“გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების მეთოდიკის დამტკიცების შესახებ"

სახელმწიფო სარეგისტრაციო კოდი 360.160.000.22.023.008.873

საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების

მინისტრის ბრძანება №538

2006 წლის 5 ივლისი

ქ. თბილისი

გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების მეთოდიკის დამტკიცების შესახებ

„გარემოს დაცვის სახლმწიფო კონტროლის შესა­ხებ“ საქართველოს კანონის 22-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტისა და საქართველოს ზოგადი ადმინის­ტრაციული კოდექსის 61-ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად, ვბრძანებ:

1. დამტკიცდეს გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების თანდართული მეთოდიკა.

2. ძალადაკარგულად გამოცხადდეს:

ა) საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურ­სების დაცვის მინისტრის 1998 წლის 7 მაისის №68 ბრძანება „წყლის რესურსების დაბინძურებით სახელ­მწიფოსათვის მიყენებული ზიანის დაანგარიშების შესა­ხებ დებულების“ დამტკიცების თაობაზე“;

ბ) საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურ­სების დაცვის მინისტრის 2002 წლის 4 ოქტომბრის №99 ბრძანება „უკანონო ტყითსარგებ­ლობის შედეგად სახელმწიფო ტყის ფონდისათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშებისა და ანაზღაურების წესის შესახებ“ დებუ­ლების დამტკიცების თაობაზე“;

გ) საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურ­სების დაცვის მინისტრის 2003 წლის 18 ივნისის №61 ბრძანება „ნიადაგის საშიში ნივთიერებებით დაბინ­ძურების შედეგად სახელმწიფოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების მეთოდის შესახებ“ დებულების დამ­ტკიცების თაობაზე“;

დ) საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების მინისტრის 2004 წლის 14 ივნისის №15 ბრძანება „შავი ზღვის წყლების დაბინძურებით სახელ­მწიფოსათვის მიყენებული ზიანის დაანგარიშების შესახებ დებულების“ დამტკიცების თაობაზე“;

ე) საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების მინისტრის 2005 წლის 26 ივლისის №201 ბრძანება „სასარგებლო წიაღისეულით სარგებ­ლობით გამოწვეული და ნიადაგებისა და მიწების დეგ­რა­დაციის შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების დებულების დამტკიცების შესა­ხებ“.

3. ეს ბრძანება ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

გ. პაპუაშვილი

გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების მეთოდიკა

    მუხლი 1. ზოგადი დებულებები

1. წინამდებარე მეთოდიკა შემუშავებულია „გარემოს დაცვის სახელმწიფო კონტროლის შესახებ“ საქართვე­ლოს კანონის 22-ე მუხლის მე-2 პუნქტის ,,ა“ ქვე­პუნქტის საფუძველზე.

2. მეთოდიკის დანიშნულებაა საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობით დადგენილი სამართლებრივი ნორმე­ბის დარღვევის შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესის დადგენა, რომელიც ითვალისწინებს ბუნებრივი რესურსებით სარგებ­ლობისა ან/და სამეურნეო საქმიანობის პროცესში გარემოსათვის მიყენებულ ზიანს და იმ შემოსავალს, რომელიც არ მიუღია სახელმწიფოს და რომელსაც იგი მიიღებდა საქართველოს საკანონმდებლო აქტებით გათვალისწი­ნებუ­ლი სამართლებრივი ნორმების ჯეროვანი შესრუ­ლებისას.

3. მეთოდიკის მოქმედება ვრცელდება რეგულირების ობიექტებზე, რომლებიც საქართველოს მთელ ტერიტო­რიაზე, მათ შორის ტერიტორიულ წყლებში, საჰაერო სივრცეში, განსაკუთრებულ ეკონომიკურ ზონასა და კონტინენტურ შელფზე, ახორციელებენ ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობას, ან/და ნებისმიერ სამეწარმეო და სამეურნეო საქმიანობას, რომელიც ზემოქმედებას ახდენს გარემოს მდგომარეობაზე.

4. გარემოზე მიყენებული ზიანის გაანგარიშება ხორციელდება ყველა იმ შემთხვევაში, როდესაც უფლებამოსილი ორგანოს მიერ ცნობილი გახდა სამარ­თლებრივი ნორმების დარღვევის შედეგად რეგული­რების ობიექტების მიერ განხორციელებული ქმედებით (უმოქმედობით) გარემოზე მიყენებული რეალური ზია­ნის შესახებ.

5. გარემოსა და მისი ცალკეული კომპონენტების დაბინ­ძურების ხარიხის (დონის) დასადგენად აუცილე­ბელი ლაბორატორიული ანალიზების ხარჯების ანაზ­ღაუ­რებას, რომელთა საფუძველზედაც დადასტურდა გარემოსდაცვითი კანონმდებლობის დარღვევა, ხორ­ციელ­დება იმ რეგულირების ობიექტების მიერ, ვისი მიზეზითაც მოხდა დაბინძურება.

6. გარემოს დაცვის სფეროს დარგობრივი მრავალ­ფეროვნების გათვალისწინებით, წინამდებარე მეთოდიკა დაყოფილია მუხლებად – გარემოს ცალკეული კომპო­ნენ­ტებისა და დარგების შესაბამისად.

    მუხლი 2. ატმოსფერულ ჰაერზე მავნე ანთროპოგენური ზემოქმედების შედეგად გარემოსთვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. ატმოსფერულ ჰაერზე მავნე ანთროპოგენური ზემოქმედების შედეგად გარემოსთვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშება ხდება ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ზელიმიტური (ზენორმული) გაფრქვევი­სათვის.

2. ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ზელი­მი­ტური (ზენორმული) გაფრქვევა არის კანონმდებ­ლობით დადგენილი წესით დამტკიცებული ნორმის (ლიმიტის) გადაჭარბებით გაფრქვევა, რომელიც გამოწვეულია ტექნოლოგიური რეგლამენტის დარღვე­ვით ან ტექნოლოგიური დანადგარების ავარიულ მდგომარეობაში ექსპლუატაციით, რაც განაპირობებს ატმოსფერული ჰაერის მნიშვნელოვან დაბინძურებას.

3. ზენორმული (ზელიმიტური) გაფრქვევა იყოფა სამ ჯგუფად:

ა) საშიშ ზენორმულ (ზელიმიტურ) გაფრქვევად, რომელიც წარმოადგენს ნორმით (ლიმიტით) დადგენილ ოდენობაზე გაფრქვევის 5-ჯერადამდე გადამეტებას;

ბ) ძლიერ საშიშ ზენორმულ (ზელიმიტურ) გაფ­რქვევად, რომელიც წარმოადგენს ნორმით (ლიმიტით) დადგენილ ოდენობაზე გაფრქვევის 5-დან 10-ჯერადამდე გადაჭარბებას;

გ) უკიდურესად საშიშ ზენორმულ (ზელიმიტურ) გაფრქვევად, რომელიც წარმოადგენს ნორმით (ლიმი­ტით) დადგენილ ოდენობაზე გაფრქვევის 10-ჯერადზე მეტად გადაჭარბებას.

4. რეგულირების ობიექტს, რომელიც ახორციელებს საქმიანობას კანონმდებლობით დადგენილი ატმოსფე­რულ ჰაერში გაფრქვევის ნორმების (ლიმიტების) გარეშე, ან ამ ნორმების (ლიმიტების) არსებობის შემთხვევაში ახორციელებს ზენორმულ (ზელიმიტურ) გაფრქვევებს, ზენორმული (ზელიმიტური) გაფრქვევების ხანგრძლივობად ჩაეთვლება დრო ობიექტის შემოწმე­ბის დღიდან ბოლო თორმეტი თვის განმავლობაში (ობიექტის თორმეტი თვის და მეტი დროის განმავ­ლობაში მუშაობის შემთხვევაში), ან ობიექტის საქმია­ნობის დაწყებიდან გამოვლენილი დარღვევის დღემდე.

5. ატმოსფერულ ჰაერზე მავნე ანთროპოგენური ზემოქმედების შედეგად გარემოსთვის მიყენებული ზიანი იანგარიშება შემდეგი ფორმულით:

 

ა) სადაც:

ა.ა) Y – არის ატმოსფერულ ჰაერზე მავნე ანთრო­პოგენური ზემოქმედების შედეგად გარემოსთვის მიყე­ნებული ზიანის რაოდენობა, ლარი;

ა.ბ) n – არის i -ურ მავნე ნივთიერებათა ჯამური რაოდენობა;

ა.გ) M_i – არის ატმოსფერულ ჰაერში ზელიმი­ტურად (ზენორმულად) გაფრქვეულ i-ურ მავნე ნივთიე­რე­ბის რაოდენობა, ტონა;

ა.დ) N_i – არის 1 ტონა i-ურ მავნე ნივთიერების ზე­ლი­მიტურ (ზენორმულ) გაფრქვევაზე გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებელი თანხის რაოდე­ნო­ბა ლარებში (დანართი 1).

6. ატმოსფერულ ჰაერში ზელიმიტურად (ზენორმუ­ლად) გაფრქვეულ i -ურ მავნე ნივთიერების რაოდენობა იანგარიშება ფორმულით:

 

M _i = (m _{i ( ფ)} – mi _(ზ)) x ti x 10^-6 .

 

ა) სადაც:

ა. ა) m_{i (ფ)} – არის i- ური მავნე ნივთიერების ფაქტობრივი გაფრქვევის რაოდენობა, გ/ წმ;

ა. ბ) m_i(ზ) – არის i- ური მავნე ნივთიერების ზღვრუ­ ლად დასაშვები ან დროებით შეთანხმებული გაფრქვევის რაოდენობა, გ/ წმ;

ა. გ) _ti – არის i- ური მავნე ნივთიერების გაფრქვევის ხანგრძლივობა, წმ.

7. i - ური მავნე ნივთიერების ფაქტობრივი გაფრქვევის რაოდენობა იანგარიშება ფორმულით:

 

m_{i (ფ)} = C_i(ფ) x V_i(ფ) .

 

ა) სადაც:

ა. ა) C_i(ფ) – არის i- ური მავნე ნივთიერების ფაქტობ­ რივი კონცენტრაცია, გ/ მ³ ;

ა.ბ) V_i(ფ) – არის i-ურ მავნე ნივთიერებასთან ერთად გაფრქვეული აირჰაერნარევის ფაქტობრივი ხარჯი (მოცუ­ლობითი სიჩქარე), მ³ /წმ.

8. დაღვრილი ნავთობპროდუქტების აორთქლებისას გაფრქვეულ მავნე ნივთიერებათა (ნახშირწყალბადები ჯამურად) რაოდენობა Mi იანგარიშება შემდეგნაირად:

ა) +20⁰ C-მდე ჰაერის ტემპერატურისას დაღვრილი ნავთობპროდუქტების 6 საათის განმავლობაში აორ­თქლე­ბი­სას გაფრქვეულ ნახშირწყალბადთა რაოდენობა შეადგენს 683 გრამს 1მ² ნავთობპროდუქტებით და­ბინ­ძუ­რე­ბუ­ლი ფართობიდან, 12 საათის განმავლობაში აორ­თქლებისას – 1076 გ/მ² , 18 საათის განმავლობაში აორ­თქლებისას – 1331 გ/მ² , 24 საათის განმავლობაში აორთქლებისას – 1510 გ/მ² , 36 საათის განმავლობაში აორთქლებისას – 1746 გ/მ² , 36 საათზე მეტი დროის განმავლობაში აორთქლებისას – 2068 გ/მ² ;

ბ) +20⁰ C და ზევით ჰაერის ტემპერატურისას დაღ­ვრილი ნავთობპროდუქტების 6 საათის განმავლობაში აორ­თქლებისას გაფრქვეულ ნახშირწყალბადთა რაო­დენო­ბა შეადგენს 1552 გრამს 1 მ² ნავთობპროდუქ­ტებით დაბინძურებული ფართობიდან, 12 საათის გან­მავ­ლობაში აორთქლებისას – 1926 გ/მ² , 18 საათის განმავლობაში აორთქლებისას – 2094 გ/მ² , 24 საათის განმავლობაში აორთქლებისას – 2189 გ/მ² , 24 საათზე მეტი დროის განმავლობაში აორთქლებისას – 2291 გ/მ² .

9. ნავთობპროდუქტების თავისუფალი წვისას გაფ­რქვეუ­ლი მავნე ნივთიერებათა მასა იანგარიშება ფორ­მულით:

 

ა) სადაც:

ა.ა) M_i – არის გაფრქვეული i-ური მავნე ნივთიე­რების მასა, კგ;

ა.ბ) _Ki – არის გაფრქვეული i-ური მავნე ნივთიე­რების გაფრქვევის ხვედრითი კოეფიციენტი, კგ/კგ (დანართი 2);

ა.გ) K_j – არის გაფრქვეული j-ური ნავთობპრო­დუქტის წვის სისრულის კოეფიციენტი (წყლის ზედა­პირ­ზე წვისას K_j=0,9, ხმელეთზე წვისას K_j=1);

ა.დ) Q – არის დამწვარი ნავთობპროდუქტის მასა, კგ.

10. მავნე ნივთიერებათა ფაქტობრივი გაფრქვევების რაოდენობა დგინდება ინსტრუმენტული ან საანგარიშო მეთოდების გამოყენებით. საწარმოდან ატმოსფერულ ჰაერში გაფრქვევების ფაქტობრივი რაოდენობის დადგენა ხორციელდება გაფრქვევების ფაქტობრივი რაოდენობის განსაზღვრის ინსტრუმენტული მეთოდის საფუძველზე სპეციალური გამზომ-საკონტროლო აპარა­ტუ­რის გამოყე­ნებით, ხოლო გაფრქვევების ფაქტობრივი რაოდე­ნობის განსაზღვრის საანგარიშო მეთოდის საფუძ­ველია საწარმოდან ტექნოლოგიური პროცესების მიხედ­ვით ატმოსფერულ ჰაერში გაფრქვევების ფაქტობ­რივი რაოდენობის დადგენა საანგარიშო მეთოდიკის გამოყე­ნებით.

11. ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ზენორ­მული (ზელიმიტური) გაფრქვევების შედეგად გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებელი თანხების ოდენობა იანგარიშება ამ მეთოდიკის დანართი 1-ის შესაბამისად.

12. გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზიანი დგება უკიდურესად საშიში ზენორმული (ზელიმი­ტური) გაფრქვევის შემთხვევაში.

    მუხლი 3. მიწების დაბინძურების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების დაბინძურე­ბით გამოწვეული გარემოზე მიყენებული ზიანის გაანგარიშების საფუძველს წარმოადგენს სასოფლო-სამეურნეო ბრუნვიდან ამოღებული სავარგულების სანაცვლო ახალი მიწების ათვისების საბაზისო ნორმატივი – N, რომელიც რეგლამენტირებულია „სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის არასასოფ­ლო-სამეურნეო მიზნით გამოყოფისას სანაცვლო მიწის ათვისების ღირებულებისა და მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შესახებ“ საქართველოს კანონით.

2. ქალაქებსა და მჭიდროდ დასახლებულ პუნქტებში არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწების დაბინძურების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების დროს ამ მუხლის მე-5 პუნქტში მოყვანილ ფორმულა (1)-ში N-ის მნიშვნელობად აიღება 14286 ლარი, ხოლო სხვა არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწების დაბინძურების შემთხვევაში საბაზისო ნორმატივად აიღება 2857,2 ლარი.

3. მიწებზე დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჯამური ზემოქმედების დროს გამოიყენება ტერიტორიის ეკოლო­გიუ­რი კოეფიციენტი – E. დაცული ტერიტორიის მიწების დაბინძურების შემთხვევაში კოეფიციენტი ტოლია 2-ის, ხოლო ქალაქებისა და დასახლებული პუნქტებისათვის – 1,5-ის.

4. იმ შემთხვევაში, თუ მიწების დაბინძურება გამო­წვეულია ერთზე მეტი საშიში ნივთიერებით, ზიანის დაან­გარიშება ხდება იმ საშიში ნივთიერების მიხედვით, რომლის დაბინძურების დონის მაჩვენებელი ყველაზე მაღალია (დანართი №4).

5. მიწების დაბინძურების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანი განისაზღვრება შემდეგი ფორმულის მიხედვით:

 

V = N x S x E x K x H x A (1)

 

ა) სადაც:

ა.ა) V – არის გარემოზე მიყენებული ზიანის ოდენობა, ლარებში;

ა.ბ) N – არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულებით გამოყოფილი სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებისა და სხვა მიწების ნაცვლად ახალი მიწების ათვისების ღი­რე­ბულების საბაზისო ნორმატივი, ლარებში (დანარ­თი №3);

ა.გ) S – დაბინძურებული მიწის ფართობი ჰა;

ა.დ) E – ტერიტორიის ეკოლოგიური კოეფიციენტი (დანართი №6);

ა.ე) K – მიწის დაბინძურების დონეზე (ხარისხზე) დამოკიდებული გადასაყვანი კოეფიციენტი, რომელიც იანგარიშება ლაბორატორიული ანალიზისა და დანარ­თი №4-ის მიხედვით;

ა.ვ) H – ნიადაგის დაბინძურების სიღრმის მიხედვით გადასაყვანი კოეფიციენტი (დანართი №5);

ა.ზ) A – დაბინძურებული მიწის აღდგენის პერიოდის (დროის) ხანგრძლივობაზე დამოკიდებულე­ბის გადასაანგარიშებელი კოეფიციენტი (დანართი №7).

6. იმ შემთხვევაში, თუ მიწის დამაბინძურებელი ნივთიერებები არ არის შეტანილი №3 დანართში ზიანი გაიანგარიშება მე-3 მუხლის მე-5 პუნქტში მოყვანილ ფორმულა (1)-ით, ხოლო K-ს მნიშვნელო­ბად აიღება ამავე დანართის მიხედვით L-კოეფიციენტი, რომლის მნიშვნელობა იანგარიშება ფორმულა (2)-ით:

L =  C_{ფაქტობრივი}            (2)

         C_{ფონური}

 

ა) სადაც:

ა.ა) C_{ფაქტობრივი} – არის დამაბინძურებელი ნივთიერების ფაქ­ტობრივი შემცველობა ნიადაგში;

ა.ბ) C_{ფონური} – დამაბინძურებელი ნივთიერების ფო­ნური შემცველობა ნიადაგში.

8. მიწაში დამაბინძურებელი ნივთიერებების ფონური შემცველობის ქვეშ იგულისხმება მათი შემცველობა მიმდებარე ტერიტორიაზე, რომელიც არ განიცდის ტექნოგენურ დატვირთვას.

9. ნარჩენებით მიწების დაბინძურებისას გარემოზე მიყენებული ზიანი განისაზღვრება ფორმულით:

 

V= Gx M x E x A x 25 (3)

 

ა) სადაც:

ა.ა) G – არის 1 ტონა (მ³) ნარჩენით მიწის დაბინძურების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ნორმატივი, ლარებში (დანართი №8);

ა.ბ) M – ნარჩენის რაოდენობა, ტონა (მ³);

ა.გ) E – ტერიტორიის ეკოლოგიური კოეფიციენტი (დანართი №6);

ა.დ) A – დაბინძურებული მიწის აღდგენის პერიო­დის (დროის) ხანგრძლივობაზე დამოკიდებულების გადასაანგარიშებელი კოეფიციენტი (დანართი №7);

ა.ე) 25 – გარემოსათვის მიყენებული ზიანის ასამაღ­ლე­ბე­ლი კოეფიციენტი.

10. მიწების დაბინძურების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზიანი განისაზღვრება ორმოცდაათი ათასი (50000) ლარითა და მის ზევით.

    მუხლი 4. მიწების დეგრადაციის შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. მიწების დეგრადაციის ხარისხის შესაფასებლად გამოიყენება ინდიკატური მაჩვენებლები №9 დანართის შესაბამისად.

2. ნიადაგების დეგრადაციის თითოეული ინდიკატური მაჩვენებელი ხასიათდება ხუთი ხარისხით:

ა) 0 – არადეგრადირებული (დაურღვეველი);

ბ) 1 – სუსტად დეგრადირებული;

გ) 2 – საშუალოდ დეგრადირებული;

დ) 3 – ძლიერად დეგრადირებული;

ე) 4 – ძალზე ძლიერად დეგრადირებული (დარღვეუ­ლი).

3. თუ არსებობს ნიადაგის დეგრადაციის ხარისხის შეფასების ორი ან მეტი განსხვავებული ინდიკატური მაჩვენებელი, მაშინ აიღება ის მაჩვენებელი, რომლის დეგრადაციის ხარისხი უფრო მაღალია.

4. მიწების დეგრადაციით გამოწვეული გარემოზე მიყენებული ზიანის გაანგარიშების საფუძველს წარმოად­გენს სასოფლო-სამეურნეო ბრუნვიდან ამოღებული დეგრადირებული სავარგულების სანაცვლო ახალი მიწე­ბის ათვისების საბაზისო ნორმატივი N, რომელიც რეგლამენტირებულია „სასოფლო-სამეურნეო დანიშნუ­ლე­ბის მიწის არასასოფლო-სამეურნეო მიზნით გამოყო­ფისას სანაცვლო მიწის ათვისების ღირებულებისა და მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შესახებ“ საქართველოს კანონით.

5. მიწების დეგრადაციის ხარისხის ცვლილებების გათვალისწინებით ზიანის რაოდენობის განსაზღვრი­სათვის გამოიყენება გადასაყვანი D კოეფიციენტი.

6. დაცული ტერიტორიის, ისტორიულ-კულტურუ­ლი დანიშნულების, რეკრეაციული დანიშნულების მიწების ფარგლებში დეგრადაციის შემთხვევაში დეგრა­დაციის ხარისხის ცვლილებების გადასაყვანი კოეფი­ციენ­ტის (D) ნაცვლად დგინდება შემდეგი მნიშვნე­ლობები:

ა) ნაკრძალების მიწების დეგრადაციის შემთხვევა­ში – 3,0;

ბ) სხვა დაცული ტერიტორიის მიწების დეგრადაციის შემთხვევაში – 2,5;

გ) ისტორიულ-კულტურული დანიშნულების მიწის დეგრადაციის შემთხვევაში – 2,0;

დ) რეკრეაციული დანიშნულების მიწის დეგრადა­ციის შემთხვევაში – 1,5;

ე) სხვა მიწების დეგრადაციის შემთხვევაში – 1,0.

7. ტერიტორიის ეკოლოგიური კოეფიციენტი (E) შემოღებულია მიწების დეგრადაციით ეკოლოგიურ მდგომარეობაზე ჯამური ზემოქმედების აღრიცხვი­სათვის.

8. სასოფლო-სამეურნეო მიწების აღდგენის დრო დგინდება მიწათმოწყობის პროექტით და ფორმულაში შეიყვანება გადაანგარიშების კოეფიციენტი (A), რომე­ლიც განსაზღვრავს სასოფლო-სამეურნეო დანიშნუ­ლების ნიადაგის აღდგენის პერიოდს.

9. დეგრადირებული მიწების ყოველი კონტური­სათვის ზიანის რაოდენობა გაიანგარიშება შემდეგი ფორ­­მულით:

 

V = N xS x D x E x A

 

ა) სადაც:

ა.ა) V – არის მიწების დეგრადაციის შედეგად გარემოზე მიყენებული ზიანის ოდენობა, ლარებში;

ა.ბ) N – სასოფლო-სამეურნეო ბრუნვიდან ამოღებუ­ლი სავარგულების სანაცვლო ახალი მიწების ათვისების საბაზისო ნორმატივი, ლარებში (დანართი №3);

ა.გ) S – დეგრადირებული ნიადაგების ფართობი (ჰა);

ა.დ) D – მიწების დეგრადაციის ხარისხზე დამოკი­დებული კოეფიციენტი (დანართი №9);

ა.ე) E – ტერიტორიის ეკოლოგიური კოეფიციენტი (დანართი №6);

ა.ვ) A – მიწის აღდგენის პერიოდის (დროის) ხანგრძლივობაზე დამოკიდებულების გადასაანგარიშებე­ლი კოეფიციენტი (დანართი №7);

10. მიწების დეგრადაციის შედეგად გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზიანი განისაზღვრება ორმოცდაათი ათასი (50000) ლარისა და მის ზევით.

    მუხლი 5. ტყის რესურსებზე უკანონო ქმედებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. სახელმწიფო ტყის ფონდის მცენარეული რესურ­სებისათვის მიყენებული ზიანი გაიანგარიშება ამ მეთო­დიკის დანართი 10-ის მიხედვით.

2. ზეზე მდგომი ხის უკანონოდ მოჭრის შედეგად მიყენებული ზიანის გაანგარიშება ყველა სანიხრე თანრიგში ხდება პირველი სანიხრე თანრიგით.

3. დაცული ტერიტორიების კატეგორიებზე უკანონო ქმედების შედეგად გამოწვეული ზიანის ოდენობის დაანგარიშება ხდება დანართ 10-ში მოცემული თანხის ორმაგი ოდენობით.

4. იმ შემთხვევაში, თუ შეუძლებელია უკანონო ტყითმოსარგებლისაგან უკანონოდ მოპოვებული მერქნის ჩამორთმევა, და როცა ამ მერქნის რაოდენობა (მოცულობა) ცნობილია, გაანგარიშებულ ზიანის თანხას ემატება ზეზეური ხის გადასახდელი ნიხრის ერთმაგი ოდენობა.

5. იმ შემთხვევაში, თუ უკანონოდ მოპოვებული (მოჭრილი) ხე-ტყე სამართალდარღვევის ადგილიდან წაღებულია და შეუძლებელია ხის ტაქსაციური დიამეტ­რის დადგენა, მაშინ ტაქსაციური დიამეტრის დასადგენად გამოიყენება ფესვის ყელის და ტაქსაციური დიამეტრის ურთიერთდამოკიდებულების გამოსახულება, რომელიც გაიანგარიშება შესაბამისი ცხრილებით ან ფორმულით. ანალოგიურად, თუ უკანონოდ მოპოვებუ­ლი (მოჭრილი) ხე-ტყე წაღებულია, მისი კატეგორიის დადგენა (სამა­სალე, საშეშე) ხდება ჯირკის მდგომარეო­ბიდან გამომდინარე: – საშეშედ ჩაითვლება მერქანი, ჯირკის გადა­ნაჭერზე ხმობის ან ფაუტიანობის ნიშნების არ­სებობისას, სხვა შემთხვევაში მერქანი ჩაითვლება სამა­სალედ.

6. საქართველოს წითელ ნუსხაში შეტანილ სახეო­ბებზე უკანონო ქმედებების შედეგად გამოწვეული ზიანი იანგარიშება ამ მეთოდიკით დადგენილი მაჩვენებლის ორმაგი ოდენობით;

7. გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზიანი განისაზღვრება ხუთი ათასი (5000) ლარით და ზევით.

    მუხლი 6. საქართველოს დედაქალაქში, სხვა ქალაქებში, რაიონულ ცენტრებსა და დაბებში არსებული მწვანე ნარგავების დაზიანებით, მოჭრით ან განადგურებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. მწვანე ნარგავის სახეობისა და დიამეტრის მიხედვით განისაზღვრება მისი აღდგენითი ღირებულება ლარებში.

2. დიამეტრი იზომება მიწის ზედაპირიდან 10 სმ-ის სიმაღლეზე.

3. I ჯგუფს განეკუთვნება: მუხა – ყველა სახეობის, ცხენისწაბლი, იფანი, ცაცხვი, ძელქვა, ნეკერჩხალი (გარდა იფან-ფოთოლასი), აბრეშუმა აკაცია, სოფორი, მაკლურა, მაგნოლია – ყველა სახეობის, ევკომია, პალმა, კაკალი, კეთილშობილი დაფნა, წაბლი, წიფელი, საკმლის ხე, ჩვეულებრივი და კოლხური ჯონჯოლი, ქართული თხილი, შიშველი აკაკი, თუთა – ყველა სახეობის, თელა – ყველა სახეობის, ქაცვი – აღდგენითი ღირებულება განისაზღვრება დანართი 11-ის შესაბამი­სად.

4. II ჯგუფს განეკუთვნება: ჭადარი, ნეკერჩხალი (იფან-ფოთოლა), რცხილა, ჯაგრხცილა, აკაცია, გლედიჩია, არდავანი, არყის ხე, საპნის ხე, კატაპლა, კუნელი, ვერხვი – ყველა სახეობის, მურყანი, ტირიფი, ნუში, ალვის ხე – აღდგენითი ღირებულებები განისაზ­ღვრება დანართი 11-ის შესაბამისად;

5. III ჯგუფს განეკუთვნება: უთხოვარი, კედა­რი – ყვე­ლა სახეობის, ფიჭვი –ყველა სახეობის, კვიპარო­სი – ყველა სახეობის, ცრუცუგა, სოჭი, ნაძვი – ყველა სახეობის, კრიპტომერია, სექვოია – აღდგენითი ღირე­ბულებები განისაზღრება №11 დანართის შესაბამისად;

6. IV ჯგუფს განეკუთვნება: მსხალი, ვაშლი, ბალი, ატამი, გარგარი, ალუბალი, ქლიავი, ლეღვი, შინდი, ტყემალი, ხურმა – ყველა სახეობის, ნუში, კვრინჩხი, ზღმარტლი – აღდგენითი ღირებულებები განისაზღვ­რება დანართი 11-ის შესაბამისად;

7. V ჯგუფს განეკუთვნება: ღვია, ტუია, წყავი, ჭყორი, მაჰონია, მარადმწვანე კოწახური, იუკა დიდებუ­ლი, ბზა – ყველა სახეობის, ჩიტავაშლა, ვაზი – ყველა სახეობის, იასამანი, შინდანწლა, სურო – ყველა სახეობის, გრაკლა, თრიმლი, ფშატი, ვარდი – ყველა სახეობის, იაპონური კომში, ბროწეული, დეიცია, ბუდლეია, ხე-ტუხტი, გლიცინია, ამპელოფსისი, პართენოცესუსი, ჩინური ვისტარია, ირმის რქა, ბიოტა, კვიდო – ყველა სახეობის, ოქროწვიმა, კურდღლის ცოცხი და სხვა – აღდგენითი ღირებულებები განისაზ­ღვრება დანართი 11-ის შესაბამისად.

8. ქ. თბილისის საზღვრებად ითვლება თბილისის პერსპექტიული განვითარების მოქმედი გენერალური გეგმის შესაბამისად დადგენილი საზღვრები; მიმდებარე ტერიტორიად ითვლება ქ. თბილისისათვის – ადმინის­ტრა­ციული საზღვრიდან 7-კილომეტრიანი ზოლი, ქალაქებისათვის: ბათუმი, სოხუმი, ქუთაისი, რუსთავი, ფოთი, გორი, თელავი – 5-კილომეტრიანი ზოლი, ხო­ლო სხვა დასახლებული პუნქტებისათვის – 3-კი­ლო­მეტრიანი ზოლი.

9. საქართველოს ქალაქებსა და რაიონული ცენ­ტრების საზღვრებში და მათ მიმდებარე ტერიტორიებზე არსებული მწვანე ნარგავები მათი ადგილმდებარეობის მნიშვნელობიდან გამომდინარე იყოფა სამ კატეგორიად.

ა) პირველ კატეგორიას განეკუთვნება:

ა.ა) ბაღების, პარკების და სკვერების ნარგავები;

ა.ბ) ქალაქის ან რაიონული ცენტრის ისტორიულ ნაწილში არსებული ნარგავები;

ა.გ) პროსპექტების, გზატკეცილების, ცალკეული მაგისტრალებისა და ქუჩების ნარგავები;

ა.დ) ნარგავები, რომლებსაც განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვთ როგორც ნიადაგდამცავებსა და წყალ­მარე­გუ­ლირებლებს;

ბ) მეორე კატეგორიას განეკუთვნება საბავშო ბაღების, სკოლების, საავადმყოფოების და ფაბრიკა-ქარხნების ტერიტორიებზე არსებული სპეციალური დანიშნუ­ლებისა და შეზღუდული სარგებლობის ნარგავები;

გ) მესამე კატეგორიას განეკუთვნება ნარგავები, რომ­ლებიც არ შედიან პირველ და მეორე კატეგო­რიებში.

10. პირველი, მეორე და მესამე კატეგორიების მიხედვით დგინდება შესაბამისი შემასწორებელი კოეფი­ციენტები 2, 1,5 და 1, რომლებზეც მრავლდება აღ­დგე­ნითი ღირებულების თანხის ორმაგი ოდენობა და გამოითვლება მწვანე ნარგავების დაზიანების, მოჭრის, განადგურებისა და ამოძირკვის შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის ოდენობა.

11. წიწვოვან სახეობათა ხე-მცენარეების ისეთი დაზიანების შემთხვევაში, რომელიც აქვეითებს მათ დეკორატიულ ღირებულებას და იწვევს ხე-მცენარეების შემდგომი ზრდის შეჩერებას, ზიანის ოდენობა შეესაბა­მება აღდგენითი ღირებულების თანხის 50%-ს.

12. ქ. თბილისში და მისი საზღვრებიდან შვიდკი­ლო­­მეტ­რიან ზოლში კერძო საკუთრებაში არსებულ მიწის ფართობზე ხე-მცენარეების (გარდა ხილ-კენკრო­ვანი სახეობებისა) უნებართვო განადგურების შემთხვე­ვაში ზიანის ოდენობა განისაზღვრება აღდგე­ნითი ღირე­ბუ­ლების თანხის მესამე კატეგორიისათვის დაწესებულ შემასწორებელ კოეფიციენტზე გამრავ­ლებით.

13. გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზიანი განისაზღვრება ხუთი ათასი (5000) ლარით და ზევით.

    მუხლი 7. თევზის მარაგსა და სხვა ჰიდრობიონტებზე მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. უკანონო თევზჭერით და სხვა ჰიდრობიონტების მოპოვებით გამოწვეული ზიანი განისაზღვრება ფორმულით:

N₁= N₂ X P

ა) სადაც:

ა.ა) N₁ – არის უკანონო თევზჭერით და სხვა ჰიდრობიონტების მოპოვებით გამოწვეული ზიანი ლარებში;

ა.ბ) N₂ – უკანონო თევზჭერით და სხვა ჰიდრობიონ­ტების მოპოვებით მიყენებული ზიანის ოდენობა ერთ კილოგრამზე, ლარებში (№12 დანართის მიხედვით);

ა.გ) P – მოპოვებული რესურსის რაოდენობა, კილოგრამებში;

ბ) გაანგარიშება ყველა სახეობაზე, რომლებიც ფაქტობრივად არის მოპოვებული, ხდება ცალ-ცალკე და შემდეგ იკრიბება.

2. მავნე ზემოქმედების შედეგად შთამომავლობის დანაკარგით გამოწვეული მოსალოდნელი ზიანის ოდე­ნო­ბა იანგარიშება შემდეგი ფორმულით:

ა) სადაც,

ა.ა)– შთამომავლობის დანაკარგით გამოწვეული მოსალოდნელი ზიანი ლარებში;

 – უკანონოდ მოპოვებული და/ან დაღუპული თევზის რაოდენობა ცალებში;

 – ქვირითობის საშუალო ნაყოფიერება თითეული სახეობისათვის;

 – ქვირითისაგან მიღებული თევზის კვლავწარმოების კოეფიციენტი %-ში;

 – მწარმოებლის საშუალო წონა, კგ-ში;

 – პოპულაციაში მდედრი ინდივიდების სტატისტიკური წილი, %;

 – ქვირითობის ჯერადობა სიცოცხლის განმავლობაში;

 – ერთი კგ. თევზის ბუნებრივი რესურსის მოსაკრებელი, ლარებში;

3. მავნე ზემოქმედება წყალმცენარეებზე იანგარიშება შემდეგი ფორმულით:

 

N₃ = pz

 

ა) სადაც:

ა.ა) N₃ – მცენარეების დაღუპვით გამოწვეული ზიანი, ლარებში;

ა.ბ) p– დაღუპული მცენარეების ბიომასა, კგ-ში;

ა.გ) z – 1 კგ მცენარეთა ბიომასის ღირებულება ლარებში (გაანგარიშების დროისათვის).

4. წყალამღებ მოწყობილობაში მოხვედრილი თევზების საერთო რაოდენობა საანგარიშო პერიოდში, განისაზღვრება შემდეგი ფორმულით:

ა) სადაც:

ა.ა) K – დროის გარკვეულ მონაკვეთში არხში მოხვედრილი თევზის რაოდენობა, ცალობით;

ა.ბ) S_k– არხის ფართობი განივ კვეთაში, მ²;

ა.გ) S_l – „მახე-ბადის“ სარკმლის ფართობი, მ²;

ა.დ) n – „მახე-ბადეში“ მოხვედრილი თევზების რაოდენობა, ცალობით, დროის ერთეულში;

ა.ე) M – ფაქტორის მოქმედების ხანგრძლივობა, დროის ერთეულში.

ბ) არხის ფართობი განივ კვეთაში იანგარიშება ფორმულით:

S_k=

სადაც,  მილის დიამეტრია, π კონსტანტა = 3,14. წყლის სამკუთხედი დინებისას შ_კ=Lჰ სადაც  წყლის დინების სიგანეა, – მისი სიღრმე.

გ) ტრაპეციული წყლის დინებისას . სადაც, L₁ და  წყლის დინების სიგანეა ფსკერისაკენ და ზედაპირისკენ,  მისი სიღრმე.

დ) თუ გვხვდება წყლის დინების რთული ფორმა, მაშინ ცოცხალი დინების ფართობის განსაზღვრისათვის აუცილებელია ჰიდროლოგიური კვეთით გადაღების ჩატარება.

5. თევზებისათვის, უხერხემლოებისათვის, აგრეთვე წყლის მცენარეებისათვის აღწარმოების პირობების გაუარესებით გამოწვეული მავნე ზემოქმედება გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულით:

A = S (B- B1)Z

ა) სადაც:

ა.ა) A – აღწარმოების პირობების გაუარესებით გამოწვეული ზემოქმედება;

ა.ბ) S – ფართობი, რომელზედაც მოქმედებს არახელსაყრელი ფაქტორი;

ა.გ) B – მოცემული ფართობის ბიოპროდუქტიულობა ზემოქმედების შედეგად პირობების გაუარესებამდე (კგ/ჰა);

ა.დ) B₁ – მოცემული ფართობის ბიოპროდუქტიულობა პირობების გაუარესების შემდეგ, (კგ/ჰა);

ა.ე) Z – სახეობის ან ბიომასის ერთი კგ-ის ღირებულება, ლარებში;

6. თევზებსა და სხვა ჰიდრობიონტებზე მიყენებული ზიანის გაანგარიშების ფორმულებში რესურსის ღირებულებად გამოიყენება „ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლების შესახებ“ საქარ­თვე­ლოს კანონით (29.12.04 წ. №946-რს) დადგენი­ლი რესურსის მოსაკრებლის 100-მაგი ოდენობა.

7. საქართველოს წითელ ნუსხაში შეტანილ სახეო­ბებზე ზიანის თანხა ხუთმაგდება.

8. გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზია­ნი განისაზღვრება ხუთი ათასი (5000) ლარით და ზევით.

    მუხლი 8. ცხოველთა სამყაროს ობიექტების უკანონოდ მოპოვებით გარემოზე მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. ცხოველთა სამყაროს ობიექტების უკანონოდ მოპოვებით გარემოზე მიყენებული ზიანი იანგარიშება დანართი 13-ის მიხედვით.

2. საქართველოს წითელ ნუსხაში შეტანილ სახეო­ბებზე ზიანის თანხა ხუთმაგდება.

3. გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზიანი განისაზღვრება ხუთი ათასი (5000) ლარით და ზევით.

    მუხლი 9. წიაღით სარგებლობისას გარემოზე მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. ყველა სახეობის სასარგებლო წიაღისეულის უკანონო მოპოვებით მიყენებული ზიანის გაანგარიშე­ბისას კონკრეტული მოპოვებული სასარგებლო წია­ღი­­სეულის ერთეულის ღირებულება განისაზ­ღვრება „ბუნებრივი რესურსების სარგებლობისათვის მოსაკ­რებ­ლის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-5 მუხ­ლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის – „წიაღით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის ოდენობის შესა­ხებ“ და ამავე კანონის მე-8 მუხლის მე-2 პუნქტის სამართლებრივი ნორმების საფუძველზე წიაღის უბნისათვის მიყენებული ზიანის შედეგად წიაღით სარგებ­ლობისათვის მოსაკრებლის მაკორექტირებელი კოეფიციენტის (C=100) გათვალისწინებით.

2. წიაღით სარგებლობისას საქართველოს საკანონ­მდებლო ნორმების დარღვევის შედეგად გარემოზე მიყენებული ზიანი შეიძლება გამოწვეულ იქნეს ყველა სახეობის სასარგებლო წიაღისეულით და მიწისქვეშა სიცარიელეებით (სივრცით) ულიცენზიოდ სარგებ­ლო­ბით და ლიცენზიის პირობების დარღვევით.

3. წიაღით სარგებლობის სამართლებრივი ნორ­მების დარღვევითა და სასარგებლო წიაღისეუ­ლის უნებართვოდ (ლიცენზიის გარეშე) მოპოვებით გარემოსათვის მიყენებული მნიშვნელოვანი ზიანი განისაზღვროს 100 000 (ასი ათასი) და მეტი ლარის ოდენობით.

4. წიაღის უბანზე წიაღით სარგებლობის სამარ­თლებრივი ნორმების დარღვევის, ასევე ბუნებრივი ან ტექნოგენური ფაქტორების ზემოქმედებით გამოწ­ვეული სტიქიური უბედურებების შედეგად სასარ­გებლო წიაღისეულის საბადოებზე და გამოვლინე­ბებზე შეუქცევადი ბუნებრივი პროცესების განვითარე­ბის შემთხვევაში, რამაც გამოიწვია მიწისქვეშა წყლების დაშრეტა ან/და სხვა სასარგებლო წიაღი­სეულის საბადოების და გამოვლინებების გაუვარ­გისება (მოსპობა), გარემოსათვის მიყენებული ზიანის ოდენობის დადგენა ხორციელდება „გარემოზე მიყენებული ზიანის დამდგენი კომისიის მიერ“, რომე­ლიც სპეციალურად იქმნება საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების მინისტრის გადაწყვეტილებით.

5. სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვება ბუნებრი­ვი და ტექნოგენური საბადოების და გამოვლინების უბნებზე ულიცენზიოდ ან ლიცენზიის პირობებით გათვალისწინებული მარაგების საერთო რაოდენობაზე მეტი მოცულობით მოპოვება წარმოადგენს წიაღით უკანონო სარგებლობას.

6. ლიცენზიის პირობების დარღვევით ყველა ტიპის მყარი სასარგებლო წიაღისეულის უკანონო მოპოვებისას გარემოზე მიყენებული ზიანის გაანგარი­შე­ბის დროს მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული:

ა) ლიცენზიის პირობების დარღვევით განსაზ­ღვრულ­ზე მეტი მყარი სასარ­გებ­ლო წიაღისეულის მოპოვების მოცულობა შესაბამის ზომის ერთეუ­ლებ­ში;

ბ) კონკრეტული მყარი სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლობისათვის დადგენილი მოსაკრებლის ოდე­ნო­ბა ლარებში.

7. ამ მუხლის მე-6 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში გარემოზე მიყენებული ზიანი (დანაკლისი) იანგარიშება შემდეგი ფორმულით:

 

P _მ.წ. = Q _მ.წ. x K₁ x C _მყ. [1]

 

ა) სადაც:

ა.ა) Q _მ.წ. – არის ლიცენზიის პირობების დარღვევით განსაზღვრულზე მეტი კონკრეტული მყარი სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების მოცულობა შესაბამის ზომის ერთეულებში;

ა.ბ) K₁ – არის კონკრეტული მყარი სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლობი­სათვის დადგენილი მოსაკ­რებ­ლის ოდენობა ლარებში;

ა.გ) C _მყ. – არის წიაღის უბნისათვის მიყენებული ზიანის შედეგად კონკრეტული მყარი სასარგებლო წია­ღისეულის სარგებლობისათვის დადგენილი მოსაკ­რებ­ლის მაკორექტირებელი კოეფიციენტი (C _მყ. = 100).

8. კონკრეტული მყარი სასარგებლო წიაღისეულით სარგებლობის პრო­ცეს­ში, როგორც მიწისზედა, ასევე მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუშაო­ების ჩატარე­ბის დროს სალიცენზიო პირობების დარღვევისას, სასარ­გებლო წიაღისეულის დადგენილი მოცულობის დანაკლისის გარდა, შეიძლება ადგილი ჰქონდეს გარემოზე მავნე ზემოქმედებას. ამ შემთხვევაში მიყენე­ბული ზიანის გაანგარიშებისას დადგენილი უნდა იქნეს ზიანის გამომწვევი კონკრეტული მიზეზები, მი­სი მოცულობა და აღსადგენი ხარჯები.

9. მყარი სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლო­ბის პროცესში „წიაღის შესახებ“ საქართველოს კანონის, სხვა საკანონმდებლო აქტების, სამართლებ­რივი ნორმების, ტექნიკური რეგლამენტების, ასევე მოქმედი სტანდარტების, სხვა ნორმატიული დოკუმენ­ტების მოთხოვნების დარღვევით გარემოზე მიყენებუ­ლი ზიანის ტიპური დამახასიათებელი მაჩვენებ­ლებია:

ა) მიწისზედა და მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუშაოების პროცესში ტექნიკური რეგლამენტების, მოქმედი სტანდარტების, ნორმების და წესების მოთხოვნების დარღვევა, რამაც გამოიწვია მყარი სასარგებლო წიაღისეულის ხარისხობრივი პარამეტ­რე­ბის გაუარესება ან გაუვარგი­სება;

ბ) არამადნეულ ბუნებრივ საბადოებზე, სამშენებლო მასალებზე და, კერძოდ, ინერტულ მასალებზე მდინარის კალაპოტში სამთომოპოვებითი სამუშაოების ჩატარე­ბის სავალდებულო საპროექტო და სალიცენზიო მოთხოვნების დარღვევა, რამაც გამოიწვია მდინარის კალა­პოტის და ჰიდროტექნიკური ნაგებობის (კაშხალი, ხიდი, საყრდენი კედელი და ა.შ.) მდგრადობის მოშლა. ასევე, ჭალისზედა ტერასაზე მდინარის კალაპოტიდან 50 მეტრის მანძილზე ინერტული მასალის მოპოვების შედეგად მიწის ფართობისა და ნიადაგის დაბინძურება-გაუვარგისება;

გ) მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუშაოების ჩატარებისას სხვადასხვა დანიშნულების მიწისქვეშა ნაგებობების ლიკვიდაცია.

10. მყარი სასარგებლო წიაღისეულის საბადოებზე წიაღით სარგებლობის პროცესში მე-10 პუნქტში მოყვანილი, სხვა ანალოგიური სალიცენზიო პირობე­ბის დარღვევისას გარემოზე მიყენებული ზიანი გაანგა­რიშებული უნდა იქნეს თითოეულ კონკრეტულ საბადოზე და თითოეული კონკრეტული შემთხვევი­სათ­ვის ცალ-ცალკე, ხოლო მე-10 პუნქტში მოყვანი­ლი გარემოზე მიყენებული ზიანის ტიპიური დამახასია­თე­ბელი მაჩვენებლების მიხედვით გარემოზე მიყენე­ბული ზიანის განზოგადებული მაჩვენებელი იანგა­რიშება შემდეგი ფორმულებით:

ა) მიწისზედა სამთო მოპოვებითი სამუშაოების ჩატარების დროს:

 

P_გ= Q_ტ..xK₁xC_მ.ყ.+Q_ს.ტ.+Q_მ.ფ.xK₂+Q_კალ+Q_ჰ+Q_ტ.ფ.xK₃+Q_მ.ზ.ნ. [2]

 

ბ) მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუშაოების ჩატარების დროს

 

P’_გ= Q¹_ტ..xK₁xC_მ.ყ.+Q¹_ს.ტ.+Q_მ.ფ.xK₂+Q_მ.ქ.ნ.+Q_მ.ზ.ნ. [3]

 

ა) სადაც:

ა.ა) P_გ და P’_გ – არის მიწისზედა და მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუ­შა­ო­ე­ბის პროცესში გარემოზე მიყენებული ზიანის ოდენობა ლარებში;

ა.ბ) Q_ტ და Q1_ტ – არის მიწისზედა და მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუ­შა­ო­ე­ბის პროცესში ტექნიკური რეგლამენტების, მოქმედი სტანდარტების, ნორმების და წესების დარღვევის შედეგად მყარი სასარგებლო წიაღი­სეულის ხარისხობრივი პარამეტრების გაუარე­სების ან გაუვარგისების შედეგად მისი მოცულობა შესაბამის ზომის ერთეულებში;

ა.გ) K₁ – არის კონკრეტული მყარი სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლობი­სათვის „ბუნებრივი რე­სურ­­­სების მოსაკრებლების შესახებ” საქართველოს კანონით დადგენილი მოსაკრებლის ოდენობა ლარებში;

ა.დ) C _მყ. – არის წიაღის უბნისათვის მიყენებული ზიანის შედეგად კონკრეტული მყარი სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლობისათვის დადგენილი მოსაკ­რებ­ლის მაკორექტირებელი კოეფიციენტი (C_მყ. = 100);

ა.ე) Q_ს.ტ. – Q¹_ს.ტ. – სამთომოპოვებითი სამუშაოების პროცესში ტექნიკური რეგლამენტების, მოქმედი სტანდარტების, ნორმებისა და წესების დარღვევის შე­დეგად წარმოშობილი სტიქიური პროცესებით გარე­მო­ზე მიყენებული ზიანი;

ა.ვ) Q_მ.ფ. – არის მიწის მინაკუთვნის ფარგლებში გაუვარგისებული მიწის ფართბი, მ2;

ა.ზ) K₂ – არის გაუვარგისებული მიწის ფართო­ბის ერთეულის რეკუ­ლ­ტი­ვაციის ხარჯები, ლარებში;

ა.თ) Q_კალ – არის მდინარის კალაპოტის მდგრა­დობის აღსადგენი ხარჯები, ლა­რებში;

ა.ი) Q_ჰ – არის მდინარეზე არსებული კონკრე­ტული ჰიდროტექნიკური ნაგე­ბო­ბის მდგარდობის აღსადგენი ხარჯები, ლარებში;

ა.კ) Q_ტ.ფ. – არის მდინარის ჭალისზედა ტერასაზე გაუვარ­გისებული მიწის ფართობი, მ2;

ა.ლ) K₃ – არის მდინარის ჭალისზედა ტერასაზე გაუვარგისებული მიწის ფართობის ერთეულის სარე­კულ­ტივაციო ხარჯები, ლარებში;

ა.მ) Q_მ.ქ.ნ. – არის სხვადასხვა დანიშნულების ლიკვი­დირებული მიწისქვეშა ნაგებობის ნარჩენი ღირებულება დაზიანების (ლიკვიდაციის) მომენტში, ლარებში;

ა.ნ) Q_მ.ზ.ნ. – არის მიწისზედა და მიწისქვეშა სამთო­მოპოვებითი სამუშაოების ჩატარების შედეგად წიაღით სარგებლობის ობიექზე ან მიმდებარე ტერი­ტო­რიაზე განლაგებული დაზიანებული კონკრეტული შენობების და ნაგებობების აღსადგენი ხარჯები, ლარებში.

11. ზოგადად კონკრეტული მყარი სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლო­ბის სალიცენზიო პირობების სრული დარღვევის შედეგად, ანუ განსაზღვ­რულ­ზე მეტი კონკრეტული სასარგებლო წიაღისეულის მოპო­ვების და სარგებლობის პროცესში გარემოზე მიყენე­ბული ზიანის შედეგად, გარემოზე მიყენებული სრული ზიანი გაიანგარიშება პირველი და შესაბამისად ცალ-ცალკე მე-2 და მე-3 ფორმულების გაერთიანებით. ამ შემთხვევების დროს გარემოზე მიყენებული სრული ზიანის ფორმულები მიიღებენ შემდეგ სახეს:

 

ა) მიწისზედა სამთომოპოვებითი სამუშაოების ჩატარების დროს

 

P_ს.ზ.= Q _მ.წ.xK₁xC _მყ.+Q_ტ..xK₁xC_მ.ყ.+Q_ს.ტ.+Q_მ.ფ.xK₂+Q_კალ+Q_ჰ+Q_ტ.ფ.xK₃+Q_მ.ზ.ნ. [4]

 

ბ) მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუშაოების ჩატარების დროს

 

P’_ს.ზ.= Q¹ _მ.წ.ქ.xK₁xC _მყ.+Q¹_ტ..xK₁xC_მ.ყ.+Q¹_ს.ტ.+Q_მ.ფ.xK₂+Q_მ.ქ.ნ.+Q_მ.ზ.ნ. [5]

ა) სადაც:

ა.ა) P_ს.ზ. და P’_ს.ზ. – არის მყარი სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლობისას ლიცენზიის პირობე­ბის სრული დარღვევის შედეგად გარემოზე მიყენებუ­ლი ზიანი, ლარებში.

ა.ბ) მე-4 და მე-5 ფორმულებში მოყვანილ დანარჩე­ნი მაჩვენებლებს აქვთ იგივე მნიშვნელობა რაც მე-2 და მე-3 ფორმულებში.

12. სამთო მინაკუთვნის ფარგლებში ლიცენზიის პირობების დარღვევისას მიწისქვეშა წყლების და ნახ­შირორჟანგის უკანონო მოპოვებას შეიძლება ადგი­ლი ჰქონდეს ლიცენზიის პირობებით განსაზ­ღვრულ მოცულობაზე მეტი ოდენობის მოპოვების დროს. ამ შემთხვევაში, კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის და ნახშირორჟანგის დანაკლისი იანგარიშება სამთო მინა­კუთ­ვნის ფარგლებში მათი ფაქტობრივი სარგებლო­ბიდან (ხარჯებიდან გამომდინარე – წყლის და ნახში­რორჟანგის ხარჯსაზომი ხელსაწყოების მეშვეობით). ზიანი ასევე შეიძლება დადგენილ იქნეს უფლება­მოსილი ორგანოს მიერ უკანონოდ მოპოვებული კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის ან ნახშირორჟანგის სასაქონლო პროდუქციის მოცულობით.

13. ზოგადად მიწისქვეშა წყლების და ნახშირორ­ჟანგის უკანონო მოპოვებისას მიღებული ზიანის (დანაკ­ლისის) შედეგად მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული:

ა) სამთო მინაკუთვნის ფარგლებში ლიცენზიის პირობებით განსაზღვრულ­ზე მეტი კონკრეტული მიწის­ქვეშა წყლის და ნახშირორჟანგის მოპოვების მოცულობა შესაბამის ზომის ერთეულებში;

ბ) კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის და ნახშირორ­ჟანგის სარგებლობისათ­ვის დადგენილი მოსაკრებლის ოდენობა ლარებში.

14. ამ მუხლის მე-13 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევებში კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის და ნახშირორჟანგის უკანონო სარგებლობისას გარემო­სათვის მიყენებული ზიანი გამოისახება შემდეგი ფორმულებით:

Q_წყ.ზ. = Q _წყ. x K_1წყx C _წყ.          [6]

 

Q_CO2 = Q _CO2 x K_1CO2x C _CO2           [7]

ა) სადაც:

ა.ა) Q_წყ.ზ. და Q_CO2 – არის დადგენილ ვადებში ლიცენზიის პირობების დარღვე­ვით განსაზღვრულზე მეტი კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის და ნახშირორ­ჟან­გის მოპოვების მოცულობა შესაბამის ზომის ერთეულებში;

ა.ბ) K_1წყ და K_1CO2 – არის კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის და ნახშირორჟანგის სარგებლობისათვის დადგენილი მოსაკრებლის ოდენობა “ბუნებრივი რესურსების მოსაკრებლების შესახებ” საქართველოს კანონის შესაბამისად;

ა.გ) C _წყ. და C _CO2 – არის მიწისქვეშა წყლის და ნახშირორჟანგის საბადოები­სათვის მიყენებული ზია­ნის შედეგად კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის და ნახ­შირორჟანგის სარგებლობისათვის დადგენილი მოსა­კრებლის მაკორექტირებელი კოეფიციენტი (C_წყ. და C_CO2 = 100).

15. სპეციალური წყალსარგებლობის ობიექტებზე სალიცენზიო პირობე­ბის დარღვევის შედეგად კონკრე­ტუ­ლი მიწისქვეშა წყლის დანაკლისის გარდა შეიძ­ლება ადგილი ჰქონდეს გარემოზე მავნე ზემოქმედებას, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს მიწისქვეშა წყლების დაბინძურება, წყლის დებიტის შემცირება ან დაშ­რეტა.

16. „წყლის შესახებ“ საქართველოს კანონის, სხვა საკანონმდებლო აქტების სამართლებრივი ნორ­მე­ბის, ტექნიკური რეგლამენტების, ასევე მოქმედი სტან­დარტების და სხვა ნორმატიული დოკუმენტების მიხედვით და მათი დარღვევის შედეგად გარემოზე მიყენებული ზიანის და მავნე ზემოქმედების ტიპური დამახასიათებელი მაჩვენებლებია:

ა) სამთო მინაკუთვნის ფარგლებს გარეთ კონკრე­ტული მიწისქვეშა წყლის საბადოზე (ან საბადოებზე) ჰიდროგეოლოგიური სამუშაოების წარმოე­ბი­სას, გეოლოგიური და ტექნოლოგიური ნორმების მოთ­ხოვ­ნების დარღვე­ვის ან სამთო მინაკუთვნის ფარგლებში სავალდებულო საპროექტო მოთ­ხოვნების დარღვევის შედეგად, მოქმედ საექსპლუატაციო ჭაბურ­ღილ­ში (ან ჭაბურღილებში) კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის რაოდენობრივი და ხარისხობრივი პარამეტრების გაუარესება;

ბ) მიწისქვეშა წყლის ობიექტზე მკაცრი სანიტარული დაცვის ზონაში სანიტარიული მაჩვენებლების ნორმების დარღვევა, რამაც გამოიწვია მიწისქვეშა წყლის დაბინ­ძურება;

გ) მდინარის წყალდაცვითი ზოლის ნორმების დარღვევა, რამაც გამოიწვია მიწისქვეშა წყლის დაბინ­ძურება;

დ) ბუნებრივი ან ტექნოგენური ფაქტორების ზე­მოქ­­­მე­­დებით გამოწვეული სტიქიური პროცესები, რამაც გამოიწვია მიწისქვეშა წყლების ხარისხობრივი პარა­მეტ­რების გაუარესება;

ე) სავალდებულო საპროექტო დოკუმენტაციის მოთ­ხოვ­ნებისა და „წიაღის შესახებ“ საქართველოს კანო­ნის სამართლებრივი ნორმების მოთხოვნების დარ­ღვევით მდინარის კალაპოტში ინერტული მასა­ლე­ბის მოპოვება, რამაც გამოიწვია მდინარის კალა­პოტის და ჰიდროტექნიკური ნაგებობის (კაშხალი, საყრდენი კედელი და სხვა) მდგრადობის მოშლა, წყალდაცვითი ზოლის და, შესაბამისად, მიწისქვეშა წყლის დაბინძურება.

17. სპეციალური წყალსარგებლობის ობიექტებზე მე-16 პუნქტში მოყვა­ნი­ლი და სხვა ანალოგიური მაჩვენებლების მიხედვით, გარემოზე და მათ შორის მიწის­ქვეშა წყლებზე მიყენებული ზიანი გაანგარიშე­ბულ უნდა იქნეს კონკ­რე­ტულ მიწისქვეშა წყლებზე ცალ-ცალკე. ამ შემთხვევაში კონკრეტული მიწის­ქვეშა წყლის სარგებლობის პროცესის დროს გარე­მოზე მიყენებულ ზიანს შეიძლება ადგილი ჰქონდეს მე-16 პუნქტში მოყვანილი ზიანის ტიპიური დამა­ხა­სიათებელი მაჩვენებლების როგორც ცალკეუ­ლი, ასე­ვე ყველა შემთხვევების დროს და, გამომდი­ნარე აქედან, გარემოზე მიყენებული ზიანი გაანგარი­შებული უნდა იქნეს თითოეული კონკრეტული შემ­თხვე­ვი­სათვის ცალ-ცალკე.

18. მე-16 პუნქტში მოყვანილი გარემოზე მიყენე­ბული ზიანის ტიპიური დამა­ხა­სიათებელი მაჩვენებ­ლების მიხედვით გარემოზე მიყენებული ზიანის განზო­გა­­დო­­ებული მაჩვენებელი იანგარიშება ქვემოთ­მოყვა­ნილი მე-8 ფორმულით:

 

P_გწყ= Q _წყ. x K_2წყx C _წყ. +Q_სან.xK₃+Q_ზოლ.xK₄+Q_სტ+Q_კალ+Q_ჰ. [8]

 

ა) სადაც:

ა.ა) P_გწყ – არის სპეციალური წყალსარგებლობის დროს გარემოზე მიყენებული ზიანი, ლარებში;

ა.ბ) Q_წყ. – არის წიაღით სარგებლობის ობიექტზე წარმოების მეთოდების (ტექნიკური რეგლამენტების, მოქმედი სტანდარტების, ნორმების, წესების და სხვა მათთან გათანაბრებული დოკუმენტების) დარღვევის და დადგენილ ვადებში კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის რაოდენობრივი (დებეტის შემცირების ან დაშრეტის) ან ხარისხობრივი პარამეტრების გაუარე­სე­ბის შედეგად შემცირებული ან დაშრეტილი და დაბინ­ძურებული მიწისქვეშა წყლის მოცულობა შესა­ბამის ზომის ერთეულებში;

ა.გ) K_2წყ – არის კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის დადგენილი მოსაკრებლის ოდენობა ლარებში;

ა.დ) C_წყ. – არის კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის სარგებლობისათვის დადგენილი მოსაკრებლის მაკო­რექ­ტი­რებელი კოეფიციენტი (C_წყ. = 100).

ა.ე) Q_სან – არის სანიტარიული ზონის ფართობი, მ²;

ა.ვ) K₃ – არის დანაგვიანებული სანიტარიული ზონის ერთეულის აღსადგენი ხარჯები დადგენილი ნორმების მიხედვით, ლარებში;

ა.ზ) Q_ზოლ – არის წყალდაცვითი ზოლის ფარ­თობი, მ²;

ა.თ) K₄ – არის წყალდაცვითი ზოლის ერთეულის სარეკულტივაციო ხარჯები, ლარებში;

ა.ი) Q_სტ – არის სტიქიური პროცესებით გამოწვეუ­ლი გარემოზე და მათ შორის მიწისქვეშა წყლებზე მიყე­ნებული ზიანის შედეგად დადგენილ ვადებში ტექ­ნიკური რეგლამენტების, მოქმედი სტანდარტების ან სხვა ნორმატიული დიკუმენტების მოთხოვნებით განსაზ­ღვრული მიწისქვეშა წყლების ხარისხობრივი პარამეტრების აღდგენასთან დაკავშირებული ხარჯები ლარებში;

ა.კ) Q_კალ – მდინარის კალაპოტის მდგრადობის აღსადგენი ხარჯები ლარებში;

ა.ლ) Q_ჰ – მდინარეზე არსებული ჰიდროტექნიკური ნაგებობის მდგრადობის აღსადგენი ხარჯები, ლარებ­ში.

19. ზოგადად სპეციალური წყალსარგებლობის ობიექტზე, კონკრეტული მიწისქვეშა წყლის სალიცენ­ზიო პირობების სრული დარღვევისას, გარემოზე მი­ყე­­ნე­ბუ­ლი ზიანი შეიძლება გამოისახოს მე-6 და მე-8 ფორმულების გაერთია­ნე­ბით, რომელიც მიიღებს შემდეგ ქვემოთმოყვანილი ფორმულის სახეს:

 

P_{ს.ზ.წყ}= Q_წყ. X K_1წყ X C_წყ+Q_წყ.X _K2წყ X C_წყ.+Q_სან. X K₃+Q_ზოლ.X K₄+Q_სტ+Q_კალ+Q_ჰ. [9]

 

ა) სადაც:

ა.ა) Pს.ზ.წყ – არის სპეციალური წყალსარგებლობის დროს სალიცენზიო პირო­ბე­ბის სრული დარღვევით გარემოზე მიყენებული ზიანი, ლარები;

ა.ბ) მე-9 ფორმულაში სხვა დანარჩენ მაჩვენებლებს აქვთ იგივე მნიშვნელობა, რაც მე-6 და მე-8 ფორ­მულებში.

20. ნახშირორჟანგის საბადოებზე წიაღით სარგებ­ლობის სალიცენზიო პირობების დარღვევის შედეგად გარემოზე მიყენებული ზიანის განზო­გადებუ­ლი მაჩვე­ნე­ბელი PგCO2 და სალიცენზიო პირობების სრუ­ლი დარღვევის შედე­გად გარემოზე მიყენებული ზიანი იანგარიშება მე-8 და მე-9 ფორმუ­ლების ანალო­გიურად.

21. ბუნებრივი და ტექნოგენური მყარი სასარგებ­ლო წიაღისეულის, მიწის­ქვეშა წყლების და ნახშირ­ორჟანგის საბადოებზე სასარგებლო წიაღისეუ­­ლის თვითნებური მოპოვებისა და საქართველოს საკანონ­მდებლო აქტების სამართ­ლებრივი ნორმების დარღვე­ვის შედეგად ადგილი ექნება გარემოზე მიყენებულ სრულ ზიანს. ასეთი შემთხვევების დროს, თითოეულ კონკრეტულ საბადოზე უკანონო წია­ღით სარგებ­ლობის შედეგად, გარემოზე მიყენებული სრული ზიანი იანგა­რი­შე­ბა მე-4, მე-5 და მე-9 ფორმულების ანალოგიურად. ამასთან, გათვალისწინე­ბუ­ლი უნდა იქნეს უკანონო წიაღით სარგებლობის ვადა და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი ის შემოსავლები (გადა­სახ­დელები), რომლებიც სახელ­მწი­ფოს არ მიუღია და რომლებსაც იგი მიი­ღებდა წიაღით სარგებლობის ნორმების ჯეროვანი შესრუ­ლე­ბის შემთხვევაში. ზია­ნის დადგენის დროს მხედვე­ლო­ბაში უნდა იქნეს მიღებული ასევე კონკრე­ტუ­ლი სასარგებლო წიაღისეულის საბადოს ობიექტზე შესაძ­ლო ტყის არსებობა და მისი განადგურებით გარემოზე მიყენებული ზიანი. ამ მაჩვენებლების გათვალის­წინებით სასარგებლო წიაღი­სე­უ­ლის უკანო­ნო სარ­გებ­ლო­ბისას მე-4, მე-5 და მე-9 ფორმუ­ლები მიიღებენ შემდეგ სახეს:

ა) მიწისზედა სამთომოპოვებითი სამუშაოების ჩატარების დროს

 

P’_ს.ფ.=Q’_მ.წ.xK₁xC_მყ.+Q’_ტ..xK₁xC_მ.ყ.+Q’_ს.ტ.+Q’_მ.ფ.xK₂+Q’_კალ+Q’_ჰ+Q’ტ_.ფ.xK₃+Q’_მ.ზ.ნ.+ +Q’_ტყ.xK_ტყ+Q’_ს.მ.+Q’_წ.მ.+Q’_მ.ს.+∑’Q_გ[10]

 

ბ) მიწისქვეშა სამთომოპოვებითი სამუშაოების ჩატარების დროს

 

P’’_ს.ფ.=Q’’_მ.წ.ქ.xK₁xC_მყ.+Q’’_ტ..xK₁xC_მ.ყ.+Q’’_ს.ტ.+Q’’_მ.ფ.xK₂+Q’’_მ.ქ.ნ.+Q’’_მ.ზ.ნ.+Q’’_ტყ.xK_ტყ+Q’’_ს.მ.+Q’’_წ.მ.+ Q’’_მ.ს.+∑’’Q_გ[11]

 

გ) მიწისქვეშა წყლების მოპოვების დროს

 

P”’_ს.ფ.=Q’’’_წყ.xK_1წყxC_წყ+Q’’’_წყ.xK_2წყxC_წყ.+Q’’’_სან.xK₃+Q’’’_ზოლ.xK₄+Q’’’_სტ+Q’’’_კალ+Q’’’_ჰ.+ +Q”’_ტყxK_ტყ+Q”’_ს.გ.+Q”’_წ.მ.+Q’”_მ._ს.+ ∑”’Q_გ[12]

 

დ) სადაც:

ა.ა) P’_ს.ზ., P”_ს.ზ. და P”’_ს.ზ. – არის საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევით მყარ სასარგებლო წიაღისეულ საბადოებზე და მიწისქვეშა წყლებ­ზე შესაბამისად მიწისზედა და მიწისქვეშა სამთომოპო­ვე­ბი­თი სამუშაოების ჩატარების და საექსპლუატაციო ჭაბურღილების გაბურღვის შედეგად კონკრეტული მყარი წიაღისეულის და მიწისქვეშა წყლის უკანონო მოპოვების შედეგად გარემოზე მიყენებული ზარალი, ლარებში;

ა.ბ) Q_ტყ – არის მოჭრილი (განადგურებული) კონკრეტული ტყის მერქნის სახეობა, მ³;

ა.გ) K_ტყ – არის კონკრეტული ტყის მერქნის სახეობის ერთი მკვრივი მ³ დადგენილი მოსაკრებლის ოდენობა, ლარებში („ბუნებრივი რესურსების სარ­გებ­­ლობისათვის მოსაკრებლების შესახებ“ საქართვე­ლოს კანონის მე-5 მუხლის მე-2 პუნქტის ცხრილის და მე-8 მუხლის მე-2 პუნქტის მოთხოვნების მიხედ­ვით);

ა.დ) Q’_ს.მ., Q”_ს.მ. და Q”’_ს.მ. – არის კონკრეტული მყარი წიაღისეულის და მიწის­ქვე­შა წყლების სალიცენ­ზიო მოსაკრებელი, ლარებში;

ა.ე) Q’_წ.მ., Q”_წ.მ. და Q”’_წ.მ. – არის კონკრეტული მყარი წიაღისეულის და მიწის­ქვე­შა წყლების წიაღით სარგებლობის მოსაკრებელი, ლარებში;

ა.ვ) Q’_მ.ს.., Q”_მ.ს. და Q”’_მ.ს. – არის მყარი სასარ­გებლო წიაღისეული საბადოების და მიწისქვეშა წყლების საბადოების ობიექტებზე მიწაზე ქონების გადასახადის საბაზისო განაკვეთი, ლარებში;

ა.ზ) ∑’Qგ, ∑”Qგ და ∑”’Qგ – არის სხვა სახელმწიფო გადასახდელები;

ა.თ) მე-10, მე-11 და მე-12 ფორმულებში მოყვანილ დანარჩენ მაჩვენებლებს იგივე მნიშვნელობა აქვთ, რაც მე-4, მე-5, და მე-9 ფორმულებში.

22. ნახშირორჟანგის საბადოებზე ნახშირორჟანგის უკანონო მოპოვები­სათ­ვის გარემოზე მიყენებული სრუ­ლი ზიანი იანგარიშება მე-10, მე-11 და მე-12 ფორ­მუ­ლების ანალოგიურად.

    მუხლი 10. წყლის რესურსების დაბინძურებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. წყლის რესურსების დაბინძურებით გარემო­სათვის მიყენებული ზიანის დაანგარიშება ხდება ყველა იმ შემთხვევაში, როდესაც ადგილი აქვს დამა­ბინ­ძურებელ ნივთიერებათა ჩაშვებას ზედაპირულ წყლებში:

ა) წყლის რესურსების დაბინძურებისას, რომელიც გამოწვეულია წყლის ობიექტში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა იმ რაოდენობის მუდმივი ჩაშვებით, რომე­ლიც აღემატება მასში მავნე ნივთიერებათა ზღვრუ­ლად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) დამტკიცებულ ნორმატივებს;

ბ) წყლის რესურსების დაბინძურებისას, რომელიც გამოწვეულია წყლის ობიექტში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ავარიული ჩაშვებით.

2. ავარიულ ჩაშვებად ითვლება, როდესაც დამაბინ­ძურებელ ნივთიერებათა რაოდენობა 10-ჯერ და მეტად აღემატება წყლის ობიექტში მავნე ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) დამტკიცებულ ნორმატივებს, აგრეთვე დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ნებისმიერი რაოდენობის უნებართვო ჩაშვება.

3. გარემოსათვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურება ეკისრება იმ რეგულირების ობიექტებს, რომლე­ბიც ახორციელებენ წყალსატევში ჩამდინარე წყლების ჩაშვებას საკუთარი საკანალიზაციო, ან ქალაქების და დასახლებული პუნქტების სანიაღვრე კანალიზაციის სისტემებიდან, აგრეთვე იმ ობიექტებს, რომელთა ტერიტორიიდანაც მოხდა წყალსატევში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჩაშვება. კომუნალური კანალიზაციის სისტემებიდან წყლის ობიექტების დაბინძურების შემთხვევებში ზიანის ანაზღაურება ეკისრება შესაბამის (საქალაქო, რაიონული) საკანალიზაციო მეურნეობის სამსახურებს.

4. არსებულ ეტაპზე გარემოსათვის მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებელ თანხებზე პრეტენზიის წარ­დგე­ნა წარმოებს წყლის ობიექტებში 42 ძირითადი დამაბინძურებელი ნივთიერების (დანართი №14) ჩაშვე­ბი­სათვის.

5. ვიზუალური დათვალიერებით ან ინსტრუმენტული გაზომვებით განისაზღვრება წყლის რესურსების დაბინძურების ყოველი შემთხვევა, რომელიც შეიძლება დაფიქსირდეს ქვემოთ ჩამოთვლილი ერთი ან რამდენიმე ფაქტის გამოვლენით, კერძოდ:

ა) მცურავი საშუალებებიდან, წყალმოსარგებლე ან სხვა ობიექტებიდან და გაზნავთობსადენის სისტემიდან ერთი ან რამდენიმე დამაბინძურებელი ნივთიერების წყლის ობიექტში ჩაშვება;

ბ) წყლის ობიექტების ზედაპირი ნაწილობრივ დაფარულია ნავთობპროდუქტების ან ზეთის შემცველი აფსკით, მასზე ცურავს ნაგავი ან წყლის ზედაპირმა დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჩაშვების შედეგად შეიცვალა თავისი პირვანდელი შეფერილობა;

გ) წყლის ობიექტის ნაწილზე დამაბინძურებელ ნივთერებათა კონცენტრაცია აღემატება აღნიშნულ უბანზე ფონური დაბინძურების დონეს;

დ) წყლის ცხოველთა სამყაროს მასობრივი დაღუპვა ან განადგურება.

6. წყლის ობიექტში ავარიულად ან მუდმივად ჩაშვებულ დამაბინძურებელ ნივთიერებათა მასა განისაზ­ღვრება დამბინძურებელი ობიექტის ტექნოლო­გიური მონაცემების, მილსადენებიდან გაჟონილ დამაბინძუ­რებელ ნივთიერებათა მოცულობისა და ხანგრძლი­ვობის, ან კონცენტრირებული ხსნარების, რეაგენტების, ნედლეული პროდუქტებისა და ნარჩენების ავარიული ჩაშვების მოცულობის გაანგარიშებით. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა მასა შეიძლება დადგინდეს აგრეთვე შესაბამისი დოკუმენტაციის მიხედვით.

7. ჩამდინარე წყლებთან ერთად ჩაშვებული თითოეული დამაბინძურებელი ნივთიერების მასა როგორც ავარიული, ასევე მუდმივი ჩაშვების შემთხვევაში, განისაზღვრება ფორმულით:

 

P = Q (F – D) x t x 10^-6 ტონა

 

ა) სადაც:

ა.ა) P – არის ჩაშვებული დამაბინძურებელი ნივთიერების მასა, ტონებში;

ა.ბ) Q – ჭარბი რაოდენობის დამაბინძურებელ ნივთიერებათა შემცველი ჩამდინარე წყლების ხარჯი, მ3/საათში;

ა.გ) F – ჩაშვების პერიოდში ჩამდინარე წყლებში ლაბორატორიული ანალიზით განსაზღვრულ დამაბინ­ძურებელ ნივთიერებათა ფაქტობრივი კონცენტრაცია, მგ/ლ;

ა.დ) D – ჩამდინარე წყლებში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა დასაშვები კონცენტრაცია თანახმად ზღვრუ­ლად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) ნორმატივე­ბისა, მგ/ლ.

ა.ე) იმ შემთხვევაში, თუ დამაბინძურებელ ობიექტს არ გააჩნია ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) დამტკიცებული ნორმატივები, D – დასაშვებ კონცენ­ტრაციის მაჩვენებლად გამოიყენება ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია (ზ.დ.კ.).

ა.ვ) t – დამაბინძურებელი ნივთიერების ჭარბი რაოდენობის შემცველი ჩამდინარე წყლების ჩაშვების ხანგრძლივობა საათებში.

8. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჭარბი რაოდე­ნობის შემცველი ჩამდინარე წყლების მუდმივი ჩაშვე­ბის შედეგად ხანგრძლივი პერიოდის (1 წელი, 2 წე­ლი და ა.შ.) განმავლობაში, გარემოსათვის მიყენე­ბული ზიანის დაანგარიშებისას, დამაბინძურებე­ლი ნივთიერების მასის მაჩვენებლად გამოიყენება სახელ­მწიფო სტატისტიკური ანგარიშგების ფორმის №04-I-01 მონაცემები, თუ მათი სისწორე დადასტუ­რე­ბულია საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებ­რივი რესურსების სამინისტროს ორგანოების მიერ.

9. წყლის ობიექტებში დამაბინძურებელ ნივთიერე­ბათა ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანი განისაზღვრება ფორმულით:

 

Y = P x A

 

ა) სადაც:

ა.ა) Y – არის გარემოსათვის მიყენებული ზიანის რაოდენობა, ლარებში;

ა.ბ) P – ჩაშვებული დამაბინძურებელი ნივთიერე­ბის მასა, ტონებში;

ა.გ) A – ერთი ტონა დამაბინძურებელი ნივთიე­რების ჩაშვების მაჩვენებელი ლარებში, რომელიც თი­თოეული ნივთიერებისათვის მოცემუ­ლია დანარ­თში №14.

    მუხლი 11. შავი ზღვის წყლების დაბინძურებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. შავი ზღვის წყლების დაბინძურებით გარემო­სათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშება ხორციელ­დება:

ა) ზღვის წყლების დაბინძურებისას, რომელიც გამოწვეულია მასში ხმელეთზე ან ზღვაში განლაგებუ­ლი სტაციონარული საწარმოო ან სხვა ობიექტებიდან დამაბინძურებელ ნივთიერებათა იმ რაოდენობის მუდ­მივი ჩაშვებით, რომელიც აღემატება ზღვაში მავნე ნივ­თიერებათა ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) დამტკიცებულ ნორმატივებს;

ბ) ზღვის წყლების დაბინძურებისას, რომელიც გამოწვეულია მასში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ავარიული ჩაშვებით როგორც გემებიდან, ისე სტაციონარული საწარმოო ან სხვა ობიექტებიდან.

2. ავარიულ ჩაშვებად ითვლება, როდესაც დამაბინ­ძუ­რებელ ნივთიერებათა რაოდენობა 10-ჯერ და მეტად აღემატება ზღვაში მავნე ნივთერებათა ზღვრუ­ლად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) დამტკიცე­ბულ ნორმატივებს, აგრეთვე დამაბინძურებელ ნივ­თიე­რებათა ნებისმიერი რაოდენობის უნებართვო ჩაშვება.

3. ეს წესი არ ვრცელდება შავი ზღვის დაბინძუ­რებისაგან დაცვის ბუქარესტის 1992 წლის კონვენ­ციის მე-4 მუხლით გათვალისწინებულ საზღვაო და საჰაერო ხომალდებზე.

4. დამბინძურებლის მიერ ზიანის ანაზღაურება ხდება გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებუ­ლება – გარემოს დაცვის ინსპექციის მიერ წარმოდ­გენილი გაანგარიშების საფუძველზე.

5. ვიზუალური დათვალიერებით ან ინსტრუ­მენტული გაზომვებით განისაზღვრება ზღვის წყლების დაბინძურების ყოველი შემთხვევა, რომელიც შეიძლე­ბა დაფიქსირდეს ქვემოთ ჩამოთვლილი ერთი ან რამდენიმე ფაქტის გამოვლენით, კერძოდ:

ა) მცურავი საშუალებებიდან, წყალმოსარგებლე ან სხვა საწარმოო ობიექტებიდან და გაზსადენის ან ნავთობსადენის სისტემიდან ერთი ან რამდენიმე დამაბინძურებელი ნივთიერების ზღვაში ჩაშვება;

ბ) ზღვის ზედაპირი ნაწილობრივ დაფარულია ნავთობპროდუქტების ან ზეთის შემცველი აფსკით, მასზე ცურავს ნაგავი ან ზღვის ზედაპირმა დამაბინძუ­რებელ ნივთიერებათა ჩაშვების შედეგად შეიცვალა თავისი პირვანდელი შეფერილობა;

გ) შავი ზღვის მოცემულ აკვატორიაში დამაბინ­ძურებელ ნივთერებათა კონცენტრაცია აღემატება აღნიშნული აკვატორიის ფონური დაბინძურების დონეს;

დ) ზღვის ცხოველთა სამყაროს მასობრივი დაღუპ­ვა ან განადგურება.

6. შავი ზღვის წყლების დაბინძურების გამო გარე­მოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშება ხდე­ბა ყველა იმ შემთხვევაში, როდესაც ადგილი აქვს დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჩაშვებას საქართვე­ლოს შიდა საზღვაო წყლებში, ტერიტო­რიულ ზღვა­სა და განსაკუთრებული ეკონომიკური ზონის წყლებ­ში.

7. შავი ზღვის წყლების დაბინძურებით გარემო­სათვის მიყენებული ზიანის Aა და Aმ -ს მნიშვნე­ლობები იანგარიშება ჩაშვებულ დამაბინძურებელ ნივ­თიე­რებათა მასიდან (P) გამომდინარე შესაბამის დანართებში მოყვანილი მონაცემების მეშვეობით, კერძოდ:

ა) დანართში 15 – ნავთობპროდუქტებისათვის;

ბ) დანართში 16 – ორგანული ნივთიერებებისათ­ვის (ჟანგბადის ბიოლოგიური მოთხოვნი­ლე­ბის მი­ხედ­­­ვით);

გ) დანართში 17 – შეწონილი ნაწილაკებისათვის;

დ) დანართში 18 – გემების მიერ თხევადი ან მშრალი ტვირთების სახით გადასატანი მავნე ნივთიე­რებებისათვის (მათი ტოქსიკურობის კატეგორიების მიხედვით, დანართი 19).

ე) სადაც Aა და Aმ – არიან დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჩაშვებით ზღვის წყლების დაბინძუ­რების გამო გარემოსათვის მიყენებული ზიანის სიდიდეები (ათას ლარებში).

8. დამბინძურებლის მიერ დაბინძურების სალიკვი­დაციო სამუშაოების ჩატარების შემთხვევაში წინამდე­ბარე მეთოდიკით დაანგარიშებული ზიანის რაოდე­ნობა მცირდება და იანგარიშება ფორმულით:

ა) ავარიული ჩაშვების დროს:

Y^ა= A^ა X 1 - /100 X K_S) ათას ლარებში

 

ბ) მუდმივი ჩაშვების დროს:

 

Y^მ= A^მ  X 1 - /100 X K_S) ათას ლარებში

გ) სადაც:

გ.ა) Yა დაYმ - დამაბინძურებელი ნივთიერებებით ზღვის წყლების დაბინძურების გამო გარემოსათვის მიყენებული ზიანის სიდიდეებია, დაბინძურების სალიკ­ვი­დაციოდ გატარებულ ღონისძიებათა გათვა­ლის­წინებით:

გ.ბ) Aა და Aმ - ზიანის სიდიდეებია, რომელთა დაანგარიშება ხდება ამ მუხლის მე-6 პუნქტის მიხედვით;

გ.გ) K_შ - ზიანის სიდიდის შემცირების მაჩვენებელი კოეფიციენტია, რომელიც დამოკიდებული არის სალიკვიდაციო სამუშაოზე დახარჯულ დროზე (ტ ჩაშვების დამთავრებიდან დამაბინძურებელი ნივთიერების P მასის აკრეფის დამთავრებამდე) და ისაზღვრება დანართი 20-ის მიხედვით;

დ) P და - აკრეფილი დამაბინძურებელი ნივთიერებათა მასა და პროცენტი დროის (ტ) მონაკვეთში:

 

 = P X 100/P %

9. სანაპირო ობიექტებიდან შავ ზღვაში ჩაშვებულ დამაბინძურებელ ნივთიერებათა მასა განისაზღვრება:

ა) ზღვაში ავარიულად, ასევე მუდმივად ჩაშვებული დამაბინძურებელი ნივთიერებების მასა განისაზღვრება დამბინძურებელი ობიექტის გამოკვლევისას იმ მონაცე­მების საფუძველზე, რომლებითაც ხასიათდებიან: ტექ­ნო­ლოგიური მოცულობებიდან და მილსადენებიდან ჟონვის სიდიდე და ხანგრძლივობა, კონცენტრირებული ხსნარების, რეაგენტების, ნედლეული პროდუქტებისა და ნარჩენების ავარიული ჩაშვება. ზღვაში ჩაღვრილი ნავთობპროდუქტების მასა შეიძლება განისაზღვროს აფსკის გარე ნიშნებით (დანართი №21), როდესაც ღელ­ვის დროს შეუძლებელია ინსტრუმენტული მეთო­დის გამოყენება;

ბ) ჩამდინარე წყლებთან ერთად ჩაშვებული თითო­ეული დამაბინძურებელი ნივთიერების მასა როგორც ავარიული, ასევე მუდმივი ჩაშვების შემთხვევაში, განისაზღვრება ფორმულით:

 

P = Q (F – D) X t X 10^-6 ტონა

 

ბ.ა) სადაც:

ბა.ა) P – არის ჩაშვებული დამაბინძურებელი ნივთიერების მასა ტონებში;

ბ.ა.ბ) Q – ჭარბი რაოდენობის დამაბინძურებელ ნივთიერებათა შემცველი ჩამდინარე წყლების ხარჯი, მ3/საათში;

ბ.ა.გ) F – ჩაშვების პერიოდში ჩამდინარე წყლებში ლაბორატორიული ანალიზით განსაზღვრული დამაბინ­ძუ­რებელ ნივთიერებათა ფაქტობრივი კონცენტრაცია, მგ/ლ;

ბ.ა.დ) D – ჩამდინარე წყლებში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა დასაშვები კონცენტრაცია თანახმად გა­რე­მოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინის­ტროს მიერ დამტკიცებული ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების (ზდჩ) ნორმატივებისა, მგ/ლ.

ბ.ა.ე) იმ შემთხვევაში, თუ დამბინძურებელ ობიექტს არ გააჩნია ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების (ზდჩ) დამტკიცებული ნორმატივები, D – დასაშვები კონცენ­ტრა­ციის მაჩვენებლად გამოიყენება ზღვრულად დასაშ­ვები კონცენტრაცია (ზდკ).

ბ.ა.ვ) t – დამაბინძურებელი ნივთიერების ჭარბი რაოდენობის შემცველი ჩამდინარე წყლების ჩაშვების ხანგრძლივობა, სთ.

გ) დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჭარბი რაოდე­ნობის შემცველი ჩამდინარე წყლების მუდმივი ჩაშვების შედეგად ხანგრძლივი პერიოდის (1 წელი, 2 წელი და ა.შ.) განმავლობაში, გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშებისას დამაბინძურებელი ნივთიერების მასის მაჩვენებლად გამოიყენება სახელმწიფო სტატის­ტიკური ანგარიშგების ფორმა №04-I-01–ის მონაცემები, თუ მათი სისწორე დადასტურებულია საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინის­ტროს მიერ.

10. გემებიდან ზღვაში ჩაშვებული სამეურნეო-ფეკალური წყლების მოცულობა განისაზღვრება:

ა) გემებზე დაგროვილი სამეურნეო-ფეკალური წყლების საანგარიშო მოცულობა შემდეგი ფორმულით:

 

Q ^{საანგ} = q X t X 10^-3 კუბ. მ.

 

ა.ა) სადაც:

 

ა.ა.ა) Q ^{საანგ} – არის სამეურნეო-ფეკალური წყლების საანგარიშო მოცულობა (კუბ. მ.), რომელიც უნდა დაგროვდეს გემზე შავი ზღვის დაცვის კონვენციის მოთხოვნების თანახმად;

ა.ა.ბ) q – გემის ტიპის მიხედვით სამეურნეო-ფეკალური წყლების ხარჯი (ლიტრებში), რომელიც არის დადგენილი 1 კაცზე დღე-ღამეში (ლ/დღ.კაცი);

ა.ა.გ) n – გემზე მყოფი ეკიპაჟის წევრთა და მგზავრთა რაოდენობა;

ა.ა.დ) t – განვლილი დროის ხანგრძლივობა (დღე-ღამე) მას შემდეგ, რაც უკანასკნელად მოხდა სამეურნეო-ფეკალური წყლების შემაგროვებელი მოცულობების დაც­ლა;

ა.ა.ე) პირველი კატეგორიის გემზე სამეურნეო-ფეკალური წყლების დღე-ღამური ხარჯი 1 კაცზე შეადგენს 50 ლიტრს, ხოლო სხვა დანარჩენი კატეგორიის გემებზე 25 ლიტრს, (პირველ კატეგორიას განეკუთვნებიან გემები, რომელთა ნაოსნობის რაიონი არ არის შეზღუდული, ხოლო სიგრძე აღემატება 65 მეტრს, მიუხედავად ეკიპაჟის წევრთა რაოდენობისა).

ბ) გემებიდან ჩაშვებული სამეურნეო-ფეკალური წყლების მოცულობა იანგარიშება შემდეგნაირად:

 

Q ^ჩაშ = Q ^{საანგ} – Q ^ფაქ კუბ. მ

 

ბ.ა) სადაც:

ბ.ა.ა) Q ^{საანგ} – სამეურნეო-ფეკალური წყლების საანგარიშო მოცულობა კუბ.მ, რომელიც განისაზღვრება ზემოთ მოყვანილი ფორმულით;

ბ.ა.ბ) Q ^ფაქ – სპეციალურ მოცულობაში დაგრო­ვილი სამეურნეო-ფეკალური წყლების ფაქტობრივი მოცუ­ლობა კუბ.მ.;

გ) გემებს (მწვანე), რომელთაც გააჩნიათ „მარპოლ-73/78” კონვენციის II, III, IV და V დანართების შესაბამისად მიღებული სერთიფიკატები, უფლება აქვთ მოახდინონ სამეურნეო-ფეკალური წყლების ჩაშვება შავ ზღვაში დადგენილი საერთაშორისო ნორმების შესაბამისად. დაჯარიმებას შეიძლება დაექვემდებაროს მხოლოდ ის გემები, რომელთაც „მარპოლ-73/78“ კონვენციის II, III, IV და V დანართების შესაბამისად, დანადგარები გამოსული აქვთ მწყობრიდან, ან თუ ისინი არ შეესაბამებიან კონვენციის მოთხოვნებს. საქარ­თველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურ­სე­ბის სამინისტროს სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესე­ბულება – გარემოს დაცვის ინსპექცია ვალდებუ­ლია ტექნიკური მდგომარეობის შემოწმებისა და ლაბორა­ტორიული გამოკვლევების საფუძველზე დაამ­ტკიცოს დანადგარის მწყობრიდან გამოსვლის ან კონვენციის მოთხოვნებთან შეუსაბამობის ფაქტი.

11. გემებიდან და სანაპირო ობიექტებიდან ზღვაში ჩაღვრილი ნავთობპროდუქტების მასა იანგარიშება:

ა) ჩატვირთვა-გადმოტვირთვითი ოპერაციების ჩატა­რების დროს მილსადენებიდან დაღვრილი ნავთობის მასის (P_ნ) გაანგარიშება ხდება შემდეგი ფორმულით:

 

P_ნ =x Q x t ტონა

 

ა.ა) გაანგარიშებისათვის საჭირო საწყისი მონაცემებია:

ა.ა.ა)  - ნავთობის კუთრი წონა გ/მ³;

ა.ა.ბ) Q - ჩატვირთვის ინტენსიურობა, მ³/სთ;

ა.ა.გ) t - დრო, რომლის განმავლობაშიც მიმდინარეობდა ნავთობის დაღვრა, სთ.

ბ) ტანკებში (რეზერვუარებში) ნავთობის მოცულობის გაზომვის საშუალებით დაღვრილი ნავთობის მასის (P_ნ) (P_ნ) გაანგარიშება ხდება შემდეგი ფორმულით:

 

P_ნ =  ფ (V₁ - V₂) ტონა

 

ბ.ა) გაანგარიშებისათვის საჭირო საწყისი მონაცემებია:

 

ბ.ა.ა)  - ნავთობის კუთრი წონა, გ/სმ3;

ბ.ა.ბ) V₁ - ტანკში (რეზერვუარში) ნავთობის მოცულობა დაღვრამდე, მ³;

ბ.ა.გ) V₂ - ტანკში (რეზერვუარში) ნავთობის მოცულობა დაღვრის შემდეგ, მ³;

გ) ნაპირზე გამორიყული ნავთობის მასის (P_ნ) ხდება შემდეგი ფორმულით:

 

P_ნ = S X P₁ ტონა

გ.ა) გაანგარიშებისათვის საჭირო საწყისი მონაცე­მები:

გ.ა.ა) S - ნავთობით დაბინძურებული ნაპირის ფართობი, მ²;

გ.ა.ბ) h - ნიადაგში ნავთობის შეღწევის სიღრმე, მ;

გ.ა.გ) P₁- დაღვრილი ნავთობის მასა (გ), რომელ­საც შეიცავს 1 კუბ. სმ დაბინძურებული ნიადაგი (გ/სმ³).

გ.ა.დ) ნაპირზე გამორიყული ნავთობის მასა შეიძ­ლება განისაზღვროს ვიზუალურადაც დანართი 22-ის გამოყენებით.

12. გემებიდან ზღვაში გაუწმენდავი სამეურნეო-ფეკალური წყლების ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენე­ბული ზიანის გაანგარიშება ხდება შემდეგი ფორმუ­ლის გამოყენებით:

 

A_ფეკ.= Q^ჩაშ X a _ფეკ.

 

ა) სადაც:

ა.ა) A_ფეკ. – არის სამეურნეო-ფეკალური წყლების ზღვაში ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის სიდიდე (ათას ლარებში).

ა.ბ) Q^ჩაშ – არის ზღვაში ჩაშვებული სამეურნეო-ფეკალური წყლების მოცულობა, რომლის განსაზ­ღვრა წარმოებს ამ მუხლის მე-9 პუნქტის მიხედვით.

ა.გ) a _ფეკ. – არის ზღვაში 1 კუბ.მ. სამეურნეო-ფეკა­ლური წყლების ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენე­ბუ­­ლი ზიანის სიდიდე, რომელიც შეადგენს 1100 ლარს.

13. ზღვაში თხევადი ან მშრალი მავნე ნივთიერე­ბების ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშება მათი ტოქსიკურობის კატეგორიების მიხედვით:

ა) ზღვაში მავნე ნივთიერებათა ჩაშვებით გარემო­სათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშება წარმოებს ჩაშვებულ ნივთიერებათა მასისა და მათი ტოქსიკუ­რო­ბის კატეგორიების მიხედვით და გემებიდან ზღვის დაბინძურების თავიდან აცილების კონვენცია „მარ­პოლ-73/78“-ის მოთხოვნათა გათვალისწინებით;

ბ) ზღვაში ჩაშვებულ მავნე ნივთიერებათა მასა განისაზღვრება ამ პუნქტში მოყვანილი ხერხებით, აგრეთვე სპეციალურად ჩატარებული დაკვირვებების შედეგების მიხედვით;

გ) თხევადი ან მშრალი ტვირთის სახით გადასა­ტანი მავნე ნივთიერებების ტოქსიკურობის კატეგორია დგინდება დანართი 19-ის მიხედვით. ის ნივთიერებები, რომლებიც არ არიან შესული ამ დანართში და რო­მელ­­თა ტოქსიკურობაც არ არის განსაზღვრული, ზია­ნის დაანგარიშებისას მიეკუთვნე­ბიან A კატეგო­რიას.

14. ბალასტური წყლების შავ ზღვაში უნებართვო ჩაღვრის შემთხვევაში წყლის მავნე და პათოგენური ორგანიზმების (ბაქტერიები, ჩხირები და ა.შ.) შემო­ტანით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის სიდიდე (ლარებ­ში) განისაზღვრება დანართში – 23 მოყვანილი ზღვაში ჩაღვრილი ბალასტური წყლების როადენო­ბის (P_ბალ.) მიხედვით.

    მუხლი 12. ხმაურის მავნე ანთროპოგენური ზემოქმედების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. ანთროპოგენური ხმაურისა და ვიბრაციის სტაციონარული წყაროების მიმდებარე ტერიტორიაზე მიმღების (საცხოვრებელი, საგანმანათლებლო და სხვა საზოგადოებრივი დანიშნულების დაწესებულებები) საზღვარზე (შენობიდან 2 მეტრის მანძილზე) ხმაურისა და ვიბრაციის ნორმატიულ სიდიდეებზე გადაჭარბებისას გარემოსათვის მიყენებული ზიანი იანგარიშება დანართი 24-ის მიხედვით.

2. ხმაურის ნორმატიული სიდიდეები განისაზღვრება „გარემოს ხარისხობრივი ნორმების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2001 წლის 16 აგვის­ტოს №297/ნ ბრძანებით (საქართველოს საკანონ­მდებლო მაცნე, 24.08.01წ., №90, მუხ.647).

3. ხმაურისა და ვიბრაციის დონეების ფაქტობრივი სიდიდეები დგინდება ერთჯერადი ინსტრუმენტალური გაზომვებით ქვეყანაში მოქმედი სტანდარტებისა და სახელმძღვანელო დოკუმენტების შესაბამისად.

    მუხლი 13. ელექტრომაგნიტური და ელექტროსტატიკური ველების ზღვრულად დასაშვები დონეების გადაჭარბებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების წესი

1. ელექტრომაგნიტური და ელექტროსტატიკური ველების გარემოზე მავნე ზემოქმედების შესაბამისად, საქართველოში დადგენილია ზღვრულად დასაშვები დონეები მოსახლეობისათვის.

2. მოქმედი ნორმატიული (ზღვრულად დასაშვები) მნიშვნელობის გადაჭარბებისათვის ელექტრომაგნიტური გამოსხივების წყაროს მფლობელს ეკისრება პასუხის­მგებ­ლობა გარემოს დაბინძურებისათვის.

3. გადაჭარბების კოეფიციენტი ნორმატიულ მნიშვნე­ლობასთან მიმართებაში იანგარიშება შემდეგი ფორ­მულით:

Kg =  U _{გაზომილი (ფაქტობრივი)}

             U _{ნორმატიული}

ა) სადაც:

ა.ა) Kგ – გადაჭარბების კოეფიციენტია;

ა.ბ) U_{გაზომილი} – ელექტრომაგნიტური (ელექტრო­სტატიკური) ველის პარამეტრის გაზომილი მნიშვნე­ლობა;

ა.გ) U_{ნორმატიული} – ელექტრომაგნიტური ველის ნორმატიული მნიშვნელობა.

4. როდესაც U_{გაზომილი} < ნორმატიულზე, ზიანი არ დგება; როდესაც U გაზომილი > U ნორმატიულზე, მიყენებული ზიანის გაანგარიშება ხდება მიღებული კოეფიციენტის გათვალისწინებით და გამოითვლება შემდეგი ფორმულით:

 

G = Kგ x L

 

ა) სადაც:

ა.ა) G – არის ზიანის თანხა, ლარებში;

ა.ბ) Kგ – გადაჭარბების კოეფიციენტი;

ა.გ) L – შესაბამისი სიხშირის დიაპაზონის მაჩვენებელი, ლარებში (დანართი №25).

5. ელექტრომაგნი­ტური გამოსხივების ობიექტის პასუხისმგებელ პირს, მოთხოვნა გარემოსათვის მიყენე­ბული ზიანის ანაზღაურებაზე წაეყენება დადგენილი სანიტარიული დამცავი ზონის ფარგლებს გარეთ და განაშენიანების შეზღუდვის ზონის ფარგლებში.

    მუხლი 14. მეთოდიკაში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანა

მეთოდიკაში ცვლილებები და დამატებები შეიტანება საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურ­სების მინისტრის მიერ საქართველოს კანონ­მდებ­ლობით დადგენილი წესით.

 

 

შენიშვნა დანართ 1-ზე:

 

დანართ 1-ში წარმოდგენილ და აგრეთვე, ატმოსფერულ ჰაერში ზელიმიტურად (ზენორმულად) გაფრქვეულ სხვა დანარჩენ მავნე ნივთიერებებზე გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებელი თანხის ოდენობა განისაზღვრება თითოეული მავნე ნივთიერების საშუალო დღე-ღამური ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის უკუპროპორციული სიდიდის გამრავლებით 22,5 ლარზე საშიში ზელიმიტური (ზენორმული) გაფრქვევებისთვის, 45 ლარზე ძლიერ საშიში ზელიმიტური (ზენორმული) გაფრქვევებისთვის და 90 ლარზე უკიდურესად საშიში ზელიმიტური (ზენორმული) გაფრქვევებისთვის. იმ შემთხვევაში, თუ რომელიმე მავნე ნივთიერებისთვის არ არის დადგენილი საშუალო დღე-ღამური ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის მნიშვნელობა, მაშინ გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებელი თანხის რაოდენობის გაანგარიშებისთვის გამოიყენება შემდეგი თანმიმდევრობით: ან ამ ნივთიერების მაქსიმალური ერთჯერადი ზღვრულად დასაშვები კონცენ­ტრაციის სიდიდე, ან ამ ნივთიერების სამუშაო ზონის ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის ათ­ჯერ შემცირებული სიდიდე.

 

 

 

 

დანართი 3

არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულებით გამოყოფილი სასოფლო-სამეურნეო სავარგულის სანაცვლო ახალი მიწის ათვისების საბაზისო ნორმატივები საქართველოს ადმინისტრაციული რაიონების მიხედვით (ლარებში)

 

№	რაიონების დასახელება	1 ჰა ურწყავი სახნავი ათვისების საბაზისო ნორმატივი (N)	1 ჰა ურწყავი სათიბ-საძოვრის ათვისების საბაზისო ნორმატივი (N)	№	რაიონების დასახელება	1 ჰა ურწყავი სახნავი ათვისების საბაზისო ნორმატივი (N)	1 ჰა ურწყავი სათიბ-საძოვრის ათვისების საბაზისო ნორმატივი (N)
	გაგრა	30715	18429	35.	თიანეთის	23858	14315
	გალის	34001	20400	36.	კასპის	28572	17143
	გუდაუთის	30858	18515	37.	ლაგოდეხის	29715	17829
	გულრიფშის	30858	18515	38.	ლანჩხუთის	30858	18515
	სოხუმის	33858	20315	39.	ლენტეხის	16428	9857
	ოჩამჩირის	33858	20315	40.	მარნეულის	34001	20400
	ქედის	28572	17143	41.	მესტიის	15429	9257
	ქობულეთის	34001	20400	42.	მარტვილის	28572	17143
	ხელვაჩაურის	33429	20058	43.	მცხეთის	30715	18429
	ხულოს	26429	15857	44.	ნინოწმისდის	28572	17143
	შუახევის	26429	15857	45.	ოზურგეთის	30857	18515
	ახალგორის	26286	15772	46.	ონი	17718	10543
	აბაშის	33001	19800	47.	საგარეჯოს	27429	16457
	ადიგენის	19715	11829	48.	სამტრედიის	33429	20058
	ამბროლაური	22000	13200	49.	საჩხერის	24286	14572
	ასპინძის	19715	11829	50.	სიღნაღის	28572	17143
	ახალქალაქის	28572	17143	51.	ტყიბულის	19715	11829
	ახალციხის	26429	15857	52.	ქარელის	28572	17143
	ახმეტის	26429	15857	53.	ყვარლის	28572	17143
	ბაღდათის	28572	17143	54.	ყაზბეგის	14286	8572
	ბოლნისის	30715	18429	55.	ცაგერის	23143	13886
	ბორჯომის	19857	11915	56.	ჩოხატაურის	22429	13457
	გარდაბნის	34001	20400	57.	ჩხოროწყუს	26429	15857
	გორის	30715	18429	58.	წალენჯიხის	28572	17143
	გურჯაანის	30858	18515	59.	წალკის	25286	15172
	დმანისის	28572	17143	60.	წყალტუბოს	33858	20315
	დედოფლისწყ.	30858	18515	61.	სენაკის	30858	18515
	დუშეთის	19715	11829	62.	ჭიათურის	15429	9257
	ვანის	28572	17143	63.	ხაშურის	28572	17143
30.	ზესტაფონის	28572	17143	64.	ხარაგაულის	18715	11229
31.	ზუგდიდის	31858	19115	65.	ხობის	30858	18515
32.	თელავის	30858	18515	66.	ხონის	30858	18515
33.	თერჯოლის	29715	17829	67.	ჯავის	14286	8572
34.	თეთრიწყარო	27429	16457

 

შენიშვნა დანართ 3-ზე:

1. 1 ჰექტარი სარწყავი სახნავის, სათიბ-საძოვრის ათვისების საბაზისო ნორმატივად აიღება 1 ჰექტარი ურწყავი სახნავის, სათიბ-საძოვრის ათვისების ღირებულებების გაორკეცებული საბაზისო ნორმატივები.

2. 1 ჰექტარი ტყე-ბუჩქნარიანი, სუსტად ან საშუალოდ დამლაშებული, ბიცობი, მჟავე, სუსტად ან საშუალოდ ხირხიტიანი, ქვიანი და ეროზირებული მიწის ათვისების საბაზისო ნორმატივად, თუ სასოფლო-სამეურნეო სავარგულად მისი გამოყენება პერსპექტივაში შესაძლებელია, აიღება 1 ჰექტარი ურწყავი სახნავის, სათიბ-საძოვარის ათვისების საბაზისო ნორმატივი გამრავლებული 0,7 კოეფიციენტზე.

3. 1 ჰექტარი ტყე-ბუჩქნარიანი, ძლიერ დამლაშებული, ბიცობი, მჟავე, ძლიერ ხირხიტიანი, ქვიანი და ეროზირებული მიწის ათვისების საბაზისო ნორმატივად, თუ სასოფლო-სამეურნეო სავარგულად მისი გამოყენება პერსპექტივაში შეუძლებელია, აიღება საბაზისო ნორმატივად 2857,2.

დანართი 4

 

მიწების დაბინძურების ხარისხის შეფასების ცხრილი

ზდკ/სდკ, (მგ/კგ ნიადაგში)

I დონე (დასაშ-ვები)

II დონე (სუსტი)

III დონე (საშუალო)

IV დონე (ძლიერი)

V დონე (ძალზე ძლიერი)

მიწის დაბინძურების ხარისხზე დამოკიდებული კოეფიციენტი, K

0

1.0

1.5

2.0

2.5

კოეფიციენტი L

<2

2-8

8-32

32-64

>64^

არაორგანული შენაერთები:

კადმიუმი

2,0

< ზდკ

ზდკ - 3-მდე

3 – 5-მდე

5 20

>20

ტყვია

6,0

< ზდკ

ზდკ - 125-მდე

125-250-მდე

250-600

>600

ვერცხლისწყალი

2,1

< ზდკ

ზდკ - 3-მდე

3-5-მდე

5-10

>10

დარიშხანი

2,0

< ზდკ

ზდკ - 20-მდე

20-30-მდე

30-50

>50

ცინკი

23,0

< ზდკ

ზდკ – 500-მდე

500-1500-მდე

1500-3000

>3000

სპილენძი

3,0

< ზდკ

ზდკ – 200-მდე

200-300-მდე

300-500

>500

კობალტი

5,0

< ზდკ

ზდკ – 50-მდე

50-150-მდე

150-300

>300

ნიკელი

4,0

< ზდკ

ზდკ – 150-მდე

150-300-მდე

300-500

>500

მოლიბდენი

4,6

< ზდკ

ზდკ – 40-მდე

40-100-მდე

100-200

>200

კალა

4,5

< ზდკ

ზდკ – 20-მდე

20-50-მდე

50-300

>300

ბარიუმი

2,8

< ზდკ

ზდკ – 200-მდე

200-400-მდე

400-2000

>2000

ქრომი

6,0

< ზდკ

ზდკ – 250-მდე

250-500-მდე

500-800

>800

წყალში ხსნადი ფტორი

10,0

< ზდკ

ზდკ – 15-მდე

15 - 25-მდე

25-50

>50

ვანადიუმი

150,0

< ზდკ

ზდკ – 225-მდე

225-300-მდე

300-350

>350

ორგანული ნაერთები:

ქლორირებული ნახშირ­წყალ­ბადები (მათ შორის, ქლორ­შემ­ცველი პესტი­ცი­დე­ბი: DD T; GXYG; 2,4D და სხვა).

0,1/

< ზდკ

ზდკ – 5-მდე

5-25-მდე

25-50

>50

ქლორფენოლი

0,3/

< ზდკ

ზდკ – 1-მდე

1-5-მდე

5-10

>10

ფენოლი

0,3/

< ზდკ

ზდკ – 1-მდე

1-5-მდე

5-10

>10

პოლიქლორბიფენილი

/0,06

< ზდკ

ზდკ – 2-მდე

2-5-მდე

5-10

>10

პირიდინი

/0,01

< ზდკ

ზდკ – 0.1-მდე

0.1-3-მდე

3-20

>20

სტიროლი

0,1/

< ზდკ

ზდკ – 5-მდე

5-20-მდე

20-50

>50

ნავთობი

1000

< ზდკ

ზდკ – 2000-მდე

2000 -3000-მდე

3000 -5000

>5000

ბენზ(ა)პირენი

0,02/

< ზდკ

ზდკ – 0.01-მდე

0.01-0.25-მდე

0.25-0.5

>0.5

ბენზოლი

0,3/

< ზდკ

ზდკ – 1-მდე

1-3-მდე

3-10

>10

ალფამეთილსტროლი

0,5/

< ზდკ

ზდკ – 3-მდე

3-10-მდე

10-50

>50

ქსილოლი(ორთო,მეტა,პარა)

0,1/

< ზდკ

ზდკ –3-მდე

3-30-მდე

30-100

>100

გოგირდოვანი შენაერთები გოგირდზე გადაანგარიშებით

160/

< ზდკ

ზდკ – 180-მდე

180-250-მდე

250-380

>380

2,4 D დიქლორფეოქსიძმარმჯავა

0,1/

< ზდკ

ზდკ – 1-მდე

1-3-მდე

3-10

>10

ატრაზინი

0,01/

< ზდკ

ზდკ –3-მდე

3-10-მდე

10-30

>30

აგელონი

0,01/

< ზდკ

ზდკ – 0,5-მდე

0,5-10-მდე

10-20

>20

ბენზინი

0,1/

< ზდკ

ზდკ – 2-მდე

2-10-მდე

10-30

>30

დეცისი

0,01/

< ზდკ

ზდკ – 0,1-მდე

0,1-0,25-მდე

0,025-0,5

>0,5

ბაილეტონი

/0,4

< ზდკ

ზდკ – 2-მდე

2-10-მდე

10-30

>30

ბაიფიდანი

/0,02

< ზდკ

ზდკ –0,1-მდე

0,1-0,5-მდე

0,5-5

>5

ზენკორი

0,2/

< ზდკ

ზდკ – 2-მდე

2-10-მდე

10-20

>20

პირამინი

/0,7

< ზდკ

ზდკ – 5-მდე

5-15-მდე

15-30

>30

მეტაზინი

/0,1

< ზდკ

ზდკ – 1-მდე

1-3-მდე

3-10

>10

პრომეტრინი

0,05/

< ზდკ

ზდკ – 1-მდე

1-4-მდე

4-10

>10

ტრიფორინი

/0,003

< ზდკ

ზდკ – 0,01-მდე

0,01-0,05-მდე

0,05-0,5

>0,5

პირიდატი

0,03/

< ზდკ

ზდკ – 0,1-მდე

0,1-3-მდე

3-10

>10

ტოლუოლი

0,3/

< ზდკ

ზდკ – 1-მდე

1-5-მდე

5-10

>10

 

დანართი 5

მიწების დაბინძურების სიღრმის მიხედვით გადასაყვანი კოეფიციენტი (H)

 

დაბინძურების სიღრმე, სმ	H
0–20	1,5
0–50	1,8
0–100	2,0
0–150	12,3
>150	2,5

დანართი 6

ტერიტორიების ეკოლოგიური კოეფიციენტები (E)

 

№	საქართველოს რაიონები	E	№	საქართველოს რაიონები	E	№	საქართველოს რაიონები	E
1.	აბაშა	1,5	1.	ახალგორი	1,4	1.	ადიგენი	1,2
2.	ბოლნისი		2.	ახალქალაქი		2.	ამბროლაური
3.	გარდაბანი		3.	ახალციხე		3.	ასპინძა
4.	გორი		4.	ახმეტა		4.	ბორჯომი
5.	გურჯაანი		5.	ბაღდადი		5.	დუშეთი
6.	დედოფლისწყარო		6.	დმანისი		6.	თიანეთი
7.	ზუგდიდი		7.	ვანი		7.	ლენტეხი
8.	თელავი		8.	ზესტაფონი		8.	მესტია
9.	ლაჩხუთი		9.	თერჯოლა		9.	ონი
10.	მარნეული		10.	თეთრიწყარო		10.	საჩხერე
11.	მცხეთა		11.	კასპი		11.	ტყიბული
12.	ოზურგეთი		12.	ლაგოდეხი		12.	ცაგერი
13.	სამტრედია		13.	მარტვილი		13.	ჩოხატაური

 

14.	წყალტუბო		14.	ნინოწმინდა		14.	ყაზბეგი
15.	სენაკი		15.	საგარეჯო		15.	ჭიათურა
16.	ხობი		16.	სიღნაღი		16.	ხარაგაული
17.	გაგრა		17.	ქარელი		17.	ჯავა
18.	გალი		18.	ყვარელი
19.	გუდაუთა		19.	ჩხოროწყუ
20.	გულრიფში		20.	წალენჯიხა
21.	სოხუმი		21.	წალკა
22.	ოჩამჩირე		22.	ხაშური
23.	ქობულეთი		23.	ქედი
24.	ხელვაჩაური		24.	ხულო
25.	ხონი		25.	შუახევი

 

დანართი 7

მიწის აღდგენის პერიოდის (დროის) ხანგრძლივობაზე დამოკიდებული გადასაანგარიშებელი კოეფიციენტი, (A)

 

 

დანართი 8

ნარჩენებით მიწის დაბინძურების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ნორმატივი (G), ლარებში

ნარჩენების სახეები	განზომილების ერთეული	1 ტონა (მ 3 ) ნარჩენით მიწის დაბინძურების შედეგად გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ნორმატივი G
სამშენებლო ნარჩენები	კუბ. მ. ან ტონა	0.50
საყოფაცხოვრებო ნარჩენები	კუბ. მ.	4,3
ნარჩენები მომპოვებელი მრეწველობი-დან	კუბ. მ.	0,70
ნარჩენები გადამამუშავებელი მრეწვე-ლობიდან	ტონა	0,80
ტოქსიკური სამრეწველო ნარჩენები:
ტოქსიკურობის I კლასი – უკიდუ-რესად სა­შიში	ტონა	110,0
ტოქსიკურობის II კლასი – ძლიერ სა-შიში	ტონა	90,0
ტოქსიკურობის III კლასი – საშიში	ტონა	40,0
ტოქსიკურობის IV კლასი – ნაკლებად საშიში	ტონა	15,0

 

დანართი 9

 

მიწების დეგრადაციის ხარისხი

მაჩვენებლები	დეგრადაციის ხარისხები
	0 არადეგრა-დირებული	1 სუსტად დეგრადირე-ბული	2 საშუალოდ დეგრადირე-ბული	3 ძლიერად დეგრადირე-ბული	4 ძალზე ძლი -ერად დეგრა-დირე-ბული
მიწების დეგრადაციის ხარისხზე დამოკიდებული კოეფიციენტი, D	0	0,2	0,5	0,8	1,0
აბიოტური დანალექების (არანაყოფიერი) სიმძლავრე, სმ.	<2	2-10	10,1-20	20,1-40	>40
მიწის ზედაპირთან შედარებით ჩაქცევის სიღრმე (მასის მთლიანობის დაურღვევლად), სმ.	<20	20-40	40,1-100	100,1-200	>200
ფიზიკური თიხის ფრაქციის შემ­ცველობის შემცირება, დეგრადა­ციის საწყისი დონიდან, %-ით	<5	5-15	16-25	26-32	>32
ნიადაგის სახნავი ფენის სიმკვრივის ზრდა, დეგრადაციის საწყისი დონიდან, %-ით	<5	5–10	11-18	19-28	>28
სტაბილური სტრუქტურის ფორიანობა კუბ.სმ./გრ.	>0.2	0.11-0.2	0.06-0.1	0.02-0.05	<0.02
ფილტრაციის კოეფიციენტი, მ/დღე-ღამეში	>1,0	0.3-1.0	0.1-0.3	0.01-0.1	<0.01
ნიადაგის ზედაპირის დაქვიანება, %	<5	5-15	16-35	36-70	>70
ნიადაგური პროფილის შემცი­რე­ბა (A+B ჰორიზონტის) დეგრა­დაციის საწყისი დონიდან, %–ით	<3	3-25	26-50	51-75	>75
ნიადაგის პროფილში (A+B) ჰუმუ­სის რაოდენობის შემცირება, %-ით	<3	3–15	16–40	41–50	>50
ნიადაგის ზედაპირის გადარე­ც­ხ­ვი­სა და წყლით გამოწვეული ხრამების სიღრმე, სმ-ში	<20	20-40	40,1-100	100,1-200	>200
ნატრიუმის შემცველობის გაზრდა ნიადაგში, %-ით	<5	5-25	26-40	41-55	>55
ნიადაგში გრუნტის მინერალიზე­ბუ­ლი (>3 გრ/ლ) წყლების დონის აწევა, სმ	>7	5.1-7.0	3.1-5.0	2.0-3.0	<2
ნიადაგის ზედაპირის გადარეც­ხვი­სა და წყლით გამოწვეული ხრამების სიღრმე, სმ-ში	<20	20–24	24,1–100	100,1–200	>200
ჰუმუსოვან (სახნავი) ფენაში ტოქ­­სი­­კური მარილების შემცველობა, %	<0,15	0,15-0,25	0,26–0,35	0,36-0,5	>0,5
დამლაშება-ბიცობი ნიადაგებისათვის, %-ით	<3	3-5	6-10	11-15	>15
ნატრიუმის შემცველობის გაზრდა, %	<5	5–25	26-40	41-55	>55
გამჟავიანება – მჟავე ნიადაგებისათვის	>6	5-6	4-5	3-4	<3

 

შენიშვნა დანართ 9-ზე:

1. ნიადაგში 32%–ზე მეტ ფიზიკური თიხის ფრაქციის შემცველობის შემცირება დეგრადაციის საწყისი დონიდან არ ვრცელდება ტენიანი სუბტროპიკული ზონის მძიმე გრანულომეტრიული შედგენილობის მქონე ნიადაგებზე.

2. დამლაშებული ნიადაგების შემთხვევაში მიწების დეგრადაციის ხარისხზე დამოკიდებული კოეფიციენტი D შეადგენს 1,5-ს; მინერალიზირებული (>3 მგ/ლ) გრუნტის წყლების დონის ნიადაგის ზედაპირთან ამოწევისას – 2,0-ს; ხევების, ხრამების წარმოქმნისა და არსებულის გაღრმავებისას – 3,0-ს.

 

დანართი 10

 

	უკანონო ტყითსარგებლობის სახე	მიყენებული (დამდგარი) ზიანის ოდენობის დაანგარშება (ლარებში)
	1	2
	1. ტყეკაფის გამოყოფა დადგენილი წესის დარღვევით	ათვისებულ ტყეკაფზე მატერიალური შეფასების უწყისში დაფიქსირებული საბო­ლოო თანხის 30%, ხოლო აუთვისებელ ტყე­­კაფზე მატერიალურ I შეფასების უწყისში დაფიქსირებული საბოლოო თანხის 15%;
	2. ჭრის შედეგად ტყეკაფში კორომის სიხშირის ნორმაზე დაბლა დაყვანა	ნორმაზე ზევით მოჭრილი ზეზეური ხის მერქნული რესურსის (მ3-ის) სარგებლო­ბისა­თვის დაწესებული მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა;
	3. კონკრეტულად გამოყოფილ ტყეკაფზე ხმელი, ხმობადი, ძლიერ დაზიანებული ხეების ჭრაში არ დანიშვნა (თუ ასე-თი ხეების მოცულობა აღემატება ჭრაში დანიშნული ხეე-ბის მოცულობის 10%-ს), აგრეთვე ჭრაში დანიშნული ხმე-ლი, ხმობადი, ძლიერ დაზიანებული ხეების მოუჭრელად დატოვება	ჭრაში არ დანიშნული და შესაბამისად, ტყეკაფში მოუჭ-რელად დატოვებული, აგრეთვე ჭრაში დანიშნული და ტყეკაფში მოუჭრელად დატოვებული ზეზეური ხის მერ-ქნული რესურსებით სარგებლობისათვის მთლიანად დაწესებული მოსაკრებლის ოთხმაგი ოდენობა;
	4. ტყეკაფის სააღრიცხვო დოკუმენტებში ჭრაში დანიშნუ-ლი ხეთა საერთო მოცულობის 10%-ზე მეტად შემცირება ან გაზრდა წინასწარი განზრახვით ან დაუდევრობით	10%-ს გადაცილებულ (გაზრდილ ან შემცირებულ) ყოველ აღრიცხულ ზეზეური ხის მერქნული რესურსის მ3-ზე, მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის სამმაგი ოდენობა;
	5. ტყის ჭრის დროს ჭრაში დაუნიშნავი ხეების წაქცევა ან მათი დაზიანება სასიცოცხლო ფუნქციის დაკარგვით, კანონმდებლობით დადგენილ დასაშვებ ნორმაზე ზევით	დასაშვებ ნორმაზე ზევით წაქცეული და დაზიანებული ზეზეური ხის მერქნული რესურსის სარგებლობისთვის დაწესებული მოსაკრებლის სამმაგი ოდენობა;
	6. მოჭრილი, მიყუდებული (საშიში) ხეების დატოვება	ამ ჯიშის ზეზეური ხის მერქნული რესურსის სარგებლო­ბისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ორმაგი ოდენობა;
	7. ხე-ტყის დამზადებისას ან სხვა ქმედებისას აღმონაცენი მოზარდის დაზიანება-განადგურება	დაზიანებულ ან განადგურებულ ყოველ 100მ2 ფართობ-ზე, დაზიანებული ან განადგურებული სახეობის 1 კბმ მსხვილ­მზომი სამასალე მერქნული რესურსის 1 მ3-ის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ერთმაგი ოდენობა;
	8. ტყის ჭრა და მორთრევა ტყის ჭრის ბილეთით აკრძალულ პერიოდში	მოჭრილი ხის მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებელის ხუთმაგი ოდენობა;
	9. ცოცხალი (ნედლი) მერქნიანი მცენარეების უკანონოდ ამოძირკვა, მოჭრა ან დაზიანება, რამაც მათი სასიცოცხლო ფუნქციის შეწყვეტა გამოიწვია	ამოძირკული, მოჭრილი ან დაზიანებული ხის მერქნული რესურსებით სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა
	10. ტყით სარგებლობის დროს მერქნიან მცენარეთა ისეთი დაზიანება, როდესაც ხეები არ კარგავენ სასიცოცხლო ფუნქციას	დაზიანებული ხეების მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ორმაგი ოდენობა;
	11. ჭრების განხორციელების შედეგად დარჩენილი (მიღებული) ნარჩენებისაგან ტყეკაფის არგაწმენდა დადგენილი წესის შესაბამისად	გაუწმენდავად დატოვებულ თითოეულ ჰექტარზე გამოზიდული ხე-ტყის მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის 30%;
	12. მერქნის გამოზიდვის დროს ნიადაგის ზედაპირული ფენის დაზიანება და ნიადაგის ეროზიის წინაპირობის შექმნა	ყოველ დაზიანებულ ათას მ2 ფართობზე გამოზიდული ხის მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის 20%;
	13. გამოფისვა	გამოფისული ხის მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის სამმაგი ოდენობა;
	14. ტყის კულტურების და ნათესების განადგურება	განადგურებული ტყის კულტურების და ნათესების აღდგენითი ღირებულების ხუთმაგი ოდენობა;
	15. ტყის კულტურების და ნათესების დაზიანება	დაზიანებული ტყის კულტურების და ნათესების აღდგე-ნითი ღირებულების სამმაგი ოდენობა;
	16. სადღესასწაულო მიზნით 15 ნოემბრიდან 15 იანვრამდე წიწვიანი სახეობის მერქნიან მცენარეთა არაზრდასრული სახეობების უკანონოდ მოჭრა	ყოველ მოჭრილ მცენარეზე მოცემული სახეობის წვრილი 4-13 სმ-მდე სამასალე მერქნის 1მ3-ის მერქნული რესურსის მოსაკრებლის ათმაგი ოდენობა;
17. წიწვიანი სახეობის მერქნიან მცენარეთა ზრდასრული სახეობებისათვის ვარჯის წვერის წაჭრით მცენარის დაზიანება		დაზიანებული მცენარის სახეობის სამასალე მერქნის მერქნული რესურსის მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა;
18. მინდორსაცავი ტყის ზოლების ან სხვა დამცავი ნარგაობის უკანონო მოჭრა ან ამოძირკვა		იმავე სახეობის და მოცულობის ზეზეური ხის მერქნული რესურსის მოსაკრებლის ათმაგი ოდენობა;
19. მინდორსაცავი ტყის ზოლების ან სხვა დამცავი ნარგაობის დაზიანება		იმავე სახეობის და მოცულობის ზეზეური ხის მერქნული რესურსის მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა;
20. იშვიათი სახეობის, ნაყოფმომცემი მცენარეების (ჯონჯოლი, ქაცვი, კოწახური, შინდი, ნუში და სხვა) დაზიანება ტოტების მოჭრით		ყოველ დაზიანებულ მცენარეზე, გარემოდან ამოღებულ არა მერქნითი რესურსებით და მათი პროდუქტებით სარგებლობისათ-ვის დაწესებული მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა;
21. იშვიათი სახეობის, ნაყოფმომცემი მცენარეების (ჯონჯოლი, ქაცვი, კოწახური, შინდი, ნუში და სხვა) მოჭრა		ყოველ მოჭრილ მცენარეზე, გარემოდან ამოღებულ არა მერქნითი რესურსებით და მათი პროდუქტებით სარგებლობისათ-ვის დაწესებული მოსაკრებლის ათმაგი ოდენობა;
22. სადღესასწაულო, რელიგიური ან სხვა მიზნებით ბზის ან უთხოვრის დაზიანება ტოტების მოჭრით		ყოველ დაზიანებულ მცენარეზე, ამავე სახეობის და მოცულობის 1მ3-ის სამასალე მერქნული რესურსით სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის 15%;
23. ზეხმელი, ჩახერგილი (მათ შორის წაქცეული) ხეების უნებართვოდ მოჭრა, დამზადება და უნებართვოდ გამოზიდვა		ასეთი ხეების მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ორმაგი ოდენობა;
24. უკანონო ძოვება		დაზიანებულ ან განადგურებულ მცენარეზე მოცემული სახეობის წვრილი 4-13 სმ-მდე სამასალე მერქნის 1მ3-ის მერქნული რე-სურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის 20%;
25. ტყის ფონდის მიწის ფართობის მითვისება (თვითნებური დაკავება, ასევე დაუბრუნებლობა)		თითეულ მ2 ფართობზე მოცემული ადგილისათვის აუქციონზე გამოტანილი მ2–ის ფასის სამმაგი ოდენობა;
26. ტყის ნიადაგის ნაყოფიერი (ჰუმუსოვანი) ფენის თვითნებური მოხსნა		თვითნებურად მოხსნილ ჰუმუსოვანი ფენის თითოეულ მ3-ზე – 300(სამასი) ლარი;
27.სახელმწიფო ან ადგილობრივი მმართველობის ტყის ფონდის მიწებზე ტყის დაზიანება რადიაქ­ტიური, ბაქ­ტეროლოგიური, ქიმიური ან სხვა მავნე ნივთიერებ­ებ­ით, სამრეწველო, საყოფაცხოვრებო ან სხვაგვარი ჩამდინარე წყლებითა და ნარჩენებით, აგრეთვე მავნე ნივთიერებათა გაფრქვევით, რაც ტყის გახმობას ან დაზიანებას გამოიწვევს		გამხმარი ან დაზიანებული ხის ან ხეების, (რომლის დაზიანება ან გახმობა გამოიწვია აღნიშნულმა ქმედებამ) შესაბამისი კატეგორიის მერქნული რესურსებით სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ათმაგი ოდენობა;
28. ტყის ფონდის მიწების უკანონო მითვისება (თვითნებური დაკავება)		თითეულ მ2 ფართობზე მოცემული ადგილისათვის დადგენილი საბაზრო ფასის ორმაგი ოდენობა ფართობის ჩამორთმევით;
29. ბუჩქების ამოძირკვა, მოჭრა ან დაზიანება		ყოველ ასეთ მცენარეზე მერქნული რესურსებით სარგებლობისათვის დაწესებული ერთი კბმ წვრილი ზომის სამასალე მერქნის მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა;
30. ტყითსარეგლობის განხორციელებისას გამყოფი (საკვარტალე) და ტყეკაფის მაჩვენებელი ბოძების დაზიანება-განადგურება		საკვარტალე და ტყეკაფის მაჩვენებელი ბოძის დამზადების და მისი ადგილებზე დაყენების სამუშაოების ღირებულების ორმაგი ოდენობა;
31. ტყის არამერქნული რესურსების (სოკოების, სამ­კურნალო, ტექნიკური ნედლეულისა და სხვა ბალახეულის, ბუჩქოვანი მცენარეებისა და მათი პროდუქტების) უნებართვოდ შეგროვება სამეწარ­მეო მიზნით ან რესურსის მოპოვება ტყით სარგებ­ლობის ბილეთში მითითებული ტერიტორიის გარეთ		გარემოდან ამოღებულ შესაბამის მცენარეთა არამერქნული რესურსებით და მათი პროდუქტებით სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ათმაგი ოდენობა;
32. ტყის მერქნიანი მცენარეების პროდუქტებითა და ხის მეორეხარისხოვანი მასალებით (თესლი, ნაყოფი, ძირკვი, ლაფანი, ფიჩხი, ნეკერი და სხვა) სამრეწველო მიზნით სარგებლობა ტყითსარ­გებლობის სანებართვო დოკუმენტის გარეშე ან სარგებლობა ტყითსარგებ­ლობ­ის სანებართვო დოკუმენტში მითითებული ტერიტორიის გარეთ		მოპოვებული პროდუქციის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა;
33. უკანონო თიბვა		გარემოდან ამოღებული შესაბამის მცენარეთა სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ოცმაგი ოდენობა;
34. უკანონო ხვნა		უკანონოდ მოხნულ ფართობზე შესაბამისი რაიონისათვის დადგენილი სახნავ მიწაზე ქონების გადასახადის საბაზისო განაკვეთის ხუთმაგი ოდენობა;
35. 0,4 და ნაკლები სიხშირის კორომებში სანიტარული ჭრის ჩატარება (ზეხმელი, ხმობადი, ძლიერ ფაუტი (ფუტურო) და მავნებლებით ძლიერ დაზიანებული ხეების მოჭრა) განსაკუთრებული აუცილებ­ლობი­სა ან სათანადო არგუმენტების არარსებობისას		მოჭრილი ხის სახეობის მერქნული რესურსის სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის სამმაგი ოდენობა;
36. უკანონო მრგვალი ხე-ტყის (საშეშე, სამასალე) ტრანსპორტირება, შენახვა და რეალიზაცია		მოჭრილი ხის სახეობის მსხვილი ზომის (25სმ-ზე მეტი) მერქნული რესურსით სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ხუთმაგი ოდენობა
37. დახერხილი (სამასალე) ხე-ტყის შესაბამისი დოკუმენტაციის გარეშე ტრანსპორტირება, შენახვა და რეალიზაცია		მოჭრილი ხის სახეობის მსხვილი ზომის (25სმ-ზე მეტი) მერქნული რესურსით სარგებლობისათვის დაწესებული მოსაკრებლის ათმაგი ოდენობა

 

დანართი 11

 

ხის დიამეტრი სანტიმეტრებში	აღდგენითი ღირებულება ლარებში
	I ჯგუფი	II ჯგუფი	III ჯგუფი	IV ჯგუფი	V ჯგუფი
4 სმ-მდე ჩათვლით	17	12	15	6	8
4.1–8 სმ	32	22	30	13	17
8,1–12 სმ	47	35	45	20	32
12,1–16 სმ	62	45	60	27	42
16,1–20სმ	77	55	75	34	50
20,1–24 სმ	92	65	90	41	55
24,1–28 სმ	107	75	105	48	55
28,1–32 სმ	122	90	120	55	55
32,1–36 სმ	137	110	135	55	55
36,1–40 სმ	152	130	150	55	55
40,1-44 სმ	167	145	165	55	55
44,1	182	160	180	55	55
48,1–52 სმ	197	170	195	55	55
52,1–56 სმ	212	180	210	55	55
56,1 სმ-ის ზევით	235	200	225	55	55

 

 

დანართი 12

იურიდიული და ფიზიკური პირების მიერ თევზისა და სხვა ჰიდრობიონტების უკანონო მოპოვების შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურების ნიხრი

 

№	მოპოვებული რესურსი	ზიანის ოდენობა ერთ კილოგრამზე ლარებში
ქიცვიანი ზვიგენისებრნი
1	ქიცვიანი ზვიგენი (კატრანი)	24,3
სკაროსისებრნი
2	ზღვის მელა, ქიცვიანი სკაროსი	22,3
კუდჩხვლეტიასებრნი
3	ზღვის კატა	22,3
ზუთხისებრნი
4	სვია	155
5	ფორეჯი (ჯარაღანა)	155
6	შავი ზღვა – აზოვის (კოლხური ზუთხი)	155
7	ფორონჯი (ატლანტური ზუთხი)	155
8	ტარაღანა	155
ქაშაყისებრნი
9	შავი ზღვის ქარსალა (შპროტი)	6
10	ჩვეულებრივი ქარსალა	6
11	ტროპიკული სარდინე	21,7
12	სარდინელა	21,7
13	პალიასტომის ქაშაყი (ღიპა ქაშაყი)	21,7
14	აზოვის ქაშაყი	21,7
15	შავი ზღვის ქაშაყი	24,5
16	შავი ზღვის ქაფშია	8,2
17	აზოვის ქაფშია	8,2
ორაგულისებრნი
18	შავი ზღვის ორაგული	126
19	მდინარის კალმახი	84,8
20	ცისარტყელა კალმახი	84,8
სიგისებრნი
21	ჭაფალა	26,4
22	ლადოგური რიპუსი	26,4
23	პელიადი	26,4
24	ლადოგური სიგი	26,4
ქარიყლაპიასებრნი
25	წერი (ქარიყლაპია)	24,1
გველთევზასებრნი
26	მდინარის გველთევზა	120
27	ზღვის გველთევზა	120
კობრისებრნი
28	ნაფოტა	18,5
29	მორევის ნაფოტა	41,2
30	კავკასიური ქაშაპი	20,5
31	ჯუჯა ქაშაპი	12,8
32	ფარფლწითელა	14,4
33	შავწარბა	25,2
34	სქელშუბლა	22,1
35	ჭერეხი	41,2
36	გუწუ (ლოქორია)	28,2
37	ტობი	41,2
38	ამიერკავკასიური ციმორი	15,8
39	ხრამული	60
40	წვერა	43
41	თრისა (შამაია)	45
42	კარჩხანა	18,7
43	თეთრი ამური	31,9
44	ჩვეულებრივი ბლიკა	38,2
45	ამიერკავკასიური ბლიკა	18,5
46	კაპარჭინა	41
47	მცირე ვიმბა	26,4
48	ტაფელა	10
49	ველური კობრი, გოჭა	41,2
50	მურწა	40
51	ჭანარი	41,2
ღლავისებრნი
52	მდინარის ღლავი (ლოქო)	31,3
სარღანისებრნი
53	სარღანი	27,5
ვირთევზასებრნი
54	ზღვის ღლაბუტა	21,7
55	მერლანგი	26,3
56	მერლუზა	26,3
ზღვის ქორჭილასებრნი
57	ლავრაკი	36,5
მდ. ქორჭილასებრნი
58	მდინარის ქორჭილა	18,2
59	ფარგა	34,3
სტავრიდასებრნი
60	შავი ზღვის სტავრიდა	24,5
61	აზოვის სტავრიდა	24,5
ლუფარისებრნი
62	ლუფარი	36,5
ნაგვერდულასებრნი
63	ბაცი და მუქი ნაგვერდულა (კუზანულა)	66,3
სპარისებრნი
64	ზღვის კარჩხანა	21,7
სმარიდისებრნი
65	სმარიდა	21,7
ხონთქარასებრნი (ბარაბულისებრნი)
66	შავი ზღვის ხონთქარა (ბარაბული)	29,1
ლაბრადისებრნი
67	მწვანულა	21,7
ზღვის ურჩხულისებრნი
68	ზღვის ურჩხული	25,8
ვარსკვლავთმრიცხველისებრნი
69	ზღვის ძროხა (ვარსკვლავთმრიცხველი)	21,7
ველმზგავსასებრნი
70	გველმზგავსა (ოფიდიონი)	21,7
სკუმბრიასებრნი
71	თინუსი	37,5
72	ელამიდა	28
73	შკუმბრია	25,5
ღორჯოსებრნი
74	მდინარის ღორჯოები	8,8
75	ზღვის ღორჯოები	22,1
76	ღორჯოსებრნი	14,4
სკორპენასებრნი
77	სკორპენა (ზღვის ჩიქვი)	21,7
ზღვის მამლისებრნი
78	ზღვის მამალი	40
კეფალისებრნი
79	ჩვეულებრივი კეფალი (ლობანი)	32
80	ოქროსფერი კეფალი	32
81	მახვილცხვირა კეფალი	32
82	ელინგასი	32
ზღვის ენისებრნი
83	ზღვის ენა	19,1
კალკანისებრნი
84	შავი ზღვის კალკანი	142
კამბალასებრნი
85	მდინარის კამბალა (გლოსა)	38,2
86	მდინარის კიბო	70
87	ღაპანი	21,2
88	მიდია და სხვა ორსაგდულიანი მოლუსკები	28,9
89	გარნელი (კრევერები) და სხვა ათფეხიანი კიბორჩხალები	25
სხვა თევზები და ჰიდრობიონტები
90	სხვა თევზები და ჰიდრობიონტები	12,5
91	წყალმცენარეები	0,50
	ზღვის ძუძუმწოვრები	ზიანის ოდენობა თითოეულ ეგზემპლარზე ლარებში
92	თეთრგვერდა დელფინი	900
93	ფალინა	10000
94	ზღვის ღორი	500

 

 

დანართი 14

წყლის ობიექტებში მავნე ნივთიერებათა ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ცხრილი

№	მავნე ნივთიერებათა დასახელება	ერთი ტონა დამაბინძურებელი ნივთიერების ჩაშვების მაჩვენებელი (ლარებში)
		მუდმივი ზენორმატიული ჩაშვებისათვის	ავარიული ჩაშვებისათვის
1	2	3	4
ა. არაორგანული ნივთიერებანი
1.	შეწონილი ნივთიერებანი	100	200
2.	სულფატები	250	500
3.	ქლორიდები	100	200
4.	ფოსფატები	1250	2500
5.	ბორი, ტიტანი	2000	4000
6.	ციანიდები	250 000	500 000
7.	ფტორიდები	4000	8000
ლითონის იონები
8.	ვოლფრამი, სპილენძი, ქრომი, ტყვია, კადმიუმი, ვანადიუმი, სელენი,	200 000	400 000
9.	ნიკელი, მანგანუმი, კობალტი, თუთია, ტელური,	20 000	40 000
10.	დარიშხანი, სტიბიუმი	40 000	80 000
11.	რკინა, ალუმინი	500	1000
12.	ბერილიუმი, თალიუმი, მოლიბდენი	200 000	400 000
13	ვერცხლისწყალი	300 000	600 000
14.	ბარიუმი	250	500
ბ. ორგანული ნივთიერებანი:
15.	ეთილენი	500,00	1000,00
16.	ბიოქიმიური მოთხოვნილება ჟანგბადზე	650	1300
17.	საერთო აზოტი, სზან-ი (დეტერგენტები), მეთანოლი	2500	5000
18.	ნავთობპროდუქტები, ფორმალდეჰიდი, აცეტონი, კეტონები, ბუთილის სპირიტი	10 000	20 000
19.	ფენოლები	200 000	400 000
20.	მაღალტოქსიკური ლითონორგანიკა	300 000	600 000

 

დანართი 15

ზღვაში ნავთობპროდუქტების ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ცხრილი

 

Pნავთ (ტონებში)	ავარიული ჩაშვებისათვის, Aანავთ. (ათას ლარებში)	მუდმივი (ზენორმატიული) ჩაშვებისათვის, Aმნავთ. (ათას ლარებში)	Pნავთ (ტონებში)	ავარიული ჩაშვებისათვის, A ანავთ. (ათას ლარებში)	მუდმივი (ზენორმატიული) ჩაშვებისათვის,  A მნავთ. (ათას ლარებში)
0,10	36,88	4,98	2,50	219,04	18,80
0,11	39,0	5,14	3,00	249,30	20,40
0,13	41,86	5,40	3,50	269,88	21,70
0,16	48,10	5,76	4,00	295,62	21,90
0,20	53,44	6,18	5,00	343,72	25,96
0,25	60,36	6,64	6,00	393,58	28,44
0,30	67,68	7,02	7,50	463,02	31,86
0,35	72,48	7,38	9,00	534,24	34,96
0,40	79,60	7,68	10,00	584,10	36,88
0,50	89,40	8,26	11,00	642,88	39,0
0,60	97,96	8,92	13,00	755,08	41,86
0,75	109,90	9,94	16,00	927,0	48,10
0,90	123,24	10,90	20,00	1152,0	53,44
1,00	131,80	11,46	25,00	1443,0	60,36
1,10	138,54	12,30	30,00	1719,0	67,68
1,30	155,10	13,08	40,00	2280,0	79,60
1,60	172,56	14,56	50,00	2841,0	89,40
2,00	193,24	16,32

 

შენიშვნა დანართზე 15:

A^ა_ნავთ.-ს და A^მ_ნავთ.-ს შუალედური მნიშვნელობების (რომლებიც არ არიან ნაჩვენები ცხრილში) განსაზღვრი­სათ­ვის გამოიყენება ინტერპოლაცია უახლოეს მნიშვნელობებს შორის.

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_ნავთ<0,10 ტ, ზიანის მნიშვნელობები გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულით:

● ავარიული ჩაშვებისათვის:

A^ა_{ნავთ.} = 184,4 (ათასი ლარი/ტ) X P_ნავთ.(ტ)

●მუდმივი ჩაშვებისათვის:

A^მ_ნავთ. = 24,9 (ათასი ლარი/ტ) X P_ნავთ. (ტ)

იმ შემთხვევაში, როდესაც Pნავთ.>50 ტ, ზიანის მნიშვნელობები გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულებით:

●ავარიული ჩაშვებისათვის:

A^ა_ნავთ. = 28,41 (ათასი ლარი/ტ) X P_{ნავთ.} (ტ)

●მუდმივი ჩაშვებისათვის:

A^მ_ნავთ. = 0,90 (ათასი ლარი/ტ) X P_ნავთ. (ტ)

დანართი 16

 

ზღვაში ორგანულ ნივთიერებათა ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ცხრილი

(ჟანგბადის ბიოლოგიური მოთხოვნილების მიხედვით)

Pჟბმ (ტონა)	ავარიული ჩაშვებისათვის, Aა ჟბმ (ათას ლარებში)	მუდმივი (ზენორმატიული) ჩაშვებისათვის, Aმჟბმ (ათას ლარებში)	Pჟბმ (ტონა)	ავარიული ჩაშვებისათვის, Aა ჟბმ (ათას ლარებში)	მუდმივი (ზენორმატიული) ჩაშვებისათვის, Aმჟბმ (ათას ლარებში)
0,10	30,28	8,38	3,50	376,66	22,56
0,20	39,72	10,14	4,00	425,62	23,44
0,30	49,86	11,38	5,00	525,34	24,56
0,40	60,72	12,34	6,00	625,06	26,26
0,50	70,72	13,14	7,50	771,10	27,94
0,60	81,22	13,80	9,00	915,34	29,38
0,75	97,06	14,70	10,00	1011,52	30,28
0,90	112,20	15,42	15,00	1576,02	35,98
1,00	122,52	15,94	20,00	1941,10	39,72
1,10	133,56	16,36	25,00	2393,40	45,06
1,30	153,16	17,44	30,00	2850,0	49,86
1,60	183,42	18,16	35,00	3288,0	55,74
2,00	226,60	19,32	40,00	3723,0	60,72
2,50	274,26	20,58	50,00	4587,0	70,72
3,00	325,90	21,64

 

შენიშვნა დანართზე 16:

 A^ა_ჟბმ და A^მ_ჟბმ შუალედური მნიშვნელობების (რომლებიც არ არიან ნაჩვენები ცხრილში) განსაზღვრისათვის გამოიყენება ინტერპოლაცია უახლოეს მნიშვნელობებს შორის.

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_ჟბმ < 0,10 ტონაზე, ზიანის სიდიდეება გამოინგარიშება შემდეგი ფორმულების გამოყენებით:

● ავარიული ჩაშვებისათვის:

A^ა_ჟბმ = 151,4 (ათასი ლარი/ტ) X P _ჟბმ (ტ)

● მუდმივი ჩაშვებისათვის:

A^მ_ჟბმ = 41.9 (ათასი ლარი/ტ) X P_ჟბმ (ტ)

იმ შემთხვევაში, როდესაც P ჟბმ > 50,0 ტ, ზიანის სიდიდეები გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულების გამოყენებით:

●ავარიული ჩაშვებისათვის:

A ^ა_ჟბმ = 45,87 (ათასი ლარი/ტ) X P_ჟბმ (ტ)

●მუდმივი ჩაშვებისათვის: A^მ_ჟბმ = 0.71 (ათასი ლარი/ტ) X P_ჟბმ(ტ)

დანართი 17

 

ზღვაში შეწონილი ნაწილაკების ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ცხრილი

Pჟბმ (ტონა)	ავარიული ჩაშვებისათვის, Aა ჟბმ (ათას ლარებში)	მუდმივი (ზენორმატიული) ჩაშვებისათვის, Aმჟბმ (ათას ლარებში)	Pჟბმ (ტონა)	ავარიული ჩაშვებისათვის, Aა ჟბმ (ათას ლარებში)	მუდმივი (ზენორმატიული) ჩაშვებისათვის, Aმჟბმ (ათას ლარებში)
0,10	14,80	1,42	4,00	117,32	9,28
0,20	21,60	2,04	5,00	141,16	10,50
0,30	27,12	2,50	6,00	164,32	11,44
0,35	29,52	2,70	7,50	197,88	12,78
0,40	31,68	2,88	9,00	230,32	14,10
0,50	35,82	3,24	10,00	251,46	14,80
0,60	39,72	3,54	15,00	381,10	19,12
0,75	44,82	3,96	20,00	474,52	21,60
0,90	49,68	4,32	25,00	588,76	24,46
1,00	52,50	4,46	30,00	702,22	27,04
1,60	68,70	5,82	35,00	815,08	29,44
2,00	77,12	6,52	40,00	927,46	31,68
2,50	87,10	6,72	50,00	1151,52	35,82
3,50	104,88	8,68

 

შენიშვნა დანართზე 17:

 

A^ა_შ.ნ. და A^მ_შ.ნ. შუალედური მნიშვნელობების (რომლებიც არ არიან ნაჩვენები ცხრილში) განსაზღვრისათვის გამოიყენება ინტერპოლაცია უახლოეს მნიშვნელობებს შორის.

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_შ.ნ. < 0,10 ტონაზე, ზიანის სიდიდეები გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულების გამოყენებით:

● ავარიული ჩაშვებისათვის:

A^ა_შ.ნ. = 74,0 (ათასი ლარი/ტ) X P_შ.ნ. (ტ);

● მუდმივი ჩაშვებისათვის:

A^მ_შ.ნ. = 7,1 (ათასი ლარი)/ტ) X P_შ.ნ. (ტ);

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_შ.ნ. > 50,0 ტონაზე, ზიანის სიდიდეები გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულებით:

● ავარიული ჩაშვებისათვის:

A^ა_შ.ნ. = 11,52 (ათასი ლარი)/ტ) X P_შ.ნ. (ტ);

● მუდმივი ჩაშვებისათვის:

A^მ_შ.ნ. = 0,36 (ათასი ლარი)/ტ) X P_შ.ნ. (ტ).

 

დანართი 18

ზღვაში მავნე ნივთიერებათა ჩაშვებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გასაანგარიშებელი ცხრილი, მათი ტოქსიკურობის კატეგორიების მიხედვით

 

ავარიული ჩაშვებისათვის Aა მ .ნ . ათას ლარებში				მუდმივი (ზენორმატიული ) ჩაშვებებისათვის Aმ მ .ნ . ათას ლარებში
Pმ.ნ. ტონა	A	Pმ.ნ. ტონა	A	Pმ.ნ. ტონა	A	Pმ.ნ. ტონა
0.10	169,84	32,04	6,30	101,34	15,48	2,26
0.20	200,70	38,94	7,56	108,88	17,02	2,58
0.30	221,34	43,62	8,58	113,56	18,24	2,82
0.40	250,56	49,50	9,78	116,98	19,08	2,98
0.50	275,86	54,64	10,78	119,74	19,72	3,16
0.60	298,48	59,16	11,68	122,10	20,16	3,24
0.75	328,74	65,28	12,90	124,86	20,94	3,42
0.90	357,62	70,74	13,96	127,24	21,54	3,54
1.00	372,0	74,10	14,62	128,42	21,88	3,64
1.10	397,7	77,26	15,24	129,90	23,70	3,70
1.30	416,7	83,16	16,44	132,18	22,74	3,84
1.60	480,36	94,36	18,32	153,04	23,46	3,82
2.00	559,62	107,98	20,68	138,22	24,28	5,70
2.50	652,0	123,64	23,50	141,46	25,08	4,38
3.00	738,6	138,90	25,96	144,12	25,72	4,54
3.50	820,96	157,66	28,26	146,46	26,32	4,72
4.00	899,62	164,44	30,36	148,50	26,92	4,84
5.00	1048,02	188,22	34,32	151,98	28,26	5,04
6.00	1197,38	210,30	37,92	154,86	28,42	5,26
7.50	1383,24	240,78	42,88	158,52	29,56	5,50
9.00	1567,12	269,10	47,38	165,60	31,12	5,82
10.00	1713,36	298,30	51,58	169,84	32,04	6,30
15.00	2426,38	392,74	71,40	187,54	35,26	6,88
20.00	2621,7	480,46	90,18	200,70	38,94	7,66
25.00	3722,78	564,88	107,98	211,92	41,46	8,10
30.00	4344,0	645,0	125,88	221,36	43,65	8,58
40.00	5544,0	794,94	157,68	250,56	49,50	9,78
50.00	6696,0	934,92	188,76	275,86	54,64	10,78

 

შენიშვნა დანართზე 18:

 

A^ა_მ.ნ.-ს და A^მ_მ.ნ.-ს შუალედური მნიშვნელობების (რომლებიც არ არიან ნაჩვენები ცხრილში) განსაზ­ღვრისათვის გამოიყენება ინტერპოლაცია უახლოეს მნიშვნელობებს შორის.

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_მ.ნ.<0.10 ტონაზე, ზია­ნის სიდიდეები გამოიანგარიშება მავნე ნივთიერებე­ბის ტოქსიკურობის კატეგორიის (A, B, C და D) მიხედვით შემდეგი ფორმულების გამოყენებით:

● ავარიული ჩაშვებისათვის:

A კატეგორიისათვის: A^ზ(ა)_მ.ნ.= 1688,4 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

B კატეგორიისათვის: A^ზ(ა)_მ.ნ.= 320,4 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

C და D კატეგორიისათვის: A^ზ(ა)_მ.ნ.= 63,0 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

● მუდმივი ჩაშვებისათვის:

A კატეგორიისათვის:Aმ_მ.ნ.= 113,4 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

B კატეგორიისათვის : Aმ_მ.ნ.= 154,8 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

C და D კატეგორიისათვის: Aმ_მ.ნ.= 22,6 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_მ.ნ.>50 ტონაზე, ზიანის სიდიდეები გამოიანგარიშება მავნე ნივთიერებათა ტოქსიკურობის კატეგორიის (A, B, C და D) მიხედვით შემდეგი ფორმულების მიხედვით:

● ავარიული ჩაშვებისათვის:

A კატეგორიისათვის:A^ზ(ა)_მ.ნ.=13,92 (ათ. ლარი/ტონა) X _Pმ.ნ. (ტ)

B კატეგორიისათვის :A^ზ(ა)_მ.ნ.= 18,70 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

C და D-კატეგორიისათვის: A^ზ(ა)_მ.ნ.= 3,78 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

● მუდმივი ჩაშვებისათვის:

A კატეგორიისათვის:A^მ_მ.ნ.= 5,52 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

B კატეგორიისათვის :A^მ_მ.ნ.= 1,10 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

C და D კატეგორიისათვის: A^მ_მ.ნ.= 0,22 (ათ. ლარი/ტონა) X P_მ.ნ. (ტ)

დანართი 19

გემების მიერ თხევადი ან მშრალი ტვირთის სახით გადასატანი მავნე ნივთიერებების ტოქსიკურობის კატეგორიები

 

№	ტოქსიკურობის კატეგორიები
	A	B	C და D
1.	აკროლეინი	აკრილონიტრილი	აცეტალდეჰიდი
2.	გოგირდნახშირბადი	ალკილბენზოლ-სულფონატი (განშტოებული ჯაჭვი)	ძმარმჟავა
3.	კრეოზოტი	აკრილის სპირტი	ძმარმჯავას ანჰიდრიდი
4.	აცეტონციანჰიდრინი	ამიაკი (28% წყალხსნარი)	აცეტონი
5.	კრეზოლი	ქლოროვანი ბენზინი	აცეტილ ქლორიდი
6.	ტექნიკური კრეზოლი	n- ერბოვანი ალდეჰიდი	ადიპინის მჟავის ციტრილი
7.	დიქლორბენზოლი	ერბომჟავა	ალკილბენზოლსულფონატი (პირდაპირი ჯაჭვი)
8.	ნაფთალინი (გამლღვალი)	ქაფურის ზეთი	ქლოროვანი ალილი
9.	ფოსფორი (ელემენტარული)	ოთხქლორიანი ნახშირბადი	შაბი (15% ხსნარი)
10.	ნატრიუმის პენტაქლორ­ფენოლიატი (ხსნარი)	ქლოროფორმი	ძმარმჟავას იზოამილის ეთერი
11.	ტეტრაეთილტყვია	პარა-ქლორტოლუოლი	n- ამილაცეტატი
12.	ტეტრამეთილტყვია	კროტონის ალდეჰიდი	n- ამილის სპირტი
13.	ტუნგოს ზეთი	დიქლორეთილის ეთერი	ანილინე
14.	ოიტიციკოს ზეთი	დიქლორპროპილენისა და დიქლორპროპანის ნარევი (ნიადაგის ფუმიგანტი)	ბენზოლი
15.		ეპიქლორჰიდრინი	ბენზილის სპირტი
16.		ბრომოვანი ეთილენი (დიბრომეთანი)	ძმარმჟავას ბუთილის ეთერი
17.		ქლოროვანი ეთილენი (დიქლორეთანი)	ძმარმჟავას მეორადი ბუთილის ეთერი
18.		ფტორწყალბადმჟავა (40% წყალხსნარი)	n- ბუტილაკრილატი
19.		ქლოროვანი მეთილენი	ბუთილენგლიკოლი (გლიკოლი)
20.		მონოქლორბენზოლი	ბუთილმეტაკრილატი
21.		პენტაქლოეთანი	კალციუმის ჰიდროქსიდი (ხსნარი)
22.		ტეტრაქლორეთილენი	კალიუმის ჰიდროჟანგი
23.		ფენოლი	ქლორძმარმჟავა
24.		პირიდინი	ქლორსულფანოლის მჟავა
25.		ტრიქლორეთილენი	ლიმონის მჟავა (10-25%)
26.		ხის სპირტი	კუმოლი
27.		მეთანოლი	ციკლოჰექსანი
28.			ციკლოჰექსანოლი
29.			ციკლოჰექსანონი
30.			პარაციმოლი (იზოპრენილტოლუოლი)
31.			დეკაჰიდრონაფთალინი
32.			დიეთილამინი
33.			დიეთილბენზოლი (იზომერების ნარევი)
34.			დიეთილის ეთერი
35.			მონოეთილის ეთერი
36.			დიეთილენგლიკოლი (უბრალო მონოეთილის ეთერი)
37.			დიეთილკეტონი  (3-პენტანონი)
38.			დიიზობუთილკეტონი
39.			დიიზოპროპანოლამინი
40.			დიიზოპროპილამინი
41.			დიმეთილამინი (40% წყალხსნარი)
42.			დიმეთილეთანოლამინი (2-დიმეთილამინოეთანოლი)
43.			დოდეცილბენზოლი
44.			2-ეტოქსიეთილაცეტატი
45.			ეთილაცეტატი
46.			ეთილაკრილატი
47.			ეთილბენზოლი
48.			ეთილციკლოჰექსანი
49.			ეთილენის ქლორჰიდრინი (2-ქლორეთანოლი)
50.			ეთილენადიამინი
51.			ეთილენგლიკოლის მონოეთილის ეთერი (მეთილცელო-ზოლი მეტოქსიეთანოლი)
52.			2-ეთილჰექსილის სპირიტ
53.			ფორმალდეჰიდი (37-50% ხსნარი)
54.			ჭიანჭველმჟავა
55.			ფურპურილისმჟავა
56.			მარილმჟავა (ქლორწყალბადმჟავა)
57.			იზობუთილაკრილატი
58.			იზობუთილის სპირიტ
59.			იზობუთილმეტაკრილატი
60.			იზოერბოვანი ალდეჰიდი
61.			იზოპენტანი
62.			იზოფორონი
63.			იზოპროპილამინი
64.			იზოპროპილციკლოჰექსანი
65.			იზოპრენი
66.			რძემჟავა
67.			მეთილაცეტატი
68.			მეთილაკრილატი
69.			მეთილამილის სპირიტ
70.			მეთილმეტაკრილატი
71.			მონოეთანოლამინი
72.			მონოიზოპროპანოლამინი
73.			მონომეთილეთანოლოამინი
74.			მონონიტრობენზოლი
75.			მონოიზოპროპილამინი
76.			აზოტის მჟავა (90%)
77.			2-ნიტროპროპანი
78.			ორთონიტროტოლუოლი
79.			წყალბადის ზეჟანგი (60%-ზე მეტი)
80.			ნონილფენოლი
81.			n-o ოქტანოლი
82.			ოლეუმი
83.			მჟაუნმჟავა (10-5%)
84.			n- პენტანი
85.			ფოსფორმჟავა
86.			ფტალის ანჰიდრიდი (გამლღვალი)
87.			პროპიონის ანჰიდრიდი
88.			n- პროპილის სპირტი
89.			n- პროპილამინი
90.			ოთხქლორიანი სილიციუმი
91.			ნატრიუმის ბიოქრომატი
92.			ნატრიუმის ჰიდროქსიდი (მწვავე ნატრი)
93.			სტიროლი (მონომერი)
94.			გოგირდმჟვა
95.			მყარი ცხიმები
96.			ტეტრაჰიდროფურანი
97.			ტეტრამეთილბენზოლი
98.			ოთხქლორიანი ტიტანი
99.			ტოლუოლი
100.			ტრიქლორეთანი
101.			ტრიეთანოლამინი
102.			ტრიეთილამინი
103.			ვინილაცეტატი
104.			ქსილოლი (იზომერების ნარევი)
105.			ტეტრაჰიდრონაფთალინი
106.			დიეთილენტრიამინი
107.			დიმეთილფორმამიდი (ფორმიდმეთილამიდი)
108.			ეთილენის ციანჰიდრიდი
109.			პროპიონის ალდეჰიდი
110.			პროპიონის მჟავა
111.			გოგირდი (კოშტა)

შენიშვნა დანართზე 19:

ის ნივთიერებები, რომლებიც არ არიან შესული ამ ცხრილში და რომელთა ტოქსიკურობაც არ არის განსაზღვრული ზიანის გასაანგარიშებლად, მიეკუთვნებიან A კატეგორიას.

 

დანართი 20

ზღვის დაბინძურებით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის სიდიდის შემცირება მის სალიკვიდაციოდ დამბინძურებლის მიერ ჩატარებული ღონისძიებების გათვალისწინებით ამ სამუშაოებზე დახარჯული დროიდან გამომდინარე

 

დაბინძურების სალიკვიდაციო დრო, t (სთ.)

ზიანის შესამცირებელი კოეფიციენტი, K s

6-მდე ჩათვლით 6-ზე მეტი 12-ის ჩათვლით 12-ზე მეტი 18-ის ჩათვლით 18-ზე მეტი 24-ის ჩათვლით 24-ზე მეტი 30-ის ჩათვლით 30-ზე მეტი 36-ის ჩათვლით 36-ზე მეტი 48-ის ჩათვლით 48-ზე მეტი 60-ის ჩათვლით 60-ზე მეტი 72-ის ჩათვლით 72-ზე მეტი 84-ის ჩათვლით 84-ზე მეტი 96-ის ჩათვლით 96-ზე მეტი 108-ის ჩათვლით 108-ზე მეტი 120-ის ჩათვლით 120-ზე მეტი 132-ის ჩათვლით 132-ზე მეტი 144-ის ჩათვლით 144-ზე მეტი 156-ის ჩათვლით 156-ზე მეტი 168-ის ჩათვლით

0,800 0,650 0,500 0,463 0,434 0,412 0,388 0,364 0,346 0,331 0,320 0,310 0,301 0,293 0,287 0,280 0,275

 

დანართი 21

ნავთობის მასის რაოდენობა წყლის ზედაპირის 1 მ2-ზე, რომელიც დგინდება ნავთობის აფსკის ვიზუალური შეფასებით (გასაშუალოებული მონაცემები)

 

ნავთობის აფსკის გარე ნიშნები	ნავთობის მასა (გ) ზედაპირის 1 მ2-ზე
1. სუფთა წყლის ზედაპირი (ფერადობის ნიშნების არარსებობა სხვადასხვა განათებულობის პირობების დროს)	0
2. ლაქების და აფსკის არარსებობა, ცალკეული ცისარტყელისებრი ზოლები ყველაზე ხელსაყრელი განათებულობის და წყლის ზედაპირის წყნარ მდგომარეობაში ყოფნის დროს	2.5
3. ცალკეული ლაქები და ნაცრისფერი აფსკები ვერცხლისფერი ნაფიფქით წყლის ზედაპირზე წყლის ზედაპირის წყნარ მდგომარეობაში ყოფნის დროს, ფერადობის პირველი ნიშნების გამოჩენა	4.5
4. ლაქები და აფსკები კაშკაშა ფერადი ზოლებით სუსტი ღელვის დროს	30.0
5. ნავთობი აფსკისა და ლაქების სახით, რომელიც ფარავს წყლის ზედაპირის მნიშვნელოვან ნაწილს, არ იშლება ღელვის დროს, ფერადობა კი გადადის მკრთალ მღვრიე ყავისფერში	100
6. წყლის ზედაპირი მოცულია ნავთობის მთლიანი ფენით, რომელიც კარგად ჩანს ღელვის დროს, ფერადობა მუქი, მუქი ყავისფერი	150

 

დანართი 22

ნავთობის მასა სანაპირო ზოლში ნავთობის აფსკის სხვადასხვა გარეგნული იერსახეობის მიხედვით

 

№	დაბინძუ-რების ხარისხი	დაბინძურებული სანაპირო ზოლის გარეგნული იერსახეობა	ნავთობის მასა (კგ) სანაპირო ზოლის 1 მეტრზე
1.	მსუბუქი	ქვიშიან ნაპირზე შეიმჩნევა ნავთობი, ვიწრო (5-10 სმ სიგანის) კონცენტრიული ნახევარწრეების სახით, ღია-ყავისფერი ფერის. ქვიან ნაპირზე მოჩანს ნავთობის ნაღვენთები	0,2
2.	ზომიერი	ქვიშიანი ნაპირი დაფარული არის ნავთობის აფსკით, ლაქების სახით, რომელიც მოფენილი არის ნაფლეთი ზოლების სახით. ნავთობის აფსკი და ლაქები მკრთალი, მღვრიე ყავისფერია. ქვები და ღორღი დაფარული არის ყავისფერი, მუქი ყავისფერი ფერის ნავთობის აფსკით	20
3.	მძიმე	ქვიშიანი ნაპირის მონაკვეთი დაფარული არის მასიური ნავთობის ფენით, რომელიც ტალღებთან შეხებისას არ იშლება. დაბინძურებული ნაპირი მუქი, მუქი ყავისფერი ფერისაა, ღორღიანი ნაპირი დაფარული არის ნავთობის ფენით	50

დანართი 23

ზღვაში ბალასტური წყლების უნებართვო ჩაღვრის შემთხვევაში წყლის მავნე და პათოგენური ორგანიზმების (ბაქტერიები, ჩხირები და ა.შ.) შემოტანით გარემოსათვის მიყენებული ზიანის გაანგარიშების ცხრილი

 

 

შენიშვნა დანართზე 23:

A_{ბალ.პათ.}-ს შუალედური მნიშვნელობის (რომლებიც არ არიან ნაჩვენები ცხრილში) განსაზღვრისათვის გამოიყენება ინტერპოლაცია უახლოეს მნიშვნელობებს შორის.

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_ბალ. < 0,10 ტონაზე, ზიანის სიდიდეები გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულების გამოყენებით:

A_{ბალ.პათ.} = 32,2 ათასი ლარი/ტ X P_ბალ. (ტ)

იმ შემთხვევაში, როდესაც P_ბალ. > 80,0 ტონაზე, ზიანის სიდიდეები გამოიანგარიშება შემდეგი ფორმულით:

A_{ბალ.პათ}. = 1088 ათასი ლარი/ტ X P_ბალ. (ტ).

დანართი 24

 

დანართი 25