვებელია.

8. მხარეებს უფლება აქვთ, სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოტანამდე შეცვალონ საპროცესო შეთანხმების პირობები.

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

    მუხლი 214. საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შესახებ სასამართლოს განაჩენის გაუქმების შემთხვევაში საპროცესო შეთანხმების შედეგად მოპოვებული მტკიცებულების დასაშვებობა

თუ სასამართლო გააუქმებს საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შესახებ სასამართლოს განაჩენს ან ბრალდებული თვითონ განაცხადებს უარს საპროცესო შეთანხმებაზე, დაუშვებელია ბრალდებულის მიერ მიცემული ჩვენების მის საწინააღმდეგოდ გამოყენება.

    მუხლი 215. საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შესახებ სასამართლოს განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლა და გასაჩივრება

1. ამ თავით გათვალისწინებულ საქმეებზე სასამართლოს განაჩენი კანონიერ ძალაში შედის გამოცხადებისთანავე და საჩივრდება ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით.

2. მხარეს უფლება აქვს, სასამართლოს უარი საპროცესო შეთანხმების დამტკიცებაზე 15 დღის ვადაში გაასაჩივროს ზემდგომ სასამართლო ინსტანციაში.

3. მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ამ თავით გათვალისწინებული განაჩენის გამოტანიდან 15 დღის ვადაში ზემდგომ სასამართლო ინსტანციაში შეიტანოს საჩივარი საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შესახებ სასამართლოს განაჩენის გაუქმების თაობაზე, თუ:

ა) საპროცესო შეთანხმება იძულებით, მუქარით, ძალადობით, დაშინებით ან მოტყუებით დაიდო;

ბ) ბრალდებულს შეეზღუდა დაცვის უფლება;

გ) საპროცესო შეთანხმება ისე დაიდო, რომ ამ კოდექსის მე-3 მუხლის 111 ნაწილით გათვალისწინებული საქმის არსებითი განხილვის გარეშე განაჩენის გამოსატანად საკმარისი მტკიცებულებები არ არსებობდა;

დ) საქმის განმხილველმა სასამართლომ უგულებელყო საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსითა და ამ თავით გათვალისწინებული არსებითი მოთხოვნები.

4. თუ მსჯავრდებულმა დაარღვია საპროცესო შეთანხმების პირობა, პროკურორი უფლებამოსილია დარღვევის გამოვლენიდან 1 თვის ვადაში ზემდგომ სასამართლო ინსტანციაში შეიტანოს საჩივარი საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შესახებ სასამართლოს განაჩენის გაუქმების თაობაზე.

5. ამ მუხლის მე-3 და მე-4 ნაწილებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შესახებ სასამართლოს განაჩენის გაუქმებისას სასამართლო საქმეს უბრუნებს პროკურორს.

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

     მუხლი 216. განაჩენის გადაცემა

განაჩენის გამოტანიდან 3 დღის ვადაში მსჯავრდებულს, მის ადვოკატს და პროკურორს გადაეცემათ განაჩენის ასლები.

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

    მუხლი 217. დაზარალებულის უფლებები საპროცესო შეთანხმების დადებისას

1. პროკურორი ვალდებულია საპროცესო შეთანხმების დადებამდე დაზარალებულთან გაიაროს კონსულტაცია და შეატყობინოს მას საპროცესო შეთანხმების დადება, რის შესახებაც პროკურორი ადგენს ოქმს.

11. სასამართლოს მიერ საპროცესო შეთანხმების დამტკიცებისას დაზარალებულს უფლება აქვს, სასამართლოს წერილობით ან სასამართლო სხდომაზე მოსამართლეს ზეპირად მიაწოდოს ინფორმაცია იმ ზიანის შესახებ, რომელიც მას დანაშაულის შედეგად მიადგა.

2. დაზარალებულს უფლება არა აქვს, გაასაჩივროს საპროცესო შეთანხმება.

3. საპროცესო შეთანხმება დაზარალებულს არ ართმევს უფლებას, შეიტანოს სამოქალაქო სარჩელი.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

    მუხლი 218. ბრალდებულის პასუხისმგებლობისაგან ან სასჯელისაგან  სრულად გათავისუფლება და თავისუფლების აღკვეთით  მსჯავრდებულის სასჯელის გადახედვა

1. განსაკუთრებულ შემთხვევაში, როდესაც ბრალდებულის/ მსჯავრდებულის საგამოძიებო ორგანოებთან თანამშრომლობის შედეგად ირკვევა დანაშაულის ჩამდენი თანამდებობის პირის ან/და მძიმე ან განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის ჩამდენი პირის ვინაობა და მისი უშუალო ხელშეწყობით იქმნება ამ დანაშაულის გახსნისთვის არსებითი პირობები, საქართველოს გენერალურ პროკურორს უფლება აქვს, სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით ბრალდებულის პასუხისმგებლობისაგან ან სასჯელისაგან სრულად გათავისუფლების ან მსჯავრდებულის სასჯელის გადახედვის თაობაზე.

2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული შუამდგომლობის საფუძველია ბრალდებულსა/მსჯავრდებულსა და საქართველოს გენერალურ პროკურორს შორის დადებული საპროცესო შეთანხმება განსაკუთრებული თანამშრომლობის შესახებ.

3. განსაკუთრებული თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმების დადებისას საქართველოს გენერალურმა პროკურორმა უნდა გაითვალისწინოს საჯარო ინტერესი, რომელსაც იგი ამ კოდექსის 210-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული გარემოებების შეფასების საფუძველზე განსაზღვრავს. მსჯავრდებულის შემთხვევაში საჯარო ინტერესის განსაზღვრისას გათვალისწინებული უნდა იქნეს აგრეთვე სასჯელის მოუხდელი ვადა. განსაკუთრებული თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმება იდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც დანაშაულის გახსნა ერთმნიშვნელოვნად განპირობებულია აღნიშნული თანამშრომლობით და ამ დანაშაულის გახსნის საჯარო ინტერესი აღემატება პირის პასუხისგებაში მიცემის, მისთვის სასჯელის დაკისრების ან მის მიერ სასჯელის მოხდის ინტერესს.

4. განსაკუთრებული თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებაში აღინიშნება, რომ თუ ბრალდებული/მსჯავრდებული არ ითანამშრომლებს საგამოძიებო ორგანოებთან, შეთანხმება, მისი პირობების შესაბამისად, ბათილად ჩაითვლება.

5. განსაკუთრებული თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებას ხელს აწერენ ბრალდებული/მსჯავრდებული, მისი ადვოკატი და საქართველოს გენერალური პროკურორი.

6. ბრალდებულის სასჯელისაგან სრულად გათავისუფლების შესახებ შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში ბრალდებული ითვლება ნასამართლევად.

7. მსჯავრდებულის სასჯელის გადახედვის შესახებ შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში სასამართლო იღებს შესაბამის გადაწყვეტილებას – მსჯავრდებულის სასჯელის ვადის შემცირების, სასჯელის სახის შეცვლის ან მსჯავრდებულის სასჯელისაგან სრულად გათავისუფლების თაობაზე.

8. დაუშვებელია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სასჯელისაგან სრულად განთავისუფლება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 1441–1443 მუხლებით გათვალისწინებულ დანაშაულთა საქმეებზე, აგრეთვე არასრულწლოვანის წინააღმდეგ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 137-ე, 138-ე, 139-ე, 141-ე, 253-ე−255-ე, 2551 და 2552 მუხლებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენის შემთხვევაში.

9. მსჯავრდებულის სასჯელის გადახედვის შესახებ შუამდგომლობას განიხილავს განაჩენის გამომტანი პირველი ინსტანციის სასამართლო. სასამართლო უფლებამოსილია ეს შუამდგომლობა განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 17 ივნისის კანონი №4789 - ვებგვერდი, 28.06.2011წ.

​საქართველოს 2014  წლის 24  ივლისის კანონი №2517 - ვებგვერდი, 06.08.2014წ.

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

საქართველოს 2020 წლის 13 ივლისის კანონი №6755 – ვებგვერდი, 20.07.2020წ.

კარი VI

წინასასამართლო სხდომა და საქმის არსებითი განხილვა სასამართლოში

თავი XXII

წინასასამართლო სხდომა

    მუხლი 219. წინასასამართლო სხდომა

1. თუ ბრალდებულის მაგისტრატ მოსამართლესთან პირველი წარდგენის შემდეგ ბრალდება შეიცვალა, წინასასამართლო სხდომაზე მოსამართლე ბრალდებულს განუმარტავს ბრალდების არსს და ამ ბრალდებით გათვალისწინებული სასჯელის ზომას.

2. წინასასამართლო სხდომაზე მოსამართლე არკვევს, ცნობს თუ არა ბრალდებული თავს დამნაშავედ წარდგენილ ბრალდებაში და რა მოცულობით, და საპროცესო შეთანხმების დადების შესაძლებლობას. ამ შემთხვევაში გამოიყენება ამ კოდექსით გათვალისწინებული დებულებები საპროცესო შეთანხმების შესახებ.

3. თუ ბრალდებულს ბრალი წაუყენეს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განსჯადი დანაშაულის ჩადენისათვის, მოსამართლე ვალდებულია ბრალდებულს განუმარტოს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს დებულებები და მასთან დაკავშირებული ბრალდებულის უფლებები. ამის შემდეგ მოსამართლე არკვევს, თანახმაა თუ არა ბრალდებული, რომ მისი საქმე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლომ განიხილოს. თუ ბრალდებული ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოზე უარს არ განაცხადებს, მოსამართლე ნიშნავს ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომის თარიღს.

4. წინასასამართლო სხდომის მოსამართლე:

ა) განიხილავს მხარეთა შუამდგომლობებს მტკიცებულებათა დასაშვებობის თაობაზე;

ბ) ამ კოდექსის 206-ე მუხლით დადგენილი წესითა და სტანდარტით განიხილავს აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ შუამდგომლობას. თუ ბრალდებულს პატიმრობა აქვს შეფარდებული, მოსამართლე ვალდებულია პირველივე წინასასამართლო სხდომაზე თავისი ინიციატივით განიხილოს პატიმრობის ძალაში დატოვების აუცილებლობის საკითხი, მიუხედავად იმისა, დააყენა თუ არა მხარემ შუამდგომლობა პატიმრობის შეცვლის ან გაუქმების შესახებ. ამის შემდეგ სასამართლო ვალდებულია თავისი ინიციატივით ორ თვეში ერთხელ მაინც განიხილოს პატიმრობის ძალაში დატოვების აუცილებლობის საკითხი;

გ) განიხილავს შუამდგომლობას საპროცესო კონფისკაციის უზრუნველყოფის მიზნით;

დ) განიხილავს მხარეთა სხვა შუამდგომლობებს;

ე) წყვეტს არსებითი განხილვისათვის საქმის გადაცემის საკითხს.

5. არსებითი განხილვისათვის საქმის გადაცემა დასაშვებია იმ შემთხვევაში, თუ სასამართლო დარწმუნდება, რომ ბრალდების მხარის მიერ წარდგენილი მტკიცებულებები ალბათობის მაღალი ხარისხით იძლევა საფუძველს ვარაუდისათვის, რომ დანაშაული ამ პირმა ჩაიდინა.

6. თუ ბრალდების მხარის მიერ წარდგენილი მტკიცებულებები ალბათობის მაღალი ხარისხით არ იძლევა საფუძველს ვარაუდისათვის, რომ დანაშაული ამ პირმა ჩაიდინა, წინასასამართლო სხდომის მოსამართლე განჩინებით წყვეტს სისხლისსამართლებრივ დევნას. განჩინება ერთჯერადად, მისი გამოტანიდან 5 დღის ვადაში საჩივრდება სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში. მოსამართლე საჩივარს ზეპირი მოსმენით ან მის გარეშე განიხილავს. წინასასამართლო სხდომის მოსამართლის განჩინების გაუქმების შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგია საქმეს უბრუნებს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიმღები რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს თავმჯდომარეს, რომელიც საქმის მიღებიდან 5 დღის ვადაში უზრუნველყოფს წინასასამართლო სხდომის გამართვას ამ კოდექსის 220-ე მუხლით გათვალისწინებული საკითხების გადასაწყვეტად.

7. წინასასამართლო სხდომის მოსამართლის გადაწყვეტილება მტკიცებულებათა დაუშვებლად ცნობის შესახებ ერთჯერადად, 5 დღის ვადაში საჩივრდება გადაწყვეტილების გამომტანი სასამართლოს მეშვეობით, რომელიც საჩივარს, საქმის მასალებსა და წინასასამართლო სხდომის ოქმს დაუყოვნებლივ უგზავნის სააპელაციო სასამართლოს. სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლე ზეპირი მოსმენით ან მის გარეშე განიხილავს საჩივარს მისი შესვლიდან 5 დღის ვადაში.

საქართველოს 2015  წლის 19 თებერვლის  კანონი №3090 - ვებგვერდი, 06.03.2015წ.

საქართველოს 2015 წლის 8  ივლისის კანონი  №3976  - ვებგვერდი, 20.07.2015წ.

    მუხლი 220. საქმის არსებითი განხილვისათვის მომზადება

წინასასამართლო სხდომის მოსამართლე მხარეთა მონაწილეობით საქმის არსებითი განხილვისათვის მოსამზადებლად:

ა) განსაზღვრავს საქმის არსებითი განხილვის სხდომის დაწყების თარიღს;

ბ) საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე მოსაწვევ პირებს უგზავნის სასამართლო უწყებებს;

გ) ამტკიცებს მხარეების მიერ წარსადგენ მტკიცებულებათა ნუსხას, ასევე მათგან მიღებულ იმ მტკიცებულებათა ჩამონათვალს, რომლებსაც მხარეები სადავოდ არ ხდიან;

დ) ბრალდებულს, რომელიც პატიმარი არ არის, წერილობით განუმარტავს საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე გამოუცხადებლობის შედეგებს;

ე) იღებს სხვა ზომებს სხდომაზე საქმის არსებითი განხილვისათვის მოსამზადებლად.

     მუხლი 221. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატთა სიის შედგენა

1. ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომამდე მოსამართლე 18 წელს მიღწეულ მოქალაქეთა ერთიანი სიიდან, მხარეთა მოსაზრებების მოსმენის შემდეგ, შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით ადგენს ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატთა სიას არაუმეტეს 300 პირის შემადგენლობით. თითოეულ ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატს შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით მიენიჭება რიგითი ნომერი. ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომამდე არანაკლებ 15 დღით ადრე ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატებს საცხოვრებელი ადგილის მისამართზე ეგზავნებათ მოსამართლის მიერ მხარეებთან მოთათბირების საფუძველზე დამტკიცებული კითხვარი. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატი ვალდებულია უპასუხოს კითხვებს და 5 დღის ვადაში დაუბრუნოს მოსამართლეს შევსებული კითხვარი. მოსამართლე ვალდებულია შევსებული კითხვარები მიღებიდან 5 დღის ვადაში მხარეებს გადასცეს. ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომამდე ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატებს კითხვართან ერთად ეგზავნებათ უწყება, რომელშიც მითითებულია სხდომის დაწყების დრო, სხდომის ადგილი და სხდომაზე გამოცხადების სავალდებულოობა.

2. 18 წელს მიღწეულ მოქალაქეთა ერთიან სიას სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტო ყოველწლიურად, არა უგვიანეს 1 ივლისისა, უგზავნის შესაბამის სასამართლოს.

3. სასამართლო ვალდებულია შეატყობინოს მხარეებს ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის ადგილისა და დროის შესახებ. მხარეებს უფლება აქვთ, დაესწრონ მსაჯულების შერჩევის პროცედურას. მხარეს უფლება აქვს, ერთჯერადად, 24 საათის განმავლობაში გაასაჩივროს ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომის თავმჯდომარის უკანონო გადაწყვეტილება ან მოქმედება. საჩივარი შეიტანება საქმის განმხილველი სასამართლოს თავმჯდომარესთან, რომელიც ზეპირი მოსმენის გარეშე, განჩინებით წყვეტს მას შეტანიდან 24 საათის განმავლობაში.

4.    ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული წესით შერჩეულ ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატთა სიაში მიეთითება პირის გვარი და სახელი. სიას ხელს აწერს სხდომის თავმჯდომარე. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატთა სიის ასლები გადაეცემა მხარეებს.

5. (ამოღებულია - 28.06.2021, №707).

51. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატისათვის კითხვარისა და უწყების ჩაბარებისა და მასთან ეფექტიანი კომუნიკაციის მიზნით შესაბამისი რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს:

ა) საჯარო სამართლის იურიდიული პირისგან − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოსგან ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატის პირადი ნომრის დახმარებით, ელექტრონული სერვისის მეშვეობით გამოითხოვოს სატრანსპორტო საშუალებების სარეგისტრაციო მონაცემებში აღრიცხული სატრანსპორტო საშუალების მფლობელ ფიზიკურ პირზე ან/და მართვის მოწმობათა გაცემის რეესტრში აღრიცხული მართვის მოწმობის მფლობელ ფიზიკურ პირზე დაფიქსირებული მობილური ტელეფონის ნომერი;

ბ) საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს კუთვნილი ელექტრონული ბაზებიდან წერილობით გამოითხოვოს ამ მუხლის პირველ ნაწილში მითითებულ ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატთა მობილური ტელეფონების ნომრები;

გ) თუ ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პროცედურების ამოწურვის შემდეგ კვლავ ვერ შეირჩა ყველა ნაფიცი მსაჯული, საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს კუთვნილი ელექტრონული ბაზებიდან წერილობით გამოითხოვოს ამ კოდექსის 223-ე მუხლის მე-9 ნაწილში მითითებული არაუმეტეს 300 ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატის მობილური ტელეფონების ნომრები.

52. ამ მუხლის 51 ნაწილის „ბ“ ან „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტო შესაბამის რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოს ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატის მობილური ტელეფონის ნომრის შესახებ ინფორმაციას აწვდის შესაძლებლობის ფარგლებში.

6. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატი ვალდებულია ამ კოდექსის 30-ე მუხლით განსაზღვრული აცილების საფუძვლის არსებობის შემთხვევაში ეს აცნობოს სასამართლოს უწყების მიღებიდან 2 დღის ვადაში.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის 25 მაისის კანონი №6317 -  ვებგვერდი,  19 .0 6 .201 2 წ.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

საქართველოს 2020 წლის 2 ივლისის კანონი №6735 – ვებგვერდი, 07.07.2020წ.

საქართველოს 2021 წლის 28 ივნისის კანონი №707 – ვებგვერდი, 29.06.2021წ.

    მუხლი 222. ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომა

1. ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის სხდომა ღიაა. ამ კოდექსის 182-ე მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სხდომის თავმჯდომარეს შეუძლია მიიღოს გადაწყვეტილება სხდომის დახურვის შესახებ. სხდომის თავმჯდომარე ხსნის სასამართლო სხდომას, რის შემდეგაც სხდომის მდივანი აცხადებს ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატთა ვინაობას.

2. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ სასამართლოში მსაჯულობის 50-ზე ნაკლები კანდიდატი გამოცხადდება, მოსამართლე უფლებამოსილია დაიწყოს სხდომა და მსაჯულთა შერჩევის პროცედურა. 

3. სხდომის თავმჯდომარე:

ა) წარადგენს საკუთარ თავს და სხდომის მდივანს;

ბ) მიმართავს მსაჯულობის კანდიდატებს და განუმარტავს მათ მოწვევის მიზანს;

გ) აცხადებს, რომელი საქმე განიხილება, და მსაჯულობის კანდიდატებს გააცნობს წარდგენილი ბრალდების შინაარსს;

დ) მსაჯულობის კანდიდატებს განუმარტავს კანონს, რომელიც გამოყენებული იქნება საქმის განხილვისას;

ე) აცხადებს საქმის განხილვაში მონაწილე მხარეებს;

ვ) განსაზღვრავს სხდომის ხანგრძლივობას და სხვა პროცედურულ საკითხებს.

4. სასამართლო მსაჯულობის კანდიდატებს მიაწვდის მხარეთა მონაწილეობით მომზადებულ განმარტებებს გამოსაყენებელი კანონის თაობაზე.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

    მუხლი 223. ნაფიც მსაჯულთა შერჩევა, აცილება და თვითაცილება

1. მხარე უფლებამოსილია დააყენოს შუამდგომლობა ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატის აცილების შესახებ, რომელიც შეიძლება იყოს დასაბუთებული ან დაუსაბუთებელი. მხარეს უფლება აქვს, დააყენოს შუამდგომლობები განუსაზღვრელი რაოდენობის დასაბუთებული აცილების შესახებ და განსაზღვრული რაოდენობის დაუსაბუთებელი აცილების შესახებ. მხარეები პირველად აყენებენ შუამდგომლობებს დასაბუთებული აცილების შესახებ, ხოლო შემდეგ − შუამდგომლობებს დაუსაბუთებელი აცილების შესახებ. თითოეული სახის აცილების უფლებას მხარეები ახორციელებენ სათითაოდ და მორიგეობით: ჯერ − ბრალდების მხარე, ხოლო შემდეგ − დაცვის მხარე.

2. მოსამართლე ამოწმებს ყველა გარემოებას, რომელიც შეიძლება გახდეს მსაჯულობის კანდიდატის აცილების (თვითაცილების) საფუძველი, და მხარეებს საშუალებას აძლევს, შეკითხვები დაუსვან მსაჯულობის კანდიდატებს და წარმოადგინონ დამატებითი მასალები აცილების თაობაზე.

3. მოსამართლე უფლებამოსილია მოსთხოვოს მხარეებს მისთვის წინასწარ იმ შეკითხვების წარდგენა, რომელთა მსაჯულობის კანდიდატებისათვის დასმასაც აპირებენ; ეს არ ზღუდავს მხარეებს, რომ დასვან დამაზუსტებელი შეკითხვები. შეკითხვის დასასმელად და დასმულ შეკითხვაზე პასუხის გასაცემად სხდომის თავმჯდომარე მხარეებსა და მსაჯულობის კანდიდატს გონივრულ ვადას განუსაზღვრავს.

4. მსაჯულობის კანდიდატი ვალდებულია სწორი და ამომწურავი პასუხები გასცეს მისთვის დასმულ შეკითხვებს, წარმოადგინოს სხვა აუცილებელი ინფორმაცია მისი პიროვნებისა და განსახილველი საქმის მონაწილეებთან მისი ურთიერთობის თაობაზე, აგრეთვე ყველა იმ გარემოების თაობაზე, რომელმაც შეიძლება მას ხელი შეუშალოს საქმის ობიექტურად და მიუკერძოებლად განხილვაში.

5. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატისთვის დასმული შეკითხვები არ უნდა ხელყოფდეს მის პერსონალურ მონაცემებს, პროფესიულ ან/და კომერციულ საიდუმლოებას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ეს აუცილებელია მართლმსაჯულების ინტერესებისთვის. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატს აღნიშნული ინფორმაცია შეიძლება მოეთხოვოს მხოლოდ მხარის დასაბუთებული მოთხოვნის არსებობისას. თუ ამ ინფორმაციის გამჟღავნებამ შეიძლება გამოუსწორებელი ზიანი მიაყენოს ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატის ინტერესებს, იგი ინფორმაციას მხოლოდ უშუალოდ სხდომის თავმჯდომარეს და მხარეებს აწვდის.

6. (ამოღებულია - 24.06.2016,№5591).

7. მსაჯულობის კანდიდატს შეუძლია მოსამართლის წინაშე დააყენოს შუამდგომლობა თვითაცილების შესახებ და მიუთითოს იმ გარემოებაზე, რომელიც მას ხელს შეუშლის ნაფიცი მსაჯულის უფლებამოსილების განხორციელებაში. თვითაცილება დასაბუთებული უნდა იყოს. მხარეებს უფლება აქვთ, გამოთქვან თავიანთი დამოკიდებულება მსაჯულობის კანდიდატის თვითაცილებისადმი.

8. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატის მიერ თვითაცილების შესახებ დაყენებული შუამდგომლობის განხილვის შედეგად მოსამართლეს გამოაქვს დასაბუთებული განჩინება. აცილების შესახებ შუამდგომლობას მოსამართლე განიხილავს ცალკე, მხოლოდ პროკურორისა და ადვოკატის მონაწილეობით, სხდომაზე დამსწრე პირთა მიერ სასამართლო სხდომის დარბაზის დატოვების გარეშე. აცილებულმა მსაჯულობის კანდიდატმა უნდა დატოვოს სასამართლო სხდომის დარბაზი.

9. თუ ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის პირველ სხდომაზე ვერ შეირჩა ყველა ნაფიცი მსაჯული, მოსამართლე გადადებს სხდომას არაუმეტეს 10 დღით და ამ თავით დადგენილი წესით მოიწვევს დამატებით არაუმეტეს 300 ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს შემადგენლობის ამ კოდექსით დადგენილ რაოდენობამდე შესავსებად.

10. თუ წარდგენილი ბრალდება სასჯელის სახით უვადო თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს, მხარეს 10 დაუსაბუთებელი აცილების განცხადების უფლება აქვს. დანარჩენ შემთხვევებში მხარე უფლებამოსილია 6 დაუსაბუთებელი აცილება განაცხადოს.

11. (ამოღებულია - 28.06.2021, №707).

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2012 წლის 25 მაისის კანონი №63 28  – ვებგვერდი, 12.06.2012წ.

საქართველოს 2015 წლის 10  ივლისის კანონი  №3990  - ვებგვერდი, 17.07.2015წ.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

საქართველოს 2021 წლის 28 ივნისის კანონი №707 – ვებგვერდი, 29.06.2021წ.

    მუხლი 224. კანდიდატის დანიშვნა ნაფიც მსაჯულად

1. აცილების შემდეგ დარჩენილ მსაჯულობის კანდიდატთაგანთორმეტს სხდომის თავმჯდომარე ნიშნავს ნაფიც მსაჯულად, ხოლო ორი საქმის განხილვაში მონაწილეობას მიიღებს, როგორც სათადარიგო მსაჯული. საქმის სირთულიდან გამომდინარე, მოსამართლე უფლებამოსილია მიიღოს გადაწყვეტილება უფრო მეტი სათადარიგო მსაჯულის დამტკიცების შესახებ. ეს გადაწყვეტილება შეიტანება სასამართლო სხდომის ოქმში.

2. სათადარიგო მსაჯული ესწრება სასამართლო სხდომას, მაგრამ მას უფლება არა აქვს, გამოხატოს საკუთარი აზრი, გავლენა მოახდინოს ნაფიც მსაჯულებზე ან დაესწროს სასამართლოს თათბირს. სათადარიგო მსაჯული მხოლოდ იმ შემთხვევაში იღებს მონაწილეობას სასამართლოს თათბირსა და კენჭისყრაში, თუ მან შეცვალა ნაფიცი მსაჯული ამ კოდექსის 232-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში და დადგენილი წესით. ასეთ შემთხვევაში სასამართლოს თათბირი თავიდან იწყება.

3. ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის პროცედურის დასრულების შემდეგ სხდომის თავმჯდომარე ნიშნავს საქმის განხილვის დღეს, რომელიც უნდა იყოს არა უგვიანეს შერჩევის პროცედურის დასრულებიდან მესამე დღისა.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

თავი XXIII

საქმის არსებითი განხილვა სასამართლოში 

    მუხლი 225. სასამართლო სხდომაზე საქმის არსებითი განხილვის დაწყების დრო # # 

სასამართლო სხდომაზე საქმის არსებითი განხილვა (გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც საქმე ნაფიც მსაჯულთა მონაწილეობით განიხილება) უნდა დაიწყოს წინასასამართლო სხდომის დასრულებიდან არაუგვიანეს 14 დღისა, თუ მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლო სხვა ვადას არ განსაზღვრავს.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.  

    მუხლი 226. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო 

1. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო საქმეს განიხილავს, თუ წარდგენილია ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 108-ე (დამთავრებული) და 109-ე (დამთავრებული) მუხლებით, 117-ე მუხლის მე-2, მე-4, მე-6 და მე-8 ნაწილებით, 126-ე მუხლის მე-2 ნაწილით, 1351 მუხლით, 143-ე მუხლის მე-2−მე-4 ნაწილებით, 144-ე−1442 მუხლებით, 1443 მუხლის მე-2 ნაწილით, 146-ე მუხლის მე-2 ნაწილით, 147-ე და 149-ე მუხლებით, 197-ე მუხლის მე-4 ნაწილით, 198-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 229-ე მუხლით.

2. ბრალდებულს უფლება აქვს, მოითხოვოს, რომ საქმე ნაფიც მსაჯულთა მონაწილეობის გარეშე იქნეს განხილული. ამ შემთხვევაში საქმეს რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს მოსამართლე განიხილავს.

3. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს შემადგენლობა უნდა უზრუნველყოფდეს მის დამოუკიდებლობასა და მიუკერძოებლობას.

4. თუ შეუძლებელია საქმის სამართლიანად და ობიექტურად განხილვის უზრუნველყოფა მასმედიით მისი ინტენსიური გაშუქების ან მისდამი კონკრეტული ტერიტორიის მოსახლეობის დამოკიდებულების გათვალისწინებით, საქმის განმხილველი სასამართლო უფლებამოსილია, მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის თანხმობით დაადგინოს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს გადატანა ამ კოდექსის 211 მუხლით გათვალისწინებულ რომელიმე სხვა სასამართლოში.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

საქართველოს 2018 წლის 17  მაისის  კანონი №2355  –  ვებგვერდი, 29.05.2018წ.

    მუხლი 227. სხდომის თავმჯდომარე

საქმის არსებითი განხილვის სხდომას წარმართავს სხდომის თავმჯდომარე.

    მუხლი 228. მხარისა და მოწმის გამოცხადება

1. მხარეებმა უნდა უზრუნველყონ საკუთარი მოწმეების გამოცხადება სასამართლოში.

2. თუ მხარე არ აპირებს რომელიმე პირის მოწმედ დაკითხვას სასამართლოში, სასამართლოს მიერ ამ პირის საკუთარი ინიციატივით გამოძახება და დაკითხვა დაუშვებელია.

3. სასამართლო სხდომის მდივანი სასამართლოს მოახსენებს მხარეებისა და მოწმეების გამოცხადების ფაქტს და გამოუცხადებლობის მიზეზებს.

4. სხდომის თავმჯდომარე აფრთხილებს პროცესის მონაწილეებს და სხდომაზე დამსწრე პირებს წესრიგის დაცვის მიზნით სასამართლოს მითითების სავალდებულოობისა და სასამართლო სხდომაზე წესრიგის დამრღვევის მიმართ შესაძლო ღონისძიებების გატარების თაობაზე.

5. გამოცხადების შემოწმების შემდეგ მოწმედ დასაკითხი პირები, გარდა ბრალდებულისა, ტოვებენ სასამართლო სხდომის დარბაზს. სხდომის თავმჯდომარე უფლებამოსილია გასცეს აღნიშნული პირების მათთვის განკუთვნილ ოთახში გაყვანის განკარგულება და იღებს ზომებს, რომ დაკითხვამდე მათ ერთმანეთთან კონტაქტი არ ჰქონდეთ.

    მუხლი 229. სასამართლოს შემადგენლობის გამოცხადება. პროცესის მონაწილეთა საქმეში მონაწილეობის გამორიცხვის და აცილების საკითხის გადაწყვეტა

1. სხდომის თავმჯდომარე აცხადებს სასამართლოს შემადგენლობას, ასევე აცხადებს, თუ ვინ უჭერს მხარს ბრალდებას და ვინ ახორციელებს დაცვას, და მხარეებს ეკითხება, ხომ არ აქვთ მოსამართლის, პროკურორის, ადვოკატის, სხდომის მდივნის, თარჯიმნის ან პროცესის სხვა მონაწილის აცილების საფუძველი.

2. სხდომის თავმჯდომარე მხარეებს განუმარტავს, რომ მათ უფლება აქვთ, აცილება მისცენ როგორც ცალკეულ მოსამართლეებს, ისე სასამართლოს მთელ შემადგენლობას.

3. სხდომის თავმჯდომარე პროცესის მონაწილეებს განუმარტავს მათ უფლებებსა და მოვალეობებს.

    მუხლი 230. სხდომის თავმჯდომარის მიერ ბრალდებულის ვინაობის დადგენა და უფლებების განმარტება

1. სხდომის თავმჯდომარე ადგენს ბრალდებულის ვინაობას (სახელი, გვარი, დაბადების წელი, თვე, რიცხვი და ადგილი) და განუმარტავს მას უფლებებს, ბრალდების არსს, ინკრიმინირებული ქმედების კვალიფიკაციას, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული სასჯელის მინიმუმსა და მაქსიმუმს, შემამსუბუქებელი და დამამძიმებელი გარემოებების გათვალისწინებით. სხდომის თავმჯდომარე ბრალდებულს ასევე განუმარტავს, რომ მისი ნებაა, ბრალდებასთან დაკავშირებით ჩვენება მისცეს, როგორც მოწმემ. თუ საქმეში რამდენიმე ბრალდებულია, ასეთი განმარტება ეძლევა თითოეულ მათგანს.

2. სხდომის თავმჯდომარე არკვევს, ცნობს თუ არა ბრალდებული თავს დამნაშავედ და თუ ცნობს – რაში. ბრალდებულს უნდა განემარტოს, რომ იგი შეზღუდული არ არის გამოძიების დროს მის მიერ ბრალის აღიარებით ან უარყოფით, რომ არ არის ვალდებული, პასუხი გასცეს დასმულ კითხვას, და რომ დუმილის უფლებით სარგებლობა არ შეიძლება მის საწინააღმდეგოდ იქნეს გამოყენებული.

3. სხდომის თავმჯდომარე არკვევს საპროცესო შეთანხმების დადების შესაძლებლობას. ამ შემთხვევაში გამოიყენება ამ კოდექსით გათვალისწინებული დებულებები საპროცესო შეთანხმების შესახებ. 

    მუხლი 2301. აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებული პატიმრობის საკითხის გადაწყვეტა საქმის არსებითი განხილვის დროს

1. თუ ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობაა გამოყენებული, სასამართლო სხდომის თავმჯდომარე განაჩენის გამოტანამდე თავისი ინიციატივით პერიოდულად, ორ თვეში ერთხელ მაინც განიხილავს აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებული პატიმრობის ძალაში დატოვების აუცილებლობის საკითხს. ეს ორთვიანი ვადა აითვლება წინასასამართლო სხდომის მოსამართლის მიერ აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებული პატიმრობის ძალაში დატოვების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების დღიდან. ამ ნაწილით გათვალისწინებული საკითხის გადაწყვეტისას სასამართლო ხელმძღვანელობს ამ კოდექსის 206-ე მუხლით დადგენილი წესითა და სტანდარტით.

 2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი წესი მოქმედებს იმ შემთხვევაშიც, თუ სასამართლოს მიერ ამ კოდექსის 225-ე მუხლის და მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე განსაზღვრული საქმის არსებითი განხილვის დაწყების ვადა 2 თვეს აღემატება.

საქართველოს 2015 წლის 8  ივლისის კანონი  №3976  - ვებგვერდი, 20.07.2015წ.

    მუხლი 231. სხდომის თავმჯდომარის განმარტებები ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოსადმი

1. სხდომის გახსნისას და სათათბირო ოთახში გასვლამდე სხდომის თავმჯდომარე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს აძლევს განმარტებებს გამოსაყენებელი კანონის თაობაზე. სხდომის თავმჯდომარის განმარტებები არ შეიძლება ეწინააღმდეგებოდეს საქართველოს კონსტიტუციას, ამ კოდექსს და საქართველოს სხვა ნორმატიულ აქტებს. ეს განმარტებები ნაფიც მსაჯულებს წერილობითაც გადაეცემათ.

2. აღნიშნული განმარტებები წერილობითი სახით გონივრული ვადით ადრე უნდა გადაეცეთ მხარეებს. ისინი უფლებამოსილი არიან სხდომის თავმჯდომარეს მიმართონ მასში ცვლილებების და დამატებების შეტანის შუამდგომლობით. თუ მხარეები ამ უფლებას არ გამოიყენებენ ნაფიც მსაჯულთა სათათბირო ოთახში გასვლამდე, სხდომის თავმჯდომარის განმარტებათა სამართლიანობა და კანონიერება არ შეიძლება გახდეს საკასაციო საჩივრის საფუძველი. 

3. სხდომის თავმჯდომარე უფლებამოსილია სათათბირო ოთახში გასვლის წინ ნაფიც მსაჯულებს მოკლედ განუმარტოს სხდომაზე განხილული ყველა მტკიცებულების შეფასების წესი. იგი აღნიშნულ განმარტებებს იძლევა ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული წესით. განმარტებისას სხდომის თავმჯდომარეს ეკრძალება რაიმე ფორმით თავისი პირადი შეხედულების გამოხატვა იმ საკითხებთან დაკავშირებით, რომელთა გადაწყვეტაც ნაფიც მსაჯულთა კომპეტენციას განეკუთვნება.

4. სხდომის თავმჯდომარე ნაფიც მსაჯულებს განუმარტავს:

ა) ბრალდების შინაარსს და მის სამართლებრივ საფუძველს;

ა1) ბრალდებულის მიერ მისთვის ბრალად შერაცხული ქმედების ჩადენის დადასტურების აუცილებლობას, ამ ქმედების ობიექტური შემადგენლობის თითოეული ელემენტის არსებობის დამტკიცების ჩათვლით; განზრახვისა და გაუფრთხილებლობის არსსა და მნიშვნელობას; მართლწინააღმდეგობისა და ბრალის გამომრიცხავ გარემოებებს;

ბ) მტკიცებულებათა შეფასების ძირითად წესს; 

გ) უდანაშაულობის პრეზუმფციის ცნებას, იმ გარემოებას, რომ ყოველგვარი გონივრული ეჭვი ბრალდებულის სასარგებლოდ წყდება, აგრეთვე გონივრულ ეჭვს მიღმა სტანდარტის შინაარსს;

დ) რომ გამამტყუნებელი ვერდიქტი სხდომის თავმჯდომარის მიერ განმარტებულ კანონს და სასამართლო განხილვის დროს გამოკვლეულ, გონივრული ეჭვის გამომრიცხავ მტკიცებულებათა ერთობლიობას უნდა ემყარებოდეს;

ე) რომ სხდომის მიმდინარეობისას მათ უფლება აქვთ, აწარმოონ და გამოიყენონ ჩანაწერები;

ვ) რომ ვერდიქტი უნდა ემყარებოდეს მხოლოდ სასამართლო პროცესის დროს გამოკვლეულ მტკიცებულებებს, რომ არც ერთი მტკიცებულება არ უნდა იქნეს მიღებული მხედველობაში სხვისი მითითებით, რომ ვერდიქტი არ უნდა იქნეს გამოტანილი ვარაუდის საფუძველზე ან დაუშვებელ მტკიცებულებათა გამოყენებით;

ზ) თითოეულ წარდგენილ ბრალდებაზე ვერდიქტის გამოტანის წესს;

თ) რომ ჯერ კენჭი უნდა უყარონ ყველა წარდგენილ ბრალდებაზე გამამართლებელ ვერდიქტს. თუ ვერდიქტი ვერ მიიღება, კენჭი ეყრება გამამტყუნებელ ვერდიქტს ბრალდების სიმძიმის მზარდი თანამიმდევრობით;

ი) რომ მათ ხელი უნდა მოაწერონ თითოეული ბრალდებისათვის წარდგენილი ვერდიქტის ფორმებიდან მხოლოდ ერთს – გამამართლებელი ან გამამტყუნებელი ვერდიქტის ფორმას.

5. სხდომის თავმჯდომარე განმარტებას ამთავრებს ნაფიცი მსაჯულებისათვის იმის შეხსენებით, რომ მათ ფიცი დადეს.

6. სხდომის თავმჯდომარის განმარტებების მოსმენის შემდეგ ნაფიც მსაჯულებს უფლება აქვთ, სხდომის თავმჯდომარეს წერილობით დაუსვან დამატებითი შეკითხვები. დამატებითი განმარტებების მიცემა ხდება ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული წესით.

7. სხდომის თავმჯდომარე ვალდებულია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე განუმარტოს ნაფიც მსაჯულებს, რომ ბრალდებულმა შესაძლოა ჩაიდინა შედარებით ნაკლებად მძიმე დანაშაული, რომლის შემადგენლობის გარკვეულ ელემენტებსაც შეიცავს წარდგენილი ბრალდებით გათვალისწინებული დანაშაული. ამ შემთხვევაში ნაფიც მსაჯულებს დამატებით წარედგინებათ გამამტყუნებელი ვერდიქტის ფორმა ამ მუხლის მე-4 ნაწილის „ი“ ქვეპუნქტის შესაბამისად და მოსამართლე მათ განუმარტავს, თუ რა არის საერთო და განმასხვავებელი ბრალდებით გათვალისწინებულ დანაშაულსა და მეორე − შედარებით ნაკლებად მძიმე დანაშაულს შორის.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.  

    მუხლი 232. ნაფიცი მსაჯულის შეცვლა სათადარიგო მსაჯულით

1. თუ სასამართლო განხილვის მიმდინარეობისას აღმოჩნდა, რომ ნაფიც მსაჯულს არ შეუძლია შეასრულოს თავისი მოვალეობა, გამოვლინდა მისი აცილების საფუძველი, ნაფიცმა მსაჯულმა დაარღვია ამ კოდექსის მოთხოვნები, სხდომის თავმჯდომარე ნაფიც მსაჯულს ათავისუფლებს მისი მოვალეობის შესრულებისაგან და მის ნაცვლად ნაფიც მსაჯულად ნიშნავს მსაჯულთა სიაში მომდევნო სათადარიგო მსაჯულს.

2. თუ ნაფიც მსაჯულთა რაოდენობა ნაფიც მსაჯულთა ამ კოდექსით განსაზღვრულ რაოდენობაზე ნაკლები აღმოჩნდება, სხდომის თავმჯდომარე იწყებს მსაჯულთა ხელახალ შერჩევას და საქმის განხილვა ამ კოდექსით დადგენილი წესით იწყება თავიდან.

    მუხლი 233. უფროსი მსაჯული

1. სხდომის თავმჯდომარე ნაფიც მსაჯულთა შემადგენლობიდან წილისყრის საფუძველზე ნიშნავს უფროს მსაჯულს.

2. უფროსი მსაჯული თავმჯდომარეობს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს თათბირს, ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს სახელით წერილობითი შეკითხვით მიმართავს სხდომის თავმჯდომარეს, აჯამებს კენჭისყრის საერთო შედეგებს, ადგენს შესაბამის დოკუმენტებს, ხელს აწერს ვერდიქტს და სასამართლო სხდომაზე აცხადებს მას.

3. უფროსი მსაჯულის გათავისუფლების შემთხვევაში ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო თავისი შემადგენლობიდან წილისყრის საფუძველზე ირჩევს ახალ უფროს მსაჯულს.

    მუხლი 234. ნაფიც და სათადარიგო მსაჯულთა მიერ ფიცის დადება

1. უფროსი მსაჯულის დანიშვნის (არჩევის) შემდეგ მსაჯულები დებენ ფიცს. ფიცის ტექსტს კითხულობს სხდომის თავმჯდომარე: „ვფიცავ, პატიოსნად და მიუკერძოებლად აღვასრულო ნაფიცი მსაჯულის მოვალეობა, გავითვალისწინო ყველა კანონიერი მტკიცებულება, გადაწყვეტილება მივიღო შინაგანი რწმენის საფუძველზე, როგორც შეეფერება სამართლიან ადამიანს!“.

2. ფიცის ტექსტის წაკითხვის შემდეგ მსაჯულთა სიაში რიგითობის მიხედვით ყოველი მსაჯული ამბობს: „ვადასტურებ!“.

3. ასეთივე წესით დებენ ფიცს სათადარიგო მსაჯულები.

4. ფიცის დადების პროცედურა შეიტანება სასამართლო სხდომის ოქმში.

5. ნაფიცი მსაჯული ფიცს ფეხზე ამდგარი დებს.

6. ფიცის დადების შემდეგ სხდომის თავმჯდომარე ნაფიც მსაჯულებს განუმარტავს მათ უფლება-მოვალეობებს.

    მუხლი 235. ნაფიც მსაჯულთა უფლებანი

1. ნაფიც მსაჯულს უფლება აქვს, თავის წერილობით მიმართვაზე მიიღოს:

ა) სასამართლოსგან განმარტება გამოსაყენებელი კანონის თაობაზე;

ბ) წინასწარი ინფორმაცია საქმის გარემოებებისა და გამოსაკვლევი მტკიცებულებების შესახებ;

გ) სასამართლო სხდომის დროს დამატებითი განმარტება: სხდომის თავმჯდომარისაგან – კანონის შესახებ, მოწმეთაგან – ფაქტობრივი გარემოებების შესახებ, მხარეთაგან – დასკვნითი სიტყვების შესახებ;

დ) ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს თათბირის დროს დამატებითი განმარტება მოსამართლისაგან კანონის შესახებ.

2. მოსამართლე ნაფიც მსაჯულებს განუმარტავს სხდომის მიმდინარეობისას ჩანაწერების გაკეთების უფლებას. ნაფიც მსაჯულებს სათათბირო ოთახში გასვლამდე ეძლევათ სასამართლო სხდომის ოქმი, გარდა იმ ნაწილებისა, რომლებიც ეხება დაუშვებელ მტკიცებულებებს.

    მუხლი 236. ნაფიც მსაჯულთა (სათადარიგო მსაჯულთა, მსაჯულობის კანდიდატთა) მოვალეობანი

1. ნაფიც და სათადარიგო მსაჯულებს ეკრძალებათ:

ა) სხდომის მიმდინარეობისას სასამართლო სხდომის დარბაზის დატოვება;

ბ) ვერდიქტის გამოტანამდე საქმის განხილვისას მიღებული ინფორმაციის გამჟღავნება ან საკუთარი აზრის გამოთქმა განსახილველ საქმესთან დაკავშირებით;

გ) განსახილველი საქმის გარემოებებთან დაკავშირებით სხდომის თავმჯდომარის გარდა სხვა პირებთან ურთიერთობა;

დ) განსახილველ საქმესთან დაკავშირებით ინფორმაციის მოძიება სხდომის ფარგლებს გარეთ;

ე) ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს თათბირისა და კენჭისყრის საიდუმლოების დარღვევა;

ვ) სასამართლოს შენობაში წესრიგის დარღვევა და სხდომის თავმჯდომარის შესაბამისი მითითებების შეუსრულებლობა.

2. ნაფიცი მსაჯული ვალდებულია დაესწროს განსახილველ საქმესთან დაკავშირებულ სასამართლო სხდომებს და ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს თათბირს.

3. მსაჯულის (მსაჯულობის კანდიდატის) მიერ ამ კოდექსით განსაზღვრული საპროცესო მოვალეობის შეუსრულებლობა იწვევს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ პასუხისმგებლობას.

4. სხდომის თავმჯდომარე აფრთხილებს ნაფიც მსაჯულებს პასუხისმგებლობის შესაძლო ზომების შესახებ, აგრეთვე მათ განუმარტავს, რომ საპროცესო მოვალეობის შეუსრულებლობის შემთხვევაში სხდომის თავმჯდომარე თავისი ინიციატივით ან მხარის შუამდგომლობით გაათავისუფლებს მათ ნაფიც მსაჯულთა მოვალეობის შესრულებისაგან.

5. ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატის ან ნაფიცი მსაჯულის განსაზღვრულ დროს სასამართლოში საპატიო მიზეზის გარეშე გამოუცხადებლობისას, მისთვის დაკისრებულ მოვალეობათა შეუსრულებლობისას ან არაჯეროვნად შესრულებისას სხდომის თავმჯდომარე ამ საკითხს სავალდებულო წესით განიხილავს და აღნიშნული გარემოების/გარემოებების დადგენის შემთხვევაში იღებს განკარგულებას, რომლითაც  ნაფიცი მსაჯულობის კანდიდატს ან ნაფიც მსაჯულს დააკისრებს ჯარიმას 500 ლარიდან 1500 ლარამდე ოდენობით. ჯარიმის ოდენობა შემაკავებელი, მიყენებული ზიანის პროპორციული და აღნიშნული პირის ფინანსური მდგომარეობის შესაბამისი უნდა იყოს. სასამართლოს მიერ მიღებული განკარგულება შეიძლება ერთჯერადად გაასაჩივროს პირმა, რომელსაც ჯარიმა დაეკისრა, მისთვის ამ განკარგულების ასლის ჩაბარებიდან 48 საათის ვადაში. საჩივარი შეიტანება საქმის განმხილველი სასამართლოს თავმჯდომარესთან, რომელიც მისი შეტანიდან 24 საათის ვადაში, ზეპირი მოსმენით ან ზეპირი მოსმენის გარეშე, განჩინებით იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:

ა) საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმისა და პირის დაჯარიმების შესახებ განკარგულების უცვლელად დატოვების თაობაზე;

ბ) საჩივრის დაკმაყოფილებისა და პირის დაჯარიმების შესახებ განკარგულების გაუქმების თაობაზე.

6. ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული განჩინების მიღებამდე პირის დაჯარიმების შესახებ განკარგულების აღსრულება ჩერდება. აღნიშნული განკარგულება აღსრულდება „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2021 წლის 28 ივნისის კანონი №707 – ვებგვერდი, 29.06.2021წ.

    მუხლი 237. ნაფიცი მსაჯულების სავალდებულო ინფორმირება საპროცესო შეთანხმების არსებობის თაობაზე

სხდომის თავმჯდომარე ნაფიც მსაჯულებს აწვდის ინფორმაციას განსახილველ საქმესთან არსებითი კავშირის მქონე საკითხებზე საპროცესო შეთანხმების არსებობის თაობაზე.

    მუხლი 238. ბრალდებულის ნასამართლობა

ვერდიქტის გამოცხადებამდე ნაფიც მსაჯულებს არ უნდა ეცნობოთ ბრალდებულის ადრინდელი სისხლის სამართლის ან ადმინისტრაციულ პასუხისგებაში ყოფნის ან ნასამართლობის შესახებ (თუ ეს არ არის წარდგენილი ბრალდების ერთ-ერთი მაკვალიფიცირებელი ნიშანი ან/და გამიზნული არ არის ბრალდებულის ჩვენების სანდოობის შესამოწმებლად), აგრეთვე ნებისმიერი სხვა მტკიცებულების შესახებ, რომელსაც კავშირი არა აქვს ბრალის დამტკიცებასთან.

    მუხლი 239. შუამდგომლობის დაყენება და გადაწყვეტა

1. სხდომის თავმჯდომარე არკვევს, აქვთ თუ არა მხარეებს ამ მუხლით გათვალისწინებული შუამდგომლობა. ერთგვაროვანი სახის შუამდგომლობები სასამართლოს ერთად წარედგინება. პირი, რომელიც დააყენებს შუამდგომლობას, ვალდებულია მიუთითოს, რა გარემოებათა დასადგენად არის დაყენებული შუამდგომლობა.

2. საქმის არსებითი განხილვის დროს დამატებითი მტკიცებულების წარდგენის შემთხვევაში სასამართლო მხარის შუამდგომლობით იხილავს მისი დასაშვებობის საკითხს და არკვევს საქმის არსებით განხილვამდე მტკიცებულების წარუდგენლობის მიზეზს, რის საფუძველზედაც იღებს გადაწყვეტილებას საქმეზე მტკიცებულების დაშვება-არდაშვების თაობაზე.

3. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოში მტკიცებულების დასაშვებობის საკითხი ნაფიცი მსაჯულების გარეშე განიხილება.

4. წარდგენილი დამატებითი მტკიცებულების საქმეზე დაშვების შემთხვევაში სასამართლოს შეუძლია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე გონივრული ვადით გადადოს საქმის განხილვა, თუ მხარეს დაცვის ან ბრალდების პოზიციის მოსამზადებლად დამატებითი დრო ესაჭიროება.

 5. შუამდგომლობა საქმის არსებითი განხილვისას არსებითად ახალი მტკიცებულების მოპოვების თაობაზე უნდა დაკმაყოფილდეს, თუ ამ მტკიცებულების მოპოვება ან მისი მოპოვების შესახებ შუამდგომლობის ამ კოდექსით დადგენილი წესით დაყენება მანამდე ობიექტურად შეუძლებელი იყო. შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში მტკიცებულების მოპოვება ხდება ამ კოდექსით გათვალისწინებული წესით.

 6. ამ მუხლით გათვალისწინებული მტკიცებულებების გამოკვლევა ხდება ამ კოდექსით დადგენილი ზოგადი წესის დაცვით, სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის თავისებურების გათვალისწინებით.

    მუხლი 240. საქმის განხილვა პროცესის მონაწილეთა გამოუცხადებლობის შემთხვევაში

1. პროცესის რომელიმე მონაწილის გამოუცხადებლობის შემთხვევაში სხდომის თავმჯდომარე ამ კოდექსით დადგენილი წესით იღებს გადაწყვეტილებას საქმის არსებითი განხილვის გაგრძელების ან გადადების შესახებ. არასაპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობისას სხდომის თავმჯდომარე პროცესის მონაწილეს განკარგულებით აკისრებს ჯარიმას 100 ლარიდან 500 ლარამდე ოდენობით, რაც მას არ ათავისუფლებს გამოცხადების ვალდებულებისაგან.  მხარეს უფლება აქვს, მოსამართლის წინაშე დააყენოს შუამდგომლობა გამოძახებული პირის იძულებით მიყვანის თაობაზე.

2. საქმის არსებითი განხილვის გადადების შემთხვევაში სასამართლო მხარეებს ჰკითხავს გამოცხადებული მოწმის დაკითხვის შესაძლებლობაზე. ამ წესით დაკითხულ მოწმეს მხარის შუამდგომლობით გამოიძახებენ მხოლოდ აუცილებლობის შემთხვევაში.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 13 ოქტომბრის განჩინება №1/20/1219,1236 ­– ვებგვერდი, 19.10.2017წ.

    მუხლი 241. მხარეთა შესავალი სიტყვები

1. სხდომის თავმჯდომარე ბრალდების მხარეს უფლებას აძლევს, წარადგინოს ბრალდების შესავალი სიტყვა. ამის შემდეგ ადვოკატსა და ბრალდებულს ეძლევათ უფლება, წარადგინონ დაცვის შესავალი სიტყვა.

2. სხდომის თავმჯდომარე მხარეს შესავალი სიტყვის წარსადგენად განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას.

    მუხლი 242. მტკიცებულებათა გამოკვლევის ზოგადი წესი

1. მტიცებულებათა გამოკვლევა იწყება მხარეების მიერ შესავალი სიტყვების წარდგენის შემდეგ.

2. პირველად იკვლევენ ბრალდების მხარის, ხოლო შემდეგ – დაცვის მხარის მიერ წარდგენილ მტკიცებულებებს. გამოსაკვლევად წარდგენილ მტკიცებულებათა რიგითობასა და მოცულობას განსაზღვრავს თვით წარმდგენი მხარე.

3. ბრალდების მხარის მიერ წარდგენილ მტკიცებულებათა გამოკვლევაში მონაწილეობს დაცვის მხარე, ხოლო დაცვის მხარის წარდგენილ მტკიცებულებათა გამოკვლევაში – ბრალდების მხარე.

    მუხლი 243. გამოკითხვის ოქმისა და გამოძიების დროს მიცემული ჩვენების გამოკვლევა, მოწმის დისტანციური დაკითხვა

1. თუ მოწმე არ გამოცხადდა სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე ჩვენების მისაცემად, მისი გამოკითხვის გზით მიღებული ინფორმაციის ან გამოძიების დროს ამ კოდექსის 114-ე მუხლის შესაბამისად მიცემული ჩვენების საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე საჯაროდ წაკითხვა, აგრეთვე მიღებული ინფორმაციის/ჩვენების აუდიო- ან ვიდეოჩანაწერის მოსმენა (დემონსტრირება) დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მოწმე გარდაიცვალა, საქართველოში არ იმყოფება, მისი ადგილსამყოფელი უცნობია ან ამოწურულია სასამართლოს წინაშე მისი წარდგენის ყველა გონივრული შესაძლებლობა და გამოკითხვა/დაკითხვა ამ კოდექსით დადგენილი წესით ჩატარდა. არ შეიძლება გამამტყუნებელ განაჩენს საფუძვლად მხოლოდ აღნიშნული მტკიცებულება დაედოს.

2. თუ მოწმე გამოცხადდა სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე ჩვენების მისაცემად, მხარე უფლებამოსილია მოითხოვოს მისი გამოკითხვის ოქმის ან მის მიერ ამ კოდექსის 114-ე მუხლის შესაბამისად მიცემული ჩვენების მთლიანად ან ნაწილობრივ საჯაროდ წაკითხვა, აგრეთვე ამ ჩვენების აუდიო- ან ვიდეოჩანაწერის მოსმენა (დემონსტრირება). სასამართლო ვალდებულია დააკმაყოფილოს ეს მოთხოვნა.

3. მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს გადაწყვეტილებით შესაძლებელია მოწმის დისტანციური დაკითხვა ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით იმავე ან სხვა სასამართლოდან ან სხვა ადგილიდან, რაც წინასწარ ეცნობება მხარეებს.

4. (ამოღებულია - 12.06.2015, №3715).

    მუხლი 244. პირდაპირი დაკითხვა

1. პირდაპირ დაკითხვას აწარმოებს მხარე, რომელმაც დასაკითხი მოწმე გამოიძახა.

2. პირდაპირი დაკითხვისას დაუშვებელია პასუხის მიმანიშნებელი შეკითხვების დასმა. მხარეს უფლება აქვს, დააყენოს შუამდგომლობა მიმანიშნებელი შეკითხვის განრიდების ან/და ასეთი შეკითხვისა და მასზე პასუხის დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობის შესახებ.

3. შეკითხვის (შეკითხვების) დასასმელად და დასმულ შეკითხვაზე პასუხის გასაცემად სხდომის თავმჯდომარე მხარეს (მოწმეს) განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას.

    მუხლი 245. ჯვარედინი დაკითხვა

1. ჯვარედინ დაკითხვას აწარმოებს მხარე, რომელსაც დასაკითხი მოწმე არ გამოუძახებია.

2. ჯვარედინი დაკითხვისას დასაშვებია პასუხის მიმანიშნებელი შეკითხვების დასმა.

3. შეკითხვის (შეკითხვების) დასასმელად და დასმულ შეკითხვაზე პასუხის გასაცემად სხდომის თავმჯდომარე მხარეს (მოწმეს) განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას.

    მუხლი 246. ხელახალი პირდაპირი და ჯვარედინი დაკითხვა. სადავო შეკითხვები

1. მხარეს უფლება აქვს, აწარმოოს ხელახალი პირდაპირი და ჯვარედინი დაკითხვა. ხელახალი პირდაპირი დაკითხვისას მხარე შეზღუდულია ჯვარედინი დაკითხვის ფარგლებით, ხოლო ხელახალი ჯვარედინი დაკითხვისას – ხელახალი პირდაპირი დაკითხვის ფარგლებით.

2. მოწმის დაკითხვის დროს დასმულ სადავო შეკითხვებს მხარის შუამდგომლობით განარიდებს სხდომის თავმჯდომარე.

    მუხლი 247. ბრალდებულის მიერ საქმის არსებით განხილვამდე მიცემული ინფორმაციის მტკიცებულებად გამოყენების დაუშვებლობა

1. თუ ბრალდებული წინააღმდეგია, სასამართლოში საქმის არსებით განხილვამდე მის მიერ გამოკითხვის დროს მიწოდებული ინფორმაციის სასამართლო სხდომაზე საჯაროდ წაკითხვა, აგრეთვე ამ ინფორმაციის აუდიო- ან ვიდეოჩანაწერის მოსმენა (დემონსტრირება) და ზემოაღნიშნული ინფორმაციის მტკიცებულებად გამოყენება დაუშვებელია. მიწოდებული ინფორმაციის სასამართლო სხდომაზე საჯაროდ წაკითხვაზე ან ამ ინფორმაციის აუდიო- ან ვიდეოჩანაწერის მოსმენაზე (დემონსტრირებაზე) ბრალდებულის უარი არ შეიძლება შეფასდეს მისი ბრალეულობის დამადასტურებელ მტკიცებულებად.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული შეზღუდვა არ ვრცელდება ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების ან ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მიღებულ ინფორმაციაზე. 

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

 საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №26 34– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

    მუხლი 248. მტკიცებულების დემონსტრირება სასამართლო განხილვის დროს

1. მხარეს უფლება აქვს, სხდომის თავმჯდომარის თანხმობით მოახდინოს საქმეში არსებული მტკიცებულების სხდომაზე დემონსტრირება. საქმის არსებითი განხილვისას მხოლოდ ის მტკიცებულებაა დასაშვები მტკიცებულება, რომლის ავთენტიკურობაც დასტურდება.

2. წერილობით მტკიცებულებას საჯაროდ კითხულობს მხარე.

    მუხლი 249. მტკიცებულებათა გამოკვლევის დასრულება

მტკიცებულებათა გამოკვლევის დასრულების შემდეგ სხდომის თავმჯდომარე მხარეებს აძლევს შესაძლებლობას, წარადგინონ დასკვნითი სიტყვები.

    მუხლი 250. ბრალდებაზე ან ბრალდების ნაწილზე უარის თქმა

1. ბრალდების მხარეს უფლება აქვს, ზემდგომი პროკურორის თანხმობით უარი თქვას ბრალდებაზე ან ბრალდების ნაწილზე, ან არსებული ბრალდება შეცვალოს უფრო მსუბუქი ბრალდებით. ბრალდებაზე ან ბრალდების ნაწილზე პროკურორის მიერ უარის თქმის შემთხვევაში სასამართლო განჩინებით იღებს გადაწყვეტილებას ბრალდებაში ან ბრალდების ნაწილში სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული უფლებით ბრალდების მხარე სარგებლობს ნებისმიერი ინსტანციის სასამართლოში განაჩენის გამოტანამდე, გარდა ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვისა.

3. ბრალდების მხარის მიერ უარყოფილი ბრალდება ან ბრალდების ნაწილი და ის მტკიცებულებები, რომლებსაც იგი ეყრდნობა, არ შეიძლება ხელახლა წარედგინოს სასამართლოს იმავე ბრალდებულის მიმართ.

საქართველოს 2013 წლის  30   მაისის   კანონი № 662  – ვებგვერდი, 24.0 6 .2013წ.

საქართველოს 2016 წლის 24  ივნისის კანონი  №5576  - ვებგვერდი, 12.07.2016წ.

    მუხლი 251. მხარეთა დასკვნითი სიტყვები

1. დასკვნით სიტყვას პირველად წარადგენს ბრალდების მხარე, ხოლო შემდეგ – დაცვის მხარე. მხარეებს უფლება არა აქვთ, გამოსვლებში დაიმოწმონ მტკიცებულება, რომელიც სასამართლოში არ გამოკვლეულა.

2. თუ საქმეში მონაწილეობს რამდენიმე ბრალმდებელი, ადვოკატი ან ბრალდებული, მაშინ სხდომის თავმჯდომარე მათ სთავაზობს, შეათანხმონ გამოსვლათა რიგითობა. პროცესის მონაწილეთა შეუთანხმებლობის შემთხვევაში ტარდება წილისყრა.

3. დასკვნითი სიტყვისათვის სხდომის თავმჯდომარე მხარეს განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას.

    მუხლი 252. რეპლიკა

დასკვნითი სიტყვის წარდგენის შემდეგ მხარეებს უფლება აქვთ, კიდევ ერთხელ, სხდომის თავმჯდომარის მიერ დადგენილ გონივრულ ვადაში, რეპლიკის სახით, მოკლედ გამოთქვან საწინააღმდეგო აზრი ან/და შენიშვნა. საბოლოო რეპლიკის უფლება ნებისმიერ შემთხვევაში აქვს დაცვის მხარეს.

    მუხლი 253. ბრალდებულის საბოლოო სიტყვა

1. მხარეთა მიერ დასკვნითი სიტყვების წარდგენისა და რეპლიკით გამოსვლის შემდეგ ბრალდებულს უფლება აქვს, გამოვიდეს საბოლოო სიტყვით.

2. სხდომის თავმჯდომარეს უფლება არა აქვს, დაადგინოს ბრალდებულის საბოლოო სიტყვის ხანგრძლივობა, მაგრამ მას შეუძლია შეაჩეროს ბრალდებული, თუ ის ეხება გარემოებას, რომელსაც კავშირი არა აქვს განსახილველ საქმესთან ან რომელიც არ გამოკვლეულა პროცესის განმავლობაში.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 254. (ამოღებულია)

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 255. სასამართლოს მიერ შემაჯამებელი გადაწყვეტილების მიღება

1. ბრალდებულის საბოლოო სიტყვის მოსმენის შემდეგ სასამართლო გადის სათათბირო ოთახში გადაწყვეტილების მისაღებად.

2. სასამართლო უფლებამოსილია გადაწყვეტილება მიიღოს ადგილზე თათბირით.

    მუხლი 256. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს თათბირი

1. სხდომის თავმჯდომარის განმარტებების მიღების შემდეგ ნაფიცი მსაჯულები გადიან სათათბირო ოთახში ვერდიქტის გამოსატანად. ნაფიც მსაჯულთა გარდა, არავის არა აქვს უფლება, იმყოფებოდეს სათათბირო ოთახში და რაიმე სახით გავლენა მოახდინოს ნაფიც მსაჯულთა ვერდიქტზე.

2. ნაფიც მსაჯულებს უფლება აქვთ, შეწყვიტონ თათბირი მხოლოდ სხდომის თავმჯდომარის თანხმობით.

3. ნაფიც მსაჯულთა მიერ საქმის განხილვის შემდეგ უფროსი მსაჯული თანამიმდევრულად აყენებს ღია კენჭისყრაზე თითოეულ საკითხს სხდომის თავმჯდომარის მიერ განსაზღვრული რიგითობით და ფორმულირებით. ჯერ კენჭი ეყრება ყველა წარდგენილ ბრალდებაზე გამამართლებელ ვერდიქტს. თუ ვერდიქტი ვერ მიიღება, კენჭი ეყრება გამამტყუნებელ ვერდიქტს ბრალდების სიმძიმის მზარდი თანამიმდევრობით.

4. თითოეული ნაფიცი მსაჯული გამოხატავს საკითხისადმი თავის დადებით ან უარყოფით დამოკიდებულებას. ნაფიც მსაჯულს უფლება არა აქვს, თავი შეიკავოს ხმის მიცემისაგან. ნაფიცი მსაჯული ვალდებულია დაუყოვნებლივ აცნობოს მოსამართლეს, თუ რომელიმე მსაჯული თავს იკავებს ხმის მიცემისაგან, მოსამართლის მიერ მიცემულ მითითებებს უგულებელყოფს, იმ მტკიცებულებას ითვალისწინებს, რომელიც სასამართლოში არ გამოკვლეულა, აშკარა მიკერძოებას გამოხატავს ან/და სხვაგვარად აშკარად არღვევს კანონს. ამ შემთხვევაში მოსამართლე ვალდებულია გააფრთხილოს ნაფიცი მსაჯული, ხოლო მის მიერ დარღვევის განმეორებისას დაითხოვოს იგი და სათადარიგო მსაჯულით შეცვალოს. თუ წარმოიქმნა ნაფიცი მსაჯულის დათხოვნის ვალდებულება და სათადარიგო მსაჯულთა შემადგენლობა ამოწურული აღმოჩნდა, მოსამართლე ვალდებულია დაითხოვოს ნაფიც მსაჯულთა სრული შემადგენლობა და დანიშნოს ნაფიც მსაჯულთა ახალი შემადგენლობის შერჩევის სხდომის თარიღი.

5. ნაფიცი მსაჯულები ხმას აძლევენ მსაჯულთა სიაში მათი რიგითობის მიხედვით. უფროსი მსაჯული ხმას აძლევს ბოლოს და აჯამებს კენჭისყრის საერთო შედეგებს. 

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

    მუხლი 257. დამატებითი განმარტებების მიღება

თუ სასამართლო განხილვის მიმდინარეობისას ან თათბირის პროცესში ნაფიცი მსაჯული მიიჩნევს, რომ სჭირდება დამატებითი განმარტებები კანონის, ფაქტობრივი გარემოებების, დასკვნითი სიტყვის შესახებ, იგი სხდომის თავმჯდომარეს წერილობით წარუდგენს დამატებითი განმარტებების თაობაზე მოთხოვნას შესაბამისი კითხვების მითითებით. სხდომის თავმჯდომარე ამ კოდექსით დადგენილი წესით, მხარეთა პოზიციების გათვალისწინებით იღებს გადაწყვეტილებას აღნიშნულ მოთხოვნასთან დაკავშირებით. სხდომის თავმჯდომარე უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე შეუზღუდოს ნაფიც მსაჯულს წერილობითი მოთხოვნის წარდგენა.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

თავი XXIV

სასამართლოს განაჩენის დადგენა და მისი აღსრულება

    მუხლი 258. სასამართლოს განაჩენის დადგენა და გამოცხადება საქართველოს სახელით # # 

სასამართლოს განაჩენი დგინდება და ცხადდება საქართველოს სახელით.

    მუხლი 259. სასამართლოს განაჩენის კანონიერება, დასაბუთებულობა და სამართლიანობა

1. სასამართლოს განაჩენი უნდა იყოს კანონიერი, დასაბუთებული და სამართლიანი.

2. სასამართლოს განაჩენი კანონიერია, თუ იგი გამოტანილია საქართველოს კონსტიტუციის, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებების, სხვა ნორმატიული აქტების, მათ შორის, ამ კოდექსისა და საქართველოს სხვა კანონების, მოთხოვნათა დაცვით, რომელთა ნორმებიც გამოყენებული იყო სისხლის სამართლის პროცესში.

3. სასამართლოს განაჩენი დასაბუთებულია, თუ ის ემყარება სასამართლო განხილვის დროს გამოკვლეულ, გონივრული ეჭვის გამომრიცხავ მტკიცებულებათა ერთობლიობას. სასამართლოს განაჩენში ჩამოყალიბებული ყველა დასკვნა და გადაწყვეტილება დასაბუთებული უნდა იყოს.

4. სასამართლოს განაჩენი სამართლიანია, თუ დანიშნული სასჯელი შეესაბამება მსჯავრდებულის პიროვნებას და მის მიერ ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმეს.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

საქართველოს 2022 წლის 18 ოქტომბრის კანონი №1918 – ვებგვერდი, 24.10.2022წ.

    მუხლი 260. განაჩენის დადგენისას სასამართლოს მიერ გადასაწყვეტი საკითხები

1. განაჩენის დადგენისას სასამართლო თანამიმდევრობით წყვეტს შემდეგ საკითხებს:

ა) ჩაიდინა თუ არა ბრალდებულმა სისხლის სამართლის კანონით გათვალისწინებული ქმედება;

ბ) არის თუ არა ბრალდებულის ქმედება მართლსაწინააღმდეგო;

გ) შეერაცხება თუ არა ბრალდებულს ბრალად ჩადენილი ქმედება;

დ) უნდა დაისაჯოს თუ არა ბრალდებული მის მიერ ჩადენილი დანაშაულისათვის;

ე) რა სასჯელი უნდა დაენიშნოს ბრალდებულს და რა ზომის;

ვ) უნდა მოიხადოს თუ არა ბრალდებულმა დანიშნული სასჯელი;

ზ) შესაძლო საპროცესო კონფისკაციის უზრუნველყოფის ღონისძიებების საკითხს;

თ) როგორი იქნება ნივთიერ მტკიცებულებათა ბედი;

ი) ვის და რა ოდენობით უნდა დაეკისროს საპროცესო ხარჯების ანაზღაურება.

2. რამდენიმე დანაშაულის ჩადენაში პირის მსჯავრდებისას სასამართლო თითოეული დანაშაულის მიხედვით ცალ-ცალკე და მთლიანად წყვეტს ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნულ საკითხებს.

3. დანაშაულის ჩადენაში რამდენიმე ბრალდებულის მსჯავრდებისას ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული საკითხები უნდა გადაწყდეს ყოველი ბრალდებულის მიმართ ცალ-ცალკე.

    მუხლი 261. ნაფიც მსაჯულთა ვერდიქტი

1. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო განსჯის და იღებს გადაწყვეტილებებს ფაქტების შესახებ. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო ფაქტების შესახებ გადაწყვეტილებებს იღებს სხდომის თავმჯდომარის მიერ სამართლებრივ საკითხებთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილებებისა და განმარტებების საფუძველზე.

2. ნაფიცმა მსაჯულებმა თითოეულ წარდგენილ ბრალდებაზე უნდა გადაწყვიტონ უდანაშაულობის ან ბრალეულობის საკითხი.

3. ნაფიცი მსაჯულები ვერდიქტს იღებენ ერთხმად.

4. თუ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო 4 საათის განმავლობაში ვერ მოახერხებს გადაწყვეტილებების ერთხმად მიღებას, გადაწყვეტილებები მომდევნო 8 საათის განმავლობაში მიიღება ხმათა შემდეგი უმრავლესობით: თუ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო არანაკლებ 11 ნაფიცი მსაჯულისაგან შედგება, გადაწყვეტილებები მიიღება 8 ხმით; თუ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო 10 ნაფიცი მსაჯულისაგან შედგება, გადაწყვეტილებები მიიღება 7 ხმით; თუ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო 9 ნაფიცი მსაჯულისაგან შედგება, გადაწყვეტილებები მიიღება 6 ხმით; თუ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო 8 ნაფიცი მსაჯულისაგან შედგება, გადაწყვეტილებები მიიღება 5 ხმით; თუ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო 7 ან 6 ნაფიცი მსაჯულისაგან შედგება, გადაწყვეტილებები მიიღება 4 ხმით.

5. თუ ნაფიც მსაჯულებს არ შესწევთ უნარი, მიაღწიონ საერთო შეთანხმებას, სხდომის თავმჯდომარე კიდევ ერთხელ განუმარტავს ნაფიც მსაჯულებს ვერდიქტის მნიშვნელობას და სთხოვს უფროს ნაფიც მსაჯულს, სხდომის თავმჯდომარეს მოახსენოს, არის თუ არა ისეთი მსაჯული, რომელიც უარს აცხადებს მსჯელობაში მონაწილეობის მიღებაზე ან რომელსაც აქვს ინტერესი საქმის მიმართ, რის შესახებაც არ განაცხადა ნაფიც მსაჯულთა შერჩევის დროს. აღნიშნული განმარტების შემდეგ სხდომის თავმჯდომარე მიმართავს ნაფიც მსაჯულებს, დაბრუნდნენ სათათბირო ოთახში და გამოიტანონ ვერდიქტი კანონის შესაბამისად. 

6. თუ სათათბირო ოთახში დაბრუნების შემდეგ ნაფიცი მსაჯულები მომდევნო 3 საათის განმავლობაშიც ვერ მიიღებენ ვერდიქტს ამ მუხლის მე-4 ნაწილის შესაბამისად, მოსამართლე მისცემს მათ დამატებით გონივრულ ვადას ან დაითხოვს მათ სრულ შემადგენლობას და დანიშნავს ნაფიც მსაჯულთა ახალი შემადგენლობის შერჩევის სხდომის თარიღს. თუ არც ამ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს შესწევს უნარი, მიიღოს გადაწყვეტილება ამ კოდექსით დადგენილი წესით, ბრალდებული გამართლებულად ითვლება.

7. სხდომის თავმჯდომარე უფლებამოსილია გააუქმოს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს გამამტყუნებელი ვერდიქტი და დანიშნოს ნაფიც მსაჯულთა ახალი შემადგენლობის შერჩევის სხდომის თარიღი, თუ აღნიშნული ვერდიქტი აშკარად ეწინააღმდეგება მტკიცებულებათა ერთობლიობას, უსაფუძვლოა და გამამტყუნებელი ვერდიქტის გაუქმება სამართლიანი მართლმსაჯულების აღსრულების ერთადერთი შესაძლებლობაა. სხდომის თავმჯდომარე არ არის უფლებამოსილი, გამოიყენოს ამ ნაწილით გათვალისწინებული უფლებამოსილება მხოლოდ იმ საფუძვლით, რომ იგი არ ეთანხმება ნაფიც მსაჯულთა მიერ მოწმის ჩვენების სანდოობის შეფასებას ან რომელიმე მტკიცებულების მნიშვნელობას.

8. უფროსი მსაჯული ავსებს ნაფიც მსაჯულთა ვერდიქტს, რომელშიც შეაქვს კენჭისყრის საერთო შედეგები და რომელსაც ყველა ნაფიცი მსაჯული ადასტურებს ხელმოწერით.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

    მუხლი 262. ვერდიქტის ფორმა

1. სხდომის თავმჯდომარემ ყოველ ბრალდებულზე უნდა მოამზადოს ვერდიქტის 2 ფორმა, რომლებიც ნაფიც მსაჯულებს წარედგინება: ერთი – გამამართლებელი ვერდიქტის, მეორე – გამამტყუნებელი ვერდიქტის.

2. ვერდიქტის ფორმა შემდეგნაირად უნდა იკითხებოდეს:

ა) გამამართლებელი ვერდიქტის ფორმა: ნაფიც მსაჯულთა სასამართლომ საქმეზე (საქმის ნომერი და დასახელება) ბრალდებული (სახელი და გვარი) არ ცნო დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მუხლით (ნაწილით, ქვეპუნქტით) (ნომერი) გათვალისწინებული დანაშაულის (დასახელება) ჩადენაში;

ბ) გამამტყუნებელი ვერდიქტის ფორმა: ნაფიც მსაჯულთა სასამართლომ საქმეზე (საქმის ნომერი და დასახელება) ბრალდებული (სახელი და გვარი) ცნო დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მუხლით (ნაწილით, ქვეპუნქტით) (ნომერი) გათვალისწინებული დანაშაულის (დასახელება) ჩადენაში.

    მუხლი 263. ვერდიქტის გამოცხადება

1. უფროსი მსაჯულის მიერ ვერდიქტის ხელმოწერის შემდეგ ნაფიცი მსაჯულები ბრუნდებიან სასამართლო სხდომის დარბაზში და უფროსი მსაჯული სხდომის თავმჯდომარეს გადასცემს ვერდიქტს.

2. სხდომის თავმჯდომარემ უნდა წაიკითხოს ვერდიქტი და უნდა დარწმუნდეს შემდეგში:

ა) ვერდიქტი თითოეულ ბრალდებაზე სწორი კენჭისყრის შედეგად არის მიღებული;

ბ) არ არის აშკარა წინააღმდეგობა ვერდიქტის ფორმებს შორის;

გ) ვერდიქტი გამოტანილია ყველა წარდგენილ ბრალდებაზე.

3. თუ სხდომის თავმჯდომარე ვერდიქტის ფორმას ამ მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნების შესაბამისად მიიჩნევს, იგი ვერდიქტს სასამართლოს წინაშე გამოსაცხადებლად უბრუნებს უფროს მსაჯულს.

4. უფროსი მსაჯული აცხადებს ვერდიქტს სასამართლო სხდომის დარბაზში.

5. თუ სხდომის თავმჯდომარე მიიჩნევს, რომ ვერდიქტის ფორმა არ შეესაბამება ამ მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნებს, იგი ვერდიქტს უბრუნებს უფროს მსაჯულს და მოითხოვს ნაფიც მსაჯულთა დაბრუნებას სათათბირო ოთახში შეცდომების გასასწორებლად.

6. ვერდიქტის გამოცხადების შემდეგ სხდომის თავმჯდომარე მართლმსაჯულების განხორციელებაში მონაწილეობისათვის მადლობას უხდის ნაფიც მსაჯულებს და დაითხოვს მათ, გარდა ამ კოდექსის 264-ე მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

7. თუ ვერდიქტი მთლიანად გამამართლებელია, დაპატიმრებული ბრალდებული დაუყოვნებლივ უნდა გათავისუფლდეს. სხდომის თავმჯდომარე ვალდებულია გამამართლებელი ვერდიქტის გამოცხადებისთანავე გამოიტანოს გამამართლებელი განაჩენი.

8. გამამტყუნებელი ვერდიქტის გამოცხადებისთანავე სხდომის თავმჯდომარე ნიშნავს სასჯელის დანიშვნის სხდომის თარიღს. სასჯელის დანიშვნის სხდომა უნდა გაიმართოს ვერდიქტის გამოცხადებიდან არა უგვიანეს 3 დღისა.

    მუხლი 264. სასჯელის დანიშვნის სხდომა

1. თუ საქმე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლომ განიხილა, სასჯელის დანიშვნის სხდომაზე მხარეები საქმეში გამოკვლეულ მტკიცებულებათა ერთობლიობის, ასევე სხვა წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, შემამსუბუქებელი და დამამძიმებელი გარემოებების გათვალისწინებით, სასამართლოს წარუდგენენ მოსაზრებებს სასჯელის სახესა და ზომასთან დაკავშირებით. თუ არც ერთი მხარე არ განაცხადებს უარს, სასჯელის დანიშვნის სხდომა იმართება ნაფიც მსაჯულთა მონაწილეობით. მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე, სხდომის თავმჯდომარის გადაწყვეტილებით, სასჯელის დანიშვნის სხდომაზე შესაძლოა დაშვებულ იქნეს საქმის არსებითი განხილვისას დაუშვებლად ცნობილი მტკიცებულებაც.

2. თუ სასჯელის დანიშვნის სხდომაზე ნაფიცი მსაჯულები ხმათა უმრავლესობით მიიღებენ სასჯელის შემსუბუქების რეკომენდაციას, სხდომის თავმჯდომარე არ არის უფლებამოსილი, ბრალდებულს დაუნიშნოს ამ დანაშაულისთვის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით განსაზღვრული სასჯელის მაქსიმალური ზღვრის ორ მესამედზე მეტი, ხოლო თუ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით დადგენილი სასჯელის მინიმალური ზღვარი აღემატება მაქსიმალური ზღვრის ორ მესამედს, მსჯავრდებულს ენიშნება მინიმალური სასჯელი.

3. თუ სასჯელის დანიშვნის სხდომაზე ნაფიცი მსაჯულები ხმათა უმრავლესობით მიიღებენ სასჯელის დამძიმების რეკომენდაციას, სხდომის თავმჯდომარე არ არის უფლებამოსილი, ბრალდებულს დაუნიშნოს ამ დანაშაულისთვის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით განსაზღვრული სასჯელის მაქსიმალური ზღვრის ორ მესამედზე ნაკლები.

4. თუ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს არ შესწევს უნარი, მიიღოს სასჯელის შემსუბუქების ან დამძიმების რეკომენდაცია, სასჯელს ნიშნავს სხდომის თავმჯდომარე.

5. მხარეს უფლება აქვს, გამოხატოს პოზიცია მოწინააღმდეგე მხარის მიერ სასჯელთან დაკავშირებით წარდგენილ მოსაზრებაზე.

6. სხდომის თავმჯდომარე ბრალდებულს სასჯელს უნიშნავს ნაფიც მსაჯულთა მიერ მიღებული სასჯელის შემსუბუქების ან დამძიმების რეკომენდაციის გათვალისწინებით.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 265. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განაჩენი

1. სასჯელის დანიშვნის სხდომაზე სხდომის თავმჯდომარეს გამოაქვს განაჩენი, რომელიც ერთმნიშვნელოვნად უნდა ეყრდნობოდეს ნაფიც მსაჯულთა მიერ გამოტანილ ვერდიქტს.

2. სხდომის თავმჯდომარემ ეჭვი არ უნდა შეიტანოს ნაფიც მსაჯულთა მიერ გამოტანილ ვერდიქტში და არც სასჯელის შემსუბუქების ან დამძიმების რეკომენდაციაში.

3. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განაჩენის დადგენისას სხდომის თავმჯდომარე არ ასაბუთებს ვერდიქტს. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განაჩენი ნაფიც მსაჯულთა მიერ მიღებული სასჯელის შემსუბუქების ან დამძიმების რეკომენდაციის გათვალისწინებით მოტივირებული უნდა იყოს მხოლოდ სასჯელის ნაწილში.

4. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განაჩენი კანონიერ ძალაში შედის გამოცხადებისთანავე.

    მუხლი 266. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განაჩენის გასაჩივრება

1. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს მიერ გამოტანილი გამამართლებელი განაჩენი საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.

2. მხარეს შეუძლია ერთჯერადად საკასაციო წესით სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივროს გამამტყუნებელი განაჩენი, თუ:

ა) სხდომის თავმჯდომარემ მტკიცებულებათა დასაშვებობის შესახებ უკანონო გადაწყვეტილება მიიღო;

ბ) სხდომის თავმჯდომარემ მხარის მიერ დაყენებული შუამდგომლობის განხილვისას უკანონო გადაწყვეტილება მიიღო, რითაც არსებითად დაირღვა მხარეთა შეჯიბრებითობის პრინციპი;

გ) სხდომის თავმჯდომარემ ნაფიც მსაჯულთა სათათბირო ოთახში გასვლის წინ განმარტებების მიცემისას არსებითი შეცდომა დაუშვა;

დ) სხდომის თავმჯდომარე განაჩენის გამოტანისას მთლიანად ან ნაწილობრივ არ დაეყრდნო ნაფიც მსაჯულთა მიერ გამოტანილ ვერდიქტს;

ე) სხდომის თავმჯდომარე განაჩენის გამოტანისას დაეყრდნო ამ კოდექსის მოთხოვნების დარღვევით გამოტანილ ვერდიქტს;

ვ) სასჯელი უკანონოა ან/და აშკარად დაუსაბუთებელია;

ზ) სხდომის თავმჯდომარემ არ გაითვალისწინა ნაფიც მსაჯულთა მიერ მიღებული სასჯელის შემსუბუქების ან დამძიმების რეკომენდაცია.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“–„ე“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების შემთხვევაში საქმე ხელახალი განხილვისათვის გადაეცემა ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს ახალ შემადგენლობას.

4. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საფუძვლით ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განაჩენის სასჯელის ნაწილში გაუქმების შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლო განაჩენით ადგენს ახალ სასჯელს. ამ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლოს განაჩენი საბოლოოა და არ საჩივრდება.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

    მუხლი 267. სასამართლოს თათბირისა და საქმის ცალკეულ საკითხებზე გადაწყვეტილებათა მიღების წესი

1. საქმის კოლეგიურად განხილვისას განაჩენის დადგენას წინ უძღვის სასამართლოს თათბირი ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

2. სხდომის თავმჯდომარე მოსამართლეთა გადასაწყვეტ საკითხებს სვამს ამ კოდექსის 260-ე მუხლში მითითებული თანამიმდევრობით. იმავე თანამიმდევრობით წყვეტს ამ საკითხებს მოსამართლე, რომელიც ერთპიროვნულად განიხილავს სისხლის სამართლის საქმეს.

3. თითოეულ საკითხზე პირველად კენჭი ეყრება იმ გადაწყვეტილებას, რომელიც ბრალდებულისათვის ყველაზე სასიკეთოა. თუ დანაშაულის ჩადენაში ბრალდებულის გამართლება მოითხოვა ერთმა მოსამართლემ, ხოლო ორ სხვა მოსამართლეს სხვადასხვა აზრი აქვს ამ დანაშაულის კვალიფიკაციისა და სასჯელის ზომის შესახებ, გადაწყვეტილების მიღებისას მოსამართლის ხმა ბრალდებულის გასამართლებლად უერთდება იმ მოსამართლის ხმას, რომლის გადაწყვეტილებაც ბრალდებულისათვის ყველაზე სასიკეთოა.

მუხლი 268. სასამართლოს განაჩენის სახეები

1. სასამართლოს განაჩენი შეიძლება იყოს გამამტყუნებელი ან გამამართლებელი.

2. სასამართლოს განაჩენი შეიძლება ბრალდების ზოგ ეპიზოდში გამამტყუნებელი იყოს, ხოლო ბრალდების სხვა ეპიზოდში – გამამართლებელი.

    მუხლი 269. გამამტყუნებელი განაჩენი

1. გამამტყუნებელი განაჩენი შეიცავს სასამართლოს გადაწყვეტილებას ბრალდებულის დამნაშავედ ცნობის შესახებ.

2. არ შეიძლება გამამტყუნებელ განაჩენს საფუძვლად დაედოს ვარაუდი.

3. გამამტყუნებელი განაჩენი შეიძლება გამოტანილ იქნეს:

ა) მოსახდელი სასჯელის დანიშვნით;

ბ) სასჯელის დანიშვნით და მისი მოხდისაგან გათავისუფლებით;

გ) სასჯელის დაუნიშნავად.

4. მოსახდელი სასჯელის დანიშვნით გამამტყუნებელი განაჩენის დადგენისას სასამართლომ ზუსტად უნდა განსაზღვროს სასჯელის სახე, ზომა და სასჯელის მოხდის ვადის დაწყება. პირის დაკავების, პატიმრობისა და ექსპერტიზისათვის სამედიცინო დაწესებულებაში ყოფნის ვადა ითვლება სასამართლოს მიერ დანიშნული სასჯელის ვადაში.

5. გამამტყუნებელ განაჩენს სასჯელის დანიშვნით და მისი მოხდისაგან გათავისუფლებით სასამართლო ადგენს, თუ განაჩენის გამოტანის მომენტისათვის:

ა) გამოცემულია ამნისტიის აქტი, რომელიც პირს ათავისუფლებს განაჩენით დანიშნული სასჯელის მოხდისაგან;

ბ) გასულია ამ დანაშაულისათვის სისხლისსამართლებრივი დევნის ხანდაზმულობის ვადა;

გ) (ძალადაკარგულია - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს  2016 წლის 13 აპრილის გადაწყვეტილება №3/1/633,634 - ვებგვერდი, 22.04.2016წ. )

დ) პირმა დანაშაულზე ნებაყოფლობით აიღო ხელი;

ე) პირმა განახორციელა ქმედითი მონანიება;

ვ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 2862, 322​1, 344-ე ან 362-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედება ჩადენილია პირის მიერ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 1431 ან/და 143​2 მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულში დაზარალებულად ყოფნის გამო.

6. გამამტყუნებელ განაჩენს სასჯელის დაუნიშნავად სასამართლო ადგენს, თუ განაჩენის გამოტანის მომენტისათვის ბრალდებული გარდაცვლილია.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს  2016 წლის 13 აპრილის გადაწყვეტილება №3/1/633,634 - ვებგვერდი, 22.04.2016წ.

საქართველოს 2021 წლის 27 აპრილის კანონი №461 – ვებგვერდი, 04.05.2021წ.

    მუხლი 270. გამამართლებელი განაჩენი

1. გამამართლებელი განაჩენი ნიშნავს ბრალდებულისთვის წაყენებული ბრალის დაუდასტურებლობას.

2. გამამართლებელი განაჩენი არ უნდა შეიცავდეს გამართლებულის უდანაშაულობის გამომრიცხავ ან მისი სახელის გამტეხ ფორმულირებებს.

    მუხლი 271. განაჩენის ფორმა

1. განაჩენი შედგება შესავალი, აღწერილობით-სამოტივაციო და სარეზოლუციო ნაწილებისაგან.

2. განაჩენს ხელი უნდა მოაწეროს ყველა მოსამართლემ, განსხვავებული აზრის მქონის გარდა.

3. განაჩენში შეტანილი შესწორება განაჩენის გამოცხადებამდე წინასწარ უნდა შეათანხმოს და ხელმოწერით უნდა დაადასტუროს ყველა მოსამართლემ.

    მუხლი 272. განაჩენის შესავალი ნაწილი

განაჩენის შესავალ ნაწილში აღინიშნება:

ა) რომ განაჩენი დადგენილია საქართველოს სახელით;

ბ) განაჩენის დადგენის დრო და ადგილი;

გ) განაჩენის დამდგენი სასამართლოს სახელწოდება და შემადგენლობა, სასამართლო სხდომის მდივანი, ბრალმდებელი და ადვოკატი;

დ) ბრალდებულის პერსონალური მონაცემები და მასთან დაკავშირებით საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე სხვა ცნობები;

ე) სისხლის სამართლის კანონი, რომლითაც ბრალდებულს ბრალი წაუყენეს.

     მუხლი 273. გამამტყუნებელი განაჩენის აღწერილობით-სამოტივაციო ნაწილი

1. გამამტყუნებელი განაჩენის აღწერილობით-სამოტივაციო ნაწილი უნდა შეიცავდეს იმ დანაშაულებრივი ქმედების აღწერას, რომელიც სასამართლომ დადგენილად ცნო. ამასთანავე, განაჩენში მითითებული უნდა იყოს მისი ჩადენის ადგილი, დრო და ხერხი, ბრალის ფორმა, დანაშაულის მოტივი, მიზანი და შედეგი. განაჩენში მითითებული უნდა იყოს აგრეთვე მტკიცებულება, რომელსაც ემყარება სასამართლოს დასკვნა, და მოტივი, რომლის მიხედვითაც სასამართლომ მიიღო ერთი მტკიცებულება და უარყო მეორე. ამასთანავე, განაჩენში აღნიშნული უნდა იყოს პასუხისმგებლობის შემამსუბუქებელი ან დამამძიმებელი გარემოებები, ხოლო თუ ბრალდების ნაწილი უსაფუძვლოდაა მიჩნეული ან დანაშაულის კვალიფიკაცია არასწორია – ბრალდების ბრალდებულის სასარგებლოდ შეცვლის საფუძველი და მოტივები. განაჩენში აღნიშნული უნდა იყოს აგრეთვე სამართლებრივი შეფასება და კანონები, რომლებითაც სასამართლო ხელმძღვანელობდა. განაჩენში შეიძლება მითითებული იყოს აგრეთვე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციისა და მისი დამატებითი ოქმების ნორმები და მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტები, რომლებითაც სასამართლო ხელმძღვანელობდა.

2. სასამართლო ვალდებულია დაასაბუთოს აგრეთვე სასჯელის სახე და ზომა, პირობითი მსჯავრის გამოყენება, ამ დანაშაულისთვის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებულ მინიმალურ ზღვარზე დაბალი სასჯელის დანიშვნა და ნაკლებად მკაცრ სასჯელზე გადასვლა, საპროცესო იძულების ღონისძიების გაუქმების ან შემდგომი გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილება.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2022 წლის 18 ოქტომბრის კანონი №1918 – ვებგვერდი, 24.10.2022წ.

    მუხლი 274. გამამტყუნებელი განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი

1. გამამტყუნებელი განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილში აღინიშნება:

ა) ბრალდებულის სახელი და გვარი;

ბ) გადაწყვეტილება დანაშაულის ჩადენაში ბრალდებულის დამნაშავედ ცნობის შესახებ;

გ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მუხლი (ნაწილი, ქვეპუნქტი), რომლის მიხედვითაც ბრალდებული მიჩნეულია დამნაშავედ;

დ) იმ სასჯელის სახე და ზომა, რომელიც ბრალდებულს დაენიშნა თითოეული დანაშაულისათვის, მოსახდელი სასჯელის საბოლოო ზომა;

ე) გამოსაცდელი ვადის ხანგრძლივობა, თუ გამოყენებულია პირობითი მსჯავრი;

ვ) გადაწყვეტილება სასჯელის ვადაში დაკავების, პატიმრობისა და სამედიცინო დაწესებულებაში ექსპერტიზისათვის ყოფნის ვადის ჩათვლის შესახებ;

ზ) მსჯავრდებულისათვის განაჩენის აღსრულების გადავადების ხანგრძლივობა და მისთვის დაკისრებული მოვალეობები;

თ) ნივთიერი მტკიცებულების საკითხის გადაწყვეტა;

ი) ქონების ჩამორთმევის და საპროცესო კონფისკაციის საკითხის გადაწყვეტა;

კ) გადაწყვეტილება სახელმწიფო ჯილდოს, სამხედრო, საპატიო ან სპეციალური წოდების ჩამორთმევის შესახებ;

ლ) (ამოღებულია – 28.10.2011, №5170);

მ) განაჩენის გასაჩივრების უფლება, რა ვადაში და სად შეიძლება გასაჩივრდეს ის.

2. თუ პირს ბრალი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის რამდენიმე მუხლით ჰქონდა წაყენებული, განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილში ზუსტად უნდა მიეთითოს, რომელ ბრალდებაში გაამართლეს იგი და რომელში დასდეს მსჯავრი.

3. სასჯელის მოხდისაგან ბრალდებულის გათავისუფლების შემთხვევაში ეს უნდა აღინიშნოს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილში.

4. განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი ისე უნდა იყოს ჩამოყალიბებული, რომ განაჩენის აღსრულებისას სასამართლოს მიერ დანიშნული სასჯელის სახისა და ზომის შესახებ ეჭვი არ წარმოიშვას.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

    მუხლი 275. გამამართლებელი განაჩენის აღწერილობით-სამოტივაციო ნაწილი

გამამართლებელი განაჩენის აღწერილობით-სამოტივაციო ნაწილში აღინიშნება: წარდგენილი ბრალდების არსი, სასამართლოს მიერ დადგენილი გარემოებები და მტკიცებულებები, რომლებიც ადასტურებს სასამართლოს დასკვნას ბრალდებულის უდანაშაულობის შესახებ; მოტივი, რომელიც ხსნის, თუ რატომ მიაჩნია სასამართლოს არასარწმუნოდ ან არასაკმარისად მტკიცებულება, რომელსაც ემყარებოდა წარდგენილი ბრალდება, ან/და რატომ მიაჩნია სასამართლოს, რომ არ არსებობს დანაშაულის შემთხვევა ან რომ ბრალდებულის მიერ ჩადენილი ქმედება არ არის დანაშაული. გამამართლებელ განაჩენში აღინიშნება აგრეთვე სამართლებრივი შეფასება და კანონები, რომლებითაც სასამართლო ხელმძღვანელობდა. გამამართლებელი განაჩენის აღწერილობით-სამოტივაციო ნაწილში შეიძლება მიეთითოს აგრეთვე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციისა და მისი დამატებითი ოქმების ნორმები და მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტები, რომლებითაც სასამართლო ხელმძღვანელობდა.

საქართველოს 2022 წლის 18 ოქტომბრის კანონი №1918 – ვებგვერდი, 24.10.2022წ.

    მუხლი 276. გამამართლებელი განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი

გამამართლებელი განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილში აღინიშნება:

ა) ბრალდებულის სახელი და გვარი;

ბ) გადაწყვეტილება ბრალდებულის უდანაშაულოდ ცნობისა და გამართლების შესახებ;

გ) გადაწყვეტილება ბრალდებულისათვის შერჩეული აღკვეთის ღონისძიების გაუქმების შესახებ, ხოლო თუ იგი პატიმარია – აგრეთვე მისი დაუყოვნებლივ გათავისუფლების შესახებ;

დ) გადაწყვეტილება საპროცესო კონფისკაციის უზრუნველყოფის ღონისძიებათა შესახებ;

ე) გამართლებულის უფლება, აუნაზღაურდეს მიყენებული ზიანი;

ვ) განაჩენის გასაჩივრების უფლება, რა ვადაში და სად შეიძლება გასაჩივრდეს ის.

    მუხლი 277. განაჩენის გამოცხადება

1. განაჩენი დგინდება სასამართლო სხდომის დარბაზში ან სათათბირო ოთახში, რის შემდეგაც სხდომის თავმჯდომარე სხდომის დარბაზში საჯაროდ აცხადებს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილს.

2. თუ ბრალდებულმა არ იცის ან სათანადოდ არ იცის სისხლის სამართლის პროცესის ენა, განაჩენი გამოცხადებისთანავე ან სინქრონულად უნდა ეთარგმნოს ბრალდებულს მშობლიურ ან მისთვის გასაგებ სხვა ენაზე.

3. სხდომის თავმჯდომარე მხარეებს განუმარტავს განაჩენის გასაჩივრების წესსა და ვადებს. მსჯავრდებულს განემარტება შეწყალების შესახებ შუამდგომლობის დაყენების უფლებაც.

    მუხლი 278. განაჩენისა და განსხვავებული აზრის ასლის გადაცემა

განაჩენისა და განსხვავებული აზრის ასლი მსჯავრდებულს ან გამართლებულს და ბრალმდებელს უნდა გადაეცეს განაჩენის გამოცხადებიდან არა უგვიანეს 5 დღისა, ხოლო რთულ, მრავალტომიან ან მრავალი პირის ბრალდების საქმეზე – არა უგვიანეს 14 დღისა. პროცესის სხვა მონაწილეს განაჩენის ასლი მისი მოთხოვნით იმავე ვადაში გადაეცემა.

    მუხლი 279. განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლა და აღსასრულებლად მიქცევა

1. განაჩენი კანონიერ ძალაში შედის და აღსასრულებლად მიიქცევა სასამართლოს მიერ მისი საჯაროდ გამოცხადებისთანავე.

2. განაჩენის გამოცხადებისთანავე პატიმრობიდან თავისუფლდება:

ა) გამართლებული;

ბ) (ამოღებულია - 24.09.2010, №3616);

გ) მსჯავრდებული სასჯელის მოხდისაგან გათავისუფლებით;

დ) მსჯავრდებული, რომელსაც სასჯელად დაენიშნა თავისუფლების აღკვეთა იმ ვადით, რომელიც არ აღემატება მისი დაკავების, პატიმრობისა და სამედიცინო დაწესებულებაში ექსპერტიზისათვის ყოფნის ვადას;

ე) მსჯავრდებული, რომელსაც სასჯელად დაენიშნა თავისუფლების აღკვეთა პირობით ან განაჩენის აღსრულების გადავადებით;

ვ) მსჯავრდებული, რომელსაც დაენიშნა ისეთი სასჯელი, რომელიც არ არის დაკავშირებული თავისუფლების აღკვეთასთან.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

    მუხლი 280. განაჩენის, განჩინების, დადგენილების აღსასრულებლად მიქცევის წესი

1. განაჩენის, განჩინების აღსასრულებლად მიქცევა ევალება ამ გადაწყვეტილების მიმღებ სასამართლოს. განაჩენის აღსრულების შესახებ განკარგულებას სასამართლო განაჩენის ასლთან ერთად უგზავნის იმ ორგანოს, რომელსაც ევალება მისი აღსრულება.

2. განაჩენის აღმსრულებელი ორგანო დაუყოვნებლივ აცნობებს განაჩენის დამდგენ სასამართლოს მისი აღსრულების შესახებ.

3. თუ განაჩენი ითვალისწინებს მსჯავრდებულისათვის სახელმწიფო ჯილდოს ან სამხედრო, საპატიო ან სპეციალური წოდების ჩამორთმევას, სასამართლო განაჩენის ასლს უგზავნის იმ ორგანოს, რომელმაც დააჯილდოვა მსჯავრდებული ან მიანიჭა მას სამხედრო, საპატიო ან სპეციალური წოდება.

4. დაჯარიმებისა და სხვა ქონებრივი სახდელის ნაწილში განაჩენის აღსასრულებლად იწერება სააღსრულებო ფურცელი.

5. თუ სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება, თავისუფლებააღკვეთილი მსჯავრდებულის არასრულწლოვანი შვილი, აგრეთვე მის კმაყოფაზე მყოფი სხვა პირი მზრუნველობისათვის გადასცეს ნათესავს, სხვა პირს ან შესაბამის დაწესებულებას, იგი ამას აცნობებს ბავშვის ადგილსამყოფლის მიხედვით სამეურვეო ორგანოს, ასევე მსჯავრდებულს.

6. სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ დადგენილება (განჩინება) დაუყოვნებლივ უნდა აღსრულდეს იმ ნაწილში, რომელიც ეხება ბრალდებულის პატიმრობიდან გათავისუფლებას.

    მუხლი 281. შეტყობინება განაჩენის აღსასრულებლად მიქცევის შესახებ 

იმ განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლისა და აღსასრულებლად მიქცევის შემდეგ, რომლითაც მსჯავრდებულს სასჯელის სახით თავისუფლების აღკვეთა დაენიშნა, პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია მსჯავრდებულის მიღებიდან არაუგვიანეს 1 სამუშაო დღისა, პენიტენციური კოდექსით დადგენილი წესით შეატყობინოს ამის შესახებ განაჩენის გამომტან სასამართლოს და მსჯავრდებულის ახლო ნათესავს, აგრეთვე მსჯავრდებულის თხოვნით − სხვა პირს ან/და მსჯავრდებულის ადვოკატს. ეს წესი ვრცელდება აგრეთვე მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდის ადგილის შეცვლის შემთხვევაზე.

საქართველოს 2017 წლის 1  ივნისის კანონი  №945  - ვებგვერდი, 20.06.2017წ.

საქართველოს 2023 წლის 15 დეკემბრის კანონი №3998 - ვებგვერდი, 26.12.2023წ.

    მუხლი 282. მსჯავრდებულის ძებნა

1. „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის 30-ე მუხლით გათვალისწინებულ, აგრეთვე „დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულების წესისა და პრობაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-18 მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევებში საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – აღსრულების ეროვნული ბიუროს ან დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ბიუროს უფროსის დასაბუთებული შუამდგომლობის საფუძველზე გადაწყვეტილების მიმღებ პირველი ინსტანციის სასამართლოს გამოაქვს განჩინება პოლიციის ორგანოების მეშვეობით მსჯავრდებულის ძებნისა და მოყვანის შესახებ.

2. მსჯავრდებულის ძებნის პროცესში საპრობაციო ვადის ათვლა ჩერდება.

3. მსჯავრდებულის წარმოდგენის შემთხვევაში სასამართლო განჩინებით წყვეტს დაკისრებული სასჯელის უფრო მკაცრი სასჯელით შეცვლის საკითხს, ხოლო პირობითი მსჯავრის, სასჯელის მოხდისაგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების და სასჯელის მოხდის გადავადების შემთხვევაში სასამართლო წყვეტს პირობითი მსჯავრის, სასჯელის მოხდისაგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების და სასჯელის მოხდის გადავადების გაუქმების საკითხს და შეუძლია დაადგინოს, რომ აღსრულდეს განაჩენით დანიშნული სასჯელი ან სასჯელის მოუხდელი ნაწილი ან მსჯავრდებული სასჯელის მოსახდელად გაიგზავნოს განაჩენით დანიშნულ ადგილას.

4. მსჯავრდებულის მიერ პირობითი მსჯავრის პირობების დარღვევის შემთხვევაში, თუ მისი ადგილსამყოფლის დადგენა შეუძლებელია, ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული განხილვა წარმოებს მსჯავრდებულის მონაწილეობის გარეშე.

საქართველოს 2010  წლის 10 დეკემბრის კანონი №3972 - სსმ I, №72, 22.12.2010 წ., მუხ.436

საქართველოს 2019 წლის 29 ნოემბრის კანონი №5394 – ვებგვერდი, 10.12.2019წ.

    მუხლი 283. განაჩენის აღსრულების გადავადება

1. იმ მსჯავრდებულის მიმართ, რომელსაც სასჯელად დაენიშნა თავისუფლების აღკვეთა, განაჩენის აღსრულება შეიძლება გადაავადოს განაჩენის გამომტანმა სასამართლომ სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზის დასკვნის საფუძველზე, იმავე განაჩენით, ხოლო მისი გამოტანის შემდეგ – განჩინებით, შემდეგი საფუძვლების არსებობისას:

ა) მსჯავრდებული დაავადებულია მძიმე ავადმყოფობით, რაც ხელს უშლის სასჯელის მოხდას, – მის გამოჯანმრთელებამდე ან ჯანმრთელობის მდგომარეობის არსებითად გაუმჯობესებამდე;

ბ) მსჯავრდებული განაჩენის აღსრულების მომენტისათვის ორსულადაა – მშობიარობის შემდეგ 1 წლამდე.

11. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია განაჩენის აღსრულება ზეპირი მოსმენის გარეშე გადაავადოს.

12. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში განაჩენის აღსრულების გადავადების საკითხის განხილვისას სასამართლომ უნდა გაითვალისწინოს პენიტენციურ დაწესებულებაში ჩატარებული/შესაძლებელი მკურნალობა, დაავადების მიმდინარეობა, აგრეთვე მსჯავრდებულის გამოჯანმრთელებამდე ან ჯანმრთელობის მდგომარეობის არსებით გაუმჯობესებამდე თავისუფლების აღკვეთის სახით დანიშნული სასჯელის აღსრულების მიზანშეწონილობა, მსჯავრდებულის პიროვნული თვისებები, მის მიერ წარსულში დანაშაულის ჩადენის ფაქტი, დანაშაულის ხასიათი, მოტივი, მიზანი, დამდგარი შედეგი, დანაშაულის განმეორებით ჩადენის რისკი, მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდისას გამოვლენილი ქცევა და სხვა გარემოებები, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე.

13. სასამართლო ამ მუხლის 12 ნაწილით გათვალისწინებულ საკითხს იხილავს ზეპირი მოსმენით. მასში სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მონაწილეობა სავალდებულოა.

2. სასამართლო განაჩენის აღსრულების გადავადების საკითხს განიხილავს მსჯავრდებულის, მისი ადვოკატის, კანონიერი წარმომადგენლის ან სპეციალური პენიტენციური სამსახურის გენერალური დირექტორის შუამდგომლობით.

3. მძიმე ავადმყოფობის გამო განაჩენის აღსრულების გადავადებისას გადაწყვეტილების გამომტანმა სასამართლომ იმავე განაჩენით (განჩინებით) უნდა დაადგინოს მსჯავრდებულის ჯანმრთელობის მდგომარეობის დადგენის მიზნით ექსპერტიზის მსჯავრდებულის ხარჯით, წელიწადში სულ მცირე ერთხელ ჩატარებისა და მსჯავრდებულის მიერ ექსპერტიზის დასკვნის წარდგენის პერიოდულობა. თუ მსჯავრდებული გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოს შესაბამისი პერიოდულობით არ წარუდგენს ექპერტიზის დასკვნას, სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე, განჩინებით იღებს გადაწყვეტილებას სასჯელის მოუხდელი ნაწილის მოსახდელად მსჯავრდებულის შესაბამის დაწესებულებაში დაბრუნების შესახებ. 

4. მსჯავრდებულის მიერ ექსპერტიზის დასკვნის წარდგენის შემთხვევაში განაჩენის აღსრულების გადავადების გადაწყვეტილების გამომტანი სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე, განჩინებით იღებს გადაწყვეტილებას განაჩენის აღსრულების გადავადების თაობაზე სასამართლოს გადაწყვეტილების ძალაში დატოვების შესახებ ან გადაწყვეტილებას სასჯელის მოუხდელი ნაწილის მოსახდელად მსჯავრდებულის შესაბამის დაწესებულებაში დაბრუნების შესახებ.

5. თუ მსჯავრდებული უარს იტყვის შვილზე ან თავს აარიდებს შვილის აღზრდას მას შემდეგ, რაც იგი გააფრთხილა პრობაციის ბიურომ, განაჩენის აღსრულების გადავადების გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოს შეუძლია ზეპირი მოსმენის გარეშე, განჩინებით, პრობაციის ბიუროს წარდგინებით გააუქმოს სასჯელის მოხდის გადავადება და მსჯავრდებული სასჯელის მოსახდელად გაგზავნოს განაჩენით დანიშნულ ადგილას.

6. როდესაც მსჯავრდებულის შვილი 1 წლის ასაკს მიაღწევს, განაჩენის აღსრულების გადავადების გადაწყვეტილების გამომტანი სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე, განჩინებით ათავისუფლებს მსჯავრდებულს სასჯელის მოუხდელი ნაწილის მოხდისაგან ან სასჯელის მოუხდელ ნაწილს შეუცვლის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით, ანდა მიიღებს გადაწყვეტილებას სასჯელის მოუხდელი ნაწილის მოსახდელად მსჯავრდებულის შესაბამის დაწესებულებაში დაბრუნების შესახებ.

7. განაჩენის აღსრულების გადავადებასთან დაკავშირებით დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნული სააგენტო მოქმედებს „დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულების წესისა და პრობაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის  1 მაისის  კანონი №3528 - ვებგვერდი, 18.05.2015წ.

საქართველოს 2017 წლის 1  ივნისის კანონი  №945  - ვებგვერდი, 20.06.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 5   ივლისის  კანონი №3126  –  ვებგვერდი, 11.07.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 29 ნოემბრის კანონი №5394 – ვებგვერდი, 10.12.2019წ.

    მუხლი 2831. საქართველოში ექსტრადირებას დაქვემდებარებული მსჯავრდებულის მიმართ გამოტანილი განაჩენის აღსრულებისას წამოჭრილი საკითხების გადაწყვეტა

1. თუ უცხო სახელმწიფოს კომპეტენტურმა ორგანომ მიიღო გადაწყვეტილება მსჯავრდებულის განაჩენის აღსრულების მიზნით საქართველოში ექსტრადირების შესახებ შუამდგომლობის მთლიანად ან ნაწილობრივ დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის თაობაზე, ეს დაუყოვნებლივ უნდა ეცნობოს განაჩენის გამომტან შესაბამის სასამართლოს.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული შეტყობინების მიღების შემდეგ განაჩენის გამომტანი სასამართლო იღებს გადაწყვეტილებას განაჩენის აღსრულების მთლიანად ან ნაწილობრივ გადავადების შესახებ.

3. განაჩენის აღსრულების მთლიანად ან ნაწილობრივგადავადების საკითხს განაჩენის გამომტანი სასამართლო განიხილავს ზეპირი მოსმენის გარეშე, ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული შეტყობინების მიღებიდან ნებისმიერ დროს, მაგრამ არა უგვიანეს მსჯავრდებულის საქართველოს შესაბამისი ორგანოებისათვის გადმოცემიდან 48 საათისა.

4. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევებში განაჩენის აღსრულება მთლიანად ან ნაწილობრივ გადავადდება იმ პერიოდში, როდესაც შეუძლებელი იყო საქართველოში ექსტრადირებული მსჯავრდებულის მიმართ გამოტანილი განაჩენის აღსრულება „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად.

5. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ საკითხთან დაკავშირებით განაჩენის გამომტან სასამართლოს გამოაქვს განჩინება, რომლის ასლიც ეგზავნება მსჯავრდებულს და სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურს.

6. ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული განჩინება სხვა მონაცემებთან ერთად უნდა შეიცავდეს ინფორმაციას, თუ განაჩენის რომელი ნაწილი ექვემდებარება აღსრულებას და მთლიანად ან ნაწილობრივგადავადებას.

7. თუ სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება განაჩენის აღსრულების მთლიანად ან ნაწილობრივ გადავადების შესახებ და მსჯავრდებულს აქვს განაჩენის გასაჩივრების უფლება, მისთვის ამ კოდექსით გათვალისწინებული გასაჩივრების ვადის ათვლა იწყება იმ დროიდან, როდესაც აღარ არსებობს „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დამაბრკოლებელი გარემოება.

8. მთლიანად ან ნაწილობრივ გადავადებული განაჩენი ექვემდებარება დაუყოვნებლივ აღსრულებას „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დამაბრკოლებელი გარემოების აღმოფხვრის შემდეგ; პირის მიმალვის შემთხვევაში განაჩენის გამომტან სასამართლოს ერთპიროვნულად გამოაქვს განჩინება მსჯავრდებულის პოლიციის ორგანოების მეშვეობით ძებნის შესახებ.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

    მუხლი 284. ავადმყოფობის ან ხანდაზმულობის გამო მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გათავისუფლება 

1. სასამართლო უფლებამოსილია სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გაათავისუფლოს მსჯავრდებული, თუ მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა შეუსაბამოა სასჯელის მოხდასთან და, ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, მსჯავრდებულის გამოჯანმრთელება ან/და ჯანმრთელობის მდგომარეობის არსებითი გაუმჯობესება მოსალოდნელი არ არის.

2. საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ერთობლივი მუდმივმოქმედი კომისია უფლებამოსილია სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გაათავისუფლოს პენიტენციურ დაწესებულებაში მოთავსებული მსჯავრდებული, თუ მას აქვს დაავადება ან დაავადებათა ერთობლიობა და მკურნალობის ფონზე მისი ძირითადი სასიცოცხლო მაჩვენებლების შენარჩუნება გართულებულია, ამასთანავე, ექიმთა კონსილიუმის მიერ კონსენსუსის საფუძველზე განსაზღვრული ლეტალურობის პროგნოზი მაღალია.

3. სასამართლო უფლებამოსილია სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გაათავისუფლოს სასჯელის მოხდის პერიოდში ხანდაზმულობას მიღწეული პირი (ქალი – 65 წლიდან, მამაკაცი – 70 წლიდან), თუ მას სასჯელის სახით დანიშნული არ აქვს უვადო თავისუფლების აღკვეთა და მოხდილი აქვს სასჯელის არანაკლებ ნახევარი.

4. ამ მუხლის პირველი და მე-3 ნაწილებით განსაზღვრული საკითხების განხილვისას სასამართლომ უნდა გაითვალისწინოს თავისუფლების აღკვეთის სახით დანიშნული სასჯელის აღსრულების მიზანშეწონილობა, მსჯავრდებულის პიროვნული თვისებები, მის მიერ წარსულში დანაშაულის ჩადენის ფაქტი, დანაშაულის ხასიათი, მოტივი, მიზანი, დამდგარი შედეგი, დანაშაულის განმეორებით ჩადენის რისკი, მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდისას გამოვლენილი ქცევა და სხვა გარემოებები, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე.

5. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევებში სასჯელის მოხდის ადგილის მიხედვით პირველი ინსტანციის სასამართლო უფლებამოსილია შესაბამისი შუამდგომლობის საფუძველზე მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გათავისუფლების შესახებ განჩინება გამოიტანოს ზეპირი მოსმენით, სპეციალური პენიტენციური სამსახურის სავალდებულო მონაწილეობით.

6. ავადმყოფობის ან ხანდაზმულობის გამო მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გათავისუფლებისას შესაძლებელია იგი დამატებითი სასჯელის მოხდისაგანაც გათავისუფლდეს.

     მუხლი 285. სასჯელის მოხდისაგან პირობით ვადამდე განთავისუფლება და სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლა

1. პირი, რომელსაც სასჯელის სახით საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომა, გამასწორებელი სამუშაო, სამხედრო პირის სამსახურებრივი შეზღუდვა ან შინაპატიმრობა აქვს დანიშნული, შეიძლება პირობით ვადამდე გათავისუფლდეს სასჯელის მოხდისგან, თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ მისი გამოსწორებისთვის საჭირო აღარ არის დანიშნული სასჯელის მთლიანად მოხდა. პირი, რომელსაც სასჯელის სახით ვადიანი თავისუფლების აღკვეთა აქვს დანიშნული, გარდა პენიტენციური კოდექსის  38-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული მსჯავრდებულისა, შეიძლება პირობით ვადამდე გათავისუფლდეს სასჯელის მოხდისგან, თუ სპეციალური პენიტენციური სამსახურის ადგილობრივი საბჭო მიიჩნევს, რომ მისი გამოსწორებისთვის საჭირო აღარ არის დანიშნული სასჯელის მთლიანად მოხდა. ამასთანავე, შესაძლებელია აღნიშნული მსჯავრდებული მთლიანად ან ნაწილობრივ გათავისუფლდეს დამატებითი სასჯელის მოხდისგან.

2. სასჯელის მოხდის ადგილის მიხედვით პირველი ინსტანციის სასამართლო მსჯავრდებულს საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომის სახით დანიშნული სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე ათავისუფლებს დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ბიუროს უფროსის წარდგინებით.

3. სპეციალური პენიტენციური სამსახურის ადგილობრივ საბჭოს შეუძლია ნაკლებად მძიმე დანაშაულისათვის თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებულს მსჯავრდებულად ყოფნის პერიოდში მისი ყოფაქცევის გათვალისწინებით შეუცვალოს სასჯელის მოუხდელი ნაწილი უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით. ამასთანავე, იგი შეიძლება მთლიანად ან ნაწილობრივ გათავისუფლდეს დამატებითი სასჯელის (გარდა ქონების ჩამორთმევისა) მოხდისაგან.

4. სპეციალური პენიტენციური სამსახურის ადგილობრივი საბჭო უფლებამოსილია მსჯავრდებულს, რომელსაც სასჯელის სახით დანიშნული აქვს ვადიანი თავისუფლების აღკვეთა, გარდა განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მოთავსებული მსჯავრდებულისა, სასჯელის მოხდის დროს მისივე თანხმობით შეუცვალოს სასჯელის მოუხდელი ნაწილი საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით. ამ შემთხვევაში არ გამოიყენება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 44-ე მუხლის (გარდა პირველი და მე-2 ნაწილებისა) მოთხოვნები. ამასთანავე, შესაძლებელია მსჯავრდებული მთლიანად ან ნაწილობრივ გათავისუფლდეს დამატებითი სასჯელის (გარდა ქონების ჩამორთმევისა) მოხდისაგან.

41. სპეციალური პენიტენციური სამსახურის ადგილობრივი საბჭო უფლებამოსილია მსჯავრდებულს, რომელსაც სასჯელის სახით დანიშნული აქვს ვადიანი თავისუფლების აღკვეთა, გარდა განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მოთავსებული მსჯავრდებულისა, მისივე თანხმობით შეუცვალოს სასჯელის მოუხდელი ნაწილი შინაპატიმრობით. ამ შემთხვევაში არ გამოიყენება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 47​1 მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნები. ამასთანავე, შესაძლებელია მსჯავრდებული მთლიანად ან ნაწილობრივ გათავისუფლდეს დამატებითი სასჯელის (გარდა ქონების ჩამორთმევისა) მოხდისაგან.

5. გადაწყვეტილების მიმღებ პირველი ინსტანციის სასამართლოს უფლება აქვს, მსჯავრდებულის შუამდგომლობის საფუძველზე რაიმე თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევის სახით დანიშნული სასჯელის მოხდისაგან მსჯავრდებულის გათავისუფლების შესახებ განჩინება გამოიტანოს ზეპირი მოსმენის გარეშე.

6. თუ სასამართლო უარს იტყვის ამ მუხლით გათვალისწინებული წარდგინების ან შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე, იმავე საკითხზე წარდგინების ან შუამდგომლობის ხელახლა განხილვა შეიძლება მხოლოდ 6 თვის შემდეგ, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მოსახდელი სასჯელის ვადა 6 თვეს არ აღემატება ან/და არსებობს განსაკუთრებული გარემოება.

7. სასჯელის მოხდისაგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებისას შეიძლება მსჯავრდებულს დაეკისროს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 65-ე მუხლით გათვალისწინებული მოვალეობა.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 5 მაისის კანონი №4631 - ვებგვერდი, 19.05.2011წ.

საქართველოს 2011 წლის 27 დეკემბრის კანონი №5626 - ვებგვერდი,12.01.2012წ.

საქართველოს 2012 წლის 19 ივნისის კანონი №6 504 – ვებგვერდი, 02 .0 7 .2012წ.

    მუხლი 2851. უვადო თავისუფლების აღკვეთის სახით დანიშნული სასჯელის გადასინჯვა 

1. მსჯავრდებულს უვადო თავისუფლების აღკვეთა შეიძლება შეეცვალოს საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით ან შინაპატიმრობით, თუ მან ფაქტობრივად მოიხადა თავისუფლების აღკვეთის თხუთმეტი წელი, წარმატებით გაიარა საქართველოს იუსტიციის მინისტრის მიერ დამტკიცებული უვადო თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებული პირის გათავისუფლებისათვის მომზადების პროგრამა და თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ საჭირო აღარ არის მსჯავრდებულის მიერ ამ სასჯელის მოხდის გაგრძელება.

2. მსჯავრდებულს უვადო თავისუფლების აღკვეთა შინაპატიმრობით შეიძლება შეეცვალოს არანაკლებ ხუთი და არაუმეტეს ათი წლის ვადით, ხოლო საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით − იმავე ვადით, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 62-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული გაანგარიშების შესაბამისად.

3. სასამართლო უფლებამოსილია სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან პირობით გაათავისუფლოს მსჯავრდებული, რომელსაც სასჯელის სახით დანიშნული აქვს უვადო თავისუფლების აღკვეთა და რომელმაც ფაქტობრივად მოიხადა თავისუფლების აღკვეთის ოცი წელი და წარმატებით გაიარა საქართველოს იუსტიციის მინისტრის მიერ დამტკიცებული უვადო თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებული პირის გათავისუფლებისათვის მომზადების პროგრამა.

4. მსჯავრდებული უვადო თავისუფლების აღკვეთის მოხდისაგან შეიძლება გათავისუფლდეს არანაკლებ ორი და არაუმეტეს შვიდი წლის გამოსაცდელი ვადით.

5. სასამართლო ამ მუხლით გათვალისწინებულ გადაწყვეტილებას იღებს უვადო თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებული პირის გათავისუფლებისათვის მომზადების პროგრამის შემაჯამებელი ანგარიშის საფუძველზე, დანაშაულის ხასიათის, მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდისას გამოვლენილი ქცევის, მის მიერ წარსულში დანაშაულის ჩადენის ფაქტის, ნასამართლობის, დანაშაულის განმეორებით ჩადენის რისკის, ოჯახური პირობებისა და მსჯავრდებულის პიროვნების გათვალისწინებით.

6. თუ სასამართლო უარს იტყვის ამ მუხლით გათვალისწინებულ საკითხზე შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე, იმავე საკითხზე შუამდგომლობის ხელახლა განხილვა შეიძლება მხოლოდ ერთი წლის შემდეგ.

7. სასამართლო მსჯავრდებულისთვის უვადო თავისუფლების აღკვეთის საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით ან შინაპატიმრობით შეცვლისა და მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გათავისუფლების საკითხს იხილავს ზეპირი მოსმენით. მასში სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მონაწილეობა სავალდებულოა.

     მუხლი 286. განაჩენის აღსრულება სხვა აღუსრულებელი განაჩენის არსებობის დროს

თუ მსჯავრდებულის მიმართ რამდენიმე აღუსრულებელი განაჩენი არსებობს, სპეციალური პენიტენციური სამსახურის პენიტენციური დეპარტამენტის დირექტორის/დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნული სააგენტოს უფროსის შუამდგომლობის საფუძველზე სასჯელის მოხდის ადგილის მიხედვით პირველი ინსტანციის სასამართლოს ზეპირი მოსმენის გარეშე გამოაქვს განჩინება მსჯავრდებულისთვის სასჯელის ყველა აღნიშნული განაჩენის მიხედვით განსაზღვრის შესახებ.

საქართველოს 2015 წლის  1 მაისის  კანონი №3528 - ვებგვერდი, 18.05.2015წ.

საქართველოს 2017 წლის 1  ივნისის კანონი  №945  - ვებგვერდი, 20.06.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 5   ივლისის  კანონი №3126  –  ვებგვერდი, 11.07.2018წ.

საქართველოს 2019 წლის 29 ნოემბრის კანონი №5394 – ვებგვერდი, 10.12.2019წ.

    მუხლი 287. გადაწყვეტილების აღსრულებისას გამოვლენილი ბუნდოვანება-უზუსტობის აღმოფხვრა

გადაწყვეტილების მიმღებ სასამართლოს უფლება აქვს, ზეპირი მოსმენის გარეშე განჩინებით აღმოფხვრას გადაწყვეტილებაში არსებული ბუნდოვანება-უზუსტობა, რაც არ გამოიწვევს მის გაუქმებას ან შეცვლას, კერძოდ:

ა) დააზუსტოს დაკავებისა და დაპატიმრების თარიღები, აგრეთვე ვადა, რომელიც ჩაითვალა სასჯელის დანიშვნისას;

ბ) შეასწოროს პროცესის მონაწილის პერსონალური მონაცემები;

გ) დააზუსტოს და გაანაწილოს საპროცესო ხარჯები;

დ) გადაწყვიტოს მტკიცებულებათა საკითხი;

ე) დააზუსტოს ქონებაზე ყადაღის საკითხი;

ვ) შეიტანოს სხვა დაზუსტება, რომელიც გავლენას არ მოახდენს სასამართლოს დასკვნაზე მსჯავრდებულის ქმედების კვალიფიკაციის, სასჯელის ღონისძიების შესახებ.

    მუხლი 288. სასამართლოს მიერ ნასამართლობის მოხსნის საკითხის განხილვა

1. ნასამართლობის მოხსნის საკითხს სასჯელმოხდილი პირის შუამდგომლობით განიხილავს გადაწყვეტილების მიმღები ან სასჯელმოხდილი პირის მუდმივი საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) პირველი ინსტანციის სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე.

2. ნასამართლობის მოხსნაზე უარის თქმის შემთხვევაში შუამდგომლობის ხელახლა დაყენება შეიძლება მხოლოდ 3 თვის შემდეგ.

საქართველოს 2013 წლის  30 მაისის კანონი № 657 – ვებგვერდი, 19 .0 6 .2013წ.

    მუხლი 289. უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენის საფუძველზე მსჯავრდებული პირის მიმართ დანიშნული სასჯელის მოუხდელი ნაწილის საქართველოში მოხდასთან დაკავშირებული პროცედურა

1. საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებათა და შეთანხმებათა შესაბამისად, საქართველოს მოქალაქის ან საქართველოში მუდმივად მცხოვრები პირის მიმართ უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენის საფუძველზე დანიშნული სასჯელის მოუხდელი ნაწილის საქართველოში მოხდის საკითხს განსჯადობის დაცვით, მსჯავრდებულის რეგისტრაციის ადგილის მიხედვით განიხილავს პირველი ინსტანციის სასამართლო.

2. საქართველოს მოქალაქის ან საქართველოში მუდმივად მცხოვრები პირის მიმართ უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენის საფუძველზე დანიშნული სასჯელის მოუხდელი ნაწილის საქართველოში მოხდის საკითხს სასამართლო განიხილავს ზეპირი მოსმენის გარეშე, საქმის მასალების მიღებიდან 1 თვის ვადაში.

3. უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენის საფუძველზე დანიშნული სასჯელის მოუხდელი ნაწილის საქართველოში მოხდის თაობაზე საქართველოს სასამართლოს გამოაქვს განჩინება.

4. განჩინებაში უნდა აღინიშნოს:                                    

ა) უცხო სახელმწიფოს განაჩენის გამომტანი სასამართლოს დასახელება და ადგილი, აგრეთვე განაჩენის გამოტანის დრო;

ბ) მონაცემები მსჯავრდებული საქართველოს მოქალაქის ან საქართველოში მუდმივად მცხოვრები პირის საქართველოში უკანასკნელი საცხოვრებელი და სამუშაო ადგილებისა და საქმიანობის შესახებ;

გ) იმ ქმედების კვალიფიკაცია, რომლის ჩადენაშიც პირს ბრალი ედება სისხლის სამართლის კანონის საფუძველზე;

დ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის ის მუხლი, რომლითაც გათვალისწინებულია პასუხისმგებლობა ჩადენილი დანაშაულისათვის;

ე) სასჯელის სახე და ვადა, რომელიც მსჯავრდებულმა საქართველოში უნდა მოიხადოს, სასჯელის მოხდის დაწყებისა და დამთავრების თარიღებისა და ზიანის ანაზღაურების წესის მითითებით.

5. უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენის საფუძველზე დანიშნული სასჯელის მოუხდელი ნაწილის საქართველოში მოხდა ხდება იმავე წესით და იმავე პირობებში, როგორშიც საქართველოს სასამართლოს განაჩენის საფუძველზე დანიშნული სასჯელის მოხდა საქართველოში ჩადენილი დანაშაულისათვის.

6. საქართველოში სასჯელის მოსახდელად გადმოყვანილი პირის მიმართ უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს მიერ განაჩენის გადასინჯვის, შეცვლის ან გაუქმების შემთხვევაში ასეთი განაჩენის აღსრულების საკითხი წყდება ამ მუხლის შესაბამისად.

7. საქართველოში სასჯელის მოსახდელად გადმოყვანილი პირის მიმართ უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენის აღსრულების თაობაზე საქართველოს სასამართლოს განჩინების ასლი შესაბამისი სახელმწიფოს კომპეტენტური ორგანოების შემდგომი ინფორმირების მიზნით ეგზავნება საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს.

8. საქართველოში სასჯელის მოსახდელად გადმოყვანილი პირის მიმართ უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს ან/და სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს განაჩენით დგება მსჯავრდების ისეთივე სამართლებრივი შედეგები, როგორიც საქართველოს სასამართლოს მიერ მსჯავრდებული პირის მიმართ.

9. საქართველოში სასჯელის მოსახდელად გადმოყვანილი პირის მიმართ გამოიყენება განაჩენის გამომტანი უცხო სახელმწიფოსა და საქართველოს მიერ გამოცემული ამნისტიის ან შეწყალების აქტი ამ აქტით დადგენილი პირობებისა და წესების შესაბამისად, თუ საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებითა და შეთანხმებებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

   მუხლი 290. უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის შესაბამისი მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულთან შესაბამისობის დადასტურება

1. თუ საქართველოს მოქალაქე უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს მიერ მსჯავრდებულია ისეთი დანაშაულის ჩადენისათვის, რომლისთვისაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებულია უკანონო ან/და დაუსაბუთებელი ქონების ჩამორთმევა, საქართველოს გენერალური პროკურორი უფლებამოსილია გამამტყუნებელი განაჩენის მიღების მომენტიდან 3 თვის განმავლობაში მიმართოს საქართველოს უზენაეს სასამართლოს შუამდგომლობით ჩადენილი დანაშაულის ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებების საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის შესაბამისი მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულთან შესაბამისობის დადასტურების თაობაზე.

2. შუამდგომლობას 3 თვის ვადაში განიხილავს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატა.

3. განხილვაში მონაწილეობის უფლება აქვთ მსჯავრდებულს და მის ადვოკატს ან კანონიერ წარმომადგენელს. მხარეთა გამოუცხადებლობა არ აბრკოლებს შუამდგომლობის განხილვას.

4. შუამდგომლობის განხილვის საფუძველზე სასამართლოს გამოაქვს განჩინება უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს განაჩენით დადგენილი ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებების საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის შესაბამისი მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულთან შესაბამისობის დადასტურებისა და შუამდგომლობის დაკმაყოფილების ან შესაბამისობის არარსებობისა და შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ. განჩინებაში უნდა აღინიშნოს უცხო სახელმწიფოს განაჩენის გამომტანი სასამართლოს დასახელება და ადგილი, განაჩენის გამოტანის დრო, მონაცემები მსჯავრდებული საქართველოს მოქალაქის შესახებ, უცხო სახელმწიფოს სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებები, სისხლის სამართლის კანონის შესაბამისი მუხლის მითითებით, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის ის მუხლი, რომლითაც გათვალისწინებულია პასუხისმგებლობა შესაბამისი დანაშაულის ჩადენისათვის.

5. განჩინება საბოლოოა და კანონიერ ძალაში შედის გამოცხადებისთანავე.

6. პროკურორი უფლებამოსილია განჩინების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 10 წლის ვადაში, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით შეიტანოს სარჩელი მსჯავრდებულის უკანონო ან/და დაუსაბუთებელი ქონების ჩამორთმევისა და სახელმწიფოსთვის გადაცემის შესახებ.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2018 წლის 30 ნოემბრის  კანონი № 3814  –  ვებგვერდი, 13.12.2018წ.

    მუხლი 291. განაჩენის აღსრულებისას წამოჭრილ საკითხებთან დაკავშირებით სასამართლოს მიერ გამოტანილი განჩინების გასაჩივრება

1. ამ კოდექსის 282-ე, 283-ე, 284-ე, 285-ე, 2851, 286-ე, 287-ე, 288-ე და 289-ე მუხლების შესაბამისად სასამართლოს მიერ გამოტანილი განჩინება შეიძლება ერთჯერადად, 10 დღის ვადაში გასაჩივრდეს სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატაში, რომელიც საჩივარს 1 თვის ვადაში, ზეპირი მოსმენის გარეშე იხილავს.

2. როგორც პირველი ინსტანციის, ისე სააპელაციო სასამართლოში აღნიშნული საკითხების განხილვისას პროკურორი არ მონაწილეობს. 

საქართველოს 2017 წლის 1  ივნისის კანონი  №945  - ვებგვერდი, 20.06.2017წ.

თავი XXV

აპელაცია

    მუხლი 292. ზოგადი დებულებანი # # # # # # # 

1. სააპელაციო წესით შეიძლება გასაჩივრდეს პირველი ინსტანციის სასამართლოს განაჩენი, რომელიც აპელანტს უკანონოდ ან/და დაუსაბუთებლად მიაჩნია.

2. სააპელაციო საჩივრის შეტანის უფლება აქვს ბრალმდებელს, ზემდგომ პროკურორს, მსჯავრდებულს ან/და მის ადვოკატს.

3. მსჯავრდებულს, რომლის მიმართაც სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი გამოტანილ იქნა მის დაუსწრებლად, უფლება აქვს, განაჩენი გაასაჩივროს 1 თვის ვადაში: დაპატიმრებიდან; ან სათანადო ორგანოებში გამოცხადების მომენტიდან; ან პირველი ინსტანციის სასამართლოს განაჩენის გამოცხადებიდან, თუ მსჯავრდებული ითხოვს სააპელაციო საჩივრის განხილვას მისი მონაწილეობის გარეშე.

4. ნაფიც მსაჯულთა ვერდიქტის საფუძველზე გამოტანილ განაჩენზე სააპელაციო საჩივრის შეტანა დაუშვებელია.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

    მუხლი 293. სააპელაციო საჩივრის შეტანის ვადა და ფორმა

1. სააპელაციო საჩივარი შეიტანება განაჩენის გამომტან სასამართლოში მისი გამოცხადებიდან 1 თვის ვადაში.

2. სააპელაციო საჩივარში აღინიშნება:

ა) იმ სასამართლოს დასახელება, სადაც იგზავნება საჩივარი;

ბ) საჩივრის შემტანი პირის სახელი და გვარი, საცხოვრებელი ადგილი, საპროცესო მდგომარეობა;

გ) გასაჩივრებული განაჩენის გამომტანი სასამართლო და გამოტანის თარიღი;

დ) განაჩენის გასაჩივრებული დებულებანი;

ე) გასაჩივრებულ დებულებათა უკანონობის ან/და დაუსაბუთებლობის არსი;

ვ) მომჩივნის პოზიციის დამადასტურებელი მტკიცებულებანი;

ზ) მტკიცებულება, მათ შორის, ახალი, რომელიც უნდა გამოიკვლიოს სააპელაციო სასამართლომ;

თ) დამატებით წარმოდგენილი მასალები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში).

21. სააპელაციო საჩივარში შეიძლება აღინიშნოს აგრეთვე გასაჩივრებული განაჩენის ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციისა და მისი დამატებითი ოქმების ნორმებსა და მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტებთან შეუსაბამობის შესახებ.

3. სააპელაციო საჩივრის შეტანა არ აჩერებს განაჩენის აღსრულებას.

4. სააპელაციო საჩივარში მიეთითება, თუ რა ნაწილში საჩივრდება განაჩენი, და საჩივრის დამადასტურებელი არგუმენტები.

საქართველოს 2022 წლის 18 ოქტომბრის კანონი №1918 – ვებგვერდი, 24.10.2022წ.

    მუხლი 294. მხარისათვის სააპელაციო საჩივრის ასლის გადაგზავნა, შესაგებელი

1. განაჩენის გამომტან სასამართლოში შეაქვთ სააპელაციო საჩივრის იმდენი ეგზემპლარი, რამდენიც საჭიროა იმისათვის, რომ იგი ამ სასამართლომ გადასცეს მხარეს.

2. სასამართლო სააპელაციო საჩივრის ასლს არა უგვიანეს 5 დღისა გადაუგზავნის მეორე მხარეს, რათა მან წარადგინოს საჩივრის შესაგებელი. მეორე მხარემ სასამართლოს შესაგებელი უნდა წარუდგინოს საჩივრის ასლის მიღებიდან არა უგვიანეს 5 დღისა.

3. აპელანტს უფლება აქვს, სასამართლოსაგან მიიღოს სააპელაციო საჩივრის შესაგებლის ასლი.

    მუხლი 295. სააპელაციო საჩივრის დასაშვებობის გადაწყვეტა

1. საქმე, საჩივარი და მისი შესაგებელი პირველი ინსტანციის სასამართლოდან იგზავნება სააპელაციო სასამართლოში.

2. სააპელაციო სასამართლო საჩივრისა და საქმის მიღებიდან 10 დღის ვადაში, ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს სააპელაციო საჩივრის დასაშვებობის საკითხს.

3. თუ საჩივარი არ შეესაბამება ამ კოდექსის 293-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნებს, სააპელაციო სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე განჩინებით აპელანტს აძლევს 5 დღის ვადას საჩივრის ხარვეზის შესავსებად. თუ აპელანტი არ შეასრულებს აღნიშნულ მოთხოვნას, სააპელაციო სასამართლოს ზეპირი მოსმენის გარეშე გამოაქვს განჩინება საჩივრის დაუშვებლად ცნობის თაობაზე, რომელიც საბოლოოა და არ გასაჩივრდება. თუ აღნიშნულ ვადაში აპელანტი შეავსებს ხარვეზს, სააპელაციო სასამართლოს ზეპირი მოსმენის გარეშე გამოაქვს განჩინება საჩივრის დასაშვებად ცნობის თაობაზე და ნიშნავს სააპელაციო სხდომის თარიღს.

4. თუ სააპელაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საჩივარი შეესაბამება ამ კოდექსის 293-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნებს, მას ზეპირი მოსმენის გარეშე გამოაქვს განჩინება საჩივრის დასაშვებად ცნობის თაობაზე და ნიშნავს სააპელაციო სხდომის თარიღს.

5. სააპელაციო სხდომა იმართება საჩივრის დასაშვებად ცნობიდან 1 თვის ვადაში.

6. სააპელაციო სასამართლოს განაჩენი გამოაქვს სააპელაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობიდან 2 თვის ვადაში.

7. სააპელაციო საჩივრის განმხილველი სასამართლო უფლებამოსილია საჩივრის დასაშვებად ცნობიდან 2 კვირის ვადაში, ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილოს მხარის საჩივარი ნაკლებად მძიმე კატეგორიის დანაშაულთა საქმეებზე, ასევე საჩივარი მხოლოდ სასჯელის შემცირების თაობაზე. სასამართლო უფლებამოსილია დანიშნული სასჯელი ზეპირი მოსმენის გარეშე შეამციროს არა უმეტეს ერთი მეოთხედით.

8. აპელანტს უფლება აქვს, შემაჯამებელი გადაწყვეტილების გამოტანამდე გაითხოვოს თავისი საჩივარი. ასეთ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლო უფლებამოსილია ზეპირი მოსმენის გარეშე გამოიტანოს განჩინება საჩივრის განუხილველად დატოვების თაობაზე, რომელიც საბოლოოა და არ გასაჩივრდება. სააპელაციო საჩივრის განმეორებით შეტანა დაუშვებელია.

    მუხლი 296. მხარეთა გამოცხადება

1. პატიმარ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, სააპელაციო საჩივრით მოითხოვოს სააპელაციო განხილვაში უშუალოდ მონაწილეობა, რის შესახებაც გადაწყვეტილებას იღებს სააპელაციო საჩივრის განმხილველი სასამართლო.

2. თუ სააპელაციო სხდომაზე აპელანტი არასაპატიო მიზეზით არ გამოცხადდება, სააპელაციო სასამართლო განჩინებით მის სააპელაციო საჩივარს განუხილველად ტოვებს. განჩინება საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.

მუხლი 297. სააპელაციო სხდომა

სააპელაციო საჩივარი განიხილება პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვისას მოქმედი ნორმების შესაბამისად, შემდეგი ცვლილებებით:

ა) შესავალი და დასკვნითი სიტყვებით პირველად გამოდის აპელანტი, ხოლო შემდეგ – მოწინააღმდეგე მხარე;

ბ) განაჩენის უკანონობის ან/და დაუსაბუთებლობის მტკიცების ტვირთი აკისრია აპელანტს;

გ) სააპელაციო წესით საქმის განხილვისას დასაშვებია მხოლოდ სააპელაციო სასამართლოში წარმოდგენილი ახალი მტკიცებულების გამოკვლევა, ხოლო პირველი ინსტანციის სასამართლოში გამოკვლეული ყველა მტკიცებულება მიიჩნევა გამოკვლეულად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მტკიცებულება გამოკვლეულ იქნა კანონის არსებითი დარღვევით და მხარე აყენებს შუამდგომლობას ამგვარი მტკიცებულების ხელახლა გამოკვლევის თაობაზე;

დ) მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლოს გადაწყვეტილებით ახალი მტკიცებულება შესაძლოა გამოკვლეულ იქნეს სააპელაციო სასამართლოში, თუ შუამდგომლობის ავტორი დაასაბუთებს, რომ იგი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი პოზიციის დასასაბუთებლად და პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის განხილვისას მისი წარმოდგენა ობიექტურად შეუძლებელი იყო;

ე) მტკიცებულებების გამოკვლევა არ უნდა გასცდეს სააპელაციო საჩივრისა და მისი შესაგებლის ფარგლებს;

ვ) მტკიცებულებათა გამოკვლევის ამ მუხლით დადგენილი წესი არ ვრცელდება სისხლის სამართლის იმ საქმეებზე, რომლებზედაც პირველი ინსტანციის სასამართლომ განაჩენი ბრალდებულის დაუსწრებლად გამოიტანა, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა, მსჯავრდებულის მოთხოვნის შესაბამისად, სააპელაციო წესით საქმე მისი მონაწილეობის გარეშე იხილება;

ზ) სააპელაციო საჩივარი განიხილება საჩივრისა და მისი შესაგებლის ფარგლებში.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 297-ე მუხლის „ზ“ ქვეპუნქტის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც გამორიცხავს სააპელაციო სასამართლოს შესაძლებლობას, გასცდეს სააპელაციო საჩივრის ფარგლებს იმ შემთხვევაში, როდესაც სახეზეა ერთი და იმავე დანაშაულისთვის პირის განმეორებით მსჯავრდება) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 29 სექტემბრის გადაწყვეტილება №3/1/608,609 - ვებგვერდი, 13.10.2015წ.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 29 სექტემბრის გადაწყვეტილება №3/1/608,609 - ვებგვერდი, 13.10.2015წ.

    მუხლი 298. სააპელაციო განაჩენი და შებრუნება საუარესოდ

1. სააპელაციო სასამართლო განაჩენით იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:

ა) აუქმებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს გამამტყუნებელ განაჩენს და მის ნაცვლად ადგენს გამამართლებელ განაჩენს;

ბ) აუქმებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს გამამართლებელ განაჩენს და მის ნაცვლად ადგენს გამამტყუნებელ განაჩენს;

გ) ცვლილება შეაქვს პირველი ინსტანციის სასამართლოს განაჩენში;

დ) უცვლელად ტოვებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს განაჩენს და უარს ამბობს სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილებაზე.

2. სააპელაციო სასამართლოს განაჩენი ცვლის პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ გამოტანილ განაჩენს.

3. სააპელაციო სასამართლოს უფლება არა აქვს, გამამართლებელი განაჩენის ნაცვლად გამამტყუნებელი განაჩენი გამოიტანოს, გამოიყენოს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის უფრო მკაცრი მუხლი, დანიშნოს უფრო მკაცრი სასჯელი ან მიიღოს მსჯავრდებულისთვის არასასიკეთო სხვა გადაწყვეტილება, თუ საქმე განიხილება მსჯავრდებულის, მისი ადვოკატის საჩივრის საფუძველზე და ბრალდების მხარეს საჩივარი არ შეუტანია.

4. სააპელაციო სასამართლოს უფლება აქვს, გამამართლებელი განაჩენის ნაცვლად გამამტყუნებელი განაჩენი გამოიტანოს, გამოიყენოს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის უფრო მკაცრი მუხლი, დანიშნოს უფრო მკაცრი სასჯელი ან სხვა გზით გააუარესოს მსჯავრდებულის მდგომარეობა, თუ ბრალდების მხარემ შეიტანა სააპელაციო საჩივარი სწორედ ამ მოთხოვნით და თუ მას ასეთი პოზიცია ეკავა პირველი ინსტანციის სასამართლოში.

    მუხლი 299. სააპელაციო საჩივრის სარევიზიო საწყისი

თუ სააპელაციო საჩივარი შეტანილია მსჯავრდებულის მიერ და სასამართლო მას მთლიანად ან ნაწილობრივ აკმაყოფილებს, სააპელაციო სასამართლო ვალდებულია იმსჯელოს განაჩენით ამ საქმეში მსჯავრდებული სხვა პირის მიმართაც, რომელსაც სააპელაციო საჩივარი არ შეუტანია.

თავი XXVI

კასაცია

    მუხლი 300. ზოგადი დებულებანი #

1. საკასაციო წესით შეიძლება გასაჩივრდეს სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის მიერ გამოტანილი განაჩენი, რომელიც, კასატორის აზრით, უკანონოა. განაჩენი უკანონოა, თუ:

ა) არსებითად დაირღვა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი, რაც არ გამოუვლენია პირველი ინსტანციის ან სააპელაციო სასამართლოს ან რაც მან დაუშვა საქმის განხილვისა და გადაწყვეტილების მიღების დროს;

ბ) მსჯავრდებულის ქმედებას არასწორი კვალიფიკაცია მიეცა;

გ) გამოყენებულია სასჯელის ისეთი სახე ან ზომა, რომელიც აშკარად არ შეესაბამება მსჯავრდებულის ქმედების ხასიათსა და პიროვნებას.

2. საკასაციო საჩივრის შეტანის უფლება აქვს ბრალმდებელს, ზემდგომ პროკურორს, მსჯავრდებულს ან/და მის ადვოკატს.

3. მსჯავრდებულს, რომლის მიმართაც სააპელაციო სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი გამოტანილ იქნა მისი მონაწილეობის გარეშე, უფლება აქვს, განაჩენი გაასაჩივროს 1 თვის ვადაში: დაპატიმრებიდან; ან სათანადო ორგანოებში გამოცხადების მომენტიდან; ან სააპელაციო სასამართლოს განაჩენის გამოცხადებიდან, თუ მსჯავრდებული ითხოვს საკასაციო საჩივრის განხილვას მისი მონაწილეობის გარეშე.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

    მუხლი 301. საკასაციო საჩივრის ფორმა

1. საკასაციო საჩივარში კასატორმა უნდა განმარტოს, რა მოცულობით ასაჩივრებს განაჩენს და მის რა მოცულობით გაუქმებას ან შეცვლას ითხოვს, ასევე უნდა დაასაბუთოს თავისი მოთხოვნა.

2. საკასაციო საჩივარში აღინიშნება:

ა) იმ სასამართლოს დასახელება, სადაც შეიტანება საჩივარი;

ბ) მონაცემები იმ პირის შესახებ, რომელსაც შეაქვს საჩივარი (სახელი და გვარი, საცხოვრებელი ადგილი, საპროცესო მდგომარეობა);

გ) გასაჩივრებული განაჩენი, მისი გამომტანი სასამართლო და გამოტანის თარიღი;

დ) მომჩივნის აზრით, რომელი სამართლებრივი საკითხი გადაწყდა უკანონოდ და რა ადასტურებს ამას;

ე) დამატებით წარმოდგენილი მასალები.

3. საკასაციო საჩივარში შეიძლება აღინიშნოს აგრეთვე გასაჩივრებული განაჩენის ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციისა და მისი დამატებითი ოქმების ნორმებსა და მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტებთან შეუსაბამობის შესახებ.

საქართველოს 2022 წლის 18 ოქტომბრის კანონი №1918 – ვებგვერდი, 24.10.2022წ.

    მუხლი 302. საკასაციო საჩივრის შეტანა

1. საკასაციო საჩივარი შეიტანება განაჩენის გამომტან სასამართლოში მისი გამოცხადებიდან 1 თვის ვადაში.

2. განაჩენის გამომტან სასამართლოში შეაქვთ საკასაციო საჩივრის იმდენი ეგზემპლარი, რამდენიც საჭიროა იმისათვის, რომ იგი ამ სასამართლომ გადასცეს მხარეს.

3. სასამართლო საკასაციო საჩივრის ასლს არა უგვიანეს 5 დღისა გადაუგზავნის მეორე მხარეს, რათა მან წარადგინოს საჩივრის შესაგებელი. მეორე მხარემ სასამართლოს შესაგებელი უნდა წარუდგინოს საჩივრის ასლის მიღებიდან არა უგვიანეს 5 დღისა.

4. კასატორს უფლება აქვს, სასამართლოსაგან მიიღოს საჩივრის შესაგებლის ასლი.

5. საქმე, საჩივარი და მისი შესაგებელი სააპელაციო სასამართლოდან იგზავნება საქართველოს უზენაეს სასამართლოში.

    მუხლი 303. საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის გადაწყვეტა

1. თუ საჩივარი არ შეესაბამება ამ კოდექსის 301-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნებს, საკასაციო სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე განჩინებით კასატორს აძლევს 5 დღის ვადას, რომელიც საჭიროა საჩივრის ხარვეზის შესავსებად. თუ კასატორი არ შეასრულებს აღნიშნულ მოთხოვნას, საკასაციო სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე განჩინებით საჩივარს განუხილველად ტოვებს. განჩინება საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.

2. (ამოღებულია - 08.02.2017, №260).

3. საკასაციო საჩივარი დასაშვებია, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ:

ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას;

ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია;

გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება;

დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან;

ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე;

ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას ან/და მის დამატებით ოქმს/ოქმებს და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს;

ზ) კასატორი არასრულწლოვანი მსჯავრდებულია.

31. საკასაციო სასამართლომ უნდა შეამოწმოს, დასაშვებია თუ არა საკასაციო საჩივარი ამ მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილ მოთხოვნათა შესაბამისად. თუ საკასაციო საჩივარი აკმაყოფილებს აღნიშნულ მოთხოვნებს, იგი დასაშვებად უნდა იქნეს ცნობილი.

32. საკასაციო სასამართლო უფლებამოსილია ზეპირი მოსმენის გარეშე შეამოწმოს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობა.

33. საკასაციო საჩივრის დაუშვებლად ცნობის შესახებ სასამართლოს გამოაქვს დასაბუთებული განჩინება. ეს განჩინება უნდა შეიცავდეს კასატორის მიერ მითითებული დასაშვებობის საფუძვლების არგუმენტირებულ უარყოფას.

4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საჩივრის დაუშვებლად ცნობის თაობაზე საბოლოოა და არ გასაჩივრდება. სასამართლო საკასაციო საჩივრის დაუშვებლად ცნობის თაობაზე განჩინების გამოტანიდან 5 დღის ვადაში წერილობით ატყობინებს მხარეებს, ხოლო თუ დაუშვებლად ცნობილია პროკურორის საკასაციო საჩივარი – აგრეთვე ზემდგომ პროკურორს.

5. თუ საკასაციო სასამართლო განჩინებით საჩივარს დასაშვებად მიიჩნევს, იგი ნიშნავს საკასაციო სხდომის თარიღს. საკასაციო სხდომა იმართება საჩივრის დასაშვებად ცნობიდან 1 თვის ვადაში.

6. საკასაციო სასამართლო უფლებამოსილია საქმე განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე.

7. კასატორს უფლება აქვს, შემაჯამებელი გადაწყვეტილების გამოტანამდე გაითხოვოს თავისი საჩივარი. ასეთ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლო უფლებამოსილია ზეპირი მოსმენის გარეშე გამოიტანოს განჩინება საჩივრის განუხილველად დატოვების თაობაზე, რომელიც საბოლოოა და არ გასაჩივრდება. საჩივრის განმეორებით შეტანა დაუშვებელია.

8. საკასაციო სასამართლოში საკასაციო საჩივარზე შემაჯამებელი გადაწყვეტილება მიიღება საკასაციო სასამართლოში საქმისა და საჩივრის შესვლიდან არა უგვიანეს 6 თვისა.

საქართველოს 2017 წლის 8  თებერვლის   კანონი  № 260  - ვებგვერდი, 13.02.2017წ.

საქართველოს 2022 წლის 18 ოქტომბრის კანონი №1918 – ვებგვერდი, 24.10.2022წ.

    მუხლი 304. საქმის დიდი პალატისთვის გადაცემა

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის საქმის განმხილველ შემადგენლობას შეუძლია განჩინებით საქმე განსახილველად გადასცეს დიდ პალატას, თუ:

ა) საქმის განხილვასა და გადაწყვეტას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის;

ბ) საქმე თავისი შინაარსით წარმოადგენს იშვიათ სამართლებრივ პრობლემას. 

    მუხლი 3041. ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსადმი საკონსულტაციო დასკვნისათვის მიმართვა

1. საკასაციო სასამართლოს უფლება აქვს, საკასაციო სასამართლოში საქმისა და საჩივრის შესვლის შემდეგ საქმესთან დაკავშირებულ იმ პრინციპულ საკითხებზე, რომლებიც ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციით და მისი ოქმებით გათვალისწინებული უფლებებისა და თავისუფლებების განმარტებას ან გამოყენებას შეეხება, საკონსულტაციო დასკვნისათვის ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს მიმართოს.

2. საკასაციო სასამართლომ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსადმი საკონსულტაციო დასკვნისათვის მიმართვის მოთხოვნა უნდა დაასაბუთოს და ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს საქმესთან დაკავშირებული სათანადო სამართლებრივი და ფაქტობრივი გარემოებები უნდა წარუდგინოს.

3. საკასაციო სასამართლო ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსადმი საკონსულტაციო დასკვნისათვის მიმართვის შესახებ მხარეებს აცნობებს.

4. ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს საკონსულტაციო დასკვნას სავალდებულო ხასიათი არ აქვს.

5. საკასაციო სასამართლოს მიერ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსადმი საკონსულტაციო დასკვნისათვის მიმართვიდან საკონსულტაციო დასკვნის მიღებამდე ამ კოდექსის 303-ე მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებული ვადის დინება ჩერდება.

საქართველოს 2015 წლის 29 მაისის კანონი №3668  - ვებგვერდი, 05.06.2015წ.

    მუხლი 305. მხარეთა გამოცხადება

1. პატიმარ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, საკასაციო საჩივრით მოითხოვოს საკასაციო განხილვაში უშუალოდ მონაწილეობა, რის შესახებაც გადაწყვეტილებას იღებს საკასაციო საჩივრის განმხილველი სასამართლო.

2. თუ საკასაციო სხდომაზე კასატორი არასაპატიო მიზეზით არ გამოცხადდება, საკასაციო სასამართლო განჩინებით მის საკასაციო საჩივარს განუხილველად ტოვებს. განჩინება საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.

    მუხლი 306. საკასაციო სხდომა

1. სხდომის თავმჯდომარე ადგენს, რომ სხდომაზე გამოცხადდნენ მხარეები.

2. შემდეგ სიტყვით გამოდიან მხარეები. თავდაპირველად სიტყვა ეძლევა კასატორს.

3. განაჩენის უკანონობის მტკიცების ტვირთი აკისრია კასატორს.

4. საკასაციო საჩივარი განიხილება საჩივრისა და მისი შესაგებლის ფარგლებში.

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი 306-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც გამორიცხავს საკასაციო სასამართლოს შესაძლებლობას, გასცდეს საკასაციო საჩივრის ფარგლებს და პასუხისმგებლობისგან გაათავისუფლოს პირი იმ შემთხვევაში, როდესაც ქმედების ჩადენის შემდგომ მიღებული კანონი აუქმებს ქმედების დანაშაულებრიობას) -  საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 29 სექტემბრის გადაწყვეტილება №3/1/608,609 - ვებგვერდი, 13.10.2015წ.

5. მხარეთა სიტყვით გამოსვლის შემდეგ რეპლიკის უფლებით სარგებლობს ჯერ კასატორი, ხოლო შემდეგ – მოწინააღმდეგე მხარე.

6. თუ მსჯავრდებული (გამართლებული) ესწრება სხდომას, მისი საბოლოო სიტყვის უფლება გარანტირებულია.

7. სხდომის თავმჯდომარე მხარეს სიტყვის წარსადგენად და რეპლიკისათვის განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას.

8. სხდომის თავმჯდომარეს უფლება არა აქვს, დაადგინოს მხარის საბოლოო სიტყვის ხანგრძლივობა, მაგრამ მას შეუძლია შეაჩეროს პირი, თუ ის ეხება გარემოებას, რომელსაც კავშირი არა აქვს განსახილველ საქმესთან.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 29 სექტემბრის გადაწყვეტილება №3/1/608,609 - ვებგვერდი, 13.10.2015წ.

    მუხლი 307. საკასაციო განაჩენი

1. საკასაციო სასამართლო განაჩენით იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:

ა) აუქმებს სააპელაციო სასამართლოს გამამტყუნებელ განაჩენს და მის ნაცვლად ადგენს გამამართლებელ განაჩენს;

ბ) აუქმებს სააპელაციო სასამართლოს გამამართლებელ განაჩენს და მის ნაცვლად ადგენს გამამტყუნებელ განაჩენს;

გ) ცვლილება შეაქვს სააპელაციო სასამართლოს განაჩენში;

დ) უცვლელად ტოვებს სააპელაციო სასამართლოს განაჩენს და უარს ამბობს საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილებაზე.

2. საკასაციო სასამართლოს განაჩენი ცვლის სააპელაციო სასამართლოს მიერ გამოტანილ განაჩენს.

3. საკასაციო სასამართლოს განაჩენი საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.

    მუხლი 308. შებრუნება საუარესოდ

1. საკასაციო სასამართლოს უფლება არა აქვს, გამამართლებელი განაჩენის ნაცვლად გამამტყუნებელი განაჩენი გამოიტანოს, გამოიყენოს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის უფრო მკაცრი მუხლი, დანიშნოს უფრო მკაცრი სასჯელი ან მიიღოს მსჯავრდებულისთვის არასასიკეთო სხვა გადაწყვეტილება, თუ საქმე განიხილება მსჯავრდებულის, მისი ადვოკატის საჩივრის საფუძველზე და ბრალდების მხარეს საჩივარი არ შეუტანია.

2. საკასაციო სასამართლოს უფლება აქვს, გამამართლებელი განაჩენის ნაცვლად გამამტყუნებელი განაჩენი გამოიტანოს, გამოიყენოს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის უფრო მკაცრი მუხლი, დანიშნოს უფრო მკაცრი სასჯელი ან სხვა გზით გააუარესოს მსჯავრდებულის მდგომარეობა, თუ ბრალდების მხარემ შეიტანა საკასაციო საჩივარი სწორედ ამ მოთხოვნით და თუ მას ასეთი პოზიცია ეკავა პირველი ინსტანციის და სააპელაციო სასამართლოებში.

    მუხლი 309. საკასაციო საჩივრის სარევიზიო საწყისი

თუ საკასაციო სასამართლო მსჯავრდებულის საჩივრის საფუძველზე მის სასარგებლოდ აუქმებს ან ცვლის განაჩენს იმ საფუძვლით, რომ სისხლის სამართლის კანონის გამოყენებისას დაირღვა კანონი და ეს სამართლებრივი შეცდომა განაჩენით ამ საქმეში მსჯავრდებულ სხვა პირსაც ეხება, რომელსაც საკასაციო საჩივარი არ შეუტანია, საკასაციო სასამართლო ვალდებულია იმსჯელოს ამ მსჯავრდებულის მიმართაც.

თავი XXVII

ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის წესი

    მუხლი 310. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის საფუძვლები # # # # 

განაჩენი ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო გადაისინჯება, თუ:

ა) სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული განაჩენით დადგენილია, რომ ყალბია მტკიცებულება, რომელიც საფუძვლად დაედო გადასასინჯ განაჩენს;

ბ) არსებობს გარემოება, რომელიც მოწმობს სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული განაჩენის დამდგენი სასამართლოს უკანონო შემადგენლობას ან იმ მტკიცებულების დაუშვებლობას, რომელიც საფუძვლად დაედო გადასასინჯ განაჩენს;

გ) სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული განაჩენით დადგენილია, რომ მოსამართლემ, პროკურორმა, გამომძიებელმა, ნაფიცმა მსაჯულმა ან ნაფიცი მსაჯულის მიმართ სხვა პირმა ამ საქმესთან დაკავშირებით ჩაიდინა დანაშაული;

დ) არსებობს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელმაც არაკონსტიტუციურად ცნო ამ საქმეში გამოყენებული სისხლის სამართლის კანონი;

ე) არსებობს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება (განჩინება), რომელმაც დაადგინა ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციის ან მისი ოქმების დარღვევა ამ საქმესთან დაკავშირებით, და გადასასინჯი განაჩენი ამ დარღვევას ეფუძნება;

ე​1) არსებობს გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ადამიანის უფლებათა კომიტეტის, ქალთა წინააღმდეგ დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის კომიტეტის, ბავშვის უფლებათა კომიტეტის, წამების წინააღმდეგ კომიტეტის, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კომიტეტის ან რასობრივი დისკრიმინაციის აღმოფხვრის კომიტეტის  (შემდგომ − კომიტეტი) გადაწყვეტილება, რომლითაც ამ საქმესთან დაკავშირებით დადგინდა კომიტეტის დამაარსებელი კონვენციის დარღვევა, და გადასასინჯი განაჩენი ამ დარღვევას ეფუძნება;

ვ) ახალი კანონი აუქმებს ან ამსუბუქებს სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას იმ ქმედებისათვის, რომლის ჩადენისთვისაც პირს გადასასინჯი განაჩენით მსჯავრი დაედო;

ზ) წარდგენილია ახალი ფაქტი ან მტკიცებულება, რომელიც გადასასინჯი განაჩენის გამოტანის დროს არ იყო ცნობილი და თავისთავად თუ სხვა დადგენილ გარემოებასთან ერთად ამტკიცებს მსჯავრდებულის უდანაშაულობას ან მის მიერ იმ დანაშაულზე უფრო მსუბუქი ან უფრო მძიმე დანაშაულის ჩადენას, რომლისთვისაც მას მსჯავრი დაედო, აგრეთვე ამტკიცებს გამართლებულის ბრალეულობას ან დანაშაულის იმ პირის მიერ ჩადენას, რომლის მიმართაც სისხლისსამართლებრივი დევნა შეწყვეტილი იყო;

ზ1) წარდგენილია პროკურორის დადგენილება მსჯავრდებულის მიმართ სისხლის სამართლის საქმის წარმოების პროცესში მისი უფლების არსებითი დარღვევის შესახებ, რომელიც გადასასინჯი განაჩენის გამოტანის დროს ცნობილი არ იყო და თავისთავად ან/და სხვა დადგენილ გარემოებასთან ერთად ამტკიცებს მსჯავრდებულის უდანაშაულობას ან მის მიერ იმ დანაშაულზე უფრო მსუბუქი დანაშაულის ჩადენას, რომლისთვისაც მას მსჯავრი დაედო;

თ) არსებობს სააპელაციო სასამართლოს განჩინება, რომელმაც უკანონოდ ცნო ის ფარული საგამოძიებო მოქმედება, რომლის შედეგად მოპოვებული მტკიცებულება საფუძვლად დაედო განაჩენს.

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 201 2 წლის 27 მარტის კანონი № 5925 – ვებგვერდი, 1 9 .0 4 .201 2 წ.

საქართველოს 2014 წლის 1 აგვისტოს კანონი №2634– ვებგვერდი, 18.08.2014წ.

საქართველოს 2016 წლის 27  აპრილის კანონი  № 5011  - ვებგვერდი, 13.05.2016წ.

საქართველოს 2016 წლის 24  ივნისის კანონი  №5576  - ვებგვერდი, 12.07.2016წ.

საქართველოს 2016 წლის 22  დეკემბრის კანონი  №200  - ვებგვერდი, 29.12.2016წ.

საქართველოს 2023 წლის 31 მაისის კანონი №2992 – ვებგვერდი, 13.06.2023წ.

    მუხლი 311. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის ვადა

ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის ვადა შეუზღუდავია, გარდა ამ კოდექსის 310-ე მუხლის „ე“ და „ე1“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. პირი უფლებამოსილია ამ კოდექსის 310-ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტში აღნიშნული საფუძვლით ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის მოთხოვნით მიმართოს სასამართლოს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილების (განჩინების) კანონიერ ძალაში შესვლიდან 1 წლის ვადაში, ხოლო ამ კოდექსის 310-ე მუხლის „ე1“ ქვეპუნქტში აღნიშნული საფუძვლით ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის მოთხოვნით − შესაბამისი კომიტეტის გადაწყვეტილების მიღებიდან 1 წლის ვადაში.

საქართველოს   201 2  წლის  27 მარტის  კანონი № 5925   –  ვებგვერდი, 1 9 .0 4 .201 2 წ.

საქართველოს 2016 წლის 27  აპრილის კანონი  № 5011  - ვებგვერდი, 13.05.2016წ.

    მუხლი 312. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის შუამდგომლობის დაყენება

1. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის შუამდგომლობა წერილობით შეაქვთ სააპელაციო სასამართლოში განსჯადობის მიხედვით.

2. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის თაობაზე შუამდგომლობის დაყენების უფლება აქვს პროკურორს, მსჯავრდებულს ან/და მის ადვოკატს, ხოლო მსჯავრდებულის გარდაცვალების შემთხვევაში – მის კანონიერ მემკვიდრეს ან/და მის ადვოკატს.

21. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის თაობაზე შუამდგომლობის დასაყენებლად მსჯავრდებულს ან/და მის ადვოკატს, ხოლო მსჯავრდებულის გარდაცვალების შემთხვევაში – მის კანონიერ მემკვიდრეს ან/და მის ადვოკატს უფლება აქვს, უფასოდ მიიღოს იმ სისხლის სამართლის საქმის მტკიცებულებებისა და მასალების დამოწმებული ასლები, რომელზედაც მიღებულია პროკურორის დადგენილება მსჯავრდებულის მიმართ სისხლის სამართლის საქმის წარმოების პროცესში მისი უფლების არსებითი დარღვევის შესახებ.

3. შუამდგომლობაში უნდა აღინიშნოს განაჩენის გადასინჯვის საფუძველი და მტკიცებულებები.

4. შუამდგომლობის დაყენება არ აჩერებს განაჩენის აღსრულებას.

საქართველოს 2013 წლის 14 ივნისის კანონი №741 – ვებგვერდი, 27.06.2013წ.

საქართველოს 2016 წლის 24  ივნისის კანონი  №5576  - ვებგვერდი, 12.07.2016წ.

    მუხლი 313. შუამდგომლობის დასაშვებობისა და დასაბუთებულობის შემოწმება

1. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის შუამდგომლობის შეტანიდან 2 კვირის ვადაში სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე ამოწმებს, დაყენებულია თუ არა შუამდგომლობა ამ კოდექსის მოთხოვნათა შესაბამისად და რამდენად არის ის დასაბუთებული.

2. თუ შუამდგომლობა ამ კოდექსის მოთხოვნათა შესაბამისად არ არის დაყენებული ან დაუსაბუთებელია, სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე განჩინებით დაუშვებლად ცნობს მას. განჩინებაზე შეიძლება შეტანილ იქნეს საკასაციო საჩივარი ამ კოდექსით დადგენილი წესით, მისი გამოტანიდან 2 კვირის ვადაში.

3. საკასაციო სასამართლო საჩივარს განიხილავს ზეპირი მოსმენის გარეშე, ისე, რომ არ ამოწმებს მის დასაშვებობას. საკასაციო სასამართლო უფლებამოსილია ძალაში დატოვოს სააპელაციო სასამართლოს განჩინება ან გააუქმოს იგი და მიუთითოს სააპელაციო სასამართლოს, რომ მან დაუშვას შუამდგომლობა .

(ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი:

ა) საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 313-ე მუხლის პირველი ნაწილის და მე-2 ნაწილის პირველი წინადადების ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც:

ა.ა) უშვებს მსჯავრდებულის/მისი ადვოკატის შუამდგომლობის ზეპირი მოსმენის გარეშე დაუშვებლად ცნობას იმ შემთხვევაში, როდესაც შუამდგომლობის შემოწმება საჭიროებს სასამართლოს მხრიდან ფაქტობრივი გარემოებების გამოკვლევას და დადგენას;

ა.ბ) გამორიცხავს სასამართლოს შესაძლებლობას, საჭიროების შემთხვევაში, შეამოწმოს შუამდგომლობის დასაშვებობა და დასაბუთებულობა ზეპირი მოსმენით.

ბ) საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 313-ე მუხლის მე-3 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც გამორიცხავს სასამართლოს შესაძლებლობას, საჭიროების შემთხვევაში, განიხილოს საკასაციო საჩივარი ზეპირი მოსმენით) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 15 ივლისის გადაწყვეტილება №2/2/1428 – ვებგვერდი, 19.07.2021წ.

4. თუ შუამდგომლობა ამ კოდექსის მოთხოვნათა შესაბამისად არის დაყენებული და დასაბუთებულია, სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე განჩინებით დაუშვებს მას, ნიშნავს საქმის არსებითი განხილვის თარიღს და მხარეებს აძლევს გონივრულ ვადას საქმის არსებითი განხილვისათვის მოსამზადებლად.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 15 ივლისის გადაწყვეტილება №2/2/1428 – ვებგვერდი, 19.07.2021წ.

    მუხლი 314. სასამართლო სხდომა ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო. განაჩენი

1. საქმის არსებითი განხილვა ტარდება სააპელაციო სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვისას მოქმედი ნორმების შესაბამისად. სააპელაციო სასამართლო უფლებამოსილია საქმე განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე.

2. საქმის არსებითი განხილვის შედეგად სასამართლო ან უცვლელად ტოვებს განაჩენს, ან ცვლის მას, ან აუქმებს მას და ადგენს ახალ განაჩენს.

3. სააპელაციო სასამართლოს განაჩენზე შეიტანება საკასაციო საჩივარი ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

4. საკასაციო სასამართლო საჩივარს განიხილავს ამ კოდექსით დადგენილი წესით, მისი დასაშვებობის შემოწმების გარეშე.

საქართველოს 2010 წლის 7 დეკემბრის კანონი №3891 - სსმ I, №67, 09.12.2010 წ., მუხ.418

    მუხლი 3141. კომიტეტის გადაწყვეტილების საფუძველზე კომპენსაციის გაცემა 

პირი უფლებამოსილია სახელმწიფოს მიერ კომპენსაციის გადახდის თაობაზე კომიტეტის გადაწყვეტილების საფუძველზე ფულადი კომპენსაციის გაცემის მოთხოვნით მიმართოს სასამართლოს. სასამართლო კომპენსაციის ოდენობას ადგენს ადამიანის უფლების დარღვევის სიმძიმისა და სხვა ობიექტური ფაქტორების გათვალისწინებით. ფულადი კომპენსაციის მიღების შესახებ სარჩელი განიხილება საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით.

საქართველოს 2016 წლის 27  აპრილის კანონი  № 5011  - ვებგვერდი, 13.05.2016წ.

კარი VII

(ამოღებულია)

საქართველოს 2015 წლის 12  ივნისის   კანონი № 3715  – ვებგვერდი, 24.06.2015წ.    

     მუხლი 315. (ამოღებულია)

საქართველოს 2015 წლის 12  ივნისის   კანონი № 3715  – ვებგვერდი, 24.06.2015წ.

თავი XXIX

პროცესი იურიდიული პირისთვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დაკისრების დროს

    მუხლი 325. კოდექსის ნორმების მოქმედება იურიდიული პირის მიმართ

1. იურიდიული პირისთვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დასაკისრებლად სისხლის სამართლის პროცესი მიმდინარეობს ამ კოდექსით დადგენილი ზოგადი წესისა და ამ თავის შესაბამისად. იურიდიულ პირებზე ამ კოდექსის ნორმები ვრცელდება მათი შინაარსის გათვალისწინებით.

2. ამ თავის მიზნებისათვის, იურიდიული პირი ნიშნავს სამეწარმეო (კომერციულ) ან არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირს (მის უფლებამონაცვლეს).

    მუხლი 326. იურიდიული პირის მიმართ სისხლის სამართლის საპროცესო იძულების ღონისძიებისა და სხვაგვარი შეზღუდვების გამოყენება

დაუშვებელია იურიდიული პირის მიმართ სალიკვიდაციო ან რეორგანიზაციასთან დაკავშირებული პროცედურების წარმოება მის მიმართ სისხლის სამართლის პროცესის დაწყების მომენტიდან სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლამდე ან სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტამდე.

    მუხლი 327. იურიდიული პირისთვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დასაკისრებლად საქმის სასამართლოში გაგზავნა

იურიდიული პირისთვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დასაკისრებლად საქმის სასამართლოში გაგზავნის თაობაზე გადაწყვეტილების მიღების შესახებ პროკურორი აცნობებს იურიდიული პირის ადვოკატს და განუმარტავს მის უფლებას, გაეცნოს საქმის მასალებს. საქმის მასალების გაცნობის წესი განისაზღვრება ამ კოდექსის შესაბამისი მუხლებით.

    მუხლი 328. იურიდიული პირის მიმართ გამოტანილი სასამართლოს განაჩენის გამოქვეყნება

1. იურიდიული პირის მიმართ გამოტანილი სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გამამტყუნებელი განაჩენი უნდა გამოქვეყნდეს. განაჩენი ქვეყნდება მსჯავრდებული იურიდიული პირის ხარჯით.

2. სასამართლო უფლებამოსილია განსაზღვროს, თუ რა ფორმით უნდა გამოქვეყნდეს განაჩენი. განაჩენის გამოქვეყნების დროს დაზარალებულის ვინაობის გამჟღავნება დასაშვებია მხოლოდ მისი თანხმობით.

კარი VIII

გარდამავალი და დასკვნითი დებულებანი

თავი XXX

გარდამავალი და დასკვნითი დებულებანი

    მუხლი 329. ძალადაკარგული ნორმატიული აქტი

1. ამ კოდექსის ამოქმედებისთანავე ძალადაკარგულად იქნეს ცნობილი საქართველოს 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი (პარლამენტის უწყებანი, №13-14, 8.04.1998, გვ. 31).

2. ამ კოდექსის ამოქმედებამდე მიღებულ საპროცესო გადაწყვეტილებებს უნარჩუნდება კანონიერი ძალა.

3. ამ კოდექსის ამოქმედებამდე დაწყებულ სისხლისსამართლებრივი დევნის საქმეებზე სისხლის სამართლის პროცესი გრძელდება საქართველოს 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით , გარდა ამავე კოდექსის 1681  და 1682  მუხლებით გათვალისწინებული განრიდების გამოყენების შემთხვევებისა.

(ძალადაკარგულია მე-3 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც კრძალავს ამავე კოდექსით გათვალისწინებული წინასასამართლო სხდომამდე ბრალდებულად ყოფნის მაქსიმალური 9 თვიანი ვადის გამოყენების შესაძლებლობას ამ კოდექსის ამოქმედებამდე დაწყებულ სისხლისსამართლებრივი დევნის საქმეებზე)

(ძალადაკარგულია მე-3 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც კრძალავს ამავე კოდექსით გათვალისწინებულ ნაფიც მსაჯულთა მონაწილეობით საქმის განხილვის შესაძლებლობას ამ კოდექსის ამოქმედებამდე დაწყებულ სისხლისსამართლებრივი დევნის საქმეებზე) -  საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 13 ნოემბრის გადაწყვეტილება №1/4/557,571,576 – ვებგვერდი, 26.11.2014წ.

31. თუ ბრალდებულის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა ამ კოდექსის ამოქმედებამდე დაიწყო და მის მიმართ შეჩერებულია ან შეჩერებული იყო ბრალდებულად ყოფნის ვადის დინება, სისხლის სამართლის პროცესი გრძელდება 1998 წლის 20 თებერვლის საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით (გარდა 75-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული ბრალდებულად ყოფნის ვადის დინების შეჩერებისა). ასეთ შემთხვევაში საქმის სასამართლოში წარმართვამდე ბრალდებულად ყოფნის ვადაა 9 თვე. ამ ვადის დინება გრძელდება 2015 წლის 1 მაისიდან. აღნიშნულ ვადაში არ ითვლება პერიოდი, რომლის განმავლობაშიც შეჩერებული იყო ბრალდებულად ყოფნის ვადის დინება.

4. (ამოღებულია - 24.09.2010, №3616).

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 25 ნოემბრის კანონი №5352 - ვებგვერდი, 05.12.2011წ.

    მუხლი 330. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს დროებითი განსჯადობა

1. 2011 წლის 1 ოქტომბრამდე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო მოქმედებს მხოლოდ თბილისის საქალაქო სასამართლოში და განიხილავს მისი ტერიტორიული განსჯადობისთვის მიკუთვნებულ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის (მხოლოდ დამთავრებულის) სისხლის სამართლის საქმეებს. დანაშაულთა ერთობლიობისას, თუ პირს ბრალი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის (მხოლოდ დამთავრებულის) ჩადენაშიც ედება, სისხლის სამართლის საქმეს ამ კოდექსით დადგენილი წესით განიხილავს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო.

11. 2011 წლის 1 ოქტომბრიდან 2012 წლის 1 ოქტომბრამდე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო მოქმედებს მხოლოდ თბილისის საქალაქო სასამართლოში და განიხილავს მისი ტერიტორიული განსჯადობისთვის მიკუთვნებულ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის სისხლის სამართლის საქმეებს. დანაშაულთა ერთობლიობისას, თუ პირს ბრალი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენაშიც ედება, სისხლის სამართლის საქმეს ამ კოდექსით დადგენილი წესით განიხილავს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო.

2. 2012 წლის 1 ოქტომბრიდან 2017 წლის 1 იანვრამდე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო თბილისის საქალაქო სასამართლოში განიხილავს მისი ტერიტორიული განსჯადობისთვის მიკუთვნებულ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 110-ე–114-ე მუხლებით გათვალისწინებულ დანაშაულთა სისხლის სამართლის საქმეებს. დანაშაულთა ერთობლიობისას, თუ პირს ბრალი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 110-ე–114-ე მუხლებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენაშიც ედება, სისხლის სამართლის საქმეს ამ კოდექსით დადგენილი წესით განიხილავს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო.

3. 2012 წლის 1 ოქტომბრიდან 2017 წლის 1 იანვრამდე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის საქმეებს ნაფიც მსაჯულთა მონაწილეობით, პირველი ინსტანციის წესით განიხილავენ თბილისისა და ქუთაისის საქალაქო სასამართლოები. დანაშაულთა ერთობლიობისას, თუ პირს ბრალი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენაშიც ედება, სისხლის სამართლის საქმეს ამ კოდექსით დადგენილი წესით განიხილავს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო.

31. (ამოღებულია - 19.02.2015, №3090).

4. ამ მუხლის მე-3 ნაწილის მიზნებისათვის თბილისისა და ქუთაისის საქალაქო სასამართლოების ტერიტორიული განსჯადობის წესს განსაზღვრავს საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭო, ნაფიცი მსაჯულები კი შეირჩევიან შესაბამისად სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს 18 წელს მიღწეულ მოქალაქეთა ერთიანი სიიდან.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 20 12  წლის  22 მაისის  კანონი № 6253   –   ვებგვერდი, 29.05.2012წ.

საქართველოს 2012 წლის 25 მაისის კანონი №6317 -  ვებგვერდი,  19 .0 6 .201 2 წ.

საქართველოს 2013 წლის 18 იანვრის კანონი №205 - ვებგვერდი, 28.01.2013წ.

საქართველოს 2014 წლის 18 სექტემბრის  კანონი №2663  - ვებგვერდი, 25.09.2014წ.

საქართველოს 2015  წლის 19 თებერვლის  კანონი №3090 - ვებგვერდი, 06.03.2015წ.

საქართველოს 2016 წლის 24 ივნისის  კანონი  №5591  - ვებგვერდი, 13.07.2016წ.

    მუხლი 331. (ძალადაკარგულია 2012 წლის 1 ოქტომბრიდან ამ კოდექსის 333-ე მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად)

    მუხლი 332. გამოძიებისას დაკითხვის დროებითი წესი

1. 2016 წლის 20 თებერვლამდე გამოძიებისას დაკითხვა წარმოებს საქართველოს 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით (გარდა 305-ე მუხლის მე-6 ნაწილისა) დადგენილი წესით.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში პირის დაკითხვისას გამოიყენება ამ კოდექსის 243-ე მუხლის მე-3 ნაწილი, მათ შორის, იმ საქმეზე, რომელზედაც სისხლისსამართლებრივი დევნა ამ კოდექსის ამოქმედებამდე დაიწყო.

3. 2017 წლის 1 იანვრამდე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 315-ე, 324-ე, 3241, 3291–3302, 331-ე და 3311 მუხლებით გათვალისწინებულ დანაშაულთა გამოძიების დროს დაკითხვა წარმოებს ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით დადგენილი წესით.

4. 2019 წლის 30 ივნისამდე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 323-ე–323​2 და 325-ე–329-ე მუხლებით გათვალისწინებულ დანაშაულთა გამოძიების დროს დაკითხვა წარმოებს ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით დადგენილი წესით.

5. დანაშაულთა ერთობლიობისას, თუ პირს ბრალი ამ მუხლის მე-3 ან მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაულის/დანაშაულების ჩადენაშიც ედება, გამოძიების დროს დაკითხვა წარმოებს ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით დადგენილი წესით.  

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 20 12  წლის  22 მაისის  კანონი № 6253   –   ვებგვერდი, 29.05.2012წ.

საქართველოს 2013 წლის 18 იანვრის კანონი №205 - ვებგვერდი, 28.01.2013წ.

საქართველოს 2013 წლის 24 ივლისის კანონი №848 - ვებგვერდი, 09.08.2013წ.

საქართველოს 2013 წლის  26  დეკემბრის კანონი №1872 - ვებგვერდი, 31.12.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 16  დეკემბრის კანონი №4643  - ვებგვერდი, 17.12.2015წ.

საქართველოს 2015 წლის 18  დეკემბრის კანონი  №4677  - ვებგვერდი, 29.12.2015წ.

საქართველოს 2017 წლის 23  დეკემბრის კანონი №1893   – ვებგვერდი, 28.12.2017წ.

საქართველოს 2018 წლის 22 დეკემბრის კანონი №4108 – ვებგვერდი, 25.12.2018წ.

    მუხლი 3321. ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის დამატებითი საფუძვლები 

1. ამ კოდექსის 310-ე მუხლში ჩამოთვლილ საფუძვლებთან ერთად,  ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენი გადაისინჯება იმ შემთხვევაშიც, თუ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 414-ე მუხლის მე-8 ნაწილი იწვევს მსჯავრდებულის მდგომარეობის გაუმჯობესებას.

2. ამ კოდექსის 310-ე მუხლში ჩამოთვლილ საფუძვლებთან ერთად, ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენი გადაისინჯება „პოლიტიკური ნიშნით დაპატიმრებულ და პოლიტიკური ნიშნით დევნილ პირთა შესახებ“ საქართველოს პარლამენტის 2012 წლის 5 დეკემბრის №76-Iს დადგენილებით პოლიტიკური ნიშნით დაპატიმრებულ პირად ან პოლიტიკური ნიშნით დევნილ პირად მიჩნეული მსჯავრდებულის მიმართ, თუ ეს განაჩენი გამოტანილია აღნიშნული დადგენილების მიღებამდე და შესაბამისი შუამდგომლობა სასამართლოს 2018 წლის 1 ივლისამდე წარედგინება.

3. თუ სააპელაციო სასამართლომ დასაშვებად ცნო ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული შუამდგომლობა ან საკასაციო სასამართლომ გააუქმა სააპელაციო სასამართლოს განჩინება აღნიშნული შუამდგომლობის დაუშვებლად ცნობის თაობაზე და მიუთითა სააპელაციო სასამართლოს, რომ მან დაუშვას ეს შუამდგომლობა, სააპელაციო სასამართლო საქმეს იხილავს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის არსებითი განხილვისთვის დადგენილი ნორმების შესაბამისად. სააპელაციო სასამართლო საქმეს იხილავს ზეპირი მოსმენით.

საქართველოს 2013 წლის 17 აპრილის კანონი №547 – ვებგვერდი, 08.05.2013წ.  

საქართველოს 2016 წლის 22  ივნისის კანონი  №5443  - ვებგვერდი, 29.06.2016წ.

საქართველოს 2017 წლის  1 6   ივნისის   კანონი №1047 - ვებგვერდი, 28.0 6 .2017წ.

    მუხლი 3322. (ამოღებულია)

    მუხლი 3323. ფარული საგამოძიებო მოქმედებების განხორციელების ორეტაპიანი ელექტრონული სისტემის ამოქმედება 

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ 2015 წლის 31 მარტამდე უზრუნველყოს ფარული საგამოძიებო მოქმედებების განხორციელების ორეტაპიანი ელექტრონული სისტემის ფუნქციონირებისათვის აუცილებელი ტექნიკურ-ორგანიზაციული ღონისძიებების განხორციელება და შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალების შექმნა.

    მუხლი 3324. 2015 წლის 1 აპრილამდე სასამართლოს მიერ ქმედუუნაროდ ცნობილ პირებთან დაკავშირებული სამართლებრივი რეგულირება გარდამავალ პერიოდში 

ამ კოდექსის მიზნებისათვის 2015 წლის 1 აპრილამდე სასამართლოს მიერ ქმედუუნაროდ ცნობილი პირის კანონიერ წარმომადგენლად ითვლება მისი მეურვე, სანამ ქმედუუნარო პირის ინდივიდუალური შეფასება არ მოხდება.

     მუხლი 3325. 2023 წლის 1 იანვრამდე შესაბამისი სასამართლო სხდომის გამართვის დროებითი წესი

1. 2023 წლის 1 იანვრამდე პანდემიის ან/და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის განსაკუთრებით საშიში ეპიდემიის გავრცელების საფრთხის არსებობის შემთხვევაში საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებული სასამართლო სხდომა სასამართლოს გადაწყვეტილებით შესაძლებელია გაიმართოს დისტანციურად, კომუნიკაციის ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით, თუ:

ა) ბრალდებული/მსჯავრდებული/გამართლებული თანახმაა;

ბ) ბრალდებულის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებულია პატიმრობა, მსჯავრდებულს სასჯელის სახით შეფარდებული აქვს თავისუფლების აღკვეთა ან/და სასამართლო სხდომის ამ წესით ჩაუტარებლობამ შესაძლებელია დანაშაულის გახსნისა და პირის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის საჯარო ინტერესის ხელყოფა გამოიწვიოს.

2. სასამართლო სხდომის ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული წესით გამართვის შემთხვევაში მასში მონაწილე არცერთ პირს არ აქვს უფლება, უარი განაცხადოს სხდომის დისტანციურად გამართვაზე მასზე უშუალოდ დასწრების სურვილის მოტივით.

საქართველოს 2020 წლის 22 მაისის კანონი №5973 – ვებგვერდი, 22.05.2020წ.

საქართველოს 2020 წლის 14 ივლისის კანონი №6779 – ვებგვერდი, 14.07.2020წ.

საქართველოს 2020 წლის 29 დეკემბრის კანონი №38 – ვებგვერდი, 29.12.2020წ.

საქართველოს 2021 წლის 22 ივნისის კანონი №675 – ვებგვერდი, 24.06.2021წ.

საქართველოს 2021 წლის 22 დეკემბრის კანონი №1207 – ვებგვერდი, 28.12.2021წ.

    მუხლი 333. კოდექსის ამოქმედება

1. ეს კოდექსი, გარდა 310-ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტისა, ამოქმედდეს 2010 წლის 1 ოქტომბრიდან.

2. ამ კოდექსის 310-ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტი ამოქმედდეს 2012 წლის 1 იანვრიდან.

21 . ამ კოდექსის 310-ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტის მოქმედება ვრცელდება აგრეთვე იმ პირებზე, რომელთა მიმართაც ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) გამოტანილ იქნა 2012 წლის 1 იანვრამდე და რომლებიც ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო განაჩენის გადასინჯვის მოთხოვნით სასამართლოს მიმართავენ 2012 წლის 1 ივლისამდე.

3. ამ კოდექსის 331-ე მუხლი ძალადაკარგულად იქნეს ცნობილი 2012 წლის 1 ოქტომბრიდან.

4. (ამოღებულია - 24.09.2010, №3616).

5. ამ კოდექსის ამოქმედებამდე საქართველოს იუსტიციის მინისტრმა განსაზღვროს ამ კოდექსის 35-ე–36-ე მუხლებით გათვალისწინებული საგამოძიებო და ტერიტორიული საგამოძიებო ქვემდებარეობა.

6. დაცვის მხარის უფლება ამ კოდექსის 180-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული შუამდგომლობის დაყენების თაობაზე ამოქმედდეს 2012 წლის 1 ოქტომბრიდან.

7. თუ ამ კოდექსის 1821 მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული სასამართლოს ვალდებულების შესასრულებლად ცალკეულ სასამართლოებში აუცილებელია დამატებითი ორგანიზაციული და ტექნიკური ღონისძიებების განხორციელება, 1821 მუხლის პირველი ნაწილი ამოქმედდეს ამ ღონისძიებების დასრულებისთანავე, მაგრამ არა უგვიანეს 2013 წლის 1 ივნისისა.

8. პირველი ინსტანციის სასამართლოს ამ კოდექსის 185-ე მუხლის მე-6 ნაწილის ამოქმედების მომენტისათვის სასამართლოში განსახილველად არსებულ სისხლის სამართლის საქმეებზე განაჩენი გამოაქვს იმავე ნაწილის ამოქმედებიდან არაუგვიანეს 36 თვისა.

9. ამ კოდექსის 185-ე მუხლის მე-6 და მე-7 ნაწილები ამოქმედდეს 2016 წლის 1 იანვრიდან.

საქართველოს 2010 წლის 24 სექტემბრის კანონი №3616 - სსმ I, №50, 24.09.2010 წ., მუხ.328

საქართველოს 2011 წლის 28 ოქტომბრის კანონი №5170 - ვებგვერდი, 11.11.2011წ.

საქართველოს 2013 წლის 18 იანვრის კანონი №205 - ვებგვერდი, 28.01.2013წ.

საქართველოს 2015 წლის 8  ივლისის კანონი  №3976  - ვებგვერდი, 20.07.2015წ.

საქართველოს პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი 

თბილისი,

2009 წლის 9 ოქტომბერი.

№1772–IIს

Контрольный текст  по  состоянию на 21.02.2024  N4046

   

Уголовно-процессуальный   кодекс  Грузии

 

Общая часть

 

Раздел I

Уголовно-процессуальное законодательство и принципы

 

Глава I

Уголовно-процессуальное законодательство,

его задачи и сфера действия

 

Статья 1. Цель Кодекса

Настоящий Кодекс устанавливает правила расследования преступления, осуществления уголовного преследования и правосудия.

 

Статья 2. Порядок применения уголовно-процессуального закона,  аналогия закона

1. В уголовном процессе применяется процессуальная норма, действующая  во время расследования и судебного разбирательства.

 2. Изменения, вносимые в уголовно-процессуальный закон, влекут отмену или изменение ранее вынесенного процессуального акта, если тем самым улучшается положение обвиняемого (осужденного).

3. При наличии пробелов в законодательстве Грузии допускается применение уголовно-процессуальной нормы по аналогии, если тем самым не ограничиваются права и свободы человека, предусмотренные Конституцией и  международными договорами Грузии.

4. Уголовный процесс, независимо от места совершения преступления, на территории Грузии осуществляется в соответствии с законодательством Грузии.

5.  Уголовно-процессуальное законодательство Грузии применяется также в отношении преступлений, совершенных на воздушных или морских судах, находящихся за пределами Грузии под флагом или с опознавательными знаками Грузии, если иное не установлено международными договорами и соглашениями Грузии.

51. Уголовно-процессуальное законодательство Грузии применяется на территории дипломатического представительства или консульского учреждения Грузии за рубежом, если международным договором Грузии не установлено иное. (20.07.2018 N3157)

6. В соответствии с международными договорами и соглашениями Грузии уголовно-процессуальное законодательство Грузии может применяться и на территории иностранных государств.

7. Граждане Грузии, пользующиеся дипломатическим иммунитетом, а также члены их семей, находящиеся за границей, если они добровольно не дадут согласия на применение уголовно-процессуального законодательства страны пребывания, подлежат юрисдикции уголовно-процессуального законодательства Грузии.

8. При удовлетворении ходатайств судов или следственных органов иностранных государств о производстве процессуальных действий на территории Грузии может быть применено также уголовно-процессуальное законодательство этих государств, если это предусмотрено международными договорами Грузии.

 

Статья 3. Разъяснение основных терминов для целей настоящего Кодекса

1. Несовершеннолетний - лицо, не достигшее 18 лет.

2. Близкие родственники – родители, усыновители, дети, дети, взятые на воспитание, дедушки, бабушки, внуки, сестры, братья, супруг (супруга) (в том числе –  более не состоящие в браке). (4.05.2017 N755)

 3. Члены семьи – муж (жена), несовершеннолетние дети или пасынки, постоянно проживающие с ними лица.

4. Законные представители – близкие родственники, опекуны,  попечители, лица, оказывающие поддержку, участвующие в уголовных процессах в случаях, когда участниками процесса являются несовершеннолетние, ограниченно  дееспособные лица, если они по состоянию здоровья не могут защищать себя, а также поддерживаемые лица, если решением суда не определено иное. (20.03.2015 N3358)

5. Сторона – обвиняемый, осужденный, оправданный, их адвокат, следователь, прокурор.

6. Сторона обвинения - следователь, прокурор.

7. Сторона защиты - обвиняемый, осужденный, оправданный, их адвокат.

8. Осужденный - лицо, в отношении которого вынесен обвинительный приговор суда.

9. Адвокат – лицо, в установленном законом порядке защищающее интересы обвиняемого, осужденного, оправданного и оказывающее им юридическую помощь.

10. Следствие – совокупность действий, осуществляемых правомочным лицом в порядке, установленном настоящим Кодексом, цель которых – сбор доказательств, связанных с преступлением.

11. Обоснованное предположение – совокупность фактов или информации, которые удовлетворили бы объективное лицо совокупностью обстоятельств данного уголовного дела, чтобы оно могло сделать вывод о возможном совершении преступления лицом, прямо предусмотренный настоящим Кодексом доказательственный стандарт, для производства следственных действий или (и) применения мер пресечения.

111. Доказательства, достаточные для вынесения приговора без рассмотрения дела по существу, – доказательства, способные убедить  объективное лицо в том, что обвиняемый совершил преступление, с учетом того, что обвиняемый признается в совершении преступления, не оспаривает доказательства, представленные стороной обвинения, и отказывается воспользоваться правом на рассмотрение судом его  дела по существу. (24.07.2014 N2517)

12. Высокая степень вероятности – руководящий стандарт судьи при принятии решения о передаче дела для рассмотрения по существу в досудебном заседании, основанный на совокупности взаимодополняющих и убедительных доказательств, представленных в заседание, и достаточный для  достижения высокой степени предположения, что по данному делу будет вынесен обвинительный приговор.(14.06.2013 №741)

13. Вне разумного подозрения - совокупность доказательств, необходимых для вынесения судом обвинительного приговора, которая убедила бы объективное лицо в виновности лица.

14. Приговор - решение суда первой инстанции, апелляционного или кассационного суда, признающее обвиняемого виновным в совершении преступления или оправдывающее его.

15. Определение – решение суда (кроме приговора и распоряжения) по любому вопросу.

16. Постановление – решение следователя, прокурора по любому вопросу.

17. Ночь - время с 22 часов до 6 часов.

18. Уважительная причина - неявка участника уголовного процесса, вызванная его болезнью, смертью близкого родственника, иными особыми объективными обстоятельствами, по независящим от него причинам делающим невозможной явку на процесс. Болезнь должна быть подтверждена выданным соответствующим управомоченным лицом медицинского учреждения, подписанным управомоченным лицом и скрепленным печатью документом, прямо указывающим на невозможность явки на процесс. Уведомление о наличии заранее известных уважительных причин должно быть представлено суду при первой же возможности, но не позднее 48 часов до начала процесса. Документ, удостоверяющий неявку по уважительной причине, должен быть представлен в 5-дневный срок после неявки.

19. Обвиняемый - лицо, в отношении которого существует обоснованное предположение, что им совершено преступление, предусмотренное Уголовным кодексом Грузии.

20. Свидетель – лицо, которому могут быть известны данные, необходимые для установления обстоятельств уголовного дела. Лицо приобретает статус, права и обязанности свидетеля после предупреждения об уголовной ответственности и принесения присяги.

21. Эксперт – физическое лицо, обладающее специальными знаниями, навыками и опытом, в порядке, установленном настоящим Кодексом,  приглашенное стороной или по ходатайству стороны судом для проведения необходимых специальных исследований и составления заключения по уголовному делу. Кроме того, эксперт оказывает помощь сторонам и суду в обнаружении, исследовании и демонстрации доказательств.

22. Потерпевший – государство, физическое или юридическое лицо, которому непосредственно преступлением причинен моральный, физический или имущественный вред.

221. Координатор свидетеля и потерпевшего – лицо, обеспечивающее поддержку свидетеля/потерпевшего в процессе судопроизводства. (4.05.2018 N2270)

23. Доказательства – информация, представленная в суд в установленном законом порядке, содержащие эту информацию предметы, документы, вещества или иные объекты, на основе которых стороны в суде подтверждают или отрицают факты, дают им правовую оценку, выполняют обязанности, защищают свои права и законные интересы, а суд устанавливает наличие или отсутствие факта или деяния, ввиду которого осуществляется уголовный процесс, совершение или несовершение этого деяния определенным лицом, его виновность либо невиновность, а также обстоятельства, влияющие на характер и степень ответственности обвиняемого, характеризующие его личность. Документ – доказательство, если он содержит сведения, необходимые для установления фактических и правовых обстоятельств уголовного дела. Документом считается любой источник, в котором информация запечатлена в словесно-знаковой форме или (и) в виде фото-, кино-, видео-, звуко- или иной записи, либо с применением других технических средств.

24. Показания свидетеля – предоставленная свидетелем в суде информация об обстоятельствах уголовного дела.

25. Вещественные доказательства – предметы, документы, вещества или иные объекты, которые по своему происхождению, месту и времени обнаружения, свойствам, признакам, оставшимся на них следам связаны с фактическими обстоятельствами уголовного дела и могут служить средствами к обнаружению  преступления, установлению виновного или опровержению либо подтверждению обвинения, а также предварительно помеченные или (и) поддельные (симулятивные) предметы, документы, вещества или иные объекты, применяемые при осуществлении контролируемой поставки, предусмотренной пунктом 21 статьи 7 Закона Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности». (19.12.2019 N5621)

26. Место следствия - место нахождения административного здания следственного органа.

27. Компьютерная система – любой механизм или группа связанных между собой механизмов, которая посредством программы автоматически обрабатывает данные (в том числе – персональные компьютеры, любые устройства с микропроцессором, а также мобильные телефоны) (24.09.2010 № 3616).

28. Компьютерные данные – информация, изображенная в любой форме, удобной для обработки в компьютерной системе, в том числе – программа, обеспечивающая функционирование компьютерной системы. (24.09.2010 № 3616)

281. Единая система обнаружения мобильного коммуникационного оборудования – единая система обнаружения мобильного коммуникационного оборудования, предусмотренная подпунктом «я76» статьи 2 Закона Грузии «Об электронных коммуникациях. (24.05.2022 N1575)

29. Поставщик услуг – любое физическое или юридическое лицо, обеспечивающее пользователю возможность осуществлять отношения посредством компьютерной системы, а также любое другое лицо, обрабатывающее или сохраняющее компьютерные данные от имени подобного коммуникационного обслуживания или пользователей подобного коммуникационного обслуживания (24.09.2010 N3616)

30. Данные интернеттрафика  - любые связанные с коммуникациями  и генерированные компьютерной системой компьютерные данные, являющиеся частью цепи коммуникаций, указывающие на источник, место назначения, направление, время, дату, размер, продолжительность коммуникации, тип основных услуг (24.09.2010 N3616,).

31. Объект тайного следственного действия – лицо, в отношении которого производится тайное следственное действие. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

32. В целях главы XVI1 настоящего Кодекса государственный орган с соответствующими полномочиями:  (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

а) при производстве тайных следственных действий, предусмотренных подпунктами «а»–«г» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, – юридическое лицо публичного права – Оперативно-техническое агентство Грузии (далее – Агентство) – орган, обладающий эксклюзивным полномочием на производство указанных тайных следственных действий;

б) при производстве тайных следственных действий, предусмотренных подпунктами «д» и «е» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, – соответствующий государственный орган, производящий тайные следственные действия в пределах своей компетенции.

321. Искл. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

а) посредством электронной системы контроля и специальной электронной системы контроля осуществляет контроль за производством тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, с использованием стационарной технической возможности;

б) посредством электронной системы контроля центрального банка идентификационных данных электронной коммуникации осуществляет контроль за действиями, осуществленными в центральном банке идентификационных данных электронной коммуникации;

в) посредством специальной электронной системы контроля определения геолокации в реальном времени осуществляет контроль за производством тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «в» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, и проведением мероприятия, предусмотренного подпунктом «б» пункта 3 статьи 7 Закона Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности». (21.07.2018 N3276) (30.11.2018 N3823, ввести в действие с 30 марта 2020 года.)

33. Снятие и фиксация информации с канала связи – снятие и фиксация государственным органом с соответствующими полномочиями с электронной связи (электронной почты), сетей связи, телекоммуникационных или информационных систем текущей, переданной, полученной, собранной, обработанной или накопленной информации с использованием технических или (и) программных средств. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

34. Снятие и фиксация информации с компьютерной системы – снятие и фиксация государственным органом с соответствующими полномочиями с компьютерной системы переданной, полученной, а также текущей, собранной, обработанной или накопленной в компьютерной системе информации с использованием технических или (и) программных средств. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

35. Определение геолокации в реальном времени – определение с максимально возможной точностью географического местоположения мобильного коммуникационного оборудования в реальном времени. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2020 года.)

36. Скрытое прослушивание и запись телефонной коммуникации – скрытое прослушивание и запись телефонной коммуникации, осуществляемые с помощью электронных коммуникационных сетей и средств общего пользования лица, авторизованного в соответствии с Законом Грузии «Об электронных коммуникациях». (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

37. Технический идентификатор объекта тайного следственного действия – данные, идентифицирующие коммуникационное оборудование,  находящееся в пользовании объекта тайного следственного действия (любые  данные, предоставляющие возможность индивидуальной идентификации коммуникационного оборудования или способствующие его индивидуальной идентификации (в том числе – номер телефона, адрес Интернет-протокола  (IP-адрес), международный идентификатор мобильного оборудования (IMEI), международный идентификатор пользователя мобильного оборудования (IMSI), MAC–адрес и другие данные)) или имя пользователя. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

 38. Первичное исследование – осмотр в первую очередь стороной обвинения предметов, документов, вещей, веществ, других содержащих информацию объектов, добытых по ходатайству стороны защиты, ознакомление с их содержанием, проведение экспертизы или иных следственных действий с указанными материалами до того, как аналогичным правом воспользуется сторона защиты. (17.10.2019 N5186)

 

Глава II

Принципы уголовного процесса

 

Статья 4. Неприкосновенность достоинства личности

1. Судья, прокурор, следователь и другие участники уголовного процесса обязаны защищать достоинство и неприкосновенность личной жизни участников процесса на всех стадиях уголовного процесса.

2. Не допускается воздействовать на свободу воли человека с применением пыток, насилия, жестокого обращения, обмана, медицинского вмешательства, гипноза, а также других таких мер, которые воздействуют на память или мышление человека. Не допускаются также применение угроз или обещание непредусмотренных законом льгот.

3. Принуждение в пределах уголовного процесса может применяться только в случаях, предусмотренных законом, и  в установленном порядке.

 

Статья 5. Презумпция невиновности и свободы

1. Лицо  считается невиновным, пока его виновность не будет  доказана вступившим в законную силу обвинительным приговором суда.

2. Никто не обязан доказывать свою невиновность. Бремя доказывания обвинения лежит на обвинителе. Обвинитель вправе отказаться от обвинения.

3. Сомнения, возникшие при оценке доказательств, не подтвердившиеся в порядке, установленном законом, должны быть разрешены в пользу обвиняемого (осужденного).

4. Лицо должно быть свободным, кроме случая, когда подтвердилась необходимость его заключения под стражу.

 

Статья 6. Недопустимость неправомерного ограничения конституционных прав и свобод человека

1. Ограничение конституционных прав и свобод участника уголовного процесса допускается только на основании специальных норм, предусмотренных Конституцией Грузии и настоящим Кодексом.

2. Признание лица виновным и назначение ему наказания –  исключительное правомочие суда.

3. Предпочтение всегда должно отдаваться самой мягкой форме ограничения прав и свобод.

 

Статья 7. Неприкосновенность личной жизни в уголовном процессе

1. В процессе следствия сторона не вправе самовольно и незаконно вмешиваться в личную жизнь другого лица. Неприкосновенность частной собственности или другого владения и частной коммуникации, осуществляемой любым способом, гарантируется законом.

2. Лицо, производящее процессуальные действия, не должно разглашать сведения о личной жизни, а также сведения личного характера, сохранение которых в тайне представляется лицу необходимым.

3. Лицо, которому причинен вред незаконным разглашением сведений о его личной жизни/песональных данных, имеет право на полное возмещение вреда в порядке, установленном законодательством Грузии.(1.08.2014 N2634)

 

 Статья 8. Справедливый процесс и быстрое правосудие

1. Обвиняемый (осужденный, оправданный) имеет право на справедливый процесс.

2. Обвиняемый имеет право на быстрое правосудие в сроки, установленные настоящим Кодексом. Лицо вправе отказаться от этого права, если это необходимо для надлежащей подготовки защиты.

3. Суд обязан приоритетно рассматривать уголовные дела, по которым в качестве меры пресечения к обвиняемому применяется заключение под стражу.

 

Статья 9. Равенство и состязательность сторон

1. С началом уголовного преследования уголовный процесс осуществляется на основе равенства и состязательности сторон.

2. Сторона вправе в порядке, установленном настоящим Кодексом, заявлять ходатайства, собирать, истребовать через суд, представлять и исследовать все соответствующие доказательства.

 

Статья 10. Публичность и устность судебного заседания

1. Судебное заседание, как правило, проводится публично и устно. Закрытие заседания допускается только в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. Все принятые судом решения провозглашаются публично.

3. (18.01.2013 N205)

4. Фото-, кино-, видеосъемка, стенографирование и аудиозапись разбирательства уголовного дела в здании суда, а также в зале судебных заседаний осуществляются в порядке, установленном Органическим законом Грузии «Об общих судах.» (01.05.2013 N583)

 

Статья 11. Осуществление уголовного процесса на государственном языке

Уголовный процесс осуществляется на грузинском языке, а в Абхазской Автономной Республике – также на абхазском языке. Участнику процесса, не владеющему или недостаточно владеющему языком уголовного процесса, в порядке, установленном настоящим Кодексом, назначается переводчик.

 

Статья 12. Законность и независимость суда

1. Лицо должно быть осуждено только судом, к подсудности которого по закону относится рассмотрение его дела.

2. Уголовное преследование в порядке, установленном настоящим Кодексом, осуществляет только прокурор.

3. Установленный уголовно-процессуальным законодательством Грузии порядок расследования и судебного разбирательства уголовного дела – един на всей территории Грузии и обязателен для всех участников уголовного процесса.

4. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, законный интерес лица имеет приоритет по сравнению с публичным интересом раскрытия преступления и наказания виновного. Защита законных интересов лица в уголовном процессе служит общественным интересам.

 

Статья 13. Доказательства

1. Доказательства не имеют заранее установленной силы.

2. Признания обвиняемого, не подтвержденные другими доказательствами его виновности, недостаточны для вынесения в отношении него обвинительного приговора.

Обвинительный приговор должен основываться только на совокупности согласующихся друг с другом явных и убедительных доказательств, которые вне разумных сомнений подтверждают виновность лица   ( 24.09.2010 N3616).

(Признать неконституционным применительно к пункту 3 статьи 40 Конституции Грузии: нормативное содержание  второго предложения в части 2 статьи 13 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, предусматривающее возможность вынесения обвинительного приговора на основании определенных статьей 76 этого же кодекса (в редакции от 14 июня 2013 года) доказательств – косвенных показаний;  Решен.  Конституц.  Суда  от  22.01.2015 N1/1/548)

(Признать неконституционным и утратившим силу с первого июля 2021 года

применительно к пункту 7 статьи 31 Конституции Грузии нормативное содержание 2-го предложения в части 2 статьи 13 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, допускающее возможность использования в качестве доказательств незаконных вещей, изъятых в результате обыска, в условиях, когда право владения обвиняемого на изъятую вещь подтверждается только показаниями сотрудников правоохранительного органа, и в то же время сотрудники правоохранительного органа могли, но не приняли надлежащие меры для сбора нейтральных доказательств, подтверждающих достоверность обыска; Решение Конституционного суда Грузии  № 2/2/1276 от 25.12.2020)

Признать неконституционным и утратившим силу применительно к пункту 7 статьи 31 Конституции Грузии нормативное содержание 2-го предложения в части 2 статьи 13 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, предусматривающее при вынесении обвинительного приговора использование в качестве доказательства показаний сотрудника правоохранительного органа, основанных на информации, полученной из оперативного источника («конфидент», «информант») или предоставленной анонимным лицом; Решение Конституционного суда Грузии  № 2/2/1276 от 25.12.2020)

3. Если обыск или выемка произведены на основании анонимного сообщения или информации, полученной от предоставляющего информацию секретного сотрудника (конфидента)/источника, , определенного Законом Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности», в порядке, установленном частью первой или 5 статьи 112 настоящего Кодекса, и был изъят незаконный предмет, вещь или вещество, указанное может служить основанием для вынесения обвинительного приговора в случае, если нахождение  незаконного предмета, вещи или вещества во владении лица, помимо показаний следователя, производящего указанные следственные действия, показаний следователя, участвующего в следственных действиях, показаний лица с оперативно-розыскной функцией, участвующего в следственных действиях, и протокола соответствующего следственного действия, подтверждается также другим доказательством. Этот порядок не применяется в случае, когда добывание/представление других доказательств представляется объективно невозможным. (28.06.2021 N706, ввести в действие с 1 июля 2021 года.)

Примечание. (28.06.2021 N706, ввести в действие с 1 июля 2021 года.)

Под «незаконным предметом, вещью или веществом» для целей настоящей статьи подразумеваются взрывные устройства, взрывчатые вещества, оружие, боеприпасы, предусмотренные Законом Грузии «Об оружии», подлежащие специальному контролю вещества, предусмотренные Законом Грузии «О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и наркологической помощи», а также вещества, предусмотренные Законом Грузии «О новых психоактивных веществах», владение, приобретение, хранение, перемещение и перевозка или ношение которых считаются преступлением.

 

Статья 14. Непосредственное и устное исследование доказательств

1. Доказательства не должны представляться суду (присяжным заседателям), если стороны не имели равной возможности их непосредственного и устного исследования, кроме исключений, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. Стороны вправе требовать в суде непосредственного допроса свидетелей и представлять собственные доказательства.

 

Статья 15. Право отказаться от дачи показаний

Никто не обязан свидетельствовать против себя самого или других лиц, круг которых определяется настоящим Кодексом.

 

Статья 16. Дискреционность уголовного преследования

Прокурор, принимая решение о начале и прекращении уголовного преследования, пользуется дискреционным полномочием, при этом руководствуется публичными интересами.

 

Статья 17. Предъявление обвинения на основании обоснованного предположения

1. Обвинение предъявляется лицу при наличии обоснованного предположения, что оно совершило преступление.

2. Обвинение лица – полномочие только прокурора.

 

Статья 18. Запрет на повторное задержание, предъявление обвинения и осуждение (14.06.2013 N741)

1. Не допускается повторное задержание лица на основании лишь одних и тех же доказательств или (и) информации.

2. Не допускается предъявление обвинения лицу или (и) осуждение лица за преступление, за которое указанное лицо однажды уже было оправдано либо осуждено.

 

Раздел II

Участники уголовного процесса

 

Глава III

С у д

 

Статья 19. Суд как орган правосудия

1. Суд – единственный орган государственной власти, уполномоченный осуществлять правосудие, рассматривать уголовные дела, выносить законные, обоснованные и справедливые приговоры.

2. Отказ от осуществления правосудия не допускается. Суд обязан в порядке, установленном настоящим Кодексом, рассматривать по подсудности уголовные дела, ходатайства и жалобы.

 

Статья 20. Полномочия суда

1. Если уголовное дело в первой инстанции не рассматривается судом присяжных заседателей, его в первой инстанции рассматривает районный (городской) суд.

2. К компетенции судьи-магистрата районного (городского) суда относится вынесение судебного определения о производстве следственных действий, связанных с ограничением конституционных прав человека и применением мер принуждения, решение вопросов о применении мер пресечения в отношении обвиняемого, разрешение жалоб на незаконные деяния следователя или (и) прокурора, в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, а равно осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом. Решения по вопросам, предусмотренным настоящей частью, принимает судья-магистрат районного (городского) суда, на территории действия которого производится, будет производиться или производилось следствие или процессуальное действие. В случае, прямо предусмотренном настоящим Кодексом, решение может быть принято другим судьей-магистратом. Вопросы, настоящим Кодексом отнесенные к подсудности судьи-магистрата, в случае его отсутствия или когда место следствия не совпадает с местом совершения преступления, могут быть рассмотрены другим судьей-магистратом либо судьей соответствующего районного (городского) суда по месту производства следствия  (24.09.2010 N3616).

3. Жалобы на принятые решения, частью 2 настоящей статьи отнесенные к подсудности судьи-магистрата, в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, рассматривает следственная коллегия апелляционного суда.

4. Апелляционные жалобы на приговоры и иные итоговые судебные решения районного (городского) суда или судьи-магистрата рассматривает апелляционная палата Апелляционного суда.

5. Кассационные жалобы на приговоры и иные итоговые судебные решения Апелляционного суда рассматривает Палата по уголовным делам Верховного Суда Грузии.

6. Палата по уголовным делам Апелляционного суда в предусмотренных настоящим Кодексом случаях и установленном порядке рассматривает жалобы о пересмотре вынесенных общими судами Грузии и вступивших в законную силу приговоров и иных итоговых судебных решений по вновь выявленным обстоятельствам.

 

Статья 21. Территориальная подсудность

1. Уголовные дела в суде рассматриваются по месту, где обвиняемый впервые предстал перед судом ( 7.12.2010 N3891).

2.  Судья выясняет наличие процессуального соглашения между сторонами, а также вопрос о заявлении ходатайства по поводу вынесения судом приговора без рассмотрения дела по существу. В случае заявления ходатайства судья действует в соответствии с главой XXI настоящего Кодекса.

3. Ходатайство об утверждении процессуального соглашения между сторонами в ходе следствия рассматривает суд по месту окончания следствия.

4. Председатель вышестоящего суда вправе по ходатайству сторон передать уголовное дело на рассмотрение  другого суда по местонахождению большинства участвующих в нем потерпевших и свидетелей или иным причинам, связанным с меньшим размером процессуальных расходов.

5. Если суд установит, что уголовное дело не относится к его подсудности, он определением передает дело по подсудности другому суду.

6. Споры о подсудности разрешает председатель вышестоящего суда.

 

Статья 211. Территориальная подсудность суду присяжных  Заседателей  (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

Суды присяжных заседателей образуются в Тбилисском, Кутаисском, Батумском и Руставском городских судах и Зугдидском, Телавском и Горийском районных судах. Территории их действия определяются решением Высшего совета юстиции Грузии.

 

Статья 22. Состав судов

1. Судья районного (городского) суда или судья-магистрат принимает решение по уголовному делу единолично.

2. В случае, когда число судей в районном (городском) суде достаточно для рассмотрения дел коллегиальным составом, председатель суда, рассматривающего уголовное дело, может постановить коллегиальное рассмотрение дела в составе трех судей, если рассмотрение и разрешение дела имеет особое значение для судебной практики или дело с фактической или правовой точки зрения относится к категории особо сложных, за исключением случаев, когда дело рассматривается с участием присяжных заседателей.

3. В случае, предусмотренном настоящим Кодексом, уголовные дела в районных (городских) судах рассматриваются с участием присяжных заседателей и судьи.

4. Судья следственной коллегии Апелляционного суда рассматривает жалобы единолично.

5. Уголовные дела рассматриваются в Палате по уголовным делам Апелляционного суда в апелляционном порядке коллегиально составом из трех судей.

6. Жалобы на приговоры и иные итоговые судебные решения районных (городских) судов по уголовным делам, относящимся к категории менее тяжких и тяжких, могут в апелляционном порядке единолично рассматриваться судьей Палаты по уголовным делам Апелляционного суда.

7. Кассационные жалобы рассматриваются в Палате по уголовным делам Верховного Суда Грузии коллегиально составом из трех судей, а в Большой палате – составом из девяти судей.

8. Все судьи состава суда обладают равными правами на принятие решений.

9. Если уголовное дело подсудно суду присяжных заседателей и обвиняемый уклоняется от явки в суд, суд рассматривает дело в его отсутствие без участия присяжных заседателей.

 

Статья 23. Председательствующий в судебном заседании

Председательствующий в судебном заседании ведет заседание, руководит ходом совещания судей, предоставляет сторонам возможность беспрепятственного представления и исследования доказательств, обеспечивает соблюдение порядка, а также осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом.

 

Статья 24. Секретарь судебного заседания

1. Секретарь судебного заседания проверяет явку вызванных в судебный процесс лиц и докладывает об этом суду; по предложению председательствующего в заседании оглашает процессуальные документы; ведет протокол судебного заседания.

2. Секретарь судебного заседания обязан полно и правильно фиксировать в протоколе судебного заседания действия и решения суда, а также действия, заявления, ходатайства, показания и объяснения всех участников судебного заседания. Секретарь вправе при подготовке протокола пользоваться стенографией, диктофоном и другими техническими средствами.

3. Суд вправе рассмотреть замечания сторон по поводу протокола судебного заседания без приглашения сторон. Секретарь судебного заседания дает письменные объяснения.

 

Статья 25. Состязательность судебного процесса и равенство сторон

1. Суд обязан создать сторонам равные возможности для защиты своих прав и законных интересов, не отдавая предпочтения ни одной из них.

2. Суду запрещается самостоятельно заниматься сбором и исследованием доказательств, подтверждающих обвинение или способствующих защите. Сбор и представление доказательств относится к компетенции сторон. Судья вправе в исключительном случае по согласованию со сторонами задавать уточняющие вопросы, если это необходимо для обеспечения  справедливого суда.

(Признать утратившей силу нормативное содержание 3-го предложения части 2 статьи 25 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, ограничивающее право судьи, рассматривающего дело, задавать вопросы. (28.12.2021 N3/2/1478, Решение Пленума Конституционного Суда Грузии)

3. Судья до вынесения приговора или иного итогового судебного решения не вправе высказывать мнение о признании обвиняемого (осужденного) виновным или невиновным.

4. При участии в судебном заседании обеих сторон суд в связи с ходатайством или жалобой одной из сторон заслушивает также мнение другой стороны.

 

Статья 26. Ходатайство суда

1. В случае, если производство какого-либо процессуального действия по месту разбирательства уголовного дела не представляется возможным, суд вправе направить поручение о производстве данного действия другому суду того же или нижестоящего уровня.

2. Порядок направления ходатайства суда в суд или следственный орган иностранного государства определяется договором об оказании правовой помощи, заключенным между Грузией и этим государством.

 

Статья 27. Состав суда присяжных заседателей

1. Суд присяжных заседателей состоит из 12 заседателей и 2 запасных заседателей, кроме случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. В составе суда присяжных заседателей должно быть не менее шести заседателей по делам о преступлениях, относящихся к категории менее тяжких, не менее восьми – по делам о преступлениях, относящихся к категории тяжких, не менее десяти – по делам о преступлениях, относящихся к категории особо тяжких.

 

Статья 28. Социальные гарантии присяжных заседателей (кандидатов в заседатели)

1.  Присяжный заседатель и кандидат в присяжные заседатели вправе своевременно получить от государства возмещение всех расходов, непосредственно связанных с выполнением ими своих обязанностей. Размер возмещения суточных, проездных и других прямых расходов определяет Высший совет юстиции Грузии. Суд с согласия присяжных заседателей обеспечивает их перевозку специально выделенным для них транспортом от их места жительства или временного размещения до соответствующего суда и обратно. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

2. За работающими лицами в период их участия в судебном процессе в качестве присяжных заседателей сохраняются место работы и заработная плата (28.10.2011 N5170).

3. искл. (28.06.2021 N707)

 

Статья 29. Требования, предъявляемые  к присяжным заседателям

Лицо вправе участвовать в судебном процессе в качестве присяжного заседателя, если:

а) оно зафиксировано в базе данных Гражданского реестра Грузии как лицо старше 18 лет ( 24.09.2010 N3616) ;

б) владеет языком уголовного процесса;

в) оно проживает в Восточной или Западной Грузии,  –  в соответствии с тем, в районном (городском) суде в какой части Грузии ведется судебный процесс с участием присяжных заседателей; (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года, ввести в действие с 1 января 2017 года)

г) лицо не имеет ограничения возможностей, препятствующего в исполнении им обязанностей присяжного заседателя. (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

 

Статья 30. Несовместимость

(24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

Лицо не может участвовать в уголовном процессе в качестве присяжного заседателя при наличии какого-либо из установленных настоящим Кодексом оснований для отвода присяжного заседателя или (и), если:

а) оно является государственно-политическим должностным лицом;

б) оно является прокурором;

в) оно является следователем;

г) оно является полицейским;

  г1) оно является служащим системы Службы государственной безопасности Грузии; (2.07.2020 N6735, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

д) оно является адвокатом;

е) оно является действующим военнослужащим;

ж) оно является духовным лицом;

з) оно является участником уголовного процесса по указанному делу;

и) оно является обвиняемым;

к) оно является лицом, на которое наложено административное взыскание за потребление наркотических средств в небольших количествах и после наложения указанного  административного взыскания истекло меньше 1 года;

 л) оно имеет судимость;

 

Статья 31. Отказ от выполнения обязанностей присяжного Заседателя (28.06.2021 N707)

Лицо вправе заявить отказ от выполнения обязанностей присяжного заседателя:

а) если лицо в течение последнего года уже являлось присяжным заседателем;

б) если лицо выполняет работу, связанную с защитой жизни, здоровья или обеспечением гражданской безопасности человека, и его замена в конкретный период и конкретной ситуации не представляется возможной либо повлечет значительный вред, что подтверждается совокупностью сопоставляемой и убедительной информации. Этот порядок может распространяться на лиц, выполняющих другую работу особого значения, только в исключительных случаях;

в) по состоянию здоровья;

г) если в течение продолжительного времени находится за пределами Грузии или выезжает за пределы Грузии;

д) если лицо старше 70 лет.

2. Суд обязан учитывать законные интересы присяжных заседателей в индивидуальном порядке. Суд освобождается от этого обязательства, если благо, обеспеченное в результате удовлетворения законных интересов присяжного заседателя, меньше вреда, причиненного правосудию или третьим лицам. В таком случае лицо не может быть освобождено от исполнения обязанностей присяжного заседателя.

 

Глава IV

Прокурор, следователь

 

Статья 32. Прокуратура

Прокуратура является органом уголовного преследования. Для обеспечения выполнения этой функции прокуратура осуществляет процессуальное руководство следствием. Прокуратура в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, и в установленном порядке в полном объеме ведет расследование преступления, поддерживает государственное обвинение в суде.

 

Статья 33. Прокурор

1. Прокурор осуществляет свои полномочия от имени государства. Прокурор в суде является государственным обвинителем. На него возлагается бремя доказывания обвинения.

2. Прокурор при осуществлении своих полномочий в суде независим и подчиняется только закону.

3. Вышестоящий прокурор правомочен отменить незаконное или (и) необоснованное решение нижестоящего прокурора, внести в него изменения или заменить его новым решением.

4. Прокурор обязан участвовать в судебном заседании.

5. В ходе расследования на основании настоящего Кодекса постановления прокурора подлежат обязательному исполнению.

6. Прокурор вправе:

а) с соблюдением требований подследственности поручать расследование уголовного дела тому или иному правоохранительному органу или следователю; изымать дело у одного следователя и передавать другому. Генеральный прокурор Грузии или уполномоченное им лицо вправе независимо от подследственности изымать дело у одного следственного органа и передавать его для расследования другому следственному органу; отстранять нижестоящего прокурора от процессуального руководства следствием и возлагать его функции на другого прокурора; (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)

б) участвовать в производстве следственных действий или самостоятельно производить предварительное расследование в полном объеме;

в) в ходе расследования давать обязательные указания сотруднику правоохранительного органа или (и) нижестоящему прокурору;

г) истребовать отдельные материалы уголовного дела или уголовное дело целиком;

д) обращаться в суд с ходатайством о принятии определения суда об избрании, изменении или отмене меры пресечения в отношении обвиняемого, производстве следственных действий или (и) оперативно-розыскных мероприятий, ограничивающих права человека, а также в других случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;  (24.09.2010  N3616)

д1) ограничить обвиняемых, содержащихся в пенитенциарных учреждениях, в порядке, установленном настоящим Кодексом, в праве на краткосрочное свидание или (и) длительное свидание, переписку или (и) телефонные разговоры; (15.12.2023 N4031)

е) отменять постановления следователя или нижестоящего прокурора;

ж) прекращать уголовное преследование или (и) следствие либо приостанавливать уголовное преследование;

з) разрешать жалобы на действия или (и) постановления следователя, а в случае их обжалования в суд давать необходимые объяснения суду;

и) изменять обвинение;

к) заключать с обвиняемым процессуальное соглашение и предъявлять ходатайство в суд о вынесении приговора в отношении обвиняемого без рассмотрения судом уголовного дела по существу;

л) представлять в суд доказательства, участвовать в рассмотрении вопроса об их допустимости;

м) обращаться в суд с ходатайством об истребовании в процессе следствия доказательств у частных лиц;

н) требовать и беспрепятственно получать из государственных органов документы или  иные вещественные доказательства;

о) выносить постановления о розыске обвиняемого (осужденного);

п) признавать лицо потерпевшим и разъяснять ему его права и обязанности;

р) осуществлять иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом.

 

Статья 34. Следственные органы ( 24.09.2010 N3616)

1. Расследование уголовных дел производят следователи следственных подразделений системы Министерства юстиции Грузии, Министерства внутренних дел Грузии, Министерства обороны Грузии, Министерства финансов Грузии, Службы государственной безопасности Грузии, Специальной следственной службы и прокуратуры Грузии. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

 2. Независимо от ведомственной принадлежности все следователи обладают равными правами и обязанностями, и все следственные действия, проводимые ими в порядке, установленном настоящим Кодексом, имеют равную юридическую силу.

3. Следователь, не расследующий уголовное дело непосредственно, вправе по поручению прокурора производить по указанному делу все следственные действия, предусмотренные настоящим Кодексом.

 

Статья 35. Подследственность

(21.07.2018 N3276, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)

(30.11.2018 N3823)

Подследственность определяет Генеральный прокурор Грузии, если Законом не установлено иное.

 

Статья 36. Территориальная подследственность

(21.07.2018 N3276, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)

(30.11.2018 N3823)

 Территориальную подследственность определяет Генеральный прокурор Грузии, если Законом не установлено иное.

 

Статья 37. Следователь

1. Следователь является государственным служащим или чиновником, уполномоченным в пределах своей компетенции вести следствие по уголовному делу. Прокурор, который непосредственно осуществляет расследование, пользуется статусом следователя. (21.12.2016 N164, ввести в действие с 1 июля 2017 года.)

2. Следователь обязан вести расследование всесторонне, полно и объективно.

3. Следователь обязан выполнять указания прокурора в связи с расследованием уголовного дела. В случае несогласия следователя с указаниями прокурора следователь вправе в письменной форме представить дело и свои соображения вышестоящему прокурору. Вышестоящий прокурор может отменить указания нижестоящего прокурора или поручить расследование другому следователю. Решение вышестоящего прокурора по указанному вопросу окончательно ( 24.09.2010 N3616).

4. Следователь обязан выполнять определение суда.

5. Постановления следователя, вынесенные в соответствии с настоящим Кодексом, обязательны для исполнения ( 24.09.2010 N3616).

6. При наличии установленных законом оснований следователь вправе:

а) производить все предусмотренные настоящим Кодексом следственные и другие процессуальные действия, за исключением действий, производство которых относится к компетенции прокурора;

б) давать соответствующим органам письменные указания о доставлении задержанных и арестованных по месту следствия;

б1) ограничить обвиняемых, содержащихся в пенитенциарных учреждениях, в порядке, установленном настоящим Кодексом, в праве на краткосрочное свидание или (и) длительное свидание, переписку или (и) телефонные разговоры; (15.12.2023 N4031)

в) требовать производства следственных действий, ревизии, инвентаризации, проверки и представления документов; (24.05.2022 N1575)

в1) предъявить предусмотренной Законом Грузии «Об электронных коммуникациях» компании электронных коммуникаций, осуществляющей обеспечение или (и) обслуживание мобильными коммуникационными сетями и средствами, требование о фиксировании факта активации мобильного коммуникационного оборудования, присвоенного в результате возможного совершения преступления, и незамедлительном сообщении о фиксировании факта его активации, при этом в случае необходимости  предъявить компании электронной коммуникации, предусмотренной настоящим подпунктом, требование об ограничении (блокировании) функционирования мобильного коммуникационного оборудования, присвоенного в результате возможного совершения преступления, и незамедлительном сообщении о его ограничении (блокировании); (24.05.2022 N1575)

г) привлекать к участию переводчиков, экспертов, опознаваемых;

д) при обжаловании действий и решений следователя немедленно направлять жалобы и материалы уголовного дела прокурору, осуществляющему процессуальное руководство, или в суд;

е) обращаться к прокурору, осуществляющему процессуальное руководство, с просьбой о даче следственного поручения другому следователю;

е1) с целью возобновления уголовного дела письменно обращаться в соответствующий орган или учреждение с требованием о передаче необходимых материалов или (и) информации, а также в полном объеме производить процессуальные действия (7.12.2010 N3891).

ж)  осуществлять иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом.

 

Глава V

Обвиняемый, адвокат

 

Статья 38. Права и обязанности обвиняемого

1. В момент задержания или, если задержание не производится, - с признанием лица обвиняемым, немедленно, а также перед любым допросом обвиняемому на понятном ему языке должно быть сообщено о наличии обоснованного предположения в совершении им конкретного преступления, предусмотренного  Уголовным кодексом Грузии.  Обвиняемому должна быть вручена копия протокола задержания или если он не подвергался задержанию, - постановления о предъявлении обвинения.

2. В момент задержания или, если задержание не производится, - с признанием лица обвиняемым, немедленно, а также перед любым допросом обвиняемому должно быть сообщено о праве на адвоката, праве хранить молчание и воздерживаться от ответов на вопросы, праве не изобличать себя в совершении преступления, о том, что все сказанное им может быть использовано против него и праве на бесплатное медицинское освидетельствование при аресте, а при задержании – по его требованию,  немедленно после доставления в соответствующее учреждение (7.12.2010 N3891).

3. Если обвиняемый уклоняется от явки в правоохранительный орган, копия постановления о предъявлении обвинения вручается его адвокату, что считается предъявлением вины.

4. Обвиняемый может в любое время воспользоваться правом хранить молчание. Если обвиняемый выбирает право хранить молчание, это не может расцениваться в качестве доказательства, подтверждающего его виновность.

5. Обвиняемый имеет право выбрать и иметь адвоката, а также в любое время заменить избранного им адвоката, а в случае, если он неимущий, - право на назначение адвоката за государственный счет. Обвиняемый должен располагать  разумным временем и средствами на подготовку защиты. Общение обвиняемого с адвокатом является конфиденциальным. Запрещается устанавливать ограничения на общение обвиняемого с адвокатом, могущие воспрепятствовать надлежащему осуществлению защиты.

6. Обвиняемый вправе отказаться от услуг адвоката и защищать себя самостоятельно, для чего ему должны быть предоставлены достаточное время и средства. Обвиняемый не может отказаться от услуг адвоката при наличии установленного настоящим Кодексом случая обязательной защиты.

7. Обвиняемый вправе: вести следствие самостоятельно или посредством адвоката, законным образом собирать и представлять доказательства в порядке, установленном настоящим Кодексом; требовать производства следственных действий и истребовать доказательства, необходимые для опровержения обвинения или смягчения ответственности; участвовать в следственных действиях, производимых по ходатайству его самого или (и) его адвоката; требовать присутствия адвоката при производстве следственных действий с его участием.

8. Обвиняемый вправе при производстве допроса и иных следственных действий пользоваться услугами переводчика за государственный счет, если он не владеет или недостаточно владеет языком уголовного процесса или имеет ограничение возможностей, исключающее возможность коммуникации с ним без использования языка жестов. (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

9. Обвиняемый вправе немедленно по задержании или в случае ареста требовать бесплатное медицинское освидетельствование и получить соответствующее письменное заключение. Это право обвиняемого должно быть осуществлено немедленно. Он также вправе в порядке, установленном законодательством Грузии, в любое время, за собственный счет немедленно пройти медицинское освидетельствование у избранного им эксперта.

10. Обвиняемый вправе немедленно по задержании или в случае ареста сообщить членам своей семьи или близким родственникам о факте задержания или ареста и местонахождении, своем положении, а также уведомить кредиторов, других физических или юридических лиц, в отношении которых у него имеются правовые обязательства.

11. Обвиняемый вправе в порядке гражданского/административного судопроизводства потребовать и получить возмещение вреда, причиненного незаконным  процессуальным действием.

12. Обвиняемому в качестве меры пресечения не назначается заключение под стражу, за исключением случаев когда существует угроза его побега, продолжения преступной деятельности, оказания давления на свидетелей, уничтожения доказательств или неисполнения приговора.

13. Обвиняемый и его адвокат вправе в пределах, установленных настоящим Кодексом, и в установленном порядке знакомиться с доказательствами стороны обвинения, получать копии доказательств и материалов уголовного дела.

14. Обвиняемый вправе: участвовать в расследовании дела по его обвинению, а также непосредственно или дистанционно, с использованием технических средств – в судебном разбирательстве; предъявлять ходатайства и заявлять отводы; исследовать доказательства стороны защиты на тех же условиях, на каких производится исследование доказательств стороны обвинения; знакомиться с подаваемыми стороной жалобами и высказывать свои соображения по ним; знакомиться с протоколом судебного заседания и высказывать свои замечания по нему (5.06.2012 N6392).

15. Обвиняемый вправе в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, и в установленном порядке обжаловать действия следователя прокурору, действия и решения прокурора – вышестоящему прокурору, а в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, - в суд. Обвиняемый/осужденный вправе обжаловать судебное решение, получить копию обжалуемого решения (24.09.2010 N3616).

16. Приведенный в настоящей статье перечень не ограничивает права обвиняемого на осуществление всех других прав, предоставленных ему законодательством, в том числе – международными договорами Грузии.

17. Обвиняемый вправе не участвовать в производстве следственных действий.

18. Использование или неиспользование обвиняемым своих прав не может расцениваться в качестве доказательства, подтверждающего его виновность.

 

Статья 39. Право обвиняемого на сбор доказательств

1. Обвиняемый вправе за собственный счет, самостоятельно или (и) с помощью адвоката осуществлять сбор доказательств. Доказательства, собранные обвиняемым, имеют равную юридическую силу с доказательствами, собранными стороной обвинения.

2. Если для сбора доказательств необходимо производство следственных или иных процессуальных действий, которые не могут быть самостоятельно произведены обвиняемым или его адвокатом, он вправе обратиться с ходатайством о вынесении соответствующего определения к судье по месту производства следствия. Судья обязан принять все меры к тому, чтобы стороне обвинения не стало известно о сборе доказательств стороной защиты.

 

Статья 40. Ограничение права обвиняемого на присутствие

1. Судья вправе отказать обвиняемому в присутствии при допросе свидетеля в случае  применения  одной из специальных мер защиты свидетелей.

2. Обвиняемому должно быть своевременно сообщено о времени и месте следственного действия, производимого по ходатайству его самого или (и) его адвоката. Обвиняемый не имеет права требовать отложения его производства без уважительных причин. Если обвиняемый заключен под стражу и имеет адвоката, при производстве такого следственного действия присутствует его адвокат, за исключением случая, когда непосредственное присутствие обвиняемого при производстве этого следственного действия является обязательным. Если обвиняемому или (и) его адвокату в разумный срок не сообщено о времени и месте производства следственного действия, такое следственное действие не производится, а доказательства, собранные в результате произведенного следственного действия, должны быть признаны недопустимыми.

3. Если адвокат не участвует в производстве назначенного следственного действия по уважительным причинам, прокурор обязан отложить производство следственного действия, в котором должен был участвовать адвокат, однократно на разумный срок, но не более чем на 5 дней. По истечении этого срока прокурор производит следственное действие без участия адвоката при отсутствии случая обязательной защиты, установленного настоящим Кодексом. Неявка адвоката не влечет отложения производства безотлагательных следственных действий.

 

Статья 41. Найм адвоката обвиняемым

Адвоката подбирает и нанимает обвиняемый или с  учетом воли обвиняемого – его близкий родственник или иное лицо. Следователь, прокурор, судья не вправе рекомендовать какого-либо адвоката. Обвиняемый (его близкий родственник, иное лицо) и адвокат регулируют свои отношения на основании соглашения.

 

Статья 42. Недопустимость  судебного разбирательства по ходатайству обвиняемого  или  осужденного.

(14.06.2013 N741)

1. Отложение судебного разбирательства по мотиву замены адвоката не допускается, если это преследует целью затягивание судебного разбирательства или воспрепятствование ему.

2. В случае невозможности адвоката осуществлять обязанности по защите в течение длительного времени отложение судебного разбирательства не допускается, если это влечет затягивание судебного разбирательства или воспрепятствование ему.

3. В случае неявки в суд адвоката обвиняемого или осужденного без уважительных причин, что, по оценке суда, затягивает рассмотрение дела, суд правомочен назначить обвиняемому или осужденному  адвоката в обязательном порядке, что не ограничивает права обвиняемого или осужденного пригласить адвоката по собственному желанию. Сразу после явки в суд адвоката, приглашенного по желанию обвиняемого или осужденного, в случае требования обвиняемого или осужденного адвокат, назначенный в обязательном порядке, должен быть отстранен от рассмотрения дела. (14.06.2013 N741)

4. В случае неявки адвоката обвиняемого или осужденного в суд по уважительной причине, суд откладывает заседание не более чем на 10 дней. В случае повторной неявки адвоката по истечении данного срока действует порядок, установленный частью 3 настоящей статьи. (14.06.2013 N741)

5. Судебное решение, предусмотренное настоящей статьей, должно быть обоснованно.

 

Статья 43. Конфиденциальность общения обвиняемого с его адвокатом

1. Общение обвиняемого со своим адвокатом является конфиденциальным и свободным.

2. Конфиденциальным также является общение лица со своим возможным адвокатом до признания его обвиняемым.

3. Ограничение общения задержанного или арестованного обвиняемого со своим адвокатом может заключаться только в  визуальном  наблюдении.

 

Статья 44. Правовое положение адвоката обвиняемого

1. Адвокат должен использовать все законные средства и способы защиты для выявления обстоятельств, оправдывающих обвиняемого или (и) смягчающих его ответственность. Адвокат не вправе действовать вопреки указаниям и интересам обвиняемого. Адвокат также не вправе вопреки воле обвиняемого подавать жалобы или отказываться от них в части обвинения и наказания, за исключением случая, когда обвиняемый имеет ограничение возможностей, делающее невозможным получение его согласия. (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

2. Для допуска к участию в уголовном деле адвокат предъявляет ордер и свое удостоверение.

3. Адвокат вправе в пределах, установленных настоящим Кодексом, и в установленном порядке знакомиться с доказательствами стороны обвинения, получать копии доказательств и материалов уголовного дела, в том числе – протоколов опроса, а также пользоваться всеми правами обвиняемого и иными правами стороны защиты, предусмотренными настоящим Кодексом. Адвокат не может пользоваться правами, которыми, исходя из самой природы этих прав, может пользоваться только обвиняемый. (14.06.2013 N741)

4. Адвокат обязан своевременно являться по месту производства процессуального действия и в суд.

 

Статья 45. Обязательная защита

У обвиняемого обязательно должен быть адвокат:

а) если обвиняемым является несовершеннолетний;

б) если обвиняемый не владеет языком уголовного процесса;

в) если обвиняемый имеет ограничение возможностей, препятствующее в осуществлении им собственной защиты; (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

г) в случае вынесения определения (постановления) о назначении судебно-психиатрической экспертизы;

д) в случае, если за совершенное им деяние Уголовным кодексом Грузии предусматривается ответственность в виде бессрочного лишения свободы;

е) если с ним ведутся переговоры о заключении процессуального соглашения;

ж) если уголовное дело рассматривается судом присяжных заседателей;

з) если он уклоняется от явки в правоохранительные органы;

и) если он удален из зала судебного заседания;

к) если он – неидентифицированное лицо;

к1) если рассматривается вопрос о его экстрадиции в иностранное государство с использованием упрощенной процедуры; (20.07.2018 N3157)

л) в случае, прямо предусмотренном настоящим Кодексом.

 

Статья 46. Защита за государственный счет

1. Государство берет на себя расходы по защите:

а) еси назначения адвоката требует неплатежеспособный обвиняемый;

б)  при наличии случая обязательной защиты, установленного настоящим Кодексом, и если в уголовном деле не участвует адвокат, нанятый обвиняемым (защита по соглашению).

2. В случае, предусмотренном частью первой настоящей статьи, сторона обвинения или судья обязан незамедлительно обратиться в соответствующую службу юридической помощи с требованием о назначении адвоката за государственный счет.(22.06.2012 N6549)

3. В случае, предусмотренном частью первой настоящей статьи, обвиняемый вправе обратиться в соответствующую службу юридической помощи с требованием о назначении адвоката.

4. В случае осуществления защиты за государственный счет государство в порядке, установленном законодательством Грузии, принимает на себя и другие расходы, необходимые для защиты, если эти расходы непосредственно связаны с осуществлением обвиняемым собственной защиты.

5. Процедура подбора и назначения адвоката за государственный счет определяется Законом Грузии «О юридической помощи».

 

Глава VI

Свидетель и другие участники уголовного процесса

 

Статья 47. Свидетель

При даче показаний в суде статусом свидетеля пользуются, его права присваиваются и обязанности возлагаются также на следователя, прокурора, обвиняемого, потерпевшего, эксперта и переводчика.

 

Стаья 48. Приведение свидетеля к присяге

1. Свидетель приносит в суде присягу религиозного или нерелигиозного значения.

2. Перед дачей присяги суд должен объяснить свидетелю значение присяги и уголовную ответственность, предусмотренную статьями 370 и 371 Уголовного кодекса Грузии. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 февраля 2016 года.)

3. Во время принесения присяги религиозного значения судья обращается к свидетелю со словами:

«Поклянитесь перед Всемогущим и Всеведущим Богом, что вы  с полным осознанием ответственности будете говорить правду, только правду, и ничего, кроме правды».

Свидетель отвечает:

«Клянусь. Да хранит меня Господь!».

4. Во время принесения присяги нерелигиозного значения судья обращается к свидетелю со словами:

«Поклянитесь, что вы  с полным осознанием ответственности будете говорить правду, только правду, и ничего, кроме правды».

Свидетель отвечает:

«Клянусь!».

5. Если свидетель заявляет, что в силу своих убеждений или иных соображений отказывается от принесения присяги, он должен дать показания, подкрепив их подтверждением, заменяющим клятву. Судья обращается к свидетелю:

«Подтверждаете ли вы перед судом с полным осознанием ответственности, что будете говорить правду, только правду, и ничего, кроме правды?».

Свидетель отвечает:

«Да, подтверждаю!».

6. Факт дачи свидетелем присяги или осуществления подтверждения, заменяющего присягу, удостоверяется его подписью под текстом присяги или подтверждения.

7. Присяга, данная обвиняемым до дачи показаний в качестве свидетеля, не ущемляет его права не давать изобличающих показаний против себя или близких родственников. Отказ от дачи показаний не может расцениваться как доказательство виновности  обвиняемого (24.09.2010 N3616).

 

Статья 49. Права и обязанности свидетеля

1. Свидетель вправе:

а) знать, по какому делу он вызван;

б) давать показания на родном или другом желательном для него    языке и пользоваться услугами переводчика за государственный счет, если он не владеет или недостаточно владеет языком уголовного процесса или имеет ограничение возможностей, исключающее возможность коммуникации с ним без использования языка жестов; (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

в) знакомиться с протоколом произведенных с его участием следственных действий, требовать внесения в него замечаний, дополнений и изменений;

г) не давать показаний, изобличающих его или его близких родственников в совершении преступления;

д) участвовать в производстве следственных действий;

е) требовать применения специальных мер защиты.

2. Свидетель обязан:

а) являться по вызову суда;

б) отвечать на поставленные вопросы;

в) не разглашать обстоятельств, известных ему по делу, если он был предупрежден об этом судом;

г) соблюдать порядок в ходе судебного разбирательства дела;

д) не покидать зал судебного заседания без разрешения председательствующего в заседании.

3. Свидетель может быть подвергнут принудительному приводу в суд в порядке, установленном настоящим Кодексом.

 

Статья 50. Лица, не обязанные быть свидетелями

1. Обязательство быть допрошенным в качестве свидетеля и передавать предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, имеющую значение для дела, не возлагается на:

а) адвоката – об обстоятельствах, ставших ему известными в связи с выполнением обязанностей адвоката по данному делу;

б) адвоката, оказывавшего лицу юридическую помощь до получения защиты, - об обстоятельствах, ставших ему известными в связи с оказанием юридической помощи;

в) священнослужителя – об обстоятельствах, ставших ему известными из исповеди или доверенных иным образом;

г) близкого родственника обвиняемого;

д) Народного Защитника или уполномоченное им лицо – по фактам, доверенным ему как Народному Защитнику;

д1) Начальника Службы защиты персональных данных – в связи с выполнением функций контроля законности обработки персональных данных и производства тайных следственных действий, а также функций контроля за активностями, осуществленными в центральном банке данных, идентифицирующих электронную коммуникацию, по факту, доверенному ему, как Начальнику Службы защиты персональных данных; (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

е) члена Парламента Грузии – по фактам, доверенным ему как члену представительного органа;

ж) судью – об обстоятельствах, представляющих собой тайну совещания судей;

 ж1) участника медиации – в связи с конфиденциальной информацией, ставшей ему известной в процессе медиации или вытекающей по существу из процесса медиации, кроме случая, предусмотренного Законом Грузии «О медиации», когда целью разглашения конфиденциальной информации является оказание помощи в расследовании особо тяжкого преступления; (18.09.2019 N4961, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

з) журналиста – в связи с информацией, полученной в процессе профессиональной деятельности;

и) жертву торговли людьми (трефикинга) – в течение срока на обдумывание;

к) члена созданной при Народном Защитнике Грузии специальной превентивной группы – по фактам, доверенным ему при выполнении функций национального механизма превенции, если он не согласится дать показания ( 24.09.2010 N3616).

л) члена Верховного Совета автономной республики – в связи с фактом, доверенным ему как члену представительного органа. (13.04.2016 N4924)

2. искл. (21.02.2024 N4046)

3. Суд вправе освободить от исполнения обязанностей свидетеля:

а) медицинских работников, если им в силу профессиональных обязанностей надлежит хранить врачебную (медицинскую) тайну;

б) нотариусов, публичных служащих, государственных служащих, военнослужащих и приравненных к ним лиц, если ими принято обязательство о неразглашении источника и содержания полученной информации; (21.12.2016 N164, ввести в действие с 1 июля 2017 года.)

в) лиц, принятых на работу с условием не разглашать коммерческую и банковскую тайну;

г) лиц, участвующих в контртеррористических или (и) специальных операциях (в связи с осуществлением ими профессиональных обязанностей), деятельность которых засекречена, а документы, материалы и иные сведения, отражающие эту деятельность, отнесены к государственной тайне.

4.  При наличии желания предоставление информации во время опроса или дача свидетельских показаний лицом,   предусмотренным подпунктом «и» части первой настоящей статьи, – в течение срока, отведенного на обдумывание, лицами, предусмотренными  подпунктом «з» той же части и подпунктами «а»–«в» части 3 этой же статьи, – в случае, если законодательством Грузии на них при осуществлении своей деятельности возлагается обязательство по соблюдению конфиденциальности и одновременно с этим они располагают информацией о совершении в отношении несовершеннолетнего преступлений, предусмотренных подпунктом «в» части 4 статьи 137, подпунктами «б» и «в» части 3 или подпунктом «а» части 4 статьи 138, частью 2 статьи 139, статьей 140 или 141, частью 5 статьи 253, частью 4 или 5  статьи 254, частями 3, 4, 5, 6 или 7 статьи 255 или статьей 2551 либо 2552 Уголовного кодекса Грузии, не признается нарушением вышеуказанного обязательства. (13.07.2020 N6755, ввести в действие с 15-й день после опубликования.)

5. Близкому родственнику обвиняемого по уголовному делу о насилии в семье, предусмотренному статьей 1261 Уголовного кодекса Грузии, или о семейном преступлении, предусмотренном статьей 111 того же кодекса, которому непосредственно в результате указанного преступления был причинен моральный, физический или имущественный вред, до пользования  правом, определенным частью первой настоящей статьи, лицо, производящее допрос, должно предложить проконсультироваться с координатором свидетеля и потерпевшего и воспользоваться 3-дневным сроком для обдумывания до принятия соответствующего решения. (20.09.2019 N5026, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

 

Статья 51. Эксперт

1. Эксперту предоставляются все права свидетеля и на него возлагаются все его обязанности.

2. Эксперт  должен быть беспристрастным, независимо от того, кем он был приглашен.

3. Не допускается производство экспертизы на предмет  надежности свидетеля.

 

Статья 52. Права и обязанности эксперта

1. Эксперт вправе:

а) знакомиться с необходимыми для экспертного исследования материалами, делать выписки необходимых сведений и снимать копии;

б) требовать представления дополнительных материалов; в процессе исследования брать опытные образцы гильз, пуль и других объектов; требовать у инициатора производства экспертизы дополнительную информацию, необходимую для экспертного исследования;

в) отказываться от дачи заключения и продолжения экспертизы, если поставленные вопросы выходят за рамки его знаний или предоставленных ему материалов недостаточно для дачи заключения;

г) с разрешения инициатора производства экспертизы, следователя, прокурора, суда присутствовать при производстве следственных действий;

д) участвовать в исследовании доказательств, связанных с предметом экспертизы и экспертным исследованием;

е) для обнаружения, исследования и демонстрации доказательств использовать научно-технические средства, специальные знания и опыт.

2. Эксперт обязан:

а) если в ходе экспертного исследования было установлено обстоятельство, в отношении которого инициатором производства экспертизы или (и) иным правомочным участником процесса не были поставлены вопросы, отразить его в заключении;

б) хранить и по окончании экспертного исследования возвратить инициатору производства экспертизы объект исследования, если в ходе экспертного исследования этот объект не был израсходован полностью;

в) заявлять самоотвод при наличии установленных законом оснований.

 

Статья 53. Переводчик

1. Переводчик вызывается, когда:

а) участник процесса не владеет или недостаточно владеет языком уголовного процесса;

б) необходимо перевести текст на язык уголовного процесса.

в) участник процесса имеет ограничение возможностей, исключающее коммуникацию с ним без использования языка жестов. (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

2.Отметка о вызове переводчика делается в соответствующем протоколе.(22.06.2012 N6549)

 3. Искл. (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

4. Иные участники процесса не вправе выполнять обязанности переводчика.

 

Статья 54. Права и обязанности переводчика

1. Переводчик вправе:

а) задавать вопросы участникам процесса с целью уточнения перевода;

б) знакомиться с протоколом следственного действия, в производстве которого он участвовал, и с протоколом судебного заседания;

в) высказывать замечания, подлежащие занесению в протокол;

г) отказаться от перевода, если он не обладает необходимыми для этого знаниями.

2. Переводчик обязан:

а) являться по вызову следователя, прокурора, суда;

б) точно и полно выполнять перевод показаний и документов;

в) подписью удостоверить верность перевода в протоколе следственного действия, произведенного с его участием, и других процессуальных документах;

г) не разглашать без разрешения следователя или прокурора материалы следствия, а также сведения о личной жизни граждан.

 

Статья 55. Друг суда (Amicus Curiae)

1. Заинтересованное лицо, не являющееся стороной рассматриваемого уголовного дела, вправе не позднее чем за 5 дней до рассмотрения дела по существу, представить в суд свои письменные соображения по данному делу.

2. Целью представления письменных соображений должна быть не поддержка какого либо участника процесса, а они должны помочь суду соответствующим образом оценить рассматриваемый вопрос. Если суд признает, что письменные соображения составлены без соблюдения требований настоящей статьи, он оставит их без рассмотрения.

3. Суд не обязан соглашаться с  аргументами, приведенными в письменных соображениях.

4. Письменные соображения по объему не должны превышать 30 страниц. Они должны быть составлены в 3 экземплярах, 2 из которых вручаются сторонам, а один остается у судьи.

5. Суд правомочен по собственной инициативе или (и) по предварительному согласию сторон и автора письменных соображений до рассмотрения дела по существу вызвать автора письменных соображений для дачи устных объяснений ( 24.09.2010 N3616)

 

Глава VII

Потерпевший

 

Статья 56. Признание лица потерпевшим

1. Потерпевшему предоставляются все права и на него возлагаются все обязанности свидетеля.

2. В уголовном процессе юридическое лицо, являющееся потерпевшим, участвует через лицо, наделенное представительскими полномочиями, которому предоставляются все права и на которое возлагаются все обязанности потерпевшего.

3. По делам о преступлениях, повлекших смерть потерпевшего, права потерпевшего предоставляются и его обязанности возлагаются на кого-либо из его близких родственников («правопреемник потерпевшего»). Следователь,  прокурор и судья не вправе отказать правопреемнику потерпевшего в пользовании каким-либо из прав, предоставленных потерпевшему. В случае возникновения спора между близкими родственниками одного уровня правопреемник потерпевшего определяется жеребьевкой. (24.07.2014 N2518)

4. В случае подготовки или попытки совершения преступления потерпевшим являются государство, физическое или юридическое лицо, которому мог быть причинен вред.

 5. При наличии надлежащего основания для признания лица потерпевшим или его правопреемником прокурор выносит постановление по собственной инициативе или в случае обращения указанного лица с соответствующим заявлением. Если прокурор не удовлетворит заявление в течение 48 часов после его подачи, указанное лицо вправе в однократном порядке обратиться к вышестоящему прокурору с требованием о признании потерпевшим или его правопреемником. Если вышестоящий прокурор не удовлетворит жалобу, указанное лицо вправе обжаловать решение прокурора в районный (городской) суд по месту производства следствия. (20.09.2019 N5026, ввести в действие на 15-й день после опубликования.)

51. Прокурор или по его поручению следователь ознакамливает потерпевшего с постановлением о признании лица потерпевшим и разъясняет ему все права, предусмотренные настоящим Кодексом, и связанные с их осуществлением процедуры, о чем составляется протокол. Этот протокол подписывают потерпевший и лицо, составившее протокол. Потерпевший вправе высказать замечания по протоколу. В случае отказа потерпевшего подписать протокол в протоколе указывается причина отказа от подписания. (24.07.2014 N2518)

 6. Если после вынесения постановления о признании лица потерпевшим выяснится, что для этого нет оснований, прокурор принимает решение об отмене указанного постановления, о чем потерпевший извещается письменно. Потерпевший вправе в однократном порядке обжаловать решение прокурора об отмене постановления о признании лица потерпевшим вышестоящему прокурору. Если вышестоящий прокурор не удовлетворит жалобу, потерпевший вправе обжаловать решение прокурора в районный (городской) суд по месту производства следствия. (20.09.2019 N5026, ввести в действие на 15-й день после опубликования.)

7. Судья в 15-дневный срок выносит определение по вопросам, предусмотренным частями 5 и 6 настоящей статьи, в устном слушании или без него. Принятое судьей решение обжалованию не подлежит. (24.07.2014 N2518) 

 

Статья 57. Права потерпевшего (24.07.2014 N2518) 

1. Потерпевший вправе:

а) знать сущность обвинения, предъявленного обвиняемому;

б) получать информацию о процессуальных действиях, предусмотренных статьей 58 настоящего Кодекса;

в) в ходе судебного разбирательства дела по существу, рассмотрения  ходатайства о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу и в судебном заседании по назначению наказания давать показания о причиненном ему преступлением вреде либо предоставлять суду указанную информацию письменно;

г) получать безвозмездно копии постановления (определения) о прекращении следствия или (и) уголовного преследования, приговора, других итоговых судебных решений;

д) получать возмещение расходов, понесенных вследствие участия в процессе;

е) получать обратно принадлежащее ему имущество, временно изъятое для нужд расследования и судебного разбирательства дела;

ж) требовать принятия специальных мер защиты при наличии угрозы жизни, здоровью или (и) собственности как его самого, так и его близких родственников или членов семьи;

з) получать информацию о ходе расследования и знакомиться с материалами уголовного дела, если это не противоречит интересам следствия;

(Признать неконституционным и утратившей силу применительно к пункту 2 статьи 18 Конституции Грузии нормативное содержание подпункта «з» части первой статьи 57 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, бланкетно исключающего возможность потерпевшего получить информацию о ходе расследования и знакомиться с материалами уголовного дела в виде копий. Решение Конституционного Суда Грузии № 1/3/1312 от 18.12.2020 )

и) в случае требования получать информацию о мере пресечения, примененной к обвиняемому, и выезде обвиняемого/осужденного из пенитенциарного учреждения, если тем самым не создается реальная угроза обвиняемому/осужденному;  (1.05.2015 N3528)

к) не позднее 10 дней до проведения досудебного заседания знакомиться с материалами уголовного дела;

л) обращаться к стороне обвинения с требованием о заявлении  ходатайства о частичном или полном закрытии судебного заседания с целью, предусмотренной частью 3 статьи 182 настоящего Кодекса;

м) получать разъяснения, касающиеся своих прав и обязанностей;

н) пользоваться иными правами, предусмотренными настоящим Кодексом.

11. На любой стадии производства по уголовному делу неплатежеспособное лицо, пострадавшее в результате семейного преступления, предусмотренного статьей 111, или (и) насилия в семье, предусмотренного статьей 1261 Уголовного кодекса Грузии, пользуется правом на бесплатную юридическую помощь, если в деле не участвует нанятый им адвокат (защита по соглашению), а лицо, пострадавшее в результате семейного преступления, предусмотренного статьей 111, или (и) насилия в семье, предусмотренного статьей 1261 Уголовного кодекса Грузии, которое не признано неплатежеспособным, пользуется бесплатной юридической помощью при наличии оснований, определенных Законом Грузии «О юридической помощи» в порядке, установленном этим же Законом. (21.06.2022 N1661, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

2. При удовлетворении требования о получении информации и ознакомлении с материалами, предусмотренными подпунктом «з» части первой настоящей статьи, прокурор/следователь составляет протокол в порядке, установленном частью 51 статьи 56 настоящего Кодекса. Если удовлетворение требования противоречит интересам следствия, прокурор/следователь с  устранением основания для отказа в его удовлетворении обязан уведомить потерпевшего об этом и соответственно предоставить ему информацию о ходе следствия и ознакомить его с материалами уголовного дела.

3. В случае отказа в удовлетворении требования, указанного в настоящей статье, прокурор выносит обоснованное постановление. Потерпевший вправе обжаловать это постановление в однократном порядке вышестоящему прокурору.

(Признать утратившими силу применительно к пункту первому статьи 31 Конституции Грузии нормативное содержание 2-го предложения в части 3 статьи 57  Уголовно-процессуального кодекса Грузии, исключающее возможность обжалования постановления вышестоящего прокурора в связи с подпунктом «з» части первой этой же статьи.

Решение Конституционного Суда Грузии №1/5/1355,1389 от 27.07.2023 г.)

 

Статья 58. Информация и разъяснения

1. Прокурор в случае требования потерпевшего должен заранее сообщить ему о месте и времени производства следующих процессуальных действий: (24.07.2014 N2518)  

а) первое представление обвиняемого судье-магистрату;

б) досудебное  заседание;

в) главное судебное заседание;

г) судебное заседание по рассмотрению ходатайства прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу;

д) судебное заседание по назначению наказания;

е) апелляционное или кассационное судебное заседание.».

 2. Информация, указанная в части первой настоящей статьи, должна быть передана потерпевшему в письменной форме, за исключением случая, когда передача другим способом является разумной в данных обстоятельствах и предоставляет достаточное время для принятия соответствующего решения.

21. Потерпевшему с ограниченными возможностями предоставляется информация, предусмотренная частью первой настоящей статьи, исходя из степени ограничения, с учетом специфических потребностей. (14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

3. Прокурор обязан уведомить потерпевшего о заключении процессуального соглашения.

Глава VII1

Координатор свидетеля и потерпевшего

(4.05.2018 N2270)

 

Статья 581. Координатор свидетеля и потерпевшего (4.05.2018 N2270)

1. Координатор свидетеля и потерпевшего может быть вовлечен в уголовное дело по решению прокурора или следователя. (22.06.2021 N663, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

2. Целью вовлечения в дело координатора свидетеля и потерпевшего является упрощение участия свидетеля и потерпевшего в процессе судопроизводства, снижение стресса, вызванного преступлением, предотвращение повторной виктимизации и вторичной виктимизации, обеспечение их информированности на этапах расследования и судебного разбирательства.

3. Прокурор или следователь принимают решение о вовлечении координатора свидетеля и потерпевшего в уголовное дело с учетом интересов свидетеля и потерпевшего. (22.06.2021 N663, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

4. Вопрос о целесообразности вовлечения координатора свидетеля и потерпевшего в уголовное дело прокурор рассматривает на любом этапе судопроизводства, а следователь – до направления дела в суд. (22.06.2021 N663, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

5. Прокурор или следователь должны незамедлительно известить координатора свидетеля и потерпевшего о принятии им решения о вовлечении координатора свидетеля и потерпевшего в уголовное дело и предоставить ему информацию о фактических обстоятельствах уголовного дела и контактных данных свидетеля/потерпевшего. (22.06.2021 N663, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

6. Координатор свидетеля и потерпевшего, получив информацию о его вовлечении в уголовное дело, должен незамедлительно связаться со свидетелем/потерпевшим. Свидетель/потерпевший вправе заявить отказ от сотрудничества с координатором свидетеля и потерпевшего.

 

Статья 582. Права и обязанности координатора свидетеля и Потерпевшего (4.05.2018 N2270)

1. Координатор свидетеля и потерпевшего прокуратуры: (22.06.2021 N663, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

а) после предварительной консультации с прокурором предоставляет свидетелю и потерпевшему необходимую информацию о ходе расследования и судебного разбирательства;

б) разъясняет свидетелю и потерпевшему на понятном для них языке их права и обязанности и правовые процедуры следствия и судебного разбирательства;

в) в ходе расследования присутствует при проводимых с участием свидетеля и потерпевшего следственных действиях и процессуальных действиях с целью оказания эмоциональной поддержки свидетелю/потерпевшему;

г) в ходе судебного разбирательства дела присутствует при допросе свидетеля и потерпевшего и процессе исследования доказательств в суде с их участием с целью оказания эмоциональной поддержки свидетелю/потерпевшему;

д) предоставляет свидетелю и потерпевшему информацию о необходимых им юридических, психологических, медицинских или (и) иных услугах и в случае необходимости помогает связаться с соответствующим органом/организацией.

11. Координатор свидетеля и потерпевшего Министерства внутренних дел Грузии: (22.06.2021 N663, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

а) после предварительной консультации со следователем предоставляет свидетелю и потерпевшему информацию о принятых следователем решениях и осуществленных следственных и процессуальных действиях, а также о ходе расследования;

б) разъясняет свидетелю и потерпевшему на понятном для них языке их права и обязанности и правовые процедуры, связанные со следствием;

в) в ходе расследования присутствует при проводимых с участием свидетеля и потерпевшего следственных действиях и процессуальных действиях с целью оказания эмоциональной поддержки свидетелю/потерпевшему;

г) предоставляет свидетелю и потерпевшему информацию о необходимых им юридических, психологических, медицинских или (и) иных услугах и в случае необходимости помогает связаться с соответствующим органом/организацией.

2. Координатор свидетеля и потерпевшего не вправе задавать вопросы свидетелю и потерпевшему в ходе следственного действия и процессуального действия или иным образом вмешиваться в процесс сбора доказательств.

3. Координатор свидетеля и потерпевшего не должен разглашать известные ему по делу обстоятельства.»;

Глава VIII

Обстоятельства, исключающие участие

в уголовном процессе, отводы

 

Статья 59. Обстоятельства, исключающие участие в уголовном процессе судьи, присяжного заседателя, прокурора, следователя или секретаря судебного заседания

1. Судья, присяжный заседатель, прокурор, следователь или секретарь судебного заседания не может участвовать в уголовном процессе, если:

а) он не был назначен или избран на должность в порядке, установленном законом;

б) он участвует или участвовал ранее в данном деле в качестве обвиняемого, адвоката, потерпевшего, эксперта, переводчика или свидетеля;

б1) следствие по данному делу ведется по факту возможного совершения им преступления; (24.07.2014 N2518)

в) он является членом семьи или близким родственником обвиняемого, адвоката, потерпевшего;

г) они являются членами одной семьи или близкими друг другу родственниками;

 г1) он являлся медиатором по тому же делу или другому делу, связанному с указанным делом по существу. (18.09.2019 N4961, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

д) имеются иные обстоятельства, вызывающие сомнения в его объективности и беспристрастности.

2. Судья не может участвовать в рассмотрении уголовного дела по существу, если ранее участвовал в данном деле в качестве следователя, прокурора, судьи досудебного заседания, суда первой инстанции, апелляционного или кассационного суда или секретаря судебного заседания. Этот порядок распространяется на судью, участвовавшего в рассмотрении уголовного дела по вновь выявленным обстоятельствам.

3. Судья не может участвовать в рассмотрении жалобы на принятое им решение.

4. Обстоятельством, исключающим участие судьи в рассмотрении дела в Большой палате Верховного Суда Грузии, не является его участие в рассмотрении этого дела ранее в кассационном порядке.

5. Выполнение прокурором и следователем своих функций ни в одной из стадий уголовного процесса не является препятствием для их дальнейшего участия в этом деле.

6. Участвующий в уголовном деле следователь не может участвовать в следственном действии, проводимом по определению суда на основании ходатайства стороны защиты, при отсутствии предварительного письменного согласия стороны защиты.

 

Статья 60. Обстоятельства, исключающие участие в уголовном процессе адвоката

Адвокат не может участвовать в уголовном процессе, если:

а) он участвовал в этом деле в качестве судьи, присяжного заседателя, прокурора, следователя, секретаря судебного заседания, свидетеля или эксперта;

б) он оказывает или оказывал юридическую помощь лицу, интересы которого противоречат интересам подзащитного ему обвиняемого, которого он представляет;

в) он состоит в родственных отношениях с судьей, прокурором, следователем или секретарем судебного заседания, участвующим или участвовавшим в расследовании или судебном рассмотрении данного дела.

 г) он является или являлся медиатором по тому же делу или другому делу, связанному с указанным делом по существу. (18.09.2019 N4961, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

 

 Статья 601. (иск. 12.06.2015 N3715, с 1 января 2016 года.)

 

  Статья 61. Обстоятельства, исключающие участие в уголовном процессе переводчика

Переводчик не вправе участвовать в уголовном процессе, если существенным образом зависит от какого-либо участника уголовного процесса или (и) состоит с ним в родственных отношениях.

 

Статья 611. Обстоятельства, исключающие участие координатора свидетеля и потерпевшего в уголовном процессе 

(4.05.2018 N2270)  

Координатор свидетеля и потерпевшего не может участвовать в уголовном процессе, если:

а) он участвует либо участвовал в указанном деле в качестве следователя, прокурора, судьи, присяжного заседателя, секретаря судебного заседания, обвиняемого, адвоката, потерпевшего, эксперта, переводчика или свидетеля;

б) расследование указанного дела ведется по факту возможного совершения им преступления;

в) он состоит в родственных отношениях с кем-либо из участников процесса.

 

Статья 62. Самоотвод

1. При наличии обстоятельств, исключающих участие в уголовном процессе судьи, присяжного заседателя, прокурора, следователя, секретаря судебного заседания, адвоката, координатора свидетеля и потерпевшего, переводчика или эксперта, он должен незамедлительно заявить самоотвод. (4.05.2018 N2270)

2. Следователь заявляет о самоотводе прокурору, осуществляющему процессуальное руководство, прокурор – вышестоящему прокурору, а при рассмотрении дела в суде – суду.

3. Судья  заявляет о самоотводе председателю суда.

4. Адвокат, координатор свидетеля и потерпевшего, эксперт и переводчик заявляют о самоотводе прокурору, а при разбирательстве дела в суде вышеуказанные лица и секретарь судебного заседания – суду. (4.05.2018 N2270)

 5. Заявление о самоотводе должно быть мотивировано.

6. Основанием для самоотвода эксперта может быть его профессиональная некомпетентность.

 

Статья 63. Порядок заявления ходатайства об отводе

1. При наличии в отношении какого-либо из  участников  процесса какого-либо из определенных настоящим Кодексом оснований, исключающих участие в уголовном процессе, и если при этом им не был заявлен самоотвод, стороны вправе ходатайствовать об отводе.

2. Ходатайство об отводе должно быть заявлено уполномоченным на то лицом немедленно при первой же возможности после того, как ему стало известно об основании для отвода. В противном случае ходатайство не рассматривается.

3. В ходе судебного рассмотрения дела уполномоченные на то лица заявляют ходатайство об отводе судьи, присяжного заседателя, прокурора, секретаря судебного заседания, адвоката или переводчика в суде.

  4. В ходе расследования ходатайство об отводе следователя, координатора свидетеля и потерпевшего или переводчика сторона подает прокурору. (4.05.2018 N2270)

5. В ходе расследования ходатайство об отводе прокурора уполномоченные на то лица ставят у его вышестоящего прокурора.

 

Статья 64. Порядок разрешения ходатайства об отводе

1. Лицо, которому заявлен отвод, до рассмотрения вопроса об отводе вправе дать объяснения.

2. Решение по ходатайству об отводе судьи принимается:

а) при единоличном рассмотрении дела, если ходатайство об отводе ставится в отношении судьи, рассматривающего дело, –  этим судьей;

б) при коллегиальном рассмотрении дела, если ходатайство об отводе ставится в отношении судьи (судей), – судьей (судьями), ходатайство об отводе которого (которых) не ставилось;

в) при коллегиальном рассмотрении дела, если ходатайство об отводе ставится в отношении всего состава суда, – составом суда, рассматривающего дело.

г) при допросе свидетеля в порядке, установленном статьей 114 настоящего Кодекса, если ходатайство об отводе выдвинуто в отношении судьи – магистрата, – указанный судья-магистрат.(18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20.02. 2016 года.)

 3. Ходатайство об отводе, заявленное в ходе расследования, должно быть разрешено в течение 24 часов, а ходатайство, заявленное в судебном заседании, – немедленно, в совещательной комнате или путем совещания на месте.

4. По вопросу о заявленном отводе прокурор выносит постановление, а суд – определение.

 

Статья 65. Передача дела другому судье или определение нового состава суда, рассматривающего дело, в случае отвода  судье или всему составу суда

1. В случае отвода суду, рассматривающему дело, дело передается председателю суда, который передает его на рассмотрение другому составу того же суда.

2. В случае отвода всему составу суда первой инстанции дело для разрешения вопроса о направлении в другой суд того же уровня передается председателю соответствующего апелляционного суда, который разрешает указанный вопрос в течение 48 часов после поступления дела.

3. В случае отвода всему составу апелляционного суда дело для разрешения вопроса о направлении в другой суд того же уровня передается Председателю Верховного Суда Грузии, который разрешает указанный вопрос в течение 48 часов после поступления дела.

 

Статья 66. Обжалование решения по ходатайству об отводе

1. Решение, удовлетворяющее ходатайство об отводе, обжалованию не подлежит.

2. Решение, не удовлетворяющее ходатайство об отводе следователя, может в однократном порядке в течение одной недели быть обжаловано вышестоящему прокурору прокурора, осуществляющего процессуальное руководство.

3. Отказ суда в удовлетворении ходатайства может быть обжалован вместе с итоговым решением.

 

Глава IX

Порядок применения специальных мер защиты

участников уголовного процесса

( 28.10.2011 N5170)

 

Статья 67. Основания применения специальных мер  защиты участников уголовного процесса (24.09.2010 N3616)

Специальные меры защиты участников уголовного процесса могут применяться, если:

а) рассматривается дело по факту совершения деяния, публичное разбирательство которого по своей природе нанесет существенный вред личной жизни участника процесса;

б) предание огласке личности участника процесса и его участия в деле создаст серьезную опасность жизни, здоровью или имуществу его самого или его близких родственников;

в) участник процесса зависит от обвиняемого;

г) ( 28.10.2011 N5170)

 

Статья 68. Вид специальных мер защиты участников процесса  и лица, уполномоченные применять их ( 28.10.2011 N5170)

1. Видом специальных мер защиты участников процесса является включение участников процесса в специальную программу защиты.

2. Прокурор правомочен с согласия Генерального прокурора Грузии или его заместителя применить специальную меру защиты участников процесса и включить участника процесса или лицо, которое может стать участником процесса, связанное с ним лицо или (и) его близкого родственника с их согласия в специальную программу защиты, предусмотренную частью первой настоящей статьи. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)

3. Министерство внутренних дел Грузии в порядке, установленном специальной программой защиты участников процесса, применяет в отношении лиц, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, конкретные меры защиты. Таковыми мерами являются:

а) проведение мер, препятствующих обнаружению, – изменение или изъятие из Публичного реестра или иных записей публичного характера данных, позволяющих опознать и идентифицировать участника процесса, в частности – имени, фамилии, адреса, места работы, профессии или другой соответствующей информации;

б) изменение имени и фамилии и выдача участнику процесса новых документов – присвоение псевдонима, изменение внешности, засекречивание позволяющих опознать и идентифицировать участника процесса процессуальных и других документов;

в) принятие мер безопасности (личная охрана, вызов по тревоге и другое);

г) временная или постоянная перемена места жительства;

д) вывоз в другое государство (релокация).

4. Процедуры включения в специальную программу защиты участников процесса и осуществления конкретных мер защиты совместно определяются министрами юстиции и внутренних дел Грузии.

5. Расходы на специальную меру защиты участников процесса несет государство.

 

Статья 69. (28.10.2011 N5170)

 

Статья 70. Решение о применении специальной   меры защиты

(28.10.2011  N5170)

1. В решении о применении специальной меры защиты участника процесса должны указываться:

а) лицо, в отношении которого применяется специальная мера защиты (включение в специальную программу защиты участников процесса);

б) срок применения специальной меры защиты.

2. Специальная мера защиты может применяться бессрочно.

3. Решение о применении специальной меры защиты не является публичным. Об этом решении сообщается только лицу, подлежащему защите.

4. В случае истечения срока применения специальной меры защиты  срок может быть продлен, если по-прежнему существует необходимость в применении данной меры.

5. В случае устранения оснований для применения специальной меры защиты эта мера отменяется лицом, принявшим решение о применении данной меры защиты, о чем незамедлительно сообщается лицу, подлежащему защите.

 

Статья 71. Исполнение решения о применении  специальной меры защиты( 28.10.2011  N5170)

1. Об исполнении решения о применении специальной меры защиты в 3-дневный срок сообщается прокурору, применившему данную меру.

2. Исполнение специальной меры защиты и конкретных мер защиты, применяемых в ее рамках, обеспечивает Министерство внутренних дел Грузии.

 

Раздел III

Доказательства

 

Глава X

Доказательства, предмет и процесс доказывания

 

Статья 72. Недопустимые доказательства

1. Доказательства, полученные с существенным нарушением (Реш.Конст.Суда от 31.07.2015 N2/2/579), и иные доказательства, законно полученные на основании таких доказательств, если они ухудшают правовое положение обвиняемого, являются недопустимыми и не имеют юридической силы.

2. Доказательства также являются недопустимыми, если они получены с соблюдением порядка, установленного настоящим Кодексом, но не исключается разумное подозрение их возможной подмены, существенного изменения свойств и признаков или уничтожения оставшихся на них следов.

3. Бремя доказывания допустимости доказательств стороны обвинения и недопустимости доказательств стороны защиты возлагается на обвинителя.

4. Сторона обязана предоставить суду информацию о происхождении своих доказательств.

5. Вопрос о признании доказательств недопустимыми решается судом. Решение суда должно быть обоснованным. (14.06.2013 N741)

6. Недопустимые доказательства не могут быть положены в основу судебного решения.

 

Статья 73. Преюдиция (14.06.2013 N741)

1. В качестве доказательств без исследования принимаются:

а) общеизвестные факты;

б) приговор о судимости;

в) фактические обстоятельства, установленные приговором по другому уголовному делу, если ни один из участников процесса не ставит их под сомнение;

г) любые иные обстоятельства или факты, о которых могут договориться  стороны.

2. По инициативе стороны судом может быть отвергнут преюдициально установленный факт, если данный факт противоречит результатам    исследования доказательств в суде.

 

Статья 74. Показания обвиняемого

1. Показания обвиняемого – предоставленная им в суде информация об обстоятельствах уголовного дела.

2. Дача показаний – право обвиняемого.

3. Факт отказа обвиняемого от дачи показаний или дача им ложных показаний не могут расцениваться в качестве доказательства его вины.

4. Признания обвиняемого не могут быть положены в основу обвинительного приговора, если они не подтверждены другими доказательствами его виновности  (24.09.2010 N3616)

 

Статья 75. Показания свидетеля

1. Показания свидетеля не могут служить доказательством, если свидетель не укажет источник предоставленной информации. (21.02.2024 N4046)

11. При оценке достоверности показаний свидетеля, наряду с другими обстоятельствами, учитываются его способность правильно воспринимать, запоминать и воспроизводить обстоятельства, имеющие значение для дела. (21.02.2024 N4046)

2. При существенных расхождениях в информации, предоставленной лицом в ходе опроса, и его показаниях или в показаниях свидетеля сторона правомочна обратиться к судье с ходатайством о признании показания/показаний недопустимыми доказательствами. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016 года.)

3. Показания свидетеля являются недопустимыми доказательствами в случае, если протокол опроса данного свидетеля не был передан другой стороне в порядке, установленном статьей 83 настоящего Кодекса. (14.06.2013 N741)

 

Статья 76. Косвенные показания

1. Косвенными являются показания свидетеля, основывающиеся на информации, распространяемой другим лицом.

2. Косвенные показания допускаются только в случае указания лицом, дающим косвенные показания, источника информации, идентификация и проверка реального существования которого представляются возможными. (14.06.2013 N741)

3. Косвенные показания в ходе судебного рассмотрения дела по существу являются допустимыми доказательствами, если они подтверждаются другими доказательствами, не являющимися косвенными показаниями. (14.06.2013 N741) 

 

Статья 77. Вещественные доказательства

1. Образцы для сравнительного исследования являются заменяемыми вещественными доказательствами.

2. Вещественные доказательства должно быть подвергнуты осмотру и опечатаны; при осмотре должны быть выявлены и описаны индивидуальные и родовые признаки объекта.

3. Снятие печати и повторный осмотр вещественных доказательств допускаются.

4. В ходе рассмотрения дела по существу допустимыми являются только доказательства, аутентичность которых подтверждается. Допустимыми доказательствами являются также предварительно помеченные или (и) поддельные (симулятивные) предметы, документы, вещества или иные объекты, применяемые в рамках мероприятия, предусмотренного пунктом 21 статьи 7 Закона Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности. (19.12.2019 N5621)

 

Статья 78. Доказательственная сила документа

1. По требованию стороны документ имеет доказательственную силу, если известно его происхождение и он аутентичен. Доказательственную силу имеют также полностью или частично подмененные предварительно помеченные или (и) поддельные (симулятивные) документы в рамках контролируемой поставки, предусмотренной пунктом 21 статьи 7 Закона Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности». Документы или вещественные доказательства являются допустимыми доказательствами, если сторона может допросить в качестве свидетеля лицо, обнаружившее/создавшее их или (и) у которого они хранились до представления в суд. (19.12.2019 N5621)

2. Документ может одновременно являться вещественным доказательством по уголовному делу, если он обладает свойством незаменимости.

3. В случае, когда изъятый и приобщенный к уголовному делу документ необходим для текущего учета, отчетности или иных правомерных целей, он или его копия могут быть возвращены или переданы во временное пользование законному владельцу.

 

Статья 79. Хранение вещественных доказательств

1. Вещественные доказательства хранятся в условиях, исключающих их утрату и изменение свойств.

2. Вещественные доказательства, не подлежащие уничтожению, возврату собственнику или владельцу либо передаче государству, хранятся в течение срока хранения уголовного дела.

3. Драгоценные металлы, камни, денежные знаки, облигации и другие ценные бумаги, если их индивидуальные признаки не имеют  доказательственного значения, хранятся в банковских учреждениях.

4. Вещественные доказательства могут храниться также в других местах.

 

Статья 80. Решение о вещественных доказательствах до окончания уголовного процесса (29.07.2013 N893)

1. Следственный орган до окончания уголовного процесса возвращает собственнику или владельцу скоропортящиеся предметы, необходимые предметы повседневного обихода, домашний скот и птицу, если на них не наложен арест. До окончания уголовного процесса следственный орган может возвратить собственнику или владельцу транспортные средства, компьютерную систему или средства хранения компьютерных данных, если на них не наложен арест. (24.05.2022 N1575)

2. Если вещественным доказательством является транспортное средство, которое вопреки воле собственника/владельца выбыло из его законного владения, орган, осуществляющий производство по делу, непосредственно или через уполномоченный орган предлагает в письменной форме собственнику/законному владельцу, если такое лицо известно, возвратить себе принадлежащий ему предмет. Орган, осуществляющий производство по делу, должен направить письменное уведомление собственнику/законному  владельцу предмета сразу же после установления его личности. Получение письменного уведомления подтверждается соответствующим документом, представленным уполномоченным органом, или подписью собственника/законного владельца предмета на этом уведомлении, а в случае его отсутствия – соответственно подписью члена его семьи или (и) уполномоченного лица. Собственник/законный владелец транспортного средства в 90-дневный срок после получения письменного уведомления обеспечивает за свой счет возврат и транспортировку принадлежащего ему предмета. (8.06.2016 N5390)

3. В случае, если собственник  или законный владелец указанного в части   первой настоящей статьи предмета неизвестен, отсутствует документ, подтверждающий законное происхождение этого предмета, либо возврат указанного предмета невозможен по другим причинам, предмет может быть сдан соответствующему лицу (организации) для использования, хранения или ухода. (8.06.2016 N5390)

4. Если собственник/законный владелец не возвратил транспортное   средство в срок, установленный частью 2 настоящей статьи, а также если в90-дневный срок после изъятия транспортного средства не установлена личность его собственника или законного владельца либо в тот же срок ему не было вручено уведомление, транспортное средство постановлением прокурора возвращается лицу, которое его приобрело и которому на момент его приобретения не было известно о преступлении, совершенном в связи с транспортным  средством (добросовестный приобретатель). (8.06.2016 N5390)

5. Если лицу, приобретшему транспортное средство, на момент его приобретения было известно о преступлении, совершенном в связи с  транспортным  средством, или возврат транспортного средства в соответствии с частями 2 и 4 настоящей статьи невозможен по другой причине, прокурор обращается к судье-магистрату по месту производства следствия с обоснованным ходатайством по поводу обращения транспортного средства в государственную собственность. Судья-магистрат в порядке, установленном частью 3 статьи 206 настоящего Кодекса, рассматривает указанное ходатайство с участием всех  заинтересованных лиц не позднее 5 дней после его подачи и на основе оценки представленных доказательств принимает решение об   обращении транспортного средства в государственную собственность либо о возврате транспортного средства его добросовестному приобретателю. Пока не будет доказано обратное, лицо, приобретшее транспортное средство, считается добросовестным приобретателем. Бремя доказывания недобросовестности лица, приобретшего транспортное средство, возлагается на прокурора. (8.06.2016 N5390)

6. Определение, вынесенное судьей-магистратом в соответствии с частью 5 настоящей статьи, подлежит обжалованию прокурором или заинтересованным лицом в порядке, установленном статьей 207 настоящего Кодекса. (8.06.2016 N5390)

61. Если вещественным доказательством является древесное растение, незаконно добытое (в результате незаконной рубки или иным образом) на территории, находящейся в пределах границ государственного леса, границ охраняемой территории, в государственной собственности или в пределах административных границ муниципалитета (кроме территории, находящейся в частной собственности), прокурор правомочен по собственной инициативе или на основании обращения соответствующего органа, имеющего право отчуждать древесные растения, потребовать передачу указанного вещественного доказательства (древесного растения) с целью его отчуждения соответствующему органу, имеющему право отчуждать древесные растения. Сумма, полученная в результате отчуждения вещественного доказательства (древесного растения), до принятия итогового решения по уголовному делу размещается на счете соответствующего органа, имеющего право отчуждать древесные растения, и об этом уведомляется прокурор. (15.06.2023 N3163)

7. Разрешение вопроса о судьбе вещественных доказательств в соответствии с настоящей статьей не лишает заинтересованное лицо права на возбуждение спора о принадлежности предмета в порядке гражданского судопроизводства. (8.06.2016 N5390)

8. Распоряжение предметом, обращенным в государственную собственность, осуществляется в порядке, установленном законодательством Грузии. (8.06.2016 N5390)

 

Статья 81. Решение о вещественных доказательствах по окончании уголовного процесса

1. В приговоре, решении о прекращении уголовного преследования или (и) следствия вопрос о вещественных доказательствах должен решаться следующим образом:

а) орудие или предметы преступления, не имеющие ценности, подлежат уничтожению, а имеющие какую-либо ценность, – процессуальной  конфискации;

б) вещи, изъятые из обращения и имеющие какую-либо ценность, подлежат передаче соответствующему административному органу, а не имеющие ценности, – уничтожению;

в) иные вещи, не имеющие ценности, по ходатайству заинтересованного лица или административного органа подлежат передаче ему, а при отсутствии такого лица или органа – уничтожению;

в1) признанные вещественными доказательствами пули и гильзы передаются в Министерство внутренних дел Грузии для помещения в пулегильзотеку Министерства; (19.12.2019 N5621)

в2)  предусмотренные подпунктами «а»–«в» настоящей части вещественные доказательства на основании требования соответствующего административного органа в учебных/тренировочных или (и) научно-исследовательских целях могут быть переданы этому административному органу. Порядок передачи, хранения, применения и уничтожения в учебных/тренировочных или научно-исследовательских целях вещественных доказательств, предусмотренных подпунктами «а»–«в» настоящей части, утверждает Правительство Грузии постановлением; (19.12.2019 N5621)

г) доходы/имущество, добытые преступным путем, обращаются на возмещение ущерба, причиненного преступлением, после возмещения ущерба – на возмещение процессуальных расходов, а в случае неустановления лица, которому причинен ущерб, – подлежат передаче в государственный бюджет Грузии;

г1) при выносе обвинительного приговора в случае, предусмотренном частью 61 статьи 80 настоящего Кодекса, а также в случае прекращения уголовного преследования или (и) следствия на основании подпунктов «д»,     «е» или «и» части первой статьи 105 настоящего Кодекса либо в случае прекращения уголовного преследования на основании подпунктов «а», «б» или «в» части 2 той же статьи сумма, полученная в результате отчуждения древесного растения, остается на счете соответствующего органа, имеющего право отчуждать древесные растения, а в другом случае, предусмотренном статьей 105 настоящего Кодекса, соответствующая сумма, соответствующая рыночной стоимости древесного растения, выплачивается его законному собственнику; (15.12.2021 N1105)

д) все вещи и документы, принадлежащие потерпевшему, оправданному или другому лицу, за исключением обвиняемого и лица, несущего за них имущественную ответственность, возвращаются собственнику или владельцу.

2. Споры по поводу вещественных доказательств разрешаются в порядке гражданского судопроизводства. В случае возникновения такого спора вещественное доказательство хранится вместе с уголовным делом до вступления судебного решения в законную силу.

3. В случае порчи, утраты или уничтожения вещественного доказательства его собственник или владелец получает денежную компенсацию. Этот порядок не распространяется на имущество, подлежащее процессуальной конфискации, уничтожению и обращению на возмещение процессуальных расходов.

 

Статья 811. Уведомление уполномоченного органа в связи с решением о возврате вещественного доказательства до  окончания уголовного процесса и по окончании уголовного процесса

(9.06.2021 N615, ввести в действие с 1 сентября 2021 года.)

Если согласно материалам уголовного дела известно, что вещественное доказательство, в частности, транспортное средство или (и) его прицеп помещен на специализированную охраняемую стоянку юридического лица публичного права, действующего в сфере управления Министерства внутренних дел Грузии, – Центра управления общественной безопасностью «112», орган, ведущий уголовный процесс, должен предоставлять информацию относительно решения о возврате указанного вещественного доказательства также юридическому лицу публичного права, действующему в сфере управления Министерства внутренних дел Грузии, – Центру управления общественной безопасностью «112» в 15-дневный срок с момента окончательного разрешения вопроса в соответствии с частями первой – 6 статьи 80 и частью первой статьи 81 настоящего Кодекса.

 

Статья 82. Оценка доказательств

1. Доказательство подлежит оценке с точки зрения его релевантности к уголовному делу, допустимости и достоверности.

2. Доказательство не имеет заранее установленной силы.

3. Для признания лица виновным по обвинительному приговору необходима совокупность согласующихся между собой доказательств, не вызывающих разумных сомнений.

 

Статья 83. Обмен сторонами информацией о возможных доказательствах

1. На любой стадии уголовного процесса требование стороны защиты об ознакомлении с информацией стороны обвинения, которую сторона обвинения намеревается представить в суд в качестве доказательств, подлежит незамедлительному удовлетворению. Сторона обвинения также обязана в случае, предусмотренном настоящей частью, передать стороне защиты имеющиеся у нее оправдательные  доказательства.

2. После удовлетворения требования стороны защиты сторона обвинения вправе получить у стороны защиты информацию, которую сторона защиты намеревается представить в суд в качестве доказательств.

3. Непередача стороне после поступления требования об обмене информацией в полном объеме имеющихся на тот момент материалов влечет признание этих материалов недопустимыми доказательствами.

4. Об обмене между сторонами информацией, предусмотренной частями первой и 2 настоящей статьи, составляется протокол, копия которого направляется в суд вместе с уголовным делом.

5. Право стороны защиты на получение информации может быть ограничено судом по ходатайству стороны обвинения только в части информации, полученной в результате производства оперативно-розыскного мероприятия или тайного следственного действия, и только до досудебного заседания. (1.08.2014 N2634)

6. Не позднее чем за 5 дней до проведения досудебного заседания стороны должны представить друг другу и суду всю имеющуюся у них на тот момент информацию, которую они намереваются представить в суд в качестве доказательств ( 5.05.2011 N4631).

7. Стороны за свой счет должны обмениваться информацией в виде копий, а в случае с другими материалами – в виде справок. Допускается также осмотр вещественных доказательств, если это не влечет повреждения или уничтожения их самих или имеющихся на них следов.

8. До первого представления обвиняемого в суд стороны обязаны предоставить друг другу возможность ознакомиться с информацией и доказательствами, которые они намереваются представить в суд, а также вручить копии письменных доказательств  (7.12.2010 N3891)

 

Статья 831. Передача стороне защиты/ее ознакомление с возможными  доказательствами, добытыми по ходатайству стороны защиты

(17.10.2019 N5186)

1. Если сторона обвинения намеревается предъявить в суде в качестве доказательств предметы, документы, вещи, вещества, другие содержащие информацию объекты, добытые по ходатайству стороны защиты, она обязана в случае требования передать указанные материалы стороне защиты по завершении первичного исследования в порядке, установленном статьей 83 настоящего Кодекса.

2. Если сторона защиты желает провести экспертизу предметов, документов, вещей, веществ, других содержащих информацию объктов, добытых по ее ходатайству, и отсутствуют случаи, предусмотренные частями 32–35 статьи 144 настоящего Кодекса, сторона обвинения передает указанные материалы стороне защиты по завершении первичного исследования в порядке, установленном частью 3 той же статьи.

3. Если сторона обвинения не намеревается предъявить в суде в качестве доказательств предметы, документы, вещи, вещества, другие содержащие информацию объекты, добытые по ходатайству стороны защиты, или если сторона защиты не желает проводить экспертизу предметов, документов, вещей, веществ, других, содержащих информацию объектов, добытых по своему ходатайству, но ей требуется осмотреть указанные материалы, ознакомиться с их содержанием или произвести другое следственное действие, сторона обвинения обязана в случае требования передать указанные материалы/ознакомить с ними сторону защиты по завершении первичного исследования в порядке, установленном частью 7 статьи 83 настоящего Кодекса.

4. Если в случае, предусмотренном частью 3 настоящей статьи, сторона обвинения затягивает передачу соответствующих материалов стороне защиты/ ознакомление стороны защиты с соответствующими материалами, сторона защиты вправе обратиться в соответствующий районный (городской) суд по месту производства следствия с ходатайством о передаче ей указанных материалов/ее ознакомлении с указанными материалами в порядке, установленном частью 7 статьи 83 настоящего Кодекса. Указанное ходатайство рассматривается в порядке, установленном частью 3 статьи 144 этого же Кодекса.

 

Статья 84. (14.06.2013 N741)

 

Глава XI

Процессуальная ответственность за невыполнение процессуальных

обязанностей и нарушение порядка в суде

 

Статья 85.  Ответственность за неисполнение процессуальных обязанностей и  нарушение порядка в суде ( 28.10.2011 N5170)

1. Соблюдение  порядка в суде обеспечивает лицо, определенное  председателем  суда. Соблюдение  порядка в зале судебного заседания обеспечивает председательствующий в заседании, который правомочен ограничивать число присутствующих в заседании лиц с учетом количества мест, предназначенных для лиц, присутствующих в зале суда.

2. В случае нарушения порядка в судебном заседании, неподчинения распоряжениям председательствующего в заседании или проявления неуважения к суду участником процесса или (и) присутствующим в судебном  заседании лицом председательствующий в заседании делает ему устное замечание и призывает его прекратить ненадлежащее поведение. В случае неподчинения указанному призыву председательствующий в судебном заседании путем совещания на месте выносит распоряжение о наложении штрафа или (и) об удалении лица из зала судебного заседания. Если удаленное лицо вновь  продолжает нарушать порядок, по указанию судьи судебный мандатури обеспечивает его выведение из суда; при этом в отношении указанного лица могут применяться предусмотренные настоящей статьей штраф или заключение под стражу.(04.10.2013 N1443)

3. Если распоряжение председательствующего в заседании об удалении из зала судебного заседания касается обвинителя или адвоката, слушание уголовного дела откладывается, за исключением случая, когда обвинение или защиту одного лица с самого начала осуществляли несколько обвинителей или несколько адвокатов. О ненадлежащем поведении удаленного обвинителя или адвоката суд выносит частное определение, которое направляется соответственно в Генеральную прокуратуру Грузии или Объединение адвокатов. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)

4. В случае, если обвиняемый был удален из зала судебного заседания, итоговое решение суда оглашается в его присутствии, если же он продолжает нарушать порядок,  решение  оглашается в отсутствие обвиняемого.  После этого ему под расписку вручается копия решения.

5. Лицо считается удаленным из зала судебного заседания до окончания разбирательства дела по данному обвинению в суде той же инстанции. На основании мотивированного ходатайства стороны председательствующий в судебном заседании  правомочен предоставить удаленному лицу возможность вернуться в заседание. Удаленное лицо будет возвращено в заседание и в случае удовлетворения соответствующим судом жалобы этого лица о признании его удаления из зала судебного заседания незаконным и его возвращении в  заседание. (04.10.2013 N1443)

6. Лицо, нарушающее порядок в судебном заседании, в том числе – удаленное лицо, может быть по распоряжению председательствующего в заседании подвергнуто штрафу в размере от 50 до 500 лари, на производство чего выдается исполнительный лист. Если лицо, подвергнутое штрафу, продолжает нарушать порядок, председательствующий в заседании может незамедлительно увеличить размер штрафа в пределах, определенных настоящей частью. (14.06.2013 N741)

7. Если деяние лица в судебном заседании направлено на срыв процесса или является проявлением явного или (и) грубого неуважения к суду, участнику процесса или стороне, судебный мандатури по указанию председательствующего в заседании обеспечивает задержание лица и составление протокола задержания, при этом председательствующий в заседании составляет обращение, в котором описывает нарушение, и направляет его суду (судье), уполномоченному на издание  распоряжения. Задержанное лицо незамедлительно, но не позднее 24 часов должно быть представлено суду, в который было направлено обращение и уполномоченному вынести распоряжение о заключении данного лица под стражу на срок до 30 суток.

8. Если суд установит, что лицу однажды уже было назначено заключение под стражу, предусмотренное настоящей статьей, он вправе вынести распоряжение о заключении данного лица под стражу на срок до 60 суток.

9. В районных (городских) судах, где дела рассматривают два или более судей, распоряжение выносит председатель суда, если же нарушение имело место в заседании, состоявшемся с участием председателя суда, распоряжение выносит определенный им другой судья. В районных (городских) судах, где дела рассматриваются судьей единолично, распоряжение выносит председатель ближайшего районного (городского) суда. Если предусмотренное настоящей частью нарушение имело место при рассмотрении дела судьей-магистратом, распоряжение выносит председатель районного (городского) суда, в состав которого входит этот судья-магистрат.

10. В Апелляционном суде распоряжение выносит председатель суда, если же нарушение имело место в заседании, состоявшемся с участием председателя суда, распоряжение выносит его заместитель или определенный им другой судья.

11. При рассмотрении дела в  Верховном Суде Грузии, за исключением Большой палаты, распоряжение выносит председатель одной из палат. При рассмотрении дела в Большой палате Верховного Суда Грузии распоряжение выносит судья, не участвовавший в рассмотрении дела. Задержанное лицо в случае необходимости может быть передано полиции.

12. Если распоряжение о заключении под стражу было вынесено в отношении участника процесса, судебное заседание может быть  отложено на указанный срок. Распоряжение выносится на основании устного слушания, незамедлительно после представления задержанного лица, но не позднее 24 часов.

13. В случае нарушения порядка в суде, проявления неуважения к суду или препятствования нормальному функционированию суда судебный мандатури правомочен задержать лицо, нарушающее порядок, о чем составляет протокол задержания. Судебный мандатури обязан незамедлительно, но не позднее 24 часов представить задержанное лицо председателю того же суда, а в Верховном Суде Грузии – заместителю Председателя Верховного Суда. Председатель суда, а в Верховном Суде Грузии –  заместитель Председателя Верховного Суда незамедлительно после представления задержанного лица, но не позднее 24 часов, правомочен применить в отношении нарушителя полномочия, предусмотренные настоящей статьей.

14. Предусмотренное настоящей статьей распоряжение, кроме распоряжения о заключении под стражу, может быть вынесено без устного слушания, и подлежит обжалованию в порядке, установленном частью 16 этой же статьи, лицом, на которое распространяется распоряжение. Судья, рассматривающий указанную жалобу, определением принимает одно из следующих решений:  (04.10.2013 N1443)

а) об отказе в удовлетворении жалобы и оставлении обжалуемого распоряжения без изменений;

б) об удовлетворении жалобы и отмене распоряжения о наложении штрафа на лицо или (и) о его возвращении в заседание

141. Обжалование распоряжения председательствующего в судебном заседании о наложении штрафа приостанавливает исполнение этого распоряжения.(04.10.2013 N1443)

142. Распоряжение председательствующего в судебном заседании о наложении штрафа или (и) удалении из зала судебного заседания передается лицу, в отношении которого была применена указанная мера, не позднее 24 часов после вынесения распоряжения. (04.10.2013 N1443) 

15. При рассмотрении дела о заключении под стражу, предусмотренного настоящей статьей, суд извещает задержанное лицо о времени и месте разбирательства дела. Неявка стороны не влечет отложения заседания. Разбирательство дела начинается докладом председательствующего в заседании, который объявляет, в отношении кого может быть применено заключение под стражу, разъясняет лицам, участвующим в разбирательстве дела,  их права и обязанности, публично зачитывает составленное обращение о нарушении порядка и заслушивает выступления лиц, участвующих в разбирательстве дела. При устном слушании нарушившему лицу/его адвокату предоставляется возможность высказать в суде собственные соображения и дать объяснения  по поводу законности задержания  и меры ответственности. Председатель суда (судья), заслушав стороны, путем совещания на месте выносит распоряжение о применении заключения по стражу. Суд, вынесший распоряжение, незамедлительно передает копию распоряжения нарушителю, а также  направляет копию распоряжения в правоохранительные органы для исполнения. Срок задержания засчитывается в общий срок содержания под стражей.

16. Распоряжение о заключении под стражу вступает в силу незамедлительно. Оно может быть обжаловано лицом, в отношении которого применено заключение под стражу, в течение 48 часов после вручения ему копии распоряжения в соответствующем порядке. Поступившую жалобу  суд незамедлительно направляет в соответствующий суд. Распоряжение председателя или судьи суда первой  инстанции обжалуется в однократном порядке председателю Апелляционного суда. Распоряжение председателя, заместителя председателя или судьи Апелляционного суда в однократном порядке обжалуется председателю Палаты по административным делам Верховного Суда Грузии. Распоряжение заместителя Председателя Верховного Суда Грузии или председателя палаты, за исключением Большой палаты, в однократном порядке обжалуется Председателю Верховного Суда Грузии. Распоряжение судьи о нарушении порядка в Большой палате Верховного Суда Грузии в однократном порядке обжалуется судье, не участвовавшему в разбирательстве дела. Жалоба рассматривается без устного слушания, и срок ее рассмотрения не должен превышать 24 часов после подачи жалобы. Судья, рассматривающий указанную жалобу, определением принимает одно из следующих решений:   (04.10.2013 N1443)

а) об отказе в удовлетворении жалобы и оставлении обжалуемого распоряжения без изменений;

б) об удовлетворении жалобы, отмене распоряжения о заключении лица под стражу и его освобождении из-под стражи.

17. (14.06.2013 N741)

 

Глава XII

Процессуальные сроки и издержки

 

Статья 86. Порядок исчисления процессуальных сроков

1. Сроки, установленные настоящим Кодексом, исчисляются часами, сутками, месяцами. При исчислении сроков не принимаются во внимание тот час и те сутки, которыми начинается течение срока, за исключением сроков задержания и ареста, исчисляемых минутами.

11. При исчислении сроков производства тайного следственного действия не принимаются во внимание те сутки и тот час, которыми начинается тайное следственное действие. (6.09.2022 N1722)

2. В процессуальный срок включается и нерабочее время, в том числе – выходные и праздничные дни.

3. Срок, исчисляемый сутками, истекает в 24 часа последних суток. Срок, исчисляемый месяцами, истекает в соответствующее число последнего месяца, а если последний месяц не имеет соответствующего числа, - в последние сутки этого месяца.

 

 Статья 87. Соблюдение срока

1. Жалоба, ходатайство или иной документ до истечения срока должны быть сданы лицу, правомочному их принять.

2. Жалоба, ходатайство или иной документ могут быть любым способом сданы лицу, правомочному их принять.

3. По решению суда срок, за исключением срока задержания и заключения под стражу, не считается пропущенным, если он пропущен по причине действия непреодолимой силы (форс-мажора).

 

Статья 88. Последствия пропуска  срока

Процессуальные действия, произведенные по истечении установленного для них срока, считаются  недействительными, если пропущенный срок не будет восстановлен.

 

Статья 89. Восстановление пропущенного срока

1. Суд вправе по ходатайству стороны восстановить пропущенный по уважительной причине срок, если это не влечет неправомерного ограничения прав и гарантий обвиняемого.

2. Ходатайство о восстановлении пропущенного срока должно быть подано в суд в письменной форме в течение одной недели после устранения уважительной причины. Суд рассматривает этот вопрос без устного слушания, в 10-дневный срок.

3. Бремя доказывания уважительности причин пропуска срока возлагается на лицо, пропустившее срок.

4. Решение суда по ходатайству о восстановлении пропущенного срока окончательно и обжалованию не подлежит.

 

Статья 90. Процессуальные издержки

1. К процессуальным издержкам относятся:

а) расходы по оплате  услуг адвоката обвиняемого;

б) расходы, связанные с явкой эксперта и оплатой его деятельности;

в) расходы, связанные с явкой переводчика и оплатой его деятельности;

г) расходы, связанные с явкой свидетеля;

д) расходы по хранению и пересылке вещественных доказательств;

е) расходы, связанные с производством следственных действий, осуществляемых по ходатайству обвиняемого или его адвоката за счет государственного бюджета;

ж) расходы, связанные со снятием копий с информации, передаваемой стороной обвинения стороне защиты;

з) расходы, связанные  с явкой и участием в судебном разбирательстве  присяжных заседателей;

и) расходы, связанные со сбором доказательств.

2. Возмещение эксперту или переводчику не выплачивается, если государством за их деятельность назначена заработная плата.

 

Статья 91. Взыскание процессуальных издержек

1. Издержки по оплате услуг адвоката обвиняемого возмещаются непосредственно обвиняемым, а если защита осуществляется за государственный счет, - из государственного бюджета.

2. На осужденного возлагается обязанность возмещения издержек по приглашению им самим или его адвокатом потерпевшего, свидетеля, переводчика и эксперта, хранению и пересылке представленных вещественных доказательств, производству следственных действий, проводимых по ходатайству его самого или (и)  его адвоката, издержки по снятию копий с информации, полученной от стороны обвинения. Суд вправе в случае неплатежеспособности полностью или частично освободить осужденного от уплаты процессуальных издержек.

3. В случае осуждения нескольких лиц процессуальные издержки возмещаются каждым из них в долях  с учетом степени обвинения и строгости назначенного наказания.

4. Наследники умершего обвиняемого или осужденного освобождаются от уплаты процессуальных издержек.

5. Справку о своих процессуальных издержках  на стадии следствия составляет и представляет ее судье, рассматривающему дело по существу,  прокурор. В случае изменения своих процессуальных издержек при рассмотрении дела по существу  прокурор обязан отразить соответствующие изменения в справке и представить ее суду.

6. В случае неявки участника процесса без уважительных причин возмещение расходов по отложению судебного разбирательства по этой причине  возлагается на указанное лицо.

7. Методику исчисления судебных издержек устанавливает Высший совет юстиции Грузии.

8. В случае неявки участника процесса в суд без уважительных причин председательствующий в заседании распоряжением налагает на него штраф в размере от 100 до 500 лари, что не освобождает участника процесса от обязанности явки. (Это распоряжение обжалованию не подлежит.) Размер штрафа должен носить сдерживающий характер, быть пропорциональным причиненному вреду и соответствовать финансовому положению лица. (14.06.2013 N741)

(Признать утратившими силу применительно к пункту первому статьи 42 Конституции Грузии слова: «Это распоряжение обжалованию не подлежит» в части 8 статьи 91) (Решение распорядительного заседания первой коллегии Конституционного Суда Грузии от 13 октября    2017 года  № 1/20/1219,1236)

 

Статья 92. Возмещение вреда

1. Лицо вправе в порядке гражданского/административного судопроизводства потребовать и получить возмещение вреда, причиненного незаконным  процессуальным действием и незаконным решением.

2. Лицо вправе в порядке гражданского судопроизводства потребовать возмещение причиненного вреда.

 

Глава XIII

Ходатайство, жалоба и общий порядок их рассмотрения

 

Статья 93. Право и порядок заявления ходатайства

1. Стороны могут заявлять ходатайства в случаях, прямо предусмотренных настоящим Кодексом, и в установленном порядке на любой стадии уголовного процесса.

2. Ходатайство может быть письменным или устным. Письменное ходатайство должно быть приобщено к уголовному делу. Устное ходатайство должно быть занесено в протокол. При рассмотрении дела в суде ходатайство должно быть заявлено в суде в письменной форме, за исключением случаев, когда сторона заявляет ходатайство на основании  новых существенных обстоятельств в том же судебном заседании. Ходатайство должно быть обоснованным, в нем должно быть конкретно изложены вначале требование, а затем аргументация требования, и оно должно касаться только обстоятельств, непосредственно связанных с вопросами, поставленными в ходатайстве.

3. Сторона, заявившая  ходатайство, вправе отозвать его до разрешения ходатайства.

4. Ходатайство того же содержания, что и ходатайство, по которому уже было принято решение, рассмотрению в том же суде не подлежит.

5. Ходатайство, заявленное на стадии следствия, подлежит рассмотрению и разрешению не позднее 3 дней  с момента его заявления, а в суде – немедленно, за исключением случаев, прямо предусмотренных настоящим Кодексом.

6. В ходе рассмотрения дела в суде суд определяет стороне разумные сроки для заявления и обоснования ходатайства.

7. Суд определяет стороне разумные сроки для выражения позиции в связи с ходатайством, заявленным в ходе рассмотрения дела в суде.

 

Статья 94. Разрешение ходатайства

1. Ходатайство подлежит удовлетворению, если выполнение изложенного в нем требования способствует осуществлению задач уголовного процесса, а если ходатайство направлено на затягивание уголовного процесса или  воспрепятствование ему, - в его удовлетворении должно быть отказано.

2. Автор ходатайства обосновывает его  устно.

3. Если в судебном заседании участвует лицо, интересы которого затрагивает ходатайство, а также его адвокат, им тоже предоставляется возможность дать объяснения и сформулировать свои соображения.

4. В результате рассмотрения ходатайства уполномоченное лицо принимает решение об его удовлетворении, частичном удовлетворении или отклонении.

5. О результатах рассмотрения ходатайства незамедлительно сообщается его автору. Если автору ходатайства было отказано в его удовлетворении, ему  в порядке, установленном настоящим Кодексом, вручается копия решения.

6. При заявлении ходатайства суду представляются копии материалов уголовного дела, необходимые для его рассмотрения.

 

Статья 95. Право и порядок подачи жалобы

1. Участники уголовного процесса вправе в случаях, прямо предусмотренных настоящим Кодексом, и в установленном настоящим Кодексом порядке обжаловать действия или решения суда, прокурора, следователя.(24.07.2014 N2518)

2. Жалоба на действия или решения суда подается в суд, принявший решение.

3.  Жалоба должна быть изложена в письменной форме. Она должна быть приобщена к уголовному делу.

4. Жалоба подается в стольких экземплярах, чтобы обеспечивалось ее вручение участникам  рассмотрения жалобы.

5. Жалоба может подаваться на любой стадии уголовного процесса, в случаях, прямо предусмотренных настоящим Кодексом, и в установленном порядке.

6. Если настоящим Кодексом не установлено иное, жалоба может быть подана в 10-дневный срок после того, как жалобщику стало известно о деянии или решении, которое он считает незаконным и необоснованным.

7. В жалобе должно указываться, какие требования были нарушены при принятии обжалуемого решения и в чем выразилось ошибочность положений обжалуемого решения. К жалобе должны прилагаться материалы, обосновывающие указанные в ней обстоятельства, в том числе – новые обстоятельства, которые не были известны при принятии обжалуемого решения.

8. До разрешения жалобы сторона, подавшая эту жалобу, вправе отозвать ее.

 

Статья 96. Приостановление исполнения обжалуемого  решения в связи с подачей жалобы

В случае, прямо предусмотренном настоящим Кодексом, подача жалобы приостанавливает исполнение обжалуемого решения. В иных случаях подача жалобы приостанавливает исполнение обжалуемого решения, если это по ходатайству стороны сочтет необходимым орган или лицо, рассматривающие жалобу.

 

Статья 97. Общий порядок рассмотрения жалобы

1. Жалоба не может рассматриваться лицом, действие или решение которого обжалуется.

2. Орган или лицо, рассматривающее жалобу, обязано в пределах своих полномочий немедленно принимать меры к восстановлению нарушенных прав и законных интересов участников уголовного процесса и других лиц.

3. Если настоящим Кодексом не установлено иное, жалоба подлежит рассмотрению и разрешению в 3-дневный срок после вручения жалобы органу или лицу, уполномоченному принимать решение по жалобе.

 

Статья 98. Решение по жалобе

1. В результате рассмотрения жалобы может быть принято одно из следующих решений:

а) об отмене или изменении обжалуемого решения или его части;

б) об отклонении жалобы.

2. К уголовному делу должны быть приобщены жалоба и принятое решение.

 

 Статья 99. Уведомление о решении по жалобе

О решении, принятом в результате рассмотрения жалобы, немедленно сообщается жалобщику. Если жалобщику отказано в удовлетворении жалобы, ему в порядке, установленном настоящим Кодексом, вручается копия решения.

 

Особенная часть

 

Раздел IV

Следствие

 

Глава XIV

Основания следствия

 

Статья 100. Обязанность начать следствие

1. В случае получения информации о преступлении следователь, прокурор обязаны начать следствие. О начале следствия следователь должен немедленно сообщить прокурору.

2. (7.12.2010 N3891)

 

Статья 101. Информация о преступлении

1. Основанием для начала следствия является информация о преступлении, поступившая к следователю или прокурору, выявленная в ходе уголовного процесса или опубликованная в массмедиа.

2. Информация о преступлении может быть письменной, устной или зафиксированной иным образом.

21. Лицо, заявившее о преступлении, вправе получить письменную справку, удостоверяющую сделанное им сообщение о преступлении. (24.07.2014 N2518)

3. Об устном сообщении о преступлении составляется протокол, подписываемый заявителем и должностным лицом, принявшим заявление. Следователь правомочен начать расследование на основании анонимного сообщения о преступлении. Не допускается осуществление уголовного  преследования в отношении лица только на основании анонимного сообщения. (24.07.2014 N2518)

4. Заявитель, достигший 14 лет, предупреждается об ответственности за ложный донос под подписку.

 

Статья 102. Направление дела по подследственности

Если после начала следствия выяснилось, что расследование уголовного дела относится к компетенции другого следственного органа, прокурор после производства неотложных следственных действий немедленно направляет дело по подследственности.

 

Статья 103. Сроки следствия

Следствие ведется в разумные сроки, но не более срока давности уголовного преследования, установленного Уголовным кодексом Грузии для соответствующего преследования.

 

 Статья 104. Недопустимость разглашения данных следствия

1. Прокурор/следователь обязан обеспечить, чтобы информация о ходе следствия не была предана огласке. С этой целью он правомочен обязать участников уголовного процесса без его разрешения не разглашать имеющиеся в деле сведения и предупредить об уголовной ответственности за это (  22.05.2012 N6253).

2. Исходя из интересов правосудия и сторон суд на любой стадии следствия и судебного разбирательства дела вправе по ходатайству сторон или собственной инициативе принять в отношении участников дела или (и) лиц, находящихся в зале судебного заседания, решение о защите определенных сведений  рассматриваемого дела от публичного распространения. Нарушение указанного требования влечет уголовную ответственность в порядке, установленном законодательством Грузии.

 

Статья 105. Основания для прекращения следствия или (и) неначала  либо  прекращения уголовного  преследования

1. Следствие подлежит  прекращению, а уголовное преследование не должно быть начато или подлежит прекращению:

а) при отсутствии деяния, предусмотренного уголовным законом;

б) в случае, если деяние  не является противоправным;

в) в случае, если новый закон отменяет преступность деяния;

г) в случае признания закона, на котором основывается обвинение, неконституционным;

д) в случае истечения срока давности уголовного преследования, установленного Уголовным кодексом Грузии;

е) в случае издания акта об амнистии, освобождающего лицо от уголовной ответственности и наказания за совершенное деяние; 

ж) при наличии вступившего в законную силу приговора суда по тому же обвинению или (и) определения суда о прекращении уголовного преследования по тому же обвинению;

з) при наличии постановления прокурора о прекращении уголовного преследования или (и) следствия;

и) при отказе прокурора от обвинения в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, и в установленном порядке;

к) в случае добровольного отказа от преступления (статья 21 Уголовного кодекса Грузии);

л) в случае деятельного раскаяния (случаи, предусмотренные статьями68 и 322 Уголовного кодекса Грузии и примечаниями к статьям 1641, 203, 221, 223, 2231, 2233, 2234, 236, 260, 339, 3391, 3481, 371, 375, 388 и 389 того же Кодекса); (18.04.2018 N2153)

 м) в случае изменения обстановки.

2. Кроме случаев, предусмотренных частью первой настоящей статьи, уголовное преследование не начинается, а начатое преследование подлежит прекращению, если:

а) лицо не достигло возраста наступления уголовной ответственности;

б) лицо при совершении преступления было невменяемым, что подтверждается заключением судебно-психиатрической экспертизы;(14.06.2013 N741)

в) обвиняемый умер;

г) деяние, предусмотренное статьями 2862, 3221, 344 или 362 Уголовного кодекса Грузии, совершено лицом ввиду того, что оно являлось потерпевшим в результате совершения преступления, предусмотренного  статьей 1431 или (и) 1432 Уголовного кодекса Грузии.  (27.04.2021 N461, ввести в действие на 15-й день после опубликования.)

3. Уголовное преследование может также не начинаться или прекратиться, если оно противоречит руководящим принципам уголовной политики.(30.05.2013 N662)

4.  иск. (12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

5.  иск. (12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

6.  иск. (12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 106. Решение о прекращении следствия или (и) уголовного преследования

1. Решение о прекращении следствия или (и) уголовного преследования, кроме случая, предусмотренного частью 3 настоящей статьи, постановлением принимает прокурор. Копия этого постановления направляется прокурором  потерпевшему в недельный срок после принятия решения. До вынесения постановления о прекращении уголовного преследования с применением дискреционного полномочия прокурор обязан уведомить об этом потерпевшего и составить протокол в порядке, установленном частью 51 статьи 56 настоящего Кодекса. (26.07.2014 N2539)

11. Потерпевший вправе обжаловать в однократном порядке постановление прокурора о прекращении следствия или (и) уголовного преследования вышестоящему прокурору. Решение вышестоящего прокурора окончательно и обжалованию не подлежит, кроме случаев совершения особо тяжких преступлений, насилия в семье, предусмотренного статьей 1261 Уголовного кодекса Грузии, семейного преступления, предусмотренного статьей 111 того же Кодекса, или преступлений, согласно закону подследственных Специальной следственной службе. В таком случае, если вышестоящий прокурор не удовлетворит жалобу, потерпевший вправе обжаловать решение прокурора в районный (городской) суд по месту производства следствия. Суд выносит определение в 15-дневный срок, в устном слушании или без такового. Принятое судом решение обжалованию не подлежит. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

2. О решении, указанном в части первой настоящей статьи, сообщается обвиняемому, его адвокату и потерпевшему.

3. Если уголовное преследование прекращается на основании подпункта «б» части 2 статьи 105 настоящего Кодекса, прокурор вправе обратиться в соответствующий суд по подсудности с ходатайством о принятии решения, предусмотренного частью 2 статьи 191 настоящего Кодекса. (26.07.2014 N2539)

 

Статья 107. Обжалование определения о прекращении уголовного  преследования

1.  Определение о прекращении уголовного  преследования может быть обжаловано прокурором.

2. Суд вправе рассмотреть жалобу, предусмотренную настоящей статьей, без устного слушания. В случае с устным слушанием суд провозглашает резолютивную часть определения.

3. Определение, вынесенное по жалобе, предусмотренной настоящей статьей, обжалованию не подлежит.

 

Статья 108. Возобновление прекращенного уголовного преследования 

1. Если вышестоящий прокурор отменил постановление о прекращении уголовного преследования или суд отменил постановление/определение о прекращении уголовного преследования и не истек срок давности привлечения к уголовной ответственности, уголовное преследование возобновляется. В таком случае Генеральный прокурор Грузии или уполномоченное им лицо возлагает обязательство по возобновлению уголовного преследования и осуществлению иной прокурорской деятельности на другого прокурора. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

2. О возобновлении уголовного преследования в письменной форме сообщается обвиняемому, его адвокату и потерпевшему.

 

Статья 109. Соединение уголовных дел

Соединение уголовных дел на стадии следствия производится постановлением прокурора, а в суде - определением суда по ходатайству стороны.

 

Статья 110. Выделение уголовного дела

1. На стадии следствия прокурор вправе из уголовного дела  выделить уголовное дело в отдельное производство.

2. Выделение  в суде уголовного дела в отдельное производство из уголовного дела производится определением суда по ходатайству стороны.

 

Глава XV

Следственные действия

 

Статья 111. Общий порядок производства следственных действий

1. Стороны при производстве следственных действий в порядке, установленном настоящим Кодексом, имеют равные права и обязанности. Стороны производят следственные действия в порядке, установленном настоящим Кодексом, и в установленных пределах. По обоснованному ходатайству стороны защиты, на основании определения суда следственные действия производит следователь, который не может являться лицом, ведущим следствие по данному делу. Следователя подбирает руководитель следственного органа, о его личности и контактных данных сторона защиты уведомляется до проведения следственных действий по ходатайству. В этом случае возмещение расходов, связанных с производством следственных действий, возлагается на обвиняемого, кроме случая представления обвиняемым в суд доказательств, подтверждающих невозможность возмещения им указанных расходов. Сторона защиты вправе участвовать в следственных действиях, производимых по ее требованию. (14.06.2013 N741)

2. Право стороны защиты на обращение в суд с ходатайством о производстве следственных действий не распространяется на обстоятельства, предусмотренные частью 5 статьи 112 настоящего Кодекса. Сторона защиты не вправе производить без разрешения суда следственные действия, для производства которых согласно настоящему Кодексу необходимо такое разрешение. (14.06.2013 N741)

  3. До начала следственного действия лицо, осуществляющее производство следственного действия, разъясняет его участникам права и обязанности и правила производства следственного действия. Лицо, осуществляющее производство следственного действия, обязано обеспечить  возможность осуществления прав его участников.

4. Если основанием производства следственного действия является постановление следователя или определение суда, следователь ознакомляет с ним лицо, для которого исполнение постановления (определения) является  обязательным, что лицо подтверждает подписью.

5. Производство следственных действий в ночное время не допускается, за исключением случаев неотложной необходимости. Следственное действие должно быть произведено в разумный срок ( 24.09.2010 N3616).

6. При производстве следственных действий могут применяться научно-технические средства и методы обнаружения, фиксации и изъятия следов преступления и вещественных доказательств.

7. В случае оказания сопротивления производству следственных действий допускается применение пропорциональных мер принуждения.

8. Применение при производстве следственных действий  других методов и средств хирургического или медицинского исследования, вызывающих сильные болевые ощущения, допускается  только в исключительных случаях с согласия этого лица. Если данное лицо не достигло 16 лет или страдает психическим заболеванием, необходимо согласие родителя, опекуна или попечителя либо определение суда.

9. Если производство следственного действия требует особых профессиональных знаний, сторона производит  его с участием эксперта. Если следственное действие предусматривает обнажение, по требованию освидетельствуемого лица эксперт и сторона должны быть одного пола с освидетельствуемым (24.09.2010 N3616).

 

Статья 112. Следственные действия, производимые по определению суда

1. Следственные действия, ограничивающие неприкосновенность частной собственности, владения или личной жизни, производятся на основании определения суда по ходатайству стороны. Судья разрешает ходатайство без устного слушания не позднее 24-часов после поступления ходатайства и необходимой для его рассмотрения информации. Судья вправе рассмотреть ходатайство с участием стороны, заявившей ходатайство. В этом случае при рассмотрении ходатайства применяется порядок, предусмотренный статьей 206 настоящего Кодекса. Для производства следственных действий, предусмотренных настоящей частью, без определения суда достаточно согласия сособственника или совладельца либо одной стороны коммуникации.

2. В определении суда должны указываться: дата и место его составления; имя и фамилия судьи; лицо, обратившееся к нему с ходатайством; распоряжение о производстве следственного действия с точным указанием его сущности и того, на кого оно распространяется; срок действия определения; лицо или орган, который должен исполнить определение; подпись судьи. (24.05.2022 N1575)

3. В определении о производстве обыска или выемки также должны указываться:  движимое и недвижимое имущество, где разрешается производство следственного действия, и физическое или юридическое лицо, владеющее им (если его личность известна); физическое лицо, личный обыск которого должен  производиться;  предмет, вещь, вещество или иные объекты, которые предполагается обнаружить и изъять при обыске или выемке и их родовые признаки; право на применение пропорциональной меры принуждения при оказании сопротивления. Определение (кроме определения, вынесенного в рамках международного сотрудничества в области уголовного права) об обыске или выемке утрачивает силу, если производство этого следственного действия не было начато в 30-дневный срок. (24.05.2022 N1575)

31. В определении об истребовании документа или информации из компьютерной системы или средства хранения компьютерных данных также должны указываться: физическое или юридическое лицо, у которого должна быть истребована информация, содержащаяся в компьютерной системе или средстве хранения компьютерных данных (если его личность известна); по родовому признаку – компьютерная система или средство хранения компьютерных данных, из которых должны быть истребованы компьютерные данные; предполагаемые документ или информация, истребуемые из компьютерной системы или средства хранения компьютерных данных; право на применение пропорциональной меры принуждения при оказании сопротивления. Определение (кроме определения, вынесенного в рамках международного сотрудничества в области уголовного права) об истребовании документа или информации из компьютерной системы или средства хранения компьютерных данных утрачивает силу, если производство этого следственного действия не было начато в 30-дневный срок. (24.05.2022 N1575)

4. В определении о наложении ареста и изъятии отправления, осуществленного техническим средством коммуникации, должны также указываться: имя и фамилия лица, которому посылается  подлежащее аресту отправление; имя и фамилия, адрес отправителя (если он известен); вид арестованного отправления; срок наложения ареста; наименование учреждения, которому поручается задержать отправление; право следователя на осмотр и изъятие отправления.

5. Следственное действие, предусмотренное частью первой настоящей статьи, при неотложной необходимости, когда промедление может повлечь уничтожение важных для следствия фактических данных или когда промедление делает невозможным сбор указанных данных либо когда необходимые для дела предмет, документ, вещество или иной объект, содержащий информацию, были обнаружены при производстве другого следственного действия (при обнаружении только в результате поверхностного осмотра) или когда существует реальная опасность посягательства на жизнь или здоровье, может производиться и без определения суда, о чем прокурор должен сообщить судье, на территории действия которого было произведено указанное следственное действие, или судье по месту производства следствия в течение 24 часов после начала следственного действия, передав материалы уголовного дела (или их копии), подтверждающие необходимость производства неотложного следственного действия. Судья, не позднее 24 часов  после поступления материалов, разрешает ходатайство без устного слушания. Судья вправе рассмотреть ходатайство с участием сторон (если уголовное преследование было начато) и лица, в отношении которого было произведено следственное действие. При рассмотрении ходатайства судья проверяет законность следственного действия, произведенного без судебного решения. Судья вправе вызвать для дачи объяснений лицо, осуществившее производство следственного действия без определения суда. В этом случае при рассмотрении ходатайства применяется порядок, предусмотренный статьей 206 настоящего Кодекса.(22.06.2012 N6549)

6. После рассмотрения материалов суд выносит определение:

а) о признании произведенного следственного действия законным;

б) о признании произведенного следственного действия незаконным и полученной информации недопустимыми доказательствами.

7. Суд вправе рассмотреть ходатайство по вопросам, предусмотренным настоящей статьей, без устного слушания.

8. Определение суда, вынесенное на основании настоящей статьи, обжалуется в порядке, предусмотренном статьей 207 настоящего Кодекса. Срок обжалования определения исчисляется  с момента исполнения определения.

 

Статья 113. Порядок опроса

(18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016.)

1. Любое лицо, которое может владеть информацией, имеющей значение для дела, может быть добровольно опрошено сторонами. Не допускается принуждение опрашиваемого лица к представлению доказательств или выдаче информации.

2. Опрашиваемое лицо вправе за свой счет пользоваться услугами адвоката, не разглашать информацию в ущерб себе или (и) близкому родственнику. Сторона, производящая опрос, должна предоставить опрашиваемому лицу разъяснения по поводу указанных прав, а также прав, предусмотренных статьей 50 настоящего Кодекса, до начала опроса.

3. До начала опроса должны быть установлены личность опрашиваемого лица и иная необходимая информация. Эта информация должна быть указана в протоколе опроса.

4. Сторона, производящая опрос, обязана объяснить опрашиваемому лицу, что опрос является добровольным. Об объяснении должно быть указано в протоколе опроса.

5. Опрашиваемое лицо независимо от согласия либо отказа от опроса обязано предоставить опрашивающему лицу достоверную информацию о своих личных данных.

6. Опрашиваемое лицо в случае согласия на опрос обязано предоставить стороне, производящей опрос, достоверную информацию об известных ему обстоятельствах, связанных с делом. При оценке достоверности информации, предоставленной опрашиваемым лицом, наряду с другими обстоятельствами, учитываются его способность правильно воспринимать, запоминать и воспроизводить обстоятельства, имеющие значение для дела. (21.02.2024 N4046)

7. Сторона, производящая опрос, обязана письменно предупредить опрашиваемое лицо об ожидаемой уголовной ответственности за ложный донос

(преступление, предусмотренное статьей 373 Уголовного кодекса Грузии) и предоставление ложной информации (преступление, предусмотренное статьей 370 Уголовного кодекса Грузии). О предупреждении должно быть указано в протоколе опроса.

8. В случае отказа опрашиваемого лица от опроса сторона правомочна предоставить опрашиваемому лицу объяснения о возможном вызове к судье-магистрату для дачи показаний, обязательности дачи показаний и уголовной ответственности опрашиваемого лица за неисполнение указанного обязательства. Эта информация должна быть указана в протоколе. (20.03.2020 N5862)

9. При опросе допускается использование технических средств для записи звука или (и) изображения. Опрашиваемое лицо должно быть заранее предупреждено об их использовании.

10. Если настоящим Кодексом в отношении обвиняемого не установлен порядок, отличающийся от положений настоящей статьи, положения настоящей статьи распространяются также на обвиняемого.  (20.07.2018 N3157)

11. Прокурор или с согласия прокурора следователь правомочны дистанционно, с использованием электронных средств опросить лицо, находящееся на территории иностранного государства, без направления ходатайства об оказании правовой помощи, если опрос лица в подобном порядке допускается соответствующим международным договором Грузии, правом государства местопребывания указанного лица или (и) четко сформировавшейся практикой указанного государства. (20.07.2018 N3157)

12. Опрос лица в порядке, установленном частью 11 настоящей статьи, не допускается, если подлежащее опросу лицо не выразило прямого и явного согласия на опрос. (20.07.2018 N3157)

13. В порядке, установленном частями 11 и 12 настоящей статьи, лицо может быть допрошено также на этапе расследования. (20.07.2018 N3157)

 

Статья 114. Порядок допроса лица в качестве свидетеля в ходе следствия

(18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016 года.)

1. На стадии следствия как по ходатайству стороны обвинения, так и стороны защиты перед судьей-магистратом по месту производства следствия или местонахождению свидетеля в качестве свидетеля может быть допрошено лицо, если:

а) существует реальная опасность его смерти или ухудшения здоровья, что может помешать его допросу в качестве свидетеля в ходе рассмотрения в суде дела по существу;

б) оно на длительное время покидает территорию Грузии;

в) сбор необходимых доказательств из других источников для направления дела в суд на рассмотрение по существу требует неразумных усилий;

 г) это необходимо в связи с применением специальных мер защиты.

2. По ходатайству стороны обвинения опрашиваемое лицо может быть также допрошено в качестве свидетеля перед судьей-магистратом по месту производства следствия или местонахождению свидетеля при наличии факта или (и) информации, которая могла бы удовлетворить объективное лицо, позволив ему заключить, что лицо возможно владеет информацией, необходимой для установления обстоятельств уголовного дела, и при отказе указанного лица быть опрошенным. Этим же правом пользуется сторона защиты в порядке, установленном настоящим Кодексом. (20.03.2020 N5862)

21. По ходатайству стороны защиты опрашиваемое лицо может быть также допрошено в качестве свидетеля перед судьей-магистратом по месту производства следствия или местонахождению свидетеля при наличии факта или (и) информации, которая могла бы удовлетворить объективное лицо, позволив ему заключить, что указанное лицо возможно владеет информацией, необходимой для установления обстоятельств уголовного дела, и когда опрос этого лица имеет важное значение для стороны защиты, при этом указанное лицо отказывается быть опрошенным.  (20.03.2020 N5862)

22. Право стороны защиты, предусмотренное частью 21 настоящей статьи, не распространяется: (20.03.2020 N5862)

а) на сотрудников органа, производящего тайные следственные действия/его вышестоящих должностных лиц в связи с произведенными/производимыми тайными следственными действиями;

б) на сотрудников органа, производящего оперативно-розыскные мероприятия/его вышестоящих должностных лиц/лиц, вовлеченных в производство оперативно-розыскных мероприятий, в связи с произведенными/производимыми оперативно-розыскными мероприятиями; 

в) на прокуроров, следователей, их вышестоящих должностных лиц в связи с произведенными/производимыми действиями согласно настоящему Кодексу.

3. Дача показаний перед судьей-магистратом в порядке, установленном настоящей статьей,  является обязательной. Отказ от дачи показаний  влечет уголовную ответственность лица. Указанный порядок не действует в случае, предусмотренном подпунктом «б» части 15 настоящей статьи.

4. Решение о целесообразности подачи ходатайства о допросе лица в качестве свидетеля перед судьей-магистратом в порядке, предусмотренном частью 2 настоящей статьи, принимает прокурор. Прокурор правомочен обратиться с ходатайством к судье-магистрату лично или поручить обращение с ходатайством следователю.

5. В случаях, предусмотренных настоящей статьей, сторона обращается с ходатайством к судье-магистрату по месту производства следствия или местонахождению свидетеля. В ходатайстве указываются имя, фамилия, адрес свидетеля и другая информация, необходимая для идентификации лица, а также основания для его допроса в качестве свидетеля перед судьей-магистратом. В случае, предусмотренном частью 21 настоящей статьи, ходатайство стороны защиты также должно содержать обоснование важности допроса допрашиваемого лица перед судьей-магистратом. (20.03.2020 N5862)

6. Судья-магистрат рассматривает ходатайство без устного слушания. В случае удовлетворения ходатайства свидетель должен быть допрошен в разумный срок, но не позднее 24 часов после обращения в суд с ходатайством. Указанный срок может быть продлен по решению судьи-магистрата, если свидетель не может явиться в суд в установленный срок по уважительной причине. Не допускается производить допрос свидетеля ночью. Начатый допрос должен быть прекращен с наступлением ночи и отложен на следующий день.  (20.03.2020 N5862)

7. В случае отказа в удовлетворении ходатайства судья-магистрат выносит обоснованное определение и направляет/передает его    стороне – инициатору допроса. Определение об отказе в удовлетворении ходатайства подлежит обжалованию в следственной коллегии апелляционного суда в разовом порядке в течение 24 часов после его вынесения. Судья следственной коллегии апелляционного суда рассматривает жалобу единолично, не позднее 24 часов после ее подачи. В случае удовлетворения жалобы определение судьи следственной коллегии апелляционного суда незамедлительно направляется автору жалобы и судье-магистрату, вынесшему обжалуемое определение. В таком случае допрос свидетеля перед судьей-магистратом должен быть начат в разумный срок, но не позднее 24 часов после передачи судье-магистрату определения судьи следственной коллегии апелляционного суда. Указанный срок может быть продлен по решению судьи-магистрата, если свидетель не может явиться в суд в установленный срок по уважительной причине.  (20.03.2020 N5862)

8. В случае удовлетворения ходатайства, предусмотренного настоящей статьей, суд вызывает лицо, подлежащее допросу в качестве свидетеля, повесткой, по телефону или при помощи иных технических средств коммуникации. В повестке/другом извещении о вызове указывается: кто, с какой целью, к кому и по какому адресу вызван, точное время явки, а также последствия неявки по неуважительной причине. В случае неявки свидетеля действует порядок, установленный статьей 149 настоящего Кодекса. В таком случае сроки, установленные частями 6 и 7 настоящей статьи, не применяются. Допрос свидетеля производится сразу после его привода, в разумный срок. Сторона – инициатор допроса правомочна с письменного согласия лица, подлежащего допросу в качестве свидетеля, сама обеспечить его представление судье-магистрату. (20.03.2020 N5862)

9. В случаях, предусмотренных подпунктами «а»–«г» части первой, частями 2 и 21 и подпунктом «б» части 15 настоящей статьи, допрос лица в качестве свидетеля производится с участием сторон. В случае неявки стороны – инициатора допроса свидетель не допрашивается. Неявка другой стороны не препятствует производству допроса. Исходя из интересов правосудия или (и) с целью охраны жизни, здоровья, имущества, личной жизни участника уголовного процесса, по мотивированному ходатайству стороны и решению судьи-магистрата допрос свидетеля может производиться без предварительного информирования и присутствия другой стороны. В таком случае показания свидетеля при рассмотрении в суде дела по существу являются недопустимыми доказательствами, если он может быть подвергнут повторному допросу. (20.03.2020 N5862)

10. искл . (20.03.2020 N5862)

11. Свидетель вправе пользоваться услугами адвоката за свой счет.

12. В случае, предусмотренном настоящей статьей, допрос свидетеля производится в закрытом судебном заседании, в порядке, установленном статьей 115 настоящего Кодекса. В ходе допроса лица в качестве свидетеля перед судьей-магистратом не действует ограничение, предусмотренное частью 4 статьи 115 настоящего Кодекса.

13. По завершении допроса свидетеля судья-магистрат обеспечивает передачу как в письменной, так и в электронной форме показаний, сделанных свидетелем в суде, стороне – инициатору допроса.

14. Сторона правомочна заявить на досудебном заседании ходатайство о признании недопустимыми доказательствами показаний лица, допрошенного в качестве свидетеля перед судьей-магистратом, если сочтет, что лицо было допрошено в качестве свидетеля перед судьей-магистратом с существенным нарушением закона. (20.03.2020 N5862)

15. На стадии следствия перед судьей-магистратом по местонахождению подлежащего допросу лица может быть допрошено также лицо, если:

а) по условиям международного договора Грузии, индивидуального соглашения либо на условиях взаимности поступило ходатайство компетентного органа иностранного государства об оказании правовой помощи;

б) подлежащее допросу лицо вызвано в порядке, установленном статьей 7 Закона Грузии «О международном сотрудничестве в области уголовного права».

16. Положения настоящей статьи не распространяются на обвиняемого.

 

Статья 115. Общий порядок допроса

1.  До начала допроса суд устанавливает личность свидетеля. Суд после приведения свидетеля к присяге разъясняет ему права и обязанности, объясняет,  по какому делу он вызван, предупреждает об обязанности сообщить все известное ему по делу и об уголовной ответственности за отказ от дачи показаний, дачу ложных показаний, а также объясняет, что тот не обязан давать показания, изобличающие его или   его близких родственников в совершении преступления. Суд также устанавливает, в каких отношениях свидетель состоит с обвиняемым и потерпевшим. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02. 2016 года.)

2. С началом допроса сторона, являющаяся инициатором приглашения свидетеля, должна  предложить ему сообщить все известное по делу. Недопустимо прерывать свидетеля в ходе дачи ответа, однако если допрашиваемое лицо говорит об обстоятельствах, явно не относящихся к делу, судья по ходатайству стороны может остановить его. Затем допрашиваемому лицу с целью дополнения и уточнения его показаний  инициатор допроса  может задать вопросы в соответствии со статьей 244 настоящего Кодекса. По окончании прямого допроса противная сторона вправе вести перекрестный допрос свидетеля в порядке, предусмотренном статьей 245 настоящего Кодекса.

3. Свидетель может быть допрошен только об обстоятельствах, имеющих значение для дела.

4. Вопрос о наличии судимости может быть задан свидетелю, если это необходимо для установления надежности свидетеля.

5. Если свидетель испытывает затруднения со  словесным описанием события, очевидцем которого он являлся, он может изложить свои показания в другой знаковой форме, а именно –  в виде  чертежа, схемы, зарисовки или ином подобном виде.

6. При допросе свидетель может пользоваться документами, записями или иными объектами, содержащими информацию.

7. Стороны могут потребовать  от допрашиваемого лица представления документов, записей или иных объектов, содержащих информацию, которыми тот пользовался при допросе, а после проверки возвратить их ему или приобщить к делу.

8. При допросе стороны могут предъявить свидетелю приобщенные к делу предметы, документы или иные объекты, содержащие информацию.

 

Статья 116. (иск. 12.06.2015 N3715, с 1 января 2016 года.)

 

Статья 117. Опрос/допрос лиц с ограниченными возможностями или (и) лиц, страдающих тяжелыми заболеваниями

(14.07.2020 N6842, ввести в действие с 1 января 2021 года.)

1. Опрос/допрос лиц с ограниченными возможностями производится с учетом соответствующих корректив ограничения для обеспечения эффективного осуществления ими роли прямых и косвенных участников.

2. Опрос/допрос глухих и слабослышащих лиц производится с участием переводчика (сурдопереводчика), владеющего языком жестов. Если опрашиваемое/допрашиваемое лицо является глухим, вопросы могут быть заданы ему в письменной форме, а если – немым, лицо может давать ответы на вопросы письменно.

3. Опрос/допрос лиц, страдающих тяжелыми заболеваниями, производится с разрешения врача и в случае необходимости в его присутствии.

 

Статья 118. Допрос свидетеля в ходе рассмотрения дела  по существу

1. Допрос свидетеля обвинения начинает сторона обвинения, продолжает сторона защиты и наоборот.

2. Свидетель должен быть допрошен отдельно от других свидетелей, которые пока не подверглись допросу. Вместе с тем суд принимает меры к тому, чтобы свидетели, вызванные по одному делу, до окончания допроса не общались друг с другом. После окончания допроса судья должен разъяснить свидетелям право присутствовать в судебном заседании. (24.07.2014 N2518)    

3. Не подлежит допросу свидетель, который не может предстать перед судом по обстоятельствам, предусмотренным подпунктами «а», «б» или «г» части первой статьи 114 настоящего Кодекса. В таком случае в заседании по рассмотрению дела по существу оглашаются его досудебные показания. В основу обвинительного приговора не могут быть положены только эти показания, если они не подкреплены другими доказательствами виновности лица. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20.02. 2016 года.)

 

Статья 119. Цель и основания производства выемки и обыска

1. При наличии обоснованного предположения выемка и обыск производятся с целью обнаружения  и изъятия имеющих значения для дела предметов, документов, веществ или иных объектов, содержащих информацию.

(Признать неконституционным и утратившим силу применительно к пункту 2 статьи 15 Конституции Грузии нормативное содержание частей первой и 4 статьи 119 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, которое рассматривает результат обыска в качестве одного из оснований для создания обязательного для обыска обоснованного предположения. Решение Конституционного суда Грузии  № 2/2/1276 от 25.12.2020)

2. Обыск может производиться также для обнаружения разыскиваемых лиц и трупов.

3. Имеющие значение для дела предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, могут быть подвергнуты выемке при наличии обоснованного предположения, что они хранятся в определенном месте, у определенных лиц и нет надобности вести их поиски.

 4. Обыск с целью выемки имеющих значение для дела предметов, документов, веществ или иных объектов, содержащих информацию, может производиться при наличии обоснованного предположения, что они хранятся в определенном месте, у определенных лиц и для их обнаружения необходимо вести поиски.

(Признать неконституционным и утратившим силу применительно к пункту 2 статьи 15 Конституции Грузии нормативное содержание частей первой и 4 статьи 119 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, которое рассматривает результат обыска в качестве одного из оснований для создания обязательного для обыска обоснованного предположения. Решение Конституционного суда Грузии  № 2/2/1276 от 25.12.2020)

 

Статья 120. Порядок выемки и обыска

1. Следователь на основании определения суда, а в случае неотложной необходимости – постановления следователя о производстве выемки или обыска вправе входить для обнаружения и выемки предметов, документов, веществ или иных объектов, содержащих информацию, в хранилище, на стоянку, в помещение либо другое владение. (19.02.2015 N3090)

2. Следователь до начала выемки или обыска обязан ознакомить с определением суда, а в случае неотложной необходимости – постановлением лицо, у которого производится выемка или обыск. Лицо подтверждает факт ознакомления с определением (постановлением) подписью ( 24.09.2010 N3616 ).

3. Следователь вправе запретить  лицам, присутствующим в месте, или прибывшим в место, где  производится выемка или обыск, покидать его, а также общаться друг с другом или иными лицами до окончания выемки или обыска, что отмечается в протоколе.

4. Следователь после предъявления определения, а в случае неотложной необходимости – постановления предлагает лицу, у которого производится выемка или обыск, добровольно выдать подлежащие изъятию предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию. В случае добровольной выдачи подлежащих выемке объектов указанный факт фиксируется в протоколе, а в случае отказа в их добровольной выдаче или их неполной выдачи производится принудительная выемка.

5. При обыске отыскиваются и изымаются предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, которые указаны в определении или постановлении. Подлежат выемке также все объекты, содержащие информацию, имеющие доказательственное значение по данному делу или явно указывающие на совершение другого преступления, а также предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, изъятые из гражданского оборота.

6. Обнаруженные при обыске или выемке предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, по возможности до изъятия должны быть предъявлены участвующим в производстве данного следственного действия лицам, затем изъяты, подробно описаны, по возможности упакованы и опечатаны.  На упакованных вещах кроме печати отмечается дата и ставятся подписи лиц, участвовавших в производстве следственного действия. Не опечатывается документ, изъятие которого производится исходя из его содержания.(22.06.2012 N6549)

7. При производстве выемки или обыска следователь вправе вскрывать запертые хранилища, стоянки и помещения, если обыскиваемый отказывается добровольно их открыть.

8. Допускается личный обыск лица, присутствующего в месте, где  производится обыск или (и) выемка, при наличии обоснованного предположения, что оно скрыло подлежащие выемке предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию. Такой случай считается неотложной необходимостью, и личный обыск производится без определения суда. Законность обыска или (и) выемки проверяется судом в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом. (22.06.2012 N6549)

 9. Выемка или обыск в здании, занимаемом юридическим лицом или административным органом, должен производиться в присутствии его руководителя или представителя.

10. Право на первичное исследование предметов, документов, вещей, веществ, других содержащих информацию объектов, добытых по ходатайству стороны защиты, имеет сторона обвинения. (17.10.2019 N5186)

 

Статья 121. Личный обыск

1. Прокурор, следователь, лицо, наделенное полномочиями на задержание, вправе  при наличии обоснованного предположения в порядке, предусмотренном статьей 120 настоящего Кодекса, изымать в результате личного обыска имеющие значение для дела предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, обнаруженные в одежде лица, находящихся при нем вещах или транспортном средстве, на или в теле.

(Признать неконституционным и утратившим силу применительно к пункту 2 статьи 15 Конституции Грузии нормативное содержание части первой статьи 121 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, которое рассматривает результат обыска в качестве одного из оснований для создания обязательного для обыска обоснованного предположения. Решение Конституционного суда Грузии  № 2/2/1276 от 25.12.2020)

2. При наличии обоснованного предположения, что задержанный имеет при себе оружие или намеревается избавиться от доказательств, изобличающих его в совершении преступления, должностное лицо, осуществляющее задержание, вправе в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, произвести личный обыск без определения суда, о чем делается отметка в протоколе задержания. В этом случае протокол личного обыска не составляется. Законность производства личного обыска проверяется судом в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.(22.06.2012 N6549)

3. Осуществляющее задержание физическое лицо вправе разоружить задержанного.

4. Если личный обыск сопровождается обнажением, он должен производится лицом одного пола с обыскиваемым. При этом допускается участие лиц только того же пола.

 

Статья 122.  Выемка и обыск в здании дипломатического представительства и у дипломатического представителя

1. Выемка или обыск на территории дипломатического представительства, у лица с дипломатическим иммунитетом, а также  в здании и транспортном средстве, занимаемых им или (и) членами его семьи,  допускается только с согласия или по просьбе руководителя данного дипломатического представительства ( 24.09.2010 N3616).

2. Согласие руководителя дипломатического представительства  на производство выемки или обыска может быть истребовано через  Министерство иностранных дел Грузии.

3. При производстве выемки или обыска в случае, предусмотренном частью первой настоящей статьи, присутствие представителя Министерства иностранных дел Грузии обязательно.

 

Статья 123. Производство обыска, выемки и наложение  ареста в помещениях средств массовой информации, редакций издательств, научных, просветительных, религиозных общественных  организаций и политических партий

1. Не допускается  производство обыска, выемки или (и) наложение ареста на предметы, документы, вещества или иные научные, просветительные объекты, содержащие информацию, находящиеся в помещениях средств массовой информации, редакций издательств, научных, просветительных, религиозных, общественных  организаций и политических партий, в отношении которых существует разумное ожидание публичного распространения.

2. Запрет, предусмотренный частью первой настоящей статьи, не распространяется на случай, когда существует обоснованное предположение, что подлежащие выемке предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, являются предметами или орудиями преступления.

3. Суд вправе вынести определение о производстве обыска, выемки или (и) наложении ареста только в случае наличия явного и убедительного обоснования, что производство указанного следственного действия не повлечет посягательства на защищенные Конституцией Грузии свободы слова, мнения, совести, вероисповедания, убеждений или  права на объединение. Это следственное действие должно производиться в эффективной и наименее ограничивающей эти права и свободы форме.

 

Статья 124. Возврат изъятого объекта

1. Если изъятые предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, не были представлены стороной в суд в качестве доказательств, они, как правило, возвращаются лицу, у которого были изъяты.

2. Если в связи с возвратом в соответствии с настоящей статьей  предметов, документов, веществ или иных объектов, содержащих информацию, заявляют претензию третьи лица, спор разрешается в гражданском порядке.

 

Статья 1241. Мониторинг банковских счетов (28.10.2011 N5170)

1. Прокурор при наличии обоснованного предположения, что лицо осуществляет преступное деяние с использованием банковского счета/банковских счетов, или (и) с целью розыска/идентификации имущества, подлежащего изъятию, правомочен с согласия Генерального прокурора Грузии или его заместителя обратиться в суд по месту производства следствия с ходатайством о выдаче определения о мониторинге банковских счетов, по которому банк обязан сотрудничать со следствием и предоставлять ему в текущем режиме информацию об операциях, осуществляемых на одном или нескольких банковских счетах. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

2. Информация, указанная в части первой настоящей статьи, должна доводиться до сведения органа, ведущего уголовное дело, сразу же после выполнения операции.

3. В случае перечисления или (и) снятия сумм с банковского счета информация должна доводиться до сведения органа, ведущего дело, до выполнения операции.

4. Срок мониторинга банковских счетов не должен превышать срока, необходимого для сбора доказательств по уголовному делу.

5. Суд рассматривает ходатайство, предусмотренное частью первой настоящей статьи, в порядке, установленном статьей 112 настоящего Кодекса.

 

Статья 125. Осмотр

1. В целях обнаружения следов преступления, вещественных доказательств, выяснения обстановки происшествия и иных обстоятельств, имеющих значение для уголовного дела, сторона вправе произвести осмотр места происшествия, хранилища, стоянки, помещения, трупа, предметов, документов, или иных объектов, содержащих информацию.

2. Если осмотр касается частной собственности, он производится по определению суда. Наличие определения суда не является обязательным, когда сторона производит осмотр в случае неотложной необходимости или собственник (владелец) выражает письменное согласие на это. Определение суда также не требуется для просмотра публично доступной информации, документов или данных. (24.05.2022 N1575)

 

Статья 126. Общий порядок осмотра

1. Обнаруженные при осмотре предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, по возможности должны быть предъявлены  лицам, участвующим в данном следственном действии, до изъятия, затем подлежат изъятию, подробному описанию, опечатыванию и по возможности упаковке. Кроме печати на упакованной вещи отмечаются дата и ставятся подписи лиц, участвовавших в следственном действии. Лицо, участвующее в осмотре, вправе обратить внимание стороны на все, что, по его мнению, может способствовать выявлению обстоятельств, имеющих значение для дела.

2. Если для осмотра предметов, документов, веществ или иных объектов, содержащих информацию, необходимы продолжительное время или дополнительные технические средства, производство следственного действия может быть продолжено по месту производства следствия.

3. Осмотр может производиться с помощью технических средств, если это не повлечет уничтожения или повреждения предметов, документов, веществ или иных объектов, содержащих информацию, или имеющихся на них следов.

 

Статья 127.  Осмотр места происшествия и других мест

1.  Осмотр места происшествия производится там, где было совершено преступление или были обнаружены его следы. До окончания осмотра место происшествия должно охраняться.

11. По делам о преступлениях, предусмотренных статьями 276 и 281 Уголовного кодекса Грузии, при наличии угрозы уничтожения, утраты или повреждения доказательств должностные лица, уполномоченные  обеспечивать охрану места происшествия, до начала осмотра места происшествия могут зафиксировать доказательства с применением технических средств и сохранить их. (2.03.2012 N5743).

2. В случае необходимости производства осмотра в жилом, служебном помещении или на закрытой территории вопреки воле владельцев сторона обращается с ходатайством в суд.  Суд при наличии оснований, предусмотренных статьей 112 настоящего Кодекса, выносит определение о производстве осмотра. С определением должно быть ознакомлено под расписку  лицо, в жилище которого производится осмотр, а если осмотр производится во владениях юридического лица или административного органа, -  его руководитель или представитель.

3. В случае неотложной необходимости предусмотренное настоящей статьей следственное действие может производиться в порядке, предусмотренном частью 5 статьи 112 настоящего Кодекса. 

 

Статья 128. Осмотр трупа

1. Наружный осмотр трупа сторона производит с участием эксперта.

2. Дактилоскопирование  неопознанных трупов и взятие образцов для экспертного исследования  являются обязательными.

3. Захоронение или кремация неопознанного трупа без разрешения прокурора не допускается, за исключением случаев, когда создается угроза жизни или здоровью человека.

4. Выдача невостребованного трупа или (и) неопознанного трупа в учебных целях или (и) целях научных исследований образовательным и научным учреждениям, а также медицинским или (и) экспертным учреждениям осуществляется с разрешения прокурора, которое передается для исполнения органу, ведущему расследование. (18.04.2018 N2157, ввести в действие на 15-й день после опубликования.)

 

Статья 129. Цель производства следственного эксперимента

Сторона вправе произвести следственный эксперимент для проверки полученной информации (показаний) и возникших в процессе следствия версий.

 

Статья 130. Порядок производства следственного эксперимента

1. К участию в следственном эксперименте может быть привлечен эксперт. К производству опытных действий могут быть привлечены другие лица.

2. К участию в следственном эксперименте  могут быть привлечены лица, информация (показания) которых подлежит проверке. Стороны вправе  участвовать в следственном эксперименте. Участники следственного эксперимента должны быть ознакомлены с целями и порядком производства  эксперимента.

3. Если следственный эксперимент производится для воспроизведения исследуемого обстоятельства, оно должно соответствовать проверяемой информации (показаниям) или версиям. Лицу, информация (показания) которого подлежат проверке, предлагается воспроизвести обстоятельства события, участником или очевидцем которого оно являлось. В случае необходимости следственный эксперимент производится неоднократно.

4. Следственный эксперимент должен быть максимально приближен к обстановке, в которой происходило воспроизводимое событие.

5. Если следственный эксперимент производится с целью проверки информации (показаний) на месте, сторона в присутствии всех участников следственного действия  зачитывает подлежащую проверке информацию (показания) и предлагает лицу, предоставившему информацию (показания), подтвердить или уточнить предоставленную информацию (показания), что сопровождается демонстрированием определенных действий и уточнением предоставленной им информации (показаний).

6. Одновременная проверка информации (показаний) нескольких лиц на месте не допускается.

7. Лицо, информация (показания) которого подлежит проверке на месте, дает объяснения без вмешательства других лиц, не под диктовку и без наводящих вопросов.

8. Участники следственных действий могут задавать вопросы, требовать повторения действий, участвовать в осмотре обнаруженных предметов, документов, следов или других объектов, содержащих информацию, и обращать внимание  сторон и других участников на обстоятельства, имеющие, по их мнению, значение для дела.

 

Статья 131. Предъявление лица и объекта для опознания (24.09.2010 N3616)

1. Предъявление для опознания  во время следствия производится с согласия опознающего.

2. До предъявления для опознания опознающий в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, должен быть опрошен/допрошен об индивидуальных и родовых признаках и свойствах опознаваемого объекта и обстоятельствах, при которых опознающий соприкасался с опознаваемым объектом. При опознании опознающий должен объяснить, по каким признакам  и свойствам он опознал предъявленный для опознания объект. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016 года.)

3. Лицо, подлежащее опознанию, должно быть предъявлено опознающему вместе не менее чем с 2 лицами того же пола, без резких отличий во внешности и одежде друг от друга и опознаваемого.

4. Опознаваемый объект должен быть предъявлен опознающему не менее чем с 2 другими однородными предметами. Опознающему предлагают указать объект, который он может опознать, и объяснить, по каким свойствам и признакам он его опознал.

5. При невозможности предъявления опознаваемого объекта опознающему для опознания или если это сопряжено с неразумными усилиями, опознание может производиться по фотоснимку. В таком случае опознающему для опознания должно быть предъявлено не менее 3 других фотоснимков, изображенные на которых объекты не имеют резких отличий друг от друга и опознаваемого. Фотоснимки могут быть предъявлены для опознания в электронной форме.

6. Опознание не производится, а произведенное опознание является недопустимым доказательством, если опознающий указал признаки и свойства, недостаточные для идентификации опознаваемого объекта, или опознающему указали на опознаваемый объект.

7. Повторное производство опознания опознаваемого объекта опознающим не допускается, за исключением случая, когда предыдущее опознание производилось по фотоснимку.

8. При опознании трупа, его частей, а также объектов, подбор аналогов которых невозможен, опознание производится только по 1 опознаваемому  объекту.

9. Производить опознание не обязательно, если опознающий называет персональные данные опознаваемого лица, по которым можно точно идентифицировать его ( 22.06.2012 N6549)

 

 Статья 132. Основания и цели эксгумации

1. Для установления обстоятельств, имеющих значение для дела, по ходатайству стороны определением суда может быть произведена эксгумация (извлечение трупа из места  захоронения).

2. Сторона обращается с ходатайством к судье-магистрату по месту производства следствия, который без устного слушания рассматривает его в течение 48 часов после заявления. Определение суда обжалованию не подлежит.

3. Определение об эксгумации обязательно для администрации места захоронения (при наличии таковой), родственников покойного и других лиц.

 

Статья 133. Порядок эксгумации

1. Эксгумация производится стороной в порядке, предусмотренном частью первой статьи 112 настоящего Кодекса, на основании определения суда по месту производства следствия, с участием представителя администрации места захоронения (при наличии таковой). В производстве эксгумации участвует эксперт. Участие прокурора в производстве данного следственного действия обязательно.

2. Родственники  покойного вправе присутствовать при эксгумации.

 

Статья 134. Общие положения, касающиеся протокола  следственного действия

1. Протокол следственного действия составляется непосредственно в процессе  производства следственного действия или по его окончании.

2. Протокол следственного действия может быть написан от руки или составлен с применением технических средств.

3. В протоколе следственного действия должны указываться: место и дата производства следственного действия; время его начала и окончания; условия производства следственного действия; должность и фамилия лица, производившего следственное действие; имена и фамилии участников следственного действия, а при необходимости – и их адреса. В протоколе должны быть изложены обстоятельства, имеющие существенное значение для дела, а также заявления и замечания участников следственного действия. (22.06.2012 N6549).

4. Если при производстве следственного действия применялись звукозапись или (и) запись любым техническим средством изображения, делались слепки или оттиски следов, составлялись чертежи или схемы, в протоколе следственного действия должны указываться технические характеристики использовавшихся технических средств, условия и результаты их применения. Участники следственного действия с применением технических средств заранее уведомляются об этом, что должно быть отмечено в протоколе. Материалы, содержащие информацию, указанную в настоящей части, подлежат опечатыванию, заверению подписями лиц, участвовавших в производстве следственного действия, и приобщению к делу.

5. Протокол  следственного действия после составления предъявляется для ознакомления всем участникам следственного действия. Им же должно быть разъяснено право высказывать замечания, делать дополнения или  поправки, которые отражаются в протоколе. Все внесенные в протокол замечания, дополнения и поправки должны быть удостоверены соответствующими подписями. ( 22.06.2012 N6549).

  6. Протокол  следственного действия подписывают все участники следственного действия. Если участник следственного действия отказывается подписать протокол, об этом факте в протоколе делается отметка, которую подписью удостоверяет лицо, производившее следственное действие. Лицу, отказавшемуся подписать протокол, должна быть предоставлена возможность объяснить причины отказа от подписания протокола, которые также отмечаются в протоколе. Если участник следственного действия не может подписать протокол ввиду физического недостатка или по состоянию здоровья, приглашается постороннее  лицо, которое удостоверяет протокол подписью вместо него.

 

Статья 135. Особенности составления протокола отдельного следственного действия

1. В протоколе опроса должны быть отражены имя, фамилия, возраст, гражданство, образование, место работы, род занятий или (и) должность, место жительства, семейное положение опрашиваемого лица, его отношения с обвиняемым либо потерпевшим, содержание предоставленной им информации, его отношение к явке в суд и даче показаний, а также другая информация, предусмотренная статьей 113 настоящего Кодекса. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20.02. 2016 года.)

2. В протоколе о наложении ареста, производстве обыска или (и) выемки должны указываться: в каком месте и при каких обстоятельствах обнаружены предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию; выданы ли они добровольно или изъяты принудительно. Все объекты должны быть описаны в протоколе с указанием их количества, веса, стоимости (по возможности), индивидуальных и родовых свойств и признаков. Если при производстве выемки или обыска имела место попытка уничтожить или перепрятать отыскиваемые предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, или (и) если обыскиваемый или другие лица оказали сопротивление, это должно быть отмечено в протоколе. Копия протокола выемки или обыска вручается лицу, у которого были произведены выемка или обыск, либо совершеннолетнему члену его семьи, а в случае их отсутствия – домовладельцу или (и) постороннему лицу (соседу, близкому родственнику, представителю соответствующего органа муниципалитета), присутствовавшему при производстве выемки или обыска. Если выемка или обыск производились во владениях юридического лица или административного органа либо на территории дипломатического представительства, копия протокола вручается соответственно представителю юридического лица, административного органа или Министерства иностранных дел Грузии, присутствовавшему при производстве данного следственного действия. (15.07.2020 N6949)

3. В протоколе ареста, осмотра и изъятия отправления, осуществленного с помощью технических средств  коммуникации, протоколе осмотра задержанного отправления  указывается, какие именно отправления, осуществленные с помощью технических средств коммуникации, подверглись осмотру и были изъяты, какие должны быть вручены адресату или временно задержаны и на какой срок, с какой корреспонденции сняты копии, какие технические средства применялись и что в результате этого было выявлено.

4. В протоколе осмотра должны описываться все обнаруженные следы, предметы, документы, или иные объекты, содержащие информацию, с указанием индивидуальных или (и) родовых признаков и свойств. В протоколе  должно быть указано, в какое время, при какой погоде  и каком освещении производился осмотр, какие технические средства были применены и какие получены результаты, кто участвовал в производстве следственного действия, какие предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, опечатаны. В протоколе также должны указываться индивидуальные признаки печати и то,  куда направлены после осмотра труп или (и)  имеющие значение для дела иные объекты. Владельцу изъятого объекта вручается копия протокола. В случае изъятия предметов, документов, веществ или иных объектов, содержащих информацию, отдельный протокол не составляется, и это следственное действие описывается в протоколе осмотра.

5. В протоколе следственного эксперимента должно быть указано: с какой целью, где и в каких условиях, в присутствии и при участии каких лиц производился эксперимент; в чем конкретно выразилось воспроизведение обстановки события; какого содержания информация (показания) получены на месте; какие предметы, документы, вещества или иные объекты, содержащие информацию, были обнаружены, подвергнуты осмотру и изъяты; что уточнило лицо в своей информации (показаниях); какие опытные действия, в какой последовательности, кем и сколько раз производились и  какие получены результаты.

6. В протоколе предъявления для опознания должны указываться  фамилия лица, производившего опознание, а также лица, предъявленного для опознания (в том числе – его адрес), индивидуальные или (и) родовые свойства и признаки других объектов, предъявленных для опознания.

7. При производстве осмотра или опознания в процессе эксгумации отдельный протокол не составляется, и содержание этого следственного действия отражается в протоколе эксгумации.

 

Глава XVI

Следственные действия, связанные с компьютерными данными

( 24.09.2010 N3616)

 

Статья 136. Истребование документа или информации (24.09.2010 N3616)

1. При наличии обоснованного предположения, что в компьютерной системе или средстве хранения компьютерных данных хранятся информация или документ, имеющие значение для уголовного дела, прокурор, сторона защиты вправе обратиться в суд по месту производства следствия с ходатайством о выдаче определения об истребовании соответствующей информации или документа. В случае неотложной необходимости следственное действие, предусмотренное настоящей статьей, может быть произведено на основании постановления прокурора в порядке, определенном частью 5 статьи 112 настоящего Кодекса. (24.05.2022 N1575)

2. При наличии обоснованного предположения, что лицо осуществляет преступное деяние с использованием компьютерной системы, прокурор вправе обратиться в суд по месту производства следствия с ходатайством об издании определения об истребовании у поставщика услуг информации о пользователе.

3. Для целей настоящей статьи информация о пользователе – любая информация, которую поставщик услуг хранит в форме компьютерных данных или любой иной форме, связанная с пользователями его услуг, отличается от данных интернеттрафика и содержательных данных и с помощью которой можно установить/определить:

а) тип используемого коммуникационного обслуживания, используемые технические средства и время оказания услуги;

б) личность, почтовый адрес или адрес места жительства, номер телефона и другие контактные номера пользователя, информацию о счетах и налогах, доступную на основании договора или соглашения об оказании услуг;

в) любая другая информация о местонахождении установленного коммуникационного оборудования, доступная на основании договора или соглашения об оказании услуг.

31. В целях расследования преступлений, производства уголовного преследования и осуществления правосудия, а также в целях, предусмотренных статьей 1381 настоящего Кодекса, допускается истребование у компании электронной коммуникации только тех данных, идентифицирующих электронную коммуникацию, срок хранения которых, установленный статьей 85 Закона Грузии «Об электронных коммуникациях», не истек. (14.06.2023 N3147, ввести в действие с 1 марта 2024 года.)

4. искл. (24.05.2022 N1575)

41. На следственные действия, предусмотренные настоящей статьей, распространяются положения статей 111, 112 и 134 настоящего Кодекса. (24.05.2022 N1575)

 42. Следователь уполномочен предъявить предусмотренной Законом Грузии «Об электронных коммуникациях» компании электронных коммуникаций, осуществляющей обеспечение или (и) обслуживание мобильными коммуникационными сетями и средствами, письменно или посредством единой системы обнаружения мобильного коммуникационного оборудования требование незамедлительно  сообщить о фиксировании факта активации мобильного коммуникационного оборудования, присвоенного в результате возможного совершения преступления, и  в случае необходимости незамедлительно  сообщить об ограничении (блокировании) его функционирования. В случае получения указанной информации прокурор в порядке, установленном частью первой настоящей статьи, истребует у компании электронных коммуникаций, предусмотренной Законом Грузии «Об электронных коммуникациях», информацию о телефонном номере и его владельце, времени и местоположении фиксирования факта активации мобильного коммуникационного оборудования. В случае предъявления следователем и прокурором требования, предусмотренного настоящей частью, в форме электронного документа для подтверждения целостности и достоверности происхождения электронного документа достаточным является проставление на нем квалифицированного электронного штампа. (24.05.2022 N1575)

5. Служба защиты персональных данных осуществляет контроль и надзор за следственными действиями, предусмотренными настоящей статьей, в соответствии с Законом Грузии «О защите персональных данных». (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

 

Статья 137. Текущий сбор данных интернеттрафика ( 24.09.2010 N3616)

1. При наличии обоснованного предположения, что лицо осуществляет преступное деяние с использованием компьютерной системы, прокурор вправе обратиться в суд по месту производства следствия с ходатайством об издании определения о текущем сборе данных интернеттрафика, по которому поставщик услуг обязан сотрудничать со следствием и оказывать ему помощь в сборе или записи в текущем режиме данных интернеттрафика, которые связаны с конкретными коммуникациями, осуществляемыми на территории Грузии и передаваемыми посредством компьютерной системы.

 2. Ходатайство, указанное в части первой настоящей статьи, должно предусматривать наличие технических возможностей поставщика услуг для текущего сбора и записи данных интернеттрафика. Срок текущего сбора и записи данных интернеттрафика не должен превышать срока, необходимого для сбора доказательств по уголовному делу.

3. На следственное действие, предусмотренное настоящей статьей,  распространяются положения статей 1432 -14310 настоящего Кодекса. (1.08.2014 N2634)

 

Статья 138. Сбор содержательных данных (24.09.2010 N3616)

1. При  наличии обоснованного предположения, что лицо осуществляет преступное деяние с использованием компьютерной системы, прокурор вправе обратиться в суд по месту производства следствия с ходатайством об издании определения о текущем сборе содержательных данных, по которому поставщик услуг обязан сотрудничать со следствием и оказывать ему помощь в сборе или записи в текущем режиме содержательных данных, которые связаны с конкретными коммуникациями, осуществляемыми на территории Грузии и передаваемыми посредством компьютерной системы.

2. Ходатайство, указанное в части первой настоящей статьи, должно предусматривать наличие технических возможностей поставщика услуг для текущего сбора и записи содержательных данных. Срок текущего сбора и записи содержательных данных не должен превышать срока, необходимого для сбора доказательств по уголовному делу.

3. На следственное действие, предусмотренное настоящей статьей, распространяются положения статей 1432 -14310 настоящего Кодекса. (1.08.2014 N2634)

 

Статья 1381. Получение компьютерных данных или документов из иностранного государства без представления    ходатайства об оказании правовой помощи (20.07.2018 N3157)

1. Прокурор правомочен получать непосредственно у лица, находящегося или зарегистрированного на территории иностранного государства (государства происхождения), находящиеся во владении или (и) под контролем указанного лица компьютерные данные или документы,  имеющие важное значение для дела, если получение компьютерных данных или (и) документов в таком порядке допускается соответствующим международным договором, правом государства происхождения или (и) четко сформировавшейся практикой указанного государства. При осуществлении прокурором указанных полномочий не применяются правила, установленные главой II Закона Грузии «О сотрудничестве в сфере уголовного права».

2. Не допускается принуждение лица, находящегося или зарегистрированного на территории иностранного государства, с целью выполнения требования, предусмотренного частью первой настоящей статьи, или возложение на него за невыполнение указанного требования ответственности, установленной законодательством Грузии.

3. При получении соответствующих компьютерных данных или документов в порядке, установленном настоящей статьей, прокурор обязан соблюдать требования, предусмотренные настоящим Кодексом.

4. Получать компьютерные данные или документы в порядке, установленном настоящей статьей, могут прокурор, уполномоченный на то Главным прокурором Грузии, или (и) структурное подразделение прокуратуры.

 

Статья 139. (24.09.2010  N3616)

Статья 140. ( 24.09.2010  N3616)

Статья 141. ( 24.09.2010  N3616)

Статья 142. ( 24.09.2010  N3616)

Статья 143. ( 24.09.2010  N3616)

 

Глава XVI1(1.08.2014 N2634)

Тайные следственные действия

 

Статья 1431. Виды тайных следственных действий (1.08.2014 N2634)

1. Видами тайных следственных действий являются: (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.

 а) скрытое прослушивание и запись телефонной коммуникации;

б) снятие и фиксация информации с канала связи (путем подсоединения к средствам связи, компьютерным сетям, линейным коммуникациям и станционной аппаратуре), с компьютерной системы (как непосредственно, так и дистанционно) и инсталляция с указанной целью в компьютерную систему средств соответствующего программного обеспечения; 

в) определение геолокации в реальном времени; (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2020 года.)

г) контроль почтовых отправлений и телеграфных сообщений (кроме дипломатической почты);

д) скрытая видеозапись или (и) аудиозапись, фотосъемка;

е) электронное слежение при помощи технических средств, использование которых не причиняет вреда жизни, здоровью людей и окружающей среде.

2. Допускается одновременное производство нескольких тайных следственных действий.

 

Статья 1432. Принципы производства тайных следственных  Действий (1.08.2014 N2634)

1.Тайные следственные действия могут производиться только при расследовании преступления, предусмотренного подпунктом «а» части 2 статьи 1433настоящего Кодекса.

2.Тайное следственное действие производится только в случае, когда его производство предусмотрено настоящим Кодексом и оно необходимо для достижения легитимной цели в демократическом обществе – обеспечения национальной или общественной безопасности, предотвращения беспорядков или совершения преступления, защиты интерсов экономического благосостояния страны либо прав и свобод других лиц.

3.Тайное следственное действие является необходимым в демократическом обществе, если его производство вызвано неотложной общественной необходимостью и оно является соответствующим и пропорциональным средством достижения легитимной цели.

4.Тайное следственное действие может производиться только в случае, когда получить доказательства, имеющие существенное значение для следствия, иными средствами невозможно либо это требует неоправданно больших усилий.

5.Пределы (интенсивность) производства тайного следственного действия должны быть пропорциональны легитимной цели тайного следственного действия.

 

Статья 1433. Порядок производства тайных следственных  Действий (1.08.2014 N2634)

1. Тайные следственные действия производятся по определению судьи. Определение на основании мотивированного ходатайства прокурора принимает судья районного (городского) суда по месту следствия, кроме случая, предусмотренного частью 17 настоящей статьи.

2. В ходатайстве прокурора должны указываться обстоятельства, подтверждающие, что:

а) следствие начато или (и) уголовное преследование осуществляется  ввиду совершения умышленного тяжкого или (и) особо тяжкого преступления или какого-либо из преступлений, предусмотренных следующими статьями  и главой Уголовного кодекса Грузии: статья 134, часть первая статьи 139, статья 142, части первая и 2 статьи 1421, часть первая статьи 143, часть первая статьи 1433, статья 1442, статья 155, часть первая статьи 180, часть первая статьи 181, часть 2 статьи 186, часть 2 статьи 187, статья 192, часть первая статьи 198, часть первая статьи 210, части 3 и 6 статьи 223, часть первая статьи 2233, статья 226, статья 235,  статья 2391, статья 252, часть первая статьи 253, части первая и 2 статьи 254, статья  2594, часть 5 статьи 261, часть 11 статьи 262, часть первая статьи 263, части первая и 2 статьи 284, часть первая статьи 285, части первая–3 статьи 286, часть первая статьи 2861, часть первая статьи 2862, статья 287, части первая и 2 статьи 288, статьи 289, 290 и 292–302, части первая–3 статьи 303, часть первая статьи 304, статьи 305–3061, статья 317, часть первая статьи 318, часть первая статьи 320, часть первая статьи 321, статья 3221, часть первая статьи 3222, часть первая статьи 3301, статья 3312, глава XXXIX, статья 343, статья 3431, статья 344, часть первая статьи 3441, часть первая статьи 3442, часть первая статьи 345 и статья 405; (6.09.2022 N1722)

б) имеется обоснованное предположение о том, что лицом, в отношении которого должно быть произведено тайное следственное действие, совершено какое-либо из преступлений, предусмотренных подпунктом «а» настоящей части («лицо, прямо связанное с преступлением»), или лицо получает или передает информацию, предназначенную для лица,  прямо связанного с преступлением, или исходящую от него, или лицо, прямо связанное с преступлением, использует средства коммуникации лица;

в) производство тайного следственного действия вызвано неотложной общественной необходимостью  и является необходимым, соответствующим и пропорциональным средством для достижения легитимной цели в демократическом обществе – обеспечения национальной или общественной безопасности, предотвращения беспорядков или совершения преступления, защиты интересов экономического благосостояния страны или прав и свобод других лиц;

г) в результате требуемого тайного следственного действия будет получена имеющая существенное значение для следствия информация,  получение которой иными средствами невозможно либо требует неоправданно больших усилий.

3. В ходатайстве прокурора должна быть отражена информация о следственном действии (при наличии такового), которое до представления ходатайства было произведено в порядке, установленном настоящим Кодексом, и которым поставленная цель не была достигнута.

4. Государственный орган с соответствующими полномочиями: (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

а) для обеспечения производства тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, на территории, на которой распространяется юрисдикция Грузии, обязан использовать стационарную или полустационарную техническую возможность получения коммуникации в реальном времени;

б) для обеспечения производства тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «б» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, на территории, на которой распространяется юрисдикция Грузии, обязан использовать стационарную, полустационарную или нестационарную техническую возможность получения коммуникации в реальном времени; 

в) для обеспечения производства тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «в» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, правомочен использовать стационарную или (и) нестационарную техническую возможность определения геолокации в реальном времени. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2020 года.)

5. Судья не позднее 24 часов после подачи в суд ходатайства   прокурора и прилагаемых материалов, необходимых для его обоснования, рассматривает ходатайство в порядке, установленном настоящей главой и статьей 112 настоящего Кодекса. Судья может рассмотреть ходатайство без устного слушания. Судья рассматривает ходатайство в устном слушании, с участием прокурора, в закрытом судебном заседании и определением принимает решение о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия или об отказе в выдаче разрешения на его производство. Определение составляется в 4 экземплярах, один из которых остается в суде, два экземпляра передаются прокурору, заявившему ходатайство, или уполномоченному представителю соответствующего следственного органа, один из которых направляется государственному органу с соответствующими полномочиями, и одно определение, содержащее только реквизиты и резолютивную часть, суд предоставляет Службе защиты персональных данных. Экземпляры определения суда в материальном (документальном) виде предоставляются государственному органу с соответствующими полномочиями и Службе защиты персональных данных сразу после вынесения определения, незамедлительно, но не позднее 48 часов. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

51. Сразу после получения Агентством определения судьи о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, содержащего только реквизиты и резолютивную часть, указанное определение в виде электронного экземпляра предоставляется Службе защиты персональных данных посредством электронной системы контроля. Сразу после программного подтверждения доставки электронного экземпляра определения судьи Службе защиты персональных данных Агентство начинает производство тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса. Порядок предоставления электронного экземпляра, предусмотренный настоящей частью, действует в случае использования стационарной технической возможности. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

52. Если определение судьи о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия, представленное государственному органу с соответствующими полномочиями, содержит неясность или неточность, государственный орган с соответствующими полномочиями незамедлительно уведомляет об этом прокурора или уполномоченного представителя соответствующего следственного органа. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

53. Суд, вынесший определение, на основании письменного обращения прокурора в течение 12 часов после поступления обращения или по собственной инициативе обеспечивает устранение неясности (неточности) в определении судьи в порядке, установленном статьей 287 настоящего Кодекса. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

54. В случае несовпадения друг с другом данных или реквизитов в реквизитах или (и) резолютивной части определения судьи о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия, предоставленного Службе защиты персональных данных в электронном виде и материальном (документальном) виде, Начальник Службы защиты персональных данных посредством электронной системы уведомляет об этом Агентство, которое в свою очередь незамедлительно извещает об указанном прокурора или уполномоченного представителя соответствующего следственного органа.  (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

55. В случае наличия неясности или неточности в реквизитах или (и) резолютивной части определения судьи о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия, предоставленного Службе защиты персональных данных в электронном виде или (и) материальном (документальном) виде, Начальник Службы защиты персональных данных посредством электронной системы уведомляет об этом Агентство, которое в свою очередь незамедлительно извещает об указанном прокурора или (и) уполномоченного представителя соответствующего следственного органа. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

56. Сразу после получения информации, предусмотренной частями 54 и 55 настоящей статьи, прокурор письменно обращается в суд, вынесший определение, который в срок, составляющий 12 часов после поступления обращения, обеспечивает устранение неясности или неточности в определении судьи в порядке, установленном статьей 287 настоящего Кодекса. Суд обязан в течение 24 часов после устранения неясности или неточности в определении судьи обеспечить предоставление указанного определения Службе защиты персональных данных. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

57. Искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

 58.  Искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

  59. Искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

 510. Искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

6. Тайное следственное действие по мотивированному постановлению прокурора может проводиться/начаться без определения судьи в случае безотлагательной необходимости, когда промедление может повлечь уничтожение важных для дела (следствия) фактических сведений или сделать невозможным получение этих сведений. Постановление прокурора должно содержать соответствующие реквизиты (дату и место составления постановления; указание на статью Уголовного кодекса Грузии, согласно которой ведется следствие; имя и фамилию, подпись прокурора; гриф секретности; печать), а резолютивная часть постановления должна содержать указание об объекте/объектах тайного следственного действия, а также о виде тайного следственного действия, подлежащего производству, и определять период осуществления действия (с указанием даты и  времени его начала и завершения), который не должен превышать 48 часов. В случае производства какого-либо из тайных следственных действий, предусмотренных подпунктами «а»–«в» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, резолютивная часть постановления должна также содержать указание не менее чем об одном соответствующем сведении технического идентификатора/идентификаторов объекта/объектов тайного следственного действия. Прокурор обязан не позднее 24 часов с указанного в постановлении времени начала производства тайного следственного действия обратиться в районный (городской) суд, на территории действия которого произведено/производится указанное тайное следственное действие, или в суд по месту следствия с ходатайством о признании законным тайного следственного действия, произведенного/производимого при безотлагательной необходимости. Прокурор должен обосновать в ходатайстве как наличие обстоятельств, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, так и обстоятельств, которыми было обусловлено безотлагательное производство/начало производства тайного следственного действия без определения судьи. Судья рассматривает ходатайство прокурора не позднее 24 часов после его подачи в суд в порядке, установленном частью 5 настоящей статьи. Судья при рассмотрении ходатайства проверяет, соответствует ли произведенное/производимое тайное следственное действие требованиям части 2 настоящей статьи, являлось ли безотлагательное производство/начало производства указанного тайного следственного действия   необходимым, и определением принимает одно из следующих решений:  (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

 а) о признании производимого тайного следственного действия законным;

б) о признании производимого тайного следственного действия    законным и продлении срока его производства не более чем до 48 часов. Этот срок исчисляется со времени начала производства тайного следственного действия, указанного в постановлении прокурора;  

в) о признании произведенного/производимого тайного следственного действия незаконным, его прекращении, отмене результатов и об уничтожении материалов/информации, полученной в результате этого действия.

61. Для получения решения, предусмотренного частью 6 настоящей статьи, судья может в письменной форме истребовать из уполномоченного органа электронный экземпляр материалов, добытых на момент истребования. Судья после ознакомления с материалами обеспечивает их уничтожение в установленном порядке. (30.11.2014 N2870)

62. В случае неотложной необходимости прокурор или по поручению прокурора следователь предоставляет Службе защиты персональных данных постановление прокурора о производстве тайного следственного действия, содержащее только реквизиты и резолютивную часть, в материальном (документальном) виде не позднее 12 часов со времени начала производства тайного следственного действия, указанного в постановлении. Сразу после получения Агентством постановления прокурора о производстве тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, содержащего только реквизиты и резолютивную часть, указанное постановление в виде электронного экземпляра направляется Службе защиты персональных данных посредством электронной системы контроля. Сразу после программного подтверждения доставки электронного экземпляра постановления прокурора Агентство начинает производство тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса. Порядок доставки электронного экземпляра, предусмотренный настоящей частью, действует в случае использования стационарной технической возможности. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

  63. В случае наличия неясности (неточности) в постановлении прокурора о производстве тайного следственного действия при безотлагательной необходимости, представленном государственному органу с соответствующими полномочиями, государственный орган с соответствующими полномочиями незамедлительно уведомляет об этом прокурора или уполномоченного представителя соответствующего следственного органа. Прокурор обеспечивает устранение неясности (неточности) в постановлении. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

 64. Искл. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

7. Определение судьи о признании тайного следственного действия законным/незаконным составляется в 4 экземплярах, один из которых остается в суде, два экземпляра передаются прокурору, заявившему ходатайство, или уполномоченному представителю соответствующего следственного органа, один из которых направляется государственному органу с соответствующими полномочиями, и одно определение, содержащее только реквизиты и резолютивную часть, суд предоставляет Службе защиты персональных данных. Экземпляры определения судьи в материальном (документальном) виде предоставляются государственному органу с соответствующими    полномочиями и Службе защиты персональных данных сразу после вынесения определения, незамедлительно, но не позднее 48 часов. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

8. Если сторона обвинения не сочтет нужным использовать в качестве доказательства  информацию, полученную в результате проведенного при неотложной необходимости тайного следственного действия, она по поводу этого  тайного следственного действия законным не позднее 24 часов после его начала должна обратиться с ходатайством в районный (городской суд), на территории действия которого было произведено указанное следственное действие, или в суд по месту следствия. После принятия судом соответствующего определения  информация, добытая в результате тайного следственного действия, подлежит незамедлительному уничтожению  в порядке, установленном частью 5 статьи 1438 настоящего Кодекса.

9. Если тайным следственным действием выявлены признаки другого преступления, по которому следствие не ведется, информация, добытая в результате указанного тайного следственного действия, является основанием для начала следствия по другому уголовному делу, а вопрос о признании указанной информации допустимым доказательством по новому делу решается в общем порядке, установленном настоящим Кодексом, без учета обстоятельств, определенных для тайного следственного действия частью 2 настоящей статьи.

 10. В определении о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия или о признании законным тайного следственного действия, произведенного/производимого в случае безотлагательной необходимости без определения судьи, судья должен обосновать наличие обстоятельств, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, и безотлагательную необходимость производства/начала производства тайного следственного действия без определения судьи. Определение судьи должно содержать соответствующие реквизиты (номер определения; дату и место его составления; имя и фамилию судьи; подпись; гриф секретности; печать). В резолютивной части определения судьи должны указываться: (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

а) лицо, обратившееся к судье с ходатайством;

б) номер уголовного дела, по которому должно быть произведено, производилось или производится тайное следственное действие;

в) распоряжение о производстве тайного следственного действия или о признании законным произведенного/производимого тайного следственного действия, в котором должно точно указываться, производство какого вида тайного следственного действия разрешается или какое тайное следственное действие признается законным;

г) в каком промежутке времени должно производиться или производилось тайное следственное действие (с указанием дат и времени начала и завершения);

д) объект/объекты тайного следственного действия;

е) в случае производства какого-либо из тайных следственных действий, предусмотренных подпунктами «а»–«в» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, – не менее чем одно соответствующее сведение идентификатора/идентификаторов объекта/объектов тайного следственного действия, контроль за которым/которыми должен осуществляться в рамках тайного следственного действия;

ж) в случае необходимости – место производства тайного следственного действия;

з) в случае необходимости – на кого распространяется тайное следственное действие;

и) государственный орган с соответствующими полномочиями, который должен произвести тайное следственное действие;

к) уполномоченный следственный орган, который должен быть  ознакомлен и которому должны быть переданы материалы, полученные в результате производства тайного следственного действия;

л) в случае продления тайного следственного действия – реквизиты определения, на основании которого производится тайное следственное действие;

м) другие данные, необходимые для производства тайного следственного действия.

11. В определении судьи об отказе в выдаче разрешения на производство тайного следственного действия или об отказе в признании законным произведенного/производимого тайного следственного действия должно указываться, что представленным ходатайством не подтверждаются наличие обстоятельств, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, и необходимость безотлагательного производства/начала производства тайного следственного действия без определения судьи. В определении судьи должны указываться: реквизиты, предусмотренные частью 10 настоящей статьи; лицо, обратившееся к судье с ходатайством; решение судьи об отказе в выдаче разрешения на производство тайного следственного действия или решение об отказе в признании законным произведенного/производимого тайного следственного действия и об уничтожении материалов, полученных в результате указанного действия. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

12. Тайное следственное действие проводится на срок, указанный в определении судьи. Длительность указанного срока определяется в зависимости от времени, необходимого для достижения цели следствия. (6.09.2022 N1722)

121. Тайное следственное действие может проводиться в три этапа, кроме случая, предусмотренного частью 127 настоящей статьи. На первом этапе тайное следственное действие проводится определением судьи, принятым на основании мотивированного ходатайства прокурора, на срок не более чем 90 дней, на втором этапе – определением судьи, принятым на основании мотивированного ходатайства вышестоящего прокурора, – на срок не более чем 90 дней, а на третьем этапе – определением судьи, принятым на основании мотивированного ходатайства Генерального прокурора Грузии или его заместителя, – не более чем на 90 дней. (6.09.2022 N1722)

122. Если на первом этапе производства тайного следственного действия не была достигнута соответствующая цель и не истек срок, установленный для первого этапа производства тайного следственного действия, прокурор правомочен обратиться в суд с ходатайством о продлении срока производства тайного следственного действия на оставшийся срок.  (6.09.2022 N1722)

123. Если истек 90-дневный срок, установленный для первого этапа производства тайного следственного действия, и соответствующая цель не была достигнута, определением судьи, принятым на основании мотивированного ходатайства вышестоящего прокурора, срок производства тайного следственного действия может быть продлен не более чем на срок, установленный для второго этапа производства тайного следственного действия, – 90 дней. (6.09.2022 N1722)

124. Если соответствующая цель не была достигнута и на втором этапе производства тайного следственного действия и не истек срок, установленный для второго этапа производства тайного следственного действия, вышестоящий прокурор правомочен обратиться в суд с ходатайством о продлении срока производства тайного следственного действия на оставшийся срок. (6.09.2022 N1722)

125. Если истек 90-дневный срок, установленный для второго этапа производства тайного следственного действия, и соответствующая цель не была достигнута, определением судьи, принятым на основании мотивированного ходатайства Генерального прокурора Грузии или его заместителя, срок производства тайного следственного действия может быть продлен не более чем на срок, установленный для третьего этапа производства тайного следственного действия, – 90 дней.   (6.09.2022 N1722)

126. Если соответствующая цель не была достигнута и на третьем этапе производства тайного следственного действия и не истек срок, установленный для третьего этапа производства тайного следственного действия, Генеральный прокурор Грузии или его заместитель правомочен обратиться в суд с ходатайством о продлении срока производства тайного следственного действия на оставшийся срок. Дальнейшее продление срока производства тайного следственного действия не допускается, кроме случая, предусмотренного частью 127 настоящей статьи.  (6.09.2022 N1722)

127. Если истек 90-дневный срок, установленный для третьего этапа производства тайного следственного действия, и соответствующая цель не была достигнута, определением судьи, принятым на основании мотивированного ходатайства Генерального прокурора Грузии или его заместителя: (6.09.2022 N1722)

а) срок производства тайного следственного действия может быть продлен еще один раз не более чем на 90 дней, если тайное следственное действие производится на основании определения суда, принятого в случае, предусмотренном Законом Грузии «О международном сотрудничестве в области уголовного права». Если соответствующая цель не была достигнута и на этом этапе производства тайного следственного действия и не истек срок, установленный для данного этапа производства тайного следственного действия, Генеральный прокурор Грузии или его заместитель правомочен обратиться в суд с ходатайством о продлении срока производства тайного следственного действия на оставшийся срок. Дальнейшее продление срока производства тайного следственного действия не допускается;  

б) срок производства тайного следственного действия может продлеваться каждый раз в случае возникновения определенного настоящей главой соответствующего правового основания, необходимого для производства тайного следственного действия, если следствие ведется в связи с преступлениями, предусмотренными статьями 108, 109, 143–1432, 144–1443, 223–2241, 230–232, 234–2351 и 2551, частями 4–7 статьи 260, частями 4–8 статьи 261, статьями 262 и 263, а также главами XXXVII–XXXVIII и XLVII Уголовного кодекса Грузии. В таком случае срок производства тайного следственного действия каждый раз может продлеваться не более чем на 90 дней. 

128. В ходатайстве о продлении срока производства тайного следственного действия, предусмотренного частями 121–127 настоящей статьи, помимо обстоятельств, определенных частью 2 этой же статьи, должна быть отражена информация о данных, полученных в результате начатого тайного следственного действия, и указана причина, по которой не удалось собрать данные в объеме, достаточном для следствия. При принятии определения, предусмотренного частями 121–127 настоящей статьи, суд принимает во внимание определенное настоящей главой соответствующее правовое основание, необходимое для производства тайного следственного действия. (6.09.2022 N1722)

129. В случае, если производство тайного следственного действия было прекращено и затем вновь возникло соответствующее правовое основание, необходимое для производства тайного следственного действия, тайное следственное действие должно быть продлено с этапа, на котором оно было прекращено. Тайное следственное действие должно продлеваться в порядке, установленном настоящей главой. (6.09.2022 N1722)

13. Определение о производстве тайного следственного действия публичному оглашению не подлежит. Определение судьи утрачивает силу по истечении 30 дней после его принятия, если в течение указанного времени тайное следственное действие не было начато. (30.11.2014 N2870)

14. Лицо, которому в ходе судопроизводства по данному делу стало известно о производстве в отношении него тайного следственного действия, может в разовом порядке обжаловать определение о тайном следственном действии в следственной коллегии соответствующего апелляционного суда в течение 48 часов после получения указанной информации  и разъяснений относительно права на обжалование определения. Отмена апелляционным судом обжалованного определения и признание незаконным произведенного тайного следственного действия создает основание для признания в порядке, установленном настоящим Кодексом, недопустимым доказательством информации, добытой в результате указанного действия. Решение, принятое апелляционным судом по жалобе, может стать основанием для предусмотренного частью 3 статьи 7 настоящего Кодекса требования о возмещении лицу вреда, причиненного незаконным получением, хранением или разглашением сведений о его личной жизни/персональных данных.

15. Лицо, которому по завершении судопроизводства по данному делу стало известно о производстве в отношении него тайного следственного действия, может обжаловать определение о тайном следственном действии в следственной коллегии соответствующего апелляционного суда в течение месяца после получения указанной информации и разъяснений относительно права на обжалование определения. Признание апелляционным судом произведенного тайного следственного действия незаконным может быть признано предусмотренным подпунктом «з» статьи 310 настоящего Кодекса вновь выявленным обстоятельством для пересмотра приговора, если доказательство, добытое в результате указанного тайного следственного действия, было положено в основу приговора. Решение, принятое апелляционным судом по жалобе,  может служить основанием для предусмотренного частью 3 статьи 7 настоящего Кодекса требования о возмещении лицу вреда, причиненного незаконным получением, хранением или разглашением сведений о его личной жизни/персональных данных.

16. В жалобе, предусмотренной частями 14 и 15 настоящей статьи, должно указываться  о нарушении порядка, установленного настоящей главой для производства тайного следственного действия. Жалоба подается в суд, вынесший определение.  Следственная коллегия апелляционного суда рассматривает жалобу не позднее 72 часов после ее подачи. Апелляционный суд уведомлением обеспечивает участие жалобщика и стороны обвинения в рассмотрении жалобы. Их неявка не препятствует рассмотрению жалобы. Решение, принятое по жалобе, оглашается публично и в случае требования передается истцу и стороне обвинения.

17. Тайное следственное действие в отношении государственно-политического должностного лица, судьи и лица, обладающего иммунитетом, может производиться по определению судьи Верховного Суда Грузии, на основании мотивированного ходатайства Генерального прокурора Грузии или его заместителя. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

 

Статья 1434. Производство тайных следственных действий,  контроль и надзор за их производством 

(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

1. Тайные следственные действия производит государственный орган, обладающий соответствующим полномочием, в порядке, установленном настоящим Кодексом.

2. Контроль и надзор за производством тайных следственных действий осуществляет Служба защиты персональных данных в соответствии с Законом Грузии «О защите персональных данных».

 

Статья 1435.  Обязательство органа, производящего тайные следственные действия, по хранению и учету информации (1.08.2014 N2634)

1.Ответственность за надлежащую сохранность информации, добытой в результате тайных следственных действий, возлагается на орган, производящий тайные следственные действия, и соответствующий следственный орган. (30.11.2014 N2870)

2. Орган, осуществляющий производство тайных следственных действий, должен вести учет следующих данных, связанных с производством тайных следственных действий: вид тайного следственного действия; время начала и завершения тайного следственного действия; объект тайного следственного действия; при производстве тайных следственных действий, предусмотренных подпунктами  «а»–«в» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, – технический идентификатор объекта тайного следственного действия; реквизиты определения судьи или (и) мотивированного постановления прокурора. (22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

 

Статья 1436. Прекращение и приостановление тайного     следственного действия

(22.03.2017 N476, ввести в действие с 30 марта 2017 года.)

1. Решение о прекращении тайного следственного действия принимает прокурор на основании обращения следователя или по собственной инициативе. Прокурор обязан незамедлительно известить в связи с принятием решения о прекращении тайного следственного действия государственный орган с соответствующими полномочиями, который сразу после получения указанного решения прекращает производство тайного следственного действия.

2. Тайное следственное действие прекращается:

а) в случае выполнения конкретной задачи, предусмотренной определением о тайном следственном действии;

б) в случае установления обстоятельств, подтверждающих, что выполнение конкретной задачи, предусмотренной определением о тайном следственном действии, объективно невозможно или что производство тайного следственного действия более не имеет существенного значения для следствия;

в) в случае прекращения следствия или (и) уголовного преследования;

г) в случае устранения правового основания для производства тайного следственного действия.

3. В случае истечения срока производства тайного следственного действия или неустранения основания для приостановления тайного следственного действия в 3-дневный срок после его приостановления, сразу по истечении указанного в этой части срока государственный орган с соответствующими полномочиями прекращает тайное следственное действие.

4. В случае признания судом незаконным тайного следственного действия, начатого при безотлагательной необходимости, или истечения 48-часового срока, указанного в постановлении о производстве тайного следственного  действия, начатого при безотлагательной необходимости, государственный орган с соответствующими полномочиями сразу после получения определения  судьи, прекращает тайное следственное действие незамедлительно или по истечении 48-часового срока для производства  тайного следственного действия, начатого при безотлагательной необходимости. 

5. Производство тайного следственного действия может быть приостановлено Начальником Службы защиты персональных данных посредством электронной системы контроля:  (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

а) если ему в порядке, установленном частью 51 статьи 1433 настоящего Кодекса, не предоставлен электронный экземпляр определения судьи о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, которое содержит только реквизиты и резолютивную часть;

б) если ему в порядке, установленном частью 5 статьи 1433 настоящего Кодекса, не предоставлен в материальном (документальном) виде экземпляр определения судьи о выдаче разрешения на производство тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, которое содержит только реквизиты и резолютивную часть;

в) если ему в порядке, установленном частью 62 статьи 1433 настоящего Кодекса, не предоставлен электронный экземпляр постановления прокурора, содержащего только реквизиты и резолютивную часть;

г) если ему в порядке, установленном частью 62 статьи 1433 настоящего Кодекса, не предоставлено в материальном (документальном) виде постановление прокурора о производстве в случае неотложной необходимости тайного следственного действия, предусмотренного подпунктом «а» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, которое содержит толькореквизиты и резолютивную часть; 

д) если реквизиты или (и) резолютивная часть постановления прокурора, предоставленного ему посредством электронной системы или в материальном (документальном) виде, содержат неясности или неточности;

е) в случае несовпадения друг с другом данных, предусмотренных частью 6 статьи 1433 настоящего Кодекса, в реквизитах и резолютивной части электронного экземпляра постановления прокурора, предоставленного ему посредством электронной системы, и в реквизитах и резолютивной части постановления прокурора, предоставленного ему в материальном (документальном) виде.

51. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

52. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

53.  искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

54. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

55. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

56. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

57. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

58. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

59. искл.(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

510. искл. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

6. В случае приостановления производимого тайного следственного действия по основанию, предусмотренному частью 5 настоящей статьи, Агентство незамедлительно извещает о его приостановлении соответствующего прокурора или уполномоченного представителя соответствующего следственного органа.

7. В случае приостановления производства тайного следственного действия по основанию, предусмотренному подпунктом «а» или «в» части 5 настоящей статьи, Агентство обеспечивает устранение основания его приостановления, в частности, предоставление Службе защиты персональных данных электронного экземпляра определения судьи, содержащего только реквизиты и резолютивную часть, или предоставление электронного экземпляра постановления прокурора, содержащего только реквизиты и резолютивную часть. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

8. В случае приостановления производства тайного следственного действия по основанию, предусмотренному подпунктом «б» части 5 настоящей статьи, суд обеспечивает устранение основания его приостановления, в частности, предоставление Службе защиты персональных данных экземпляра определения судьи в материальном (документальном) виде, содержащего только реквизиты и резолютивную часть. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

9. В случае приостановления производства тайного следственного действия по основанию, предусмотренному подпунктом «г» части 5 настоящей статьи, прокурор или уполномоченный представитель соответствующего следственного органа обеспечивает устранение основания его приостановления, в частности, предоставление Службе защиты персональных данных постановления прокурора в материальном (документальном) виде, содержащего только реквизиты и резолютивную часть. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

10. В случае приостановления производства тайного следственного действия по основанию, предусмотренному подпунктом «д» или «е» части 5 настоящей статьи, прокурор или уполномоченный представитель соответствующего следственного органа обеспечивает устранение основания его приостановления, в частности, указание в постановлении прокурора в соответствующем порядке данных, предусмотренных частью 6 статьи 1433 настоящего Кодекса, и предоставление этого постановления Агентству и Службе защиты персональных данных.   (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

11. В случае приостановления производства тайного следственного действия по основанию, предусмотренному подпунктом «а» или «в» части 5 настоящей статьи, Агентство продолжает производство тайного следственного действия сразу после программного подтверждения предоставления Службе защиты персональных данных в общем порядке, установленном настоящим Кодексом, электронного экземпляра определения судьи или постановления прокурора.   (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

12. В случае приостановления производства тайного следственного действия по основанию, предусмотренному подпунктом «б» части 5 настоящей статьи, Агентство продолжает производство тайного следственного действия сразу после программного подтверждения получения Службой защиты персональных данных определения судьи посредством электронной системы контроля.   (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

13. В случае приостановления производства тайного следственного действия по основанию, предусмотренному подпунктами «г», «д» или «е» части 5 настоящей статьи, Агентство продолжает производство тайного следственного действия сразу после программного подтверждения получения Службой защиты персональных данных постановления прокурора посредством электронной системы контроля.   (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

14. Государственный орган с соответствующими полномочиями сразу после завершения производства тайного следственного действия составляет протокол. В протоколе должны быть точно указаны: правовое основание производства тайного следственного действия, время начала и завершения тайного следственного действия, место составления протокола, вид произведенного тайного следственного действия и технические средства, которые использовались при его производстве, место производства тайного следственного действия, объект тайного следственного действия, а при производстве какого-либо из тайных следственных действий, предусмотренных подпунктами «а»–«в» части первой статьи 1431 настоящего Кодекса, – также технический идентификатор объекта тайного следственного действия. Протокол передается соответствующему уполномоченному следственному органу, который незамедлительно представляет его прокурору, в судебный реестр тайных следственных действий и Службе защиты персональных данных. Протокол в случаях, предусмотренных настоящей главой, и в установленном настоящей главой порядке передается также стороне защиты. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

  15. В ходе производства тайного следственного действия, в случае требования прокурора/судьи орган, осуществляющий тайное следственное действие, обязан выдать промежуточный протокол.

16. В случае неустранения основания для приостановления производства тайного следственного действия в 3-дневный срок после его приостановления материал, полученный в результате производства тайного следственного действия, подлежит уничтожению в порядке, установленном настоящим Кодексом.

 

Статья 1437. Сокращение до минимума производства тайного  следственного действия (1.08.2014 N2634)

 1.Орган, производящий тайные следственные действия, а также следственный орган или лицо обязаны в пределах своих полномочий максимально сократить мониторинг коммуникаций и лиц, не связанных со следствием. (30.11.2014 N2870)

 2. Производство тайного следственного действия в отношении духовных лиц, адвокатов, врачей, журналистов и лиц, обладающих иммунитетом, допускается лишь в тех случаях, когда указанное не связано с получением ими охраняемой законом информации соответственно во время духовной или профессиональной деятельности.

3.Информация, полученная в результате тайного следственного действия, касающаяся личной коммуникации адвоката, должна быть разграничена от информации о коммуникации между адвокатом и клиентом. Содержание коммуникации, осуществленной между  адвокатом и клиентом, связанное с профессиональной деятельностью адвоката, подлежит  незамедлительному уничтожению.

 

Статья 1438. Уничтожение информации/материалов, добытых в результате тайного следственного действия (1.08.2014 N2634)

1. Информация, добытая в результате тайного следственного действия, по решению прокурора подлежит незамедлительному уничтожению после прекращения или завершения тайного следственного действия, если она не представляет ценности для следствия. Также  незамедлительно должна быть уничтожена информация, добытая в результате тайного следственного действия, произведенного при неотложной необходимости без определения судьи, которая несмотря на признание ее судом законной не была представлена стороной обвинения в качестве доказательства в порядке, установленном статьей 83 настоящего Кодекса,  суду, рассматривающему дело по существу.  Подлежат незамедлительному уничтожению также добытые в результате оперативно-розыскных мероприятий материалы, не касающиеся преступной деятельности лиц, но содержащие сведения о личной жизни указанных лиц или других лиц и подлежащие уничтожению  согласно пункту 4 статьи 6 Закона Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности».

2. Материалы, добытые в результате тайного следственного действия, признанные судом недопустимыми доказательствами, уничтожаются незамедлительно по истечении 6 месяцев после вынесения судом последней инстанции приговора по делу. Указанные материалы до их уничтожения хранятся в специальном хранилище суда. Не допускается ознакомление кого-либо  с указанными материалами, снятие  с них копий и их использование кроме использования сторонами для осуществления процессуальных полномочий.

 3.Добытые в результате тайных следственных действий материалы, приобщенные к делу в качестве вещественных доказательств, согласно части 2 статьи 79 настоящего Кодекса хранятся в суде в течение срока хранения указанного уголовного дела. По истечении указанного срока указанные материалы подлежат незамедлительному уничтожению.

 4. В случаях, предусмотренных частями 2 и 3 настоящей статьи, ответственность за надлежащую сохранность материалов, добытых в результате тайного следственного действия, возлагается на администрацию суда, в котором  указанный материал хранился до уничтожения.

5. В случаях, предусмотренных частью первой настоящей статьи, информацию, полученную в результате производства тайного следственного действия, уничтожает лицо, осуществляющее процессуальный надзор за расследованием соответствующего дела, или лицо, поддерживающее государственное обвинение, либо их вышестоящий прокурор в присутствии судьи/судьи суда, который/судья которого принял решение о производстве указанного тайного следственного действия или решение о признании законным/незаконным тайного следственного действия, произведенного при неотложной необходимости без определения судьи. Протокол об уничтожении материалов, полученных в результате производства тайного следственного действия, удостоверенный подписями соответствующего прокурора и судьи, передается Службе защиты персональных данных и отражается в судебном реестре тайных следственных действий. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

6. В случаях, предусмотренных частями 2 и 3 настоящей статьи, материалы, добытые в результате тайного следственного действия, уничтожает судья или судья суда, который принял решение о производстве указанного тайного следственного действия или о признании законным или незаконным тайного следственного действия, произведенного при неотложной необходимости без определения судьи.

 

Статья 1439. Уведомление о производстве тайного следственного  Действия (1.08.2014 N2634)

1. До завершения тайного следственного действия право на ознакомление с информацией, добытой в результате указанного действия, имеют только следователь, прокурор и судья (если указанная информация по существу связана с рассматриваемым ими вопросом).

2. Информация, добытая в результате тайного следственного действия, предоставляется стороне защиты в соответствии с частью 6 статьи 83 настоящего Кодекса, а также при утверждении процессуального соглашения.

3. О производстве тайного следственного действия, содержании материалов, добытых в результате указанного действия, и уничтожении указанных материалов должно быть в письменной форме извещено лицо, в отношении которого было произведено указанное тайное следственное действие. Этому лицу вместе с указанной информацией передается определение суда о производстве в отношении него тайного следственного действия, а также материалы, на основании которых судьей было принято подобное решение, и разъясняется право на обжалование указанного определения в порядке, установленном частью 15 статьи 1433 настоящего Кодекса. Решение о времени извещения лица о производстве в отношении него тайного следственного действия и передачи ему соответствующих определения и материалов, исходя из интересов судопроизводства, как в ходе судопроизводства, так и по его завершении, принимает прокурор.

4. Если прокурор примет решение не сообщать лицу в течение 12 месяцев после завершения/прекращения тайного следственного действия о производстве в отношении него такого действия, он обязан не позд 72 часов до истечения указанного срока обратиться с ходатайством в суд, судьей которого было принято определение о производстве тайного следственного действия, и требовать отсрочки не более чем на 12 месяцев предоставления соответствующему лицу информации о производстве тайного следственного действия. В ходатайстве должна быть обоснована создаваемая в случае извещения лица угроза достижению легитимной цели тайного следственного действия, выполнению задачи и интересам судопроизводства. Судья рассматривает ходатайство в течение 48 часов после его подачи в порядке, установленном статьей 112 настоящего Кодекса, по собственному усмотрению, в устном слушании или без такового. При рассмотрении ходатайства в устном слушании судья извещением обеспечивает участие соответствующего прокурора в рассмотрении. Неявка прокурора не препятствует рассмотрению ходатайства. В результате рассмотрения судья принимает решение об удовлетворении ходатайства прокурора и отсрочке уведомления соответствующего лица о производстве тайного следственного действия или об отказе в удовлетворении ходатайства и отсрочке предоставления такой информации. (6.09.2022 N1722)

 5. Если после удовлетворения ходатайства, предусмотренного частью 4 настоящей статьи, и истечения соответствующего срока вновь существует угроза, определенная той же частью, прокурор правомочен в порядке, установленном указанной частью, дважды потребовать отсрочки предоставления соответствующему лицу информации о производстве тайного следственного действия. Прокурор вправе каждый раз требовать отсрочки в предоставлении лицу указанной информации не более чем на 12 месяцев. (6.09.2022 N1722)

6. Если тайные следственные действия проводятся в связи с преступлениями, предусмотренными статьями 108, 109, 143–1432, 144–1443, 223–2241, 230–232, 234–2351 и 2551, частями 4–7 статьи 260, частями 4–8 статьи 261, статьями 262 и 263, а также главами XXXVII – XXXVIII и XLVII Уголовного кодекса Грузии, уведомление о производстве тайного следственного действия лица, в отношении которого было произведено тайное следственное действие, может быть отложено столько раз, сколько это будет необходимо во избежание создания угрозы государственной безопасности, общественному порядку и интересам судопроизводства. В таком случае уведомление соответствующего лица о производстве тайного следственного действия в порядке, установленном частью 4 настоящей статьи, каждый раз может быть отложено не более чем на 12 месяцев. (6.09.2022 N1722)

7. Если в случае, предусмотренном частью 6 настоящей статьи, прокурор примет окончательное решение по уголовному делу, лицо, в отношении которого было произведено тайное следственное действие, должно быть уведомлено о производстве тайного следственного действия после принятия указанного окончательного решения, незамедлительно. (6.09.2022 N1722)

 

Статья 14310. Реестр тайных следственных действий (1.08.2014 N2634)

1. Верховный Суд Грузии составляет реестр тайных следственных действий, в котором отражается статистическая информация, связанная с производством тайных следственных действий, в частности: информация о поступивших в суды ходатайствах по поводу производства тайных следственных действий и принятых судами определениях по ним, а также информация об уничтожении материалов, добытых в результате оперативно-розыскного мероприятия, не касавшихся преступной деятельности лица, но содержавших сведения о личной жизни лица или других лиц и уничтоженных в соответствии с пунктом 4 статьи 6 Закона Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности».

2. Верховный Суд Грузии обязан в конце каждого года опубликовывать информацию, предусмотренную частью первой настоящей статьи.

 

Глава XVII

Другие процессуальные действия

 

Статья 144. Основания назначения экспертизы

1. Экспертиза производится, если установление имеющих значение для дела фактических обстоятельств без участия экспертов в соответствующих областях науки, техники, искусств или тех или иных ремесел невозможно, а также при наличии на теле или объекте, содержащем информацию, следов, признаков или особенностей, имеющих значение для дела, правильное понимание и восприятие которых без специальных знаний невозможно.

2. Экспертиза производится по инициативе сторон.

3. Если объект экспертного исследования хранится у другой стороны, она обязана передать объект эксперту стороны, являющейся инициатором экспертизы. Сторона, являющаяся инициатором экспертизы, вправе производить экспертизу. Если сторона добровольно не получает объект, она вправе обратиться с ходатайством о передаче эксперту объекта экспертного исследования в суд по месту производства следствия. Ходатайство подлежит рассмотрению не позднее 48 часов. О времени и месте рассмотрения ходатайства сообщается сторонам. В случае неявки автора ходатайства ходатайство не рассматривается. Суд вправе рассмотреть ходатайство без устного слушания. Определение суда обжалованию не подлежит   ( 5.05.2011 N4631).

31. В случае, предусмотренном частью 3 настоящей статьи, если эксперт стороны, являющейся инициатором экспертизы, не смог обеспечить или не обеспечил сохранность объекта экспертного исследования, заключение эксперта – недопустимое доказательство, а допрос эксперта в качестве свидетеля не допускается   ( 5.05.2011 N4631).

32. После передачи эксперту в рамках первичного исследования предметов, документов, вещей, веществ, других содержащих информацию объектов, добытых по ходатайству стороны защиты, эксперт устанавливает возможность многократного проведения экспертизы объектов экспертного исследования. (17.10.2019 N5186)

33. Если в случае, предусмотренном частью 32 настоящей статьи, экспертом будет установлено, что объект экспертного исследования может быть пригоден для проведения лишь однократной экспертизы (он исчерпаем, подлежит уничтожению), а также в случае, когда установить это не представляется возможным, эксперт незамедлительно должен сообщить об этом стороне обвинения, а сторона обвинения, в свою очередь, незамедлительно – стороне защиты. (17.10.2019 N5186)

34. В случае, предусмотренном частью 33 настоящей статьи, сторона защиты вправе в 3-дневный срок после получения соответствующего сообщения представить вопросы в письменной форме стороне обвинения. Сторона обвинения незамедлительно направляет указанные вопросы эксперту. (17.10.2019 N5186)

35. Заключение экспертизы, составленное в рамках первичного исследования, передается стороне защиты в порядке, установленном частью 4 статьи 146 настоящего Кодекса. (17.10.2019 N5186)

4. Постановление следователя, прокурора и обращение стороны защиты о производстве экспертизы является обязательным для экспертного учреждения, эксперта и лица, являющегося объектом экспертного исследования.(14.06.2013,№741)

5. В постановлении и обращении стороны защиты о производстве экспертизы указываются основания назначения экспертизы, вопросы к эксперту, наименование экспертного учреждения или фамилия лица, которому поручено  производство экспертизы.

6. Сторона защиты вправе в пределах, установленных статьей 46 настоящего Кодекса, и в установленном порядке требовать возмещения за государственный счет расходов на экспертизу, произведенную по ее инициативе.

7. Постановлением следователя или прокурора экспертиза на территории иностранного государства может проводиться без направления ходатайства об оказании правовой помощи в случае, если производство подобного процессуального действия без представления ходатайства об оказании правовой помощи допускается правом соответствующего иностранного государства. (20.07.2018 N3157)

 

Статья 145. Объекты экспертного исследования

1. Объекты экспертного исследования, если их объемы и свойства позволяют, должны передаваться эксперту в упакованном и опечатанном виде.

2. Объекты экспертного исследования могут быть израсходованы в той мере, в какой это необходимо для экспертного исследования.

3. По завершении экспертизы неизрасходованная часть объектов экспертного исследования подлежит возвращению лицу или органу, назначившему  экспертизу, в упакованном и опечатанном виде, а если экспертиза производится на основании части 3 статьи 144 настоящего Кодекса, объекты экспертного исследования возвращаются стороне, у которой они хранились до назначения экспертизы.

 

Статья 146. Заключение эксперта

1. После производства необходимых исследований эксперт дает заключение. Письменное заключение он удостоверяет своей подписью.

2. В заключении эксперта указываются сведения о личности эксперта (имя, фамилия, образование, специальность, стаж работы по специальности, ученая степень и ученое звание, место работы и должность), предупреждение эксперта об уголовной ответственности за дачу умышленно ложного заключения, основания производства экспертизы, кто присутствовал при производстве экспертизы, какие материалы применялись, какие предметы, документы, образцы или иные объекты были подвергнуты исследованию, какие исследования произведены и какие методы применены экспертом, обоснованные ответы на поставленные вопросы, обстоятельства, установленные по инициативе эксперта и имеющие значение для дела.

3. К заключению эксперта должны прилагаться оставшиеся после исследования вещи, образцы, фотоснимки, схемы и другие материалы, подтверждающие заключение эксперта.

4. По получении заключения эксперта сторона, являющаяся инициатором экспертизы, должна незамедлительно передать его по требованию другой стороне.

 

Статья 147. Получение образцов (19.02.2015 N3090)

1. Получение образцов производится стороной. Сторона вправе получить образцы, отображающие свойства человека, трупа, животного, вещества, предмета или иного объекта, содержащего информацию.

2. Если для получения образцов необходимо применениехирургических или медицинских средств, образец берет эксперт.

3. Получение образцов, не вызывающее сильные болевые ощущения, допускается с согласия лица, у которого должен быть взят образец. Если получение образцов не вызывает сильные болевые ощущения и добровольное взятие образцов у лица невозможно ввиду его отказа либо лицо не способно выразить свою волю в связи со взятием у него образцов, получение образцов производится по определению суда на основании ходатайства стороны. При наличии неотложной необходимости, предусмотренной частью 5 статьи 112 настоящего Кодекса, получение образцов разрешается без  определения суда, на основании постановления следователя. 

4. В случае неотложной необходимости в течение 12 часов с момента  начала взятия образцов (а в случае совпадения окончания этого срока с нерабочим временем – не позднее одного часа по истечении данного срока) прокурор обязан уведомить о получении образцов суд по месту следствия  или  суд, на территории действия которого производились процессуальные действия, должен представить ему ходатайство о проверке законности получения образцов и передать материалы уголовного дела (либо их копии), обосновывающие необходимость безотлагательного проведения указанных процессуальных действий. Суд не позднее 24 часов после поступления материалов дела, разрешает ходатайство без устного слушания. Суд правомочен рассматривать ходатайство с участием прокурора и лица, в отношении которого были произведены процессуальные действия.

5. Получение образцов, вызывающее сильные болевые ощущения, допускается только в исключительных случаях и с согласия лица, у которого должен быть взят образец, а также родителей, опекунов или попечителей, если это лицо не достигло 16 лет или страдает психическим заболеванием, либо по определению суда.

 

Статья 148. Основания получения образцов

Определение суда о получении образцов выносится в порядке, предусмотренном  частью 3 статьи 144 настоящего Кодекса.

 

Статья 149. Обязательность явки, привод

1. Сторона вправе заявить ходатайство о вызове своего свидетеля в судебное заседание.

2. Лицо, подлежащее вызову в суд в случаях, установленных законом, обязано явиться в точно назначенные время и место. В случае неявки оно может быть подвергнуто принудительному приводу.

3. Привод осуществляется с целью обеспечения участия свидетеля в следственных или других процессуальных действиях или судебном заседании, если оно отказывается от добровольной явки.

4. Сторона, являющаяся инициатором производства экспертизы, обязана обеспечить привод обвиняемого, потерпевшего и свидетеля  к эксперту, если возникла необходимость в  исследовании их тела или психики либо признано необходимым присутствие указанных лиц при производстве экспертизы. Принудительный привод осуществляется по ходатайству сторон, на основании определения, которое выносится в порядке, предусмотренном частью 3 статьи 144 настоящего Кодекса.  Привод обвиняемого на стадии следствия допускается только по определению суда.

5. В решении о приводе должны указываться: имя, фамилия, процессуальное положение, место жительства или работы лица, подлежащего приводу; основания его привода; когда и куда оно должно быть доставлено; кому поручается его привод.

 

Статья 150. Исполнение решения о приводе

1. Решение о приводе передается для исполнения соответствующим правоохранительным органам.

2. Уполномоченное должностное лицо под подписку ознакомляет подлежащее приводу обнаруженное лицо с решением о приводе и доставляет в орган (к лицу), указанному в решении. При этом в решении должна быть сделана запись о времени и месте обнаружения лица, времени его привода, а также его заявлениях и жалобах в связи с приводом.

3. Решение о приводе подлежит исполнению в разумные сроки.

4. Если уполномоченное должностное лицо установит, что привод лица не возможен, оно в решении о приводе в письменной форме указывает причины этого и возвращает решение инициатору привода без исполнения.

 

Статья 151. Цели и основания наложения ареста  на имущество

1. В целях обеспечения мер уголовно-процессуального принуждения, возможного изъятия имущества суд по ходатайству стороны может наложить арест на имущество, в том числе – банковские счета обвиняемого, лиц, несущих материальную ответственность за его действия, или (и) связанных с ним лиц, при наличии данных, что имущество будет перепрятано или израсходовано или (и) что оно добыто преступным путем. При наличии данных о том, что имущество добыто преступным путем, но розыск данного имущества не представляется возможным, суд вправе наложить арест на имущество, по стоимости эквивалентное этому имуществу.  При наличии условий, указанных в настоящей части, если обвиняемым является должностное лицо, прокурор обязан поставить перед судом ходатайство о наложении ареста на имущество, в том числе – банковские счета должностного лица, а также о приостановлении выполнения обязательств, взятых должностным лицом по заключенным от имени государства договорам, или осуществлении иных мер обеспечения иска.

2. Предусмотренное настоящим Кодексом наложение ареста на имущество применяется также при подготовке одного из преступлений, предусмотренных статьями 323 – 330 и 3311 Уголовного кодекса Грузии, или иных особо тяжких преступлений, а также для обеспечения их пресечения при наличии достаточных данных о том, что это имущество будет использовано с целью совершения преступления.

3. Суд может также наложить арест на имущество при наличии достаточных данных, что это имущество является имуществом члена коррупционного, рэкетного, «воровского сообщества»/«вора в законе» или лица, осужденного за совершение преступления, предусмотренного подпунктом «в» части 3 статьи 194 Уголовного кодекса Грузии. (23.09.2022 N1854)

31. Определением о наложении ареста на имущество, принятым судом на основании ходатайства стороны обвинения, может также быть наложен арест на имущество при наличии обоснованного предположения, что в отношении этого имущества совершено преступление, или (и) при наличии обоснованного предположения, что это имущество добыто преступным путем, и при этом наложение ареста на указанное имущество необходимо для достижения одной или нескольких следующих целей: (23.09.2022 N1854)

а) с целью пресечения совершения нового преступления;

б) с целью защиты имущества от уничтожения или повреждения;

в) с целью пресечения попыток сокрытия, отчуждения или растраты имущества;

г) с целью обеспечения возможного лишения имущества на основании статьи 52 Уголовного кодекса Грузии.

4. При решении вопросов,  связанных с наложением ареста на имущество, могут применятся положения Гражданского процессуального кодекса Грузии, если они не противоречат настоящему Кодексу.

 

Статья 152. Ограничение полномочий при наложении ареста на имущество (23.12.2017 N1902)

1. В случае, предусмотренном частью первой, 2 или 3 статьи 151 или подпунктами «а» или «в» части 31 той же статьи настоящего Кодекса, наложение ареста на имущество подразумевает запрет на распоряжение собственником или владельцем имущества своим имуществом, а в случаях необходимости – также на пользование имуществом. (23.09.2022 N1854)

11. В случае, предусмотренном подпунктом «б» части 31 статьи 151 настоящего Кодекса, наложение ареста на имущество подразумевает запрет только на пользование собственником или владельцем имущества своим имуществом, а в случае, предусмотренном подпунктом «г» той же части, –запрет только на распоряжение имуществом. (23.09.2022 N1854)

2. Ликвидатор коммерческого банка, специальный управляющий коммерческим банком или ликвидатор провайдера платежных услуг, микробанка вправе перевести подвергнутые аресту счета в другой коммерческий банк, другой провайдер платежных услуг, другой микробанк или (и) Национальный банк Грузии в соответствии с Законом Грузии «О деятельности коммерческих банков», Законом Грузии «О платежной системе и платежных услугах» и Законом Грузии «О деятельности микробанков». (22.02.2023 N2619, ввести в действие с 1 июля 2023 года.)

3. В случаях, предусмотренных Законом Грузии «О владении дематериализованными ценными бумагами», Законом Грузии «О рынке ценных бумаг», Законом Грузии «Об инвестиционных фондах», Законом Грузии «О деятельности коммерческих банков» и Законом Грузии «О деятельности микробанков», ликвидатор или специальный управляющий правомочны перевести арестованные счета по ценным бумагам без изменений к другому производителю счета или в финансовый институт, наделенный соответствующим полномочием. (16.11.2023 N3725, ввести в действие с 1 марта 2024 года.)

 

Статья 153. Имущество, на которое не может быть наложен арест

(20.12.2019 N5660)

 1. Арест не может быть наложен на необходимые лицу продукты питания, топливо, инвентарь для профессиональной деятельности и другие предметы, обеспечивающие нормальные условия жизни человека, а также финансовый залог (предмет финансового залога), предусмотренный Законом Грузии «О финансовом залоге, взаимозачетах и деривативах», активы, входящие в объединение активов обеспечения, определенных подпунктом «б» пункта первого статьи 2 Закона Грузии «Об облигациях, защищенных ипотекой», и расчетный счет участника системы, предусмотренной Законом Грузии «О платежной системе и платежных услугах». (29.11.2022 N2118, ввести в действие на 90-й день после опубликования.)

2. На основании обращения Национального банка Грузии не могут быть подвергнуты наложению ареста имущество коммерческого банка, находящегося в режиме резолюции в соответствии с Органическим законом Грузии «О Национальном банке Грузии» и Законом Грузии «О деятельности коммерческих банков», и находящиеся в нем банковские счета, а действие подвергнутого наложению ареста имущества и банковских счетов, на которые был наложен арест, должно быть приостановлено на срок, указанный в обращении Национального банка Грузии, который не должен превышать 90 календарных дней. Судья выносит определение в течение 24 часов после обращения Национального банка Грузии. Если режим резолюции закончится раньше срока, определенного в определении, Национальный банк Грузии обязан уведомить об этом суд, который отменит действие определения о приостановлении.

3. Не могут быть подвергнуты наложению штрафа пенсионные активы, предусмотренные пунктом 42 статьи 21 Закона Грузии «Об исполнительных производствах», если применение мер обеспечения требуется исходя из существующего спорного требования в отношении субъекта, определенного соответствующим законом, указанным в том же пункте. (28.06.2023 N3351, ввести в действие с 1 января 2025 года.)

 

Статья 154. Ходатайство о наложении ареста на имущество и порядок  его рассмотрения

1. Сторона составляет и направляет в суд по месту производства следствия обоснованное ходатайство о наложении ареста на имущество и информацию, необходимую для его рассмотрения.

11. В случае, предусмотренном частью 2 или 3 статьи 158 настоящего Кодекса, до истечения 12-месячного срока, установленного на предыдущем этапе наложения ареста на имущество, если все еще имеется соответствующее основание для наложения ареста на имущество, сторона обвинения вправе обратиться в суд с ходатайством о наложении ареста на имущество на 12-месячный срок, установленный на следующем этапе. (23.09.2022 N1854)

12. В случае, предусмотренном частью 2 или 3 статьи 158 настоящего Кодекса, если отменено определение о наложении ареста на имущество, хотя не истек срок, предусмотренный той же частью, и имеется основание, предусмотренное частью 31 статьи 151 того же Кодекса, сторона обвинения правомочна обратиться в суд с ходатайством о наложении ареста на имущество на срок, установленный на оставшихся этапах. (23.09.2022 N1854)

13. После наложения ареста на имущество по основанию, предусмотренному частью 31 статьи 151 настоящего Кодекса, в случае подтверждения наличия основания, предусмотренного частью первой, 2 или 3 статьи 151 настоящего Кодекса, сторона обвинения вправе обратиться в суд с ходатайством о наложении ареста на имущество по измененному основанию. (23.09.2022 N1854)

14. Сторона обвинения правомочна на любой стадии уголовного процесса обращаться в суд с ходатайством о полной или частичной отмене определения о наложении ареста на имущество. (23.09.2022 N1854)

2. Судья, не позднее 48 часов после поступления ходатайства и информации, необходимой для его рассмотрения, разрешает ходатайство без устного слушания. Судья вправе рассмотреть ходатайство с участием стороны, заявившей ходатайство. В этом случае при рассмотрении ходатайства применяется порядок, предусмотренный частью 3 статьи 144 настоящего Кодекса.

 

Статья 155. Постановление о наложении ареста на имуществов случаях неотложной необходимости

1. В случаях неотложной необходимости (кроме случая, предусмотренного частью 2 статьи 153 настоящего Кодекса), при наличии обоснованного предположения, что имущество будет перепрятано или уничтожено, прокурор вправе вынести мотивированное постановление о наложении ареста на имущество. (20.12.2019 N5660)

2. В течение 12 часов после исполнения постановления о наложении ареста на имущество в случае неотложной необходимости (а если истечение этого срока совпадает с не рабочим временем, не позднее 1 часа  после истечения этого времени) прокурор должен сообщить о наложении ареста суду по месту производства следствия или суду, на территории действия которого было произведено процессуальное действие, предъявив ему ходатайство о проверке законности наложения ареста, и передать материалы уголовного дела (или их копии), подтверждающие необходимость безотлагательного  производства следственного действия. Суд не позднее 24 часов после поступления материалов разрешает ходатайство без устного слушания. Суд вправе рассмотреть ходатайство с участием прокурора или лица, в отношении которого было произведено следственное действие.

 

Статья 156. Обжалование определения суда о наложении ареста  на имущество. (14.06.2013 N741)

Определение суда о наложении ареста на имущество подлежит передаче лицу, имеющему право на обжалование, в течение 48 часов после издания определения. Данное определение обжалуется в порядке, установленном  статьей 207 настоящего Кодекса. Определение может быть обжаловано   прокурором, обвиняемым или (и) лицом, имущественные права которого могут  быть нарушены данным определением, а также их адвокатами. Срок обжалования определения исчисляется с момента его передачи уполномоченному лицу.

 

Статья 157.  Порядок исполнения определения (постановления)о наложении ареста на имущество

1.  Сторона предъявляет определение суда, а в случае  неотложной необходимости -  постановление прокурора о наложении ареста на имущество лицу, у которого находится имущество, и требует выдачи этого имущества. При отказе выполнить это требование или наличии убедительных данных, что не все имущество выдано, производится обыск в порядке, установленном настоящим Кодексом.

2. При наложении ареста определяется, какие предметы и ценности подлежат наложению ареста в пределах сумм, указанных в определении (постановлении).

3. В наложении ареста на имущество может участвовать эксперт, который определит стоимость имущества.

4. Размер вреда, причиненного преступлением, и стоимость имущества, на которое наложен арест, определяются  по среднерыночным ценам.

5. При наложении ареста на банковские счета ограничивается право лица распоряжаться имеющимися или числящимися на его банковском счету денежными средствами, а при наложении ареста на суммы определенного размера ограничивается право лица распоряжаться имеющимися или числящимися на его банковском счету денежными средствами в пределах объемов ареста. Если имущество приобретено или увеличено за счет средств, добытых преступным путем, арест может налагаться на все имущество или его преобладающую часть. Арест налагается на имущество обвиняемого, членов его семьи, близких родственников, связанных с ним лиц или (и) рэкетной группировки (в том числе – имущество юридического лица и его дочерних компаний), независимо от доли обвиняемого в этом имуществе, при  наличии достаточных доказательств, что это имущество или его часть, добыты путем рэкета ( 25.05.2012 N6314)

6. О наложении ареста на имущество составляется протокол.

7. Имущество, подвергнутое аресту, кроме недвижимых и крупногабаритных предметов, подлежит изъятию.

 

 Статья 158. Срок действия определения суда о наложении  ареста на имущество (23.09.2022 N1854)

1. Имущество подвергается аресту до обращения определения к исполнению, прекращения уголовного преследования или (и) следствия, кроме случая, предусмотренного частью 31 статьи 151 настоящего Кодекса.

2. В случае, предусмотренном частью 31 статьи 151 настоящего Кодекса, имущество подвергается аресту в 2 этапа, и срок наложения ареста на имущество на каждом этапе составляет 12 месяцев.

3. В случае, предусмотренном частью 31 статьи 151 настоящего Кодекса, если начаты соответствующие процедуры оказания правовой помощи, предусмотренные Законом Грузии «О международном сотрудничестве в области уголовного права», имущество подвергается аресту в 4 этапа и срок наложения ареста на каждом этапе составляет 12 месяцев.

 

Статья 159. Основания для освобождения обвиняемого от должности (работы)

Обвиняемый может быть освобожден от должности (работы) при наличии обоснованного предположения, что, оставаясь на этой должности (работе), он будет препятствовать следствию, возмещению вреда, причиненного преступлением, или продолжать преступную деятельность.

 (Признать утратившими юридическую силу нормативное содержание статьи 159 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, предусматривающее освобождение от должности (работы) лиц, избранных в результате всеобщих выборов местного самоуправления, на основе равного и прямого избирательного права, при тайном голосовании. (Постановление  Конституционного Суда Грузии  от 23.05.2014 3/1/574)

 

Статья 160. Определение суда об освобождении обвиняемого от должности (работы)

1. После принятия решения об освобождении обвиняемого  от должности (работы) прокурор обращается с письменным ходатайством в суд по месту производства следствия, который при наличии достаточных оснований выносит определение о применении данной меры. ( 24.09.2010  N3616)

 ( Суд вправе рассматривать ходатайство без устного слушания.)

(Признать утратившими юридическую силу второе предложение части первой статьи 160 Уголовно-процессуального кодекса Грузии. (Постановление  Конституционного Суда Грузии  от 23.05.2014 3/1/574)

 2. В определении суда об освобождении обвиняемого от должности (работы) должны указываться фамилия и имя лица, отстраняемого от должности (работы), его должность (место работы), основания освобождения от должности (работы), требование об освобождении обвиняемого  от должности (работы), направляемое руководителю учреждения, предприятия или организации.

 3. Определение суда об освобождении обвиняемого от должности (работы) обязательно для руководителя соответствующего учреждения, предприятия или организации. Он обязан исполнить судебное определение незамедлительно по поступлении и уведомить об этом суд.

Статья 161. Срок освобождения обвиняемого  от должности (работы)

1. Судья вправе вынести определение до принятия  итогового решения об  освобождении обвиняемого  от должности (работы).

2. Судебное определение об  освобождении обвиняемого от должности (работы) или об отказе в освобождении обвиняемого от должности (работы) может быть обжаловано в порядке, предусмотренном статьей 207 настоящего Кодекса.

 

Статья 162. Освобождение от должности (отстранение от осуществления должностных полномочий) некоторых лиц   

1. Вопрос об освобождении от должности (отстранении от осуществления должностных полномочий) членов Парламента Грузии, депутатов высших представительных органов Абхазской и Аджарской автономных республик, Народного Защитника Грузии, судей, Генерального аудитора решается в порядке, установленном законодательством Грузии.(22.06.2012 N6550)

2. Право на обращение с требованием об освобождении от должности (отстранении от осуществления должностных полномочий) лиц, указанных в части первой настоящей статьи, имеет Генеральный прокурор Грузии. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

 

Статья 163. Основания приостановления действия паспорта, нейтрального проездного документа гражданина  Грузии обвиняемого (осужденного) ( 1.07.2011 N4995) 

Действие паспорта, нейтрального проездного документа гражданина Грузии может быть приостановлено, если лицо, которому был выдан паспорт, нейтральный проездной документ гражданина Грузии, является обвиняемым (осужденным) в порядке, установленном настоящим Кодексом, и при наличии обоснованного предположения, что оно, используя указанный паспорт/документ, сможет выехать из Грузии или передвигаться за границей.

 

Статья 164. Решение о приостановлении действия паспорта, нейтрального проездного документа гражданина  Грузии разыскиваемого обвиняемого (осужденного)

(1.07.2011 N4995) 

1. После принятия решения о приостановлении действия паспорта, нейтрального проездного  документа  гражданина Грузии разыскиваемого обвиняемого (осужденного) прокурор обращается с письменным ходатайством в суд по месту производства следствия, который при наличии достаточных оснований выносит определение о применении этой меры. Суд вправе рассматривать ходатайство без устного слушания. Определение суда может быть обжаловано в порядке, предусмотренном статьей 207 настоящего Кодекса.

2. В определении суда о приостановлении действия паспорта, нейтрального проездного документа  гражданина Грузии должны указываться: дата и место составления определения; должностное лицо или орган, уполномоченный исполнять определение; имя, фамилия, дата рождения, личный номер владельца паспорта/документа; номер паспорта/документа, орган, выдавший паспорт/документ, и дата выдачи паспорта/документа.

3. Приостановление действия паспорта, нейтрального проездного  документа гражданина Грузии подразумевает ограничение права разыскиваемого обвиняемого (осужденного) на выезд из Грузии или передвижение за границей. Паспорт, нейтральный проездной  документ гражданина Грузии, действие которого приостановлено, не может использоваться (приниматься) как документ, достаточный (необходимый) для выезда из Грузии или передвижения за границей.

 

Статья 165. Срок приостановления действия паспорта,   нейтрального проездного документа   гражданина Грузии разыскиваемого обвиняемого (осужденного)

(1.07.2011 N4995) 

1. Действие паспорта, нейтрального проездного документа гражданина Грузии разыскиваемого обвиняемого (осужденного) приостанавливается до приведения приговора в исполнение, прекращения уголовного преследования.

2. Прокурор вправе в любое время, до срока, предусмотренного частью первой настоящей статьи, вынести постановление об отмене  приостановления  действия паспорта, нейтрального проездного документа гражданина Грузии.    

3. Постановление об отмене приостановления действия паспорта гражданина Грузии, нейтрального проездного документа прокурор должен незамедлительно довести до сведения Агентства по развитию государственных сервисов. ( 25.05.2012 N6317).

4. Лицо, действие паспорта гражданина Грузии, нейтрального проездного  документа  которого приостановлено, вправе сообщить Агентству по развитию государственных сервисов об отмене приостановления действия указанного паспорта/документа (25.05.2012 N6317).

 

Статья 1651. Розыск обвиняемого/осужденного, совершившего побег из пенитенциарного учреждения или другого места содержания во время вывоза/перевода или экстрадиции

 (5.07.2018 N3126)

На основании ходатайства Генерального директора государственного подведомственного учреждения, входящего в систему Министерства юстиции Грузии, – Специальной пенитенциарной службы (далее – Специальная пенитенциарная служба) прокурор издает постановление о розыске органами полиции обвиняемого/осужденного, совершившего побег из пенитенциарного учреждения или другого места содержания во время вывоза/перевода или экстрадиции.

Статья 1652. Принятие решения об ограничении обвиняемого в праве на краткосрочное свидание или (и) длительное свидание, переписку или (и) телефонные разговоры, его  обжалование и пересмотр  (15.12.2023 N4031)

1. В случае наличия обоснованного предположения, что в результате пользования обвиняемым, содержащимся в пенитенциарном учреждении, правом на краткосрочное свидание или (и) длительное свидание, переписку или (и) телефонные разговоры, будет совершено преступление, осуществлено давление на свидетеля, будут созданы препятствия сбору доказательств или иные препятствия осуществлению правосудия, прокурор или следователь вправе ограничить обвиняемого, предусмотренного настоящей частью, в порядке, установленном настоящим Кодексом, в праве на краткосрочное свидание или (и) длительное свидание, переписку или (и) телефонные разговоры.

2. Обвиняемый может быть ограничен в праве/правах, предусмотренных частью первой настоящей статьи, постановлением прокурора или следователя не более чем на 2 месяца, кроме случая, предусмотренного частью 3 этой же статьи. После истечения срока ограничения права/прав, определенного постановлением, ограничение этого права/этих прав отменяется.

3. Если на момент истечения срока, определенного частью 2 настоящей статьи, вновь существует правовое основание, предусмотренное частью первой этой же статьи, или если указанное правовое основание вновь выявлено после отмены ограничения обвиняемого в праве/правах, предусмотренных частью первой настоящей статьи, прокурор или следователь вправе ограничивать обвиняемого в этом праве/этих правах до исчерпания соответствующего правового основания. Исходя из вышеизложенного указанное право/указанные права в каждом случае могут ограничиваться не более чем на 2 месяца.

4. В случае отсутствия соответствующего правового основания, необходимого для ограничения обвиняемого в праве/правах, предусмотренных частью первой настоящей статьи, прокурор обязан отменить своепостановление или постановление следователя, а следователь обязан отменить свое постановление.

5. В случае отсутствия соответствующего правового основания, необходимого для ограничения обвиняемого в праве/правах, предусмотренных частью первой настоящей статьи, обвиняемый или его адвокат вправе обратиться к прокурору с ходатайством и требовать отмены постановления, предусмотренного той же частью.

6. Постановление прокурора или следователя, предусмотренное частью первой или 3 настоящей статьи, а также постановление, принятое прокурором в связи с ходатайством, предусмотренным частью 5 этой же статьи, лицо, принявшее соответствующее постановление, направляет в пенитенциарное учреждение для передачи обвиняемому, а также адвокату обвиняемого (в случае наличия такового).

7. Обвиняемый или его адвокат вправе обжаловать постановление прокурора, предусмотренное частью первой или 3 настоящей статьи, а также постановление, принятое прокурором в связи с ходатайством, предусмотренным частью 5 этой же статьи, вышестоящему прокурору в 5-дневный срок после вручения, а постановление, принятое вышестоящим прокурором в связи с указанной жалобой, – в соответствующем районном (городском) суде в5-дневный срок после вручения.

8. Обвиняемый или его адвокат вправе обжаловать принятое следователем постановление, предусмотренное частью первой или 3 настоящей статьи, прокурору в 5-дневный срок после вручения, а постановление, принятое прокурором в связи с указанной жалобой, – в соответствующем районном (городском) суде в 5-дневный срок после вручения.

9. Районный (городской) суд правомочен рассмотреть жалобу, предусмотренную настоящей статьей, в 5-дневный срок после ее подачи, в устном слушании или без устного слушания. Судья в случае рассмотрения указанной жалобы в устном слушании рассматривает ее с участием сторон. Неявка сторон не служит препятствием для рассмотрения жалобы.

 

Раздел V

Начало уголовного преследования, избрание меры пресечения,

процессуальное соглашение

 

Глава XVIII

Основания уголовного преследования, задержание,

признание обвиняемым

 

Статья 166. Уголовное преследование

Начало и осуществление уголовного преследования является дискреционным полномочием только прокурора.

 

Статья 167. Неначало и приостановление уголовного преследования или (и) судебного разбирательства

1. Уголовное преследование начинается с момента задержания или признания лица обвиняемым (если оно не подвергалось задержанию).

2. Уголовное преследование или (и) судебное разбирательство не должно быть начато или подлежит приостановлению:

а) если Парламент Грузии/Конституционный Суд Грузии/Высший совет юстиции Грузии не дали согласия на привлечение к уголовной ответственности Начальника Специальной следственной службы, Начальника Службы защиты персональных данных, Генерального аудитора/судьи на срок, в течение которого указанное лицо защищено иммунитетом; (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

б) если поставлен вопрос о лишении иностранного гражданина иммунитета - со дня постановки вопроса и до его официального решения;

в) в отношении лица, являющегося потерпевшим в результате совершения преступления, предусмотренного статьями 1431 или (и) 1432 Уголовного кодекса Грузии, - в течение срока на обдумывание;

г) если суд обратился в Конституционный Суд Грузии по поводу конституционности закона - со дня обращения в суд и до принятия решения Конституционным Судом.

3. При наличии какого-либо из обстоятельств, указанных в части 2 настоящей статьи, прокурор, а при судебном разбирательстве дела, - суд по ходатайству стороны принимает решение о приостановлении уголовного преследования или (и) судебного разбирательства.

4. Если оснований для прекращения, указанных в части 2 настоящей статьи, более не существует, судебное разбирательство/уголовное преследование должно быть начато/возобновлено.

5. Особый порядок привлечения к уголовной ответственности, заключения под стражу Президента Грузии, члена Парламента Грузии, члена Конституционного Суда Грузии, члена Верховного Суда Грузии, других судей общих судов Грузии, Генерального аудитора, Народного Защитника Грузии, Начальника Специальной следственной службы, Начальника Службы защиты персональных данных, лиц, обладающих дипломатическим иммунитетом, а также представителей Международного уголовного суда, которые при осуществлении своих полномочий пользуются иммунитетом в соответствии с Уставом Международного уголовного суда, и применения к ним других мер уголовно-процессуального принуждения определяется Конституцией Грузии, международными договорами Грузии, настоящим Кодексом и иными законодательными актами Грузии. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

 

 Статья 168. Дискреционное преследование. (24.07.2014 N2518)

1. Отказ начать уголовное преследование с применением дискреционного полномочия прокурор оформляет соответствующим постановлением. До вынесения постановления об отказе начать уголовное преследование прокурор обязан проконсультироваться с потерпевшим и составить протокол в порядке, установленном частью 51 статьи 56 настоящего Кодекса, а в случае вынесения постановления направить его копию потерпевшему в недельный срок после вынесения постановления.

2. Потерпевший вправе в однократном порядке обжаловать постановление прокурора об отказе начать уголовное преследование вышестоящему прокурору. Решение вышестоящего прокурора окончательно и обжалованию не подлежит, кроме случаев совершения особо тяжких преступлений или преступлений, подследственных согласно закону Специальной следственной службе. В таком случае, если вышестоящий прокурор не удовлетворит жалобу, потерпевший вправе обжаловать решение прокурора в районный (городской) суд по месту производства следствия. Суд выносит определение в 15-дневный срок, в устном слушании или без него. Принятое судом решение обжалованию не подлежит. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

(Признать утратившими силу применительно к пункту первому статьи 11 и пункту первому статьи 31  Конституции Грузии слова: «Решение вышестоящего прокурора окончательно и обжалованию не подлежит» во 2-м предложении в части 2 статьи 168 Уголовно-процессуального кодекса Грузии. Решение Конституционного Суда Грузии №1/5/1355,1389 от 27.07.2023 г.)

3. Если вышестоящий прокурор или суд отменил постановление прокурора об отказе начать уголовное преследование и не истек срок давности привлечения к уголовной ответственности, уголовное преследование должно быть начато. В таком случае Генеральный прокурор Грузии или уполномоченное им лицо возлагает обязанность по началу уголовного преследования и осуществлению иной прокурорской деятельности на другого прокурора. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

4. О решениях, указанных в настоящей статье, уведомляется потерпевший.  

 

Статья 1681. Устранение (21.06.2011 N4868)

1. Прокурор может не начинать или прекратить начатое уголовное преследование в отношении лица (субъекта устранения) по факту совершения менее тяжкого или тяжкого преступления, если лицо (субъект устранения) выполнит одно или несколько из ниже перечисленных условий:

а) передача государству незаконно добытого имущества или возмещение стоимости этого имущества;

б) передача государству орудия преступления или (и) изъятого из гражданского оборота объекта;

в) полное или частичное возмещение вреда, причиненного его деянием;

г) уплата в пользу государственного бюджета денежной суммы, минимальный размер которой 500 лари;

д) выполнение безвозмездного общественно-полезного труда в размере от 40 до 400 часов (25.11.2011 N5352).

е) в случае совершения семейного преступления – прохождение обязательного курса обучения, ориентированного на изменение насильственного  отношения и поведения.(17.10.2014 N2706)

2. Устранение не применяется по делам о преступлениях, предусмотренных статьями 1431, 1432, 1433, 144, 1441, 1442 и 1443 Уголовного кодекса Грузии, а также руководящими принципами уголовной политики.

3. В случае невыполнения  лицом (субъектом устранения) условий устранения прокурор вправе начать или возобновить прекращенное уголовное преследование.

 

Статья 1682. Порядок применения устранения (21.06.2011 N4868)

1. Устранение должно быть предложено лицу (субъекту устранения) в письменной форме. В нем изложены условия устранения, время, место и средство их выполнения.

2. Лицу (субъекту устранения) в письменной форме разъясняется, что выполнение условий устранения является добровольным и он пользуется всеми правами обвиняемого.

3. Прокурор до принятия решения об устранении консультируется с потерпевшим (при наличии такового).

4. Устранение, как правило, применяется до проведения досудебного заседания. Устранение может также применяться после проведения досудебного заседания, если стороны с целью применения устранения обратятся с ходатайством в суд о возвращении дела прокурору. В этом случае суд правомочен возвратить дело прокурору, который предложит обвиняемому устранение (25.11.2011 N5352).

 5. Устранение не применяется в отношении обвиняемого, которому в качестве меры пресечения назначено заключение под стражу.

6. Прокурор при принятии решения об устранении руководствуется настоящим Кодексом и руководящими принципами уголовной политики.».

 

Статья 169. Признание лица обвиняемым

1. Основанием признания лица обвиняемым является совокупность собранных на стадии следствия доказательств, достаточная для обоснованного предположения, что лицо совершило преступление.

(Признать неконституционным применительно к пункту 3 статьи 40 Конституции Грузии: нормативное содержание   части первой  статьи 169 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, предусматривающее возможность признания лица обвиняемым  на основании определенных статьей 76 этого же кодекса (в редакции от 14 июня 2013 года) доказательств – косвенных показаний. Решен.  Конституц.  Суда  от  22.01.2015 N1/1/548)

2. При наличии достаточных оснований для обвинения прокурор вправе вынести постановление о предъявлении обвинения лицу. После вынесения постановления прокурор определяет время и место предъявления вины. Вина должна быть предъявлена не позднее 24 часов после вынесения постановления.

3. В постановлении о предъявлении обвинения должны указываться:

а) фамилия, имя и отчество, число, месяц и год  рождения, личный номер обвиняемого;

б) формулировка обвинения – описание инкриминируемого деяния с указанием места, времени, способа, средства, орудия его совершения, а также последствий, вызванных этим деянием;

в) собранные в ходе следствия доказательства, достаточные для обоснованного предположения, что указанное преступление совершено данным лицом;

г) статья, часть и подпункт статьи Уголовного кодекса Грузии, предусматривающие это преступление.

4. Резолютивная часть постановления о предъявлении обвинения должна содержать решение о предъявлении лицу обвинения.

5. Прокурор или по его поручению – следователь ознакомляет с постановлением о предъявлении обвинения обвиняемого и его адвоката (если интересы обвиняемого защищает адвокат), который подписью удостоверяет факт ознакомления с постановлением и получения его копии. Копия постановления с перечнем прав и обязанностей обвиняемого передается обвиняемому или (и) его адвокату. Если обвиняемый или его адвокат отказываются ознакомиться с постановлением и удостоверить факт получения его копии подписью, на постановлении отмечается причина  отказа от подписания.

6. Если обвиняемый уклоняется от явки в следственный орган, ему или его близкому родственнику предоставляется разумный срок для найма адвоката. Если он в этот срок не наймет адвоката, адвокат назначается обвиняемому в обязательном порядке. Прокурор или по его поручению – следователь вызывает адвоката обвиняемого для предъявления вины и ознакомляет его с постановлением о предъявлении обвинения, что считается предъявлением вины. Адвокат обвиняемого в письменной форме удостоверяет факт ознакомления с обвинением (24.09.2010 N3616).

7. Для предъявления обвинения члену Конституционного Суда Грузии необходимо согласие пленума Конституционного Суда Грузии. Для предъявления обвинения Начальнику Специальной следственной службы, Начальнику Службы защиты персональных данных, Генеральному аудитору необходимо согласие Парламента Грузии. Для предъявления обвинения члену Верховного Суда Грузии, другим судьям общих судов Грузии необходимо согласие Высшего совета юстиции Грузии. (30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

8. Лицо может быть признано обвиняемым до начала досудебного заседания по одному событию преступления не более чем в течение 9 месяцев, если до истечения этого срока ему не будет предъявлено новое обвинение по другому событию преступления. При предъявлении такой вины течение указанного срока прекращается, и срок исчисляется со дня предъявления новой вины. С истечением указанного срока уголовное преследование в отношении лица прекращается. При прекращении уголовного преследования в отношении лица в случае, предусмотренном настоящей  частью, не допускается предъявление ему той же вины в дальнейшем. (24.09.2010 N3616).

9. Лицо вправе в 10-дневный срок  после вручения постановления о предъявлении обвинения в порядке, установленном настоящим Кодексом, подать жалобу на умышленное затягивание начала уголовного преследования вышестоящему прокурору или в районный (городской) суд по месту производства следствия, который рассматривает жалобу в течение 3 суток после ее поступления. Суд вправе рассмотреть жалобу без устного слушания. Удовлетворение жалобы является основанием для признания недопустимыми всех доказательств в связи с указанным обвинением в отношении этого лица, собранных в ходе следствия, после возникновения достаточных оснований для начала уголовного преследования в отношении лица. В случае, предусмотренном настоящей частью, определение суда может быть обжаловано в порядке, предусмотренном статьей 207 настоящего Кодекса, в следственной коллегии  Апелляционного суда.

 

Статья 170. Задержание

1. Задержание - кратковременное лишение свободы.

2. Лицо считается задержанным с момента ограничения свободы передвижения. С момента задержания лицо считается обвиняемым.

 

Статья 171. Основания задержания

1. При наличии обоснованного предположения, что лицо совершило преступление, за которое законом в качестве наказания предусматривается лишение свободы, и, что при этом лицо скроется или не явится в суд, уничтожит имеющую значение для дела информацию или совершит новое преступление или если рассматривается вопрос об истребовании согласия иностранного государства в соответствии с пунктом 4 статьи 16 Закона Грузии «О международном сотрудничестве в сфере уголовного права», суд по месту производства следствия по ходатайству прокурора, без устного слушания выносит определение о задержании лица. Это определение обжалованию не подлежит. (20.07.2018 N3157)

2. Лицо может быть задержано без определения суда, если:

а) лицо  застигнуто в момент совершения или непосредственно после совершения преступления;

б) лицо замечено на месте совершения преступления и в отношении него незамедлительно осуществляется уголовное преследование с целью его задержания;

в) на лице, при нем или на его одежде обнаружены явные следы совершенного преступления;

г) лицо скрылось после совершения преступления, но затем было опознано очевидцем;

д) лицо может скрыться;

е) лицо находится в розыске.

 ж) такую возможность предусматривает Закон Грузии «О международном сотрудничестве в сфере уголовного права. (20.07.2018 N3157)

3. Задержание лица без определения суда разрешается только в случае обоснованного предположения, что лицом совершено преступление и невозможно предотвратить опасность того, что оно скроется, его неявки в суд, уничтожения имеющей значение для дела информации или совершения нового преступления с помощью иной, альтернативной меры, пропорциональной обстоятельствам предположительно совершенного преступления и личным данным обвиняемого.

4. Не подлежат задержанию несовершеннолетние, предусмотренные частью 8 статьи 26 Кодекса о правах ребенка, кроме случаев, предусмотренных законодательством Грузии. (20.09.2019 N5010, ввести в действие с 1 сентября 2020 года.) (21.05.2020 N5910)

 

Статья 172. Лицо, имеющее право на задержание

Правом осуществлять задержание обладает наделенный соответствующими полномочиями орган или сотрудник, осуществляющий  оперативные функции, обязанности по охране общественного порядка, ведущий следствие или осуществляющий уголовное преследование.

 

Статья 173. Иммунитет при задержании 

(30.12.2021 N1314, ввести в действие с 1 марта 2022 года.)

Не могут быть подвергнуты задержанию: лица, обладающие дипломатическим иммунитетом, и члены их семей, Президент Грузии, члены Парламента Грузии, Генеральный аудитор, Народный Защитник Грузии, Начальник Специальной следственной службы, Начальник Службы защиты персональных данных, судьи. Этот запрет, за исключением Президента Грузии, лиц, обладающих дипломатическим иммунитетом, и членов их семей, не распространяется на случай, предусмотренный подпунктом «а» части 2 статьи 171 настоящего Кодекса.

 

Статья 174. Порядок задержания

1. При наличии основания для задержания чиновник, осуществляющий задержание, обязан в понятной для задерживаемого форме сообщить ему об этом, разъяснить, в совершении какого преступления он обвиняется и уведомить его о праве на адвоката, праве хранить молчание и воздерживаться от ответов на вопросы, праве не изобличать себя в совершении преступления, о том, что все сказанное им может быть использовано против него в суде. Недопустимым доказательством является заявление, сделанное задержанным до получения разъяснений, предусмотренных настоящей частью.

2. Чиновник, осуществляющий задержание, должен незамедлительно доставить задержанного в ближайшее учреждение полиции или другой правоохранительный орган.

3.  При наличии обоснованного предположения, что задерживаемый имеет при себе оружие или (и) намеревается избавиться, повредить или уничтожить имеющие доказательственное значение предмет, вещество или иной объект, содержащий информацию, чиновник, осуществляющий задержание, вправе произвести личный обыск в порядке, предусмотренном частью 2 статьи 121 настоящего Кодекса

4. Немедленно после доставления по месту задержания задержанный для установления общего состояния его здоровья по его требованию подлежит освидетельствованию врачом, и составляется надлежащая справка. ( 7.12.2010 N3891)

5. Срок за­де­ржа­ния не до­лжен пре­вышать 72 часов. Не по­з­днее 48 часов после задержания задержанному должно быть вручено постановление о предъявлении обвинения. Если в этот срок постановление задержанному не вручено, он подлежит не­за­ме­дли­те­льному освобождению.

6. Срок задержания зачитывается в срок содержания обвиняемого под стражей.

 

Статья 175. Протокол задержания

1. Чиновник, осуществляющий задержание,  должен немедленно составить протокол задержания. Если составить протокол задержания немедленно при задержании по объективной причине (причинам) не представляется возможным, он должен быть составлен при доставлении задержанного в учреждение  полиции или иной правоохранительный орган.

2. В протоколе задержания следует указать: кто, где, когда, при каких обстоятельствах, по каким указанным в настоящем Кодексе основаниям задержан, физическое состояние задержанного в момент задержания, в совершении какого преступления он обвиняется, точное время  его доставления в учреждение полиции  или иной правоохранительный орган, перечень прав и обязанностей обвиняемого, предусмотренных настоящим Кодексом, а также в соответствующем случае объективная причина (причины), из-за наличия которой (которых) было невозможно составить протокол задержания при задержании.

3. Протокол задержания удостоверяют своими подписями: должностное лицо, осуществившее задержание, задержанный и его адвокат (в случае его наличия).  Протокол, составленный при доставлении обвиняемого в учреждение полиции  или иной правоохранительный орган, подписывают уполномоченное лицо полиции или иного правоохранительного органа. Задержанному вручается копия протокола задержания. Если при задержании производился личный обыск лица, отдельный протокол о производстве этого следственного действия не составляется.

4. Если при задержании лицу не были разъяснены его права, предусмотренные статьей 174 настоящего Кодекса, и не был вручен протокол задержания, или если протокол задержания составлен с существенными нарушениями, ухудшающими правовое положение лица, лицо, свобода которого ограничена, подлежит немедленному освобождению.

 

Статья 176. Основания и порядок освобождения задержанного

1. Задержанный должен быть освобожден в случае:

а) неподтверждения подозрения, что им совершено преступление;

б) непринятия решения о применении в отношении него в качестве меры пресечения заключения под стражу;

в) истечения срока задержания, установленного настоящим Кодексом;

г) неполучения согласия уполномоченного государственного органа или должностного лица на задержание;

д) если при задержании существенным образом был нарушен уголовно-процессуальный закон;

е) если для достижения целей уголовного процесса более нет необходимости в его задержании  ( 7.12.2010 N3891).

2. Задержанный освобождается по решению прокурора или судьи.

3. Задержанный освобождается постановлением начальника места содержания задержанных при истечении срока задержания.

4. При освобождении задержанному вручается копия решения об освобождении.

5. Независимо от того, будет ли задержанный осужден, вред, причиненный ему  незаконным и необоснованным задержанием, возмещается в полном объеме из государственного бюджета в порядке гражданского судопроизводства.(24.09.2010 N3616)

6. Постановлением прокурора обвиняемый может быть временно выведен из места задержания для его участия в производстве следственного действия, за исключением случая, когда производится следственное действие, для участия в котором требуется согласие задержанного. Задержанный немедленно после окончания следственного действия  должен быть возвращен по месту задержания.

 

Статья  177. Уведомление о задержании, аресте или помещении  в медицинское учреждение для производства  экспертизы

1. Прокурор или по его поручению – следователь обязан не позднее 3 часов  после задержания, заключения под стражу или помещения лица в медицинское учреждение для производства экспертизы уведомить об этом кого-либо из членов его семьи, а при отсутствии такового – кого-либо из родственников или близких, а в случае заключения под стражу или помещения в медицинское учреждение сообщить по  месту работы или учебы.

2. Если задержанное, заключенное под стражу или помещенное в медицинское учреждение для производства экспертизы лицо является иностранным гражданином, об этом в срок, указанный в части первой настоящей статьи, должно быть сообщено Министерству иностранных дел Грузии, которое об указанном незамедлительно извещает дипломатическое представительство или консульское учреждение соответствующего государства. (12.06.2012 N6439)

 

Статья  178.  Меры попечения о лицах, находящихся на иждивении задержанного, заключенного под стражу или помещенного в медицинское учреждение для  производства экспертизы лица, обеспечению сохранности  его жилища и иного имущества 

1. Если у задержанного, заключенного под стражу или помещенного в медицинское учреждение для производства экспертизы лица остались без присмотра несовершеннолетние дети, престарелые родители или иные лица, находящиеся на его иждивении,  прокурор и суд обязаны передать их на попечение родственникам, другим лицам или соответствующим учреждениям, а если остается безнадзорным имущество лица, - осуществить меры по его охране.

2. О принятых мерах должно быть незамедлительно сообщено задержанному, заключенному под стражу или помещенному в медицинское учреждение для производства экспертизы лицу, о чем следователь или прокурор составляет справку, которая приобщается  к уголовному делу, или (и) делается запись в протоколе судебного заседания.

 

Статья  179.  Ведение уголовного процесса в отношении неидентифицированного обвиняемого, осужденного

1. Если личность (имя, фамилия, возраст, пол, гражданство) лица, задержанного за совершение преступления, не установлена и оно отказывается от самоидентификации или ввиду физического недостатка либо иных объективных обстоятельств его невозможно идентифицировать, следователь или прокурор составляет протокол, в котором с участием соответствующих экспертов описываются все возможные внешние признаки (предположительный возраст, пол, рост, цвет волос, цвет глаз, иные особенности внешности и облика) лица, по которым можно идентифицировать его (к протоколу приобщается фотоснимок лица). При этом с согласия руководителя структурной единицы прокуратуры, осуществляющей процессуальное руководство, лицу может быть присвоено условное имя в виде комбинации цифр или (и) букв, которая исходя из фактических обстоятельств дела позволит идентифицировать это лицо при производстве дальнейших  процессуальных действий. Условное имя не может ущемлять честь и достоинство и оскорблять человека.

2.  В случае, указанном в части первой настоящей статьи, все предусмотренные настоящим Кодексом дальнейшие процессуальные действия производятся в полном объеме, беспрепятственно. Вместе с тем все процессуальные действия в отношении неидентифицированного обвиняемого, осужденного производятся с обязательным участием адвоката. Расходы на адвоката по назначению возмещаются государством.

3. Не позднее 3 суток после обвинения неидентифицированного лица, в случае необходимости, в порядке, установленном настоящим Кодексом, назначается медико-психиатрическая экспертиза, с помощью которой, наряду с другими вопросами, должны быть установлены психическое состояние, группа крови, иные биометрические данные и осуществлена дактилоскопическая регистрация этого лица. (  22.05.2012 N6253).

 4. Следователь, прокурор обязаны обеспечить принятие всех разумных мер, предусмотренных законодательством Грузии, с целью идентификации указанного в настоящей статье лица (для установления его имени, фамилии, возраста, гражданства и вменяемости).

5. В случае установления личности неидентифицированного лица на любой стадии уголовного процесса до вынесения судом обвинительного приговора  следователь, прокурор, суд обязаны в течение 48 часов привести в соответствие с этим обстоятельством итоговые решения по уголовному делу.

6. Суд до постановления приговора в отношении неидентифицированного лица обязан убедиться, что приняты все разумные меры, предусмотренные законодательством Грузии, для идентификации указанного лица.

7. Если личность неидентифицированного лица будет установлена после вступления в отношении него в силу обвинительного приговора суда и это обстоятельство влияет на квалификацию преступления или меру наказания либо влечет освобождение от уголовной ответственности, приговор подлежит пересмотру по вновь выявленным обстоятельствам в порядке, установленном настоящим Кодексом, кроме случая, когда эти обстоятельства влекут поворот к худшему.

 

Статья 180. Помещение лица в медицинское учреждение

1. При наличии обоснованного предположения, что обвиняемый в момент совершения преступления был невменяемым или стал невменяемым после совершения преступления, и интерес публичной безопасности требует его изоляции в медицинском учреждении, суд по месту производства следствия по ходатайству прокурора или  адвоката выносит определение о помещении лица в государственное медицинское учреждение. Ходатайство рассматривается без устного слушания, в течение 48 часов, а принятое решение обжалованию не подлежит.

 (Признать утратившими силу слова «ходатайство рассматривается без устного слушания» и «а принятое решение обжалованию не подлежит» во 2-ом предложении части первой статьи 180 Уголовно-процессуального кодекса Грузии.)

(Решение второй коллегии Конституционного Суда Грузии от 13 апреля 2022 г №2/2/1506)

2. Определение суда о помещении лица в медицинское учреждение составляется независимо от постановления (определения) о назначении экспертизы. В нем должны указываться: имя, фамилия и процессуальное положение лица, подлежащего помещению в медицинское учреждение; наименование медицинского учреждения, в которое помещается лицо.

 

Статья 181. Срок пребывания лица в медицинском  учреждении

1. Обвиняемый может быть помещен в медицинское учреждение для производства экспертизы на срок, не превышающий 20 дней.

2. В исключительных случаях на основании заключения врачей, которые производят стационарную экспертизу, этот срок может быть продлен определением суда еще на 10 дней. Дальнейшее продление срока не допускается даже при согласии на то лица, помещенного в медицинское учреждение.

3.  Если лицо  по одному и тому же уголовному делу помещалось в медицинское учреждение несколько раз, общий срок его пребывания в этом учреждении не должен превышать срока, установленного настоящей статьей.

4. Обвиняемый или его адвокат вправе обратиться в суд с ходатайством о продлении срока пребывания на стационарной экспертизе. Общий срок пребывания на стационарной экспертизе не должен превышать 2 месяцев.

5. Срок пребывания обвиняемого на стационарной экспертизе зачитывается в срок содержания под стражей, кроме срока пребывания на стационарной экспертизе, проводимой по ходатайству его адвоката.

 

Глава XIX

Общие положения судебного разбирательства

 

Статья 182. Публичность судебного заседания

1. Судебное заседание, как правило, проводится устно и публично.

2. Материалы, содержащие государственную тайну, рассматриваются судом в закрытом заседании.

3. Суд может  по ходатайству сторон или по собственной инициативе принять решение о частичном или полном закрытии заседания:

а) с целью защиты персональных данных, соблюдения профессиональной   или коммерческой тайны; (25.05.2012 N6328);

б) (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

в) с целью защиты личной безопасности участника процесса или (и) члена его семьи (его близкого родственника) либо в случае применения специальной меры защиты участника процесса, требующей закрытия судебного заседания;

г) с целью защиты интересов жертв сексуальных преступлений, торговли людьми (трефикинга) или семейных преступлений; (17.10.2014 N2706)

д) при оглашении в судебном заседании личной переписки и личных сообщений без согласия лица.

4. Судья вправе с целью соблюдения порядка, по собственной инициативе частично или полностью закрыть судебное заседание.

41. Независимо от вынесения определения о частичном или полном закрытии судебного заседания судья правомочен предоставить лицу, признанному потерпевшим по указанному делу, право присутствовать в заседании   или в части заседания.(24.07.2014 N2518)

42. В процессе исследования доказательств в закрытом судебном заседании с участием свидетеля и потерпевшего по желанию свидетеля/потерпевшего присутствует координатор свидетеля и потерпевшего от прокуратуры. (22.06.2021 N663, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

5. Если разрешение вопроса о рассмотрении дела в закрытом судебном заседании требует публичного разбирательства обстоятельств, не подлежащих огласке, и противная сторона не согласна с ходатайством о закрытии заседания, этот вопрос рассматривается в закрытом заседании.

6. Судья обязан огласить основания закрытия судебного заседания.

7. Суд может обязать лиц, присутствующих в закрытом заседании, не разглашать информацию, ставшую им известной на этом заседании.

8. Лица, не достигшие 14 лет, в судебное заседание не допускаются, за исключением случая, когда они являются участниками процесса. Председательствующий в заседании вправе разрешить лицу, не достигшему 14 лет, присутствовать в судебном заседании.

9. Вооруженные лица допускаются в зал судебного заседания только с разрешения председательствующего в заседании.

10. Председательствующий в заседании вправе не допустить в судебное заседание лицо, явившееся в неприемлемом виде или ненадлежащем состоянии.

 

Статья 1821. (01.05.2013 N583)

 

Статья 183. Неизменность состава суда при рассмотрении дела  

Дело должно рассматриваться неизменным составом суда.  Если кто-либо из судей не в состоянии участвовать в судебном заседании, он заменяется другим судьей того же суда, и разбирательство дела начинается сначала, кроме случая, предусмотренного статьей 184 настоящего Кодекса.

 

Статья 184. Запасный судья  (28.06.2021 N707)

1. По решению председателя суда по делу может быть назначен запасный судья, который заменяет судью, выбывшего из состава суда, и разбирательство дела продолжается.  

2. Если дело рассматривается судом присяжных заседателей, по решению председателя суда, по делу в обязательном порядке назначается запасный судья, который в случае отсутствия председательствующего в заседании по отбору присяжных заседателей заменяет его, и процесс отбора присяжных заседателей продолжается.

 

Статья 185. Место и непрерывность судебного разбирательства

1. Судебное разбирательство происходит в зале судебного заседания. С целью осмотра места происшествия или иного места, строения, транспортного или иного объекта, доставление которого в зал судебного заседания невозможно, а также ввиду тяжелой болезни подлежащего допросу лица или других объективных причин судебное разбирательство по ходатайству сторон может проводиться вне зала судебного заседания.

2. Судебное разбирательство происходит непрерывно, за исключением времени, необходимого для отдыха. Отложение рассмотрения дела в суде по ходатайству стороны определением суда  может производиться только в случае неявки судьи, присяжного заседателя, стороны, свидетеля или переводчика, производства следственного действия, а также в случае, прямо предусмотренном  настоящим Кодексом. В период отложения разбирательства дела суд вправе рассматривать другие уголовные дела (ходатайства, жалобы) (24.09.2010 N3616).

3. Суд может по ходатайству стороны или собственной инициативе отложить разбирательство дела после 18 часов.

4. Сторона вправе заранее обратиться в суд с обоснованным ходатайством по поводу изменения даты заседания судебного разбирательства (его назначении ранее или позднее установленной даты), о чем должна уведомить другую сторону. Суд рассматривает ходатайство без устного слушания. Принятое решение обжалованию не подлежит.  (7.12.2010 N3891).

5. Стороны вправе по взаимному соглашению совместно, заранее обратиться с мотивированным ходатайством в суд об изменении даты (назначении раньше или позже установленной даты) заседания судебного разбирательства. Суд рассматривает ходатайство без устного слушания. Принятое им решение обжалованию не подлежит.  (5.05.2011 N4631).

 6. Приговор суда первой инстанции выносится судьей досудебного заседания не позднее 24 месяцев со дня принятия решения о передаче дела для рассмотрения по существу. (8.07.2015 N3976)

7. Срок, установленный частью 6 настоящей статьи, не применяется в отношении уголовных дел, по которым обвиняемые уклоняются от явки в суд  или (и) обвиняемые объявлены в розыск.(8.07.2015 N3976)

 

Статья 186. Распорядок  судебного заседания

1. При входе суда в зал и перед выходом суда из зала судебного заседания секретарь судебного заседания объявляет соответственно: «Встать, суд идет!», «Встать, суд удаляется!». С этими словами все присутствующие в судебном заседании встают.

2. Участники судебного разбирательства обращаются к суду вежливо, с уважением, и делают необходимые заявления стоя. Отступление от правил поведения в суде допускается с разрешения председательствующего в судебном заседании.

 

Статья 187. Начало судебного заседания

Судебное заседание начинается докладом суда (в случае разбирательства дела в коллегиальном порядке – судьи-докладчика) о начале разбирательства дела.

 

 Статья 188. Явка стороны в судебное заседание

1. Сторона обязана в установленное время  явиться в судебное заседание.

2. Сторона обязана в порядке, установленном настоящим Кодексом, до начала судебного разбирательства уведомить суд о неявке по уважительной причине.

3. На основании ходатайства стороны, по решению суда эта же сторона может участвовать в судебном разбирательстве дистанционно, с использованием технических средств, о чем стороны уведомляются заранее.(05.06.2012 N6392)

 

Статья 189. Разбирательство дела в отсутствие обвиняемого

1. Разбирательство дела в отсутствие обвиняемого допускается в случае его уклонения от явки в суд. В таком случае участие адвоката обвиняемого в разбирательстве дела является обязательным.

2. Если обвиняемый, содержащийся под стражей, не был представлен в судебное заседание из-за неосуществления транспортировки, суд откладывает разбирательство дела на разумный срок, но не более чем на 10 дней, и уведомляет об этом Генерального директора Специальной пенитенциарной службы, который обязан обеспечить представление обвиняемого на следующем заседании и сообщить суду причины неосуществления транспортировки осужденного в первом случае. (5.07.2018 N3126)

 

Статья 190. Участие прокурора и адвоката в судебном     разбирательстве и последствия их неявки

1. В случае неявки адвоката в судебное заседание суд обеспечивает обвиняемому защиту за государственный счет, в порядке, установленном настоящим Кодексом, и откладывает разбирательство дела на разумный срок, но не более чем на 10 дней. Суд вправе на следующем заседании еще раз отложить рассмотрение дела, но не более чем на 5 дней, в случае заявления стороной защиты мотивированного ходатайства, в котором обосновывается объективная причина неявки адвоката. В случае повторной неявки адвоката после незаявления ходатайства, неудовлетворения или удовлетворения заявленного ходатайства заседание продолжается с участием адвоката соответствующей службы оказания юридической помощи (24.09.2010 N3616).

2. Если рассматривается дело в отношении двух или более обвиняемых и адвокат кого-либо из них не явился в судебное заседание, суд может продолжить рассмотрение дела в отношении других обвиняемых, если тем самым не ущемляются интересы обвиняемого и это не повлияет на полноту и объективность исследования доказательств. При этом суд должен обеспечить ознакомление адвоката с протоколом судебного заседания, проводившегося без его участия.

3. В случае неявки прокурора суд откладывает разбирательство дела на разумный срок, но не более чем 10 дней, и сообщает об этом в  Генеральную прокуратуру Грузии и вышестоящему прокурору, который обязан обеспечить участие прокурора в следующем заседании, сообщив суду причины неявки. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

 

Статья 191. Прекращение уголовного преследования во время рассмотрения дела по существу. Рассмотрение вопроса о невменяемости(24.09.2010 N3616)

1. При наличии основания, установленного настоящим Кодексом, суд, рассматривающий дело по существу, по ходатайству стороны прекращает уголовное преследование. При этом суд отменяет применявшуюся меру пресечения, а также  решает другие вопросы, предусмотренные настоящим Кодексом. (24.09.2010 N3616)

2. Если установлено, что обвиняемый при совершении преступления был невменяемым, суд по ходатайству стороны прекращает в отношении него уголовное преследование. При этом рассматривающий дело судья обязан при наличии оснований, предусмотренных пунктом первым статьи 221 Закона Грузии «О психическом здоровье», на основании заключения судебно-психиатрической экспертизы, тем же определением решить вопрос о проведении принудительного психиатрического лечения указанного лица. Это определение подлежит обжалованию в порядке, установленном статьей 207 настоящего Кодекса. (23.06.2020 N6363)

21. В случае, предусмотренном частью 2 настоящей статьи, судья определением определяет срок принудительного психиатрического лечения. Этот срок не должен превышать 4-х лет. При определении срока учитываются состояние психического здоровья обвиняемого и степень риска поведения, содержащего вред, угрозу или (и) насилие, по отношению к себе или (и) другому лицу, оценка которых дается в заключении судебно-психиатрической экспертизы о вменяемости обвиняемого. При этом в определении указывается, что принудительное психиатрическое лечение может быть прекращено досрочно, с устранением оснований, предусмотренных пунктом первым статьи 221 Закона Грузии «О психическом здоровье», если их устранение будет подтверждено в порядке, установленном тем же Законом. (23.06.2020 N6363)

3. Суд, установив, что обвиняемый при совершении преступления был вменяемым, но стал невменяемым после его совершения, выносит обвинительный приговор, которым определяет отбывание осужденным наказания в соответствующем медицинском (лечебном) учреждении до его выздоровления, после чего отбывание наказания осужденным продолжается в общем порядке.

4. Если установлено, что у осужденного, содержащегося в пенитенциарном учреждении, судопроизводство в отношении которого завершено, отмечаются признаки психического расстройства, вопрос об оказании ему психиатрической помощи решается в соответствии с Законом Грузии «О психическом здоровье» и Пенитенциарным кодексом. В случае выздоровления осужденного он продолжает отбывать наказание в общем порядке. (15.12.2023 N3998, ввести в действие с 1 января 2024 года.)

 

Статья 1911. Полномочия судьи в случае применения или возможного  применения пыток, унижающего достоинство или (и)   нечеловеческого обращения в отношении  обвиняемых/осужденных

(21.07.2018 N3276, ввести в действие с 10 мая 2019 года.) (30.11.2018 N3823)  (27.12.2018 N4265) (8.05.2019 N4604)

1. Если на любой стадии уголовного процесса у судьи возникли подозрения в применении в отношении обвиняемого/осужденного пыток, унижающего достоинство или (и) нечеловеческого обращения либо если ему стало известно об этом от самого обвиняемого/осужденного, судья для реагирования обращается в соответствующий следственный орган.

2. Если жизни и здоровью обвиняемого/осужденного, содержащегося в  пенитенциарном учреждении, угрожает опасность или (и) если у судьи возникли подозрения в применении или возможном применении в отношении обвиняемого/осужденного пыток, унижающего достоинство или (и) нечеловеческого обращения, судья правомочен определением поручить государственному подведомственному учреждению, входящему в систему Министерства юстиции Грузии, – Генеральному директору Специальной пенитенциарной службы принятие особых мер, необходимых для обеспечения безопасности указанного обвиняемого/осужденного.

 

Статья 192. Порядок вынесения определения в судебном заседании

1. Суд в ходе судебного разбирательства кроме приговора по всем подлежащим разрешению вопросам выносит определение.

 11. В определении суда могут указываться нормы Конвенции о защите прав человека и основных свобод, дополнительных протоколов к ней и прецеденты Европейского суда по правам человека по подобным правовым вопросам, которыми руководствовался суд. (18.10. 2022 N1918)

2. Суд выносит определение, не удаляясь в совещательную комнату. Определение вносится в протокол судебного заседания.

3. Суд вправе вынести определение в совещательной комнате.

4. Определение суда оглашается публично.

 

Статья 193. Совещание суда и голосование при коллегиальном рассмотрении

1. Совещание суда является тайным. В совещательной комнате запрещается пользоваться любыми техническими средствами коммуникации.

2. Суд может разрешить вопросы, связанные с рассмотрением дела, путем совещания на месте.

3. В совещании суда и голосовании может участвовать только судья, рассматривавший дело.

4. Председатель суда руководит совещанием суда и формулирует вопросы, по которым должно быть принято решение.

5. Суд принимает решение путем голосования, большинством голосов. Решение о назначении в качестве меры наказания бессрочного лишения свободы принимается только единогласно.

6. Судья не вправе воздержаться от участия в голосовании. Председательствующий в заседании голосует последним.

7. В случае возникновения в ходе совещания суда особого мнения по вопросу, сначала ставится на голосование позиция, свидетельствующая в пользу обвиняемого.

8. Если судья при голосовании по правовому вопросу оказался в меньшинстве, он обязан письменно сформулировать свое особое мнение. Особое мнение представляется председательствующему в заседании и приобщается к решению.

 

Статья 194. Опубликование судебного решения

1. Решение, принятое судом в ходе судебного заседания, оглашается устно. Устное решение фиксируется в протоколе судебного заседания, а письменное приобщается к протоколу, о чем делается отметка в протоколе.

2. Судебное решение должно быть обоснованным.

 

Статья 195. Протокол судебного заседания

1. В ходе судебного заседания составляется протокол. Он может быть составлен с использованием стенографии и иных технических средств. В протоколе полностью отражается ход судебного процесса.

2. Протокол должен быть подписан председательствующим в судебном заседании и секретарем не позднее 5 дней после окончания судебного заседания или в случае отложения заседания – не позднее 5 дней после отложения заседания, о чем должно быть незамедлительно сообщено сторонам. (14.06.2013 N741) 

3. Председательствующий в заседании обязан обеспечить сторонам возможность ознакомления с протоколом.

4. Стороны вправе в 5-дневный срок после получения информации о подписании протокола судебного заседания высказать замечания по протоколу. Эти замечания в 5-дневный срок без устного слушания рассматривает суд, рассматривавший это дело.

5. Суд, рассмотрев замечания, выносит определение, которым  подтверждает правильность замечаний или отклоняет их. Замечания по протоколу и определение суда приобщаются к делу. Сторона, представляющая замечания, может обжаловать определение суда вместе с приговором.  (14.06.2013 N741)

 

Глава XX

Первое представление обвиняемого в суд,

меры пресечения

 

Статья 196. Первое представление обвиняемого в суд

1. Не позднее 48 часов после задержания прокурор предъявляет судье-магистрату по месту производства следствия ходатайство  о применении меры пресечения.

2. В особых случаях, когда доставление обвиняемого из места содержания задержанных в суд не представляется возможным ввиду его болезни или стихийного бедствия либо иных объективных причин, судья может провести судебное заседание по месту содержания задержанных.

3. Если ходатайство, предусмотренное настоящей статьей, не было предъявлено судье-магистрату в течение 48 часов после задержания, задержанный должен быть немедленно освобожден.

 

Статья 197. Заседание в связи с первым предъявлением  обвиняемого в суд, разъяснение прав

1. Не позднее 24 часов после предъявления ходатайства о применении меры пресечения судья-магистрат на первом заседании в связи с первым представлением обвиняемого в суд с участием сторон:

а) выясняет личность обвиняемого;

б) выясняет, владеет ли обвиняемый языком уголовного процесса;

в) разъясняет обвиняемому сущность обвинения и его права, в том числе – право на подачу жалобы (иска) по поводу пыток и негуманного обращения;

г) сообщает обвиняемому вид и меру наказания, предусмотренных обвинением;

д) выясняет возможность заключения процессуального соглашения и в случае согласия сторон принимает соответствующее решение;

е) рассматривает ходатайство о применении меры пресечения;

ж) выясняет у обвиняемого, имеются ли у него какие-либо жалобы или ходатайства в связи нарушением его прав;

з) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом.

2. Первое заседание в связи с первым представлением обвиняемого в суд происходит непрерывно.

 

Статья 198. Цели и основания применения мер пресечения

1. Меры пресечения применяются в целях предотвращения уклонения обвиняемого от явки в суд, пресечения его дальнейшей преступной деятельности, обеспечения исполнения приговора. Обвиняемому не может быть назначено заключение под стражу или иная мера пресечения, если другая, менее строгая мера пресечения обеспечивает цели, предусмотренные настоящей частью.

2. Основанием применения меры пресечения может быть обоснованное предположение, что обвиняемый скроется от суда или не явится в суд, уничтожит важную для дела информацию или совершит новое преступление.

3. Предъявляя ходатайство о применении меры пресечения, прокурор обязан обосновать целесообразность истребуемого им вида меры пресечения и возможность применения другой, менее строгой меры пресечения.

4. Суд вправе применить к обвиняемому в качестве меры пресечения заключение под стражу только в случае, когда достижение целей, предусмотренных частью первой настоящей статьи, с применением другой, менее строгой меры пресечения невозможно.

5. Суд, разрешая вопрос о применении меры пресечения и применении ее конкретного вида учитывает личность обвиняемого, род его деятельности, возраст, состояние здоровья, семейное и имущественное положение, возмещение причиненного имущественного вреда, факт нарушения какой-либо из ранее применявшихся мер пресечения и другие обстоятельства.

6. Экстрадиционный арест в качестве меры пресечения, кроме случаев, предусмотренных настоящей статьей и статьей 205 настоящего Кодекса, применяется также с целью исполнения приказа Министра юстиции Грузии об удовлетворении экстрадиции (этапирования). В этом случае суд учитывает только обстоятельства, определенные пунктом 111 статьи 30 Закона Грузии «О международном сотрудничестве в области уголовного права». (30.03.2021 N430, ввести в действие на 15-й день после опубликования)

 

Статья 199. Виды мер пресечения

1. Видами мер пресечения являются: залог, соглашение о невыезде и надлежащем поведении, личное поручительство, наблюдение командования за поведением военнослужащего и заключение под стражу. (12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

2. Наряду с применением меры пресечения к обвиняемому могут быть также применены: обязанность лица являться в суд в назначенное время или по вызову; запрет на осуществление определенной деятельности и определенную профессию; обязательство ежедневно или с иной периодичностью являться в суд, полицию или иной государственный орган и отчитываться перед ним;  надзор, осуществляемый ведомством, назначенным судом; электронный мониторинг; обязательство находиться в определенные часы в определенном месте или без такового; обязательство не покидать определенное место или запрет на проникновение в него; запрет на встречи с определенными лицами без специального разрешения; обязательство по сдаче паспорта или иного документа, удостоверяющего личность; любая иная определенная судом мера, необходимая для достижения целей применения мер пресечения. (30.05.2018 N2396)

 3. Если в отношении лица начато уголовное преследование по обвинению в совершении насилия в отношении женщин или (и) насилия в семье или семейного преступления, суд вместе с вопросом о применении меры пресечения приоритетно рассматривает вопрос о возложении обязательства на обвиняемого в связи с изъятием у него оружия или (и) запрете на посещение определенных мест и приближение к потерпевшему. (30.05.2018 N2396)

 

Статья 200.  Залог

1. Залог – денежная сумма или недвижимое имущество. Денежная сумма вносится на депозитный счет Национального исполнительного бюро - юридического лица публичного права, входящего в сферу управления Министерства юстиции Грузии, обвиняемым или от его имени либо в его пользу другим лицом с данным суду письменным обязательством о надлежащем поведении обвиняемого и обеспечении его своевременной явки к следователю, прокурору, в суд. На внесенное вместо денежной суммы недвижимое имущество налагается арест. О принятии залога составляется протокол, одна копия которого вручается лицу, внесшему залог. (10.12.2010 N3972)

2. Прокурор при предъявлении в суд ходатайства о применении в отношении обвиняемого залога в качестве меры пресечения указывает  размер суммы залога и срок ее внесения. После определения размера суммы залога обвиняемый, от его имени или в его пользу другое лицо может вместо суммы залога внести эквивалентное денежной сумме недвижимое имущество. Размер суммы залога определяется с учетом тяжести совершенного преступления и имущественных возможностей обвиняемого. Сумма залога не может быть меньше 1000 лари. (24.09.2010 N3616)

3. До внесения залога залогодатель предупреждается об указанных в части 7 настоящей статьи возможных последствиях невыполнения условий, определенных письменными обязательствами.

4. С ходатайством о применении в отношении обвиняемого меры пресечения  в виде залога прокурор в порядке, установленном настоящим Кодексом, обращается в суд по месту производства следствия.

5. Если обвиняемый в установленный срок не обеспечил внесение назначенной судом в виде залога денежной суммы на депозитный счет Национального исполнительного бюро - юридического лица публичного права, входящего в сферу управления Министерства юстиции Грузии, или недвижимого имущества прокурор обращается в суд с ходатайством о применении более строгой меры пресечения. (10.12.2010 N3972)

6. Суд по ходатайству прокурора или по собственной инициативе с целью обеспечения применения залога назначает обвиняемому, в отношении которого применена мера уголовно-процессуального принуждения в виде задержания, заключение под стражу до полного или частичного (но не менее 50 процентов) внесения им залога на депозитный счет Национального исполнительного бюро - юридического лица публичного права, входящего в сферу управления Министерства юстиции Грузии. Внесение залога подтверждается судом или прокурором (10.12.2010 N3972).

(Признать утратившей силу нормативное содержание первого предложения в части 6 статьи 200 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, исключающее освобождение судьей обвиняемого до внесения обвиняемым залога.) (Решение Пленума Конституционного Суда Грузии от 24 июня 2022 года №3/5/1341, 1660)

7. В случае нарушения обвиняемым, в отношении которого в качестве меры пресечения был избран залог, условия применения этой меры или закона, по ходатайству прокурора определением суда залог заменяется более строгой мерой пресечения. Внесенная по этому же определению в виде залога денежная сумма зачисляется в государственный бюджет, а недвижимое имущество с целью взыскания денежной суммы, назначенной к уплате в виде залога, обращается к исполнению в порядке, установленном Законом Грузии «Об исполнительных производствах».

8. Обвиняемому или лицу, внесшему залог в его пользу, в месячный срок после исполнения приговора в полном размере возвращаются внесенная в виде залога денежная сумма (с учетом курса, существовавшего на момент внесения залога), и недвижимое имущество, если обвиняемый точно и добросовестно выполнял возложенные на него обязательства и избранная в отношении него мера пресечения не заменялась на более строгую меру пресечения. (24.09.2010 N3616)

9. В случае письменного обращения лица, внесшего залог в пользу  обвиняемого до принятия окончательного решения по делу, соответственно к прокурору или в суд о том, что оно не в состоянии обеспечить надлежащее поведение обвиняемого и его своевременную явку к следователю, прокурору,  в суд, лицу, внесшему залог, в месячный срок в полном размере возвращаются внесенные в виде залога денежная сумма (с учетом показателей инфляции, существовавших на момент внесения залога) и недвижимое имущество, а в отношении обвиняемого может быть избрана более строгая мера пресечения (24.09.2010 N3616)

10. Сумма залога возвращается лицу, внесшему залог, путем представления решения рассматривавшего дело суда или прокурора в Национальное исполнительное бюро - юридическое лицо публичного права, входящее в сферу управления Министерства юстиции Грузии. (10.12.2010 N3972)

11. В случае добросовестного выполнения обвиняемым возложенных на него обязательств прокурор вправе обратиться с ходатайством о сокращении суммы залога в суд по месту производства следствия или по подсудности. При заявлении и рассмотрении указанного ходатайства применяются правила, установленные настоящей частью и настоящим Кодексом. На стадии расследования ходатайство рассматривается без устного слушания, в течение 24 часов после его заявления. (24.09.2010 N3616)

 

Статья 201. иск. (12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 202. Соглашение о невыезде и надлежащем поведении

Соглашение о невыезде и надлежащем поведении может быть применено только по делу о преступлении, за которое в виде наказания не предусматривается лишение свободы на срок больше 1 года.

 

Статья 203. Личное поручительство

1. При личном поручительстве заслуживающие доверия лица принимают на себя письменное обязательство о том, что обеспечат надлежащее поведение обвиняемого и его явку к следователю, прокурору, в суд.

2. Число поручителей определяет суд.

3. Избрание личного поручительства допускается лишь по ходатайству или с согласия поручителей, а также с согласия обвиняемого.

4. Поручители должны быть ознакомлены с сущностью обвинения, в связи с которым избрана данная мера пресечения, наказанием, которое может быть назначено обвиняемому, и ответственностью, возлагаемой на поручителей в случае совершения обвиняемым деяний, для пресечения которых применено поручительство. Кроме того, у каждого поручителя отбирается подписка о поручительстве, которая приобщается к уголовному делу.

5. Поручители могут отказаться от принятых на себя обязательств до выявления оснований, влекущих их ответственность. В случае невыполнения принятых на себя обязательств поручители не вправе ссылаться на отсутствие возможности контролировать поведение обвиняемого, за исключением случаев, когда они докажут действие непреодолимой силы.

6. В случае совершения обвиняемым деяний, для пресечения которых было применено поручительство, на каждого поручителя судом по ходатайству стороны может быть наложен штраф в соответствии с частью 8 статьи 91 настоящего Кодекса.

 

Статья 204. Наблюдение командования за поведением военнослужащего1. Определением суда обвиняемый, являющийся военнослужащим национальной военной службы призывников, контрактной военной службы или резервной военной службы, может быть передан под наблюдение командования воинской части, воинского соединения, военного учреждения. (21.09.2023 N3537)

2. Наблюдение командования подразумевает принятие мер, предусмотренных уставом Сил Обороны Грузии, чтобы обеспечить надлежащее поведение обвиняемого и его явку к следователю, прокурору, в суд. (31.10.2018 N3610, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)

3. В период действия данной меры пресечения обвиняемый не должен быть назначен в караул и другие ответственные наряды. Он должен быть лишен права ношения оружия в мирное время, не направляется на работу вне части в одиночном порядке, не увольняется из части и должен находиться под наблюдением военных командиров и начальников.

4. Командованию воинской части, соединения, военного учреждения должна быть разъяснена сущность обвинения, в связи с которым избрана данная мера пресечения.

5. Определение суда об избрании, изменении или отмене данной меры пресечения обязательно для командования воинской части, соединения, военного учреждения.

6. Об установлении наблюдения командование воинской части, соединения, военного учреждения уведомляет прокурора или суд.

7. Командир (начальник), осуществляющий наблюдение, обязан немедленно сообщать следователю, прокурору, суду о ненадлежащем поведении обвиняемого, для предупреждения которого была избрана данная мера пресечения. В этом случае по ходатайству прокурора избирается более строгая мера пресечения.

 

Статья 205. Заключение под стражу

1. Заключение под стражу как мера пресечения применяется только тогда, когда это – единственное средство для предотвращения возможности:

а) обвиняемого скрыться и воспрепятствовать осуществлению правосудия; (24.09.2010 N3616)

б) обвиняемого воспрепятствовать сбору доказательств;

в) совершения обвиняемым нового преступления.

2. Общий срок содержания обвиняемого под стражей не должен превышать 9 месяцев. По истечении этого срока обвиняемый подлежит освобождению из-под стражи. Срок содержания обвиняемого под стражей исчисляется с момента его задержания, а если задержание не производилось, - с момента исполнения судебного определения об избрании данной меры пресечения до вынесения приговора судом первой инстанции, рассматривающим дело по существу (24.09.2010 N3616)

 (Признать неконституционным применительно к пунктам первому и 6 статьи 18  Конституции Грузии нормативное содержание  части 2 статьи 205 Уголовно-процессуального  кодекса Грузии, допускающее заключение обвиняемого под стражу по конкретному уголовному делу, если после предъявления обвинения или  выявления  достаточных оснований для предъявления  обвинения  по данному делу он провел в заключении в совокупности 9 месяцев в рамках ведущегося  в отношении него любого уголовного дела.  (Решение пленума Конституционного Суда  Грузии № 3/2/646 от 15.09.2015).

3.  Срок содержания обвиняемого под стражей до досудебного заседания не должен превышать 60 дней с момента его задержания. По истечении этого срока обвиняемый подлежит освобождению из под стражи, за исключением случая, предусмотренного частью 3 статьи 208 настоящего Кодекса.

4. Обвиняемые по одному и тому же делу размещаются отдельно друг от друга. Администрация следственного изолятора обязана принять меры к обеспечению недопустимости общения между ними. По решению следователя, прокурора или суда этот порядок может распространяться и на других обвиняемых.(19.04.2013 N560)

 5. Осужденный может быть переведен из пенитенциарного учреждения в следственный изолятор или оставлен в следственном изоляторе после вступления приговора в законную силу, если он является свидетелем, потерпевшим или обвиняемым по другому делу. (1.05.2015 N3528)

6. В случае территориальной удаленности суда от пенитенциарного учреждения и усложненности осуществления вывоза/перевода осужденного, определением суда обвиняемый на время рассмотрения дела может быть временно помещен в ближайшее пенитенциарное учреждение либо в изолятор временного содержания, где надзор за ним осуществляется Специальной пенитенциарной службой. (5.07.2018 N3126)

 

Статья 206. Применение, изменение и отмена меры пресечения

1. Применение, изменение и отмена меры пресечения осуществляется по подсудности, предусмотренной частью 2 статьи 20 настоящего Кодекса. Вопрос о мере пресечения может также рассматриваться на досудебном заседании и в ходе рассмотрения дела по существу в порядке, установленном настоящим Кодексом.

 2. Прокурор обращается в суд с ходатайством о применении меры пресечения не позднее 48 часов после задержания.

3. Судья рассматривает ходатайство о применении меры пресечения не позднее 24 часов после его заявления. Вопросы применения, изменения и отмены меры пресечения рассматриваются в отрытом судебном заседании, кроме случаев, когда имеются основания для закрытия судебного заседания, предусмотренные настоящим Кодексом. Судья рассматривает ходатайство единолично, с участием сторон. Судья открывает судебное заседание и объявляет, какое ходатайство рассматривается, называет участников процесса и выясняет, имеются ли отводы. Автор ходатайства обосновывает его. Затем слово предоставляется другой стороне, после чего стороны вправе задавать друг другу вопросы. Неявка сторон не влечет отложения рассмотрения ходатайства.

4. Сторона вправе представить суду документы и информацию, необходимые для проверки ходатайства.

5. В ходатайстве должны быть отражены идентификационные данные  обвиняемого, сущность обвинения, а также любые информация и доказательства, на которых основывается обвинение, и истребуемая мера пресечения. После проверки как формальных (процессуальных), так и фактических оснований обоснованности ходатайства и применения меры пресечения суд выносит обоснованное определение. При рассмотрении  ходатайства о применении меры пресечения судья вправе, указав надлежащее основание, отклонить отмеченную в ходатайстве меру пресечения и избрать обвиняемому иную, менее строгую меру пресечения либо вовсе не применять меру пресечения. (8.07.2015 N3976)

6. В определении о применении, изменении или отмене меры пресечения должны указываться: дата и место составления определения; личность судьи, прокурора, обвиняемого и его адвоката, сущность предъявленного обвинения, указание о применении, изменении меры пресечения или об отказе от нее. При этом в определении должны точно указываться: в чем состоит суть определения и на кого распространяется определение; доказательства, опираясь на которые судья убедился в необходимости применения, изменения или отмены меры пресечения; какое должностное лицо или какой орган обязаны исполнить определение; порядок обжалования определения; подпись судьи. (21.04.2017 N665)

7. Один экземпляр определения о применении, изменении либо отмене меры пресечения остается в суде и по одному экземпляру вручается обвиняемому или его адвокату, следователю, прокурору, учреждению,  исполняющему меру пресечения, а один экземпляр определения о применении, изменении либо отмене назначенного в качестве меры пресечения заключения под стражу в  отношении осужденных, к которым применено наказание, не связанное с заключением под стражу, либо условно осужденных направляется в  соответствующий территориальный орган юридического лица публичного права, действующего в сфере управления Министерства юстиции Грузии, – Национального агентства превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации (далее – Национальное  агентство превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации). (29.11.2019 N5394, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

8. Сторона вправе обратиться с ходатайством об изменении или отмене  примененной в отношении обвиняемого меры пресечения к судье-магистрату по месту производства следствия. Судья-магистрат в течение 24 часов после   подачи ходатайства, без устного слушания решает вопрос о допустимости ходатайства, в частности, решает, какие новые вопросы, имеющие существенное значение для дела, поставлены и какие новые доказательства  представлены, которые могут указывать на необходимость изменения или отмены примененной меры пресечения. О допустимости ходатайства судья-магистрат выносит определение. В случае признания ходатайства допустимым суд проводит устное слушание в установленные настоящим Кодексом сроки, согласно установленным настоящей статьей порядку и стандартам. (8.07.2015 N3976)

9. При рассмотрении вопроса о применении, изменении или об отмене меры пресечения бремя доказывания в любом случае возлагается на сторону обвинения.

 (8.07.2015 N3976)

10. Ходатайство об избрании заключения под стражу может быть предъявлено суду и в случае, если обвиняемый скрылся, в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом. В таком случае после заключения под стражу обвиняемый не позднее 48 часов после доставления по месту производства следствия должен быть представлен судье-магистрату по месту производства следствия.  Этот срок во время стихийного бедствия или действия иной непреодолимой силы, а также во время резкого ухудшения состояния здоровья обвиняемого, подтвержденного медицинской справкой, ввиду чего представить обвиняемого в соответствующий суд не представляется возможным, может быть продлен не более чем на 15 дней, а в случае задержания находящегося в розыске обвиняемого за границей не позднее 48 часов после доставления по месту производства следствия в Грузии он должен быть представлен соответствующему суду. Суд заслушивает объяснения сторон, а затем принимает решение об отмене, изменении или оставлении меры пресечения в силе.

11. Суд оглашает резолютивную часть определения, вынесенного по вопросам, предусмотренным настоящей статьей. В случае применения в отношении обвиняемого в качестве меры пресечения заключения под стражу судья в устной форме кратко разъясняет сторонам, на основании каких  обстоятельств он применил в качестве меры пресечения заключение под стражу и на каком основании счел, что путем назначения менее строгой меры пресечения не могла быть достигнута цель применения меры пресечения. (8.07.2015 N3976)

12. ( 21.06.2011 N4868)

 

Статья 207. Порядок обжалования определения о применении,    изменении или отмене меры пресечения

1 Определение о применении, изменении или отмене меры пресечения может быть однократно обжаловано прокурором, обвиняемым или (и) его адвокатом в следственную коллегию Апелляционного суда в течение 48 часов с момента его вынесения. Жалоба подается в суд, вынесший определение, который эту жалобу вместе с материалами дела незамедлительно направляет в соответствующий суд по подсудности. Обжалование не приостанавливает исполнения определения.(14.06.2013 N741)

2. В жалобе должно указываться, какие требования были нарушены при  принятии обжалуемого решения и в чем выразилась ошибочность положений обжалуемого решения. В жалобе, касающейся меры пресечения, также следует указать, какие имеющие существенное значение для дела вопросы и доказательства, могущие повлиять на правомерность применения к лицу меры пресечения, не были исследованы или оценены судом первой инстанции в порядке, установленном настоящим Кодексом. (8.07.2015 N3976)

3. Сторонам в разумные сроки сообщается о дне и времени рассмотрения жалобы.

4. Судья следственной коллегии Апелляционного суда рассматривает  жалобу единолично в порядке, установленном частью 3 статьи 206 настоящего Кодекса, не позднее 72 часов после ее подачи. Судья без проведения устного   слушания решает вопрос о допустимости жалобы, касающейся меры пресечения, в частности, удовлетворяет ли жалоба требования частей первой и 2 настоящей статьи, при этом выясняет, были ли исследованы или оценены судом первой  инстанции в порядке, установленном настоящим  Кодексом, доказательства, имеющие существенное значение для дела и могущие повлиять на правомерность применения к лицу меры пресечения. О допустимости жалобы судья выносит обоснованное определение. (8.07.2015 N3976)

 5. В случае признания жалобы допустимой судья проводит устное слушание в сроки и порядке, установленных настоящим Кодексом. Судья вправе без проведения устного слушания  рассмотреть жалобу, не касающуюся определения о применении меры пресечения. (8.07.2015 N3976)

 6. Копии определения, вынесенного в результате рассмотрения жалобы, передаются сторонам, направляются в суд, принявший обжалуемое решение, и орган, исполняющий определение.

7. Определение, вынесенное в порядке, установленном настоящей статьей, окончательно и обжалованию не подлежит.

8. Судья оглашает резолютивную часть вынесенного определения и в устной форме кратко разъясняет сторонам основания вынесенного определения. (8.07.2015 N3976)  

 

Статья 208. Решение судьи-магистрата о назначении  досудебного  заседания

1. В случае, если между сторонами не заключено процессуальное соглашение, судья-магистрат, заслушав доводы сторон, определяет дату досудебного заседания.

2. Судья-магистрат при определении даты досудебного заседания учитывает позиции сторон, сложность и объем дела. Судья должен предоставить сторонам достаточные время и средства для подготовки  защиты и обвинения.

3. Досудебное заседание должно состояться не позднее 60 дней после задержания или признания лица обвиняемым (если оно не было задержано). Сторона вправе обратиться в суд с обоснованным ходатайством о продлении или сокращении указанного срока на разумный срок, о чем должна уведомить другую сторону. Другая сторона правомочна представить свои соображения суду в письменной форме в 3-дневный срок после заявления ходатайства. По истечении этого срока суд рассматривает ходатайство без устного слушания.  Принятое решение обжалованию не подлежит ( 7.12.2010 N3891)

4. В случае применения в отношении обвиняемого в качестве меры пресечения заключения под стражу, при удовлетворении ходатайства о продлении срока проведения досудебного заседания в соответствии с частью 3 настоящей статьи суд приглашает стороны не позднее 72 часов с момента его удовлетворения с целью установить, есть ли необходимость в оставлении в силе заключения под стражу, примененного в качестве меры пресечения. При решении этого вопроса суд руководствуется порядком и стандартами, установленными статьей 206 настоящего Кодекса. (8.07.2015 N3976)  

 

Глава XXI

Процессуальное соглашение

 

Статья 209. Сущность процессуального соглашения

1. Основанием для вынесения  судом приговора без рассмотрения дела по существу является процессуальное соглашение, согласно которому обвиняемый признается в совершении преступления и заключает с прокурором соглашение о наказании, смягчении или частичном снятии обвинения. (24.07.2014 N2517)

2. При заключении процессуального соглашения обвиняемый наряду с условиями, предусмотренными частью первой настоящей статьи, может согласовать с прокурором вопрос о сотрудничестве или (и) возмещении вреда. (24.07.2014 N2517)

 3. иск. (24.07.2014 N2517)

4. иск. (24.07.2014 N2517)

 5. иск. (24.07.2014 N2517)

 6. иск. (24.07.2014 N2517)

 7. иск. (24.07.2014 N2517)

 

Статья 210. Заключение процессуального соглашения

1. Процессуальное соглашение заключается по предварительному письменному соглашению с вышестоящим прокурором.

11. Процессуальное соглашение может быть предложено как обвиняемым (осужденным), так и прокурором. При рассмотрении дела суд вправе выяснить возможность заключения между сторонами процессуального соглашения. (24.07.2014 N2517) 

12. При заключении процессуального соглашения прокурор обязан предупредить обвиняемого о последствиях процессуального соглашения и разъяснить ему, что в случае заключения процессуального соглашения суд выносит обвинительный приговор без непосредственного и устного исследования доказательств и что заключение процессуального соглашения не освобождает обвиняемого от гражданской или иной ответственности. (24.07.2014 N2517)

13. В особых случаях Генеральный прокурор Грузии или его заместитель вправе обратиться в суд с ходатайством о полном или частичном освобождении обвиняемого от гражданской ответственности. В этом случае гражданская ответственность возлагается на государство. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

2. Прокурор на основании процессуального соглашения праве потребовать для обвиняемого сокращения наказания или при совокупности преступлений принять решение о смягчении или частичном снятии с него обвинения.

3. Прокурор, требуя  сокращения наказания или принимая решение о смягчении или частичном снятии обвинения с обвиняемого, учитывает публичный интерес, который он определяет на основе оценки правовых приоритетов государства, степени тяжести совершенного преступления и предполагаемого наказания, характера преступления, степени виновности, общественной опасности обвиняемого, личностных характеристик, судимости,  сотрудничества со следствием и поведения обвиняемого с целью возмещения вреда, причиненного в результате совершения преступления. (24.07.2014 N2517)

4. Не допускается заключение процессуального соглашения без непосредственного участия адвоката и предварительного согласия обвиняемого на его заключение.

5. Не допускается заключение процессуального соглашения, ограничивающего право обвиняемого требовать осуществления уголовного преследования в отношении соответствующих лиц в случае применения к нему пыток, нечеловеческого или унизительного обращения с ним.

6. О заключении процессуального соглашения составляется протокол, отражающий процесс переговоров между обвиняемым и прокурором (протокол процессуального соглашения). Копия протокола процессуального соглашения  передается обвиняемому и его адвокату. Обвиняемый и его адвокат вправе высказать замечания по протоколу процессуального соглашения. Они приобщаются к этому протоколу. Протокол процессуального соглашения подписывают прокурор, обвиняемый и его адвокат, а также законный представитель обвиняемого, если таковой имеется. (24.07.2014 N2517) 

 

Статья 211. Форма ходатайства о вынесении судом приговора  без рассмотрения дела по существу

1. Если прокурор, обвиняемый и его адвокат договорятся по поводу  заключения процессуального соглашения, прокурор письменно составляет ходатайство, в котором указываются:  (24.07.2014 N2517) 

а) имя, фамилия, число, месяц и год рождения обвиняемого;

б) формулировка обвинения – описание инкриминируемого деяния с указанием места, времени, способа, средства, орудия его совершения, а также последствий, вызванных этим деянием;

в) доказательства, достаточные для вынесения приговора без рассмотрения дела, предусмотренного частью 111 статьи 3 настоящего Кодекса, по существу;

г) в случае сотрудничества обвиняемого со следствием – форма и суть сотрудничества;

д) статья, часть и подпункт статьи Уголовного кодекса Грузии, предусматривающие соответствующее преступление; 

е) вид и мера наказания, которых требует прокурор;

ж) указание о предупреждении, предусмотренном частью 12 статьи 210 настоящего Кодекса, или об обоснованном решении Генерального прокурора Грузии или его заместителя, предусмотренном частью 13 той же статьи. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

2. К ходатайству прокурора о вынесении судом приговора без  рассмотрения дела по существу прилагается письменное заявление обвиняемого, которое подписывают обвиняемый и его адвокат. В заявлении обвиняемого должно отмечаться, что согласие на вынесение судом приговора без рассмотрения дела по существу обвиняемый изъявил добровольно, после получения юридической помощи адвоката. При этом обвиняемый должен в полной мере сознавать содержание процессуального соглашения и правовые  последствия ожидаемого приговора, о чем должно указываться в заявлении обвиняемого. (24.07.2014 N2517) 

3. Ходатайство прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения  дела по существу подписывают прокурор, обвиняемый и его адвокат, а также законный представитель обвиняемого, если таковой имеется. (24.07.2014 N2517) 

4. иск. (24.07.2014 N2517) 

5. иск. (11.03.2011 N4430).

6.  Ходатайство прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу и протокол процессуального соглашения являются публичными, за исключением части, в которой указывается  информация, предоставленная следствию обвиняемым. Правом знакомиться с информацией, предоставленной следствию обвиняемым, имеют только  подписавшиеся под ней лица и суд, а также обвиняемый (его адвокат), о котором другой обвиняемый на основании процессуального соглашения предоставляет  следствию изобличающую информацию.  Содержание процессуального соглашения должно быть в полной мере доступно такому обвиняемому (его адвокату). (24.07.2014 N2517) 

7. К ходатайству прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу приобщается протокол процессуального  соглашения. (24.07.2014 N2517) 

 

Статья 212. Рассмотрение ходатайства прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу

1. Процессуальное соглашение должно оформляться письменно и удостоверяться судом. Процессуальное соглашение должно быть отражено в вынесенном судом приговоре.

2. Суд до утверждения процессуального соглашения обязан убедиться, что: (24.07.2014 N2517)

а) процессуальное соглашение заключено без применения пыток,  бесчеловечного или унижающего достоинство обращения или иного насилия, устрашения, обмана или какого-либо незаконного обещания;

б) процессуальное соглашение заключено добровольно и обвиняемый добровольно признает вину;

в) обвиняемый в полной мере осознает правовые последствия процессуального соглашения, в том числе – судимости;

г) обвиняемый имел возможность получить квалифицированную юридическую помощь;

д) обвиняемый в полной  мере осознает характер преступления, в совершении которого обвиняется;

е) обвиняемый в полной мере осознает наказание, предусмотренное за преступление, совершение которого он признает;

ж) обвиняемому известны все связанные с процессуальным соглашением требования о признании вины, предусмотренные законом;

з) обвиняемый осознает, что в случае неутверждения процессуального соглашения судом, не допускается впоследствии использовать против него любую информацию, которая им была предоставлена суду при рассмотрении процессуального соглашения;

и) обвиняемый осознает, что обладает следующими правами: 

и.а) право на защиту;

и.б) право отказаться от процессуального соглашения;

и.в) право на рассмотрение судом его дела по существу;

к) обвиняемый согласен с фактическим основанием процессуального соглашения о признании вины;

л) в процессуальном соглашении отражены все условия соглашения,  достигнутого между обвиняемым и прокурором;

м) обвиняемый и его адвокат в полной мере ознакомлены с материалами дела.

3. Суд обязан разъяснить обвиняемому, что подача им жалобы по факту применения пыток, бесчеловечного или унижающего достоинство обращения не служит препятствием для утверждения процессуального соглашения, заключенного с соблюдением закона. (24.07.2014 N2517)

4. иск (24.07.2014 N2517)

5. Судья принимает решение о процессуальном соглашении  на основании  закона и не обязан утверждать соглашение, достигнутое  между обвиняемым и прокурором.

 

Статья 213. Решение суда о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу

1. Суд вправе в результате рассмотрения ходатайства о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу принять решение о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу, возвращении дела прокурору или рассмотрении дела по существу в порядке, установленном настоящим Законом   ( 5.05.2011 N4631).

2. Вопрос вынесения судом приговора без рассмотрения дела по существу рассматривает соответствующий суд по подсудности уголовного дела.

3. Суд на основании материалов дела и признания вины обвиняемым  проверяет обоснованность обвинения, наличие обстоятельств, предусмотренных настоящим Кодексом, а также законность и справедливость наказания, указанного в ходатайстве прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу. (24.07.2014 N2517)

31. Суд не должен утверждать процессуальное соглашение, если сочтет, что им не получены убедительные ответы в связи с обстоятельствами, предусмотренными частью 2 статьи 212 настоящего Кодекса. (24.07.2014 N2517)

4. Если суд признает, что представленные доказательства,  предусмотренные частью 111 статьи 3 настоящего Кодекса, являются  достаточными для вынесения судом приговора без рассмотрения дела по существу, получены убедительные ответы в связи с обстоятельствами, предусмотренными частью 2 статьи 212 настоящего Кодекса, и истребуемое наказание является законным и справедливым, он принимает решение о  вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу. Указанный приговор должен быть вынесен в 15-дневный срок после подачи прокурором соответствующего ходатайства. (24.07.2014 N2517)

5. Если ходатайство прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу рассматривается до проведения досудебного заседания и суд признает, что процессуальное соглашение заключено с применением пыток, бесчеловечного или унижающего достоинство обращения или применения иного насилия, в результате устрашения, обмана или какого-либо незаконного обещания, он передает дело вышестоящему прокурору. Вышестоящий прокурор возлагает обязательство по осуществлению прокурорской деятельности на другого прокурора. (24.07.2014 N2517)  

6. Суд вправе вносить изменения в процессуальное соглашение только с согласия сторон.

61. Если суд признает, что отсутствуют предусмотренные частью 111 статьи 3 настоящего Кодекса доказательства, достаточные для вынесения судом приговора без рассмотрения дела по существу, или постановит, что ходатайство прокурора о вынесении судом приговора без рассмотрения дела по существу заявлено с нарушением других требований настоящей главы, он возвращает дело прокурору. Суд до возвращения дела прокурору предлагает сторонам изменить условия процессуального соглашения в ходе судебного рассмотрения ходатайства, что должно быть согласовано с вышестоящим прокурором. Если суд не удовлетворяют и измененные условия процессуального соглашения, он возвращает дело прокурору. (24.07.2014 N2517)  

 7. Обвиняемый вправе в любое время до вынесения судом приговора без рассмотрения дела по существу отказаться от процессуального соглашения. Для заявления об отказе не требуется согласия адвоката. Отказ от процессуального соглашения после вынесения приговора не допускается.

8. Стороны вправе изменить условия процессуального соглашения до вынесения судом приговора без рассмотрения дела по существу.

 

Статья 214. Допустимость доказательств, полученных в результате процессуального соглашения в случае отмены  приговора суда об утверждении процессуального соглашения

В случае  отмены судом судебного приговора об утверждении процессуального соглашения или отказа от процессуального соглашения самого обвиняемого, не допускается использование данных обвиняемым показаний против него.

 

Статья 215. Вступление в законную силу и обжалование приговора суда об утверждении процессуального соглашения

1. Приговор суда по делам, предусмотренным настоящей главой, вступает в законную силу в момент провозглашения и подлежит обжалованию в  предусмотренных случаях и порядке, установленном настоящей статьей. (24.07.2014 N2517)  

2. Сторона вправе в 15-дневный срок обжаловать отказ суда в утверждении процессуального соглашения в вышестоящей судебной инстанции.

3. Осужденный вправе в 15-дневный срок после вынесения приговора, предусмотренного настоящей главой, подать в вышестоящую судебную инстанцию жалобу по поводу отмены приговора суда об утверждении процессуального соглашения, если: (24.07.2014 N2517)  

а) процессуальное соглашение заключено путем принуждения, угрозы, насилия, устрашения или обмана; 

б) ограничивалось право обвиняемого на защиту;

в) процессуальное соглашение заключено таким образом, что  отсутствовали предусмотренные частью 111 статьи 3 настоящего Кодекса доказательства, достаточные для вынесения судом приговора без рассмотрения дела по существу;

г) рассматривающий дело суд игнорировал существенные требования, предусмотренные Уголовным кодексом Грузии и настоящей главой.

4. Если осужденный нарушил условие процессуального соглашения, прокурор вправе в месячный срок после выявления нарушения подать в вышестоящую судебную инстанцию жалобу об отмене приговора суда об утверждении процессуального соглашения.

5. При отмене приговора суда об утверждении процессуального соглашения в случаях, предусмотренных частями 3 и 4 настоящей статьи, суд возвращает дело прокурору.

 

Статья 216. Вручение приговора (5.05.2011 N4631).

В 3-дневный срок после вынесения приговора осужденному его адвокату и прокурору вручаются копии приговора.

 

Статья 217. Права потерпевшего при заключении процессуального   соглашения (24.07.2014 N2517)

1. До заключения процессуального соглашения прокурор обязан проконсультироваться с потерпевшим и уведомить его о заключении процессуального соглашения, о чем прокурором составляется протокол. (24.07.2014 N2517)

11. При утверждении судом процессуального соглашения потерпевший вправе предоставить суду письменно или судье в судебном заседании устно информацию о вреде, причиненном ему преступлением. (24.07.2014 N2517)

2. Потерпевший невправе обжаловать процессуальное соглашение.

3. Процессуальное соглашение не лишает потерпевшего права вносить гражданский иск.

 

Статья 218. Полное освобождение обвиняемого от ответственности или наказания и пересмотр наказания осужденного к лишению свободы (24.09.2010 N3616)

1. В особых случаях, когда в результате сотрудничества обвиняемого/осужденного со следственными органами выявлена личность совершившего преступление должностного лица или (и) лица, совершившего тяжкое или особо тяжкое преступление, и при его непосредственном содействии создаются существенные условия для раскрытия данного преступления, Генеральный прокурор Грузии вправе обратиться в суд с ходатайством о полном освобождении обвиняемого от ответственности или наказания или пересмотре назначенного осужденному наказания. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)   

2. Основанием ходатайства, указанного в части первой настоящей статьи, является процессуальное соглашение об особом сотрудничестве, заключенное между обвиняемым/осужденным и Генеральным прокурором Грузии. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

3. При заключении соглашения об особом сотрудничестве Генеральный прокурор Грузии должен учитывать публичный интерес, определяемый им на основании оценки обстоятельств, предусмотренных частью 3 статьи 210 настоящего Кодекса. При определении публичного интереса в случае с осужденным принимается во внимание также неотбытая часть срока наказания. Соглашение об особом сотрудничестве заключается только в том случае, когда раскрытие преступления однозначно обусловливается указанным сотрудничеством и публичный интерес раскрытия данного преступления превышает интерес привлечения лица к ответственности, назначения ему наказания либо отбывания им наказания. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

4. В соглашении об особом сотрудничестве отмечается, что если обвиняемый/осужденный не будет сотрудничать со следственными органами, соглашение в соответствии с его условиями будет считаться недействительным.

5. Соглашение об особом сотрудничестве подписывается обвиняемым/осужденным, его адвокатом и Генеральным прокурором Грузии. (30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

6. В случае удовлетворения ходатайства о полном освобождении обвиняемого от наказания обвиняемый считается имеющим судимость.

7. В случае удовлетворения ходатайства о пересмотре назначенного осужденному наказания суд принимает соответствующее решение – о сокращении срока наказания осужденного, изменении  вида наказания или полном освобождении осужденного от  наказания.

8. Не допускается полное освобождение обвиняемого/осужденного от наказания по делам о преступлениях, предусмотренных статьями 1441–1443 Уголовного кодекса Грузии, а также в случае совершения в отношении несовершеннолетнего преступлений, предусмотренных статьями 137, 138, 139, 141, 253–255, 2551 и 2552 Уголовного кодекса Грузии. (13.07.2020 N6755, ввести в действие с 15-й день после опубликования.)

9. Ходатайство о пересмотре назначенного осужденному наказания рассматривается судом первой инстанции, вынесшим приговор. Суд вправе рассмотреть это ходатайство без устного слушания.

 

Раздел VI

Досудебное заседание и рассмотрение дела в суде

по существу

 

Глава XXII

Досудебное заседание

 

Статья 219. Досудебное заседание

1. В случае, если после первого представления обвиняемого судье-магистрату обвинение изменилось, судья на досудебном заседании разъясняет обвиняемому сущность обвинения и меру наказания, предусмотренную данным обвинением.

2. На досудебном заседании судья выясняет, признает ли обвиняемый себя виновным в предъявленном обвинении и в какой мере, а также возможность заключения процессуального соглашения. В этом случае применяются предусмотренные настоящим Кодексом положения о процессуальном соглашении.

3. Если обвиняемый обвиняется в совершении преступления, подсудного  суду присяжных заседателей, судья обязан разъяснить обвиняемом  положения о суде присяжных заседателей и правах обвиняемого в связи с этим. Затем судья выясняет, согласен ли обвиняемый, чтобы его дело рассматривалось судом присяжных заседателей. Если обвиняемый не заявляет отказ суду присяжных заседателей, судья назначает дату заседания по отбору присяжных заседателей.(19.02.2015 N3090)

4.   Судья в досудебном заседании:

а) рассматривает ходатайства сторон о допустимости доказательств;

б) рассматривает ходатайства о применении, изменении или отмене меры пресечения в порядке и в соответствии со стандартами, установленными статьей 206 настоящего Кодекса. Если обвиняемому назначено заключение под стражу, судья обязан в первом же досудебном заседании рассмотреть по собственной инициативе вопрос о необходимости оставления в силе заключения под стражу, независимо от того, заявлено ли стороной ходатайство об изменении или отмене заключения под стражу. После этого суд обязан по собственной инициативе не реже одного раза в два месяца рассматривать вопрос о необходимости оставления в силе заключения под стражу; (8.07.2015 N3976)   

в) рассматривает ходатайства с целью обеспечения процессуальной конфискации;

г) рассматривает другие ходатайства сторон;

д) разрешает вопрос передачи дела на рассмотрение по существу.

5. Передача  дела на рассмотрение по существу допускается в случае, если суд убедится, что доказательства, представленные стороной обвинения, позволяют с высокой степенью вероятности предполагать, что преступление совершено данным лицом.

6. Если доказательства, представленные стороной обвинения, не позволяют с высокой степенью вероятности предполагать, что преступление совершено данным лицом, судья в досудебном заседании определением прекращает уголовное преследование. Определение обжалуется в однократном порядке, в 5-дневный срок после его вынесения в следственной коллегии Апелляционного суда. Судья рассматривает жалобу в устном слушании или без его проведения. В случае отмены определения судьи в досудебном заседании следственная коллегия Апелляционного суда возвращает дело председателю районного (городского) суда, принявшего обжалуемое решение, который в 5-дневный срок после поступления дела обеспечивает проведение досудебного заседания для разрешения вопросов, предусмотренных статьей 220 настоящего Кодекса. (19.02.2015 N3090)

7. Решение судьи в досудебном заседании о признании доказательств  недопустимыми подлежит обжалованию в однократном порядке, в 5-дневный срок в суде, вынесшем решение, который незамедлительно направляет жалобу, материалы дела и протокол досудебного заседания Апелляционному суду. Судья следственной коллегии Апелляционного суда рассматривает жалобу в устном слушании либо без его проведения, в 5-дневный срок после ее поступления. (19.02.2015 N3090)

 

 Статья 220. Подготовка дела к рассмотрению по существу

Судья в досудебном заседании с целью подготовки дела к рассмотрению по существу с участием сторон:

а) определяет дату начала заседания по рассмотрению дела по существу;

б) направляет судебные повестки лицам, подлежащим вызову в заседание по рассмотрению дела по существу;

в) утверждает перечень подлежащих представлению сторонами доказательств, а также перечень полученных у них доказательств, не оспариваемых сторонами;

г) в письменном виде разъясняет обвиняемому, не заключенному под стражу, последствия неявки в заседание по рассмотрению дела по существу;

д) принимает другие меры для подготовки дела к рассмотрению по существу в заседании.

 

Статья 221. Составление списка кандидатов в присяжные заседатели

1. До проведения заседания по отбору присяжных заседателей судья из единого списка граждан, достигших 18 лет, заслушав мнения сторон, по принципу случайной выборки составляет список кандидатов в присяжные заседатели в составе не более чем из 300 лиц. Каждому из кандидатов в присяжные заседатели по принципу случайной выборки присваивается порядковый номер. Кандидатам в присяжные заседатели не менее чем за  15 дней до проведения заседания по отбору присяжных заседателей на адрес по месту жительства направляется вопросник, утвержденный судьей на основании совещания со сторонами. Кандидат в присяжные заседатели обязан ответить на вопросы и в 5-дневный срок возвратить судье заполненный вопросник. Судья обязан в 5-дневный срок после получения заполненных вопросников передать их сторонам. До проведения заседания по отбору присяжных заседателей кандидатам в присяжные заседатели вместе с вопросником направляется повестка, в которой указываются время начала заседания, место проведения заседания и обязанность явки в судебное заседание.  (28.06.2021 N707)

2. Агентство по развитию государственных сервисов ежегодно, не позднее 1 июля направляет Единый список граждан, достигших 18 лет, в соответствующий суд (25.05.2012 N 6317).

3. Суд обязан уведомить стороны о месте и времени отбора присяжных заседателей. Стороны вправе присутствовать при процедуре отбора заседателей. Сторона вправе в однократном порядке в течение 24 часов обжаловать незаконное решение или действие председательствующего в заседании по отбору присяжных заседателей. Жалоба подается председателю суда, рассматривающего дело, который без устного слушания определением разрешает ее в течение 24 часов после подачи.

4. В списке кандидатов в присяжные заседатели, отобранных в порядке, предусмотренном частью первой настоящей статьи, указываются фамилии и имена лиц. Список подписывается председательствующим в заседании. Копии списка кандидатов в присяжные заседатели вручаются сторонам (24.09.2010 N3616)

5. искл. (28.06.2021 N707)

51. В целях вручения кандидатам в присяжные заседатели вопросников и повесток и эффективной коммуникации с ними уполномоченные лица соответствующих районных (городских) судов вправе: (2.07.2020 N6735, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

а) запросить у юридического лица публичного права – Агентства по оказанию услуг Министерства внутренних дел Грузии предоставления с помощью личных номеров кандидатов в присяжные заседатели, посредством электронных сервисов номеров мобильных телефонов физических лиц – владельцев транспортных средств, поставленных на учет в регистрационных данных транспортных средств, или (и) физических лиц – владельцев водительских удостоверений, числящихся в реестре выдачи водительских удостоверений;

б) письменно потребовать через электронные базы, принадлежащие юридическому лицу публичного права – Агентству развития государственных сервисов, предоставления номеров мобильных телефонов кандидатов в присяжные заседатели, указанных в части первой настоящей статьи;  (28.06.2021 N707)

в) если после завершения процедур, предусмотренных подпунктом «б» настоящего пункта, вновь не удалось отобрать всех присяжных заседателей, письменно потребовать через электронные базы, принадлежащие юридическому лицу публичного права – Агентству развития государственных сервисов, предоставления номеров мобильных телефонов не более 300 кандидатов в присяжные заседатели, указанных в части 9 статьи 223 настоящего Кодекса.  (28.06.2021 N707) 

52. В случае, предусмотренном подпунктом «б» или «в» части 51 настоящей статьи, юридическое лицо публичного права – Агентство по развитию государственных сервисов по мере возможности предоставляет информацию о номерах мобильных телефонов кандидатов в присяжные заседатели соответствующих районных (городских) судов. (2.07.2020 N6735, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

6. Кандидат в присяжные заседатели обязан в случае наличия оснований для отвода, определенных статьей 30 настоящего Кодекса, сообщить об этом суду в течение 2 дней после получения извещения. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

Статья 222. Заседание по отбору присяжных заседателей

1. Заседание по отбору присяжных заседателей проводится открыто. В случае, предусмотренном статьей 182 настоящего Кодекса, председательствующий в заседании может принять решение о закрытии заседания. Председательствующий в заседании открывает судебное заседание, затем секретарь заседания объявляет личность кандидатов в присяжные заседатели. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

 2. Судья вправе начать заседание и процедуру отбора заседателей даже в случае, если в суд явилось менее 50 кандидатов в заседатели.

3. Председательствующий в заседании:

а) представляется и  представляет секретаря заседания;

б) обращается к кандидатам в заседатели и разъясняет им цель приглашения;

в) объявляет, какое дело подлежит рассмотрению, и знакомит кандидатов в заседатели с содержанием предъявленного обвинения;

г) разъясняет кандидатам в заседатели закон, подлежащий применению при рассмотрении дела;

д) объявляет стороны, участвующие в рассмотрении дела;

е) определяет продолжительность заседания и другие процедурные вопросы.

4. Суд предоставляет кандидатам в заседатели подготовленные с участием сторон разъяснения  относительно подлежащего применению закона.

 

Статья 223. Отбор, отвод и самоотвод присяжных заседателей

1. Сторона вправе заявить ходатайство об отводе кандидата в присяжные заседатели, которое может быть обоснованным или необоснованным. Сторона вправе заявить неограниченное количество ходатайств об обоснованном отводе и ограниченное количество ходатайств о необоснованном отводе. Стороны вначале заявляют ходатайства об обоснованном отводе, а затем – ходатайства о необоснованном отводе. Право на отвод каждого вида стороны осуществляют по отдельности и по очереди: вначале – сторона обвинения, а затем – сторона защиты. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

2. Судья проверяет все обстоятельства, могущие стать основанием для отвода (самоотвода) кандидата в заседатели, и предоставляет сторонам возможность задать вопросы кандидату в заседатели  и представить дополнительные материалы  по отводу.

3. Судья правомочен требовать у сторон предварительного представления ему вопросов, которые они намереваются задать кандидатам в присяжные заседатели; это не ограничивает  стороны в постановке уточняющих вопросов. Для постановки вопроса и ответа на поставленный  вопрос председательствующий в заседании определяет сторонам и кандидату в присяжные заседатели  разумный срок. (10.07.2015 N3990)

 4. Кандидат в заседатели обязан дать правильные и исчерпывающие ответы на заданные ему вопросы, предоставить другую необходимую информацию, касающуюся его личности и участия в рассматриваемом деле, а также обо всех обстоятельствах, которые могут препятствовать ему в объективном и беспристрастном рассмотрении дела.

5. Вопросы, задаваемые кандидату в присяжные заседатели, не должны касаться его персональных данных, посягать на профессиональную или (и) коммерческую тайну, за исключением случаев, когда это необходимо в интересах правосудия. Указанная информация может быть истребована у кандидатов в присяжные заседатели только при наличии обоснованного требования стороны. Если разглашение указанной информации может нанести непоправимый вред интересам кандидата в присяжные заседатели, он предоставляет информацию только председательствующему в заседании и сторонам непосредственно. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

 6. искл. ( с 1 января 2017 года, 24.06.2016 N5591)

7. Кандидат в заседатели может заявить судье ходатайство о самоотводе, указав обстоятельства, препятствующие ему в осуществлении полномочий присяжного заседателя. Самоотвод должен быть обоснованным. Стороны вправе высказать свое отношение к самоотводу кандидата в заседатели.

8. Судья в результате рассмотрения заявленного ходатайства о самоотводе кандидата в присяжные заседатели выносит обоснованное определение. Ходатайство об отводе судья рассматривает отдельно, только с участием прокурора и адвоката, без оставления присутствующими в заседании лицами зала судебных заседаний. Отстраненный кандидат в присяжные заседатели должен удалиться из зала судебных заседаний. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

 9. Если в первом заседании по отбору присяжных заседателей не удалось отобрать всех присяжных заседателей, судья откладывает заседание не более чем на 10 дней и в порядке, установленном настоящей главой, дополнительно приглашает не более 300 кандидатов в присяжные заседатели для восполнения численности состава суда присяжных заседателей, установленной настоящим Кодексом.  (28.06.2021 N707)

10. Если предъявленное обвинение предусматривает в виде наказания бессрочное лишение свободы, сторона имеет право на подачу 10 необоснованных заявлений об отводе. В остальных случаях сторона правомочна  заявить о 6 необоснованных отводах. (10.07.2015 N3990)

11. искл. (28.06.2021 N707)

 

Статья 224. Назначение кандидата присяжным заседателем

1. Из оставшихся после отвода кандидатов в заседатели двенадцать кандидатов председательствующий в заседании назначает присяжными заседателями, а двое будут участвовать в рассмотрении дела в качестве запасных заседателей. Судья исходя из сложности дела вправе принять решение об утверждении большего числа запасных заседателей. Это решение вносится в протокол судебного заседания (24.09.2010 № 3616 ).

2. Запасный заседатель присутствует в судебном заседании, но не имеет права высказывать собственное мнение, влиять на присяжных заседателей или присутствовать на совещании суда.  Запасный заседатель только в том случае участвует в совещании суда и голосовании, если он заменил присяжного заседателя в случае, предусмотренном частью первой статьи 232 настоящего Кодекса, и в установленном порядке. В таком случае совещание суда начинается заново. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

3. Председательствующий в заседании после завершения процедуры отбора присяжных заседателей назначает день рассмотрения дела не позднее третьего дня после завершения процедуры отбора.

Глава XXIII

Рассмотрение дела в суде по существу

 

Статья 225. Время начала рассмотрения дела в судебном заседании  по существу  (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

Рассмотрение дела в судебном заседании по существу (кроме случая, когда дело рассматривается с участием присяжных заседателей) должно начаться не позднее 14 дней после окончания досудебного заседания, если суд по ходатайству стороны не определил иной срок.

 

Статья 226. Суд присяжных заседателей

(24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

1. Суд присяжных заседателей рассматривает дело, если предъявлено обвинение по статьям 108 (оконченное преступление) и 109 (оконченное преступление), частям 2, 4, 6 и 8 статьи 117, части 2 статьи 126, статье 1351, частям 2–4 статьи 143, статьям 144–1442, части 2 статьи 1443, части 2 статьи 146, статьям 147 и 149, части 4 статьи 197, части 3 статьи 198, статье 229 Уголовного кодекса Грузии. (17.05.2018 N2355, ввести в действие на 15-й день после опубликования.)

 2. Обвиняемый имеет право требовать рассмотрения дела без участия присяжных заседателей. В этом случае дело рассматривается судьей районного (городского) суда.

3. Состав суда присяжных заседателей должен обеспечивать его независимость и беспристрастность.

4. При невозможности обеспечить справедливое и объективное разбирательство дела с учетом его интенсивного освещения средствами массовой информации или отношения к нему населения конкретной территории суд, рассматривающий дело, вправе по ходатайству стороны с согласия Председателя Верховного Суда Грузии постановить перенос суда присяжных заседателей в какой- либо другой суд, предусмотренный статьей 211 настоящего Кодекса.

 

Статья 227. Председательствующий в заседании

Заседание по рассмотрению дела по существу ведет председательствующий в заседании.

 

Статья 228. Явка сторон и свидетелей

1. Стороны должны обеспечить явку собственных свидетелей в суд.

2. Если сторона не намеревается допросить в суде в качестве свидетеля какое-либо лицо, вызов и допрос судом этого лица по собственной инициативе не допускаются.

3. Секретарь судебного заседания докладывает суду факт явки и причины неявки сторон и свидетелей.

4.  Председательствующий в заседании с целью соблюдения порядка предупреждает участников процесса  и присутствующих в заседании лиц об обязательности выполнения указаний суда и возможном применении мер к нарушителям порядка в судебном заседании.

5. После проверки явки лица, подлежащие допросу в качестве свидетелей, за исключением обвиняемого, покидают зал судебного заседания. Председательствующий в заседании вправе издать распоряжение об удалении указанных лиц в предназначенную для них комнату и принять меры к тому, чтобы они до допроса не общались между собой.

 

Статья 229. Объявление состава суда. Разрешение вопроса  об исключении участия в деле и отводе участников  процесса

1. Председательствующий в заседании объявляет состав суда, а так же того, кто поддерживает сторону обвинения и того, кто осуществляет защиту, и задает сторонам вопрос о том, нет ли у них оснований для отвода судьи, прокурора, адвоката, секретаря заседания, переводчика или другого участника процесса.

2. Председательствующий в заседании разъясняет сторонам право заявить отвод как отдельным судьям, так и всему составу суда.

3. Председательствующий в заседании разъясняет участникам процесса их права и обязанности.

 

Статья 230. Установление личности обвиняемого и разъяснение обвиняемому его прав председательствующим   в заседании

1. Председательствующий в заседании устанавливает личность обвиняемого (имя, фамилию, число, месяц, год и место рождения) и разъясняет ему права, сущность обвинения, квалификацию инкриминируемого деяния, минимум и максимум наказания, предусмотренного Уголовным кодексом Грузии, с учетом смягчающих и отягчающих обстоятельств. Председательствующий в заседании также разъясняет обвиняемому, что он может по своей воле давать показания в связи с обвинением как свидетель. Если в деле фигурируют несколько обвиняемых, такие разъяснения даются каждому из них.

2. Председательствующий в заседании выясняет, признает ли себя виновным обвиняемый и если признает, –  то в чем. Обвиняемому должно быть разъяснено, что он не связан признанием или отрицанием вины, сделанным в ходе следствия, не обязан отвечать на поставленный вопрос и то, что он воспользовался правом на молчание, не может быть использовано против него.

3. Председательствующий в заседании выясняет возможность заключения процессуального соглашения. В этом случае применяются положения о процессуальном соглашении, предусмотренные настоящим Кодексом.

 

Статья 2301. Решение вопроса о заключении под стражу, примененном в качестве меры пресечения, во время рассмотрения дела по существу (8.07.2015 N3976)

1. В случае применения в отношении обвиняемого в качестве меры пресечения заключения под стражу председательствующий в судебном заседании до вынесения приговора, по собственной инициативе, периодически, не реже одного раза в два месяца, рассматривает вопрос о необходимости оставления в силе заключения под стражу, примененного в качестве меры пресечения. Этот двухмесячный срок исчисляется со дня принятия  судьей досудебного заседания решения об оставлении в силе заключения под стражу, примененного в качестве меры пресечения. При решении вопроса, предусмотренного настоящей частью, суд руководствуется порядком и стандартами, установленными статьей 206 настоящего Кодекса.

2. Порядок, установленный частью первой настоящей статьи, действует и в случае, если срок начала рассмотрения дела по существу, определенный судом на основании статьи 225 настоящего Кодекса и ходатайства стороны, превышает 2 месяца.

 

Статья 231. Разъяснение председательствующего в заседании суду присяжных заседателей

1. При открытии заседания и до удаления в совещательную комнату председательствующий в заседании дает суду присяжных заседателей разъяснения относительно подлежащего применению закона. Разъяснения председательствующего в заседании не могут противоречить Конституции Грузии, настоящему Кодексу и другим нормативным актам Грузии. Эти разъяснения вручаются присяжным заседателям также в письменном виде. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

2. Указанные разъяснения в письменном виде должны быть вручены сторонам заранее в разумный срок. Они вправе обратиться  к председательствующему в заседании с ходатайством о внесении в них  изменений и дополнений. Если стороны не воспользуются этим правом до удаления присяжных заседателей в совещательную комнату, справедливость и законность разъяснений  председательствующего в заседании не могут стать основанием  подачи кассационной жалобы.

3. Председательствующий в заседании вправе в краткой форме разъяснить присяжным заседателям до удаления в совещательную комнату порядок оценки всех рассматриваемых в заседании доказательств. Он дает указанные разъяснения в порядке, предусмотренном частью 2 настоящей статьи. В процессе разъяснений председательствующему в заседании запрещается в какой-либо форме выражать свое личное мнение по вопросам, разрешение которых относится к компетенции присяжных заседателей.

4. Председательствующий в заседании разъясняет присяжным заседателям:

а) сущность обвинения и его правовые основания;

а1) необходимость подтверждения совершения обвиняемым вменяемого ему вину деяния, включая доказывание наличия каждого элемента объективного состава этого деяния; сущность и  значение умысла  и неосторожности; обстоятельства, исключающие противоправность и вину; (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

 б) основной порядок оценки доказательств;

в) понятие презумпции невиновности, то обстоятельство, что любые разумные сомнения разрешаются  в пользу обвиняемого, а также содержание стандарта «вне разумных сомнений»; (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

г) что обвинительный вердикт должен основываться на законе разъясненном председательствующим в заседании, и совокупности исследованных в процессе судебного разбирательства доказательств, исключающих сомнения; (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

д) что в ходе заседания они имеют право вести записи и пользоваться ими;

е) что вердикт должен основываться только на доказательствах, исследованных в ходе судебного процесса, что ни  одно из доказательств не должно быть принято во внимание по указанию другого лица, что вердикт не должен быть вынесен на основании предположения или с использованием недопустимых доказательств;

ж) порядок вынесения вердикта по каждому предъявленному обвинению;

з) что на голосование сначала ставится оправдательный вердикт по всем предъявленным обвинениям. В случае непринятия вердикта на голосование ставится обвинительный вердикт в возрастающей последовательности, соответствующей тяжести обвинения;

и) что они должны подписать только одну из представленных по каждому обвинению форм вердикта – форму оправдательного или обвинительного вердикта.

5. Председательствующий в заседании заканчивает разъяснения напоминанием присяжным заседателям о данной ими присяге.

6. Заслушав разъяснения председательствующего в заседании, присяжные заседатели вправе в письменной форме задать председательствующему в заседании дополнительные вопросы. Дополнительные разъяснения даются в порядке, предусмотренном частью первой настоящей статьи.

7. Председательствующий в заседании обязан по ходатайству сторон разъяснить присяжным заседателям, что обвиняемый, возможно, совершил сравнительно менее тяжкое преступление, определенные элементы состава которого содержатся в элементах преступления, предусмотренного предъявленным обвинением. В этом случае присяжным заседателям дополнительно представляется форма обвинительного вердикта в соответствии с подпунктом «и» части 4 настоящей статьи, и судья разъясняет им, что общего и чем отличаются друг от друга преступление, предусмотренное обвинением, и другое, сравнительно менее тяжкое преступление. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

 

Статья 232. Замена присяжного заседателя запасным заседателем

1. Если в ходе судебного разбирательства обнаружилось, что присяжный заседатель не в состоянии выполнять свои обязанности, выявились основания для его отвода, присяжным заседателем нарушены требования настоящего Кодекса, председательствующий в заседании освобождает присяжного заседателя от выполнения его обязанностей и вместо него назначает присяжным заседателем следующего по списку заседателей запасного заседателя.

2. Если число присяжных заседателей окажется меньше числа присяжных заседателей, определенного настоящим Кодексом, председательствующий в заседании начинает новый отбор заседателей, и разбирательство дела начинается сначала в порядке, установленном настоящим Кодексом.

 

Статья 233. Старшина заседателей

1. Председательствующий в заседании из состава присяжных заседателей жеребьевкой назначает старшину заседателей.

2. Старшина заседателей председательствует в совещании суда присяжных заседателей, от имени суда присяжных заседателей обращается с письменными вопросами к председательствующему в заседании, подводит общие итоги голосования, составляет соответствующие документы, подписывает вердикт и провозглашает его в судебном заседании.

3. В случае освобождения старшины заседателей суд присяжных заседателей из своего состава жеребьевкой избирает нового старшину заседателей.

 

Статья 234.  Присяга присяжных и запасных заседателей

1. После назначения (избрания) старшины заседателей заседатели приносят присягу. Текст присяги зачитывает председательствующий в заседании: «Клянусь честно и беспристрастно исполнять обязанности присяжного заседателя, учитывать все законные доказательства, принимать решения по своему внутреннему убеждению как подобает справедливому человеку!».

2. После оглашения текста присяги все заседатели последовательно по списку  произносят: «Подтверждаю!».

3. В таком же порядке принимают присягу запасные заседатели.

4. Процедура принятия присяги вносится в протокол судебного заседания.

5. Присяжный заседатель принимает присягу стоя.

6. После принятия присяги председательствующий в заседании разъясняет присяжным заседателям их права и обязанности.

 

Статья 235. Права присяжных заседателей

1. Присяжные заседатели вправе в ответ на свое письменное обращение

получить:

а) разъяснения суда относительно подлежащего применению закона;

б) предварительную информацию об обстоятельствах дела и исследуемых доказательствах;

в) в ходе судебного заседания дополнительные разъяснения:  председательствующего в заседании – по поводу закона, свидетелей – по поводу фактических обстоятельств, сторон – по поводу заключительных слов;

г) дополнительные разъяснения судьи в ходе совещания суда  присяжных заседателей относительно закона.

2. Судья разъясняет присяжным заседателям право вести записи в ходе заседания. Присяжным заседателям  до удаления в совещательную комнату выдается протокол судебного заседания, за исключением частей, касающихся недопустимых  доказательств.

 

Статья 236. Обязанности присяжных заседателей (запасных  заседателей, кандидатов в заседатели)

1. Присяжным и запасным заседателям запрещается:

а) отлучаться из зала судебного заседания во время заседания;

б) разглашать информацию, полученную в ходе разбирательства дела, или высказывать собственное мнение по рассматриваемому делу до вынесения вердикта;

в) общаться с другими лицами, кроме председательствующего в заседании, по поводу обстоятельств рассматриваемого дела;

г) собирать информацию по рассматриваемому делу вне заседания;

д) нарушать тайну совещания и голосования суда присяжных заседателей;

е) нарушать порядок в здании суда и не выполнять соответствующие указания председательствующего в заседании.

2. Присяжные заседатели обязаны присутствовать в судебных заседаниях, связанных с рассматриваемым делом, и совещании суда присяжных заседателей.

3. Невыполнение заседателем (кандидатом в заседатели) процессуальных обязанностей,  определенных настоящим Кодексом, влечет ответственность, установленную законодательством Грузии. (28.10.2011 N5170)

4. Председательствующий в заседании предупреждает присяжных заседателей о возможных мерах ответственности, а также разъясняет им, что в случае невыполнения процессуальных обязанностей председательствующий в заседании по своей инициативе или ходатайству сторон освободит их от выполнения обязанностей присяжных заседателей. (28.10.2011 N5170)

5. При неявке без уважительной причины кандидата в присяжные заседатели или присяжного заседателя в определенное время, неисполнении или ненадлежащем исполнении им возложенных на него обязанностей председательствующий в заседании рассматривает указанный вопрос в обязательном порядке и в случае установления указанного обстоятельства/указанных обстоятельств принимает распоряжение, предусматривающее наложение на кандидата в присяжные заседатели или присяжного заседателя штрафа в размере от 500 до 1500 лари. Размер штрафа должен носить сдерживающий характер, быть пропорциональным причиненному вреду и соответствовать финансовому положению указанного лица. Принятое судом распоряжение может быть обжаловано в разовом порядке лицом, на которое наложен штраф, в срок, составляющий 48 часов после вручения ему копии этого распоряжения. Жалоба подается председателю суда, рассматривающего дело, который в срок, составляющий в 24 часа с момента ее подачи, в устном слушании или без устного слушания определением принимает одно из следующих решений: (28.06.2021 N707)

а) об оставлении распоряжения об отказе в удовлетворении жалобы и наложении штрафа на лицо без изменений;   

б) об отмене распоряжения об удовлетворении жалобы и наложении штрафа на лицо.

6. До принятия определения, предусмотренного частью 5 настоящей статьи, исполнение распоряжения о наложении штрафа на лицо приостанавливается. Указанное распоряжение исполняется в соответствии с Законом Грузии «Об исполнительных производствах». (28.06.2021 N707)

 

Статья 237. Обязательное информирование присяжных  заседателей о процессуальном соглашении

Председательствующий в заседании предоставляет присяжным заседателям информацию о наличии процессуального соглашения по вопросам, существенным образом связанным с рассматриваемым делом.

 

Статья 238. Судимость обвиняемого

До вынесения вердикта присяжным заседателям не должно быть известно о том, привлекался ли обвиняемый ранее к уголовной или административной ответственности, или судимости обвиняемого (если это не является одним из квалифицирующих признаков предъявленного обвинения или (и) не нацелено на проверку надежности показаний обвиняемого), а также о любых других доказательствах, не связанных с доказательством  вины.

 

Статья 239. Заявление и разрешение ходатайства

1. Председательствующий в заседании выясняет наличие у сторон ходатайств, предусмотренных настоящей статьей. Однородные ходатайства предъявляются суду вместе. Лицо, заявившее ходатайство, обязано указать, для установления каких обстоятельств заявляется ходатайство.

2. В случае представления  дополнительных доказательств в ходе рассмотрения дела по существу суд по ходатайству сторон рассматривает вопрос их допустимости и выясняет причины непредставления доказательств до рассмотрения дела по существу, на основании чего принимает решение  о допустимости или недопустимости доказательств по делу. 

3. Вопрос допустимости доказательств в суде присяжных заседателей  рассматривается в отсутствие присяжных заседателей.

4. В случае, если представленные  дополнительные доказательства допускаются к участию в деле, суд может  по ходатайству сторон на разумный срок отложить рассмотрение дела, если для подготовки позиции  сторонам защиты или обвинения требуется дополнительное время.

5. Ходатайство о сборе существенно новых доказательств в процессе рассмотрения дела по существу подлежит удовлетворению, если сбор этих доказательств или заявление ходатайства об их сборе в порядке, установленном настоящим Кодексом, до тех пор были объективно невозможны. В случае удовлетворения ходатайства  сбор доказательств производится в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

6. Исследование доказательств, предусмотренных настоящей статьей, производится с соблюдением общего порядка, установленного настоящим Кодексом, с учетом особенностей рассмотрения в суде дела по существу. 

 

Статья 240. Рассмотрение дела в случае неявки участников процесса

1. В случае неявки кого-либо из участников процесса председательствующий в заседании в порядке, установленном настоящим Кодексом, принимает решение о продлении или отложении рассмотрения дела по существу. В случае неявки без уважительных причин председательствующий в заседании распоряжением налагает на участника процесса штраф в размере от 100 до 500 лари, что не освобождает его от обязанности явки. Сторона вправе заявить судье ходатайство о принудительном приводе подлежащего вызову лица.(14.06.2013 N741)

(Это распоряжение обжалованию не подлежит.) (Признать утратившими силу применительно к пункту первому статьи 42 Конституции Грузии слова: «Это распоряжение обжалованию не подлежит» в части первой статьи 240) (Решение распорядительного заседания первой коллегии Конституционного Суда Грузии от 13 октября    2017 года  № 1/20/1219,1236)

2. Суд в случае отложения рассмотрения дела по существу выясняет у сторон о возможности допроса явившегося свидетеля. Свидетель, допрошенный в таком порядке, по ходатайству стороны вызывается только в случае необходимости.

 

Статья 241. Вступительные слова сторон

1. Председательствующий в заседании предоставляет стороне обвинения право представить вступительное слово обвинения. Затем адвокату и обвиняемому предоставляется право представить вступительное слово защиты.

2. Председательствующий в заседании определяет стороне разумный срок для представления вступительного слова. 

 

Статья 242. Общий порядок исследования доказательств

1. Исследование доказательств начинается с представления сторонами вступительных слов.

2. Первоначально исследуются доказательства, представленные стороной обвинения, а затем – стороной защиты. Очередность и объем представленных для исследования доказательств определяет сама представляющая сторона.

3. В исследовании доказательств, представленных стороной обвинения, участвует сторона защиты, а в исследовании доказательств, представленных стороной защиты, - сторона обвинения. 

 

Статья 243. Исследование протокола опроса и показаний, данных в ходе следствия, дистанционный допрос свидетеля

(18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20. 02.2016 года)

1. При неявке свидетеля в суд для дачи показаний в заседании по рассмотрению дела по существу публичное оглашение в судебном заседании информации, полученной путем его опроса, или показаний свидетеля в ходе следствия в  соответствии со статьей 114 настоящего Кодекса,  а также заслушивание (демонстрирование) аудио- или  видеозаписи полученной информации/показаний допускаются только в случае смерти свидетеля, его отсутствия в Грузии, если  его местонахождение неизвестно или исчерпаны все разумные возможности его представления в суд и опрос/допрос произведен в порядке, установленном настоящим Кодексом. В основу обвинительного приговора не могут быть положены только эти доказательства.( 18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016 года)

2. При явке свидетеля в суд для дачи показаний в заседании по рассмотрению дела по существу сторона правомочна требовать публичного оглашения полностью или частично протокола его опроса или показаний, данных в соответствии со статьей 114 настоящего Кодекса, а также заслушивании (демонстрировании) аудио- или  видеозаписи указанных показаний. Суд обязан удовлетворить указанное требование. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016 года)

3. По ходатайству сторон решением  суда может производиться дистанционный допрос  свидетеля с применением технических средств из того же или другого суда либо иного места, о чем заранее сообщается сторонам.

4. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 244. Прямой допрос

1. Прямой допрос ведет сторона, вызвавшая допрашиваемого свидетеля.

2. При прямом допросе не допускается  возможность задавать наводящие вопросы. Сторона вправе заявить ходатайство об отклонении наводящих вопросов или (и) признании таких вопросов и данных на них ответов недопустимыми доказательствами.

3. Председательствующий в заседании определяет стороне (свидетелю) разумный срок для постановки вопроса (вопросов) и дачи ответов на поставленный вопрос.

 

Статья 245. Перекрестный допрос

1. Перекрестный допрос ведет сторона, не вызывавшая допрашиваемого свидетеля.

2. При перекрестном допросе допускается возможность задавать наводящие вопросы.

3. Председательствующий в заседании определяет стороне (свидетелю) разумный срок для постановки вопроса (вопросов) и дачи ответов на поставленный вопрос.

 

Статья 246.  Повторный прямой и перекрестный допрос. Спорные вопросы

1. Сторона вправе вести повторные прямой и перекрестный допросы. При повторном прямом допросе сторона ограничена рамками перекрестного допроса, а при повторном перекрестном допросе – рамками повторного прямого допроса.

2. Председательствующий в заседании по ходатайству стороны отклоняет спорные вопросы, заданные во время допроса свидетеля.

 

Статья 247. Недопустимость использования в качестве доказательства информации, предоставленной  обвиняемым до рассмотрения дела по существу

1. Если обвиняемый против, публичное оглашение в судебном заседании информации, предоставленной им до рассмотрения в суде дела по существу, а также заслушивание (демонстрирование) аудио- или видеозаписи этой информации и использование вышеуказанной информации в качестве доказательства не допускается. Отказ обвиняемого от публичного оглашения в судебном заседании предоставленной информации или заслушивания (демонстрирования) аудио- или видеозаписи этой информации не может расцениваться в качестве доказательства, подтверждающего его виновность. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016 года)

2. Ограничение, предусмотренное частью первой настоящей статьи, не распространяется на информацию, полученную в результате оперативно-розыскного мероприятия или тайного следственного действия. (1.08.2014 N2634)

 

Статья 248. Демонстрирование доказательств в ходе судебного разбирательства

1.Сторона вправе с согласия председательствующего в заседании продемонстрировать в заседании имеющиеся в деле доказательства. В ходе рассмотрения дела по существу допустимыми являются только те доказательства, аутентичность которых подтверждается.

2. Письменные доказательства оглашаются сторонами.

 

Статья 249. Завершение исследования доказательств

По завершении исследования доказательств председательствующий в заседании предоставляет сторонам возможность выступить с заключительным словом.

 

Статья 250. Отказ от обвинения или части обвинения  (30.05.2013,№662)

1.  Сторона обвинения вправе с согласия вышестоящего прокурора отказаться от обвинения или части обвинения или изменить обвинение на более мягкое. В случае отказа прокурора от обвинения или части обвинения суд определением принимает решение о прекращении уголовного преследования по обвинению или части обвинения.

2. Сторона обвинения пользуется правом, предусмотренным частью первой настоящей статьи, до вынесения приговора в суде любой инстанции, кроме пересмотра приговора по вновь выявленным обстоятельствам. (24.06.2016 N5576)

3. Отклоненные стороной обвинения обвинение или часть обвинения и доказательства, на которых они основывались, не могут быть повторно представлены суду в отношении того же обвиняемого.

 

Статья 251. Заключительные слова сторон

1. С заключительным словом вначале выступает сторона обвинения, а затем – сторона защиты. Стороны не вправе  ссылаться в своих выступлениях на доказательства, не исследовавшиеся в суде.

2. Если в деле участвуют несколько обвинителей, адвокатов или обвиняемых, председательствующий в заседании предлагает им согласовать очередность выступлений. В случае недостижения согласия участниками процесса проводится  жеребьевка.

3. Председательствующий в заседании определяет сторонам разумный срок для заключительных слов.

 

Статья 252. Реплики

После выступления с заключительным словом стороны вправе еще по одному разу в разумный срок, установленный председательствующим в заседании, в виде реплики в краткой форме высказать свои возражения или (и) замечания. Право на окончательную реплику в любом случае имеет сторона защиты.

 

Статья 253. Последнее слово обвиняемого

1. После представления сторонами своих заключительных слов и реплик обвиняемый вправе выступить с последним словом.

2. Председательствующий в заседании не вправе устанавливать продолжительность последнего слова обвиняемого, но может остановить обвиняемого, если тот касается обстоятельств, не связанных с  рассматриваемым делом или не исследовавшихся в ходе процесса (24.09.2010  N3616).

 

Статья 254. иск. (24.09.2010 N3616)

 

Статья 255. Принятие судом итогового решения

1. Суд, заслушав последнее слово обвиняемого, удаляется для принятия решения в совещательную комнату.

2. Суд вправе принять решение путем совещания на месте.

 

Статья 256. Совещание суда присяжных заседателей

1. Получив разъяснения председательствующего в заседании, присяжные заседатели удаляются для вынесения вердикта в совещательную комнату. Никто, кроме присяжных заседателей, не вправе находиться в совещательной комнате и каким-либо образом влиять на вердикт присяжных заседателей. ( 24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

 2. Присяжные заседатели вправе прервать совещание только с согласия  председательствующего в заседании.

3. Старшина заседателей после рассмотрения дела присяжными заседателями последовательно ставит каждый вопрос на открытое голосование в очередности и формулировке, определенной председательствующим в заседании. Вначале ставится на голосование оправдательный вердикт по всем предъявленным обвинениям. В случае непринятия  вердикта ставится на голосование обвинительный вердикт в  возрастающей последовательности, соответствующей тяжести обвинения.

4. Каждый присяжный заседатель высказывает свое положительное или отрицательное отношение к вопросу. Присяжный заседатель не вправе воздерживаться от голосования. Присяжный заседатель обязан немедленно уведомить судью, если кто-либо из заседателей воздерживается от голосования, игнорирует указание судьи, принимает во внимание доказательства, не исследовавшиеся в суде, выражает явное пристрастие или (и) иным образом явно нарушает закон. В этом случае судья обязан сделать присяжному заседателю предупреждение и в случае повторного нарушения отстранить и заменить его запасным заседателем. Судья обязан распустить полный состав присяжных заседателей и назначить дату заседания по отбору нового состава присяжных заседателей, если возникло обязательство по отстранению присяжного заседателя и исчерпан состав запасных заседателей. ( 24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

5. Присяжные заседатели голосуют  в порядке их очередности в списке заседателей. Старшина заседателей голосует последним и подводит общие итоги  голосования. 

 

Статья 257. Получение дополнительных разъяснений ( 24.09.2010 N3616)

Если в ходе судебного разбирательства или в процессе совещания присяжный заседатель сочтет, что нуждается в дополнительных разъяснениях относительно закона, фактических обстоятельств, заключительного слова, он в письменной форме предъявляет председательствующему в заседании требование о предоставлении дополнительных разъяснений с указанием соответствующих вопросов. Председательствующий в заседании в порядке, установленном настоящим Кодексом, с учетом позиций сторон принимает решение в связи с указанным требованием. Председательствующий в заседании вправе по ходатайству сторон ограничить возможность присяжных заседателей предъявлять требования.

 

Глава XXIV

Постановление приговора суда и его исполнение

 

Статья 258. Постановление приговора суда и его провозглашениеименем Грузии

Приговор суда постановляется и провозглашается именем Грузии.

 

 Статья 259. Законность, обоснованность и справедливость  приговора суда

1. Приговор суда должен быть законным, обоснованным и справедливым.

2. Приговор суда признается законным, если он вынесен с соблюдением требований Конституции Грузии, международных договоров Грузии, других нормативных актов, в том числе, настоящего Кодекса и других законов Грузии, нормы которых применялись в уголовном процессе. (18.10. 2022 N1918)

3. Приговор суда является обоснованным, если он основывается на совокупности исследованных в ходе судебного разбирательства доказательств, исключающих разумные сомнения. Все выводы и решения, излагаемые в приговоре суда, должны быть обоснованными. (24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

4. Приговор суда признается справедливым, если назначенное наказание соответствует личности осужденного и тяжести совершенного им преступления.

 

Статья 260. Вопросы, разрешаемые судом при постановлении приговора

1. Суд при постановлении приговора последовательно разрешает следующие вопросы:

а) совершено ли обвиняемым деяние, предусмотренное уголовным законом;

б) является ли деяние обвиняемого противоправным;

в) вменяется ли в вину обвиняемому совершенное деяние;

г) подлежит ли обвиняемый наказанию за совершенное им преступление;

д) какое наказание должно быть назначено обвиняемому и в какой мере;

е) подлежит ли назначенное обвиняемому наказание отбытию;

ж) вопрос о мерах обеспечения возможной процессуальной конфискации;

з) какова будет судьба вещественных доказательств;

и) на кого и в каких размерах должно быть возложено возмещение процессуальных расходов.

2. При обвинении лица в совершении нескольких преступлений суд разрешает вопросы, указанные в части первой настоящей статьи, по каждому преступлению в отдельности и совокупности.

3. При обвинении в совершении преступления нескольких обвиняемых вопросы, указанные в части первой настоящей статьи, должны разрешаться в отношении каждого из обвиняемых в отдельности.

 

Статья 261. Вердикт присяжных заседателей

1. Суд присяжных заседателей обсуждает и принимает решения по фактам.  Суд присяжных заседателей принимает решения по фактам на основании решений и разъяснений по правовым вопросам, полученных от председательствующего в заседании.

2. Присяжные заседатели должны решить вопрос невиновности или виновности по каждому из предъявленных обвинений.

3. Присяжные заседатели принимают вердикт единогласно.

4. Если суд присяжных заседателей в течение 4 часов не сможет принять единогласные решения, решения в течение 8 последующих часов принимаются следующим большинством голосов: если суд присяжных заседателей состоит не менее чем из 11 присяжных заседателей, решения принимаются 8 голосами; если суд присяжных заседателей состоит из 10 присяжных заседателей, решения принимаются 7 голосами; если суд присяжных заседателей состоит из 9 присяжных заседателей, решения принимаются 6 голосами; если суд присяжных заседателей состоит из 8 присяжных заседателей, решения принимаются 5 голосами; если суд присяжных заседателей состоит из 7 или 6 присяжных заседателей, решения принимаются 4 голосами.(24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

5. Если присяжные заседатели не в состоянии достигнуть общего согласия, председательствующий в заседании еще раз разъясняет присяжным заседателям значение вердикта и просит старшину присяжных заседателей доложить председательствующему в заседании, имеется ли заседатель, отказывающийся от участия в обсуждении, либо имеющий интерес в отношении дела, о чем он не заявил при отборе присяжных заседателей. После указанных разъяснений председательствующий в заседании обращается к присяжным заседателям с предложением вернуться в совещательную комнату и вынести вердикт согласно закону.

6. Если и в течение 3 последующих часов после возвращения в совещательную комнату присяжные заседатели не смогут принять вердикт в соответствии с частью 4 настоящей статьи, судья предоставляет им дополнительный разумный срок или распускает их полный состав и назначает дату заседания по отбору нового состава присяжных заседателей. Если и этому суду присяжных заседателей не удастся принять решение в порядке, установленном настоящим Кодексом, обвиняемый признается оправданным (24.09.2010 N3616).

7. Председательствующий в заседании вправе отменить обвинительный вердикт суда присяжных заседателей и назначить дату заседания по отбору нового состава присяжных заседателей, если указанный вердикт явно противоречит совокупности доказательств, безоснователен и отмена обвинительного вердикта является единственным средством отправления справедливого правосудия. Председательствующий в заседании не вправе применять полномочие, предусмотренное настоящей частью, только по тому основанию, что он не согласен с оценкой присяжными заседателями надежности показаний свидетеля или значения какого-либо доказательства (24.09.2010 N3616).

8. Старшина заседателей заполняет вердикт суда присяжных заседателей, в который вносит общие результаты голосования и который удостоверяют подписями все присяжные заседатели (24.09.2010 N3616).

 

Статья 262. Форма вердикта

1. Председательствующий в заседании должен подготовить для каждого обвиняемого по две формы вердикта, представляемые присяжным заседателям: одна – оправдательного вердикта, другая – обвинительного вердикта.

2. Форма вердикта должна читаться следующим образом:

а) форма оправдательного вердикта: суд присяжных заседателей не признал обвиняемого (имя и фамилия) виновным по делу (номер и наименование дела) в совершении преступления (наименование), предусмотренного статьей (частью, подпунктом статьи) (номер) Уголовного кодекса Грузии;

б) форма обвинительного вердикта: суд присяжных заседателей признал обвиняемого (имя и фамилия) виновным по делу (номер и наименование дела) в совершении преступления (наименование), предусмотренного статьей (частью, подпунктом статьи) (номер) Уголовного кодекса Грузии.

 

Статья 263. Провозглашение вердикта

1. После подписания вердикта старшиной заседателей присяжные заседатели возвращаются в зал судебного заседания, и старшина заседателей передает вердикт председательствующему в заседании.

2. Председательствующий в заседании должен прочитать вердикт и убедиться в следующем:

а) вердикт по каждому из обвинений принят в результате правильно проведенного голосования;

б) отсутствуют явные противоречия между формами вердикта;

в) вердикт вынесен по всем предъявленным обвинениям.

3. Если председательствующий в заседании признает форму вердикта соответствующей требованиям части 2 настоящей статьи, он возвращает вердикт старшине заседателей для провозглашения перед судом.

4. Старшина заседателей провозглашает вердикт в зале судебного заседания.

5. Если председательствующий в заседании признает, что форма вердикта не соответствует требованиям части 2 настоящей статьи, он возвращает вердикт старшине заседателей и требует, чтобы присяжные заседатели возвратились в совещательную комнату для устранения ошибок.

6. После провозглашения вердикта председательствующий в заседании благодарит присяжных заседателей за участие в осуществлении правосудия и распускает их, за исключением случая, предусмотренного статьей 264 настоящего Кодекса.

7. Если вердикт полностью оправдательный, обвиняемый, находящийся под стражей, подлежит  немедленному освобождению. Председательствующий в заседании обязан с провозглашением оправдательного вердикта вынести оправдательный приговор.

8. После провозглашения обвинительного вердикта председательствующий в заседании назначает дату заседания по  назначению наказания. Заседание по назначению наказания должно состояться не позднее 3 дней после провозглашения вердикта.

 

Статья 264. Заседание по назначению наказания

1. Если дело было рассмотрено судом присяжных заседателей, в заседании по назначению наказания стороны на основании совокупности исследованных по делу доказательств, а также других представленных доказательств, с учетом смягчающих  и отягчающих обстоятельств  представляют суду свои доводы относительно вида и меры наказания. Если ни одна из сторон не заявит отказ, заседание по назначению наказания проводится с участием присяжных заседателей. По ходатайству сторон, решению председательствующего в заседании на заседание по назначению наказания могут быть допущены также доказательства, признанные недопустимыми  при рассмотрении дела по существу.

2. Если присяжные заседатели в заседании по назначению наказания большинством голосов примут рекомендацию о смягчении наказания, председательствующий в заседании не вправе назначить обвиняемому более двух третей максимального предела наказания, определенного за данное преступление Уголовным кодексом Грузии, а если минимальный предел  наказания, установленного Уголовным кодексом Грузии, превышает две трети максимального предела, осужденному назначается минимальное наказание ( 24.09.2010 № 3616).

3. Если присяжные заседатели  в заседании по назначению наказания  большинством голосов примут рекомендацию об ужесточении наказания, председательствующий в заседании не вправе назначить обвиняемому менее двух третей максимального предела наказания, определенного за данное преступление Уголовным кодексом Грузии.

4. Если суд присяжных заседателей будет не в состоянии принять рекомендацию о смягчении или ужесточении наказания, наказание назначает председательствующий в заседании.

5. Сторона вправе выразить позицию относительно доводов, представленных противной стороной  в связи с наказанием. 

6. Председательствующий в заседании назначает обвиняемому наказание  с учетом  рекомендации о смягчении  или ужесточении наказания, принятой присяжными заседателями.

 

Статья 265. Приговор суда присяжных заседателей

1. В заседании по назначению наказания председательствующий в заседании выносит приговор, который должен однозначно опираться на вердикт, вынесенный  присяжными заседателями.

2. Председательствующий в заседании не должен ставить под сомнение ни вердикт, вынесенный присяжными заседателями, ни рекомендацию о смягчении или ужесточении наказания.

3. Постановляя приговор суда присяжных заседателей,  председательствующий в заседании не обосновывает вердикт. Приговор суда присяжных заседателей с учетом рекомендации о смягчении или ужесточении наказания, принятой присяжными заседателями, должен быть мотивированным только в части наказания.

4. Приговор суда присяжных заседателей вступает в законную силу в момент провозглашения.

 

Статья 266. Обжалование приговора суда присяжных заседателей

1. Оправдательный приговор, вынесенный судом присяжных заседателей, является окончательным и обжалованию не подлежит.

2. Сторона вправе однократно в кассационном порядке обжаловать в апелляционном суде обвинительный приговор, если:

а) председательствующий в заседании принял незаконное решение о допустимости доказательств;

б) председательствующий в заседании при рассмотрении заявленного стороной ходатайства принял незаконное решение, тем самым существенным образом нарушив принцип состязательности сторон;

в) председательствующий в заседании, давая разъяснения перед удалением присяжных заседателей в совещательную комнату, допустил существенную ошибку;

г) председательствующий в заседании при  вынесении приговора полностью или частично не опирался на вердикт, вынесенный присяжными заседателями;

д) председательствующий в заседании при вынесении приговора опирался на вердикт, вынесенный с нарушением требований настоящего Кодекса;

е) наказание незаконно или (и) явно необоснованно;

ж) председательствующий в заседании не учел принятую присяжными заседателями рекомендацию  о смягчении или ужесточении наказания.

3. В случае удовлетворения кассационной жалобы, предусмотренной подпунктами «а»-«д» части 2 настоящей статьи, дело передается на повторное рассмотрение новому составу суда присяжных заседателей.

4. В случае отмены приговора суда присяжных заседателей по основаниям, предусмотренным подпунктами «е» и «ж» части 2 настоящей статьи, в части наказания Апелляционный суд приговором постановляет новое наказание. В этом случае приговор Апелляционного суда окончателен и обжалованию не подлежит.(24.06.2016 N5591, ввести в действие с 1 января 2017 года)

 

Статья 267. Порядок совещания суда и принятия решений  по отдельным вопросам дела

1. При коллегиальном рассмотрении дела постановлению приговора предшествует совещание суда в порядке, установленном настоящим Кодексом.

2. Председательствующий в заседании ставит вопросы, подлежащие разрешению судьями, в последовательности, указанной в статье 260 настоящего Кодекса. В той же последовательности разрешает эти вопросы судья, рассматривающий уголовное дело единолично.

3. По каждому вопросу вначале ставится на голосование наиболее благоприятное для обвиняемого решение. Если один судья потребовал оправдания обвиняемого в совершении преступления, а два других судьи придерживаются различных мнений относительно квалификации данного преступления и меры наказания, при принятии решения голос судьи, высказывающегося за оправдание обвиняемого, присоединяется к голосу судьи, решение которого наиболее благоприятно для обвиняемого.

 

Статья 268. Виды приговора суда

1. Приговор суда может быть обвинительным или оправдательным.

2. Приговор суда по некоторым эпизодам обвинения может быть обвинительным, а по другим эпизодам обвинения – оправдательным.

 

Статья 269. Обвинительный приговор

1. Обвинительный приговор содержит решение суда о признании обвиняемого виновным.

2. В основу обвинительного приговора не могут быть положены предположения.

3. Обвинительный приговор может быть вынесен:

а) с назначением наказания, подлежащего отбыванию;

б) с назначением наказания и освобождением от его отбывания;

в) без назначения наказания.

4. Суд, постановляя обвинительный приговор с назначением наказания, подлежащего отбыванию, должен точно определить вид, меру  наказания и начала срока отбывания наказания. Срок задержания, содержания лица под стражей и пребывания в медицинском учреждении для производства экспертизы зачитывается в срок назначенного судом наказания.

5. Суд постановляет обвинительный приговор с назначением наказания и освобождением от его отбывания, если к моменту вынесения приговора:

а) издан акт об амнистии, освобождающий лицо от отбывания назначенного приговором наказания;

б) истек срок давности уголовного преследования за данное преступление;

в) новым законом отменяется преступность деяния;- (Признать неконституционным по отношению ко второму предложению пункта 5 статьи 42 Конституции Грузии подпункт «в» части 5 статьи 269 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, указанный Верховным Судом Грузии в конституционных представлениях № 633 и № 634. 13.04.2016 N3/1/633,634)

  г) лицо добровольно отказалось от преступления;

  д) лицо осуществило деятельное раскаяние;

 е) деяние, предусмотренное статьей 2862, 3221, 344 или 362 Уголовного кодекса Грузии, совершено лицом ввиду того, что оно являлось потерпевшим в результате совершения преступления, предусмотренного статьей 1431 или (и) 1432 Уголовного кодекса Грузии. (27.04.2021 N461, ввести в действие на 15-й день после опубликования.)

6. Суд постановляет обвинительный приговор без назначения наказания, если к моменту вынесения приговора обвиняемый умер.

 

Статья 270. Оправдательный приговор

1. Оправдательный приговор означает неподтверждение вины, предъявляемой обвиняемому.

2. Оправдательный приговор не должен содержать формулировок, исключающих невиновность оправданного или порочащих его имя.

 

Статья 271. Форма приговора

1. Приговор состоит из вводной, описательно-мотивировочной и резолютивной частей.

2. Приговор должен быть подписан всеми судьями, за исключением судьи, придерживающегося особого мнения.

3. Вносимые в приговор исправления должны быть заранее, до провозглашения приговора согласованы и удостоверены подписями всех судей.

 

Статья 272. Вводная часть приговора

Во вводной части приговора указывается:

а) что приговор постановлен именем Грузии;

б) время и место постановления приговора;

в) наименование и состав суда, постановившего приговор, секретарь судебного заседания, обвинитель и адвокат;

г) персональные данные обвиняемого и связанные с ним другие сведения, имеющие значение для дела;

д) уголовный закон, по которому обвиняемому предъявлено обвинение.

 

Статья 273. Описательно-мотивировочная часть обвинительного  приговора

1. Описательно-мотивировочная часть обвинительного приговора должна содержать описание преступного деяния, признанного судом установленным. При этом в приговоре должны указываться: место, время и способ его совершения, форма вины, мотивы, цели и последствия совершения преступления. В приговоре должны также приводиться доказательства, на которых основано заключение суда, и мотивы, по которым суд принял одни и отверг другие доказательства. Вместе с тем в приговоре должны указываться обстоятельства, смягчающие или отягчающие ответственность, а в случае признания части обвинения необоснованной или квалификации преступления неправильной – основание и мотивы изменения обвинения в пользу обвиняемого. В приговоре также указываются правовая оценка и законы, которыми руководствовался суд. В приговоре могут приводиться также нормы Конвенции о защите прав человека и основных свобод, дополнительных протоколов к ней и прецеденты Европейского суда по правам человека по подобным правовым вопросам, которыми руководствовался суд. (18.10. 2022 N1918)

2. Суд обязан также обосновать вид и меру наказания, применение условного осуждения, назначение наказания ниже минимального предела, предусмотренного Уголовным кодексом Грузии за данное преступление, и переход к менее строгому наказанию, решение об отмене или дальнейшем применении мер процессуального принуждения (28.10.2011 № 5170)

 

Статья 274. Резолютивная часть обвинительного приговора

1. В резолютивной  части обвинительного приговора указываются:

а) имя и фамилия обвиняемого;

б) решение  о признании обвиняемого виновным в совершении преступления;

в) статья (часть, подпункт статьи) Уголовного кодекса Грузии, по которой обвиняемый признан виновным;

г) вид и мера наказания, назначенного обвиняемому за каждое преступление, окончательная мера  наказания, подлежащего отбыванию; 

д) длительность испытательного срока, если применяется условное осуждение;

е) решение о зачете времени задержания, содержания под стражей и нахождения в медицинском учреждении для экспертизы в срок наказания;

ж) длительность отсрочки исполнения приговора осужденному и возложенные на него обязанности;

з) решение вопроса о вещественных доказательствах;

и) решение вопроса об изъятии и процессуальной конфискации имущества;

к) решение о лишении государственной награды, воинского, почетного или специального звания;

л) ( 28.10.2011 N5170);

м) право на обжалование приговора с указанием того, в какие сроки и где он может быть обжалован.

2. Если лицо обвиняется по нескольким статьям Уголовного кодекса Грузии, в резолютивной части приговора должно быть точно указано, по какому обвинению обвиняемый был оправдан, а по какому –  осужден.

3. В случае освобождения обвиняемого от отбывания наказания это должно указываться в резолютивной части приговора.

4. Резолютивная часть приговора должна быть сформулирована таким образом, чтобы при исполнении приговора не возникало сомнений относительно вида и меры наказания, назначенного судом.

 

Статья 275. Описательно-мотивировочная часть оправдательного  Приговора (18.10. 2022 N1918)

В описательно-мотивировочной части оправдательного приговора указываются: сущность предъявленного обвинения, установленные судом обстоятельства и доказательства, подтверждающие вывод суда о невиновности обвиняемого; мотивы, объясняющие, почему суд признает недостоверными или недостаточными доказательства, на которых было   основано предъявленное обвинение, или (и) почему суд считает, что отсутствует событие преступления либо что совершенное обвиняемым деяние не является преступлением. В оправдательном приговоре также указываются правовая оценка и законы, которыми руководствовался суд. В описательно-мотивировочной части оправдательного приговора могут приводиться также нормы Конвенции о защите прав человека и основных свобод, дополнительных протоколов к ней и прецеденты Европейского суда по правам человека по подобным правовым вопросам, которыми руководствовался суд.

 

Статья 276. Резолютивная часть оправдательного приговора

В резолютивной части оправдательного приговора указываются:

а) имя и фамилия обвиняемого;

б) решение о признании обвиняемого невиновным и его оправдании;

в) решение об отмене меры пресечения, избранной обвиняемому, а если он содержится под стражей, - также о его немедленном освобождении;

г) решение о мерах обеспечения  процессуальной конфискации;

д) право оправданного на возмещение причиненного вреда;

е) право на обжалование приговора с указанием того, в какие сроки и где он может быть обжалован.

 

Статья 277. Провозглашение приговора

1. Приговор постановляется в зале  судебного заседания или совещательной комнате, после чего председательствующий в заседании провозглашает  в зале заседания резолютивную часть приговора.

2. Если обвиняемый не владеет или недостаточно владеет языком уголовного процесса, приговор сразу же после провозглашения или синхронно должен быть переведен обвиняемому на родной или другой понятный ему язык.

3. Председательствующий в заседании разъясняет сторонам порядок и сроки обжалования приговора. Обвиняемому разъясняется его право заявить ходатайство о помиловании.

 

Статья 278. Вручение копий приговора и особого мнения

Копии приговора и особого мнения  должны быть вручены осужденному или оправданному и обвинителю не позднее 5 дней, а по сложным делам, делам состоящим из многих томов, или делам по обвинению многих лиц – не позднее 14 дней после провозглашения приговора. Другим участникам процесса копии приговора вручаются по их требованию в тот же срок.

 

Статья 279. Вступление приговора в законную силу и обращение к исполнению

1. Приговор вступает в законную силу и обращается к исполнению немедленно после его провозглашения судом.

2. Сразу же после провозглашения приговора из-под стражи освобождаются:

а) оправданный;

б) (24.09.2010 N3616);

в) осужденный с освобождением от отбывания  наказания;

г) осужденный, которому в виде наказания назначено лишение свободы на срок, не превышающий срока его задержания, содержания под стражей и пребывания в медицинском учреждении для экспертизы;

д) осужденный, которому в виде наказания  назначено лишение свободы условно или с отсрочкой  исполнения приговора;(24.09.2010,№3616)

е) осужденный, которому назначено наказание, не связанное с лишением свободы.(24.09.2010 N3616)

 

Статья 280. Порядок обращения к исполнению приговора, определения, постановления

1. Обращение к исполнению приговора, определения поручается суду, принявшему данное решение. Распоряжение об исполнении приговора суд вместе с приговором направляет органу, которому поручается его исполнение.

2. Орган, осуществляющий исполнение приговора, немедленно уведомляет суд, постановивший приговор, об его исполнении.

3. Если приговором предусматривается лишение осужденного государственной награды или воинского, почетного либо специального звания, суд направляет копию приговора органу, наградившему осужденного или присвоившему ему воинское, почетное или специальное звание.

4. Для исполнения приговора в части наложения штрафа или иного имущественного взыскания составляется исполнительный лист.

5. Если суд принял решение о передаче под опеку несовершеннолетних детей осужденного к лишению свободы, а также других лиц, находящихся на его иждивении, родственникам, иным лицам или соответствующим учреждениям, он уведомляет об этом орган опеки по месту нахождения детей, а также осужденного. 

6. Постановление (определение) о прекращении уголовного преследования  подлежит немедленному исполнению в части, касающейся освобождения обвиняемого из-под стражи.

 

Статья 281. Уведомление об обращении приговора к исполнению

(15.12.2023 N3998, ввести в действие с 1 января 2024 года.)

После вступления в законную силу и обращения к исполнению приговора, по которому осужденному назначено наказание в виде лишения свободы, пенитенциарное учреждение обязано не позднее одного рабочего дня с момента приема осужденного уведомить об этом в порядке, установленном Пенитенциарным кодексом, суд, вынесший приговор, и близких родственников осужденного, а также по просьбе осужденного – другое лицо или (и) адвоката осужденного. Этот порядок распространяется и на случай изменения места отбывания наказания осужденного.

 

Статья 282.  Розыск осужденного

1. В случаях, предусмотренных статьей 30 Закона Грузии «Об исполнительных производствах», а также пунктом 4 статьи 18 Закона Грузии «О превенции преступлений, порядке исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации», на основании мотивированного ходатайства юридического лица публичного права, входящего в сферу управления Министерства юстиции Грузии, – Национального исполнительного бюро или Начальника Бюро превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации, суд первой инстанции, принявший решение, выносит определение о розыске и доставлении осужденного с помощью органов полиции.

(29.11.2019 N5394, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

2. Исчисление пробационного срока в процессе розыска осужденного приостанавливается.

3. В случае представления осужденного суд определением решает вопрос о замене назначенного ему наказания более строгим наказанием, а в случаях условного осуждения, условно-досрочного освобождения от отбывания наказания и отсрочки отбывания наказания суд решает вопросы отмены условного осуждения, условно-досрочного освобождения от отбывания наказания и отсрочки отбывания наказания и может постановить об  исполнении назначенного приговором наказания или неотбытой части наказания или направлении осужденного для отбывания наказания в назначенное приговором место.

4. В случае нарушения осужденным условий условного осуждения, если установить его местонахождение не представляется возможным, предусмотренное частью 3 настоящей статьи разбирательство ведется без участия осужденного.

 

Статья 283. Отсрочка исполнения приговора

1.  Исполнение приговора в отношении осужденного к лишению свободы может быть отсрочено судом, вынесшим приговор, на основании заключения судебно-медицинской экспертизы, тем же приговором, а после его вынесения – определением при наличии следующих оснований:  (14.06.2013 N741)

а) наступление у осужденного тяжелой болезни, препятствующей отбыванию наказания, – до его выздоровления или существенного улучшения состояния здоровья;

б) беременность осужденной к моменту исполнения приговора – на срок до одного года после родов. 

11. В случае, предусмотренном подпунктом «б» части первой настоящей статьи, суд вправе отсрочить исполнение приговора без устного слушания. (1.06,2017 N945, ввести в действие с 1 сентября 2017 года.)

12. При рассмотрении вопроса об отсрочке исполнения приговора в случае, предусмотренном подпунктом «а» части первой настоящей статьи, суд должен учитывать проведенное/возможное лечение в пенитенциарном учреждении, течение болезни, а также целесообразность исполнения назначенного наказания в виде лишения свободы до выздоровления или существенного улучшения состояния здоровья осужденного, личностные качества осужденного, факт совершения им преступления в прошлом; характер, мотив, цель совершения преступления, наступившие последствия, риск повторного совершения преступления, поведение во время отбывания осужденным наказания и другие обстоятельства, могущие повлиять на решение суда. (1.06,2017 N945, ввести в действие с 1 сентября 2017 года.)

 13. Вопрос, предусмотренный частью 12 настоящей статьи, рассматривается судом в устном слушании. Участие в нем Специальной пенитенциарной службы является обязательным. (5.07.2018 N3126)

 2. Вопрос об отсрочке исполнения приговора рассматривается судом по ходатайству осужденного, его адвоката, законного представителя или Генерального директора Специальной пенитенциарной службы. (5.07.2018 N3126)

 3. При отсрочке исполнения приговора ввиду тяжелой болезни суд, вынесший приговор, этим же приговором (определением) с целью установления состояния здоровья осужденного должен постановить производство экспертизы за счет осужденного не реже одного раза в год и периодичность представления осужденным заключения экспертизы. В случае непредставления осужденным суду, вынесшему решение, заключения экспертизы с соответствующей периодичностью, суд без устного слушания определением принимает решение о возвращении осужденного в соответствующее учреждение для отбывания неотбытой части наказания (24.09.2010 N3616).

4. В случае представления осужденным заключения экспертизы суд, вынесший решение об отсрочке исполнения приговора, без устного слушания, определением принимает решение об оставлении в силе решения суда об отсрочке исполнения приговора или решение о возвращении осужденного в соответствующее учреждение для отбывания неотбытой части наказания (24.09.2010 N3616).

5. В случае отказа осужденной от ребенка или ее уклонения от воспитания ребенка после предупреждения бюро пробации, суд, вынесший решение об отсрочке исполнения приговора, может без устного слушания, определением, по представлению бюро пробации отменить отсрочку отбывания наказания и направить осужденную для отбывания наказания в место, назначенное приговором. (24.09.2010 N3616).

6. По достижении ребенком осужденной годовалого возраста суд, вынесший решение об отсрочке исполнения приговора, без устного слушания, определением освобождает осужденную от отбывания оставшейся неотбытой части наказания или заменяет ей неотбытую часть наказания более мягким видом наказания, либо принимает решение о возвращении осужденной в соответствующее учреждение для отбывания оставшейся неотбытой части наказания. (24.09.2010 N3616).

7. В связи с отсрочкой исполнения приговора Национальное агентство превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации действует в соответствии с требованиями Закона Грузии «О превенции преступлений, порядке исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации». (29.11.2019 N5394, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

 

Статья 2831. Разрешение вопросов, возникших при исполнении приговора, вынесенного в отношении осужденного,   подлежащего экстрадиции в Грузию (7.12.2010 N3891)

1. В случае принятия компетентным органом иностранного государства решения об отказе в полном или частичном удовлетворении ходатайства об экстрадиции осужденного в Грузию с целью исполнения приговора об этом незамедлительно должен быть извещен соответствующий суд, вынесший приговор (7.12.2010 N3891).

2. После получения уведомления, предусмотренного частью первой настоящей статьи, суд, вынесший приговор, принимает решение о полной или частичной отсрочке исполнения приговора .

3. Вопрос о полной или частичной отсрочке исполнения приговора суд, вынесший приговор, рассматривает без устного слушания в любое время после получения уведомления, предусмотренного частью первой настоящей статьи, но не позднее 48 часов после передачи осужденного соответствующим органам Грузии.

4. В случаях, предусмотренных настоящей статьей, исполнение приговора отсрочивается полностью или частично в период, когда исполнение приговора, вынесенного в отношении осужденного, экстрадированного в Грузию, было невозможно согласно пункту 2 статьи 16 Закона Грузии «О международном сотрудничестве  в области уголовного права».

5. Суд, вынесший приговор, выносит определение по вопросу, предусмотренному частью 2 настоящей статьи, копия которого направляется осужденному и Специальной пенитенциарной службе. (5.07.2018 N3126)

6. Определение, предусмотренное частью 5 настоящей статьи, наряду с другими данными должно содержать информацию о том, какая часть приговора подлежит исполнению и полной или частичной отсрочке.

7. Если суд принял решение о полной или частичной отсрочке исполнения приговора и осужденный вправе обжаловать приговор, исчисление срока обжалования, предусмотренного настоящим Кодексом, начинается для него со времени устранения препятствующих обстоятельств, предусмотренных пунктом 2 статьи 16 Закона Грузии «О международном сотрудничестве  в области уголовного права».

8. Приговор, отсроченный полностью или частично, подлежит незамедлительному исполнению с устранением препятствующих обстоятельств, предусмотренных пунктом 2 статьи 16 Закона Грузии «О международном сотрудничестве  в области уголовного права»; в случае, если лицо скрылось, суд, вынесший приговор, единолично выносит определение о розыске осужденного органами полиции

 

Статья 284. Освобождение осужденного от дальнейшего отбывания  наказания по болезни или старости 

(1.06.2017 N945, ввести в действие с 1 сентября 2017 года.)

1. Суд правомочен освободить осужденного от дальнейшего отбывания наказания, если состояние его здоровья несовместимо с отбыванием наказания и, согласно заключению экспертизы выздоровление или (и) существенное улучшение состояния здоровья осужденного не ожидается.

2. Совместная постоянно действующая комиссия Министерства юстиции Грузии и Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных  территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии вправе освободить от дальнейшего отбывания наказания осужденного, содержащегося в пенитенциарном учреждении, в случае, если у него было диагностировано  заболевание или совокупность заболеваний и сохранение его основных жизненных показателей на фоне лечения представляется затруднительным, при этом высок прогноз летальности, определенный консилиумом врачей на основе консенсуса. (5.07.2018 N3126)

3. Суд правомочен освободить от дальнейшего отбывания наказания лицо, достигшее в период отбывания наказания престарелого возраста (женщин – с 65 лет, мужчин – с 70 лет), если ему в качестве наказания не назначено бессрочное лишение свободы и им отбыто не менее половины срока наказания.

4. При рассмотрении вопросов, определенных частями первой и 3 настоящей статьи, судом должны быть учтены целесообразность исполнения назначенного наказания в виде лишения свободы, личностные качества осужденного, факт совершения им преступления в прошлом, характер, мотив, цель совершения преступления, наступившие последствия, риск повторного совершения преступления, поведение во время отбывания осужденным наказания и другие обстоятельства, могущие повлиять на решение суда.

5. В случаях, предусмотренных настоящей статьей, суд первой инстанции   по месту отбывания наказания вправе на основании соответствующего ходатайства, в устномслушании, с обязательным участием Специальной пенитенциарной службы вынести определение об освобождении осужденного от дальнейшего отбывания наказания. (5.07.2018 N3126)

6. При освобождении осужденного от дальнейшего отбывания наказания по болезни или старости он может быть освобожден и от отбывания дополнительного наказания.

 

Статья 285. Условно-досрочное освобождение от отбывания  наказания и замена неотбытой части наказания более мягким видом наказания (заглавие 19.06.2012 N6504)

 (статья  изложена в новой редакции 24.09.2010 N3616)

1. Лицо, которому назначено наказание в виде общественно полезного труда, исправительных работ, ограничения по военной службе или домашнего ареста, может быть условно-досрочно освобождено от отбывания наказания, если суд сочтет, что для его исправления уже не требуется полное отбывание назначенного наказания. Лицо, которому назначено наказание в виде лишения свободы на определенный срок, за исключением осужденных, предусмотренных частью 4 статьи 38 Пенитенциарного кодекса, может быть условно-досрочно освобождено от отбывания наказания, если местный совет Специальной пенитенциарной службы сочтет, что для его исправления уже не требуется полное отбывание назначенного наказания. При этом указанный осужденный может быть полностью или частично освобожден от отбывания дополнительного наказания. (15.12.2023 N3998, ввести в действие с 1 января 2024 года.)

2. Суд первой инстанции по месту отбывания наказания применяет к осужденному условно-досрочное освобождение от отбывания назначенного наказания в виде общественно полезного труда по представлению Начальника Бюро превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации. (29.11.2019 N5394, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

3. Местный совет Специальной пенитенциарной службы может заменить осужденному к лишению свободы за совершение менее тяжкого преступления неотбытую часть наказания более мягким видом наказания с учетом его поведения в период отбывания наказания. При этом он может быть полностью или частично освобожден от отбывания дополнительного наказания (кроме лишения имущества). (5.07.2018 N3126)

4. Местный совет Специальной пенитенциарной службы правомочен во время отбывания осужденным наказания с его же согласия заменить осужденному, которому назначено наказание в виде лишения свободы на определенный срок, кроме осужденных, содержащихся в учреждениях лишения свободы особого риска, неотбытую часть наказания общественно полезным трудом. В этом случае требования статьи 44 (за исключением частей первой и 2) Уголовного кодекса Грузии не применяются. При этом осужденный может быть полностью или частично освобожден от отбывания дополнительного наказания (кроме лишения имущества).  (5.07.2018 N3126) 

41. Местный совет Специальной пенитенциарной службы правомочен заменить осужденному, которому назначено наказание в виде лишения свободы на определенный срок, кроме осужденных, содержащихся в учреждениях лишения свободы особого риска, с его же согласия неотбытую часть наказания домашним арестом. В этом случае требования части 2 статьи 471 Уголовного кодекса Грузии не применяются. При этом осужденный может быть полностью или частично освобожден от отбывания дополнительного наказания (кроме лишения имущества). (5.07.2018 N3126)

5. Принявший решение суд первой инстанции вправе по ходатайству осужденного вынести определение об освобождении осужденного от отбывания назначенного наказания в виде лишения права занимать должности или заниматься деятельностью без устного слушания.

6. В случае отказа суда в удовлетворении предусмотренного настоящей статьей представления или ходатайства повторное рассмотрение представления или ходатайства по тому же вопросу может производиться только через 6 месяцев, за исключением случая, когда срок подлежащего отбыванию наказания не превышает 6 месяцев или (и) при наличии особых обстоятельств. ( 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

7. При  условно-досрочном освобождении от отбывания наказания на осужденного могут быть возложены обязанности, предусмотренные статьей 65 Уголовного кодекса Грузии.

 

Статья 2851. Пересмотр назначенного наказания в виде бессрочного лишения свободы

 (1.06,2017 N945, ввести в действие с 1 января 2018 года.)

1. Осужденному бессрочное лишение свободы может быть заменено общественно полезным трудом или домашним арестом, если им фактически отбыто пятнадцать лет лишения свободы, успешно пройдена утвержденная Министром юстиции Грузии программа подготовки к освобождению лиц, осужденных к бессрочному лишению свободы, и если суд сочтет, что более нет необходимости в дальнейшем отбывании осужденным этого наказания. (11.01.2021 N89, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

2. Осужденному бессрочное лишение свободы может быть заменено домашним арестом на срок не менее пяти и не более десяти лет, а общественно полезным трудом – на тот же срок, в соответствии с исчислением сроков, предусмотренным частью 3 статьи 62 Уголовного кодекса Грузии.

3. Суд вправе условно освободить от дальнейшего отбывания наказания, осужденного, которому в качестве наказания назначено бессрочное лишение свободы и которым фактически отбыто двадцать лет лишения свободы и успешно пройдена утвержденная Министром юстиции Грузии программа подготовки к освобождению лиц, осужденных к бессрочному лишению свободы. (11.01.2021 N89, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

4. Осужденный может быть освобожден от отбывания бессрочного лишения свободы с назначением испытательного срока продолжительностью не менее двух и не более семи лет

5. Суд принимает решение, предусмотренное настоящей статьей, на основании итогового отчета по программе подготовки к освобождению лиц, осужденных к бессрочному лишению свободы, с учетом характера преступления, поведения осужденного во время отбывания наказания, факта совершения им преступления в прошлом, судимости, риска повторного совершения преступления, семейных условий и личности осужденного. (11.01.2021 N89, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

6. В случае отказа суда в удовлетворении ходатайства по вопросу, предусмотренному настоящей статьей, повторное рассмотрение ходатайства по тому же вопросу допускается только по истечении одного года.

7. Суд рассматривает вопрос о замене осужденному назначенного наказания в виде бессрочного лишения свободы общественно полезнымтрудом или домашним арестом и об освобождении осужденного от дальнейшего отбывания наказания в устном слушании. Участие в нем Специальной пенитенциарной службы является обязательным. (5.07.2018 N3126)

 

Статья 286. Исполнение приговора при наличии другого неисполненного приговора  

 (29.11.2019 N5394, ввести в действие с 1 января 2020 года.)

Если в отношении осужденного имеется несколько неисполненных приговоров, на основании ходатайства Директора Пенитенциарного департамента Специальной пенитенциарной службы/Начальника Национального агентства превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации суд первой инстанции по месту отбывания наказания без устного слушания выносит определение о назначении осужденному наказания по всем указанным приговорам.

 

Статья 287. Устранение неясностей и неточностей, обнаруженных при исполнении решения

Суд, принявший решение, вправе без устного слушания определением устранить имеющиеся в решении  неясности и неточности, что не влечет его отмены или изменения, в частности:

а) уточнить даты задержания и содержания под стражей, а также срок, зачтенный при назначении наказания;

б) внести исправления в персональные данные участников процесса;

в) уточнить и распределить процессуальные издержки; 

г) решить вопрос доказательств;

д) уточнить вопрос наложения ареста на имущество;

е) внести другие уточнения, не влияющие на выводы суда о квалификации деяния осужденного, мере наказания.

 

Статья 288. Рассмотрение судом вопроса о снятии судимости

1. Вопрос о снятии судимости по ходатайству лица, отбывшего наказание, разрешается  районным (городским) судом первой инстанции, принявшим решение, или судом по месту постоянного проживания лица, отбывшего наказание, без устного слушания. (30.05.2013 N657)

2. В случае отказа в снятии судимости повторное ходатайство об этом может быть заявлено только через 3 месяца. (30.05.2013 N657)

 

Статья 289. Процедура, связанная с отбыванием в Грузии неотбытой части наказания, назначенного осужденному лицу по приговору суда иностранного государства (24.09.2010 N3616)

1. В соответствии с международными договорами и соглашениями Грузии

вопрос отбывания в Грузии неотбытой части наказания, назначенного по приговору суда иностранного государства гражданину Грузии или постоянно проживающему в Грузии лицу, с соблюдением подсудности рассматривается судом первой инстанции по месту регистрации осужденного.

2. Вопрос отбывания в Грузии неотбытой части наказания, назначенного по приговору суда иностранного государства гражданину Грузии или постоянно проживающему в Грузии лицу, рассматривается судом без устного слушания в месячный срок после поступления материалов дела.

3. По поводу отбывания в Грузии неотбытой части наказания, назначенного по приговору суда иностранного государства, суд выносит определение.

4. В определении должны указываться:

а) наименование и местонахождение суда иностранного государства, вынесшего приговор, а также время вынесения приговора;

б) данные о последнем месте жительства и месте работы в Грузии, а также роде деятельности осужденного гражданина Грузии или постоянно проживающего в Грузии лица;

в) квалификация деяния, совершение которого вменяется в вину лицу на основании уголовного закона;

г) статья Уголовного кодекса Грузии, предусматривающая ответственность за совершенное преступление;

д) вид и срок наказания, которое осужденный должен отбывать в Грузии, с указанием  дат начала и окончания отбывания наказания и порядка возмещения вреда.

5. Отбывание в Грузии неотбытой части наказания, назначенного по приговору суда иностранного государства, производится  в том же порядке и на тех же условиях, что и отбывание наказания, назначенного по приговору суда Грузии за преступление, совершенное в Грузии.

6. В случае пересмотра, изменения или отмены приговора суда иностранного государства, вынесенного в отношении лица, переведенного для отбывания наказания в Грузию, вопрос исполнения такого приговора разрешается в соответствии с настоящей статьей.

7. Копия определения суда Грузии об исполнении приговора суда иностранного государства, вынесенного в отношении лица, переведенного для отбывания наказания в Грузию, с целью дальнейшего информирования компетентных органов соответствующего государства направляется в Министерство юстиции Грузии.

8. По приговору суда иностранного государства или (и) Международного уголовного суда, вынесенного в отношении лица, переведенного для отбывания наказания в Грузию, наступают такие же правовые последствия осуждения, как и для лица, осужденного судом Грузии.

9. В отношении лица, переведенного для отбывания наказания в Грузию, применяется акт об амнистии или помиловании, изданный иностранным государством, вынесшим приговор, и Грузией, в соответствии с условиями и правилами, установленными этим актом, если международными договорами и соглашениями Грузии не предусмотрено иное.

 

Статья 290. Подтверждение соответствия приговора суда иностранного государства преступлению, предусмотренному соответствующей статьей  Уголовного кодекса Грузии

1.  В случае осуждения гражданина Грузии  судом иностранного государства за совершение такого преступления, за которое  Гражданским процессуальным кодексом Грузии предусматривается  лишение незаконного или (и) необоснованного имущества, Генеральный прокурор Грузии в течение 3 месяцев с момента получения обвинительного приговора вправе обратиться в Верховный Суд Грузии с ходатайством о подтверждении соответствия фактических и правовых обстоятельств совершенного преступления преступлению, предусмотренному соответствующей статьей Уголовного кодекса Грузии.

(30.11.2018 N3814, ввести в действие с принятием присяги Президентом Грузии, избранным в результате следующих выборов Президента Грузии.)  

2. Ходатайство в 3-месячный срок рассматривается Палатой по уголовным делам Верховного Суда Грузии.

3. Правом участвовать в рассмотрении обладают осужденный и его адвокат или законный представитель. Неявка сторон не препятствует рассмотрению ходатайства.

4. Суд на основании рассмотрения ходатайства выносит определение о подтверждении соответствия фактических и правовых обстоятельств, установленных приговором суда иностранного государства, преступлению, предусмотренному соответствующей статьей Уголовного кодекса Грузии, и удовлетворении ходатайства или отсутствии соответствия и отказе в удовлетворении ходатайства. В определении должно указываться наименование и местонахождение  вынесшего приговор суда иностранного государства, время вынесения приговора, сведения об осужденном гражданине Грузии, фактические и правовые обстоятельства, установленные судом иностранного государства, с указанием соответствующей статьи уголовного закона, статьи Уголовного кодекса Грузии, предусматривающей ответственность за совершение соответствующего преступления. 

5. Определение окончательно и вступает в законную силу с момента провозглашения.

6. Прокурор вправе в 10-дневный  срок после вступления определения в законную силу в порядке, установленном Гражданским процессуальным кодексом Грузии, внести иск об изъятии и передаче государству незаконного или (и) необоснованного имущества осужденного (24.09.2010 N3616).

 

Статья 291. Обжалование вынесенного судом определения по вопросам, возникшим при исполнении приговора

1. Определение, вынесенное судом в соответствии со статьями 282, 283, 284, 285, 2851, 286, 287, 288 и 289 настоящего Кодекса, может быть однократно в 10-дневный срок обжаловано в Палате по уголовным делам Апелляционного суда, которая рассматривает жалобу в месячный срок без устного слушания. (1.06.2017 N945, ввести в действие с   1 января 2018 года. )

2. В рассмотрении указанных вопросов как в суде первой инстанции, так и в Апелляционном суде прокурор не участвует.

 

Глава XXV

Апелляция

Статья 292. Общие положения

1. В апелляционном порядке могут быть обжалованы приговоры  суда первой инстанции, являющиеся, по мнению апеллянта, незаконными или (и) необоснованными.

2. Право подачи апелляционной жалобы имеют обвинитель, вышестоящий прокурор, осужденный или (и) его адвокат. (14.06.2013 N741)

 3. Осужденный, обвинительный приговор суда в отношении которого был вынесен в его отсутствие, вправе обжаловать приговор в месячный срок с момента: заключения под стражу; или явки в соответствующие органы; или провозглашения приговора суда первой инстанции, если осужденный требует рассмотрения апелляционной жалобы без его участия  (24.09.2010 N3616)

4. Подача апелляционной жалобы на приговор, вынесенный на основании вердикта суда присяжных заседателей, не допускается.

 

Статья 293. Сроки и форма подачи апелляционной жалобы

1. Апелляционная жалоба подается в суд, вынесший приговор, в месячный срок после его провозглашения.

2. В апелляционной жалобе указываются:

а) наименование суда, в который направляется жалоба;

б) имя и фамилия, местожительство, процессуальное положение лица, подающего жалобу;

в) суд, вынесший обжалованный приговор, и дата вынесения;

г) обжалуемые положения приговора;

д) сущность незаконности или (и) необоснованности обжалуемых положений;

е) доказательства, подтверждающие позицию жалобщика;

ж) доказательства, в том числе –  новые, подлежащие исследованию в Апелляционном суде;

з) дополнительно представляемые материалы (при наличии таковых).

 21. В апелляционной жалобе может быть указано также о несоответствии обжалуемого приговора нормам Конвенции о защите прав человека и основных свобод, дополнительных протоколов к ней и прецедентам Европейского суда по правам человека по подобным правовым вопросам. (18.10. 2022 N1918)

3. Подача апелляционной жалобы не приостанавливает исполнение приговора.

4. В апелляционной жалобе указываются, в какой части обжалуется приговор, и аргументы, подтверждающие жалобу.

 

Статья 294. Направление стороне  копии апелляционной жалобы, возражения на жалобу

1. Апелляционная жалоба подается в суд, вынесший приговор, в количестве экземпляров, необходимом для ее вручения сторонам этим судом.

2. Суд не позднее 5 дней пересылает копию апелляционной жалобы другой стороне, чтобы она представила возражения на жалобу. Другая сторона должна представить суду возражения не позднее 5 дней после получения копии жалобы.

3. Апеллянт вправе получить в суде копию возражений на апелляционную жалобу.

 

Статья 295. Разрешение допустимости апелляционной жалобы

1. Дело, жалоба и возражение на жалобу из суда первой инстанции направляются в Апелляционный суд.

2. Апелляционный суд в 10-дневный срок после получения жалобы и дела без устного слушания решает вопрос о допустимости апелляционной жалобы.

3. Если жалоба не соответствует требованиям части 2 статьи 293 настоящего Кодекса, Апелляционный суд без устного слушания определением предоставляет апеллянту 5-дневный срок для устранения недостатков в жалобе. Если апеллянт не выполнит указанное требование, апелляционный суд без устного слушания выносит определение о признании жалобы недопустимой; определение окончательно и обжалованию не подлежит. Если в указанный срок апеллянт устранит недостатки, апелляционный суд без устного слушания выносит определение о признании жалобы допустимой и назначает дату апелляционного заседания.

4. Если апелляционный суд признает, что жалоба соответствует требованиям части 2 статьи 293 настоящего Кодекса, он без устного слушания выносит определение о признании жалобы допустимой и назначает дату апелляционного заседания.

5. Апелляционное заседание проводится в месячный срок после признания жалобы допустимой.

6. Апелляционный суд выносит приговор в 2-месячный срок после признания апелляционной жалобы допустимой.

7. Суд, рассматривающий апелляционную жалобу, вправе в 2-недельный срок после признания жалобы допустимой без устного слушания рассмотреть жалобы сторон по делам о преступлениях, относящихся к категории менее тяжких, а также жалобы только о сокращении наказания. Суд вправе без устного слушания сократить назначенное наказание, но не более чем на четверть.

8. Апеллянт вправе отозвать свою жалобу до вынесения итогового решения. В таком случае Апелляционный суд вправе без устного слушания вынести определение об оставлении жалобы без рассмотрения; решение окончательно и обжалованию не подлежит. Повторная подача апелляционной жалобы не допускается.

 

Статья 296. Явка сторон

1. Содержащийся под стражей осужденный вправе  апелляционной жалобой потребовать непосредственного участия в апелляционном разбирательстве, решение о чем принимает суд, рассматривающий апелляционную жалобу.

2. Если апеллянт не явился в апелляционное заседание без уважительных причин, Апелляционный суд определением оставляет его апелляционную жалобу без рассмотрения. Определение окончательно и обжалованию не подлежит. 

 

Статья 297. Апелляционное заседание

Апелляционная жалоба рассматривается в соответствии с нормами, действовавшими при рассмотрении дела по существу в суде первой инстанции, со следующими изменениями:

а) со вступительным и заключительным словом вначале выступают апеллянт, а затем противная сторона;

б) бремя доказывания  незаконности или (и) необоснованности приговора возлагается на апеллянта;

в) при рассмотрении дела в апелляционном порядке допускается только исследование новых доказательств, представленных в Апелляционный суд, а все доказательства, исследованные в суде первой инстанции, признаются исследованными, кроме случая, когда доказательства были исследованы  с существенным нарушением закона и сторона заявляет ходатайство о повторном исследовании таких доказательств;

г) по ходатайству сторон решением суда новые доказательства могут быть исследованы в Апелляционном суде, если автор ходатайства обоснует, что они имеют особое значение для обоснования его позиции и при рассмотрении дела в суде первой инстанции их представление было объективно невозможным;

д) исследование доказательств не должно выходить за рамки апелляционной жалобы и возражений на нее;

е) установленный настоящей статьей порядок исследования доказательств не распространяется на уголовные дела, по которым суд первой инстанции вынес приговор в отсутствие обвиняемого, за исключением случая, когда по требованию осужденного дело рассматривается в апелляционном порядке без его участия ( 24.09.2010 № 3616)

ж) апелляционная жалоба рассматривается в пределах жалобы и возражений на нее.

(Признать утратившим силу применительно к  пункту 4 статьи 42  Конституции Грузии нормативное содержание  подпункта «ж»  статьи 297 Уголовно-процессуального  кодекса Грузии, исключающее возможность апелляционного суда выйти за рамки апелляционной жалобы, когда налицо  повторное осуждение лица за одно и то же преступление. (Решение пленума Конституционного Суда  Грузии № 3/1/608, 609 от 29.09.2015).

 

 Статья 298. Апелляционный приговор и поворот к худшему

1. Апелляционный суд приговором принимает одно из следующих решений:

а) отменяет обвинительный приговор суда первой инстанции и вместо него постановляет оправдательный приговор;

б) отменяет оправдательный приговор суда первой инстанции и вместо него постановляет обвинительный приговор;

в) вносит изменения в приговор суда первой инстанции;

г) оставляет без изменений приговор суда первой инстанции и отказывает в удовлетворении апелляционной жалобы

2. Приговор апелляционного суда изменяет приговор, вынесенный судом первой инстанции.

3. Апелляционный суд не вправе вместо оправдательного приговора  вынести обвинительный приговор, применить более строгую статью Уголовного кодекса Грузии, назначить более строгое наказание или принять другое неблагоприятное для осужденного решение, если дело рассматривается по жалобе осужденного, его адвоката и отсутствует жалоба стороны обвинения.  

4. Апелляционный суд вправе вместо оправдательного приговора вынести обвинительный приговор, применить более строгую статью Уголовного кодекса Грузии, назначить более строгое наказание или иным образом ухудшить положение осужденного, если сторона обвинения подала апелляционную жалобу именно с этим требованием и если она занимала такую позицию в суде первой инстанции.

 

Статья 299. Ревизионные начала апелляционной жалобы

Если апелляционная жалоба подана осужденным и суд удовлетворяет ее полностью или частично, Апелляционный суд обязан обсуждать ее и в отношении других осужденных приговором по данному делу лиц, которые апелляционных жалоб не подавали.

 

Глава XXVI

Кассация

 

Статья 300. Общие положения

1. В кассационном порядке могут быть обжалованы приговоры, вынесенные  Палатой по уголовным делам Апелляционного суда, являющиеся, по мнению кассатора, незаконными. Приговор является незаконным, если:

а) существенным образом был нарушен Уголовно-процессуальный  кодекс Грузии, что не было выявлено судом первой инстанции или Апелляционным судом либо было им допущено в ходе рассмотрения дела и принятия решения;

б) деянию осужденного была дана неправильная квалификация;

в) были применены такой вид или такая мера наказания, которые явно не соответствуют характеру деяния и личности осужденного.

2. Правом подавать кассационную жалобу обладают обвинитель, вышестоящий прокурор, осужденный или (и) его адвокат.(14.06.2013,№741)

3. Осужденный, обвинительный приговор апелляционного суда в отношении которого был вынесен без его участия, вправе обжаловать приговор в месячный срок с момента: заключения под стражу; или явки в соответствующие органы; или провозглашения приговора апелляционного суда, если осужденный требует рассмотрения кассационной жалобы без его участия (24.09.2010 №3616)

 

Статья 301. Форма кассационной жалобы

1. В кассационной жалобе кассатор должен разъяснить, в каком объеме он обжалует приговор и в каком объеме требует его отмены или изменения, а равно должен обосновать свое требование.

2. В кассационной жалобе указываются:

а) наименование суда, в который подается жалоба;

б) сведения о лице, подающем жалобу (имя и фамилия, место жительства, процессуальное положение);

в) обжалуемый приговор, суд, вынесший приговор, и дата вынесения;

г) какие правовые вопросы, по мнению жалобщика, разрешены незаконно и чем это подтверждается;

д) дополнительно представленные материалы.

3. В кассационной жалобе может быть указано также о несоответствии обжалуемого приговора нормам Конвенции о защите прав человека и основных свобод, дополнительных протоколов к ней и прецедентам Европейского суда по правам человека по подобным правовым вопросам.  (18.10. 2022 N1918)

 

Статья 302. Подача кассационной жалобы

1. Кассационная жалоба подается в суд, вынесший приговор, в месячный срок после его провозглашения.

2. Кассационная жалоба подается в суд, вынесший приговор, в количестве экземпляров, необходимом для ее вручения этим судом сторонам.

3. Суд, не позднее 5 дней пересылает копию кассационной жалобы другой стороне, чтобы она представила возражение на жалобу. Другая сторона должна представить суду возражения не позднее 5 дней после получения копии жалобы.

4. Кассатор вправе получить в суде копию возражений на жалобу.

5. Дело, жалоба и возражения на жалобу из Апелляционного суда направляются в Верховный Суд Грузии.

 

Статья 303. Разрешение допустимости кассационной жалобы

1. Если жалоба не соответствует требованиям части 2 статьи 301 настоящего Кодекса, кассационный суд без устного слушания определением предоставляет кассатору 5-дневный срок, необходимый для устранения недостатков в жалобе. Если кассатор не выполнит указанное требование, кассационный суд без устного слушания определением оставляет жалобу без рассмотрения. Определение окончательно и обжалованию не подлежит.

2. искл. (8.02.2017 N260, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

3. Кассационная жалоба допускается, если кассатор обоснует, что: (8.02.2017 N260, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

 а) дело содержит правовую проблему, разрешение которой способствует развитию права и формированию единообразной судебной практики;

б) Верховному Суду Грузии до тех пор не доводилось принимать решения по подобным правовым вопросам;

в) в результате рассмотрения кассационной жалобы по данному делу предполагается принятие решения, отличающегося от существовавшей до тех пор практики Верховного Суда Грузии по подобным правовым вопросам;

г) решение апелляционного суда отличается от существовавшей до тех пор практики Верховного Суда Грузии по подобным правовым вопросам;

д) дело рассмотрено апелляционным судом со значительными нарушениями норм материального или (и) процессуального права, что могло существенно повлиять на результаты рассмотрения дела;

е) решение апелляционного суда противоречит Конвенции о защите прав человека и основных свобод или (и) дополнительному протоколу/дополнительным протоколам к ней и прецедентному праву Европейского суда по правам человека по подобным правовым вопросам; (18.10. 2022 N1918)

ж) кассатором является несовершеннолетний осужденный.

 31. Кассационному суду надлежит проверить допустимость кассационной жалобы в соответствии с требованиями, установленными частью 3 настоящей статьи. Если кассационная жалоба удовлетворяет указанным требованиям, она должна быть признана допустимой.( 8.02.2017 N260, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

32. Кассационный суд правомочен проверить допустимость кассационной жалобы без устного слушания. (8.02.2017 N260, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

33. Суд выносит обоснованное определение о признании кассационной жалобы недопустимой. Указанное определение должно содержать аргументированное отклонение указанных кассатором оснований недопустимости. (8.02.2017 N260, ввести в действие на 30-й день после опубликования.)

4. Определение кассационного суда о признании жалобы недопустимой  окончательно и обжалованию не подлежит. Суд в 5-дневный срок после вынесения определения о признании кассационной жалобы недопустимой в письменной форме уведомляет об этом стороны, а в случае  признания  недопустимой кассационной жалобы прокурора – также вышестоящего прокурора.

5. Если кассационный суд определением признает жалобу допустимой,  он назначает дату кассационного заседания. Кассационное  заседание проводится в месячный срок после признания жалобы допустимой.

6. Кассационный суд вправе  рассматривать дело без устного слушания.

7. Кассатор вправе отозвать свою жалобу до вынесения итогового решения. В таком случае кассационный суд вправе без устного слушания вынести определение об оставлении жалобы без рассмотрения; решение окончательно и обжалованию не подлежит. Повторная подача жалобы не допускается.

8. В кассационном суде итоговое решение по кассационной жалобе принимается не позднее 6 месяцев после поступления дела и жалобы в кассационный суд.

 

Статья 304. Передача дела в Большую палату

Состав, рассматривающий дело в Палате по уголовным делам Верховного Суда Грузии, может определением передать дело на рассмотрение Большой палаты, если:

а) рассмотрение  и разрешение дела имеет особое значение для формирования единообразной судебной практики;

б) дело по своему содержанию представляет редкую правовую проблему.

 

Статья 3041. Обращение в Европейский суд по правам человека за консультативным заключением (29.05.2015 N3668,

ввести в действие с введением в действие в отношении Грузии Протокола  N16 к  Конвенции о защите прав человека и основных свобод.)

1. Кассационный суд вправе после поступления дел и жалоб в кассационный суд обратиться в Европейский суд по правам  человека за консультативными заключениями по принципиальным вопросам, связанным с делами, касающимися толкования или применения прав и свобод,  предусмотренных Конвенцией о защите прав человека и основных свобод и протоколами к ней.  

2. Кассационный суд должен обосновать требование об обращении в Европейский суд по правам человека за консультативным заключением и представить Европейскому суду по правам человека соответствующие правовые и фактические обстоятельства по делу.

3. Кассационный суд извещает стороны об обращении в Европейский суд по правам человека за консультативным заключением.  

4. Консультативное заключение Европейского суда по правам человека не носит обязательного характера.

5. Течение срока, предусмотренного частью 8 статьи 303 настоящего Кодекса, приостанавливается с момента обращения кассационного суда в Европейский суд по правам человека за консультативным заключением до момента получения консультативного заключения.  

 

Статья 305. Явка сторон

1. Содержащийся под стражей осужденный вправе  потребовать кассационной жалобой непосредственного участия в кассационном разбирательстве, решение о чем принимает суд, рассматривающий кассационную жалобу.

2. Если кассатор не явился в кассационное заседание без уважительных причин, кассационный суд определением оставляет его кассационную жалобу без рассмотрения. Определение окончательно и обжалованию не подлежит. 

 

Статья 306. Кассационное заседание

1. Председательствующий в заседании устанавливает явку сторон в заседание.

2. Затем со словом выступают стороны. Вначале слово предоставляется кассатору.

3. Бремя доказывания незаконности приговора возлагается на кассатора.

4. Кассационная жалоба рассматривается в пределах жалобы и возражений на нее.

 (Признать утратившим силу применительно ко второму предложению  пункта 5 статьи 42  Конституции Грузии нормативное содержание  части 4 статьи 306 Уголовно-процессуального  кодекса Грузии, исключающее возможность кассационного суда выйти за рамки кассационной жалобы и освободить лицо от ответственности, в случае, когда закон, принятый после совершения деяния, отменяет преступность деяния. (Решение Конституционного Суда  Грузии № 3/1/608, 609 от 29.09.2015).

5. После выступления сторон со словом правом реплики пользуются вначале кассатор, а затем – противная сторона.

6. Если осужденный (оправданный) присутствует в заседании, право на последнее слова ему гарантировано.

7.  Председательствующий в заседании определяет сторонам разумный срок  для выступления со словом  и реплик.

8. Председательствующий в заседании не вправе  устанавливать стороне длительность последнего слова, но может остановить лицо, если оно касается обстоятельств, не связанных с рассматриваемым делом.

 

Статья 307. Кассационный приговор

1. Кассационный суд приговором принимает одно из следующих решений:

а) отменяет обвинительный приговор Апелляционного суда и вместо него постановляет оправдательный приговор;

б) отменяет оправдательный приговор Апелляционного суда и вместо него постановляет обвинительный приговор;

в) вносит изменения в приговор Апелляционного суда;

г) оставляет без изменений приговор Апелляционного суда и отказывает в удовлетворении кассационной жалобы.

2. Приговор кассационного суда изменяет приговор, вынесенный Апелляционным судом.

3. Приговор кассационного суда окончательный и обжалованию не подлежит.

 

Статья 308. Поворот к худшему

1. Кассационный суд не вправе  вынести вместо оправдательного приговора обвинительный приговор, применить более строгую статью Уголовного кодекса Грузии, назначить более строгое наказание или принять другое неблагоприятное для осужденного решение, если дело рассматривается по жалобе осужденного, его адвоката и при отсутствии жалобы стороны обвинения.

2. Кассационный суд вправе вынести вместо оправдательного приговора обвинительный приговор, применить более строгую статью Уголовного кодекса Грузии, назначить более строгое наказание или иным образом ухудшить положение осужденного, если сторона обвинения  внесла кассационную жалобу именно с этим требованием или если она занимала такую позицию в суде первой инстанции и в Апелляционном суде.

 

Статья 309.  Ревизионные начала кассационной жалобы

Если кассационный суд по жалобе осужденного отменяет или изменяет  в его пользу приговор по тому основанию, что при применении уголовного закона был нарушен закон  и эта правовая ошибка касается другого лица, осужденного приговором по данному делу, не подававшего кассационную жалобу, кассационный суд обязан обсуждать этот вопрос и в отношении данного осужденного.

 

Глава XXVII

Порядок пересмотра приговора по вновь выявленным

обстоятельствам

 

Статья 310. Основания пересмотра приговора по вновь выявленным обстоятельствам

Приговор подлежит пересмотру по вновь выявленным обстоятельствам, если:

а) вступившим в законную силу приговором суда установлено, что доказательства, положенные в основу подлежащего пересмотру приговора, недействительны;

б) существуют обстоятельства, свидетельствующие  о незаконном составе суда, постановившего вступивший в законную силу приговор суда, или  недопустимости доказательств, положенных в основу подлежащего пересмотру приговора; 

в) вступившим в законную силу  приговором суда установлено, что судьей, прокурором, следователем, присяжным заседателем или иным лицом  в отношении присяжного заседателя совершено преступление, связанное с данным делом;

г) имеется решение Конституционного Суда Грузии, по которому уголовный закон, применявшийся в данном деле, был признан неконституционным;

д) имеется вступившее в законную силу решение (определение) Европейского суда по правам человека, постановившее факт нарушения европейской Конвенции о защите прав человека и основных свобод или протоколов к ней в связи с данным делом, и подлежащий пересмотру приговор основан на данном нарушении; (27.03.2012 № 5925)

д1) имеется решение Комитета по правам человека, Комитета по ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин, Комитета по правам ребенка, Комитета против пыток, Комитета по правам лиц с ограниченными возможностями или Комитета по ликвидации расовой дискриминации (далее – Комитет) Организации Объединенных Наций, которым в связи с указанным делом установлено нарушение Конвенции, учредившей Комитет, и подлежащий пересмотру приговор основан на этом нарушении; (31.05.2023 N2992)

е) новый закон отменяет или смягчает уголовную ответственность за деяние, за совершение которого лицо было осуждено по приговору, подлежащему пересмотру;

ж) представлены новые факты или доказательства, которые не были известны при вынесении подлежащего пересмотру приговора и сами по себе либо вместе с другими установленными обстоятельствами подтверждают невиновность осужденного или совершение им более легкого или более тяжкого преступления, чем то, за которое оно было осуждено, а также подтверждают виновность оправданного или совершение преступления лицом,  в отношении которого уголовное преследование было прекращено.

ж1) предъявлено постановление прокурора в отношении  осужденного о существенном нарушении его права в процессе производства по уголовному делу, о котором не было известно во время вынесения подлежащего пересмотру приговора и которое само по себе  или (и) наряду с другими установленными обстоятельствами доказывает невиновность осужденного  или совершении им менее тяжкого преступления, чем то, за которое он был осужден; (24.06.2016 N5576)

з) имеется определение апелляционного суда, которым признается незаконным тайное следственное действие, добытое в результате которого доказательство было положено в основу приговора. (1.08.2014 N2634)

 

Статья 311. Срок пересмотра приговора по вновь выявленным  обстоятельствам  (27.04.2016 N5011)

Срок пересмотра приговора по вновь выявленным  обстоятельствам не ограничен, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами «д» и «д1» статьи 310 настоящего Кодекса. Лицо правомочно обратиться в суд с требованием о пересмотре приговора по вновь выявленным  обстоятельствам по основанию, предусмотренному подпунктом «д» статьи 310 настоящего Кодекса, в срок, составляющий 1 год после вступления решения (определения) Европейского суда по правам человека в законную силу, а с требованием о пересмотре приговора по вновь выявленным  обстоятельствам по основанию, предусмотренному подпунктом «д1» статьи 310 настоящего Кодекса, - в срок, составляющий 1 год после принятия решения соответствующим комитетом.

 

Статья 312. Заявление  ходатайства о пересмотре приговора по вновь выявленным обстоятельствам

1. Ходатайство о пересмотре приговора по вновь выявленным обстоятельствам в письменном виде  вносится в Апелляционный суд по подсудности.

2. Правом на заявление ходатайства о пересмотре приговора по вновь выявленным обстоятельствам обладают прокурор, осужденный или (и) его адвокат, а в случае смерти осужденного – его законные наследники или (и) адвокат.(14.06.2013 N741)

21. Для заявления ходатайства о пересмотре приговора по вновь выявленным обстоятельствам осужденный или (и) его адвокат, а в случае смерти осужденного – его законный наследник или (и) его адвокат вправе безвозмездно получить удостоверенные копии доказательств и материалов уголовного дела, по которым в отношении осужденного принято постановление прокурора о существенном нарушении его права в процессе производства по уголовному делу. (24.06.2016 N5576)

3. В ходатайстве должны указываться основания и доказательства пересмотра приговора.

4. Заявление ходатайства не приостанавливает исполнение приговора.

 

Статья 313. Проверка допустимости и обоснованности ходатайства

1. Суд в 2-недельный срок после подачи ходатайства о пересмотре приговора по вновь выявленным обстоятельствам без устного слушания проверяет соответствие заявленного ходатайства требованиям настоящего Кодекса и степень его обоснованности.

2. В случае, если ходатайство заявлено не в соответствии с требованиями настоящего Кодекса или необоснованно, суд без устного слушания определением признает его недопустимым. На определение может быть подана кассационная жалоба в порядке, установленном настоящим Кодексом, в 2-недельный срок после ее вынесения.

(Признать утратившими силу:

а) нормативное содержание части первой и первого предложения части 2 статьи 313 Уголовно- процессуального кодекса Грузии:

а.а) допускающее признание недопустимым ходатайства осужденного/его адвоката без устного слушания, когда проверка ходатайства нуждается в исследовании и установлении фактических обстоятельств судом;

а.б) исключающее возможность суда в случае необходимости проверять допустимость и обоснованность ходатайства в устном слушании;

б) нормативное содержание части 3 статьи 313 Уголовно-процессуального кодекса Грузии, исключающее возможность суда в случае необходимости рассматривать кассационную жалобу в устном слушании.

Решение Конституционного Суда Грузии № 2/2/1428 от 15.07.2021  

3. Жалоба рассматривается кассационным судом без устного слушания и проверки ее допустимости. Кассационный суд вправе оставить определение Апелляционного суда в силе или отменить его, указав Апелляционному суду на необходимость допустить ходатайство.

4. В случае, если ходатайство заявлено в соответствии с требованиями настоящего Кодекса и обосновано, суд без устного слушания определением признает его допустимым, назначает дату рассмотрения дела по существу и предоставляет сторонам разумный срок для подготовки дела к рассмотрению по существу.

 

Статья 314. Заседание суда в связи с вновь выявленными обстоятельствами. Приговор

1. Дело рассматривается по существу в соответствии с действующими нормами рассмотрения дела по существу в Апелляционном суде. Апелляционный суд вправе рассмотреть дело без устного слушания (7.12.2010 N3891).

2. Суд в результате рассмотрения дела по существу оставляет приговор без изменений либо вносит в него изменения или отменяет приговор и постановляет новый приговор.

3. Кассационная жалоба на приговор Апелляционного суда  подается в порядке, установленном  настоящим Кодексом.

4. Жалоба рассматривается кассационным судом в порядке, установленном  настоящим Кодексом, без проверки ее допустимости.

 

Статья 3141. Выплата компенсации на основании решения Комитета

 (27.04.2016 N5011)

Лицо правомочно обратиться в суд с требованием о выплате денежной компенсации на основании решения Комитета в связи с выплатой компенсации государством. Суд устанавливает размер компенсации с учетом тяжести нарушения прав человека и иных объективных факторов. Иск о получении денежной компенсации рассматривается в порядке, установленном Административно-процессуальным кодексом Грузии.

 

Раздел VII

Производство по отдельным категориям дел

 

Глава XXVIII  (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

 

Статья 315. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 316. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 317. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 318. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 319. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 320. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 321. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 322. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 323. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Статья 324. (иск. 12.06.2015 N3715, ввести в действие с 1 января 2016 года.)

 

Глава XXIX

Процесс при привлечении к уголовной ответственности

юридических лиц

 

Статья 325. Действие норм Кодекса в отношении юридических лиц

1. Уголовный процесс с целью привлечения к уголовной  ответственности юридических лиц ведется в общем порядке, установленном настоящим Кодексом, и в соответствии с настоящей главой. Нормы  настоящего Кодекса распространяются на юридических лиц с учетом их содержания.

2. Для целей настоящей главы юридическое лицо означает предпринимательское (коммерческое) или непредпринимательское (некоммерческое) юридическое лицо (его правопреемника).

 

Статья 326. Применение в отношении юридических лиц мер уголовно-процессуального принуждения и иных  ограничений

Не допускается производство ликвидационных процедур или процедур, связанных с реорганизацией в отношении юридического лица с момента начала в отношении него уголовного процесса и до вступления в законную силу обвинительного приговора суда или прекращения уголовного преследования.

 

Статья 327. Направление дела в суд для привлечения юридического лица к уголовной ответственности

Прокурор сообщает о принятии решения, касающегося направления дела в суд с целью привлечения юридического лица к уголовной ответственности, адвокату юридического лица и разъясняет ему право на ознакомление с материалами дела. Порядок  ознакомления с материалами дела определяется соответствующими  статьями настоящего  Кодекса.

 

Статья 328. Провозглашение приговора, вынесенного судом в отношении юридического лица

1. Вступивший в законную силу обвинительный приговор суда, вынесенный в отношении юридического лица, подлежит опубликованию. Приговор публикуется за счет средств осужденного юридического лица.

2. Суд вправе определить форму опубликования приговора. Разглашение личности потерпевшего при опубликовании приговора допускается только с его согласия.

 

Раздел VIII

Переходные и заключительные положения

 

Глава XXX

Переходные и заключительные положения

 

Статья 329. Нормативный акт, утративший силу

1.С введением настоящего Кодекса в действие признать утратившим силу Уголовно-процессуальный кодекс Грузии от 20 февраля 1998 года (Парламентис уцкебани №№ 13-14, 8.04.1998, с. 31).

2. Процессуальные решения, принятые до введения настоящего Кодекса в действие, сохраняют законную силу.

3. Уголовный процесс по делам об уголовном преследовании, начатом до введения настоящего Кодекса в действие, продолжается в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Грузии от 20 февраля 1998 года, кроме случаев применения устранения, предусмотренных статьями 1681 и 1682 этого же Кодекса. ( 25.11.2011 N5352).

(Признать неконституционными:

а) применительно к статье 14 Конституции Грузии нормативное содержание части 3 статьи 329 Уголовно-процессуального кодекса Грузии от 9 октября 2009 года, запрещающее возможность предусмотренного этим же Кодексом использования максимального 9-месячного срока пребывания обвиняемым до досудебного заседания, по делам об уголовном преследовании, начатом до введения настоящего Кодекса в действие;

 б) применительно к статье 14 и пункту первому статьи 42 Конституции Грузии нормативное содержание части 3 статьи 329 Уголовно-процессуального кодекса Грузии от 9 октября 2009 года, запрещающее предусмотренную этим же Кодексом возможность рассмотрения дела с участием присяжных заседателей по делам об уголовном преследовании, начатом до введения настоящего Кодекса в действие.

в)   Признанное неконституционным нормативное содержание части 3 статьи 329 Уголовно-процессуального кодекса Грузии от 9 октября 2009 года, запрещающее предусмотренную этим же Кодексом возможность рассмотрения дела с участием присяжных заседателей по делам об уголовном преследовании, начатом до введения настоящего Кодекса в действие, считать утратившим силу с момента опубликования настоящего Решения.

г)  Отсрочить до 1 мая 2015 года исполнение решения Конституционного Суда о признании утратившим силу нормативного содержания части 3 статьи 329 Уголовно-процессуального кодекса Грузии от 9 октября 2009 года, запрещающее возможность предусмотренного этим же Кодексом использования максимального 9-месячного срока пребывания обвиняемым до досудебного заседания, по делам об уголовном преследовании, начатом до введения настоящего Кодекса в действие. (Решением  Конст. Суда от 13.11.2014 N1\4\557,571,576)

31. Если уголовное преследование в отношении обвиняемого начато до    введения настоящего Кодекса в действие и в отношении него приостановлено  или было приостановлено течение срока пребывания обвиняемым, уголовный процесс продолжается в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Грузии от 20 февраля 1998 года (кроме приостановления течения срока пребывания обвиняемым, предусмотренного частью 5 статьи 75). В таком случае срок пребывания обвиняемым до направления дела в суд составляет 9 месяцев. Течение этого срока продолжается с 1 мая 2015 года. В указанный  срок не засчитывается период, в течение которого было приостановлено течение срока пребывания обвиняемым. (30.04.2015 N3520) 

4.иск.(24.09.2010 N3616)

 

Статья 330. Временная подсудность суда присяжных заседателей

1. До 1 октября 2011 года суд присяжных заседателей действует только в Тбилисском городском суде и рассматривает уголовные дела о преступлениях (только оконченных), предусмотренных статьей 109 Уголовного кодекса Грузии, отнесенных к его территориальной подсудности. При совокупности преступлений, если лицо обвиняется также в совершении  преступления (только оконченного), предусмотренного статьей 109 Уголовного кодекса Грузии, уголовное дело в порядке, установленном настоящим Кодексом, рассматривается судом присяжных заседателей ( 24.09.2010 N3616)

11. С 1 октября 2011 года до 1 октября 2012 года суд присяжных заседателей действует только в Тбилисском городском суде и рассматривает уголовные дела о преступлениях, предусмотренных статьей 109 Уголовного кодекса Грузии, отнесенных к его территориальной подсудности. При совокупности преступлений, если лицо обвиняется также в совершении  преступления, предусмотренного статьей 109 Уголовного кодекса Грузии, уголовное дело в порядке, установленном настоящим Кодексом, рассматривается судом присяжных заседателей (24.09.2010 N3616).

2. С 1 октября 2012 года до 1 января 2017 года суд присяжных заседателей в Тбилисском городском суде рассматривает уголовные дела о преступлениях, предусмотренных статьями 110–114 Уголовного кодекса Грузии, отнесенных к его территориальной подсудности. При совокупности преступлений, если лицо обвиняется также в совершении преступлений, предусмотренных статьями 110–114 Уголовного кодекса Грузии, уголовное дело в порядке, установленном настоящим Кодексом, рассматривается судом присяжных заседателей. (24.06.2016 N5591)

3.С 1 октября 2012 года до 1 января 2017 года дела о преступлении, предусмотренном статьей 109 Уголовного кодекса Грузии, в порядке первой инстанции рассматривают Тбилисский и Кутаисский городские суды с участием присяжных заседателей. При совокупности преступлений, если лицо обвиняется также в совершении преступления, предусмотренного статьей 109 Уголовного кодекса Грузии, уголовное дело в порядке, установленном настоящим Кодексом, рассматривается судом присяжных заседателей. (24.06.2016 N5591)

31. иск. (19.02.2015 N3090)

4. Для целей части 3 настоящей статьи порядок территориальной  подсудности Тбилисскому и Кутаисскому городским судам определяет Высший совет юстиции Грузии, а присяжные заседатели отбираются соответственно из Единого списка граждан, достигших 18 лет, Агентства развития государственных сервисов. (19.02.2015 N3090)

 

Статья 331. (Признать утратившей силу с 1 октября 2012 года (24.09.2010 N3616).

 

Статья 332. Временный порядок допроса в ходе расследования

 ( 22.05.2012 N6253)

1. До 20 февраля 2016 года допрос во время следствия производится в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Грузии (кроме части 6 статьи 305) от 20 февраля 1998 года. (16.12.2015 N4643)

2. В случае, предусмотренном частью первой настоящей статьи, при допросе лица применяется часть 3 статьи 243 настоящего Кодекса, в том числе по делам, уголовное преследование по которым было начато до введения настоящего Кодекса в действие.

3. До 1 января 2017 года в ходе расследования преступлений, предусмотренных статьями 315, 324, 3241, 3291–3302, 331 и 3311 Уголовного кодекса Грузии, допрос производится в порядке, установленном частями первой и 2 настоящей статьи. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20.02. 2016 года.)

4. До 30 июнья 2019 года во время расследования преступлений, предусмотренных статьями 323–3232 и 325–329 Уголовного кодекса Грузии, допрос производится в порядке, установленном частями первой и 2 настоящей статьи. (22.12.2018  N4108, ввести в действие с 1 января 2019 года.)

5. При совокупности преступлений, если лицо обвиняется также в совершении преступления/преступлений, предусмотренных частью 3 или 4 настоящей статьи, допрос в ходе следствия производится в порядке, установленном частями первой и 2 настоящей статьи. (18.12.2015 N4677, ввести в действие с 20 .02.2016 года.)

 

Статья 3321. Дополнительные основания для пересмотра   приговора по вновь выявленным обстоятельствам

(22.06.2016 N5443)

1. Наряду с основаниями, перечисленными в статье 310 настоящего Кодекса, приговор подлежит пересмотру по вновь выявленным обстоятельствам и в случае, если часть 8 статьи 414 Уголовного кодекса Грузии влечет улучшение положения осужденного.

 2. Наряду с основаниями, перечисленными в статье 310 настоящего Кодекса, приговор подлежит пересмотру по вновь выявленным обстоятельствам в отношении осужденных, признанных лицами, арестованными по политическому признаку, или лицами, преследуемыми по политическому признаку, постановлением Парламента Грузии «О лицах, заключенных под стражу по политическому признаку и преследуемых по политическому признаку»  от 5 декабря 2012 года № 76-Iс, если указанный приговор вынесен до принятия указанного постановления и соответствующее ходатайство будет представлено в суд до 1 июля 2018 года. (16.06.2017 N1047)

3. Если апелляционный суд признает допустимым ходатайство, предусмотренное частью 2 настоящей статьи, или кассационный суд отменит определение апелляционного суда о признании указанного ходатайства недопустимым и укажет апелляционному суду допустить указанное ходатайство, апелляционный суд рассматривает дело в соответствии с нормами, установленными для рассмотрения апелляционным судом дел по существу. Апелляционный суд рассматривает дело в устном слушании. (16.06.2017 N1047)

 

Статья 3322 иск. (8.06.2016 N5390)

 

Статья 3323 Введение в действие двухэтапной электронной системы осуществления тайных следственных действий

(30.11.2014 N2870)

Министерству внутренних дел Грузии до 31 марта 2015 года обеспечить осуществление технических и организационных мероприятий, необходимых для функционирования двухэтапной электронной системы осуществления тайных следственных действий, и создание средства соответствующего программного обеспечения.

 

Статья 3324. Правовое регулирование, связанное с лицами, до 1 апреля 2015 года признанными судом  недееспособными, в переходный период  (20.03.2015 N3358)

В целях настоящего Кодекса законными представителями лиц, до 1 апреля 2015 года признанных судом недееспособными, считаются их опекуны  до тех пор, пока не будет осуществлена индивидуальная оценка недееспособных лиц.

 

Статья 3325. Временный порядок проведения соответствующих судебных заседаний до 1 января 2023 года  (заглавие 22.12.2021 N1207)

1. До 1 января 2023 года в случае наличия угрозы пандемии или (и) распространения особо опасной для общественного здоровья эпидемии судебные заседания, предусмотренные уголовно-процессуальным законодательством Грузии, по решению суда могут проводиться дистанционно, с использованием электронных средств коммуникации: (22.12.2021 N1207)

а) в случае согласия обвиняемого/осужденного/оправданного;

б) в случае применения в отношении обвиняемого в качестве меры пресечения заключения под стражу, применения к осужденному в качестве наказания лишения свободы или (и) если непроведение судебного заседания в указанном порядке может повлечь посягательство на публичный интерес относительно раскрытия преступления и уголовной ответственности лица.

2. В случае проведения судебного заседания в порядке, предусмотренном частью первой настоящей статьи, ни одно лицо, участвующее в нем, не вправе заявить отказ от дистанционного проведения судебного заседания по мотиву желания непосредственно присутствовать в судебном заседании.

 

Статья  333. Введение Кодекса в действие

1. Настоящий Кодекс, за исключением подпункта «д» статьи 310, ввести в действие с 1 октября 2010 года.

2. Подпункт «д» статьи 310 настоящего Кодекса  ввести в действие с 1 января 2012 года. (28.10.2011 N5170)

21. Действие подпункта «д» статьи 310 настоящего Кодекса  распространяется также на лиц, в отношении которых решение (определение) Европейского суда по правам человека было вынесено до 1 января 2012 года и которые обратятся в суд с требованием о пересмотре приговора по вновь выявленным обстоятельствам до 1 июля 2012 года. (28.10.2011 N5170).

  3. Статью  331 настоящего Кодекса  признать утратившей силу с 1 октября 2012 года (24.09.2010 N3616).

4. иск.  (24.09.2010 N3616).

5. До  введения  настоящего Кодекса в  действие   Министру   юстиции Грузии определить следственную и территориально-следственную подведомственность, предусмотренную статьями 35-36 настоящего Кодекса.

6. Право стороны защиты, касающееся заявления ходатайства, предусмотренного частью первой статьи 180 настоящего Кодекса, ввести в действие с 1 октября 2012 года.

7. Если суду, предусмотренному частью первой статьи 1821 настоящего Кодекса, для выполнения обязательств в отдельных судах необходимо осуществление дополнительных организационных и технических мероприятий, часть первую статьи 1821 ввести в действие по окончании данных мероприятий, но не позднее 1 июня 2013 года. (18.01.2013 N205)

8. Суды первой инстанции выносят приговоры по уголовным делам, подлежащим рассмотрению в судах на момент введения в действие части 6 статьи 185 настоящего Кодекса, не позднее 36 месяцев после введения в действие той же части. (8.07.2015 N3976)

9. Части 6 и 7 статьи 185 настоящего Кодекса ввести в действие с 1 января 2016 года. (8.07.2015 N3976)

 

 

Президент Грузии                           Михаил Саакашвили

 

Тбилиси

9 октября 2009 года

№ 1772-IIc

рм