Law of Georgia on Occupied Territories

Consolidated versions (17/07/2015 - 06/06/2018)

საქართველოს კანონი

საქართველო არის სუვერენული, ერთიანი და განუყოფელი სახელმწიფო და მის ტერიტორიაზე ნებისმიერი სხვა სახელმწიფოს შეიარაღებული ძალების ყოფნა საქართველოს სახელმწიფოს მკაფიოდ და ნებაყოფლობით განცხადებული თანხმობის გარეშე, 1907 წლის ჰააგის რეგულაციების, 1949 წლის ჟენევის IV კონვენციისა და საერთაშორისო ჩვეულებითი სამართლის ნორმების შესაბამისად, არის სუვერენული სახელმწიფოს ტერიტორიის უკანონო სამხედრო ოკუპაცია.

მუხლი 1. კანონის მიზანი

ამ კანონის მიზანია განსაზღვროს იმ ტერიტორიების სტატუსი, რომლებიც ოკუპირებულია რუსეთის ფედერაციის სამხედრო აგრესიის შედეგად, დაადგინოს ამ ტერიტორიების განსაკუთრებული სამართლებრივი რეჟიმი.

მუხლი 2. ოკუპირებული ტერიტორიები და საზღვაო ზონები

ამ კანონის მიზნებისათვის ოკუპირებული ტერიტორიები და საზღვაო ზონებია (შემდგომ – ოკუპირებული ტერიტორიები):

ა) აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიები;

ბ) ცხინვალის რეგიონი (ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიები);

გ) შავ ზღვაზე: რუსეთის ფედერაციასთან საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის მდინარე ფსოუდან სამხრეთით მდინარე ენგურის შავ ზღვასთან ჩადინების ადმინისტრაციული საზღვრის გასწვრივ მიმდებარე საზღვაო აკვატორიაში შემავალი საქართველოს შიდა წყლები და ტერიტორიული ზღვა, მათი ფსკერი და წიაღი, რომლებზედაც საქართველო ახორციელებს სუვერენიტეტს, აგრეთვე საზღვაო ზონები: მიმდებარე ზონა, განსაკუთრებული ეკონომიკური ზონა და კონტინენტური შელფი, სადაც საქართველო თავისი კანონმდებლობისა და საერთაშორისო სამართლის ნორმების, კერძოდ, „საზღვაო სამართლის შესახებ“ გაეროს 1982 წლის კონვენციის შესაბამისად, მიმდებარე ზონაში სარგებლობს ფისკალური, სანიტარიული, საიმიგრაციო და საგადასახადო უფლებებით, ხოლო განსაკუთრებულ ეკონომიკურ ზონაში და კონტინენტურ შელფზე – სუვერენული უფლებებითა და იურისდიქციით;

დ) ამ მუხლის „ა“, „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ტერიტორიების ზემოთ არსებული საჰაერო სივრცე.

საქართველოს 2010 წლის 12 ნოემბრის კანონი №3806-სსმI, №66,03.12.2010წ., მუხ.414

მუხლი 3. ოკუპირებული ტერიტორიების სამართლებრივი რეჟიმი

ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ამ კანონის მოქმედების ვადით ვრცელდება საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმი, აგრეთვე განსაკუთრებული სამართლებრივი რეჟიმი, რაც გულისხმობს შეზღუდვებს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე თავისუფლად გადაადგილების, ამ კანონით გათვალისწინებული ეკონომიკური საქმიანობის განხორციელების, უძრავ ქონებასთან დაკავშირებით გარიგების დადებისა და ამ კანონით განსაზღვრულ სხვა საკითხებთან დაკავშირებით.

მუხლი 4. თავისუფლად გადაადგილების შეზღუდვა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე

1. უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისათვის და მოქალაქეობის არმქონე პირებისათვის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შესვლა დაშვებულია მხოლოდ:

ა) აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიებზე – ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მიმართულებიდან;

ბ) ცხინვალის რეგიონში (ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიებზე) – გორის მუნიციპალიტეტის მიმართულებიდან.

2. ამ მუხლის პირველ პუნქტში განსაზღვრულის გარდა, ყველა სხვა მიმართულებიდან ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შესვლა უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისათვის და მოქალაქეობის არმქონე პირებისათვის აკრძალულია და ისჯება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით.

3. განსაკუთრებულ შემთხვევაში ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ პირებზე შეიძლება გაიცეს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე აკრძალული მიმართულებებიდან შესვლის სპეციალური ნებართვა საქართველოს მთავრობის სამართლებრივი აქტით დადგენილი წესით, თუ ეს ემსახურება საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებს, კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების, დეოკუპაციის, ომით დაზარალებულ მოსახლეობას შორის ნდობის აღდგენის ან ჰუმანიტარულ მიზნებს.

4. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული აკრძალვა და შესაბამისი პასუხისმგებლობა არ ვრცელდება :

ა) უცხო ქვეყნის მოქალაქეზე ან მოქალაქეობის არმქონე პირზე, რომელიც საქართველოში უშუალოდ იმ ტერიტორიებიდან შემოვიდა, სადაც მის სიცოცხლეს ან თავისუფლებას „ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ“ გაეროს 1951 წლის კონვენციის პირველი მუხლით გათვალისწინებული საფრთხე ემუქრებოდა და რომელიც საქართველოში უნებართვოდ იმყოფება და იმავე კონვენციისა და საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად თავშესაფარს სთხოვს საქართველოს ხელისუფლებას, იმ პირობით, რომ ის დაუყოვნებლივ გამოცხადდება ხელისუფლების ორგანოში და წარადგენს სათანადო განმარტებას საქართველოში უკანონო შემოსვლის ან უნებართვო ყოფნის შესახებ, და თუ მის ქმედებაში არ არის სხვა დანაშაულის ნიშნები, აგრეთვე პირზე, რომელმაც აღნიშნული ქმედება ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლად ყოფნის გამო, ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლის სტატუსის მოპოვებამდე ჩაიდინა;

ბ) იმ პირზე , რომელიც ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ახორციელებს გადაუდებელ ჰუმანიტარულ დახმარებას მოსახლეობის სიცოცხლის უფლების უზრუნველსაყოფად, კერძოდ, მოსახლეობას უზრუნველყოფს საკვებით , მედიკამენტებითა და პირველადი მოთხოვნილების საგნებით ;

გ) იმ პირზე, რომელზედაც გაცემულია პირადობის ნეიტრალური მოწმობა ან/და ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტი.

5. ამ მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირები ვალდებული არიან ოკუპირებულ ტერიტორიებზე აკრძალული მიმართულებიდან შესვლამდე, ხოლო შეუძლებლობის შემთხვევაში – შესვლის შემდგომ გონივრულ ვადაში, შეატყობინონ საქართველოს მთავრობას ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შესვლისა და ამ ტერიტორიებიდან გასვლის დრო. ამ მუხლის მე-4 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირები ასევე ვალდებული არიან წარადგინონ ინფორმაცია იმ დახმარების შესახებ, რომელიც მათ გაუწიეს მოსახლეობას.

საქართველოს 2010 წლის 26 თებერვლის კანონი №2676-სსმI, №10, 16.03.2010წ., მუხ.39

საქართველოს 2011 წლის 1 ივლისის კანონი №4994 - ვებგვერდი, 15.07.2011წ.

საქართველოს 2015 წლის 17 ივლისის კანონი №4061 - ვებგვერდი, 29.07.2015წ.

მუხლი 5. უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლება ოკუპირებულ ტერიტორიებზე

1. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე უძრავ ქონებასთან დაკავშირებით საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნათა დარღვევით დადებული ნებისმიერი გარიგება დადების მომენტიდან ბათილად ითვლება და სამართლებრივ შედეგებს არ წარმოშობს.

2. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საკუთრების უფლება დაცულია და რეგულირდება საქართველოს კანონმდებლობით.

საქართველოს 2010 წლის 26 თებერვლის კანონი №2676-სსმI, №10, 16.03.2010წ., მუხ.39

მუხლი 6. ეკონომიკური საქმიანობის შეზღუდვა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე

1. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე აკრძალულია შემდეგი სახის საქმიანობა:

ა) ნებისმიერი ეკონომიკური (სამეწარმეო ან არასამეწარმეო) საქმიანობა, მიუხედავად იმისა, ხორციელდება თუ არა იგი მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მისაღებად, თუ ასეთი საქმიანობა „ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ“, „მეწარმეთა შესახებ“, „მუზეუმების შესახებ“, „წყლის შესახებ“, „საჯარო რეესტრის შესახებ“ და „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონების, საქართველოს საზღვაო კოდექსის ან საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მიხედვით საჭიროებს შესაბამისი ლიცენზიის ან ნებართვის მოპოვებას, ავტორიზაციის ან რეგისტრაციის გავლას, ან თუ ასეთი საქმიანობა საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად საჭიროებს შეთანხმებას, ასეთის არარსებობის შემთხვევაში;

ბ) სამხედრო და ორმაგი დანიშნულების პროდუქციის შეტანა ან/და გამოტანა;

გ ) საერთაშორისო საჰაერო და საზღვაო მიმოსვლა , გარდა გაეროს 1982 წლის საზღვაო სამართლის შესახებ კონვენციით დადგენილი შემთხვევებისა;

გ¹) სარკინიგზო მიმოსვლა და საერთაშორისო საგზაო სატრანსპორტო გადაზიდვა;

დ) სახელმწიფო რესურსებით სარგებლობა;

ე) ფულადი გადარიცხვების ორგანიზება;

ვ) ამ პუნქტის „ა“–„ე“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საქმიანობის დაფინანსება ან რაიმე სხვა ფორმით ხელშეწყობა.

2. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული აკრძალული საქმიანობის განხორციელება დაშვებულია მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში სპეციალური თანხმობით , რომელიც გაიცემა საქართველოს მთავრობის სამართლებრივი აქტით დადგენილი წესით , თუ ეს ემსახურება საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებს , კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების , დეოკუპაციის , ომით დაზარალებულ მოსახლეობას შორის ნდობის აღდგენის ან ჰუმანიტარულ მიზნებს .

3. ამ მუხლის მოთხოვნათა დარღვევა იწვევს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ პასუხისმგებლობას.

4. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული საქმიანობის განხორციელებისათვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი სანქციები ვრცელდება დაკავშირებულ პირებზედაც, ანუ იმ პირებზე, რომლებიც პირდაპირ ან არაპირდაპირ მონაწილეობენ ამ მუხლის პირველ პუნქტში მითითებული საქმიანობის განმახორციელებელი პირების კაპიტალში ან/და რაიმე ფორმით გავლენას ახდენენ მათ მიერ გადაწყვეტილების მიღებაზე.

5. ამ მუხლის მე-4 პუნქტის მიზნებისათვის დაკავშირებული პირები არიან:

ა) პირი, რომელსაც ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული საქმიანობის განმახორციელებელ პირში აქვს წილი ან აქციათა 5%-ზე მეტი;

ბ) პირი, რომელსაც აქვს წილი ან აქციათა 25%-ზე მეტი ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ პირში;

გ) პირი, რომელსაც აქვს წილი ან აქციათა 50%-ზე მეტი ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ პირში.

6. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული აკრძალვა და ამავე მუხლის მე-3 და მე -4 პუნქტებით განსაზღვრული პასუხისმგებლობა არ ვრცელდება იმ პირებზე , რომლებიც ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ახორციელებენ გადაუდებელ ჰუმანიტარულ დახმარებას მოსახლეობის სიცოცხლის უფლების უზრუნველსაყოფად , კერძოდ, მოსახლეობას უზრუნველყოფენ საკვებით , მედიკამენტებითა და პირველადი მოთხოვნილების საგნებით .

7. ამ მუხლის მე-6 პუნქტით გათვალისწინებული პირები ვალდებული არიან ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ამ მუხლის მე-6 პუნქტით განსაზღვრული საქმიანობის განხორციელებამდე , ხოლო შეუძლებლობის შემთხვევაში – მისი განხორციელების შემდგომ გონივრულ ვადაში, შეატყობინონ საქართველოს მთავრობას ოკუპირებულ ტერიტორიებზე განსახორციელებელი / განხორციელებული შესაბამისი საქმიანობის დაწყებისა და დასრულების დრო , აგრეთვე წარუდგინონ ინფორმაცია იმ დახმარების შესახებ , რომელიც მათ გაუწიეს მოსახლეობას .

საქართველოს 2010 წლის 26 თებერვლის კანონი №2676-სსმI, №10, 16.03.2010წ., მუხ.39

საქართველოს 2010 წლის 17 დეკემბრის კანონი №4145-სსმI, №76,29.12.2010წ., მუხ.517

მუხლი 7. ადამიანის უფლებათა და კულტურული მემკვიდრეობის დაცვა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე

1. ოკუპირებული ტერიტორიები საქართველოს ტერიტორიის განუყოფელი ნაწილია და მათზე ვრცელდება საქართველოს კანონმდებლობა. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქართველოს კონსტიტუციით განსაზღვრული ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული უფლებების დარღვევისათვის პასუხისმგებლობა ეკისრება რუსეთის ფედერაციას საერთაშორისო სამართლის ნორმების შესაბამისად.

2. საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლება ვალდებულია შესაბამის საერთაშორისო ორგანიზაციებს პერიოდულად მიაწოდოს ინფორმაცია ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ადამიანის უფლებათა დარღვევის ფაქტების შესახებ.

3. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქართველოს მოქალაქეებისათვის , მოქალაქეობის არმქონე პირებისათვის და სათანადო ნებართვით საქართველოში მყოფი და ოკუპირებულ ტერიტორიებზე გადასული უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისათვის მიყენებული მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურებისთვის რუსეთის ფედერაციის, როგორც სამხედრო ოკუპაციის განმახორციელებელი სახელმწიფოს , პასუხისმგებლობა განისაზღვრება საერთაშორისო სამართლის ნორმებისა და პრინციპების შესაბამისად.

4. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე კულტურული მემკვიდრეობის დაცვისთვის რუსეთის ფედერაციის, როგორც სამხედრო ოკუპაციის განმახორციელებელი სახელმწიფოს , პასუხისმგებლობა განისაზღვრება საერთაშორისო სამართლის ნორმებისა და პრინციპების შესაბამისად.

საქართველოს 2010 წლის 26 თებერვლის კანონი №2676-სსმI, №10, 16.03.2010წ., მუხ.39

მუხლი 8. უკანონო ორგანოები (თანამდებობის პირები)

1. უკანონოა ნებისმიერი ორგანო (თანამდებობის პირი), რომელიც შექმნილი (დანიშნული/არჩეული) არ არის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ან/და რაიმე ფორმით ფაქტობრივად ახორციელებს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საკანონმდებლო, აღმასრულებელ ან სასამართლო ფუნქციებს ან სხვა საქმიანობას, რაც მიეკუთვნება საქართველოს სახელმწიფო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოთა ფუნქციებს.

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ორგანოების მიერ გამოცემული ნებისმიერი აქტი არარად ითვლება და სამართლებრივ შედეგებს არ წარმოშობს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა აღნიშნული აქტი გამოიყენება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით პირადობის ნეიტრალური მოწმობის ან/და ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის გაცემის მიზნებისათვის.

3. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე სამოქალაქო მნიშვნელობის მქონე ფაქტების დადგენის შესაძლებლობა უზრუნველყოფილია „სამოქალაქო აქტების შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად.

საქართველოს 2010 წლის 26 თებერვლის კანონი №2676-სსმI, №10, 16.03.2010წ., მუხ.39

საქართველოს 2011 წლის 1 ივლისის კანონი №4994 - ვებგვერდი, 15.07.2011წ.

საქართველოს 2011 წლის 20 დეკემბრის კანონი №5576- ვებგვერდი, 28.12.2011 წ.

მუხლი 9. საქართველოს ხელისუფლების ვალდებულება

1. საქართველოს ხელისუფლება ამ კანონის მოთხოვნათა დარღვევისას ვალდებულია მიმართოს საქართველოს კანონმდებლობითა და საერთაშორისო სამართლით გათვალისწინებულ ყველა მექანიზმს საქართველოს კანონიერი ინტერესებისა და უსაფრთხოების დაცვის მიზნით.

2. საქართველოს მთავრობა ვალდებულია უზრუნველყოს ორმხრივი ხელშეკრულებების გაფორმება ხელშეკრულების მონაწილე სახელმწიფოს მიერ ამ კანონის მოთხოვნათა დამრღვევი პირის მიმართ ამავე სახელმწიფოს კანონმდებლობით დადგენილი შესაბამისი სანქციების გამოყენების უზრუნველყოფის მიზნით.

მუხლი 10. გარდამავალი დებულებანი

1. საქართველოს მთავრობამ ამ კანონის ამოქმედებიდან 1 თვის ვადაში უზრუნველყოს ყველა სამართლებრივი აქტის მიღება, რომელიც გათვალისწინებულია ამ კანონით და ადგენს განსაკუთრებულ რეჟიმს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე.

2. 2008 წლის 12 აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებიდან გამომდინარე, ამ კანონის მოქმედება ასევე ვრცელდება შემდეგ ტერიტორიებზე: საჩხერის რაიონის სოფელ პერევზე, ქურთის, ერედვისა და აჟარის მუნიციპალიტეტების და ახალგორის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიებზე.

მუხლი 11. კანონის ამოქმედება

1. ეს კანონი ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

2. ამ კანონის მე-5, მე-6 და მე-8 მუხლების მოქმედება გავრცელდეს 1990 წლიდან წარმოშობილ ურთიერთობებზე. უკუძალა არ აქვს ამ მუხლების არც ერთ დებულებას, რომელიც მიუთითებს სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობაზე.

3. ამ კანონით გათვალისწინებული სამართლებრივი რეჟიმი მოქმედებს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქართველოს იურისდიქციის სრულად აღდგენამდე.

4. 2012 წლის 1 იანვრამდე საქართველოს პარლამენტი დეოკუპაციის პროცესის შესაბამისად იმსჯელებს ამ კანონში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის მიზანშეწონილობის თაობაზე.

საქართველოს 2010 წლის 26 თებერვლის კანონი №2676-სსმI, №10, 16.03.2010წ., მუხ.39

საქართველოს პრეზიდენტი მ. სააკაშვილი

თბილისი,

2008 წლის 23 ოქტომბერი.

№431–IIს

LAW OF GEORGIA

ON OCCUPIED TERRITORIES

Georgia is a sovereign, unified, and indivisible state, and the presence of the armed forces of any other state on its territory without an explicit and voluntary consent of the State of Georgia is an illegal military occupation of the territory of a sovereign state according to the Hague Regulations of 1907, Fourth Geneva Convention of 1949 and the norms of customary international law.

Article 1 – Purpose of the Law

This Law aims to define the status of territories that have been occupied as a result of military aggression by the Russian Federation, and to establish a special legal regime for these territories.

Article 2 – Occupied territories and maritime zones

For the purpose of this Law, the occupied territories and maritime zones ('the occupied territories') shall be:

a) the territories of the Autonomous Republic of Abkhazia;

b) Tskhinvali region (the territories of the former South Ossetian Autonomous Region);

c) on the Black Sea: the inland waters and the territorial sea of Georgia, their bed and subsoil falling within the water area along the state border with the Russian Federation, to the South of the Psou River up to the administrative border at the influx of the Enguri River into the Black Sea, over which Georgia exercises its sovereignty, as well as the following maritime zones: the adjacent zone, the special economic zone, and the continental shelf, where, according to the norms of the legislation of Georgia and the international law, in particular the UN Convention on the Law of the Sea of 1982, Georgia exercises fiscal, sanitary, immigration and taxation rights in the adjacent zone, and sovereign rights and jurisdiction – within the special economic zone and on the continental shelf;

d) the air space over the territories provided for in paragraphs (a-c) of this article.

Law of Georgia No 3806 of 12 November 2010 – LHG I, No 66, 3.12.2010, Art. 414

Article 3 – Legal regime of the occupied territories

The emergency rule and special legal regime shall apply to the occupied territories for the validity period of this Law. This implies restrictions on free movement, conducting economic activities, and concluding transactions regarding real property in the occupied territories and with respect to other issues defined under this Law.

Article 4 – Restriction on free movement in the occupied territories

1. Foreign citizens and stateless persons shall be allowed to enter the occupied territories only through the below route:

a) Autonomous Republic of Abkhazia – from Zugdidi municipality direction;

b) Tskhinvali region (the territories of the former South Ossetian Autonomous Region) – from Gori municipality direction.

2. Entry of the occupied territories by foreign citizens and stateless persons from any other direction, except from those defined in the first paragraph of this article, shall be prohibited and be punishable under the Criminal Code of Georgia.

3. In a particular case, persons defined in the second paragraph of this article may be granted special permission to enter the occupied territories from the prohibited directions under procedures determined by a legal act of the Government of Georgia, if this serves the state interests of Georgia, the purpose of peaceful settlement of the conflict, de-occupation, restoration of confidence between the population affected by war, or humanitarian purposes.

4. Prohibition under the second paragraph of this article and the respective liability shall not apply to:

a) foreign citizens or stateless persons who have entered Georgia directly from territories where their life or freedom was exposed to the danger under Article 1 of the 1951 United Nations Convention Relating to the Status of Refugees, and who stay in Georgia without permission and who, under the same Convention and the legislation of Georgia, apply for asylum to Georgian authorities on the condition that they immediately appear before a government agency to provide an appropriate explanation for their illegitimate entry into or unauthorised stay in Georgia, and if there are no elements of another crime in their acts; also persons who have committed the acts due to their being victims of human trafficking before they were granted the status of victim of human trafficking;

b) persons who provide urgent humanitarian assistance in the occupied territories to ensure the rights of people to life, in particular to provide the population with food, medicines, and articles of daily necessity;

c) persons with neutral identity cards and/or neutral travel documents issued to them.

5. Persons under paragraph (4)(a-b) of this article shall be obliged, before entering the occupied territories from prohibited directions, to notify the Government of Georgia of the time of entry and time of exit from the occupied territories; and, if notification before the entry is impossible, they shall be obliged to notify the Government of Georgia of the time of entry and time of exit within a reasonable time after the entry. The persons under paragraph (4)(b) of this article shall also be obliged to submit information on the assistance they provided to the population.

Law of Georgia No 2676 of 26 February 2010 – LHG I, No 10, 16.3.2010, Art. 39

Law of Georgia No 4994 of 1 July 2011 – website, 15.7.2011

Law of Georgia No 4061 of 17 July 2015 – website, 29.7.2015

Article 5 – Title to real property in the occupied territories

1. Any transaction regarding real property that is concluded within the occupied territories in violation of the legislation of Georgia shall be deemed void from the time of its conclusion and shall have no legal implications.

2. The right of property within the occupied territories shall be protected and shall be regulated under the legislation of Georgia.

Law of Georgia No 2676 of 26 February 2010 – LHG I, No 10, 16.3.2010, Art. 39

Article 6 – Restriction of economic activity in the occupied territories

1. The following activities shall be prohibited in the occupied territories:

a) any economic (entrepreneurial or non-entrepreneurial) activity, irrespective of whether it is carried out to gain profit, income or compensation, if an appropriate licence or a permit, authorisation or registration is required to conduct this activity under the Laws of Georgia on Licences and Permits, on Entrepreneurs, on Museums, on Water, on Public Registry, and on Electronic Communications, as well as under the Maritime Code of Georgia, or the Civil Code of Georgia; or, if such an activity, according to the legislation of Georgia, needs to be coordinated, in the absence thereof;

b) bringing in and/or taking out military and dual-purpose products;

c) international air and maritime traffic, except as provided for in the UN Convention on the Law of the Sea of 1982;

c¹) railway and international overland traffic;

d) the use of public resources;

e) the arrangement of money transfers;

f) financing or otherwise facilitating the activities provided for in sub-paragraphs (a-e) of this paragraph.

2. Activities prohibited under the first paragraph of this article may only be carried out in the occupied territories in a particular case with a special consent to be given under procedures determined by a legal act of the Government of Georgia, if this serves the state interests of Georgia, purposes of peaceful settlement of the conflict, de-occupation, restoration of confidence between the populations affected by war, or humanitarian purposes.

3. Violation of the requirements of this article shall entail liability under the legislation of Georgia.

4. Sanctions determined by the legislation of Georgia for conducting activities under the first paragraph of this article in the occupied territories shall also apply to related persons, i.e. persons who, directly or indirectly, participate in the capital of persons conducting activities under the first paragraph of this article, and/or have any form of influence on the decisions made by them.

5. For the purpose of the fourth paragraph of this article, a related person shall be:

a) a person who has equity or more than five per cent of shares in a person conducting an activity under the first paragraph of this article;

b) a person who has equity or more than twenty five per cent of shares in a person defined in sub-paragraph (a) of this paragraph;

c) a person who has equity or more than fifty per cent of shares in a person defined in sub-paragraph (b) of this paragraph.

6. The prohibition under the first paragraph of this article and liability under the third and fourth paragraphs of this article shall not apply to the persons who provide urgent humanitarian assistance in the occupied territories to ensure the rights of people to life, in particular to provide the population with food, medicines, and articles of daily necessity.

7. Persons under the sixth paragraph of this article shall be obliged, before conducting the activity defined in the sixth paragraph of this article in the occupied territories, to notify the Government of Georgia of the start time and end time of a respective activity to be conducted/conducted in the occupied territories; and if notification before conducting the activity is not possible, they shall be obliged to notify the Government of Georgia of the start time and end time within a reasonable time after the activity has been conducted. They shall also be obliged to submit information on the assistance they provided to the population.

Law of Georgia No 2676 of 26 February 2010 – LHG I, No 10, 16.3.2010, Art. 39

Law of Georgia No 4145 of 17 December 2010 – LHG I, No 76, 29.12.2010, Art. 517

Article 7 – Protection of human rights and cultural heritage in the occupied territories

1. The occupied territories are an integral part of Georgia, to which the legislation of Georgia shall apply. Responsibility for violation of universally recognised human rights defined by the Constitution of Georgia in the occupied territories shall be laid on the Russian Federation, under the norms of international law.

2. Executive authority of Georgia shall be obliged to periodically inform the appropriate international organisations on violations of human rights in the occupied territories.

3. The responsibility of the Russian Federation, as the state carrying out military
occupation, to indemnify for material and moral damages inflicted in the occupied territories on citizens of Georgia, stateless persons and foreign citizens who are staying in Georgia with appropriate permission and having moved onto the occupied territories shall be established under the norms and principles of international law.

4. The responsibility of the Russian Federation, as the state carrying out military occupation, to protect cultural heritage in the occupied territories shall be established under the norms and principles of international law.

Law of Georgia No 2676 of 26 February 2010 – LHG I, No 10, 16.3.2010, Art. 39

Article 8 – Illegal bodes (officials)

1. A body (official) shall be illegal if it is not established (appointed/elected) under the procedures determined by the legislation of Georgia, and/or if in any form it actually performs legislative, executive, or judicial functions or other activity in the occupied territories that fall within functions of the State or local self-government bodies of Georgia.

2. Any act issued by the bodies defined in the first paragraph of this article shall be deemed void and shall have no legal implications, except when the act is used to issue a neutral identity card and/or neutral travel document as determined by the legislation of Georgia.

3. The possibility of establishing facts of civil significance in the occupied territories shall be ensured under the Law of Georgia on Civil Acts.

Law of Georgia No 2676 of 26 February 2010 – LHG I, No 10, 16.3.2010, Art. 39

Law of Georgia No 4994 of 1 July 2011 – website, 15.7.2011

Law of Georgia No 5576 of 20 December 2011 – website, 28.12.2011

Article 9 – Obligations of the Georgian authorities

1. If the requirements of this Law are violated, the Georgian authorities shall be obliged to apply all mechanisms under the legislation of Georgia and international law to protect the legal interests and security of Georgia.

2. The Government of Georgia shall be obliged to ensure conclusion of bilateral agreements to ensure that a contracting state applies appropriate statutory sanctions of the contracting state to the persons violating this Law.

Article 10 – Transitional provisions

1. Within one month after the entry of this Law into force, the Government of Georgia shall ensure adoption of all legal acts that are provided for by this Law, and shall establish a special regime over the occupied territories.

2. Based on the Cease-fire Agreement of 12 August 2008, this Law shall also apply to the following territories: village Perevi of Sachkhere district, territories of Kurta, Eredvi and Azhara municipalities and Akhalgori municipality.

Article 11 – Entry of the Law into force

1. This Law shall enter into force upon its promulgation.

2. Articles 5, 6 and 8 of this Law shall apply to relations having been established since 1990. No provisions of these articles that indicate criminal responsibility shall have retroactive force.

3. The legal regime under this Law shall be in force until the jurisdiction of Georgia is fully restored over the occupied territories.

4. The Parliament of Georgia shall consider the appropriateness of making amendments to this Law in line with the de-occupation process before 1 January 2012.

Law of Georgia No 2676 of 26 February 2010 – LHG I, No 10, 16.3.2010, Art. 39

President of Georgia M. Saakashvili

Tbilisi

23 October 2008

No 431 – IIS