თავდაცვის კოდექსი

დოკუმენტის სტრუქტურა

განმარტებების დათვალიერება

დაკავშირებული დოკუმენტები

დოკუმენტის კომენტარები

დოკუმენტის მონიშვნები

კონსოლიდირებული პუბლიკაციები

30/11/2023 02/11/2023 12/10/2023
უკან დაბრუნება

კონსოლიდირებული ვერსია (საბოლოო)

 

საქართველოს კანონი

 

 
თავდაცვის კოდექსი

თავი I

ზოგადი დებულებები

მუხლი 1. კოდექსის მიზანი

ამ კოდექსის მიზანია ქვეყნის დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დასაცავად, აგრეთვე საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებულ შემთხვევებში თავდაცვასა და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული სხვა ამოცანების შესრულების უზრუნველსაყოფად თავდაცვის ორგანიზების სამართლებრივი საფუძვლების განსაზღვრა.

მუხლი 2. კოდექსის რეგულირების სფერო

ამ კოდექსის რეგულირების სფეროს განეკუთვნება: თავდაცვის ორგანიზება, რომელიც ეფუძნება ტოტალური თავდაცვის მიდგომას, ეროვნული მედეგობის გაძლიერებას, ეროვნული წინააღმდეგობის ორგანიზებასა და ამოცანით მართვას, რომელთა განხორციელების გზები და პრინციპები ეროვნული და უწყებრივი დონეების კონცეპტუალურ დოკუმენტებში/სამართლებრივ აქტებში უნდა აისახოს; სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვა; საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს უფლებამოსილებებისა და სტრუქტურის განსაზღვრა; სამხედრო აღრიცხვა; სამხედრო სამსახურის გავლა; თავდაცვის რეზერვის მართვა; სამხედრო განათლება; საერთაშორისო სწავლება; სამშვიდობო ოპერაცია; წახალისება და დისციპლინური პასუხისმგებლობა; საომარი მდგომარეობის რეგულირება; თავდაცვის სფეროში მოხალისეობა.

მუხლი 3. ტერმინთა განმარტება

ამ კოდექსის მიზნებისთვის მასში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) ამოცანით მართვა − სტრატეგიულ დონეზე მიღებული გადაწყვეტილების განხორციელება ცენტრალიზებული დაგეგმვისა და დეცენტრალიზებული აღსრულების პრინციპით, მიზანზე ორიენტირებული დავალების გაცემისა და ამოცანის შესრულების პროცესში დისციპლინირებული ინიციატივის წახალისებით, სწრაფად ცვალებად გარემოსთან მუდმივი ადაპტაციისა და დასახული მიზნის ეფექტიანად მიღწევის უზრუნველსაყოფად;

ბ) გვარეობა − საქართველოს თავდაცვის ძალების (შემდგომ − თავდაცვის ძალები) სახეობის საბრძოლო, საბრძოლო მხარდაჭერის ან/და საბრძოლო უზრუნველყოფის ამოცანების შემსრულებელი ქვედანაყოფისთვის დამახასიათებელი ტაქტიკის, მისი ტექნიკის, შეიარაღების, ფუნქციების, შესაძლებლობებისა და პერსონალის კარიერული განვითარების ერთობლიობა;

გ) დაქვემდებარებული − თანამდებობით ან/და სამხედრო წოდებით ქვემდგომი პირი, რომელიც ვალდებულია შეასრულოს უფროსის კანონიერი ბრძანება;

დ) დისციპლინური გადაცდომა − სამხედრო მოსამსახურის მიერ ჩადენილი მართლსაწინააღმდეგო და ბრალეული დისციპლინური ქმედება;

ე) დოქტრინა − ძირითადი პრინციპებისა და მითითებების ერთობლიობა, რომელიც ხელს უწყობს თავდაცვის ძალების მიზნის მიღწევას;

ვ) ეროვნული თავდაცვის სისტემა − ეროვნული უსაფრთხოების სისტემის ნაწილი, რომელიც მოიცავს სახელმწიფო თავდაცვაში ჩართულ სახელმწიფო ორგანოებს, სახელმწიფოს მიერ დაფუძნებულ ან მის მართვაში არსებულ საწარმოებს, აგრეთვე სახელმწიფო თავდაცვის მიზნით შექმნილ სამხედრო ქონებასა და სხვა კრიტიკულ ინფრასტრუქტურას;

ზ) ეროვნული მედეგობა − სახელმწიფოსა და საზოგადოების უნარი, გაუძლონ გარე სამხედრო და არასამხედრო ზემოქმედებას, გაუმკლავდნენ ამ ზემოქმედების შედეგებს და შეძლონ ნორმალური ფუნქციონირების შენარჩუნება/აღდგენა;

თ) ეროვნული წინააღმდეგობა − სამხედრო და არასამხედრო მეთოდებით მოწინააღმდეგეზე მუდმივი წნეხის შენარჩუნება, რაც მას ხელს შეუშლის ქვეყნის ტერიტორიაზე ან მის ნაწილზე სრული კონტროლის დამყარებაში;

ი) თავდაცვის ორგანიზება − სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის პრაქტიკული განხორციელება შესაბამისი დაგეგმვის მექანიზმების, დამხმარე სისტემებისა და ინფრასტრუქტურის, უწყებათაშორისი კოორდინაციისა და საერთაშორისო თანამშრომლობის მეშვეობით, უსაფრთხოების კუთხით ქვეყანაში არსებული ვითარებისა და ტენდენციების გათვალისწინებით;

კ) თავდაცვის ძალების სახეობა − თავდაცვის ძალების ძირითადი კომპონენტი, რომლის დანიშნულებაა განსხვავებულ საბრძოლო გარემოში სამხედრო ოპერაციების განხორციელება ან/და თვისებრივად განსხვავებული საბრძოლო ფუნქციების შესრულება;

ლ) იუნკერი − სამხედრო სასწავლებლის სტუდენტი, რომელმაც სტუდენტის სტატუსი მოიპოვა ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამაზე „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით;

მ) კადეტი − საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სისტემაში მოქმედი ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების მოსწავლე;

ნ) მართვა − მეთაურის/უფროსის/შტაბის/სამსახურის და მართვის სხვა ორგანოს მიერ განხორციელებული საქმიანობა, რომლის მიზანია ჯარების (ძალების) საბრძოლო მზადყოფნის შენარჩუნება, მათი საბრძოლო მოქმედებებისთვის მომზადება და მათთვის დაკისრებული საბრძოლო ამოცანების შესრულება;

ო) მეთაური − სამხედრო თანამდებობის პირი, რომელიც მართავს მისდამი დაქვემდებარებულ ქვედანაყოფს და თავისი კომპეტენციის ფარგლებში უფლება აქვს, მიიღოს გადაწყვეტილება, დაქვემდებარებულის მიმართ გასცეს შესასრულებლად სავალდებულო სამსახურებრივი მითითებები და ბრძანებები და უზრუნველყოს მათი შესრულების შემოწმება;

პ) მინისტრი − საქართველოს თავდაცვის მინისტრი;

ჟ) მსმენელი − პირი, რომელიც ჩარიცხულია საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს საგანმანათლებლო ერთეულში ან სამხედრო სასწავლებელში ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამის მიღმა არსებულ პროგრამაზე;

რ) მხარდამჭერი დოკუმენტი − სამშვიდობო ოპერაციასთან ან საერთაშორისო სწავლებასთან დაკავშირებით საქართველოს თავდაცვის სამინისტროსა და უცხო ქვეყნის შესაბამის უწყებას ან საერთაშორისო ორგანიზაციას შორის გაფორმებული წერილობითი შეთანხმება (მიუხედავად მისი სახელწოდებისა და ფორმისა), რომელიც არ არის „საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული საერთაშორისო ხელშეკრულება. თუ სამშვიდობო ოპერაციაში ან საერთაშორისო სწავლებაში საქართველოს თავდაცვის სამინისტროსთან ან/და საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სისტემაში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირთან ერთად სხვა ადმინისტრაციული ორგანოც მონაწილეობს, მხარდამჭერი დოკუმენტის მხარე შეიძლება იყოს აგრეთვე ეს ადმინისტრაციული ორგანო;

ს) რეზერვისტი − პირი, რომელიც ჩარიცხულია თავდაცვის ძალების რეზერვში;                   

ტ) სადისციპლინო ქულა − იუნკრისთვის სასწავლო წლის დაწყებიდან მომდევნო სასწავლო წლის დაწყებამდე პერიოდში (პირველ კურსზე მყოფი იუნკრისთვის − სამხედრო სასწავლებელში ჩარიცხვის დღიდან მომდევნო სასწავლო წლის დაწყებამდე პერიოდში) მინიჭებული 100 სადისციპლინო ქულა, რომელიც მის მიერ დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის შემთხვევაში მცირდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი ოდენობით;

უ) საერთაშორისო სწავლება − საქართველოში ან მისი ფარგლების გარეთ საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს ან/და საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა და ერთი ან ერთზე მეტი უცხო ქვეყნის შესაბამისი უწყების ან/და საერთაშორისო ორგანიზაციის მიერ საერთაშორისო მშვიდობისა და უსაფრთხოების შენარჩუნებისა და აღდგენის, სხვა სახის სამშვიდობო საქმიანობის განხორციელების, საბრძოლო მომზადების, ინდივიდუალური და კოლექტიური თავდაცვისუნარიანობის, საქართველოს პარტნიორ ქვეყნებთან თავსებადობის შესაძლებლობებისა და უნარების ამაღლების მიზნით ჩატარებული ერთობლივი სწავლება;

ფ) სამინისტრო − საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო;

ქ) სამინისტროს მოსამსახურე − სამხედრო მოსამსახურე, სამინისტროს სამოქალაქო ოფისში ან/და თავდაცვის ძალებში დასაქმებული სამოქალაქო პირი ან/და სახელმწიფო სპეციალური წოდების მქონე პირი;

ღ) სამშვიდობო ოპერაცია − საქართველოს მიერ ნაკისრი საერთაშორისო ვალდებულების ფარგლებში განხორციელებული საერთაშორისო მშვიდობისა და უსაფრთხოების შენარჩუნებისა და აღდგენის ოპერაცია, სხვა სახის სამშვიდობო საქმიანობა;

ყ) სამხედრო დისციპლინა − საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესრიგი, რომლის დაცვა სამხედრო მოსამსახურის ვალდებულებაა;

შ) სამხედრო მოსამსახურე − სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის მქონე პირი;

ჩ) სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობა − სამხედრო ამოცანების, ფუნქციებისა და მოვალეობების შესასრულებლად საჭირო პროფესიული კვალიფიკაციის, უნარებისა და გამოცდილების ერთობლიობა, რომელიც შესაბამისი  პერსონალის მონაცემთა აღრიცხვის, სამხედრო მოსამსახურეთა თანამდებობებზე დანიშვნისა და მათი კარიერული განვითარების საფუძველია;

ც) სამხედრო სასწავლებელი − სამინისტროს სისტემაში მოქმედი სამხედრო უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულება;

ძ) საპატიო მიზეზი − სამხედრო მოსამსახურის ან მისი ოჯახის წევრის ავადმყოფობა, ოჯახის წევრის ან ახლო ნათესავის გარდაცვალება ან სხვა განსაკუთრებული ობიექტური გარემოება, რომელიც სამხედრო მოსამსახურეს მისთვის დაკისრებული მოვალეობების შესრულებისგან გათავისუფლების საფუძველს აძლევს. საპატიო მიზეზი დადასტურებული უნდა იქნეს შესაბამისი დოკუმენტით, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც აღნიშნული მიზეზის დოკუმენტურად დადასტურება შეუძლებელია. სამხედრო მოსამსახურის ოჯახის წევრებისა და ახლო ნათესავების წრე განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით;

წ) სახელმწიფო თავდაცვა − ქვეყნის დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დაცვის ღონისძიებების ერთობლიობა;

ჭ) სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკა − ეროვნული უსაფრთხოების პოლიტიკის კომპონენტი, რომელიც გულისხმობს საქართველოს სახელმწიფო ინტერესების დაცვის უზრუნველსაყოფად განხორციელებულ საქმიანობას, კერძოდ, ქვეყანაში და მისი ფარგლების გარეთ თავდაცვის სფეროში არსებული საფრთხეების, რისკებისა და გამოწვევების პროგნოზირებას, გამოვლენას, იდენტიფიცირებას, შეფასებას, თავიდან აცილებასა და აღკვეთას;

ხ) ტოტალური თავდაცვა − ქვეყნის თავდაცვის უზრუნველსაყოფად სახელმწიფოს მიერ მასზე აღმატებული მოწინააღმდეგის წინააღმდეგ სამხედრო და სამოქალაქო რესურსებისა და აქტივების გამოყენება ეროვნული მედეგობის მიღწევისთვის.

თავი II

სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვა

მუხლი 4. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის არსი

სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვა გულისხმობს ღონისძიებების ერთობლიობას, რომელიც ხორციელდება თავდაცვის პოლიტიკის მიზნების, აგრეთვე მისი განხორციელების გზებისა და რესურსების განსაზღვრისთვის.

მუხლი 5. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვისა და კოორდინაციის პრინციპები

სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვისა და კოორდინაციის პრინციპებია:

ა) კანონიერება;

ბ) ადამიანის უფლებებისა და ძირითადი თავისუფლებების განუხრელი დაცვა და პატივისცემა;

გ) ერთიანი სამთავრობო მიდგომა;

დ) უწყვეტობა;

ე) გეგმურობა;

ვ) საჯაროობა და სამოქალაქო ჩართულობა.

მუხლი 6. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის დოკუმენტები

სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვა ხორციელდება ეროვნული და უწყებრივი დონეების კონცეპტუალური და ორგანიზაციული დოკუმენტების საფუძველზე.

მუხლი 7. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის ეროვნული დონის დოკუმენტები

1. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის ეროვნული დონის კონცეპტუალური დოკუმენტების შემუშავებისა და მისი კოორდინაციის წესი განისაზღვრება „ეროვნული უსაფრთხოების პოლიტიკის დაგეგმვისა და კოორდინაციის წესის შესახებ“ საქართველოს კანონით.

2. „ეროვნული უსაფრთხოების პოლიტიკის დაგეგმვისა და კოორდინაციის წესის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული საქართველოს ეროვნული თავდაცვის სტრატეგია:

ა) განსაზღვრავს ეროვნული თავდაცვის ორგანიზების სტრატეგიულ ხედვას, მიმართულებებს, მიზნებს, პრინციპებს, ამოცანებსა და საშუალებებს;

ბ) მიმოიხილავს და აფასებს თავდაცვის სფეროში არსებულ საფრთხეებს, რისკებსა და გამოწვევებს;            

გ) განსაზღვრავს ქვეყნის თავდაცვაში საზოგადოების ჩართულობას.

3. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის ეროვნული დონის ორგანიზაციული დოკუმენტია საქართველოს ეროვნული თავდაცვის მზადყოფნის გეგმა, რომელიც სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის ეროვნული დონის კონცეპტუალური დოკუმენტით განსაზღვრული მიზნებისა და ამოცანების შესასრულებლად პასუხისმგებელ უწყებებს საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებში შესაბამისი ღონისძიებების განხორციელებას ავალდებულებს. საქართველოს ეროვნული თავდაცვის მზადყოფნის გეგმა არის აღნიშნული უწყებების განვითარების გეგმების ერთობლიობა, რომლებშიც გაწერილია დრო და რომლებიც უზრუნველყოფს თავდაცვის მიზნების მიღწევას.

4. საქართველოს ეროვნული თავდაცვის სტრატეგია მტკიცდება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით. საქართველოს ეროვნული თავდაცვის სტრატეგია გადაიხედება და განახლდება საჭიროებისამებრ, ქვეყნის უსაფრთხოების გარემოს არსებითი ცვლილებისას. სხვა შემთხვევაში ეს სტრატეგია  გადაიხედება არანაკლებ 5 წელიწადში ერთხელ და განახლდება გადახედვის შედეგების გათვალისწინებით.

5. საქართველოს ეროვნული თავდაცვის სტრატეგიის, საქართველოს ეროვნული თავდაცვის მზადყოფნის გეგმის საიდუმლო ნაწილი მტკიცდება ცალკე დოკუმენტის სახით, საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

6. ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული დოკუმენტების შემუშავების, წარდგენისა და დამტკიცების წესი განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 8. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის დოკუმენტები

1. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის კონცეპტუალური დოკუმენტი მუშავდება ეროვნული დონის დოკუმენტების საფუძველზე. მასში განისაზღვრება შესაბამისი უწყების მიზნები და ამოცანები სახელმწიფო თავდაცვის სფეროსთან ან/და მის ცალკეულ მიმართულებებთან/საკითხებთან  დაკავშირებით,  აგრეთვე ამ უწყების ხედვა, ღირებულებები და პრინციპები, აღნიშნული უწყების გამოწვევები და მის მიერ საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებში მათი დაძლევის გზები, საშუალებები (რესურსები) და ვადები, აგრეთვე სათანადო პასუხისმგებელი სტრუქტურული ერთეულები.

2. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის ორგანიზაციული დოკუმენტი მუშავდება სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის ეროვნული დონის დოკუმენტების ან/და სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის კონცეპტუალური დოკუმენტების საფუძველზე და მათ აღსასრულებლად. მასში განისაზღვრება შესაბამისი უწყების ამოცანები და ამ უწყების მიერ საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებში მათი გადაჭრის გზები და საშუალებები.

3. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის კონცეპტუალური დოკუმენტი მტკიცდება შესაბამისი უწყების ხელმძღვანელის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით, ხოლო სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის ორგანიზაციული დოკუმენტი − შესაბამისი უწყების ხელმძღვანელის ან მის მიერ უფლებამოსილი პირის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

4. უწყებრივ დონეზე სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის განხორციელების წესი და ვადები, აგრეთვე სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის კონცეპტუალური და ორგანიზაციული დოკუმენტების სახეები და რეგულირების სფერო განისაზღვრება სახელმწიფო თავდაცვის დაგეგმვის დებულებით, რომელიც მტკიცდება შესაბამისი უწყების ხელმძღვანელის ნორმატიული აქტით.

5. სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის კონცეპტუალური დოკუმენტის, სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის უწყებრივი დონის ორგანიზაციული დოკუმენტის საიდუმლო ნაწილი მტკიცდება ცალკე დოკუმენტის სახით.

6. უწყებრივ დონეზე სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვას კოორდინაციას უწევს სამინისტრო.

თავი III

სამინისტრო

მუხლი 9. სამინისტრო

1. სამინისტრო არის საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულება, რომელიც პასუხისმგებელია სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის განხორციელებისთვის.

2. სამინისტროში დასაქმებული არიან სამხედრო მოსამსახურეები, სახელმწიფო სპეციალური წოდების მქონე პირები და სამოქალაქო პირები.

3. სამინისტროს ხელმძღვანელობს და მართავს მინისტრი, რომელიც ანგარიშვალდებულია საქართველოს პრემიერ-მინისტრის წინაშე.

4. სამინისტროს სტრუქტურული ქვედანაყოფები მათი ფუნქციების გათვალისწინებით ერთიანდებიან სამინისტროს სამოქალაქო ოფისში (შემდგომ − სამოქალაქო ოფისი) ან თავდაცვის ძალებში.

5. მინისტრი სამოქალაქო ოფისის მეშვეობით უზრუნველყოფს სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვასა და განხორციელებას, აგრეთვე ახორციელებს დემოკრატიულ კონტროლს თავდაცვის ძალებზე.

6. მინისტრი უფლებამოსილია გამოსცეს ნორმატიული და ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები.

7. მინისტრის უფლებამოსილებები, რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსითა და სხვა სამართლებრივი აქტებით, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე შეიძლება დელეგირებულ იქნეს სამინისტროს სისტემის მოსამსახურეზე. 

8. სამინისტროს საქმიანობის სფერო და ამოცანები, სამინისტროს ხელმძღვანელობის ორგანიზება, მინისტრისა და თავდაცვის ძალების მეთაურის უფლება-მოვალეობები, მინისტრისა და თავდაცვის ძალების მეთაურის მოადგილეების რაოდენობა და უფლება-მოვალეობები, სამინისტროს სისტემა, სტრუქტურა, სტრუქტურული ქვედანაყოფების ძირითადი ამოცანები და უფლებამოსილებები, აგრეთვე სამინისტროს საქმიანობის ორგანიზების სხვა არსებითი საკითხები განისაზღვრება სამინისტროს დებულებით, რომელსაც მინისტრის წარდგინებით ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.

9. მინისტრი და მისი მოადგილეები სამხედრო მოსამსახურეები არ არიან.

10. სამინისტროს სტრუქტურული ქვედანაყოფის უფლებამოსილება და სტრუქტურა განისაზღვრება აღნიშნული ქვედანაყოფის დებულებით, რომელიც მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

11. სამინისტრო ასრულებს ამ მუხლის მე-12−მე-14 ნაწილებითა და სამინისტროს დებულებით გათვალისწინებულ ფუნქციებს.

12. სამოქალაქო ოფისის ფუნქციებია:

ა) თავდაცვის სფეროში მიღებული პოლიტიკური გადაწყვეტილებების აღსრულება შესაბამისი პოლიტიკის შემუშავებითა და განხორციელებით;

ბ) თავდაცვის ძალების განვითარების ძირითადი პროგრამებისთვის ფინანსური უზრუნველყოფის გეგმების განსაზღვრა/შემუშავება;

გ) თავდაცვის სფეროს მარეგულირებელი საქართველოს კანონმდებლობის მომზადება;

დ) თავდაცვის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის განხორციელება;

ე) თავდაცვის ბიუჯეტისა და ფინანსური პროექტების შემუშავება;

ვ) თავდაცვის ძალების საჭირო შეიარაღებით, ტექნიკით, აღჭურვილობითა და სხვა მატერიალური საშუალებებით/მარაგებით უზრუნველყოფა;

ზ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში რეკომენდაციების, აგრეთვე სამოქალაქო იარაღის, სამხედრო და ორმაგი დანიშნულების პროდუქციის ბრუნვასთან დაკავშირებული ლიცენზიებისა და ნებართვების გაცემა;

თ) სამინისტროს სისტემის შიდა კონტროლის განხორციელება.

13. თავდაცვის ძალების ფუნქციებია:

ა) ქვეყნის დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დაცვა;

ბ) თავდაცვის ძალების საბრძოლო და სამობილიზაციო მზადყოფნის უზრუნველყოფა;

გ) სამხედრო ოპერაციების დაგეგმვა და განხორციელება;

დ) სამხედრო სწავლებების დაგეგმვა და ჩატარება;

ე) სამხედრო სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობით გათვალისწინებული ვალდებულებების დაგეგმვა და შესრულება;

ვ) დადგენილი წესით ლოჯისტიკური დაგეგმვის განხორციელება, სამინისტროში არსებული ლოჯისტიკური მარაგებით, სამხედრო და სხვა მატერიალურ-ტექნიკური ქონებით, აგრეთვე მომსახურებით უზრუნველყოფა;

ზ) სარეზერვო სამხედრო სამსახურის სისტემის მართვა;

თ) საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ხელისუფლების ორგანოების მხარდაჭერა;

ი) სამხედრო დისციპლინის დაცვის უზრუნველყოფა;

კ) სამხედრო ობიექტების დაცვა და თავდაცვა;

ლ) საქართველოს კანონმდებლობით მათთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში სადაზვერვო საქმიანობის განხორციელება;

მ) საინფორმაციო ოპერაციების ჩატარება;

ნ) თავდაცვის ძალების განვითარებისთვის აუცილებელი პროგრამებისა და გეგმების განსაზღვრა/შემუშავება;

ო) ქვედანაყოფების დასახელებებისა და დისლოკაციის ადგილების, აგრეთვე სამხედრო ობიექტების განლაგების ადგილების განსაზღვრა/შერჩევა, რომლებიც მტკიცდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით;

პ) საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევებში საძიებო-სამაშველო ოპერაციებში მონაწილეობა, აფეთქებასაშიში საგნებისგან/ნივთიერებებისგან გაწმენდისა და განაღმვითი სამუშაოების შესრულება, წყლის ფსკერის დათვალიერებისა და შესაბამისი უსაფრთხოების ზომების მიღების ორგანიზება;

ჟ) შეიარაღებისა და ტექნიკის მოდერნიზაციის, მოდიფიკაციის, თავდაცვის ძალების შეიარაღებაში მიღებისა და შეიარაღებიდან მოხსნის შესახებ წინადადებების მომზადება, რომლებიც დადგენილი წესით მტკიცდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით;

რ) მინისტრის ნორმატიული აქტით დადგენილი წესით სამხედრო ცერემონიალებისა და სარიტუალო ღონისძიებების ჩატარების უზრუნველყოფა;

ს) ქვეყანაში წვრთნების ჩატარებისას მათში სხვა უწყებების ჩართულობის კოორდინაცია;

ტ) საომარი მდგომარეობის დროს თავდაცვის სფეროში კიბერუსაფრთხოების უზრუნველყოფა;

უ) თავდაცვის ბიუჯეტისა და ფინანსური პროექტების შემუშავებაში მონაწილეობა;

ფ) საომარი მდგომარეობის დროს სამხედრო მიმართულებით ეროვნული წინააღმდეგობის გაწევის ორგანიზება.

14. სამოქალაქო ოფისისა და თავდაცვის ძალების ერთობლივი ფუნქციებია:

ა) სახელმწიფოში საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის, საგანგებო სიტუაციის დროს დადგენილი წესით რეაგირება;

ბ) სახელმწიფო თავდაცვის პოლიტიკის დაგეგმვის ეროვნული და უწყებრივი დონეების კონცეპტუალური და ორგანიზაციული დოკუმენტების შემუშავება/მათ შემუშავებაში მონაწილეობა;

გ) საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებში სამხედრო საფრთხეებისა და ომის საშიშროების განსაზღვრა;

დ) სამხედრო განათლების სისტემის, სამხედრო კვლევებისა და მეცნიერების განვითარება;

ე) სამხედრო და სასწავლო ინფრასტრუქტურისა და კომუნიკაციების მოწყობა-განვითარება;

ვ) სამინისტროს სისტემის მოსამსახურისა და მინისტრის სამართლებრივი აქტით გათვალისწინებული მისი ოჯახის წევრის, აგრეთვე საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული პირის ჯანმრთელობის დაცვის ღონისძიებების განხორციელება, მათი სამედიცინო, სოციალური და ფსიქოლოგიური მხარდაჭერის უზრუნველყოფა საბიუჯეტო ასიგნებების ფარგლებში;

ზ) სამხედრო ქონებისა და სამხედრო პროდუქციის მართვა;

თ) სამინისტროს ორგანიზაციული მოწყობის უზრუნველყოფა, მისი ადამიანური რესურსების მართვა და განვითარება;

ი) საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და უცხო ქვეყნების შესაბამის უწყებებთან თავდაცვის/სამხედრო სფეროში თანამშრომლობა;

კ) თავდაცვის მიზნებისთვის კავშირგაბმულობისა და ინფორმაციული სისტემების უზრუნველყოფა;

ლ) სამინისტროს სისტემაში უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დაცვა, საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული საგამოძიებო ქვემდებარეობის ფარგლებში დანაშაულის გამოძიება, ოპერატიულ-სამძებრო მოქმედებების ჩატარება, ფარული ვიდეოჩაწერის ან/და აუდიოჩაწერის, ფოტოგადაღების განხორციელება, ელექტრონული თვალყურის დევნება ტექნიკური საშუალებებით, რომელთა გამოყენება ზიანს არ აყენებს ადამიანის სიცოცხლეს, ჯანმრთელობასა და გარემოს;

მ) საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებში სახელმწიფო სტრუქტურებთან, საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, იურიდიულ პირებსა და ფიზიკურ პირებთან თანამშრომლობა; 

ნ) სამინისტროს დებულებით განსაზღვრული სხვა ფუნქციები.

15. სამინისტროს, თავდაცვის ძალებსა და მათ შემადგენლობას, აგრეთვე სამინისტროს სისტემაში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებს აქვთ შესაბამისი დროშა, ემბლემა, ინსიგნია და სხვა სახელმწიფო მნიშვნელობის სიმბოლო, რომლებიც „სახელმწიფო მნიშვნელობის სიმბოლოების შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით. თავდაცვის ძალების ქვედანაყოფებისთვის/სტრუქტურული ერთეულებისთვის თავდაცვის ძალების სახელმწიფო მნიშვნელობის სიმბოლოს მიკუთვნების საკითხი განისაზღვრება თავდაცვის ძალების მეთაურის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

16. აეროდრომის რაიონში მიწათსარგებლობისა და ობიექტების მშენებლობის წესი დგინდება საქართველოს საჰაერო კოდექსით, ხოლო ნებისმიერი სხვა საქმიანობის (მათ შორის, სამშენებლო საქმიანობის) განხორციელება სამინისტროს სისტემის შეუფერხებელი ფუნქციონირებისთვის უნდა შეთანხმდეს სამინისტროსთან, თუ აღნიშნული საქმიანობა ხორციელდება:

ა) დასახლებულ ზონაში სამინისტროს სისტემის მფლობელობაში არსებული ობიექტიდან 100 მეტრის რადიუსში;

ბ) დაუსახლებელ ზონაში სამინისტროს სისტემის მფლობელობაში არსებული ობიექტიდან 300 მეტრის რადიუსში.

17. სამინისტროს წარდგინებით, საქართველოს მთავრობის სამართლებრივი აქტით განისაზღვრება სამინისტროსა და სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირების:

ა) მფლობელობაში არსებული სამხედრო დანიშნულების სახელმწიფო ქონების მართვის (მისი განკარგვის, აღრიცხვის, ჩამოწერის, ამ ქონებით სარგებლობისა და სხვა) წესი;

ბ) მონაწილეობით დაგეგმილ ან მიმდინარე ღონისძიებებში (წვრთნა/სწავლება, კურსი, სამუშაო შეხვედრა/ვიზიტი და სხვა) მონაწილე ან სტუმრად მყოფი პირების (მათ შორის, უცხო ქვეყნების წარმომადგენლების) კვებით, ტრანსპორტით, სამედიცინო მომსახურებით, ფარმაცევტული საშუალებებით, შეიარაღებით, საბრძოლო მასალით, სანივთე ქონებით, აღჭურვილობით უზრუნველყოფის, აგრეთვე მათი განთავსებისა და სხვა სახის უზრუნველყოფის საკითხები.

მუხლი 10. თავდაცვის ძალები 

1. ქვეყნის დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დასაცავად, აგრეთვე საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებულ შემთხვევებში თავდაცვასა და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული სხვა ამოცანებისა და საერთაშორისო ვალდებულებების შესასრულებლად საქართველოს ჰყავს თავდაცვის ძალები.

2. თავდაცვის ძალები არის ეროვნული თავდაცვის სისტემის პოლიტიკურად ნეიტრალური და შეიარაღებული სამხედრო ინსტიტუტი, რომელიც საქართველოს კონსტიტუციით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში ახორციელებს აუცილებელ სამხედრო და სხვა ღონისძიებებს.

3. საქართველოს პრეზიდენტი არის თავდაცვის ძალების უმაღლესი მთავარსარდალი. 

4. თავდაცვის ძალები, გარდა ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, მოქმედებენ მინისტრის ბრძანების საფუძველზე. მის აღსასრულებლად თავდაცვის ძალებს მართავს თავდაცვის ძალების მეთაური.

5. საომარი მდგომარეობის, საგანგებო მდგომარეობის დროს თავდაცვის ძალები მოქმედებენ საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ბრძანების საფუძველზე. მის აღსასრულებლად თავდაცვის ძალებს მართავს თავდაცვის ძალების მეთაური.

6. თავდაცვის ძალების შექმნასა და აღმშენებლობასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი თარიღების აღსანიშნავად მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით წესდება ღირსშესანიშნავი დღეები.

მუხლი 11. თავდაცვის ძალების სახეობები და შემადგენლობა

1. თავდაცვის ძალების სახეობებია: სახმელეთო ძალები, საჰაერო ძალები, სპეციალური ოპერაციების ძალები, ეროვნული გვარდია.

2. თავდაცვის ძალების შემადგენლობაში შედიან სამინისტროს შემდეგი სტრუქტურული ქვედანაყოფები:

ა) გენერალური შტაბი, რომელიც ახორციელებს თავდაცვის ძალების სამხედრო სტრატეგიული და ოპერატიული გეგმების შემუშავებასა და დაგეგმვას და რომლის ძირითადი დანიშნულებაა თავდაცვის ძალების მეთაურის მიერ თავდაცვის ძალების მართვისა და კონტროლის ხელშეწყობა;

ბ) აღმოსავლეთის სარდლობა, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა განსაზღვრული ოპერაციის რაიონში მისდამი დაქვემდებარებული ქვედანაყოფების მართვა, კონტროლი და დასახული ამოცანების შესრულება;

გ) დასავლეთის სარდლობა, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა განსაზღვრული ოპერაციის რაიონში მისდამი დაქვემდებარებული ქვედანაყოფების მართვა, კონტროლი და დასახული ამოცანების შესრულება;

დ) ავიაციისა და საჰაერო თავდაცვის სარდლობა, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა საჰაერო სივრცეში დასახული ამოცანების შესრულება, თავდაცვის ძალების ქვედანაყოფების საავიაციო მხარდაჭერის განხორციელება და ქვეყნის საჰაერო სივრცის დაცვა;     

ე) სპეციალური ოპერაციების სარდლობა, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა სპეციალური ოპერაციების ჩატარება, თავდაცვის ძალების სხვა ქვედანაყოფების მხარდაჭერა;

ვ) ეროვნული გვარდია, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა ტერიტორიული რეზერვისა და სამობილიზაციო რეზერვის მართვა;

ზ) სამხედრო პოლიციის დეპარტამენტი (შემდგომ − სამხედრო პოლიცია), რომლის ფუნქციები და უფლებამოსილებები განისაზღვრება ამ კოდექსის IV თავით;

თ) სამხედრო დაზვერვის დეპარტამენტი, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა საქართველოს კანონმდებლობით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში სადაზვერვო საქმიანობის განხორციელება;

ი) წვრთნებისა და სამხედრო განათლების სარდლობა, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში თავდაცვის ძალების პერსონალის სპეციალური სამხედრო განათლებით უზრუნველყოფა, ქვედანაყოფების წვრთნა და შეფასება, აგრეთვე თავდაცვის ძალების დოქტრინებითა და სხვადასხვა სახელმძღვანელო დოკუმენტით უზრუნველყოფა;

კ) ჯარების ლოჯისტიკური უზრუნველყოფის სარდლობა, რომლის ძირითადი დანიშნულებაა თავდაცვის ძალების ლოჯისტიკური მხარდაჭერის განხორციელება.

3. საომარი მდგომარეობის დროს თავდაცვის ძალების შემადგენლობაში შედიან აგრეთვე:                

ა) სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირები:

ა.ა) დავით აღმაშენებლის სახელობის საქართველოს ეროვნული თავდაცვის აკადემია;

ა.ბ) გიორგი აბრამიშვილის სახელობის საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სამხედრო ჰოსპიტალი;

ა.გ) კიბერუსაფრთხოების ბიურო;        

ბ) საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს:

ბ.ა) სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება − საქართველოს სასაზღვრო პოლიცია;

ბ.ბ) განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტი;

ბ.გ) სტრატეგიული მილსადენების დაცვის დეპარტამენტი;

ბ.დ) ობიექტების დაცვის დეპარტამენტი;

ბ.ე) მმართველობის სფეროში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება − საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახური;

გ) საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის:

გ.ა) საბრძოლო ან ობიექტების დაცვის ფუნქციის შემსრულებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფები;         

გ.ბ) მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ოპერატიულ-ტექნიკური სააგენტოს კიბერუსაფრთხოების უზრუნველყოფისთვის პასუხისმგებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფი;

დ) საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − ციფრული მმართველობის სააგენტოს კიბერუსაფრთხოების უზრუნველყოფისთვის პასუხისმგებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფი.

4. ამ მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, საომარი მდგომარეობის დროს თავდაცვის ძალების შემადგენლობაში შემავალი სახელმწიფო ორგანოების მოსამსახურეებზე ვრცელდება სამინისტროს სისტემის მოსამსახურისთვის ამ კოდექსითა და სხვა სამართლებრივი აქტებით გათვალისწინებული სოციალური დაცვის გარანტიები. 

5. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში თავდაცვის ძალები თავდაცვის ძალების მეთაურის გადაწყვეტილებით მოქმედებენ წინასწარ განსაზღვრული, განსხვავებული საშტატო სტრუქტურით.

6. საომარი მდგომარეობის დროს თავდაცვის ძალების შემადგენლობაში შემავალი სუბიექტების სამხედრო მართვას ახორციელებს თავდაცვის ძალების მეთაური.

7. საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის, საგანგებო სიტუაციის დროს ურთიერთქმედების კოორდინირებულად განსახორციელებლად ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ სუბიექტებს უფლება აქვთ, მშვიდობიანობის დროს სამინისტროს კოორდინაციით გაცვალონ სათანადო ინფორმაცია, უზრუნველყონ ერთობლივი წვრთნების/ტრენინგების/სწავლებების დაგეგმვა/ჩატარება, ოპერატიული გეგმების, სტანდარტული სამოქმედო პროცედურებისა და სათანადო სამართლებრივი აქტების პროექტების მომზადება.

მუხლი 12. თავდაცვის ძალების სამხედრო მართვის დონეები

1. თავდაცვის ძალების სამხედრო მართვის დონეებია:

ა) სტრატეგიული დონე;

ბ) ოპერატიული დონე;

გ) ტაქტიკური დონე.  

2. სტრატეგიული დონე გულისხმობს სამხედრო სტრატეგიული მიზნის დასახვას, მისი მიღწევის გზების განსაზღვრას და შესაბამისი რესურსების უზრუნველყოფას, თავდაცვის ძალების შესაძლებლობების განვითარებას, მათი საბრძოლო მზადყოფნის უზრუნველყოფას და პოლიტიკური გადაწყვეტილების სამხედრო ამოცანად გარდაქმნას.

3. ოპერატიული დონე გულისხმობს სამხედრო სტრატეგიული ამოცანის შესრულებისთვის საბრძოლო მზადყოფნის უზრუნველსაყოფად ღონისძიებისა და სამხედრო ოპერაციის დაგეგმვას, მათი განხორციელების მონიტორინგსა და კონტროლს და თავდაცვის ძალების შესაძლებლობების განვითარებისთვის საჭირო მოთხოვნების განსაზღვრას.

4. ტაქტიკური დონე გულისხმობს ოპერატიულ დონეზე განსაზღვრული ტაქტიკური ამოცანის შესრულებას.

მუხლი 13. თავდაცვის ძალების მეთაური

1. თავდაცვის ძალების სამხედრო მართვას ახორციელებს და მართვისთვის პასუხისმგებელია თავდაცვის ძალების მეთაური.

2. თავდაცვის ძალების მეთაური ანგარიშვალდებულია მინისტრის, საქართველოს პრემიერ-მინისტრისა და საქართველოს პრეზიდენტის წინაშე.

3. თავდაცვის ძალების მეთაურს საქართველოს მთავრობის წარდგინებით თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან ათავისუფლებს საქართველოს პრეზიდენტი.

4. თავდაცვის ძალების მეთაურის თანამდებობაზე დასანიშნი პირის კანდიდატურას და თავდაცვის ძალების მეთაურის თანამდებობიდან გათავისუფლების შესახებ ინიციატივას საქართველოს მთავრობას წარუდგენს მინისტრი.

5. თავდაცვის ძალების მეთაური არის ეროვნული თავდაცვის საბჭოსა და ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს წევრი.

6. თავდაცვის ძალების მეთაური: 

ა) მართავს თავდაცვის ძალებს, მათ შორის, საქართველოს პრემიერ-მინისტრისა და მინისტრის ბრძანებების აღსასრულებლად; 

ბ) პასუხისმგებელია თავდაცვის ძალების საბრძოლო და სამობილიზაციო მზადყოფნის უზრუნველყოფისთვის, მათი განვითარებისა და მათთვის დაკისრებული ამოცანების შესრულებისთვის;

გ) საბრძოლო ამოცანების შესასრულებლად განსაზღვრავს გაერთიანებული ძალების (ერთზე მეტი უწყების კუთვნილი ძალებისგან შემდგარი რამდენიმე ოპერატიული დაჯგუფება, რომლებიც გაერთიანებული ძალების მეთაურობას ექვემდებარებიან) შემადგენლობას, სტრუქტურას, ფუნქციებსა და ხელმძღვანელობის წესს;

დ) საქართველოს კანონმდებლობით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში გამოსცემს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებს;

ე) თავდაცვის ძალების მართვის უზრუნველსაყოფად ორგანიზებას უწევს თავდაცვის ძალების დოქტრინების, სამხედრო წესდებებისა და სხვა სახელმძღვანელო დოკუმენტების შემუშავებას;

ვ) ახორციელებს შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით გათვალისწინებულ სხვა უფლებამოსილებებს.

მუხლი 14. თავდაცვის ძალების მზადყოფნის უზრუნველყოფის წესი

თავდაცვის ძალების მზადყოფნის უზრუნველყოფის წესს არსებული ვითარების/საფრთხეების გათვალისწინებით ამტკიცებს მინისტრი.

მუხლი 15. თავდაცვის ძალების რაოდენობა

1. თავდაცვის ძალების ზღვრულ რაოდენობას სამინისტროს მიმართვის საფუძველზე, საქართველოს მთავრობის წარდგინებით ყოველწლიურად ამტკიცებს საქართველოს პარლამენტი.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის მიზნებისთვის თავდაცვის ძალების რაოდენობაში შედიან სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეები.

3. საქართველოს პარლამენტს თავდაცვის ძალების რაოდენობა დასამტკიცებლად წარედგინება სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონის პროექტთან ერთად.

4. საქართველოს პარლამენტის მიერ დამტკიცებული თავდაცვის ძალების რაოდენობის შეზღუდვა არ ვრცელდება:

ა) საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის დროს;

ბ) სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გასაწვევი პირების რაოდენობაზე;

გ) სამინისტროში არსებულ დროებით შტატებზე.

მუხლი 16. საერთაშორისო სტანდარტები

1. საქართველოს სახელმწიფოს თავდაცვისუნარიანობისა და უსაფრთხოების განსამტკიცებლად სამინისტრო ორიენტირებულია, დანერგოს და განავითაროს საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ხელშემწყობი სტანდარტიზაციისა და ეროვნული კოდიფიკაციის სისტემა, რომელიც ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციისა (ნატო) და ევროკავშირის სტანდარტებთან თავსებადი იქნება.

2. საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ხელშემწყობი სტანდარტიზაციისა და ეროვნული კოდიფიკაციის სისტემის დანერგვა გულისხმობს სტანდარტებისა და მომარაგების საგნების მაიდენტიფიცირებელ მონაცემთა ბაზაში არსებული ინფორმაციის დაუბრკოლებლად, მონაცემთა გაცვლის ყველა მოთხოვნის დაცვით გაცვლას ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციისა (ნატო) და ევროკავშირის შესაბამის სტრუქტურებთან.

3. საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ხელშემწყობი სტანდარტიზაციისა და ეროვნული კოდიფიკაციის სისტემის დანერგვა და განვითარება ხდება მჭიდრო უწყებათაშორისი კოორდინაციითა და თანამშრომლობით.

4. საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ხელშემწყობი სტანდარტიზაციისა და ეროვნული კოდიფიკაციის სისტემის დანერგვის, ფუნქციონირებისა და მონიტორინგის პროცესს კოორდინაციას უწევს სამინისტრო.

თავი IV

სამხედრო პოლიცია

მუხლი 17. სამხედრო პოლიციის სამართლებრივი სტატუსი 

1. სამხედრო პოლიცია არის თავდაცვის ძალების სპეციალური სამართალდამცავი სტრუქტურული ქვედანაყოფი, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად ახორციელებს საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობით მისი კომპეტენციისთვის მიკუთვნებულ საქმეთა გამოძიებას, ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობას, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევებზე რეაგირებას, სამინისტროს ობიექტებისა და თავდაცვის ძალების ქვედანაყოფების დისლოკაციის ადგილების დაცვას, თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში ახორციელებს დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლას და ასრულებს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა ფუნქციებს.

2. სამხედრო პოლიცია მისთვის დაკისრებულ მოვალეობებს ასრულებს საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე, აგრეთვე უცხო ქვეყნების ტერიტორიებზე არსებულ თავდაცვის ძალების დისლოკაციის ადგილებში და ფუნქციონირებს ერთიანი, ცენტრალიზებული წესით.

მუხლი 18. სამხედრო პოლიციის საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლები

სამხედრო პოლიციის საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლებია: საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებები, საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობა, ეს კოდექსი და სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე სამართლებრივი აქტები.

მუხლი 19. სამხედრო პოლიციის საქმიანობის ძირითადი პრინციპები

1. სამხედრო პოლიციის საქმიანობა ემყარება კანონიერების, პიროვნების პატივისა და ღირსების დაცვის, ჰუმანიზმის, პოლიტიკური ნეიტრალიტეტისა და საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ საჯაროობისა და სამხედრო პოლიციის სისტემის ერთიანობისა და ცენტრალიზებული მართვის პრინციპებს.

2. სამხედრო პოლიციის თანამშრომელი ვალდებულია პატივი სცეს პირის უფლებებს და დაიცვას ისინი.  

3. სამხედრო პოლიციის თანამშრომელს ეკრძალება:

ა) მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანების შექმნა და მის საქმიანობაში მონაწილეობა;

ბ) სახელმწიფო, სამსახურებრივი ან კომერციული საიდუმლოების შემცველი ინფორმაციის (გარდა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 50-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა), გამოძიების მასალების გამჟღავნება;

გ) გაფიცვის, შეკრების ან მანიფესტაციის ორგანიზება ან/და ჩატარება და მასში მონაწილეობა;

დ) შეთავსებით მუშაობა ანაზღაურებად სამუშაოზე, გარდა სამეცნიერო, პედაგოგიური, შემოქმედებითი საქმიანობის განხორციელებისა, ან რაიმე თანამდებობის დაკავება რომელიმე სხვა დაწესებულებაში, ან რაიმე ანაზღაურებადი სამუშაოს შესრულება ან/და რაიმე თანამდებობის დაკავება უცხო ქვეყნის ორგანოში ან დაწესებულებაში.

მუხლი 20. საპროკურორო ზედამხედველობა

საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად სამინისტროს ქვემდებარეობისთვის მიკუთვნებული დანაშაულების გამოძიებას ზედამხედველობს საქართველოს გენერალური პროკურატურა.

მუხლი 21. საერთაშორისო ურთიერთობები

საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებიდან გამომდინარე, სამხედრო პოლიცია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით თანამშრომლობს უცხო ქვეყნების სამართალდამცავ ორგანოებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან.

მუხლი 22. სამხედრო პოლიციის თანამშრომლობა სხვა სახელმწიფო ორგანოებთან, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებსა და მოქალაქეებთან

სამხედრო პოლიცია მისთვის დაკისრებული ამოცანების შესასრულებლად საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით თანამშრომლობს სამინისტროს სტრუქტურულ ქვედანაყოფებთან, სამართალდამცავ ორგანოებსა და სხვა სახელმწიფო ორგანოებთან, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებსა და მოქალაქეებთან.

მუხლი 23. სამხედრო პოლიციის საქმიანობის მიზნები და ამოცანები

სამხედრო პოლიციის საქმიანობის მიზნები და ამოცანებია:

ა) საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული საგამოძიებო ქვემდებარეობის ფარგლებში დანაშაულის თავიდან აცილება, გამოვლენა, გამოძიება და დამნაშავის ძებნა და დაკავება ამ კოდექსითა და სხვა ნორმატიული აქტებით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების საფუძველზე;

ბ) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, სამინისტროს სარგებლობაში არსებულ ობიექტსა და ტერიტორიაზე, თავდაცვის ძალების დისლოკაციის ადგილზე და მისი ფარგლების გარეთ სამინისტროს სისტემის მოსამსახურის მიერ დისციპლინის დაცვის კონტროლი, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის თავიდან აცილება, გამოვლენა და შესაბამისი სამართლებრივი რეაგირება საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსითა და სხვა ნორმატიული აქტებით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების საფუძველზე;

გ) სამინისტროს სისტემის უსაფრთხოების უზრუნველყოფა;

დ) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, სამინისტროს სარგებლობაში არსებული ობიექტებისა და ტერიტორიის, თავდაცვის ძალების დისლოკაციის ადგილების დაცვის ღონისძიებებისა და სამინისტროს სამხედრო ობიექტების პერიმეტრის დაცვის ღონისძიებების განხორციელების უზრუნველყოფა, აგრეთვე უსაფრთხოების ოფიცრის მეშვეობით ქვედანაყოფების შიდა უსაფრთხოების ღონისძიებების განხორციელება;

ე) თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში ინფორმაციის მოპოვება, დამუშავება და ანალიზი;

ვ) საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა მიზნები და ამოცანები.

მუხლი 24. სამხედრო პოლიციის უფლებამოსილებები

სამხედრო პოლიციის უფლებამოსილებებია:

ა) საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული საგამოძიებო ქვემდებარეობის ფარგლებში დანაშაულის თავიდან აცილება, გამოვლენა, გამოძიება და კანონით გათვალისწინებული საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებების შესრულება;

ბ) ოპერატიულ-სამძებრო მოქმედებების ჩატარება, დანაშაულის აღკვეთა/გახსნა, გამოძიების დაწყება/წარმოება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში;

გ) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად ფარული ვიდეოჩაწერის ან/და აუდიოჩაწერის, ფოტოგადაღების განხორციელება, ელექტრონული თვალყურის დევნება ტექნიკური საშუალებებით, რომელთა გამოყენება ზიანს არ აყენებს ადამიანის სიცოცხლეს, ჯანმრთელობასა და გარემოს;

დ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში იმ პირის ძებნა, რომელიც თავს არიდებს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას, სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გამოცხადებას ან სამხედრო სამსახურის გავლას, და საჭიროების შემთხვევაში მისი შესაბამის სამსახურში წარდგენის უზრუნველყოფა;

ე) ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის თავიდან აცილება, გამოვლენა და შესაბამისი სამართლებრივი რეაგირება საქართველოს კანონმდებლობით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში;

ვ) თავდაცვის ძალებში მართლწესრიგის დაცვის უზრუნველყოფა;

ზ) სამინისტროსა და მის სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირების სისტემის ობიექტების დაცვის ღონისძიებების განხორციელების უზრუნველყოფა;

თ) სამინისტროსა და მისი სისტემის უსაფრთხოების ღონისძიებების განხორციელების უზრუნველყოფა;

ი) სამინისტროსა და საქართველოში ოფიციალური ვიზიტით მყოფი უცხო ქვეყნების თავდაცვის სისტემის მაღალი რანგის სამოქალაქო და სამხედრო თანამდებობის პირების უსაფრთხოების უზრუნველყოფა (საჭიროების შემთხვევაში მათი ესკორტით გადაადგილება) შესაბამის დაწესებულებებთან თანამშრომლობით;

კ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მართლწესრიგის დაცვის მოთხოვნა, ხოლო ამ მოთხოვნის შეუსრულებლობის შემთხვევაში − საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ზომების მიღება;

ლ) თავდაცვის ძალების დისლოკაციის ადგილებში უსაფრთხოების ოფიცრის ფუნქციონირების უზრუნველყოფა;

მ) თავდაცვის ძალების დისლოკაციის ადგილების შეცვლისას და საბრძოლო-სატრანსპორტო ტექნიკის გადაადგილებისას საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვა, აგრეთვე ცალკეული ოპერატიულ-სამძებრო მოქმედებების ჩასატარებლად საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გზებისა და ქუჩების მონაკვეთების ჩაკეტვა ან შესაბამის ადგილებში მოძრაობის შეზღუდვა;

ნ) გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში, პირის დევნისას, დაკავებული პირის პოლიციაში წარსადგენად, სამკურნალო დაწესებულებაში იმ პირის მისაყვანად, რომელიც სასწრაფო სამედიცინო დახმარების გაწევას საჭიროებს, სატრანსპორტო საშუალებებით (გარდა დიპლომატიური წარმომადგენლობის, საკონსულო დაწესებულებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციის ტრანსპორტისა და სპეციალური ტრანსპორტისა) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უსასყიდლოდ სარგებლობა;

ო) საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის დროს დასახლებულ პუნქტებში, საგზაო მაგისტრალებზე და ტერიტორიულ წყლებში სპეციალური კონტროლისა და საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული უფლებამოსილებების განხორციელება;

პ) დანაშაულის გარემოებებისა და მისი ჩამდენი პირის დასადგენად, გამოძიებისა და სასამართლოსგან მიმალული პირის, უგზო-უკვლოდ დაკარგული პირის მოსაძებნად, ამოუცნობი გვამის ვინაობის დასადგენად, სამართალდარღვევის თავიდან ასაცილებლად, მართლწესრიგის განსამტკიცებლად მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით სარგებლობა;

ჟ) მგზავრების პირადი დაცვის უზრუნველსაყოფად, ბრალდებულის დაკავების ან დაპატიმრების მიზნით შესაბამისი ორგანოებისთვის დადგენილი წესით სარკინიგზო, საზღვაო ან საჰაერო ტრანსპორტის გასვლის გონივრული ვადით შეყოვნების მოთხოვნით მიმართვა;

რ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის შედგენა;

ს) სამინისტროს სისტემის მოსამსახურის სამსახურებრივი დოკუმენტის შემოწმება, საქმესთან დაკავშირებით გამოსაკითხი პირის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის შემოწმება, თუ არსებობს საკმარისი ინფორმაცია მის მიერ დანაშაულის, ადმინისტრაციული გადაცდომის ან დისციპლინური დარღვევის ჩადენის შესახებ;

ტ) თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში სამხედრო მოსამსახურეთა უკანონო გამოსვლების/შეკრებების, მანიფესტაციებისა და სხვა აქციების მოწყობის აღკვეთა;

უ) საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული საგამოძიებო ქვემდებარეობის ფარგლებში ბრალდებულის ან/და ამოუცნობი გვამის რეგისტრაციის, დაქტილოსკოპირების, ფოტოგადაღების, კინოგადაღების, ვიდეოგადაღებისა და აუდიოგადაღების განხორციელება, შედარებითი გამოკვლევისთვის ნიმუშის აღება და საექსპერტო გამოკვლევის ჩატარება სისხლის სამართლის საქმესა და ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეზე;

ფ) სამხედრო მოსამსახურის მიერ სამართალდარღვევის ჩადენის შემთხვევაში სატრანსპორტო საშუალების გაჩერება და საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ზომების მიღება;

ქ) თავდაცვის ძალების აღმშენებლობის, სამობილიზაციო მზადყოფნისა და ბრძოლისუნარიანობის განმტკიცების მიზნით თავდაცვის ძალების ქვედანაყოფების მხარდაჭერა;

ღ) თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში სამხედრო ოპერაციების დაგეგმვა და მათი განხორციელების კოორდინაცია;

ყ) მანევრებისა და მობილურობის ოპერაციების, აგრეთვე საბრძოლო მოქმედებების რაიონის უსაფრთხოებისა და ზურგის ოპერაციების განხორციელება/მხარდაჭერა;

შ) საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სპეციალური დავალებების შესრულება.

მუხლი 25. სამხედრო პოლიციის ვალდებულებები

სამხედრო პოლიცია ვალდებულია თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში:

ა) შესაძლებლობა მისცეს დაკავებულ ან დაპატიმრებულ პირს, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად განახორციელოს სამართლებრივი დაცვის უფლება, ამ პირის შესახებ შეატყობინოს მის ოჯახს, სამსახურს ან სასწავლო დაწესებულების ხელმძღვანელობას;

ბ) გამოძიების პროცესში დაადგინოს დანაშაულის მიზეზები და პირობები, მიიღოს ზომები მათ აღმოსაფხვრელად და სამართალდამრღვევთან ინდივიდუალური პრევენციული მუშაობა ჩაატაროს;

გ) უზრუნველყოს დაკავებული ან დაპატიმრებული პირის დაცვა და საპატიმრო დაწესებულებაში გადაყვანა;

დ) შეასრულოს საგამოძიებო ქვემდებარეობით პროკურორისა და გამომძიებლის წერილობითი დავალებები და მითითებები საგამოძიებო მოქმედებების შესრულებისა და ოპერატიულ-სამძებრო მოქმედებების ჩატარების შესახებ, დაეხმაროს მათ საგამოძიებო მოქმედებების შესრულებისას;

ე) უბედური შემთხვევის ან საზოგადოებრივად საშიში ქმედების შედეგად დაზარალებულ პირს, უმწეო მდგომარეობაში, ტოქსიკური, ნარკოტიკული ან ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში მყოფ პირს გაუწიოს გადაუდებელი დახმარება, თუ მას დაკარგული აქვს დამოუკიდებლად გადაადგილების უნარი ან შეუძლია საფრთხე შეუქმნას საკუთარ თავს ან გარშემო მყოფთ;

ვ) აღასრულოს სასამართლოს გადაწყვეტილებები, მოსამართლის, პროკურორისა და გამომძიებლის დადგენილებები იმ პირების წარმოდგენის შესახებ, რომლებიც თავს არიდებენ სასამართლოში, პროკურატურაში ან საგამოძიებო ორგანოში გამოცხადებას, აგრეთვე აღასრულოს სასამართლოს, პროკურორისა და გამომძიებლის გადაწყვეტილებები პირის დაკავების ან დაპატიმრების შესახებ;

ზ) კანონიერი საქმიანობის განხორციელების პროცესში ითანამშრომლოს ადმინისტრაციული ორგანოების შესაბამის სამსახურებთან;

თ) საომარი მდგომარეობის დროს საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებით დადგენილი წესითა და ფორმით უზრუნველყოს სამხედრო ტყვეთა ბანაკების დაცვა და უსაფრთხო ფუნქციონირება.

მუხლი 26. სამხედრო პოლიციის სტრუქტურა, ორგანიზება, ხელმძღვანელობა და უფლება-მოვალეობები, სამხედრო პოლიციაში სამსახურის გავლა

1. სამხედრო პოლიციის სტრუქტურა, ორგანიზება, ხელმძღვანელობა და უფლება-მოვალეობები განისაზღვრება ამ კოდექსითა და საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს თავდაცვის ძალების სამხედრო პოლიციის დეპარტამენტის დებულებით.

2. სამხედრო პოლიციაში სამსახურის გავლის წესი მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

თავი V

სამხედრო სამსახური

მუხლი 27. სამხედრო სამსახურის არსი

1. საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად თავდაცვის ძალებისთვის დაკისრებული ამოცანებიდან გამომდინარე, სამხედრო სამსახური სახელმწიფო სამსახურის განსაკუთრებული სახეა.

2. სამხედრო სამსახურის გავლა შესაძლებელია მხოლოდ სამინისტროს სისტემაში.

3. პირის სამხედრო სამსახურში მიღებასა და სამხედრო მოსამსახურესთან არსებულ სამსახურებრივ ურთიერთობებთან დაკავშირებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში მინისტრის სამართლებრივი აქტით შეიძლება განისაზღვროს სამხედრო პერსონალის მართვის პოლიტიკის საკითხები.

4. თუ ამ თავით გათვალისწინებული საკითხები წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევ/გაწვეულ პირთან დაკავშირებით ამ კოდექსის სხვა ნორმებით სხვაგვარად არის მოწესრიგებული, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევ/გაწვეულ პირთან დაკავშირებით გამოიყენება აღნიშნული საკითხების სხვაგვარად მომწესრიგებელი ნორმები.

მუხლი 28. სამხედრო სამსახურის სახეები

1. სამხედრო სამსახურის სახეებია:

ა) რეგულარული სამხედრო სამსახური;

ბ) სარეზერვო სამხედრო სამსახური.

2. რეგულარული სამხედრო სამსახური მოიცავს:

ა) პროფესიულ სამხედრო სამსახურს;

ბ) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურს.

3. სარეზერვო სამხედრო  სამსახური მოიცავს:

ა) აქტიურ სარეზერვო სამხედრო სამსახურს;

ბ) სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურს.

მუხლი 29. სამხედრო ფიცი

1. სამხედრო ფიცის ტექსტს სამინისტროს წარდგინებით ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.

2. სამხედრო მოსამსახურე სამხედრო ფიცის დადებას ხელმოწერით ადასტურებს.

მუხლი 30. სამხედრო მოსამსახურის სტატუსი

1. პირს სამხედრო მოსამსახურის სტატუსი აქვს:

ა) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში ან სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის დღიდან სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებამდე;

ბ) პროფესიულ სამხედრო სამსახურში ან აქტიურ რეზერვში თანამდებობაზე დანიშვნის დღიდან სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებამდე;

გ) „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით სამხედრო სასწავლებელში ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამაზე სტუდენტის სტატუსის მოპოვებიდან სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებამდე;

დ) სამინისტროს სისტემაში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირში სამხედრო თანამდებობაზე დანიშვნის დღიდან სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებამდე;

ე) ამ კოდექსით გათვალისწინებულ სხვა შემთხვევებში.

2. სამხედრო მოსამსახურე სამხედრო სამსახურის გავლის დროს სახელმწიფო ხელისუფლების წარმომადგენელია და მას სახელმწიფო იცავს.

3. სამხედრო მოსამსახურე თანამდებობაზე ინიშნება და თანამდებობიდან/სამხედრო სამსახურიდან თავისუფლდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

4. საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის, მობილიზაციის დროს სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის თავისებურებები განისაზღვრება საქართველოს კანონმდებლობით.

5. სამხედრო მოსამსახურე სახელმწიფო კმაყოფაზე იმყოფება.

6. ტყვედ მყოფ სამხედრო მოსამსახურეს (თუ ტყვეობა ნებაყოფლობითი არ იყო და ტყვეს საქართველოს წინააღმდეგ მიმართული ქმედება არ ჩაუდენია), მძევლად აყვანილ, ნეიტრალურ სახელმწიფოში ინტერნირებულ სამხედრო მოსამსახურეს უნარჩუნდება სამხედრო მოსამსახურის სტატუსი.

მუხლი 31. სამხედრო მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულება

სამხედრო მოსამსახურის მიერ სამხედრო სამსახურის გავლასთან დაკავშირებული სამართლებრივი ურთიერთობის მოსაწესრიგებლად მის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებად მიიჩნევა:

ა) საბრძოლო მოქმედებაში მონაწილეობა;

ბ) საბრძოლო მორიგეობის შესრულება;

გ) მეთაურის ბრძანების ან მის მიერ დასახული ამოცანის შესრულება;

დ) სამხედრო სამსახურის გავლის ადგილზე ყოფნა დღის განწესით დადგენილი სამსახურებრივი დროის განმავლობაში ან სამსახურებრივი საჭიროების შემთხვევაში;

ე) მივლინებით ყოფნა;

ვ) სამედიცინო დაწესებულებაში სამკურნალოდ ყოფნა;

ზ) სამსახურამდე და უკან მგზავრობა;

თ) სამსახურებრივი მიმართვის საფუძველზე სამკურნალო ადგილამდე და უკან მგზავრობა;

ი) საველე სწავლების ან სამხედრო შეკრების გავლა;

კ) ტყვედ ყოფნა (გარდა წინასწარ განზრახვით ტყვედ ჩაბარებისა/დანებებისა), მძევლად ან ინტერნირებულად ყოფნა;

ლ) უგზო-უკვლოდ დაკარგვა უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარებამდე ან საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გარდაცვლილად გამოცხადებამდე;

მ) სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობა.

მუხლი 32. სამხედრო მოსამსახურის უფლება და პრივილეგია

1. სამხედრო მოსამსახურე სარგებლობს საქართველოს მოქალაქისთვის დადგენილი უფლებებითა და თავისუფლებებით. მას აღნიშნული უფლებები და თავისუფლებები შეიძლება ნაწილობრივ შეეზღუდოს ამ კოდექსისა და სხვა საკანონმდებლო აქტების საფუძველზე, სამხედრო სამსახურის მოთხოვნების პროპორციულად.

2. სამხედრო მოსამსახურეს უფლება აქვს, სამხედრო სამსახურის პირობების გათვალისწინებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ისწავლოს ავტორიზებულ საგანმანათლებლო დაწესებულებაში.

3. მეთაური სამხედრო სამსახურის პირობების გათვალისწინებით ხელს უწყობს სამხედრო მოსამსახურეს განათლების უფლების განხორციელებაში.

4. სამხედრო მოსამსახურე ქვედანაყოფის დისლოკაციის ადგილებში სარგებლობს ბიბლიოთეკებით, სპორტული, კულტურული და საგანმანათლებლო დაწესებულებებით, სპორტული ნაგებობებითა და ინვენტარით. მას აგრეთვე უფლება აქვს, მონაწილეობა მიიღოს სპორტულ და თვითშემოქმედებით ღონისძიებებში.

5. სამხედრო მოსამსახურეს უფლება აქვს, აღასრულოს რელიგიური წეს-ჩვეულებები, თუ ეს ხელს არ უშლის სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებაში და არ უქმნის პირობებს დამატებითი შეღავათებისთვის.

6. სამხედრო მოსამსახურეს უფლება აქვს, შეიცვალოს სამხედრო სამსახურის ადგილი, თუ ის ან მინისტრის სამართლებრივი აქტით განსაზღვრული მისი ოჯახის წევრი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო საჭიროებს სამსახურის ან საცხოვრებელი ადგილის შეცვლას, რაც დასტურდება შესაბამისი სამედიცინო დასკვნით.

7. სამხედრო მოსამსახურე სისხლის ან მისი კომპონენტის ჩაბარების დღეს დონაციის სამუშაო საათებში განხორციელების შემთხვევაში თავისუფლდება განწესის, გუშაგობისა და სამხედრო სამსახურის სხვა მოვალეობათა შესრულებისგან.

8. სამხედრო მოსამსახურე საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან სამინისტროსთვის გამოყოფილი ასიგნებების ფარგლებში სარგებლობს რკინიგზითა და მუნიციპალური ტრანსპორტით უფასო მგზავრობის უფლებით.  

9. სამხედრო მოსამსახურე იხდის ელექტროენერგიის, ბუნებრივი გაზის, სასმელი წყლის/წყალარინების და  დასუფთავების მომსახურების საფასურის 50 პროცენტს, ხოლო დანარჩენი 50 პროცენტი ანაზღაურდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან − სამინისტროსთვის წლიური საბიუჯეტო კანონით გამოყოფილი ასიგნებებიდან.

მუხლი 33. სამხედრო მოსამსახურის მოვალეობები

1. სამხედრო მოსამსახურე ვალდებულია:

ა) გაეცნოს მისთვის დაკისრებულ ფუნქცია-მოვალეობებს და კეთილსინდისიერად შეასრულოს ისინი;

ბ) გაუფრთხილდეს სახელმწიფო ქონებას;

გ) დაიცვას სამხედრო მოსამსახურისთვის დადგენილი ეთიკის ნორმები;

დ) დაიცვას მისთვის განდობილი სახელმწიფო საიდუმლოება;

ე) დაემორჩილოს მეთაურს, ზუსტად და დროულად შეასრულოს მისი კანონიერი ბრძანება და დავალება;

ვ) შეასრულოს საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნები.

2. სამხედრო მოსამსახურე ვალდებულია შეასრულოს თავისი სამსახურებრივი მოვალეობა, რომელიც განსაზღვრულია ამ კოდექსითა და სხვა საკანონმდებლო აქტების საფუძველზე მიღებული/გამოცემული სამართლებრივი აქტებით.

3. სამხედრო მოსამსახურე ვალდებულია სპეციალური მითითების/მოთხოვნის გარეშე დაიცვას თავის სამსახურთან დაკავშირებული სამართლებრივი აქტები.

4. სამხედრო მოსამსახურემ უარი უნდა თქვას უკანონო ბრძანების შესრულებაზე, თუ მან იცოდა ან უნდა სცოდნოდა მისი უკანონობის შესახებ, და უნდა იმოქმედოს საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

5. სამხედრო მოსამსახურე თავისი სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს უნდა გადაადგილდეს მხოლოდ უშუალო მეთაურის ნებართვის საფუძველზე.

6. სამხედრო სამსახურის სპეციფიკიდან გამომდინარე, სამხედრო მოსამსახურე ვალდებულია მუდმივ მზადყოფნაში იყოს, რათა სამსახურში გამოძახებისთანავე გამოცხადდეს.

მუხლი 34. სამხედრო მოსამსახურისთვის აკრძალული საქმიანობა

1. სამხედრო მოსამსახურეს ეკრძალება მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანების (პოლიტიკური პარტიის) წევრობა, შეკრებებისა და მანიფესტაციების ორგანიზება ან/და მათში მონაწილეობა და სხვა ანაზღაურებადი საქმიანობის განხორციელება, გარდა ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

2. სამინისტროსთან წინასწარი შეთანხმებით სამხედრო მოსამსახურის სტატუსთან თავსებადია:

ა) სამეცნიერო, პედაგოგიური, შემოქმედებითი, სამედიცინო საქმიანობა, საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფეროში, სახელმწიფო ან სახელმწიფოს წილობრივი მონაწილეობით შექმნილ საწარმოში საავიაციო სფეროში განხორციელებული საქმიანობა;

ბ) საზღვარგარეთ საერთაშორისო ორგანიზაციაში არსებულ თანამდებობაზე საერთაშორისო პარტნიორობის ან/და სამშვიდობო ოპერაციის მიზნების შესასრულებლად განხორციელებული საქმიანობა.

მუხლი 35. სამხედრო მოსამსახურის პასუხისმგებლობის შესახებ ზოგადი დებულებები

1. სამხედრო მოსამსახურეს მის მიერ ჩადენილი სამართალდარღვევის ხასიათისა და სიმძიმის მიხედვით ეკისრება დისციპლინური, სამოქალაქო, სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა, აგრეთვე ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა ამ კოდექსითა და სხვა სამართლებრივი აქტებით დადგენილი წესით.

2. სამხედრო მოსამსახურის მიერ თავისი სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას სხვა პირისთვის მიყენებულ მატერიალურ და არამატერიალურ ზიანს სახელმწიფო ანაზღაურებს.

3. თავისი სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას სახელმწიფოსთვის ან სხვა პირისთვის მიყენებულ მატერიალურ და არამატერიალურ ზიანს სამხედრო მოსამსახურე ან ყოფილი სამხედრო მოსამსახურე ანაზღაურებს, თუ ეს ზიანი მისმა განზრახმა ან გაუფრთხილებელმა მართლსაწინააღმდეგო ქმედებამ გამოიწვია.

4. თუ სამხედრო მოსამსახურესთან გაფორმებული კონტრაქტი ვადამდე არ შეწყდება ამ კოდექსის 86-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“, „ბ“, „დ“−„ვ“, „ი“−„ლ“ და „პ“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრული სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძვლით, აღნიშნული კონტრაქტის ვადამდე შეწყვეტისთვის პირს შეიძლება დაეკისროს ჯარიმა 1 500 ლარიდან 28 000 ლარამდე ოდენობით, თუკი მასთან გაფორმებული, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით დამტკიცებული კონტრაქტი კონკრეტული ოდენობის ჯარიმის გადახდის ვალდებულებას ითვალისწინებს. პირი ვალდებულია გადაიხადოს მისთვის დაკისრებული ჯარიმა ამ კონტრაქტის ვადამდე შეწყვეტიდან 1 თვის ვადაში.

5. ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული დაკისრებული ჯარიმის გადახდის ვალდებულება შეწყდება პირის გარდაცვალების შემთხვევაში.

6. ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული დაკისრებული ჯარიმის გადახდის ვალდებულება შეწყდება, თუ პირი, რომელმაც აღნიშნული ვალდებულება უნდა შეასრულოს:

ა) ნებაყოფლობით ხელახლა გაივლის სამხედრო სამსახურს 2 წლის ვადით;

ბ) დაკისრებული ჯარიმის გადახდის ვალდებულების წარმოშობიდან 4 წლის განმავლობაში იღებდა „სოციალური დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ საარსებო შემწეობას.

7. ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული დაკისრებული  ჯარიმის გადახდა გადავადდება მინისტრის ან მის მიერ უფლებამოსილი პირის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით ამავე მუხლის მე-6 ნაწილის:

ა) „ა“ ქვეპუნქტით დადგენილი 2-წლიანი ვადის ამოწურვამდე;

ბ) „ბ“ ქვეპუნქტით დადგენილი 4-წლიანი ვადის ამოწურვამდე.

8. საქართველოს მთავრობის განკარგულებით პირი ან პირთა ჯგუფი შეიძლება გათავისუფლდეს ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული დაკისრებული ჯარიმის გადახდის ვალდებულებისგან ან შეუმცირდეს აღნიშნული ჯარიმის ოდენობა.

9. ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული დაკისრებული ჯარიმის გადახდის ვალდებულება, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, შეიძლება იმ პირის წერილობითი მოთხოვნის საფუძველზე, რომელმაც ეს ვალდებულება უნდა შეასრულოს, განაწილვადდეს არაუმეტეს 5 წლით, თუ იგი წარადგენს აღნიშნული  ჯარიმის ოდენობის სათანადო უზრუნველყოფას. ვალდებულების განაწილვადების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების უფლებამოსილება აქვს მინისტრს ან მისი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით შექმნილ კომისიას.

10. დაკისრებული ჯარიმის ამ მუხლის მე-4 ნაწილით დადგენილ ვადაში გადაუხდელობის შემთხვევაში მინისტრი ან მის მიერ უფლებამოსილი პირი აღნიშნული  ჯარიმის  აღსრულების უზრუნველსაყოფად გამოსცემს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს, რომელიც არის „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის „წ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული აღსრულების ქვემდებარე აქტი.

11. ამ მუხლის მე-10 ნაწილით გათვალისწინებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ძალაში შედის გამოცემისთანავე.

12. ამ მუხლის მე-10 ნაწილით გათვალისწინებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში ან სასამართლოში გასაჩივრება არ აჩერებს მის მოქმედებას.

13. სასამართლო ვალდებულია სამინისტროს მიაწოდოს სამხედრო მოსამსახურის მიმართ გამოტანილი განაჩენის ან/და აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების შესახებ განჩინებისა და ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის შესახებ გადაწყვეტილების ასლები.

14. სამხედრო მოსამსახურის მიერ მასთან გაფორმებული კონტრაქტის შესრულების ადგილად მიიჩნევა მუნიციპალიტეტი, რომლის ადმინისტრაციულ საზღვრებშიც მდებარეობს სამინისტროს ის სტრუქტურული ქვედანაყოფი, რომელშიც იგი სამხედრო სამსახურს გადის, თუ ამ კონტრაქტით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

15. სამხედრო მოსამსახურის სამსახურებრივი ან/და წოდებრივი დაწინაურება არ შეიძლება განხორციელდეს მის მიმართ დისციპლინური ან სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის მოქმედების პერიოდში.

მუხლი 36. სამხედრო მოსამსახურის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის დაცვა

1. სამხედრო მოსამსახურის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის დაცვა უზრუნველყოფილია სახელმწიფოს მიერ სამხედრო სამსახურისთვის ჯანსაღი საყოფაცხოვრებო პირობების შექმნით და სამხედრო სამსახურისთვის დამახასიათებელი რისკფაქტორების შემცირების ღონისძიებების სისტემით.

2. სამხედრო სამსახურში მისაღები პირისა და სამხედრო მოსამსახურის ჯანმრთელობის სამედიცინო შემოწმებას/ექსპერტიზას ახორციელებს სამხედრო-სამედიცინო კომისია.

3. სამხედრო-სამედიცინო კომისია სამედიცინო შემოწმების/ექსპერტიზის განხორციელებისას ხელმძღვანელობს შესაბამისი დაავადებების/ტრავმების ნუსხით.

4. სამხედრო-სამედიცინო კომისიის შექმნის, მის მიერ სამედიცინო შემოწმების/ექსპერტიზის ორგანიზებისა და განხორციელების წესი და შესაბამისი დაავადებების/ტრავმების ნუსხა მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

მუხლი 37. სამხედრო მოსამსახურის შრომის ანაზღაურება განსაკუთრებულ პირობებში

1. სამხედრო მოსამსახურეს, რომელიც საომარ მოქმედებებში უშუალოდ მონაწილეობდა ან მშვიდობიანობის დროს სპეციალურ დავალებას ასრულებდა, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე წოდებრივი სარგო მიეცემა სამმაგი ოდენობით.

2. სამხედრო მოსამსახურეს, რომელიც საომარ მოქმედებებში უშუალოდ არ მონაწილეობდა, მაგრამ უზრუნველყოფდა საბრძოლო მოქმედებებს, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე წოდებრივი სარგო მიეცემა ორმაგი ოდენობით.

3. სამხედრო მოსამსახურეს, რომელიც სამხედრო სამსახურს გადის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ ჯანმრთელობისთვის მავნე გარემოში, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე წოდებრივი სარგო მიეცემა ერთნახევარი ოდენობით.

4. სამხედრო მოსამსახურეს ამ მუხლის პირველი−მე-3 ნაწილებით გათვალისწინებული გარემოებებისთვის, რომელთათვისაც დაწესებულია სამმაგი, ორმაგი და ერთნახევარი ოდენობების წოდებრივი სარგო, იმავე პრინციპით წელთა ნამსახურობა დაუანგარიშდება მხოლოდ სახელმწიფო კომპენსაციის დანიშვნის მიზნებისთვის.

მუხლი 38. სამხედრო მოსამსახურის უფლება საცხოვრებელ ფართობზე (ბინაზე)

სამხედრო მოსამსახურე სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში მინისტრის მიერ დადგენილი წესით უზრუნველყოფილია საცხოვრებელი პირობებით, ხოლო საჭიროების შემთხვევაში − საცხოვრებელი ფართობით (ბინით).

მუხლი 39. სამხედრო თანამდებობები

1. სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობების შესაბამისი სამხედრო თანამდებობები განისაზღვრება საშტატო ნუსხით, რომელიც მტკიცდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით. 

2. გვარეობები, სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობები და მათი კოდები, აგრეთვე მათი მინიჭების უფლებამოსილების მქონე თანამდებობის პირი განისაზღვრება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

მუხლი 40. სამხედრო მოსამსახურის მოვალეობების დროებით დაკისრება

1. სამხედრო მოსამსახურის ვაკანტური თანამდებობით გათვალისწინებული მოვალეობების, აგრეთვე თანამდებობაზე დროებით არმყოფი სამხედრო მოსამსახურის მოვალეობების სხვა სამხედრო მოსამსახურისთვის დაკისრება ხდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით. ამ შემთხვევაში შესაბამისი სამხედრო მოსამსახურე შეიძლება გათავისუფლდეს თავისი ძირითადი თანამდებობრივი მოვალეობების შესრულებისგან.

2. განსაკუთრებულ შემთხვევაში, როდესაც სამხედრო მოსამსახურის ვაკანტური თანამდებობით გათვალისწინებული მოვალეობების, აგრეთვე თანამდებობაზე დროებით არმყოფი სამხედრო მოსამსახურის მოვალეობების სხვა სამხედრო მოსამსახურისთვის დაკისრება შეუძლებელია, ამ თანამდებობაზე მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით განსაზღვრული ვადით შეიძლება დაინიშნოს აქტიურ რეზერვში მყოფი პირი მისი თანხმობის შემთხვევაში, თუკი იგი აკმაყოფილებს შესაბამისი თანამდებობისთვის დადგენილ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს.

3. თანამდებობაზე დროებით არმყოფი სამხედრო მოსამსახურის მოვალეობები შეიძლება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე დაეკისროს სამოქალაქო პირს:

ა) სამხედრო სასწავლებელში;

ბ) სამედიცინო, საფინანსო, იურიდიულ თანამდებობაზე.

4. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევებში მოსამსახურეს ანაზღაურება მიეცემა მინისტრის სამართლებრივი აქტით დადგენილი წესით.

5. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სამხედრო მოსამსახურე შეიძლება გათავისუფლდეს თავისი ძირითადი ფუნქციების შესრულებისგან.

მუხლი 41. რეზერვის უმცროსი ოფიცრის ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა და სტუდენტების ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა

1. რეზერვის უმცროსი ოფიცრის ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამაზე საკუთარი სურვილით და სამინისტროს გადაწყვეტილებით, სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის მინიჭების გარეშე მიიღება:

ა) ავტორიზებული უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტი;

ბ) ბაკალავრის აკადემიური ხარისხის მქონე პირი.

2. სტუდენტების ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამაზე საკუთარი სურვილით და სამინისტროს გადაწყვეტილებით, სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის მინიჭების გარეშე მიიღება ავტორიზებული უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტი 23 წლამდე.

[ 2. სტუდენტების ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამაზე საკუთარი სურვილით და სამინისტროს გადაწყვეტილებით, სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის მინიჭების გარეშე მიიღება ავტორიზებული უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტი 23 წლამდე. ეს ასაკობრივი შეზღუდვა არ ვრცელდება ამ კოდექსის 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ.ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ პირზე, რომელიც აღნიშნული ქვეპუნქტის შესაბამისად წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლებით ვერ სარგებლობს სრულად დისტანციური სწავლების ფორმით უმაღლეს საგანმანათლებლო პროგრამაზე სწავლის გამო.  (ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან)]

3. ამ მუხლით გათვალისწინებული სამხედრო მომზადების პროგრამების ხანგრძლივობა და მათი გავლის საკითხები, აგრეთვე აღნიშნულ პროგრამებზე მიღების წესი და პირობები განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

4. ამ მუხლით გათვალისწინებულ სამხედრო მომზადების პროგრამაზე მიღებული პირი აღნიშნული პროგრამის გავლის პერიოდში უზრუნველყოფილი იქნება:

ა) ჯანმრთელობისა და სიცოცხლის სავალდებულო სახელმწიფო დაზღვევით სახელმწიფოს ხარჯზე;

ბ) სამხედრო მოსამსახურისთვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი ნორმის ფარგლებში კვებითა და შესაბამისი სანივთე ქონებით.

5. ამ მუხლით გათვალისწინებულ სამხედრო მომზადების პროგრამაზე მიღებულ პირს სამინისტროს გადაწყვეტილებით შესაძლებელია:

ა) დაუწესდეს სტიპენდია, რომელიც ანაზღაურდება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − დავით აღმაშენებლის სახელობის საქართველოს ეროვნული თავდაცვის აკადემიის ასიგნებებიდან;

ბ) გაუფორმდეს კონტრაქტი;

გ) დაუწესდეს სამხედრო მოსამსახურისთვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი სხვა შეღავათები.

6. ამ მუხლით გათვალისწინებულ სამხედრო მომზადების პროგრამაზე მიღებულმა პირმა აღნიშნული პროგრამის ფარგლებში შეიძლება გაიაროს სამხედრო შეკრება.

7. ამ მუხლით გათვალისწინებულ სამხედრო მომზადების პროგრამაზე მიღებული პირის მიერ სამხედრო შეკრების გავლის პერიოდში მისი დაჭრის/დასახიჩრების ან დაღუპვის შემთხვევაში აღნიშნულ პირზე/მისი ოჯახის წევრზე ვრცელდება ამ კოდექსითა და შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით სამხედრო მოსამსახურისთვის ასეთი შემთხვევისთვის დაწესებული სოციალური გარანტიები.

8. ამ მუხლით გათვალისწინებული სამხედრო მომზადების პროგრამის გავლის (დასრულების) და სამხედრო წოდების მინიჭების შემდეგ პირს წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური გავლილად ჩაეთვლება და იგი მოიხსნება წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვიდან.

9. წვევამდელს, რომელმაც ამ მუხლით გათვალისწინებული შესაბამისი სამხედრო მომზადების პროგრამა ვერ დაასრულა, სათანადო სამხედრო წოდება არ მიენიჭება, წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური გავლილად არ ჩაეთვლება და აყვანილი იქნება წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე.

10. ამ მუხლით გათვალისწინებული სამხედრო მომზადების პროგრამის გავლის (დასრულების) და სამხედრო წოდების მინიჭების შემდეგ პირი ჩაირიცხება სამობილიზაციო რეზერვში ან სურვილის შემთხვევაში მიღებული იქნება პროფესიულ სამხედრო სამსახურში.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 42. სამხედრო წოდებები

1. სამხედრო წოდებებია:

ა) რიგითების შემადგენლობისა − რიგითი, I კლასის რიგითი;

ბ) კაპრალების შემადგენლობისა − კაპრალი, კაპრალ-სპეციალისტი;

გ) სერჟანტების შემადგენლობისა − უმცროსი სერჟანტი, სერჟანტი, უფროსი სერჟანტი, მასტერ-სერჟანტი, მთავარი სერჟანტი;

დ) ოფიცრების შემადგენლობისა:

დ.ა) უმცროსი ოფიცრების შემადგენლობისა − ლეიტენანტი, უფროსი ლეიტენანტი, კაპიტანი;

დ.ბ) უფროსი ოფიცრების შემადგენლობისა − მაიორი, ვიცე-პოლკოვნიკი, პოლკოვნიკი;

დ.გ) უმაღლესი ოფიცრების შემადგენლობისა − ბრიგადის გენერალი, გენერალ-მაიორი, გენერალ-ლეიტენანტი, გენერალი.

2. წოდებრივი დაქვემდებარების საკითხები წესრიგდება სამხედრო წესდებით.

მუხლი 43. სამხედრო წოდების მინიჭება

1. რიგითის სამხედრო წოდება ენიჭება:

ა) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირს;

ბ)  სამხედრო სასწავლებელში ჩარიცხულ იუნკერს, თუ მას სხვა სამხედრო წოდება არ აქვს;

გ) საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურში მყოფ პირს, თუ მას სხვა სამხედრო წოდება არ აქვს;

დ) თავდაცვის ძალების რეზერვში ჩარიცხულ პირს, თუ მას სხვა სამხედრო წოდება არ აქვს;

ე) პირს, რომელმაც დაასრულა სტუდენტების ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა.

2. უმცროსი სერჟანტის სამხედრო წოდება ენიჭება პირს:

ა) რომელმაც დაასრულა უმცროსი სერჟანტის შესაბამისი კურსი. მისი გავლის საკითხები წესრიგდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით;

ბ) რომელმაც დაასრულა რეზერვის უმცროსი ოფიცრის ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა და ამ პროგრამის დასრულების დღისთვის მინიჭებული არ აქვს ბაკალავრის აკადემიური ხარისხი და უმცროსი/უფროსი/მთავარი სერჟანტების შემადგენლობის სამხედრო წოდება;

გ) რომელმაც დაასრულა 11-თვიანი წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური და სამსახურის გავლის პერიოდში:

გ.ა) გაიარა სერჟანტების შემადგენლობის შესაბამისი კურსი და დანიშნული იყო სერჟანტების შემადგენლობის საშტატო კატეგორიის უმცროს სამეთაურო თანამდებობაზე;

გ.ბ) გაიარა რეზერვის უმცროსი ოფიცრის ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა, დანიშნული იყო უმცროსი ოფიცრების შემადგენლობის საშტატო კატეგორიის უმცროს სამეთაურო თანამდებობაზე და მინიჭებული არ აქვს ბაკალავრის აკადემიური ხარისხი.

3. ლეიტენანტის სამხედრო წოდება ენიჭება პირს:

ა) რომელმაც დაასრულა სამხედრო სასწავლებლის ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამა;

ბ) რომელსაც მიენიჭა აკადემიური ხარისხი და დაასრულა უმცროსი ოფიცრის მომზადების საკანდიდატო პროგრამა;

გ) რომელმაც დაასრულა რეზერვის უმცროსი ოფიცრის ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა, ამ პროგრამის დასრულების დღისთვის მინიჭებული აქვს ბაკალავრის აკადემიური ხარისხი ან აღნიშნული პროგრამის დასრულებიდან 5 წლის ვადაში წარადგინა ბაკალავრის აკადემიური ხარისხის მინიჭების დამადასტურებელი დოკუმენტი და არ შესრულებია 35 წელი;

დ) რომელმაც დაასრულა 11-თვიანი წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური და სამსახურის გავლის პერიოდში გაიარა უმცროსი ოფიცრების მომზადების შესაბამისი პროგრამა, დანიშნული იყო უმცროსი ოფიცრების შემადგენლობის საშტატო კატეგორიის უმცროს სამეთაურო თანამდებობაზე, სამსახურის დასრულების დღისთვის მინიჭებული აქვს აკადემიური ხარისხი ან სამსახურის დასრულებიდან 10 წლის ვადაში წარადგინა აკადემიური ხარისხის მინიჭების დამადასტურებელი დოკუმენტი და არ შესრულებია 35 წელი.

მუხლი 44. სამხედრო სამსახურის ვადა მორიგი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად

1.  მორიგი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად დადგენილია სამხედრო სამსახურის შემდეგი ვადა:

ა) რიგითიდან I კლასის რიგითამდე − 1 წელი;

ბ) I კლასის რიგითიდან კაპრალამდე ან კაპრალ-სპეციალისტამდე − 1 წელი;

გ) კაპრალიდან ან კაპრალ-სპეციალისტიდან უმცროს სერჟანტამდე − 2 წელი;

დ) უმცროსი სერჟანტიდან სერჟანტამდე − 3 წელი;

ე) სერჟანტიდან უფროს სერჟანტამდე − 4 წელი;

ვ) უფროსი სერჟანტიდან მასტერ-სერჟანტამდე − 4 წელი;

ზ) მასტერ-სერჟანტიდან მთავარ სერჟანტამდე − 5 წელი;

თ) ლეიტენანტიდან უფროს ლეიტენანტამდე − 2 წელი;

ი) უფროსი ლეიტენანტიდან კაპიტნამდე − 3 წელი;

კ) კაპიტნიდან მაიორამდე − 4 წელი;

ლ) მაიორიდან ვიცე-პოლკოვნიკამდე − 5 წელი;

მ) ვიცე-პოლკოვნიკიდან პოლკოვნიკამდე − 6 წელი.

2. ოფიცრის მორიგი უმაღლესი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად სამხედრო სამსახურის ვადა არ დგინდება.

3. აქტიურ რეზერვში მყოფი პირისთვის მორიგი სამხედრო წოდების მინიჭების ვადაა ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მორიგი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად დადგენილ მინიმალურ ვადაზე ორჯერ მეტი. ამასთანავე, აღნიშნულ პირს მორიგი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად დადგენილ ვადაში ჩაეთვლება აქტიურ რეზერვში თანამდებობაზე დანიშვნის დღიდან სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებამდე პერიოდი.

მუხლი 45. მორიგი სამხედრო წოდების მინიჭების წესი

1. სამხედრო მოსამსახურეს მორიგი სამხედრო წოდება ენიჭება თანამიმდევრობით, საფეხურის გამოტოვების გარეშე.

2. სამხედრო მოსამსახურეს (გარდა უმაღლესი ოფიცრების შემადგენლობისა) მორიგი სამხედრო წოდება ენიჭება, თუ ერთდროულად არსებობს შემდეგი პირობები:

ა) გავიდა მორიგი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად დადგენილი ვადა, გარდა ამ მუხლის მე-9 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა;

ბ)  სამხედრო მოსამსახურე აკმაყოფილებს მისანიჭებელი მორიგი სამხედრო წოდებისთვის დადგენილ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს;

გ) სამხედრო მოსამსახურეს უკავია ფაქტობრივ სამხედრო წოდებაზე მაღალი საშტატო კატეგორიის თანამდებობა;

დ) შერჩევის საბჭომ მიიღო მორიგი სამხედრო წოდების მინიჭების (წოდებრივი დაწინაურების) შესახებ დადებითი გადაწყვეტილება მხოლოდ ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული სამხედრო მოსამსახურეების წოდებრივი კატეგორიებისთვის, რომელთა წოდებრივი დაწინაურება ხდება ცენტრალიზებულად, შერჩევის საბჭოს გადაწყვეტილებით.

3. სამხედრო მოსამსახურე ოფიცრის უმაღლესი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად  უნდა აკმაყოფილებდეს ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ მოთხოვნებს, ხოლო ოფიცრის პირველი უმაღლესი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად − აგრეთვე ამავე მუხლის მე-4 ნაწილით განსაზღვრულ მოთხოვნებს.  

4. ოფიცრის პირველი უმაღლესი სამხედრო წოდება შეიძლება მიენიჭოს პოლკოვნიკის სამხედრო წოდების მქონე სამხედრო მოსამსახურეს, თუ მას 2 წლის განმავლობაში ეკავა პოლკოვნიკის თანამდებობა და 1 წლის განმავლობაში − უმაღლესი ოფიცრის საშტატო კატეგორიის თანამდებობა.

5. სამხედრო მოსამსახურის წოდებრივი დაწინაურების წესი და პროცედურები, აგრეთვე იმ სამხედრო მოსამსახურეების წოდებრივი კატეგორიები, რომელთა წოდებრივი დაწინაურება ხდება ცენტრალიზებულად, შერჩევის საბჭოს გადაწყვეტილებით, განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

6. სამხედრო წოდებას, გარდა ოფიცრის უმაღლესი სამხედრო წოდებისა, ანიჭებს მინისტრი.

7. ოფიცრის უმაღლეს სამხედრო წოდებას საქართველოს პრემიერ-მინისტრის თანახელმოწერით ანიჭებს საქართველოს პრეზიდენტი.

8. ოფიცრის უმაღლესი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად სამხედრო მოსამსახურის კანდიდატურას წარადგენს მინისტრი.

9. სამხედრო მოსამსახურეს მორიგი სამხედრო წოდება ვადამდე შეიძლება მიენიჭოს მხოლოდ საომარი მდგომარეობის დროს.

მუხლი 46. სამხედრო წოდების მინიჭების შეზღუდვა

სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში სამხედრო მოსამსახურეს არ შეიძლება მიენიჭოს სამხედრო წოდება, თუ:

ა) მას დაკისრებული აქვს ამ კოდექსით გათვალისწინებული დისციპლინური პასუხისმგებლობა;

ბ) მის მიმართ მიმდინარეობს სისხლისსამართლებრივი დევნა.

მუხლი 47. სამხედრო წოდების ჩამორთმევა და სოციალური გარანტიებით სარგებლობის უფლების შეწყვეტა

1. სასამართლოს გადაწყვეტილებით პირს სამხედრო წოდება ჩამოერთმევა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში.         

2. სამხედრო წოდების ჩამორთმევის შემთხვევაში პირს შეუწყდება სოციალური გარანტიებით სარგებლობის უფლება, რომელიც სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებით წარმოეშვა.

მუხლი 48. საკვალიფიკაციო მოთხოვნები და ფუნქცია-მოვალეობები

1. თითოეული სამხედრო თანამდებობისა და სამხედრო წოდებისთვის მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით დგინდება საკვალიფიკაციო მოთხოვნები.

2. სამხედრო მოსამსახურე უნდა აკმაყოფილებდეს საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს როგორც სამხედრო სამსახურში მიღებამდე, ისე სამხედრო სამსახურის გავლის დროს.

3. სამხედრო მოსამსახურის ფუნქცია-მოვალეობები და თანამდებობრივი ინსტრუქცია დგინდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

4. სამხედრო მოსამსახურე თავისი ფუნქცია-მოვალეობების შესასრულებლად შეიძლება მივლინებით იქნეს წარგზავნილი სხვა საჯარო დაწესებულებაში.

მუხლი 49. მივლინება

1. სამხედრო მოსამსახურის მივლინებით წარგზავნა ხდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე.

2. სამხედრო მოსამსახურის მივლინების შესახებ ბრძანებით განისაზღვრება მივლინების მიზანი, ადგილი და ვადა, მივლინების პერიოდში სადღეღამისო ნორმა, კვების კმაყოფაზე აყვანის, მგზავრობისა და განთავსების საკითხები.

3. სამხედრო მოსამსახურის მივლინებით საქართველოს ფარგლების გარეთ წარგზავნის შემთხვევაში მივლინებასთან დაკავშირებული საკითხები წესრიგდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, ხოლო საქართველოს ფარგლებში წარგზავნის შემთხვევაში − მინისტრის ნორმატიული აქტით.

4. თუ, სამსახურებრივი აუცილებლობიდან გამომდინარე, სამხედრო მოსამსახურის მივლინებით წარგზავნა ხდება ზეპირი ადმინისტრაციული აქტის საფუძველზე, შესაბამისი წერილობითი სამართლებრივი აქტი 3 სამუშაო დღის ვადაში უნდა გამოიცეს.

მუხლი 50. მუშაობის განსაკუთრებული რეჟიმი

1. საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის, საგანგებო სიტუაციის, სწავლების, საბრძოლო მზადყოფნის შენარჩუნების ან სხვა განსაკუთრებული ვითარების დროს მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით თავდაცვის ძალებში ან მათ რომელიმე ქვედანაყოფში შეიძლება განსაზღვრული ვადით გამოცხადდეს მუშაობის განსაკუთრებული რეჟიმი (ყაზარმული მდგომარეობა), რომელიც გულისხმობს ამ ქვედანაყოფის მოსამსახურეების მუდმივად განთავსებას აღნიშნული ქვედანაყოფის დისლოკაციის ადგილზე. ამ პერიოდში ქვედანაყოფის მოსამსახურეს ეკრძალება ხელმძღვანელობის თანხმობის გარეშე ქვედანაყოფის დისლოკაციის ადგილის დატოვება.

2. ქვედანაყოფის მოსამსახურის მუშაობის განსაკუთრებულ რეჟიმზე ყოფნის დროს მინისტრის გადაწყვეტილებით შესაძლებელია:

ა) არ დაკმაყოფილდეს ქვედანაყოფის მოსამსახურის პატაკი/განცხადება სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ;

ბ) ქვედანაყოფის მოსამსახურეს აეკრძალოს დროებით დათხოვნა ან შვებულებაში გასვლა, გარდა მძიმე ოჯახური მდგომარეობისა ან სხვა საპატიო მიზეზის არსებობისა;

გ) შეწყდეს/შეჩერდეს ქვედანაყოფის მოსამსახურის შვებულებაში გასვლა, გარდა ჯანმრთელობის მდგომარეობის, ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულებისა.

3. საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის დროს:

ა) მინისტრის მიერ შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღებამდე იკრძალება სამხედრო მოსამსახურის (მათ შორის, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფი პირის) სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლება;

ბ) წყდება/ჩერდება ყველა სახის შვებულებაში გასვლა, გარდა ამ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შვებულებისა და ჯანმრთელობის მდგომარეობის, ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულებისა;

გ) სამსახურში არმყოფი სამხედრო მოსამსახურე ვალდებულია სასწრაფოდ დაბრუნდეს სამსახურის გავლის ადგილზე;

დ) საჭიროების შემთხვევაში სამხედრო მოსამსახურეს შეიძლება მიეცეს მოკლევადიანი შვებულება 10 კალენდარულ დღემდე ვადით. სამხედრო მოსამსახურის მიერ ამ ქვეპუნქტის საფუძველზე გამოყენებული შვებულების დღეები არ აკლდება ამ კოდექსით გათვალისწინებული სხვა შვებულების ვადას;

ე) შვებულებაში მყოფი სამხედრო მოსამსახურე ვალდებულია გონივრულ ვადაში დაბრუნდეს თავისი დისლოკაციის ადგილზე. თუ ეს შეუძლებელია, იგი სამინისტროს უახლოეს სტრუქტურულ ქვედანაყოფში უნდა გამოცხადდეს. სამხედრო მოსამსახურის გამოცხადების შესახებ ამ ქვედანაყოფმა მის უშუალო მეთაურს უნდა შეატყობინოს.

მუხლი 51. თავდაცვის ძალების შინაგანაწესი

1. თავდაცვის ძალების შინაგანაწესი მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით, რომელიც მოსამსახურეს გაეცნობა სამსახურში მიღებისას, სამსახურის ადგილის შეცვლისას და თავდაცვის ძალების შინაგანაწესში ცვლილების შეტანისას.

2. თავდაცვის ძალების შინაგანაწესით განისაზღვრება:

ა) სამუშაო დროის დასაწყისი და დასასრული;

ბ) სამუშაო დღის განმავლობაში შესვენების დრო;

გ) დასვენების და უქმე დღეებში, აგრეთვე ყოველდღიური სამუშაო დროის დასრულების შემდეგ შესაბამის დაწესებულებაში ყოფნის პირობები და წესი;

დ) მოსამსახურეებისთვის სამსახურებრივი საკითხების გაცნობის წესი;

ე) შრომის დაცვის ზოგადი ინსტრუქციები;

ვ) სამსახურში არყოფნის შესახებ შეტყობინების წესი;

ზ) სამუშაოდან ხანმოკლე გათავისუფლება;

თ) შვებულების გამოყენების წესი;

ი) სამსახურიდან გათავისუფლებული მოსამსახურის ვალდებულებები;

კ) შესაბამის ქვედანაყოფებსა და მოსამსახურეებს შორის არსებულ შრომით ურთიერთობებთან დაკავშირებული სხვა საკითხები.

3. თავდაცვის ძალების შინაგანაწესი ძალაში შედის დამტკიცების მომდევნო სამუშაო დღეს, თუ ამ შინაგანაწესით მისი ძალაში შესვლის უფრო გვიანი თარიღი არ არის დადგენილი.

მუხლი 52. სამხედრო სამსახურის სტაჟი

1. სამხედრო სამსახურის სტაჟი (ნამსახურობის კალენდარული წლები) მოიცავს:

ა) სამხედრო თანამდებობაზე ყოფნის პერიოდს, გარდა აქტიურ სარეზერვო სამსახურში არსებულ თანამდებობაზე ყოფნის პერიოდისა;

ბ) სამხედრო ან სასწავლო შეკრებაზე ყოფნის პერიოდს;

გ) საქართველოს ან/და უცხო ქვეყნის სამხედრო სასწავლებელში სწავლის პერიოდს (იუნკერი, კურსანტი, მსმენელი, სტუდენტი), აგრეთვე სამხედრო მოსამსახურის სასწავლებლად საზღვარგარეთ გრძელვადიანი მივლინებით ყოფნის პერიოდს;

დ) 1991 წლის 21 დეკემბრამდე სსრკ-ის ჯარში სამსახურის პერიოდს;

ე) სამხედრო სამსახურის იმ უწყებებში (ორგანიზაციებში) გავლის პერიოდს, რომლებში სამსახურის გავლაც საქართველოს კანონმდებლობით სამხედრო სამსახურად მიიჩნევა/მიიჩნეოდა;

ვ) კადრების განკარგულებაში ყოფნის პერიოდს, მაგრამ კადრების განკარგულებაში თითოეული გადაყვანისას არაუმეტეს 4 თვისა;

ზ) თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლების პერიოდს, მაგრამ თანამდებობიდან თითოეული დროებით გათავისუფლებისას არაუმეტეს 4 თვისა;

თ) სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის გამოძახების შემთხვევაში − შემკრებ პუნქტში გამოცხადებიდან სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის დასრულებამდე პერიოდს;

ი) აქტიურ სარეზერვო სამხედრო სამსახურში მყოფი პირის გამოძახების შემთხვევაში − შესაბამის ქვედანაყოფში გამოცხადებიდან ამ ქვედანაყოფში აქტიური სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდს;

კ)  საქართველოს სახელმწიფო უწყებაში სამსახურის გავლის პერიოდს, თუ სპეციალური წოდება სამხედრო წოდებას გაუთანაბრდა და სპეციალური წოდებით ნამსახურები წლები სამხედრო სამსახურის სტაჟში ჩაითვალა.

2. სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდი ითვლება შრომის საერთო სტაჟში.

მუხლი 53. სამხედრო სწავლება

1. საერთაშორისო სწავლება ან/და გაერთიანებული (ეროვნული) სამხედრო სწავლება, გარდა ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული სამხედრო სწავლებისა, ტარდება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე.

2. ეროვნულ-სტრატეგიული დონის სამეთაურო-საშტაბო სამხედრო სწავლება (ძალების მოზიდვით ან ამის გარეშე), რომელშიც სამინისტროს მოსამსახურეებთან ან/და სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის მოსამსახურეებთან ერთად უცხო ქვეყნის ან/და საქართველოს სხვა სახელმწიფო უწყების ან/და კერძო სამართლის იურიდიული პირის წარმომადგენლები მონაწილეობენ, ტარდება საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ბრძანების საფუძველზე.

მუხლი 54. საქართველოში სტატუსის მქონე მოქალაქეობის არმქონე პირისა და უცხოელის სამხედრო სამსახურში მიღების წესი

1. საქართველოში სტატუსის მქონე მოქალაქეობის არმქონე პირი:

ა) ექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას;

ბ) საკუთარი სურვილით შეიძლება მიღებულ იქნეს პროფესიულ სამხედრო სამსახურში.

2. უცხოელი საკუთარი სურვილით და საქართველოს პრემიერ-მინისტრის გადაწყვეტილებით შეიძლება მიღებულ იქნეს საქართველოს სამხედრო სამსახურში.      

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული საქართველოს პრემიერ-მინისტრის გადაწყვეტილება მიიღება საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურისა და საქართველოს დაზვერვის სამსახურის დასკვნების საფუძველზე.

4. ამ მუხლის საფუძველზე სამხედრო სამსახურში მიღებული პირი  სამხედრო ფიცის დადების ნაცვლად იღებს საქართველოს სახელმწიფოსა და სამხედრო სამსახურის ერთგულებისა და საქართველოს კანონმდებლობის განუხრელად შესრულების წერილობით ვალდებულებას. აღნიშნული წერილობითი ვალდებულების ტექსტს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ამტკიცებს მინისტრი, ხოლო ამავე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში − საქართველოს პრემიერ-მინისტრი.

თავი VI

სამხედრო აღრიცხვა
 

მუხლი 55. სამხედრო აღრიცხვის განხორციელების ვალდებულება

1. პირის სამხედრო აღრიცხვის განხორციელება სავალდებულოა. 

2. სამხედრო აღრიცხვას არ ექვემდებარება:

ა) ქალი, რომელსაც სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობა არ აქვს, გარდა ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა;

ბ) პირი, რომელიც არასამხედრო, ალტერნატიულ შრომით სამსახურში იმყოფება;

გ) პირი, რომელმაც თავდაცვის ძალების რეზერვისთვის დადგენილ ზღვრულ ასაკს მიაღწია;

დ) პირი, რომელიც იხდის სასჯელს თავისუფლების აღკვეთის სახით.

3. იმ ქალის სამხედრო აღრიცხვას, რომელსაც აქვს სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობა ან რომელმაც გამოთქვა სამხედრო აღრიცხვაზე ყოფნის ან/და სამხედრო სამსახურის (გარდა წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისა) გავლის სურვილი, ახორციელებს სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელი სუბიექტი.

4. სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობის არმქონე ქალს, რომელიც სამხედრო აღრიცხვაზე საკუთარი სურვილით იქნა აყვანილი, უფლება აქვს, თანამდებობაზე დანიშვნამდე უარი თქვას სამხედრო სამსახურის გავლაზე. ამ შემთხვევაში იგი მოიხსნება სამხედრო აღრიცხვიდან.

5. პირის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანა ხდება მისი რეგისტრაციის ადგილის მიხედვით, ხოლო თუ პირს რეგისტრაციის ადგილი არ აქვს – ფაქტობრივი საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით.

6. სამხედრო აღრიცხვაზე ასაყვანად პირი თავისუფლდება სამსახურიდან/საგანმანათლებლო დაწესებულებიდან სამუშაო/სწავლების ადგილისა და შრომის ანაზღაურების/სტიპენდიის შენარჩუნებით.

7. პირის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანის წესი სამინისტროს წარდგინებით განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 56. სამხედრო აღრიცხვის სახეები

სამხედრო აღრიცხვის სახეებია:

ა) წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვა;

ბ) რეზერვისტის სამხედრო აღრიცხვა;

გ) სპეციალური სამხედრო აღრიცხვა.

მუხლი 57. წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვა 

1. წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე პირის აყვანას ახორციელებს სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, რომელიც იქმნება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

2. პირი ვალდებულია წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე ასაყვანად გამოცხადდეს შესაბამისი უფლებამოსილი თანამდებობის პირის გამოძახებით.

3. წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე პირის აყვანა ხორციელდება იმ წლის 1 იანვრიდან 30 აპრილამდე პერიოდში, როდესაც მას 17 წელი შეუსრულდება, გარდა ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

4. წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანილ პირს წვევამდელი ეწოდება.

5. წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე შეიძლება აყვანილ იქნეს 17 წლიდან 27 წლამდე პირი, რომელიც სამხედრო აღრიცხვაზე არ იმყოფება. ამ პირის წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანა ხორციელდება აღნიშნული ფაქტის გამოვლენისთანავე.

6. წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანა ფორმდება ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

7. წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანის შესახებ  გადაწყვეტილებას და სამხედრო აღრიცხვასთან დაკავშირებულ ვალდებულებებს წვევამდელს აცნობს შესაბამისი უფლებამოსილი პირი.

8. პირი ვალდებულია:

ა) საცხოვრებელი (რეგისტრაციის) ადგილის შეცვლისას წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე ასაყვანად 2 კვირის ვადაში გამოცხადდეს ახალი საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით;

ბ) საზღვარგარეთ 1 თვეზე მეტი ვადით ყოფნის შემთხვევაში მისი დასრულებიდან 2 კვირის ვადაში გამოცხადდეს წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე ასაყვანად საზღვარგარეთ საქართველოს დიპლომატიურ წარმომადგენლობაში ან საკონსულო დაწესებულებაში.

9. ამ მუხლის მე-8 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირის წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანის წესი და პირობები განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

10. პირს უფლება აქვს, მისი წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანის შესახებ გადაწყვეტილება მისთვის ოფიციალურად გაცნობიდან 15 კალენდარული დღის ვადაში გაასაჩივროს სასამართლოში. აღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრება არ აჩერებს მის მოქმედებას. გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მოქმედება შეჩერდება საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 29-ე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი წესით.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 58. რეზერვისტის სამხედრო აღრიცხვა

რეზერვისტის სამხედრო აღრიცხვა ხორციელდება ამ კოდექსის IX თავით დადგენილი წესითა და პირობებით.

მუხლი 59. სპეციალური სამხედრო აღრიცხვა

1. სპეციალურ სამხედრო აღრიცხვაზე აიყვანება სამხედრო მოსამსახურე ან/და სახელმწიფო სპეციალური წოდების მქონე პირი. იგი იხსნება წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვიდან ან/და რეზერვისტის სამხედრო აღრიცხვიდან.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული პირის სპეციალურ სამხედრო აღრიცხვას ახორციელებს ის უწყება, რომელშიც იგი სამსახურს გადის.

3. სამხედრო მოსამსახურის ან/და სახელმწიფო სპეციალური წოდების მქონე პირის სამსახურიდან გათავისუფლების შემთხვევაში შესაბამისი უწყება ვალდებულია მისი გათავისუფლებიდან 2 კვირის ვადაში ამ პირის რეგისტრაციის ადგილის მიხედვით, ხოლო თუ პირს რეგისტრაციის ადგილი არ აქვს − ფაქტობრივი საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, მის შესაბამის სამხედრო აღრიცხვაზე ასაყვანად სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს გაუგზავნოს დოკუმენტი ამ სამხედრო მოსამსახურის ან/და სახელმწიფო სპეციალური წოდების მქონე პირის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 60. სამხედრო აღრიცხვასთან დაკავშირებული ღონისძიებები

1. საგანმანათლებლო დაწესებულება ვალდებულია წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე აყვანის შესახებ შეტყობინება დაუყოვნებლივ გადასცეს ამ საგანმანათლებლო დაწესებულებაში რეგისტრირებულ/ჩარიცხულ პირს. 

2. დამსაქმებელი, საგანმანათლებლო დაწესებულება ვალდებულია 17 წელს მიღწეული პირი (გარდა იმ პირისა, რომელიც წვევამდელთა სამხედრო აღრიცხვას არ ექვემდებარება) წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვაზე ყოფნის ან წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვიდან მოხსნის დამადასტურებელი დოკუმენტის წარდგენის გარეშე არ მიიღოს სამსახურში, არ ჩარიცხოს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში.

3. სამინისტრო წვევამდელთა სამხედრო აღრიცხვის მიმდინარეობის, შედეგებისა და სტატისტიკური მონაცემების შესახებ ინფორმაციას წარუდგენს საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციას.

4. საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტო ვალდებულია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით:   

ა) სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია სამხედრო აღრიცხვაზე მყოფი პირის მიმართ სამოქალაქო აქტის ჩანაწერში (დაბადების, სახელის ან/და გვარის შეცვლის ან გარდაცვალების თაობაზე) შეტანილი ცვლილების/შესწორების/დამატების შესახებ;

ბ) სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს სამხედრო აღრიცხვაზე მყოფი პირის რეგისტრაციიდან ან რეგისტრაციიდან მოხსნიდან 10 დღის ვადაში აცნობოს მისი რეგისტრაციის ან რეგისტრაციიდან მოხსნის თარიღი და რეგისტრაციის ახალი მისამართი (მისი არსებობის შემთხვევაში).

5. სამხედრო აღრიცხვაზე მყოფი წვევამდელი ვალდებულია მოთხოვნის შემთხვევაში 2 კვირის ვადაში წარადგინოს ინფორმაცია თავისი ოჯახური მდგომარეობის, სამუშაო ადგილის, საცხოვრებელი ადგილის (ფაქტობრივი და რეგისტრაციის ადგილების), თანამდებობის შეცვლისა და განათლების შესახებ.

6. ამ თავით გათვალისწინებული პერსონალური მონაცემები მუშავდება „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა დაცვით, მხოლოდ სამხედრო აღრიცხვასთან დაკავშირებული ღონისძიებების განხორციელების უზრუნველსაყოფად და სტატისტიკის საწარმოებლად, კანონიერი მიზნის მიღწევისთვის აუცილებელი მოცულობით.

მუხლი 61. სამხედრო აღრიცხვის წესის დარღვევა

ამ კოდექსითა და სხვა სამართლებრივი აქტებით დადგენილი სამხედრო აღრიცხვის წესის დარღვევა გამოიწვევს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით პასუხისმგებლობის დაკისრებას.

თავი VII

წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური

 

მუხლი 62. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევი პირის ასაკი         

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში სავალდებულო გაწვევას ექვემდებარება 18 წლიდან 27 წლამდე პირი, რომელიც იმყოფება წვევამდელთა სამხედრო აღრიცხვაზე და არ აქვს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო  სამსახურში გაწვევისგან გათავისუფლების ან წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების საფუძველი.

2. პირს, რომელსაც შეუსრულდა 27 წელი და:

ა) იმყოფება სამხედრო აღრიცხვაზე, მაგრამ არ გაუვლია წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე ენიჭება რიგითის სამხედრო წოდება და ირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში;

ბ) არ იმყოფება სამხედრო აღრიცხვაზე, აღნიშნული ფაქტის გამოვლენისთანავე, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე ენიჭება რიგითის სამხედრო წოდება და ირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში.

მუხლი 63. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევა

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის საფუძველია საქართველოს მთავრობის დადგენილება. 

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული:

ა) საქართველოს მთავრობის დადგენილების პროექტის ინიციატორია  სამინისტრო;

ბ) საქართველოს მთავრობის დადგენილების პროექტით განისაზღვრება:

ბ.ა) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის კონკრეტული ვადები;

ბ.ბ) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევი პირების რაოდენობა, შესაბამისი მოთხოვნის საფუძველზე;

ბ.გ) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევასთან დაკავშირებული ორგანიზაციული საკითხები;

ბ.დ) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის პრიორიტეტები, წესი და პირობები.

3. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევად წვევამდელთა გამოძახება ხდება:

ა) ტექნიკური ან კომუნიკაციის სხვა საშუალებით;

ბ) ყოველწლიური შემთხვევითი შერჩევის პრინციპის საფუძველზე, დადგენილი რიგითობის მიხედვით. 

4. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევად წვევამდელთა ყოველწლიური შემთხვევითი შერჩევის პრინციპის საფუძველზე გამოძახება ხდება ელექტრონული სისტემის მეშვეობით, რომლის მართვისა და ფუნქციონირების საკითხებს განსაზღვრავს საქართველოს მთავრობა. 

მუხლი 64. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისგან გათავისუფლება

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისგან თავისუფლდება:

ა) პირი, რომელიც ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის შეუსაბამოდ არის ცნობილი;

ბ) პირი, რომელმაც სამხედრო სამსახური ან სამხედრო სამსახურის ალტერნატიული სამსახური უცხო ქვეყნის სამხედრო ძალებში გაიარა;

გ) პირი, რომელიც სისხლის სამართლის მძიმე ან განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის ჩადენისთვის არის ნასამართლევი;

დ) პირი, რომელსაც აქვს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსი;       

ე) პირი, რომლის შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსის მოქმედების ვადა ამოიწურა, − ამ ვადის ამოწურვიდან აღნიშნული სტატუსის გადამოწმებამდე პერიოდში, მაგრამ არაუმეტეს 3 თვისა;

ვ) პირი, რომელმაც გაიარა არასამხედრო, ალტერნატიული შრომითი სამსახური;

ზ) პირი, რომელიც არის ერთადერთი ვაჟი ოჯახში, რომლის 1 წევრი მაინც დაიღუპა საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისთვის ბრძოლებში ან სამხედრო სამსახურის გავლის დროს;

თ) საქართველოს პარლამენტის წევრი.

2. საქართველოს პრემიერ-მინისტრი უფლებამოსილია შესაბამისი კომისიის რეკომენდაციის საფუძველზე გაათავისუფლოს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისგან განსაკუთრებული ნიჭით დაჯილდოებული წვევამდელი.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული კომისიის შემადგენლობასა და საქმიანობის წესს განსაზღვრავს საქართველოს მთავრობა.

4. წვევამდელი, რომელიც ამ მუხლის შესაბამისად ექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისგან გათავისუფლებას, გარდა ამავე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“−„დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირობისა, სურვილის შემთხვევაში ნებაყოფლობით გაიწვევა წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში.

მუხლი 65. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადება

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევა გადაუვადდება:

ა) პირს, რომელიც ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის დროებით (1 წლამდე ვადით) შეუსაბამოდ არის ცნობილი;

ბ) პირს, რომელიც წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის შეზღუდულად შესაბამისია (3 წლამდე ვადით);

გ) პირს, რომლის მიმართ მიმდინარეობს სისხლისსამართლებრივი დევნა, − შესაბამისი ორგანოს მიერ სათანადო გადაწყვეტილების მიღებამდე;

დ) პირს, რომელიც არის საქართველოს უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების ან უცხო ქვეყნის კანონმდებლობით დადგენილი წესით აღიარებული უცხო ქვეყნის უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტი, − სწავლის დამთავრებამდე, უმაღლესი განათლების თითოეულ საფეხურზე;

[ დ) პირს, რომელიც არის:

დ.ა) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით აღიარებული საქართველოს უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის აქტიური სტატუსის მქონე სტუდენტი, − სწავლების თითოეულ საფეხურზე სწავლის დამთავრებამდე;

დ.ბ) უცხო ქვეყნის კანონმდებლობით დადგენილი წესით აღიარებული უცხო ქვეყნის უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის (გარდა სრულად დისტანციური სწავლების ფორმით განსახორციელებელი უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამისა) აქტიური სტატუსის მქონე სტუდენტი, რომელსაც ეს სტატუსი შეჩერებული არ აქვს, − სწავლების თითოეულ საფეხურზე სწავლის დამთავრებამდე;  (ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან)]

ე) პირს, რომელიც არის უმაღლესი სამედიცინო განათლების დიპლომის შემდგომი საფეხურის რეზიდენტი ან/და რეზიდენტურის ალტერნატიული დიპლომის შემდგომი განათლების საფეხურზე მყოფი პირი, რომელიც სარეზიდენტო პროგრამის დადგენილ ვადაში გადის პროფესიულ მზადებას ერთ-ერთ საექიმო სპეციალობაში, − სარეზიდენტო პროგრამის დამთავრებამდე;

ვ) პირს, რომელიც არის პროფესიული განათლების მართვის საინფორმაციო სისტემაში რეგისტრირებული პროფესიული სტუდენტი, − შესაბამისი პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის/მოკლე ციკლის საგანმანათლებლო პროგრამის დასრულებამდე, მხოლოდ ერთხელ, თუ არ უსარგებლია წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლებით ამ ნაწილის „დ“ ან „ე“ ქვეპუნქტის შესაბამისად;

ზ) პირს, რომელიც არის აპლიკანტი, − ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების დასრულების წელს, საგანმანათლებლო დაწესებულებაში პროფესიულ საგანმანათლებლო პროგრამაზე/მოკლე ციკლის საგანმანათლებლო პროგრამაზე ჩარიცხვამდე;

თ) პირს, რომელიც არის ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების მოსწავლე, − 20 წლამდე;

ი) პირს, რომელიც ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების დასრულების წელს დარეგისტრირდა ერთიან ეროვნულ გამოცდებზე, − ერთიანი ეროვნული გამოცდების შედეგების გამოცხადებამდე, ხოლო ერთიანი ეროვნული გამოცდების შედეგების საფუძველზე უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში ჩარიცხვის უფლების მოპოვების შემთხვევაში − იმავე წელს ამ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში ჩარიცხვამდე;

კ) პირს, რომელიც აკადემიური უმაღლესი განათლების ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამის დასრულების წელს დარეგისტრირდა საერთო სამაგისტრო გამოცდაზე, − საერთო სამაგისტრო გამოცდის შედეგების გამოცხადებამდე, საერთო სამაგისტრო გამოცდის წარმატებით ჩაბარების შემთხვევაში − უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ განსაზღვრული გამოცდის/გამოცდების შედეგების გამოცხადებამდე, ხოლო უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ განსაზღვრული გამოცდის/გამოცდების წარმატებით ჩაბარების შემთხვევაში − აკადემიური უმაღლესი განათლების ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამის დასრულების წელს ამ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში აკადემიური უმაღლესი განათლების მაგისტრატურის საგანმანათლებლო პროგრამაზე ჩარიცხვამდე;

ლ) პირს, რომელმაც აკადემიური უმაღლესი განათლების დოქტორანტურის საგანმანათლებლო პროგრამაზე სწავლის გასაგრძელებლად სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოთხოვნით მიმართა გამწვევ კომისიას, − აკადემიური უმაღლესი განათლების მაგისტრატურის საგანმანათლებლო პროგრამის დასრულების წელს ამ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში შესაბამისი განცხადების შეტანამდე, ხოლო აღნიშნული განცხადების შეტანის შემდეგ − იმავე წელს ამ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ აკადემიური უმაღლესი განათლების დოქტორანტურის საგანმანათლებლო პროგრამაზე მისი ჩარიცხვის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებამდე;

მ) პირს, რომელიც უმაღლესი სამედიცინო საგანმანათლებლო დაწესებულების დამთავრების წელს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით დარეგისტრირდა რეზიდენტურაში ჩასარიცხ კონკურსზე, − რეგისტრაციის წელს გამოცხადებული კონკურსის დასრულებამდე, ხოლო კონკურსის შედეგების საფუძველზე რეზიდენტურაში საკონკურსო ადგილის დაკავების შემთხვევაში − იმავე წელს ამ ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში ჩარიცხვამდე;

ნ) პირს, რომელსაც ჰყავს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ოჯახის წევრი (მეუღლე, შვილი, დედა, მამა, და, ძმა, პაპა, ბებია), რომელსაც არ ჰყავს სხვა მხარდამჭერი. თუ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ოჯახის წევრთან ცხოვრობს პირი, რომელიც ასევე ექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლას,  წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაიწვევა ასაკით უფროსი პირი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ასაკით უმცროსი პირი ნებაყოფლობით გამოხატავს წერილობით თანხმობას წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლაზე;

ო) პირს, რომელსაც ჰყავს ორი ან ორზე მეტი შვილი;

პ) პირს, რომლის კმაყოფაზეა არასრულწლოვანი და ან ძმა;

ჟ) პირს, რომელიც დედის ან მამის ერთადერთი შვილია;

რ) პირს, რომელიც მუშაობს სოფელში ექიმად ან ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების მასწავლებლად;

ს) პირს, რომელსაც წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლება საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა მიანიჭა;

ტ) პირს, რომელსაც ჰყავს ერთი შვილი, − შვილის შეძენის დღიდან 3 წლის ვადით;

უ) პირს, რომელსაც მინიჭებული აქვს დოქტორის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი და ახორციელებს პედაგოგიურ ან სამეცნიერო-კვლევით საქმიანობას;

ფ) პირს, რომელიც არის მარტოხელა მამა, რომელსაც გარდაცვლილი ჰყავს მეუღლე ან რომლის მეუღლეს ჩამორთმეული აქვს მშობლის უფლება;

ქ) პირს, რომელიც არის საქართველოს სახელმწიფო ან ადგილობრივი ხელისუფლების არჩევითი ორგანოს წევრი;

ღ) პირს, რომელიც მუშაობს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემაში, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში შემავალ სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულებაში − სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის, საქართველოს დაზვერვის სამსახურის ან სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის სისტემაში და ახორციელებს იმ უფლებამოსილებას, რომელსაც ახორციელებდა ამ ქვეპუნქტში მითითებულ დაწესებულებაში გაწვეული წვევამდელი ამ კოდექსის 72-ე მუხლის პირველი ნაწილის ამოქმედებამდე;

ყ) პირს, რომლის მიმართ გამოყენებულია პირობითი მსჯავრი, − აღნიშნული მსჯავრის დასრულებამდე;

შ) პირს, რომელიც ჩაირიცხა რეზერვის უმცროსი ოფიცრის ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამაზე,  − ამ პროგრამის გავლის პერიოდში;

ჩ) პირს, რომელმაც გადაიხადა ამ კოდექსით დადგენილი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებელი.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ს“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული უფლების მისანიჭებლად გადაწყვეტილება მიიღება შესაბამისი კომისიის რეკომენდაციის საფუძველზე. აღნიშნული კომისიის შემადგენლობა და საქმიანობის წესი განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

3. თუ წვევამდელი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის დღისთვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით რეგისტრირებულია უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოს ან ადგილობრივი ხელისუფლების არჩევითი ორგანოს  წევრობის კანდიდატად, მას წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევა გადაუვადდება შესაბამისი არჩევნების შედეგების ოფიციალურად გამოცხადებამდე.

4. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ნ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში წვევამდელს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევა არ გადაუვადდება, თუ მისი ოჯახის წევრი არის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირი და დადგენილი აქვს შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსი ისეთი ფიზიკური, ფსიქიკური, ინტელექტუალური ან სენსორული დარღვევის გამო, რომლის არსებობის შემთხვევაში საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დასაშვებია შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირის სპეციალურ ან ინდივიდუალურ პირობებში შრომა. 

5. წვევამდელი, რომელიც ამ მუხლის შესაბამისად ექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადებას, გარდა ამავე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირობისა, სურვილის შემთხვევაში ნებაყოფლობით გაიწვევა წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში.

[ 6. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „დ.ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირი, რომელიც აღნიშნული ქვეპუნქტის შესაბამისად წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლებით ვერ სარგებლობს სრულად დისტანციური სწავლების ფორმით უმაღლეს საგანმანათლებლო პროგრამაზე სწავლის გამო, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შემთხვევაში უფლებამოსილია თავისი შეხედულებისამებრ აირჩიოს და გაიაროს ამ კოდექსის 41-ე მუხლით განსაზღვრული სამხედრო მომზადების პროგრამები ან ამავე კოდექსის 72-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის სახეებიდან (ვადებიდან) ერთ-ერთი. ამასთანავე, აღნიშნული პირის მიერ ამ კოდექსის 41-ე მუხლით განსაზღვრული სამხედრო მომზადების პროგრამების გავლის შემთხვევაში მასზე გავრცელდეს სამხედრო მოსამსახურისთვის საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობის მარეგულირებელი ნორმები.  (ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან)]

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 66. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებელი

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებელი არის საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში გადასახდელი, რომლის გადახდა სავალდებულოა წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლებით სარგებლობისთვის.

2. წვევამდელის მიერ წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის გადახდა წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების საფუძველია.

3. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის ოდენობა წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის 1 კალენდარული წლით გადავადებისთვის 5 000 (ხუთი ათასი) ლარია.

4. პირს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის გადახდის უფლებით შეუძლია ისარგებლოს 25 წლის მიღწევამდე.

5. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის გადახდის შემთხვევაში პირს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევა გადაუვადდება 1 კალენდარული წლით, ხოლო ამ ვადის გასვლის შემდეგ იგი კვლავ დაექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას.

6. წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში მას ეცნობება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის გადახდის უფლებით სარგებლობის შესაძლებლობისა და ამ უფლების გამოყენების წესის თაობაზე.

7. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის გადახდის შემთხვევაში წვევამდელის სააღრიცხვო ბარათში კეთდება სათანადო ჩანაწერი და ინახება აღნიშნული მოსაკრებლის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი.

8. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის გადახდის ვადა, წესი და პირობები განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

9. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლიდან მისაღები შემოსავლების საპროგნოზო მოცულობების განსაზღვრისა და ამ შემოსავლების მიღებაზე ზედამხედველობის განხორციელების მიზნით სამინისტრო ყოველი წლის 1 აგვისტომდე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს დადგენილი წესით წარუდგენს შესაბამის გაანგარიშებებს აღნიშნული მოსაკრებლიდან მომდევნო საბიუჯეტო წელს მისაღები შემოსავლების საპროგნოზო მოცულობების შესახებ.

მუხლი 67. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის ორგანიზება

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას ორგანიზებას უწევს ამ კოდექსის 57-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

2. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას ახორციელებს ამ კოდექსის 57-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

3. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის განმახორციელებელი სუბიექტი ვალდებულია წვევამდელს შეატყობინოს აღნიშნულ სამსახურში გამოძახების შესახებ.

4. წვევამდელი ვალდებულია ტექნიკური ან კომუნიკაციის სხვა საშუალებით გამოძახების შემთხვევაში განსაზღვრულ გონივრულ ვადაში გამოცხადდეს გამწვევი კომისიის სხდომაზე, აგრეთვე წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევად.

5. თუ წვევამდელი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევად გამწვევი კომისიის სხდომაზე არ ცხადდება, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის განმახორციელებელი სუბიექტი შესაბამის მასალებს სასამართლოს გადასცემს.

6. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევასთან დაკავშირებულ ვალდებულებებს წვევამდელს აცნობს უფლებამოსილი თანამდებობის პირი.

7. წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტი უზრუნველყოფს მის წარდგენას საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრულ მისამართზე − წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელ ცენტრში.

8. გამწვევი კომისიის მიერ წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ მის წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელ ცენტრამდე მიყვანას და უკან მგზავრობას, აგრეთვე აღნიშნულ პერიოდში წვევამდელის კვებას (საჭიროების შემთხვევაში) უზრუნველყოფს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტი.

9. სამინისტრო წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის მიმდინარეობის, შედეგებისა და სტატისტიკური მონაცემების შესახებ ინფორმაციას წარუდგენს საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციას.

10. თუ გამწვევი კომისიის მიერ წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ იგი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევად ცენტრალურ გამწვევ კომისიასთან არსებულ წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელ ცენტრში არ ცხადდება ან წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელ ცენტრს თვითნებურად ტოვებს, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტი შესაბამის მასალებს სამართალდამცავ ორგანოებს გადასცემს.

11. წვევამდელი შეიძლება გათავისუფლდეს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევაში გამწვევი კომისიის სხდომაზე გამოცხადებისგან, თუ მისი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისგან გათავისუფლების შესახებ ან მისთვის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების შესახებ გადაწყვეტილების მიღება წვევამდელის გამოცხადების გარეშეც შესაძლებელია.

12. პირს უფლება აქვს, მისი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილება, აგრეთვე მის მიმართ თავდაცვის კოდექსის საფუძველზე მიღებული, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებული სხვა გადაწყვეტილება მისთვის ოფიციალურად გაცნობიდან 15 კალენდარული დღის ვადაში გაასაჩივროს სასამართლოში. აღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრება არ აჩერებს მის მოქმედებას. გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მოქმედება შეჩერდება საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 29-ე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი წესით.

13. წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილება ძალაში შედის მისთვის ამ გადაწყვეტილების ოფიციალურად გაცნობისთანავე.

14. წვევამდელისთვის მისი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების ოფიციალურად გაცნობა ხდება ამ ნაწილით განსაზღვრული ერთ-ერთი ფორმით და დადგენილი თანამიმდევრობით:

ა) გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოში წვევამდელისთვის გადაწყვეტილების (მათ შორის, ზეპირი გადაწყვეტილების) გაცნობა/გამოცხადება;

ბ) გადაწყვეტილების წვევამდელისთვის ჩაბარება მისი რეგისტრაციის, ფაქტობრივი ადგილსამყოფლის ან სამუშაო ადგილის მისამართზე, რაც დასტურდება წვევამდელის მიერ ხელმოწერილი დოკუმენტით, ხოლო თუ იგი უარს ამბობს დოკუმენტის ხელმოწერაზე − გადაწყვეტილების ჩაბარების უფლებამოსილების მქონე პირის მიერ ხელმოწერილი დოკუმენტით;

გ) გადაწყვეტილების წვევამდელისთვის ჩაბარება ტექნიკური ან კომუნიკაციის სხვა საშუალებით, რაც დასტურდება გადაწყვეტილების მიმღები ორგანოს მიერ შედგენილი აქტით;

დ) გადაწყვეტილების საჯაროდ გამოქვეყნება ამ მუხლის მე-15 ნაწილით დადგენილი წესით.

15. ამ მუხლის მე-13 ნაწილით გათვალისწინებული წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილება საჯაროდ ქვეყნდება ადმინისტრაციული ორგანოს ვებგვერდზე წვევამდელისთვის მისი ამ მუხლის მე-14 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით დადგენილი წესით ჩაუბარებლობიდან არაუგვიანეს მე-2 სამუშაო დღისა. ამ შემთხვევაში აღნიშნული გადაწყვეტილება წვევამდელისთვის ოფიციალურად გაცნობილად მიიჩნევა მისი საჯაროდ გამოქვეყნებიდან მე-7 კალენდარულ დღეს.

16. ამ მუხლის მე-15 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში წვევამდელი ვალდებულია მისი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების მისთვის ოფიციალურად გაცნობიდან 10 კალენდარული დღის ვადაში გამოცხადდეს გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოში.

17. ამ მუხლის მე-14 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ზეპირი გადაწყვეტილება წერილობით გამოიცემა მისი მიღების დღესვე.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 68. ცენტრალური გამწვევი კომისია

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის პროცესის საერთო ხელმძღვანელობის, კოორდინაციისა და კონტროლის მიზნით საქართველოს მთავრობის დადგენილებით იქმნება ცენტრალური გამწვევი კომისია.

2. საქართველოს მთავრობის დადგენილებით ცენტრალურ გამწვევ კომისიასთან იქმნება წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელი ცენტრი, სადაც ფუნქციონირებს ცენტრალური გამწვევი კომისიის შემადგენლობიდან შექმნილი სამუშაო ჯგუფი.

3. ცენტრალური გამწვევი კომისიის შემადგენლობა, უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი სამინისტროს წარდგინებით განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 69. გამწვევი კომისია

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისთვის იქმნება გამწვევი კომისია.

2. გამწვევი კომისიის შემადგენლობას ამტკიცებს მინისტრი.       

3. გამწვევი კომისიის უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი სამინისტროს წარდგინებით განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 70. სამედიცინო შემოწმება 

1. ცენტრალურ გამწვევ კომისიასთან არსებულ წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელ ცენტრში ფუნქციონირებს მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისია.

2. მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისია სამედიცინო შემოწმების (მათ შორის, საჭიროების შემთხვევაში − დამატებითი სამედიცინო გამოკვლევის) ჩატარების შემდეგ ადგენს წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის შესაბამისობის ხარისხსა და კატეგორიას.

3. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევი პირის (წვევამდელის) სამედიცინო შემოწმებას ატარებს მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისია.

4. მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისია სამედიცინო შემოწმების ჩატარების შემდეგ იღებს სათანადო გადაწყვეტილებას, კერძოდ, გამოაქვს წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის შესაბამისობის შესახებ დასკვნა შემდეგი კატეგორიების მიხედვით:

ა) შესაბამისია სამხედრო სამსახურისთვის;

ბ) შესაბამისია სამხედრო სამსახურისთვის უმნიშვნელო შეზღუდვით;

გ) შეზღუდულად შესაბამისია სამხედრო სამსახურისთვის;

დ) დროებით შეუსაბამოა სამხედრო სამსახურისთვის;

ე) შეუსაბამოა სამხედრო სამსახურისთვის.

5. მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისიის შემადგენლობა, უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი, აგრეთვე სამედიცინო შემოწმების ორგანიზებისა და ჩატარების წესი სამინისტროს წარდგინებით განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

6. მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისია სამედიცინო შემოწმების ჩატარებისას ხელმძღვანელობს მინისტრის მიერ დამტკიცებული დაავადებების/ტრავმების ნუსხით.

7. სამედიცინო შემოწმების ჩატარების დროს პირი თავისუფლდება სამსახურიდან/საგანმანათლებლო დაწესებულებიდან სამუშაო/სწავლების ადგილისა და შრომის ანაზღაურების/სტიპენდიის შენარჩუნებით.

8. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის პირის მოსამზადებლად განსახორციელებელი სამკურნალო-პროფილაქტიკური და გამაჯანსაღებელი ღონისძიებები, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევი პირისთვის (წვევამდელისთვის) ჩატარებული დამატებითი სამედიცინო გამოკვლევა და მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისიის მიერ შესრულებული სამუშაოები ფინანსდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსთვის გამოყოფილი ასიგნებებიდან.

9. თუ წვევამდელის მიმართ მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისია მიიღებს/გამოიტანს ამ მუხლის მე-4 ნაწილის „გ“, „დ“ ან „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ გადაწყვეტილებას/დასკვნას, გამწვევი კომისია ვალდებულია აღნიშნული გადაწყვეტილების მიღებიდან/დასკვნის გამოტანიდან 10 დღის ვადაში ძალადაკარგულად გამოაცხადოს წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილება და მიიღოს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შესაბამისი გადაწყვეტილება. ამ შემთხვევაში მუდმივმოქმედი სამედიცინო საექსპერტო კომისიის მიერ ამ მუხლის მე-4 ნაწილის „გ“, „დ“ ან „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების/დასკვნის მიღებიდან/გამოტანიდან გამწვევი კომისიის მიერ თავისი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადებამდე წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევა დაუშვებელია.

მუხლი 71. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევასთან დაკავშირებული ღონისძიებები

1. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო ვალდებულია:

ა) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტის წერილობითი მოთხოვნის საფუძველზე:

ა.ა) გაუწიოს მას დახმარება იმ პირის ძებნაში, რომელიც თავს არიდებს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას ან სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გამოცხადებას/მის გავლას;

ა.ბ) წარუდგინოს მას ინფორმაცია წვევამდელისთვის ნასამართლობის მოხსნის ან გაქარწყლების შესახებ;

ბ) მიაწოდოს მას ინფორმაცია წვევამდელის მიერ საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის გადაკვეთა-გადმოკვეთის შესახებ, აგრეთვე წვევამდელის უგზო-უკვლოდ დაკარგვის გამო ძებნის გამოცხადების თაობაზე.

2. საქართველოს პროკურატურა ვალდებულია წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტს 10 დღის ვადაში აცნობოს წვევამდელის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების ან/და შეწყვეტის შესახებ, თუ იგი იმყოფება ან ვალდებულია იმყოფებოდეს სამხედრო აღრიცხვაზე.

3. სასამართლო ვალდებულია წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტს 10 დღის ვადაში აცნობოს წვევამდელის მიმართ მსჯავრის დადების შესახებ განაჩენის ძალაში შესვლის თაობაზე, თუ იგი იმყოფება ან ვალდებულია იმყოფებოდეს სამხედრო აღრიცხვაზე.

4. საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სახელმწიფო კონტროლს დაქვემდებარებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტო უზრუნველყოფს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტისთვის ელექტრონული სახით რეალურ დროში შემდეგი ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას:

ა) წვევამდელის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირად აღიარების შესახებ;

ბ) წვევამდელის შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსის მოქმედების ვადის ამოწურვის შესახებ − ამ ვადის ამოწურვიდან აღნიშნული სტატუსის გადამოწმებამდე პერიოდში, მაგრამ არაუმეტეს 3 თვისა.

5. ამბულატორიული ფსიქიატრიული დაწესებულება ვალდებულია წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტს 10 დღის ვადაში შეატყობინოს წვევამდელის ამბულატორიულ ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში აღრიცხვაზე აყვანის შესახებ.

6. უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულება, პროფესიული საგანმანათლებლო დაწესებულება ვალდებულია წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტს 10 დღის ვადაში შეატყობინოს იმ წვევამდელის სამხედრო აღრიცხვის დამადასტურებელ დოკუმენტში შესატანი მონაცემები, რომელიც ამ დაწესებულებაში სწავლობს. 

7. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის ორგანიზების მიზნით უზრუნველყოფილია წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის უფლებამოსილების მქონე სუბიექტისთვის ამ მუხლით გათვალისწინებული ბაზების ხელმისაწვდომობა (მათ შორის, პირის მიერ საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის კვეთასთან დაკავშირებით). აღნიშნული ბაზების ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფის წესი და პირობები განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

8. ამ თავით გათვალისწინებული პერსონალური მონაცემები მუშავდება „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა დაცვით, მხოლოდ წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევასთან დაკავშირებული ღონისძიებების განხორციელების უზრუნველსაყოფად და სტატისტიკის საწარმოებლად, კანონიერი მიზნის მიღწევისთვის აუცილებელი მოცულობით.

მუხლი 72. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის პირობები

1. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლა შესაძლებელია მხოლოდ სამინისტროს სისტემაში.

2. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის ვადებია:

ა) საბრძოლო ქვედანაყოფში სამსახურისთვის − 6 თვე;

ბ) დაცვის ან უზრუნველყოფის ქვედანაყოფში სამსახურისთვის − 8 თვე;

გ) უმცროს სამეთაურო თანამდებობაზე და წინასწარ განსაზღვრული სპეციალობით სამსახურისთვის − 11 თვე.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული სამხედრო სამსახურის სახეებიდან (ვადებიდან) ერთ-ერთის თავისი შეხედულებისამებრ არჩევის უფლება აქვს:

ა) ამ კოდექსის შესაბამისად წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლების მქონე უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტს, რომელმაც გამოთქვა წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის სურვილი;

ბ) პირს, რომელმაც წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გასაწვევად გამოძახებამდე გამოთქვა წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის სურვილი;

[ გ) ამ კოდექსის 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ.ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ პირს, რომელიც აღნიშნული ქვეპუნქტის შესაბამისად წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლებით ვერ სარგებლობს სრულად დისტანციური სწავლების ფორმით უმაღლეს საგანმანათლებლო პროგრამაზე სწავლის გამო.  (ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან)]

4. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირი საკუთარი სურვილით და სამინისტროს მიერ განსაზღვრული კრიტერიუმების შესაბამისად, მინისტრის სამართლებრივი აქტის საფუძველზე შეიძლება გადაადგილდეს ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შესაბამის პოზიციაზე, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ეს იწვევს წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის ვადის შემცირებას.

5. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფ სამხედრო მოსამსახურეს:

ა) საწყისი საბრძოლო მომზადების დასრულების შემდეგ, წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში, სურვილის შემთხვევაში ეძლევა ანაზღაურებადი შვებულება:

ა.ა) წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის 6 თვის ვადით გავლის დროს − არაუმეტეს 10 კალენდარული დღისა;

ა.ბ) წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის 8 თვის ვადით გავლის დროს − არაუმეტეს 10 კალენდარული დღისა;

ა.გ) წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის 11 თვის ვადით გავლის დროს − არაუმეტეს 15 კალენდარული დღისა;

ბ) ოჯახური მდგომარეობის გამო ან სხვა საპატიო მიზეზის არსებობისას ეძლევა ანაზღაურებადი შვებულება არაუმეტეს 10 კალენდარული დღისა, მათ შორის, საწყისი საბრძოლო მომზადების პერიოდში.

6. სამხედრო მოსამსახურე, რომელიც წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურს გადის საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სახით, თავისი ინიციატივით, თვითნებურად ან ბრალეულობით კონტრაქტის შეწყვეტის შემთხვევაში ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში, თუ კონტრაქტის შეწყვეტის მომენტისთვის მან იმსახურა 12 თვე, ხოლო ამ ვადის გაუსვლელობის შემთხვევაში იგი დაექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლას 6 ან 8 თვის ვადით.

7. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფი სამხედრო მოსამსახურის სამუშაო დროის ხანგრძლივობა და დასვენების დღეები (კვირაში არანაკლებ 2 დღისა) განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

8. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფი სამხედრო მოსამსახურე სარგებლობს საქართველოს ორგანული კანონით „საქართველოს შრომის კოდექსი“ განსაზღვრული უქმე დღეებით.

9. ამ მუხლის მე-7 და მე-8 ნაწილებით გათვალისწინებული  დასვენების და უქმე დღეების გამოყენების უფლება იზღუდება, როდესაც სამხედრო მოსამსახურე მონაწილეობს წვრთნაში/სწავლებაში, ასრულებს სადღეღამისო განწესს ან საბრძოლო მორიგეობას, გამოცხადებულია განსაკუთრებული რეჟიმი ან/და სამხედრო მოსამსახურეს დისციპლინური პასუხისმგებლობის სახით დასვენების უფლების შეზღუდვა აქვს დაკისრებული.

10. პირმა წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური ამ კოდექსითა და შესაბამისი სამართლებრივი აქტით დადგენილი წესითა და პირობებით შეიძლება გაიაროს აგრეთვე საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სახით (მათ შორის, აქტიურ რეზერვში) და სამხედრო სასწავლებელში.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 73. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებული პრივილეგია

1. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირს უნარჩუნდება:

ა) სამუშაო ადგილი, შესაბამისი დაწესებულების ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმის მიუხედავად; 

ბ) საჯარო სამსახურში (დაწესებულებაში) არსებული ანაზღაურება;

გ) „სოციალური დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონითა და შესაბამისი კანონმდებლობით დადგენილი სხვა სოციალური დაცვის გარანტიები.

2. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირს ან პირს, რომელმაც დაასრულა იგი, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად შეიძლება დაუფინანსდეს სახელმწიფო სასწავლო გრანტი.

3. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირი საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან სამინისტროსთვის გამოყოფილი ასიგნებების ფარგლებში სარგებლობს რკინიგზითა და მუნიციპალური ტრანსპორტით უფასო მგზავრობის უფლებით.  

4. სამხედრო მოსამსახურე იხდის ელექტროენერგიის, ბუნებრივი გაზის, სასმელი წყლის/წყალარინების და  დასუფთავების მომსახურების საფასურის 50 პროცენტს, ხოლო დანარჩენი 50 პროცენტი ანაზღაურდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან − სამინისტროსთვის წლიური საბიუჯეტო კანონით გამოყოფილი ასიგნებებიდან.

5. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში საკუთარი სურვილით გაწვეულ პირს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში დაწესებული ანაზღაურება მიეცემა 30 პროცენტით მეტი ოდენობით.

6. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირს, რომელსაც ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად ეძლევა ანაზღაურება საჯარო სამსახურში (დაწესებულებაში), წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში დაწესებული ანაზღაურება აღარ მიეცემა. აღნიშნულ პირს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში დაწესებული ანაზღაურება მიეცემა, თუ ის აღემატება საჯარო სამსახურში (დაწესებულებაში) არსებულ ანაზღაურებას.

მუხლი 74. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერება

1. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერება ნიშნავს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფი პირის დროებით გათავისუფლებას სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისგან.

2. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერების საფუძველია:

ა) მინისტრის გადაწყვეტილება სამხედრო მოსამსახურის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების შემთხვევაში;  

ბ) სამხედრო მოსამსახურის დროებითი შრომისუუნარობა;

გ) სამხედრო მოსამსახურის შვებულება;

დ) ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ჩადენისთვის სამხედრო მოსამსახურის მიმართ გამოყენებული ადმინისტრაციული პატიმრობა;

ე) სამხედრო მოსამსახურის ყველა სახის კმაყოფიდან მოხსნა;

ვ) მინისტრის მიერ დისციპლინური წარმოებისას დისციპლინური გადაცდომის სავარაუდო ჩამდენი პირის სამსახურიდან ჩამოშორება.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერების ვადა აითვლება ფაქტობრივად ნამსახურები პერიოდის მე-2 დღიდან და ჩაითვლება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში.

4. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერების პერიოდში, გარდა ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, სამხედრო მოსამსახურეს არ უნარჩუნდება წოდებრივი სარგო, სანივთე ქონების მიღების უფლება, აგრეთვე საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული სხვა გასაცემლები.

მუხლი 75. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლება

1. სამხედრო მოსამსახურე წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლდება:

ა) წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის დადგენილი ვადის გასვლის მომდევნო დღეს, გარდა საომარი მდგომარეობისა. ამასთანავე, წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურიდან სამხედრო მოსამსახურის დათხოვნა ხდება საომარი მდგომარეობის გაუქმებიდან არაუგვიანეს 10 დღისა;

ბ) ვადამდე, ამ კოდექსით გათვალისწინებული პირობების გათვალისწინებით.

2. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებული (მათ შორის, ვადამდე გათავისუფლებული) პირი ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში, გარდა ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

3. პირს წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური გავლილად არ ჩაეთვლება და თავდაცვის ძალების რეზერვში არ ჩაირიცხება, თუ მისი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევიდან გასულია ამ კოდექსით წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისთვის დადგენილი ვადა, თუმცა პირს აღნიშნული ვადით სრულად ფაქტობრივად არ უმსახურია, გარდა საპატიო მიზეზის არსებობისა ან ამ მუხლის მე-5 ნაწილის „გ“ და „დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

4. სამხედრო მოსამსახურის წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურიდან ვადამდე გათავისუფლების საფუძველია:

ა) ამ კოდექსის 64-ე მუხლით გათვალისწინებული პირობის წარმოშობა;

ბ) ამ კოდექსის 65-ე მუხლით გათვალისწინებული პირობის (გარდა 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“−„ვ“ და „რ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირობებისა) წარმოშობა;

გ) ჯანმრთელობის მდგომარეობა (სამხედრო-სამედიცინო კომისიის დასკვნის საფუძველზე);

დ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება ან გარდაცვლილად გამოცხადება;

ე) ცალკეულ შემთხვევებში − საქართველოს მთავრობის განკარგულება;

ვ) ერთიანი ეროვნული გამოცდების შედეგების საფუძველზე უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში ჩარიცხვის უფლების მოპოვება;

ზ) საქართველოს მოქალაქეობის შეწყვეტა;

თ) გარდაცვალება.

5. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურე მის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის მიმდინარეობის შემთხვევაში დადგენილი ვადით აგრძელებს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურს, თუ მის მიმართ:

ა) გამოყენებულია აღკვეთის ღონისძიება (გარდა პატიმრობისა) ან/და მას ნაკლებად მძიმე დანაშაულის ჩადენისთვის შეფარდებული აქვს არასაპატიმრო სასჯელი, გარდა ამ კოდექსის 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა;

ბ) აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებულია პატიმრობა და მას ნაკლებად მძიმე დანაშაულის ჩადენისთვის შეფარდებული აქვს არასაპატიმრო სასჯელი. პატიმრობის პერიოდი არ ჩაითვლება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში;

გ) აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებულია პატიმრობა და გამოტანილია გამამართლებელი განაჩენი. პატიმრობის პერიოდი ჩაითვლება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში;

დ) შეწყდება სისხლისსამართლებრივი დევნა. პატიმრობის პერიოდი (მისი არსებობის შემთხვევაში) ჩაითვლება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში, გარდა განრიდებისა და ქმედითი მონანიების შემთხვევებისა.

6. წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურე წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურიდან ვადამდე გათავისუფლდება სასამართლო გადაწყვეტილების ძალაში შესვლის მომდევნო დღეს, თუ მას შეეფარდა:

ა) სასჯელი მძიმე ან განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის ჩადენისთვის;

ბ) თავისუფლების აღკვეთა.

7. საომარი მდგომარეობის დროს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფი პირის წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურიდან დათხოვნის საკითხს წყვეტს საქართველოს მთავრობა.

8. წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფ პირს, რომელსაც ამ კოდექსის 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ნ“, „ო“, „პ“, „ჟ“, „ტ“ ან „ფ“ ქვეპუნქტისა და ამ მუხლის მე-4 ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად წარმოეშვა აღნიშნული სამსახურიდან ვადამდე გათავისუფლების საფუძველი, საკუთარი სურვილით შეუძლია გააგრძელოს წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური. ამ შემთხვევაში აღნიშნულ პირს მინისტრის სამართლებრივი აქტით შეიძლება დაუწესდეს დამატებითი მატერიალური უზრუნველყოფის ან/და სოციალური გარანტიები.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

თავი VIII

პროფესიული სამხედრო სამსახური

მუხლი 76. პროფესიული სამხედრო სამსახურის ზოგადი პირობები

1. პროფესიული სამხედრო მოსამსახურე (ამ თავის მიზნებისთვის შემდგომ − სამხედრო მოსამსახურე) პროფესიულ სამხედრო სამსახურს გადის ამ კოდექსის, მის საფუძველზე მიღებული/გამოცემული სამართლებრივი აქტებისა და სხვა სამართლებრივი აქტების შესაბამისად.

2. პროფესიული სამხედრო სამსახური არის:

ა) საკონტრაქტო − კონტრაქტზე დაფუძნებული, ნებაყოფლობითი, ვადიანი სამხედრო სამსახური;

ბ) არასაკონტრაქტო − უვადო სამხედრო სამსახური.

3. საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურეებს მიეკუთვნებიან რიგითის, პირველი კლასის რიგითის, კაპრალის, კაპრალ-სპეციალისტის, უმცროსი სერჟანტის, სერჟანტის, უფროსი სერჟანტის, მასტერ-სერჟანტის, მთავარი სერჟანტის, ლეიტენანტის, უფროსი ლეიტენანტის, კაპიტნის სამხედრო წოდების მქონე სამხედრო მოსამსახურეები.

4. არასაკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურეებს მიეკუთვნებიან მაიორის, ვიცე-პოლკოვნიკის, პოლკოვნიკის, ბრიგადის გენერლის, გენერალ-მაიორის, გენერალ-ლეიტენანტის, გენერლის სამხედრო წოდების მქონე სამხედრო მოსამსახურეები.

5. საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურეს პროფესიული სამხედრო სამსახურის გასავლელად უფორმდება კონტრაქტი.

6. არასაკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურეს პროფესიული სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში პრივილეგიის მინიჭების ან/და ვალდებულების განსაზღვრის მიზნით შეიძლება გაუფორმდეს კონტრაქტი.

7. კონტრაქტის ფორმას ამტკიცებს მინისტრი.

მუხლი 77. პროფესიულ სამხედრო სამსახურში მიღება

1. პროფესიულ სამხედრო სამსახურში (ამ თავის მიზნებისთვის შემდგომ − სამხედრო სამსახური) მიიღება საქართველოს მოქალაქე, რომელიც არის არანაკლებ 18 წლის, იცის სახელმწიფო ენა და აკმაყოფილებს საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებს.

2. საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურში მისაღები პირის მაქსიმალური ასაკი შეიძლება დადგინდეს მინისტრის ნორმატიული აქტით.

3. პირის სამხედრო სამსახურში მიღების წესი და მის მიერ წარსადგენი დოკუმენტები განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

4. საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურში მიღებამდე პირი გადის შერჩევას, რომლის დროსაც მას შეიძლება ჩაუტარდეს ფიზიკური, სამედიცინო, ფსიქოლოგიური და სპეციალური შემოწმება, აგრეთვე წინასწარ განსაზღვრულ შემთხვევაში − გასაუბრება. საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურში მისაღები პირის შერჩევის კრიტერიუმები განისაზღვრება მინისტრის სამართლებრივი აქტით.

5. ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული პირი შერჩევის წარმატებით გავლის შემთხვევაში ინიშნება შესაბამის თანამდებობაზე და მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით განსაზღვრულ შემთხვევაში გადის საწყისი საბრძოლო მომზადების კურსს. საწყისი საბრძოლო მომზადების კურსის წარმატებით გავლის შემთხვევაში იგი აგრძელებს სამხედრო სამსახურს კონტრაქტით განსაზღვრული ვადით.

6. საწყისი საბრძოლო მომზადების კურსის ჩატარების წესი და პირობები განისაზღვრება მინისტრის სამართლებრივი აქტით, ხოლო სამხედრო სასწავლებელში − მისი რექტორის სამართლებრივი აქტით.

მუხლი 78. სამხედრო სამსახურში მიღების შეზღუდვა

სამხედრო სამსახურში არ მიიღება:

ა) პირი, რომელიც მძიმე ან განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის ჩადენისთვის არის ნასამართლევი;

ბ) პირი, რომელმაც ვერ გაიარა საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი სამხედრო სამსახურში მიღების პროცედურები;

გ) პირი, რომლის მიმართ მიმდინარეობს სისხლისსამართლებრივი დევნა, − შესაბამისი ორგანოს მიერ სათანადო გადაწყვეტილების მიღებამდე;

დ) პირი, რომელიც სასამართლოს გადაწყვეტილებით მხარდაჭერის მიმღებად არის ცნობილი;

ე) პირი, რომელსაც სასამართლოს მიერ ჩამორთმეული აქვს შესაბამისი თანამდებობის დაკავების უფლება;

ვ) პირი, რომელიც დაავადებულია ნარკომანიით, ალკოჰოლიზმით, ტოქსიკომანიით ან ვერ აკმაყოფილებს ჯანმრთელობის მდგომარეობისთვის დადგენილ მოთხოვნებს;

ზ) პირი, რომელიც ვერ აკმაყოფილებს შესაბამისი თანამდებობისთვის დადგენილ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს.

მუხლი 79. სამხედრო სამსახურის ვადა და სამხედრო მოსამსახურის ზღვრული ასაკი

1. სამხედრო სამსახურის ვადა, რომელიც დაკავშირებულია საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის გავლასთან, განისაზღვრება სამხედრო მოსამსახურესთან გაფორმებული კონტრაქტით.

2. სამხედრო მოსამსახურის ზღვრული ასაკია:

ა) რიგითების შემადგენლობისთვის − 45 წელი;

ბ) კაპრალების შემადგენლობისთვის, სერჟანტების შემადგენლობისთვის (გარდა მთავარი სერჟანტისა) − 50 წელი;

გ) მთავარი სერჟანტისთვის − 55 წელი;

დ) უმცროსი ოფიცრების შემადგენლობისთვის − 45 წელი;

ე) უფროსი ოფიცრების შემადგენლობისთვის (გარდა პოლკოვნიკისა) − 50 წელი;

ვ) პოლკოვნიკისთვის − 55 წელი;

ზ) უმაღლესი ოფიცრების შემადგენლობისთვის − 60 წელი.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული სამხედრო მოსამსახურის ზღვრული ასაკი შეიძლება გაგრძელდეს 5 წლამდე ვადით.

4. სამხედრო მოსამსახურის ზღვრულ ასაკს თავდაცვის ძალების მეთაურის წარდგინებით აგრძელებს მინისტრი. თავდაცვის ძალების მეთაურის ზღვრული ასაკი გრძელდება მინისტრის გადაწყვეტილებით.

მუხლი 80. სამუშაო დრო და დასვენების დრო

1. სამხედრო მოსამსახურის ყოველკვირეული სამუშაო დროის საერთო ხანგრძლივობა, გარდა ამ კოდექსით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, არ უნდა აღემატებოდეს საქართველოს შრომის კანონმდებლობით დადგენილი ყოველკვირეული სამუშაო დროის ხანგრძლივობას.

2. სამხედრო მოსამსახურისთვის დგინდება არანორმირებული სამუშაო დრო შემდეგ შემთხვევებში:

ა) საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის, საგანგებო სიტუაციის დროს;

ბ) სწავლების პერიოდში;

გ) საბრძოლო მზადყოფნის უზრუნველყოფისთვის ან შენარჩუნებისთვის;

დ) სადღეღამისო განწესისა და საბრძოლო მორიგეობის შესრულების დროს;

ე) მობილიზაციისთვის მზადყოფნის უზრუნველსაყოფად მშვიდობიანობის დროს სწავლების ჩატარებისას და სხვა ღონისძიებების განხორციელებისას.

3. მსმენელს, იუნკერს დასვენების დღეები ეძლევა შესაბამისი სასწავლო გეგმის მიხედვით, მაგრამ არანაკლებ კვირაში 1 დღისა, გარდა საველე-პრაქტიკული სწავლის პერიოდისა.

მუხლი 81. შვებულება

1. სამხედრო მოსამსახურეს (გარდა ამ მუხლის მე-4 და მე-5 ნაწილებით გათვალისწინებული სამხედრო მოსამსახურეებისა) ეძლევა ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულება 30 კალენდარული დღის ოდენობით.

2. ოჯახური მდგომარეობის გამო ან სხვა საპატიო მიზეზის არსებობისას სამხედრო მოსამსახურეს ეძლევა დამატებითი ანაზღაურებადი შვებულება არაუმეტეს 10 კალენდარული დღისა.

3. სპორტულ შეჯიბრებაში მონაწილეობის მისაღებად სამხედრო მოსამსახურეს შეიძლება მიეცეს შვებულება 30 კალენდარულ დღემდე ვადით. 

4. მსმენელს, იუნკერს შესაბამისი სასწავლო გეგმით დადგენილ ვადაში ეძლევა საარდადეგებო შვებულება.

5. სამხედრო სასწავლებლის კურსდამთავრებულს, რომელსაც მიენიჭა ოფიცრის პირველი სამხედრო წოდება, ეძლევა ანაზღაურებადი შვებულება 30 კალენდარული დღის ოდენობით, თუ შესაბამისი სასწავლო გეგმით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

6. სამხედრო მოსამსახურეს ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო ანაზღაურებადი შვებულება ეძლევა საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

7. სამხედრო მოსამსახურეს უფლება აქვს, კალენდარული წლის განმავლობაში გამოუყენებელი, ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ანაზღაურებადი შვებულებით მომდევნო კალენდარულ წელს ისარგებლოს.

8. სამხედრო მოსამსახურეს უფლება აქვს, სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში ერთხელ ისარგებლოს შვებულებით არაუმეტეს 6 თვისა, თუ ეს არ ეწინააღმდეგება სამხედრო სამსახურის ინტერესებს, სანივთე ქონების მიღების უფლების, კვების ნაცვლად დაწესებული კომპენსაციის მიღების უფლების, წოდებრივი სარგოს და დანამატის შენარჩუნების გარეშე. სამხედრო მოსამსახურეს აღნიშნული პერიოდი არ ჩაეთვლება სამხედრო სამსახურის სტაჟში.

9. სამხედრო მოსამსახურემ ამ მუხლის პირველი, მე-2 ან მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული შვებულება ხელმძღვანელთან შეთანხმებით შეიძლება ნაწილ-ნაწილ გამოიყენოს.

10. სამხედრო მოსამსახურე შვებულებიდან შეიძლება გამოძახებულ იქნეს მხოლოდ სამსახურებრივი აუცილებლობის შემთხვევაში.

მუხლი 82. შერჩევის საბჭო

1. სამხედრო მოსამსახურის წოდებრივი დაწინაურებისთვის შერჩევის, თანამდებობრივი გადაადგილებისა და პროფესიული განვითარების პროგრამებში მონაწილეობის მიღების მიზნით სამინისტროში იქმნება შერჩევის საბჭო.

2. შერჩევის საბჭოს სახეები, შემადგენლობა, სტრუქტურა და საქმიანობის წესი, აგრეთვე შერჩევის საბჭოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების გასაჩივრების წესი განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

3. საომარი მდგომარეობის დროს საკადრო საკითხები შეიძლება გადაწყდეს ამ მუხლით განსაზღვრულისგან განსხვავებული, მინისტრის მიერ დადგენილი წესით.

მუხლი 83. თანამდებობრივი გადაადგილება

1. თანამდებობრივი გადაადგილება ნიშნავს სამხედრო მოსამსახურის დაკავებული თანამდებობიდან გათავისუფლებას და ფაქტობრივი სამხედრო წოდების თანაბარი ან მასზე მაღალი ან დაბალი საშტატო კატეგორიის თანამდებობაზე დანიშვნას.

2. სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, მინისტრმა შეიძლება მიიღოს გადაწყვეტილება სამხედრო მოსამსახურის შესაბამისი ფუნქციის/გვარეობის თანამდებობაზე გადაყვანის შესახებ. ამ გადაწყვეტილების შესრულება აღნიშნული სამხედრო მოსამსახურისთვის სავალდებულოა.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული თანამდებობრივი გადაადგილება დასაშვებია, თუ სამხედრო მოსამსახურეს, მისი განათლების (კვალიფიკაციის) და მის მიერ შესასრულებელი სამუშაოს გათვალისწინებით, მისთვის დაკისრებული ფუნქცია-მოვალეობების შესრულება შეუძლია.

4. სამხედრო მოსამსახურის თანამდებობრივი გადაადგილების სხვა შემთხვევებს განსაზღვრავს მინისტრი.

მუხლი 84. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერება

1. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერება ნიშნავს სამხედრო მოსამსახურის დროებით გათავისუფლებას სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისგან.

2. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერების საფუძველია:

ა) სამხედრო მოსამსახურის შვებულება;

ბ) სამხედრო მოსამსახურის დროებითი შრომისუუნარობა;

გ) სამხედრო მოსამსახურის საქართველოს პრეზიდენტის, საქართველოს პარლამენტის, მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს − საკრებულოს ან მუნიციპალიტეტის აღმასრულებელი ორგანოს − მერის არჩევნებში კანდიდატად წამოყენება, თუ საქართველოს კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული;

დ) სამხედრო მოსამსახურის, როგორც ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის, თავშესაფარში ან კრიზისულ ცენტრში მოთავსება წელიწადში არაუმეტეს 30 კალენდარული დღისა, თუ მას აღარ შეუძლია სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულება. ამასთანავე, სამინისტროსთვის შეტყობინების ვალდებულება შესაბამისი მომსახურების გამწევ ორგანიზაციას ეკისრება;

ე) სამხედრო მოსამსახურის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის მიმდინარეობისას მისთვის საპატიმრო ხასიათის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდება;

ვ) მინისტრის მიერ გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში სამხედრო მოსამსახურის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყება, გარდა ამ ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა;

ზ) სამხედრო მოსამსახურის ფულადი და კვების კმაყოფიდან მოხსნა;

თ) მინისტრის მიერ დისციპლინური წარმოებისას დისციპლინური გადაცდომის სავარაუდო ჩამდენი პირის თანამდებობიდან ჩამოშორების შესახებ გადაწყვეტილების მიღება, თუ დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის სამსახურიდან გათავისუფლებაა გათვალისწინებული;

ი) სამხედრო მოსამსახურის მიერ ექიმის დანიშნულების გარეშე ნარკოტიკული, ფსიქოტროპული ან/და ფსიქოაქტიური ნივთიერების (საშუალების) მოხმარების ფაქტის დადგენა ან/და მისი ზემოქმედების ქვეშ ყოფნა − საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე;

კ) ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ჩადენისთვის სამხედრო მოსამსახურის მიმართ გამოყენებული ადმინისტრაციული პატიმრობა;

ლ) სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) სამხედრო მოსამსახურის სამსახურიდან დათხოვნის აკრძალვის შესახებ სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენების თაობაზე, თუ ამ გადაწყვეტილების (განჩინების) მოქმედების პერიოდში წარმოიშვა სამხედრო მოსამსახურის სამსახურიდან დათხოვნის საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული საფუძველი.

3. სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერების პერიოდში, გარდა ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით (გარდა ამ კოდექსის 81-ე მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა) და „ბ“ და „დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, სამხედრო მოსამსახურეს არ უნარჩუნდება წოდებრივი სარგო, კვება ან კვების ნაცვლად დაწესებული კომპენსაცია, სანივთე ქონების მიღების უფლება, დანამატები და საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული სხვა გასაცემლები. 

4. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერების ვადა აითვლება ფაქტობრივად ნამსახურები პერიოდის მე-2 დღიდან.

მუხლი 85. თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლება

1. თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლება ნიშნავს სამხედრო მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლებას არაუმეტეს 4 თვის ვადით.

2. სამხედრო მოსამსახურე თანამდებობიდან დროებით თავისუფლდება შემდეგ შემთხვევებში:

ა) სტრუქტურულ ქვედანაყოფში მიმდინარე რეორგანიზაციისას და შტატების შემცირებისას (მათ შორის, შტატით განსაზღვრული თანამდებობის გაუქმებისას);

ბ) თანამდებობრივი გადაადგილებისას − შესაბამისი თანამდებობის შერჩევამდე.

3. სამხედრო მოსამსახურეს თანამდებობიდან დროებით ათავისუფლებს მინისტრი.

4. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის:

ა) „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლებული სამხედრო მოსამსახურე თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლების ვადის ამოწურვამდე შეიძლება დაინიშნოს შესაბამის თანამდებობაზე ან რეორგანიზაციისა და შტატების შემცირების გამო გათავისუფლდეს სამხედრო სამსახურიდან თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლების ვადის ამოწურვის მომდევნო დღეს;

ბ) „ბ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლებული სამხედრო მოსამსახურე უნდა დაინიშნოს შესაბამის თანამდებობაზე; 

გ) „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე სამხედრო მოსამსახურის თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლება იმავდროულად არის გაფრთხილება მისი სამხედრო სამსახურიდან შესაძლო გათავისუფლების შესახებ.

5. თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლების დროს სამხედრო მოსამსახურეს შეიძლება დაევალოს თანამდებობაზე დროებით არმყოფი სამხედრო მოსამსახურის მოვალეობების შესრულება ან სამხედრო მოსამსახურის ვაკანტური თანამდებობით გათვალისწინებული მოვალეობების შესრულება არაუმეტეს თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლების ვადით.

6. თანამდებობიდან დროებით გათავისუფლების პერიოდში სამხედრო მოსამსახურეს უნარჩუნდება წოდებრივი სარგო, კვება ან კვების ნაცვლად დაწესებული კომპენსაცია, სანივთე ქონების მიღების უფლება, დანამატები და საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული სხვა გასაცემლები. 

მუხლი 86. სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლება

1. სამხედრო მოსამსახურის სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძველია: 

ა) კონტრაქტით განსაზღვრული ვადის ამოწურვა;

ბ) ზღვრული ასაკის მიღწევა;

გ) კონტრაქტის პირობების დარღვევა;

დ) მხარეთა შეთანხმება; 

ე) რეორგანიზაცია და შტატების შემცირება;

ვ) ჯანმრთელობის მდგომარეობა (სამხედრო-სამედიცინო კომისიის დასკვნის საფუძველზე);

ზ) საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევაში დისციპლინური გადაცდომის ჩადენა;

თ) სამსახურებრივი შეუსაბამობა;

ი) პირადი განცხადება (გამონაკლისის სახით), დასაბუთებული და შესაბამისი დოკუმენტებით დადასტურებული საპატიო მიზეზის (მძიმე ოჯახური მდგომარეობა, სხვა სახელმწიფოში მუდმივად საცხოვრებლად გადასვლა) არსებობისას;

კ) საჯარო დაწესებულებაში თანამდებობაზე არჩევა ან დანიშვნა;

ლ) საქართველოს სამოქალაქო კოდექსით დადგენილი წესით შეზღუდულქმედუნარიანად აღიარება ან მხარდაჭერის მიმღებად ცნობა, თუ სასამართლოს გადაწყვეტილებით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, აგრეთვე საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება ან გარდაცვლილად გამოცხადება;

მ) განზრახი დანაშაულის ჩადენისთვის გამოტანილი სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი ან გაუფრთხილებლობითი დანაშაულის ჩადენისთვის სასჯელის სახით თავისუფლების აღკვეთის შეფარდება;

ნ) ექიმის დანიშნულების გარეშე ნარკოტიკული, ფსიქოტროპული ან/და ფსიქოაქტიური ნივთიერების (საშუალების) მოხმარება ან/და მისი ზემოქმედების ქვეშ ყოფნა;

ო) ეთიკის ნორმების, ქცევის ზოგადი წესების უგულებელყოფა ან დარღვევა, რომელიც მიმართულია სამხედრო სამსახურის/სამხედრო მოსამსახურის და საჯარო დაწესებულების დისკრედიტაციისკენ, მიუხედავად იმისა, სამსახურშია იგი ჩადენილი თუ სამსახურის გარეთ;

პ) გარდაცვალება;

ჟ) საქართველოს მოქალაქეობის შეწყვეტა;

რ) „კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნების დარღვევა.

2. სამხედრო სამსახურიდან ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო გასათავისუფლებელი სამხედრო მოსამსახურე იგზავნება სამხედრო-სამედიცინო კომისიის მიერ მისი სამხედრო სამსახურისთვის შესაბამისობის დასადგენად.

3. სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანის შემდეგ სამხედრო მოსამსახურე სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლდება აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების მომდევნო დღეს. თუ შესაბამისი კატეგორიის დანაშაულის ჩადენისთვის სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების შემდეგ სამხედრო მოსამსახურე ასრულებდა სამსახურებრივ მოვალეობას, იგი სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლდება ფაქტობრივად ნამსახურები პერიოდის მე-2 დღიდან.

4. სამხედრო სამსახურში მყოფი სამხედრო მოსამსახურე, რომელსაც სამხედრო-სამედიცინო კომისია სამხედრო სამსახურისთვის შეუსაბამოდ ცნობს სამხედრო აღრიცხვიდან მოხსნით, სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლდება ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო სამხედრო აღრიცხვიდან მოხსნით. პირი, რომელიც შეზღუდულად შესაბამისია სამხედრო სამსახურისთვის, სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლების შემდეგ ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში.

5. სამხედრო სამსახურიდან უსაფუძვლოდ და უკანონოდ გათავისუფლებული სამხედრო მოსამსახურე უნდა აღდგეს იმავე თანამდებობაზე იმ ქვედანაყოფში, რომელშიც გადიოდა სამსახურს სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებამდე, ან აღნიშნული თანამდებობის ტოლფას თანამდებობაზე სხვა ქვედანაყოფში. სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლების შემდეგ იძულებით გაცდენილი დრო მას ჩაეთვლება ნამსახურობის კალენდარულ წლებში და მიეცემა შესაბამისი ანაზღაურება.

6. სამხედრო მოსამსახურის მიერ პირადი განცხადებით სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლების (სამხედრო სამსახურის შეწყვეტის) მოთხოვნის შემთხვევაში უფლებამოსილი პირი მისი სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი წესით და განსაზღვრულ ვადაში.

7. ამ მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების მიღებამდე სამხედრო მოსამსახურე არ თავისუფლდება სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისგან, გარდა დასაბუთებული და შესაბამისი დოკუმენტებით დადასტურებული საპატიო მიზეზის (სხვა სახელმწიფოში მუდმივად საცხოვრებლად გადასვლა, საჯარო დაწესებულებაში თანამდებობაზე არჩევა ან დანიშვნა ან სხვა განსაკუთრებული ობიექტური გარემოება, რომელიც სამხედრო მოსამსახურისგან დამოუკიდებელი მიზეზით შეუძლებელს ხდის მის მიერ დაკისრებული ვალდებულების შესრულებას) არსებობისა.

თავი IX

თავდაცვის ძალების რეზერვი და სარეზერვო სამხედრო სამსახური

მუხლი 87. თავდაცვის ძალების რეზერვი

1. თავდაცვის ძალების რეზერვი იქმნება თავდაცვის ძალების გასაძლიერებლად და მხარდასაჭერად.

2. თავდაცვის ძალების რეზერვის სისტემის ფუნქციონირება უზრუნველყოფილია ამ კოდექსისა და სხვა სამართლებრივი აქტების საფუძველზე.

მუხლი 88. თავდაცვის ძალების რეზერვის შემადგენლობა

1. თავდაცვის ძალების რეზერვი მოიცავს:

ა) აქტიურ რეზერვს;

ბ) სამობილიზაციო რეზერვს.

2. აქტიური რეზერვი შედგება:

ა) ტერიტორიული რეზერვისგან;

ბ) სპეციალისტთა რეზერვისგან.

3. სამობილიზაციო რეზერვი შედგება:

ა) მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვისგან;

ბ) ზოგადი სამობილიზაციო რეზერვისგან.

მუხლი 89. რეზერვისტის ასაკი

პირი ამ კოდექსით დადგენილი წესით თავდაცვის ძალების რეზერვში ირიცხება 18 წლიდან 60 წლამდე.

მუხლი 90. აქტიური რეზერვის პირობები

1. პირი აქტიურ რეზერვში ნებაყოფლობით მიიღება. 

2. აქტიურ რეზერვში მისაღებ პირთან ფორმდება კონტრაქტი. იგი ინიშნება თანამდებობაზე და ენიჭება სამხედრო მოსამსახურის სტატუსი.

3. აქტიურ რეზერვში მყოფი პირი ვალდებულია დადგენილი წესით გაიაროს სპეციალური მომზადება, გამოძახების შემთხვევაში გამოცხადდეს მითითებულ დროსა და ადგილას, შეასრულოს კონტრაქტითა და საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული მოვალეობები.

4. აქტიურ რეზერვში მყოფი პირის აღრიცხვას ახორციელებენ თავდაცვის ძალები სამხედრო  მოსამსახურის აღრიცხვისთვის დადგენილი წესით.

5. აქტიური რეზერვისტი თანამდებობაზე ინიშნება მინიჭებული სამხედრო წოდებით, ხოლო სამხედრო წოდების არქონის შემთხვევაში მას ენიჭება რიგითის სამხედრო წოდება.

6. აქტიურ რეზერვში მიიღება პირი, რომელიც აკმაყოფილებს ამ კატეგორიის პირთათვის განსაზღვრულ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს. აქტიურ რეზერვში მისაღებ პირთა შერჩევის წესი, კრიტერიუმები და საკვალიფიკაციო მოთხოვნები მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

7. აქტიურ რეზერვში მისაღებ პირთა რაოდენობას სამინისტროს წარდგინებით ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.

8. აქტიური რეზერვისტის გამოძახებას უზრუნველყოფს ის ქვედანაყოფი, რომელშიც იგი ირიცხება. აქტიური რეზერვისტი შეიძლება გამოძახებულ იქნეს ტექნიკური ან კომუნიკაციის სხვა საშუალებით. აქტიურ რეზერვში ჩარიცხულ პირთა გამოძახების წესი მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

9. აქტიური რეზერვისტის უფლება-მოვალეობები, კონტრაქტის ვადა, შრომის ანაზღაურების პირობები, აგრეთვე კონტრაქტის არასაპატიო მიზეზით ვადამდე შეწყვეტის შემთხვევაში მისი პასუხისმგებლობა განისაზღვრება კონტრაქტით. აქტიურ რეზერვში მისაღებ პირთან გასაფორმებელი კონტრაქტის ფორმას ამტკიცებს მინისტრი.

10. აქტიური რეზერვისტის შრომის ანაზღაურება, აგრეთვე მის მატერიალურ უზრუნველყოფასა და სოციალურ გარანტიებთან დაკავშირებული საკითხები განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით. 

11. აქტიური რეზერვისტის გამოძახების და მის მიერ სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდი კალენდარული წლის განმავლობაში არ უნდა აღემატებოდეს 45 დღეს, გარდა საომარი მდგომარეობისა ან/და საგანგებო მდგომარეობისა და საგანგებო სიტუაციისა, აგრეთვე დამატებითი კონტრაქტით გათვალისწინებული პირობებისა.

12. აქტიური რეზერვისტი სარგებლობს სამხედრო მოსამსახურის სტატუსით და სამხედრო სამსახურის გავლის დროს მასზე ვრცელდება პროფესიულ სამხედრო მოსამსახურესთან დაკავშირებული ურთიერთობის მარეგულირებელი კანონმდებლობა.

13. აქტიური რეზერვისტი ვალდებულია საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შემთხვევაში დაუყოვნებლივ, გამოძახებისთანავე გამოცხადდეს შესაბამის ქვედანაყოფში.

14. თუ აქტიური რეზერვისტი საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შემთხვევაში შესაბამის ქვედანაყოფში ვერ ცხადდება, იგი ვალდებულია გამოცხადდეს თავდაცვის ძალების უახლოეს სამხედრო ნაწილში/ქვედანაყოფში, რაც აღნიშნული სამხედრო ნაწილის/ქვედანაყოფის ხელმძღვანელმა დაუყოვნებლივ უნდა შეატყობინოს იმ ქვედანაყოფის ხელმძღვანელს, რომელშიც აქტიური რეზერვისტი გადის სამსახურს, ხოლო თუ აქტიური რეზერვისტი ვერ ცხადდება თავდაცვის ძალების უახლოეს სამხედრო ნაწილში/ქვედანაყოფში, იგი ვალდებულია დაუყოვნებლივ გამოცხადდეს შესაბამისი მუნიციპალიტეტის სათანადო სამსახურში და მიიღოს თავისი ხელმძღვანელობის ინფორმირებისთვის საჭირო ზომები. ამ შემთხვევაში აქტიური რეზერვისტის სამინისტროს შესაბამის სტრუქტურულ ქვედანაყოფში მიყვანას უზრუნველყოფს სამინისტრო.

15. პირს წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური გავლილად ჩაეთვლება, თუ მან აქტიურ რეზერვში იმსახურა არანაკლებ 3 წლისა. კონტრაქტის არასაპატიო მიზეზით ვადამდე შეწყვეტის შემთხვევაში პირი დაექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას. ამასთანავე, მას უნარჩუნდება სარეზერვო სამხედრო სამსახურში მიღებული სამხედრო წოდება.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 91. ტერიტორიული რეზერვი

1. ტერიტორიული რეზერვი იქმნება მცირე სამობილიზაციო დროში თავდაცვის ძალების დამატებითი საბრძოლო მხარდაჭერისა და საბრძოლო  უზრუნველყოფის, რაოდენობრივი ზრდისა და ტერიტორიული თავდაცვის ორგანიზების მიზნით.

2. ტერიტორიული რეზერვი შედის თავდაცვის ძალების ეროვნული გვარდიის  შემადგენლობაში და ორგანიზებულია ტერიტორიული თავდაცვის ქვედანაყოფებში, რომლებიც, თავის მხრივ, შედგება სამანევრო ელემენტებისგან, აგრეთვე დასახული ამოცანებისა და გეოგრაფიული არეალისთვის მორგებული ტერიტორიული ქვედანაყოფებისგან.

3. ტერიტორიული რეზერვი კომპლექტდება იმ პირებით, რომლებიც აკმაყოფილებენ აქტიური რეზერვისტისთვის განსაზღვრულ კრიტერიუმებსა და საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს.

მუხლი 92. სპეციალისტთა რეზერვი

1. სპეციალისტთა რეზერვი იქმნება თავდაცვის ძალების სპეციფიკური მოთხოვნებისა და ამოცანების შესასრულებლად, შესაბამისი სამოქალაქო სპეციალობის მქონე პირებისგან.

2. თავდაცვის ძალების საჭიროებისთვის სამოქალაქო სპეციალობათა ნუსხა თავდაცვის ძალების მეთაურის წარდგინებით მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

3. სპეციალისტთა რეზერვში შეიძლება ჩაირიცხოს მაღალი კვალიფიკაციის, შესაბამისი სპეციალობის მქონე პირი, რომელიც აკმაყოფილებს მისთვის განსაზღვრულ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს.

4. სპეციალისტთა რეზერვში შესაბამისი ფორმითა და პირობებით შეიძლება ჩაირიცხოს შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსის მქონე პირი.

მუხლი 93. სამობილიზაციო რეზერვი

1. სამობილიზაციო რეზერვი იქმნება თავდაცვის ძალების ქვედანაყოფების რეზერვისტებით დაკომპლექტების/შევსების, მათი საბრძოლო მზადყოფნის ამაღლების, აგრეთვე თავდაცვის ძალების საბრძოლო ძალთა სტრუქტურის  გაძლიერების, მხარდაჭერისა და დანაკარგების შევსების მიზნით.

2. პირი, რომელიც რწმენის, აღმსარებლობისა და სინდისის თავისუფლების მოტივით უარს აცხადებს სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხვაზე, ჩაირიცხება „არასამხედრო, ალტერნატიული შრომითი სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრულ რეზერვში.

3. პირის სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხვა ფორმდება ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

4. 60 წელს გადაცილებული პირი სურვილის შემთხვევაში შეიძლება დარჩეს ან ჩაირიცხოს სამობილიზაციო რეზერვში 5 წლამდე ვადით.

5. სამობილიზაციო რეზერვის დაკომპლექტებისას გათვალისწინებული უნდა იქნეს სახელმწიფო და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების ინტერესები.

6. სამობილიზაციო მზადყოფნის შემოწმების ან/და მომზადების მიზნით, აგრეთვე მობილიზაციის დროს გამოძახების შემთხვევაში სამობილიზაციო რეზერვისტის ანაზღაურების ოდენობა განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით. 

მუხლი 94. მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვი

1. მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვი იქმნება თავდაცვის ძალების ქვედანაყოფების რეზერვისტებით დაკომპლექტების/შევსების, მათი საბრძოლო მზადყოფნის ამაღლების, აგრეთვე თავდაცვის ძალების საბრძოლო ძალთა სტრუქტურის, პირველ რიგში, გაძლიერებისა და მხარდაჭერის მიზნით.

2. მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში მიიღება სამხედრო სამსახურიდან დათხოვნილი პირი, რომელიც აკმაყოფილებს სამხედრო მოსამსახურის ჯანმრთელობის მდგომარეობისთვის დადგენილ მოთხოვნებს და რომელსაც:

ა) სამინისტროს სისტემის სამხედრო სამსახურში (გარდა აქტიური რეზერვისა) ნამსახურები აქვს არანაკლებ 6 თვისა;

ბ) აქტიურ რეზერვში ნამსახურები აქვს არანაკლებ 3 წლისა.

3. მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირი მინისტრის მიერ დადგენილი წესით შეიძლება დაინიშნოს თავდაცვის ძალების მოქმედ ქვედანაყოფში/მიეწეროს მას. ამასთანავე, თითოეულ საშტატო პოზიციაზე შეიძლება დაინიშნოს/მას მიეწეროს ერთზე მეტი რეზერვისტი.

4. მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში ყოფნის ვადაა 10 წელი.

5. თავდაცვის სფეროში მოხალისის სტატუსის მქონე პირს, რომელმაც გაიარა სამხედრო სამსახური, თავდაცვის სფეროში მოხალისედ ყოფნის პერიოდი ჩაეთვლება მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვის ვადაში.

6. მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხვას არ ექვემდებარება პირი, რომლის სამხედრო სამსახურიდან დათხოვნიდან გასულია 10 წელი ან 10 წელზე მეტი.

მუხლი 95. ზოგადი სამობილიზაციო რეზერვი

1. ზოგადი სამობილიზაციო რეზერვის მიზანია თავდაცვის ძალების გაძლიერება და დანაკარგების შევსება.

2. ზოგადი სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვის მიზნებისთვის ზოგადი სამობილიზაციო რეზერვის კატეგორიებია: მომზადებული სამობილიზაციო რეზერვი და მოუმზადებელი სამობილიზაციო რეზერვი.

3. მომზადებულ სამობილიზაციო რეზერვში აღრიცხვას ექვემდებარება:

ა) პირი, რომელმაც მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში იმსახურა 10 წელი;

ბ) პირი, რომელიც ამ კოდექსის ამოქმედებამდე ირიცხებოდა სამობილიზაციო რეზერვში, გავლილი ჰქონდა სამხედრო სამსახური, არ ირიცხება მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში და:

ბ.ა) სამხედრო სამსახურში (გარდა აქტიური რეზერვისა) ნამსახურები აქვს არანაკლებ 6 თვისა;

ბ.ბ) აქტიურ რეზერვში ნამსახურები აქვს არანაკლებ 3 წლისა. 

4. მოუმზადებელ რეზერვში აღრიცხვას ექვემდებარება:

ა) პირი, რომელიც არ ირიცხება არცერთი სხვა კატეგორიის რეზერვში;

ბ) პირი, რომელმაც სამხედრო სამსახური სხვა უწყებაში გაიარა.

5. პირი, რომელსაც შეუსრულდა 18 წელი, ჩაირიცხება მოუმზადებელ სამობილიზაციო რეზერვში.

6. ამ მუხლის მე-5 ნაწილით განსაზღვრული მოთხოვნის თანახმად, მოუმზადებელ სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირი (თუ საქართველოს კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული) 27 წლის მიღწევამდე არ იხსნება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის აღრიცხვიდან და ექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევას საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

მუხლი 96. სამობილიზაციო რეზერვის მართვა

სამობილიზაციო რეზერვის მართვა გულისხმობს სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვის, სამობილიზაციო რეზერვისტების გაწვევის, გამოძახების, მომზადების, ტრანსპორტირებისა და მართვის პროცესებს, რომლებიც გაზრდის მათი ოპტიმალური გადანაწილებისა და გამოყენების, შესაბამისი ქვედანაყოფების გაძლიერებისა და დანაკარგების უწყვეტი შევსების შესაძლებლობებს.

მუხლი 97. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვა

1. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვა ხორციელდება სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონული სისტემის მეშვეობით, რომელსაც შეიძლება ჰქონდეს საიდუმლო ნაწილი.

2. სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონულ სისტემას მართავს ამ კოდექსის 57-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

3. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვას ახორციელებს ამ კოდექსის 57-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

4. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვას არ ექვემდებარება:  

ა) სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობის არმქონე ქალი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მას თავდაცვის ძალების რეზერვში ჩარიცხვა სურს;

ბ) პირი, რომელიც ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო სამხედრო სამსახურისთვის შეუსაბამოდ არის ცნობილი;

გ) 60 წელს მიღწეული პირი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც იგი საკუთარი სურვილით დარჩება ან ჩაირიცხება სამობილიზაციო რეზერვში;

დ) პირი, რომელსაც აქვს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსი;

ე) პირი, რომლის შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსის მოქმედების ვადა ამოიწურა, − ამ ვადის ამოწურვიდან აღნიშნული სტატუსის გადამოწმებამდე პერიოდში, მაგრამ არაუმეტეს 3 თვისა.

5. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვის მიზნით სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონულ სისტემაში შეიტანება პირთან დაკავშირებული შემდეგი ინფორმაცია (მონაცემები):

ა) პირის საიდენტიფიკაციო მონაცემები − სახელი, გვარი, პირადი ნომერი, სქესი, დაბადების თარიღი, დაბადების ადგილი, რეგისტრაციის მისამართი, ფაქტობრივი საცხოვრებელი ადგილის მისამართი, საკონტაქტო ინფორმაცია, ფოტოსურათი, აგრეთვე ინფორმაცია მისი მოქალაქეობის შესახებ;

ბ) ინფორმაცია პირის ფიზიკური მახასიათებლების (სისხლის ჯგუფი, სიმაღლე, წონა, ფეხის ზომა, თავის ზომა) შესახებ;

გ) ინფორმაცია პირის განათლების, კვალიფიკაციის, უნარების, განსაკუთრებული ნიჭისა და სამუშაო გამოცდილების, სპეციფიკური საქმიანობისა და დასაქმების შესახებ, აგრეთვე გაწვევის პერიოდისთვის პირის არჩევნებში კანდიდატად რეგისტრაციის თაობაზე;

დ) ინფორმაცია სამართალდამცავი ორგანოების მიერ პირის ძებნის შესახებ, აგრეთვე პირის უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარებისა და გარდაცვალების თაობაზე;

ე) ინფორმაცია პირისთვის მეურვისა და მზრუნველის სტატუსის მინიჭების შესახებ;

ვ) ინფორმაცია პირის მიერ სამხედრო სამსახურის, სარეზერვო სამხედრო სამსახურის, არასამხედრო, ალტერნატიული შრომითი სამსახურის გავლის შესახებ, აგრეთვე პირის საბრძოლო მოქმედებებსა და სამშვიდობო ოპერაციებში მონაწილეობისა და მისთვის ვეტერანის სტატუსის მინიჭების თაობაზე;

ზ) ინფორმაცია პირის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ;

თ) ინფორმაცია პირის ნასამართლობის შესახებ, მხოლოდ ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „პ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ფარგლებში;

ი) ინფორმაცია პირის მსჯავრდებისა და ბრალდების შესახებ, მხოლოდ ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ნ“ და „ო“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ ფარგლებში, აგრეთვე ინფორმაცია პირის მიმართ არასაპატიმრო სასჯელისა და პრობაციის გამოყენების თაობაზე;

კ) ინფორმაცია პირის აღმსარებლობისა და მღვდელმსახურების შესახებ.

6. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვის წესი, აგრეთვე იმ სახელმწიფო და კერძო დაწესებულებების უფლება-მოვალეობები, რომლებმაც უნდა უზრუნველყონ სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონული სისტემის შეუფერხებელი და გამართული ფუნქციონირება, განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით. 

7. პირის სამობილიზაციო რეზერვიდან ამორიცხვის შესახებ გადაწყვეტილების ძალაში შესვლიდან 10 სამუშაო დღის ვადაში სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონულ სისტემაში უნდა დაარქივდეს სამობილიზაციო რეზერვისტთან დაკავშირებული ინფორმაცია. ეს ინფორმაცია 75 წლის განმავლობაში ინახება და შემდეგ იშლება სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონული სისტემიდან.

8. ამ თავით გათვალისწინებული პერსონალური მონაცემები მუშავდება „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა დაცვით, მხოლოდ სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვის, სამობილიზაციო რეზერვისტების გაწვევის, გამოძახების, მომზადების უზრუნველსაყოფად და სტატისტიკის საწარმოებლად, კანონიერი მიზნის მიღწევისთვის აუცილებელი მოცულობით.

მუხლი 98. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვასთან დაკავშირებული ღონისძიებები

1. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვისა და სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონული სისტემის ფუნქციონირების მიზნით: 

ა) საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტო ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს მიაწოდოს შესაბამისი პირის შემდეგი საიდენტიფიკაციო მონაცემები − სახელი, გვარი, პირადი ნომერი, სქესი, დაბადების თარიღი, დაბადების ადგილი, რეგისტრაციის მისამართი, ფოტოსურათი, აგრეთვე ინფორმაცია მისი მოქალაქეობის შესახებ;

ბ) საქართველოს პროკურატურა ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს მოთხოვნის შემთხვევაში 10 დღის ვადაში აცნობოს შესაბამისი პირის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების შესახებ;

გ) სასამართლო ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია შესაბამისი პირის მიმართ განაჩენის ძალაში შესვლის შესახებ (თუ პირი მსჯავრდებულია საქართველოს კონსტიტუციური წყობილებისა და უშიშროების საფუძვლების წინააღმდეგ დანაშაულის, ტერორიზმის, სამხედრო სამსახურის წინააღმდეგ დანაშაულის, კაცობრიობის წინააღმდეგ დანაშაულის ჩადენისთვის);

დ) საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სახელმწიფო კონტროლს დაქვემდებარებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტო უზრუნველყოფს სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელი სუბიექტისთვის ელექტრონული სახით რეალურ დროში შემდეგი ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას:

დ.ა) რეზერვისტის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირად აღიარების შესახებ;

დ.ბ) რეზერვისტის შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსის მოქმედების ვადის ამოწურვის შესახებ − ამ ვადის ამოწურვიდან აღნიშნული სტატუსის გადამოწმებამდე პერიოდში, მაგრამ არაუმეტეს 3 თვისა;

ე) საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება − სპეციალური პენიტენციური სამსახური ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში შეატყობინოს შესაბამისი პირის მიერ სასჯელის პენიტენციურ დაწესებულებაში მოხდის შესახებ;

ვ) საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს წერილობითი მოთხოვნის შემთხვევაში 10 დღის ვადაში შეატყობინოს შესაბამისი პირის უგზო-უკვლოდ დაკარგვის გამო ძებნის გამოცხადების შესახებ, აგრეთვე მოთხოვნის შემთხვევაში წარუდგინოს მას ინფორმაცია შესაბამისი პირისთვის ნასამართლობის მოხსნის ან გაქარწყლების თაობაზე (თუ პირი მსჯავრდებულია საქართველოს კონსტიტუციური წყობილებისა და უშიშროების საფუძვლების წინააღმდეგ დანაშაულის, ტერორიზმის, სამხედრო სამსახურის წინააღმდეგ დანაშაულის, კაცობრიობის წინააღმდეგ დანაშაულის ჩადენისთვის);

ზ) საგანმანათლებლო დაწესებულება ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია შესაბამისი პირის სამოქალაქო და სამხედრო განათლების, პროფესიისა და სპეციალობის შესახებ;

თ) საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გარემოების შესახებ;

ი)  სპეციალური სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელი შესაბამისი უწყება ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ და „ე“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული გარემოების შესახებ;

კ) საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭო, საქართველოს პროკურატურა ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს მოთხოვნის შემთხვევაში 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული გარემოების შესახებ;

ლ) საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო, საქართველოს პროკურატურა, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ი“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გარემოების შესახებ;

მ) საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საჯარო სამსახურის ბიურო ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის  „კ“ და „ლ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული გარემოების შესახებ;

ნ) საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება − საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახური ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს 10 დღის ვადაში მიაწოდოს ინფორმაცია ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „მ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გარემოების შესახებ;

ო) შესაბამისი პირი ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელ სუბიექტს წერილობითი მოთხოვნიდან 10 დღის ვადაში წარუდგინოს:

ო.ა) ინფორმაცია ფაქტობრივი საცხოვრებელი ადგილის შესახებ;

ო.ბ) ინფორმაცია სამოქალაქო და სამხედრო განათლების, პროფესიისა და სპეციალობის შესახებ;

ო.გ) ინფორმაცია სამუშაო გამოცდილების შესახებ;

ო.დ) ინფორმაცია ტელეფონის ნომრისა და ელექტრონული ფოსტის შესახებ;

ო.ე) ამ კოდექსის 108-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ და „გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული გარემოების დამადასტურებელი დოკუმენტები.

2. სამობილიზაციო რეზერვის აღრიცხვასთან დაკავშირებული ღონისძიებების ორგანიზების მიზნით უზრუნველყოფილია სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელი სუბიექტისთვის ამ მუხლით გათვალისწინებული ბაზების ხელმისაწვდომობა (მათ შორის, შესაბამისი პირის მიერ საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის კვეთასთან დაკავშირებით). აღნიშნული ბაზების ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფის წესი და პირობები განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 99. სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის გაწვევა

1. სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირი გაიწვევა:

ა) საომარი მდგომარეობის, საგანგებო მდგომარეობის, საგანგებო სიტუაციის დროს;

ბ) სამობილიზაციო მზადყოფნის შემოწმების ან/და რეზერვისტების მომზადების მიზნით.

2. სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირები გაიწვევიან:

ა) სამინისტროს მიერ განსაზღვრული რაოდენობით, მისი მოთხოვნის შესაბამისად;

ბ) სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონული სისტემის მეშვეობით.

3. ამ მუხლის პირველი ნაწილის:

ა) „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილებას სამინისტროს მიმართვის საფუძველზე იღებს და მისი გაწვევის ვადას განსაზღვრავს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი;

ბ) „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს მინისტრი.

4. სამობილიზაციო მზადყოფნის შემოწმების ან/და მომზადების მიზნით:

ა) მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის გაწვევის ვადა კალენდარული წლის განმავლობაში არ უნდა აღემატებოდეს 15 დღეს, ხოლო 10 წლის განმავლობაში − 120 დღეს;

ბ) ზოგად სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის (გარდა წვევამდელთა სამხედრო აღრიცხვაზე მყოფი პირისა) გაწვევის ვადა კალენდარული წლის განმავლობაში არ უნდა აღემატებოდეს 15 დღეს.

5. თავდაცვის სფეროში მოხალისის სტატუსის მქონე პირი, რომელიც ირიცხება მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში, არ ექვემდებარება სამობილიზაციო მზადყოფნის შემოწმების ან/და რეზერვისტების მომზადების მიზნით გაწვევას.

6. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის ადგილი განისაზღვრება თავდაცვის ძალების მიერ შემუშავებული გეგმით, რომელსაც ამტკიცებს მინისტრი.

7. სამხედრო აღრიცხვის განმახორციელებელი სუბიექტი უფლებამოსილია უზრუნველყოს სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში ჩარიცხული პირის შემკრები პუნქტიდან მიმღებ პუნქტში გადაყვანა.

8. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირს უფლება აქვს, მისი სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილება მისთვის ოფიციალურად გაცნობიდან საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში გაასაჩივროს სასამართლოში. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების სასამართლოში გასაჩივრება არ აჩერებს მის მოქმედებას.

9. პირის სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილება ძალაში შედის მისთვის ამ გადაწყვეტილების ოფიციალურად გაცნობისთანავე.

10. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირისთვის მისი სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების ოფიციალურად გაცნობა ხდება ამ ნაწილით განსაზღვრული ერთ-ერთი ფორმით და დადგენილი თანამიმდევრობით:

ა) გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოში სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირისთვის გადაწყვეტილების (მათ შორის, ზეპირი გადაწყვეტილების) გაცნობა/გამოცხადება;

ბ) გადაწყვეტილების სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირისთვის ჩაბარება მისი რეგისტრაციის, ფაქტობრივი ადგილსამყოფლის ან სამუშაო ადგილის მისამართზე, რაც დასტურდება ამ პირის მიერ ხელმოწერილი დოკუმენტით, ხოლო თუ იგი უარს ამბობს დოკუმენტის ხელმოწერაზე − გადაწყვეტილების ჩაბარების უფლებამოსილების მქონე პირის მიერ ხელმოწერილი დოკუმენტით;

გ) გადაწყვეტილების სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირისთვის ჩაბარება ტექნიკური ან კომუნიკაციის სხვა საშუალებით, რაც დასტურდება გადაწყვეტილების მიმღები ორგანოს მიერ შედგენილი აქტით;

დ) გადაწყვეტილების საჯაროდ გამოქვეყნება ამ მუხლის მე-11 ნაწილით დადგენილი წესით.

11. ამ მუხლის მე-9 ნაწილით გათვალისწინებული პირის სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილება საჯაროდ ქვეყნდება ადმინისტრაციული ორგანოს ვებგვერდზე სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირისთვის მისი ამ მუხლის მე-10 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით დადგენილი წესით ჩაუბარებლობიდან არაუგვიანეს მე-2 კალენდარული დღისა. ამ შემთხვევაში აღნიშნული გადაწყვეტილება სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირისთვის ჩაბარებულად მიიჩნევა მისი საჯაროდ გამოქვეყნებიდან მე-2 კალენდარულ დღეს.

12. ამ მუხლის მე-10 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ზეპირი გადაწყვეტილება წერილობით გამოიცემა მისი მიღების დღესვე.

მუხლი 100. სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის გამოძახება

1. სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის (სამობილიზაციო რეზერვისტის) გამოძახებას ახორციელებს ამ კოდექსის 57-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი ამ კოდექსისა და სხვა სამართლებრივი აქტების მოთხოვნათა გათვალისწინებით.

2. სარეზერვო სამხედრო სამსახურის მიზნების მისაღწევად რეზერვისტის გამოძახების უფლებამოსილების მქონე სუბიექტი უზრუნველყოფს სამობილიზაციო რეზერვისტის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გამოძახებას და შემკრები პუნქტიდან მიმღებ პუნქტში გადაყვანას. 

3. რეზერვისტის გამოძახების უფლებამოსილების მქონე სუბიექტმა შეიძლება ტექნიკური ან კომუნიკაციის სხვა საშუალების გამოყენებით შემკრებ პუნქტში გამოიძახოს სამობილიზაციო რეზერვისტი. ამ შემთხვევაში რეზერვისტის გამოძახების უფლებამოსილების მქონე სუბიექტმა ხელი უნდა შეუწყოს სამობილიზაციო რეზერვისტს დამსაქმებლისთვის სამსახურში საპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობის შესახებ ინფორმაციის მიწოდებაში.

4. სამობილიზაციო რეზერვისტის გამოძახების შემდეგ სამობილიზაციო რეზერვის მართვისთვის პასუხისმგებელია სამინისტრო.

5. სამობილიზაციო რეზერვისტი ამ მუხლის შესაბამისად გამოძახების მომენტიდან მიიჩნევა სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირად.

მუხლი 101. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შემოწმება (გადამოწმება)

სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შემოწმება (გადამოწმება) ხდება იმ მონაცემებზე დაყრდნობით, რომლებიც აქვს რეზერვისტის გამოძახების უფლებამოსილების მქონე სუბიექტს, ან/და გამოძახების შემდეგ სამობილიზაციო რეზერვისტის სამედიცინო შემოწმების ჩატარების დროს, რომელიც ტარდება საქართველოს მთავრობის მიერ დადგენილი წესით.

მუხლი 102. რეზერვისტის მიერ სამხედრო ფიცის დადება

1. რეზერვისტი (თავდაცვის ძალების რეზერვში ჩარიცხული საქართველოს მოქალაქე), რომელსაც სამხედრო ფიცი დადებული არ აქვს, სამხედრო ფიცს დებს სამხედრო შეკრების გავლის დროს.

2. რეზერვისტი სამხედრო ფიცის დადებას ხელმოწერით ადასტურებს.

მუხლი 103. რეზერვისტის მომზადება

1. რეზერვისტის მომზადების მიზანია:

ა) თავდაცვის ძალებისთვის მომზადებულ, შესაბამისი სამხედრო-სააღრიცხვო სპეციალობების მქონე პირთაგან რეზერვის ჩამოყალიბება;

ბ) რეზერვის სამეთაურო რგოლის − ოფიცრების შემადგენლობისა და სერჟანტების შემადგენლობის − დაკომპლექტება, აქტიური მომზადება და გადამზადება;

გ) რეზერვისტის ინდივიდუალურად, მაღალ დონეზე მომზადება.

2. რეზერვისტის მომზადება ხდება მის მიერ სამხედრო შეკრებისას მინისტრის ნორმატიული აქტით დამტკიცებული სპეციალური მომზადების პროგრამის გავლის დროს.

მუხლი 104. რეზერვისტის მომზადებისთვის პასუხისმგებელი სუბიექტი

რეზერვისტის მომზადებას უზრუნველყოფენ სამინისტროს სისტემის შესაბამისი ქვედანაყოფები, აგრეთვე სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირები.

მუხლი 105. სამობილიზაციო კომისია  

1. პირის სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურისგან გათავისუფლების შესახებ ან პირისთვის სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის გადავადების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს სამობილიზაციო კომისია.

2. სამობილიზაციო კომისიის შემადგენლობა, უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი სამინისტროს წარდგინებით განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

3. სამობილიზაციო კომისია სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გასავლელად გამოძახებულ პირთან დაკავშირებით იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:

ა) სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურისგან გათავისუფლებისა და სამხედრო აღრიცხვიდან მოხსნის შესახებ;

ბ) სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის გადავადების შესახებ;

გ) ამ ნაწილის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული გადაწყვეტილებების მიღებაზე უარის თქმის შესახებ.

4. სამობილიზაციო კომისიის გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს სასამართლოში. სამობილიზაციო კომისიის გადაწყვეტილების სასამართლოში გასაჩივრება არ აჩერებს მის მოქმედებას.

მუხლი 106. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირის უფლება-მოვალეობები

1. სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხულ პირს სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევისას უფლება აქვს, მიიღოს ინფორმაცია სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის, სარეზერვო სამხედრო სამსახურისგან გათავისუფლების ან სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის გადავადების, სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გამოუცხადებლობის შედეგების შესახებ.

2. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გასავლელად გამოძახებული პირი ვალდებულია:

ა) შეტყობინების მიღებისას მითითებულ დროსა და ადგილას გამოცხადდეს შემკრებ პუნქტში;

ბ) შემკრებ პუნქტში გამოცხადების შემდეგ შეასრულოს უფლებამოსილი პირის მითითებები.

მუხლი 107. სოციალური და სხვა გარანტიები

1. პირი სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში სარგებლობს სამხედრო მოსამსახურისთვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი სოციალური გარანტიებით.

2. რეზერვში ყოფნის პერიოდში შრომის სტაჟად ითვლება:

ა) აქტიური  რეზერვის შემთხვევაში − კონტრაქტით განსაზღვრული პერიოდი;

ბ) სამობილიზაციო რეზერვის შემთხვევაში − გამოძახების შემდეგ შემკრებ პუნქტში გამოცხადებიდან სარეზერვო სამხედრო სამსახურის დასრულებამდე პერიოდი.

3. სარეზერვო სამხედრო სამსახურში ჩარიცხულ პირს სამხედრო სამსახურის წელთა ნამსახურობაში ეთვლება:

ა) აქტიური სარეზერვო სამხედრო სამსახურის შემთხვევაში:

ა.ა) სახელმწიფო კომპენსაციის დანიშვნისა და სხვა ფულადი გასაცემლების მიზნებისთვის − რეზერვისტის გამოძახების შემთხვევაში − შესაბამის ქვედანაყოფში გამოცხადებიდან ამ ქვედანაყოფში აქტიური სარეზერვო სამსახურის გავლის პერიოდი;

ა.ბ) მორიგი სამხედრო წოდების მინიჭების მიზნებისთვის − აქტიურ რეზერვში ყოფნის პერიოდი;

ბ) სამობილიზაციო რეზერვის შემთხვევაში − გამოძახების შემდეგ შემკრებ პუნქტში გამოცხადებიდან სარეზერვო სამხედრო სამსახურის დასრულებამდე პერიოდი.

4. სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში რეზერვისტს უნარჩუნდება სამუშაო ადგილი და შრომის ანაზღაურება, შესაბამისი დაწესებულების ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმის მიუხედავად. ამასთანავე, შესაძლებელია გათვალისწინებულ იქნეს რეზერვისტთან შრომით ურთიერთობაში მყოფი დამსაქმებლის შეუფერხებელი საქმიანობა.

5. აქტიურ რეზერვში მყოფ პირს კონტრაქტის მოქმედების პერიოდში, აგრეთვე პირს სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში უნარჩუნდება სახელმწიფო კომპენსაცია/სახელმწიფო აკადემიური სტიპენდია და საქართველოს შესაბამისი კანონმდებლობით დადგენილი სხვა სოციალური გარანტიები.

6. სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში რეზერვისტისთვის სტაციონარული და ამბულატორიული მკურნალობის ჩატარებას უზრუნველყოფს სამინისტრო.

7. სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის დროს რეზერვისტს საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირში – დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნულ სააგენტოში გამოუცხადებლობა არ ჩაეთვლება „დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულების წესისა და პრობაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის დარღვევად.

8. უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტს, რომელიც სარეზერვო სამხედრო სამსახურში იმყოფება, ამ დაწესებულებაში გამოუცხადებლობა საპატიოდ ჩაეთვლება.

9. პირს, რომელიც სასწავლო ან კვლევითი პროგრამით საზღვარგარეთ იქნა წარგზავნილი (გარდა სამინისტროს მიერ წარგზავნის შემთხვევისა), შეუჩერდება უფლებამოსილება აქტიურ სარეზერვო სამხედრო სამსახურში. მას აღნიშნული პროგრამის ვადა არ ჩაეთვლება კონტრაქტის მოქმედების ვადაში და არ მიეცემა ხელფასი.

მუხლი 108. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის გადავადება

1. სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლა გადაუვადდება:

ა) პირს, რომელსაც ჰყავს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ოჯახის წევრი (მეუღლე, შვილი, დედა, მამა, და, ძმა, პაპა, ბებია), რომელსაც არ ჰყავს სხვა მხარდამჭერი. თუ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ოჯახის წევრთან ცხოვრობს პირი, რომელიც ასევე ექვემდებარება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის ან სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლას, სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო  სამსახურში გაიწვევა ასაკით უფროსი პირი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ასაკით უმცროსი პირი ნებაყოფლობით გამოხატავს წერილობით თანხმობას სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლაზე;

ბ) პირს, რომელიც სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევის დღისთვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით რეგისტრირებულია საქართველოს პრეზიდენტობის, საქართველოს პარლამენტის, ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოს ან მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს წევრობის ან  მუნიციპალიტეტის მერობის კანდიდატად, − შესაბამისი არჩევნების საბოლოო შედეგების ოფიციალურად გამოქვეყნებამდე;

გ) პირს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო;

დ) სამინისტროს, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის სისტემის მოსამსახურეს;

ე) პირს, რომელიც სპეციალურ სამხედრო აღრიცხვაზე იმყოფება;

ვ) მოსამართლეს;

ზ) პროკურორს;

თ) პირს, რომელიც მობილიზაციის გამოცხადების მომენტისთვის საზღვარგარეთ იმყოფება;

ი) დიპლომატიური თანამდებობის პირს;

კ) სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირს, პოლიტიკური თანამდებობის პირს;

ლ) საქართველოს პარლამენტის მიერ არჩეულ პირს;

მ) საგანგებო სიტუაციებზე რეაგირების ძალების მოსამსახურეს;

ნ) მსჯავრდებულ პირს, რომელიც სასჯელს პენიტენციურ დაწესებულებაში იხდის;

ო) დანაშაულის ჩადენაში ბრალდებულ პირს, რომლის მიმართაც აღკვეთის ღონისძიების სახით გამოყენებულია პატიმრობა;

პ) პირს, რომელიც საქართველოს კონსტიტუციური წყობილებისა და უშიშროების საფუძვლების წინააღმდეგ დანაშაულის, ტერორიზმის, სამხედრო სამსახურის წინააღმდეგ დანაშაულის, კაცობრიობის წინააღმდეგ დანაშაულის ჩადენისთვის არის ნასამართლევი;

ჟ) განსაკუთრებული ნიჭით დაჯილდოებულ პირს, რომელიც საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მიერ გათავისუფლებულია წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისგან, − 3 წლის ვადით;

რ) ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ პირს.

2. კერძო და საჯარო დაწესებულებების შეუფერხებელი ფუნქციონირების მიზნით საქართველოს მთავრობა განკარგულებით განსაზღვრავს იმ კერძო და საჯარო დაწესებულებებს, აგრეთვე აღნიშნული დაწესებულებებისთვის ადგენს იმ პროფესიების/თანამდებობების ნუსხასა და რაოდენობას, რომლებით/რომლებზე დასაქმებულ პირებსაც გადაუვადდებათ სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლა.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული დაწესებულებები უზრუნველყოფენ აღნიშნულ დაწესებულებებში დასაქმებული პირების (პერსონალის წევრების) შესახებ მონაცემების სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონულ სისტემაში შეტანას იმავე ნაწილით განსაზღვრული მოთხოვნების შესაბამისად. აღნიშნულ პირებს ამ მონაცემების სამობილიზაციო რეზერვის ელექტრონულ სისტემაში ასახვის შემდეგ გადაუვადდებათ სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლა.

4. პირს სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლა, გარდა ამ მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, გადაუვადდება ასევე, თუ მას სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში წარმოეშვა ამ სამსახურიდან გათავისუფლების ან აღნიშნული სამსახურის გავლის გადავადების რომელიმე გარემოება.

5. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ჟ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირის მიმართ გადაწყვეტილება მიიღება შესაბამისი კომისიის რეკომენდაციის საფუძველზე. აღნიშნული კომისიის შემადგენლობა და საქმიანობის წესი განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 109. საქართველოში სტატუსის მქონე მოქალაქეობის არმქონე პირისა და უცხოელის სარეზერვო სამხედრო სამსახურში მიღების წესი

1. საქართველოში სტატუსის მქონე მოქალაქეობის არმქონე პირი ექვემდებარება საქართველოს სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევას.      

2. უცხოელი საკუთარი სურვილით და საქართველოს პრემიერ-მინისტრის გადაწყვეტილებით შეიძლება მიღებულ იქნეს საქართველოს სარეზერვო სამხედრო სამსახურში.      

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული საქართველოს პრემიერ-მინისტრის გადაწყვეტილება მიიღება საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურისა და საქართველოს დაზვერვის სამსახურის დასკვნების საფუძველზე.

4. ამ მუხლის საფუძველზე სარეზერვო სამხედრო სამსახურში მიღებული პირი სამხედრო ფიცის დადების ნაცვლად იღებს საქართველოს სახელმწიფოსა და სამხედრო სამსახურის ერთგულებისა და საქართველოს კანონმდებლობის განუხრელად შესრულების წერილობით ვალდებულებას. აღნიშნული წერილობითი ვალდებულების ტექსტს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ამტკიცებს მინისტრი, ხოლო ამავე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში − საქართველოს პრემიერ-მინისტრი.

მუხლი 110. პასუხისმგებლობა სარეზერვო სამხედრო სამსახურისთვის თავის არიდებისთვის

სარეზერვო სამხედრო სამსახურში ჩარიცხულ პირს, რომელიც გამოძახების შესახებ შეტყობინების მიღებისას მასში მითითებულ ვადაში საპატიო მიზეზის გარეშე არ გამოცხადდება სარეზერვო სამხედრო  სამსახურში ან სხვაგვარად აარიდებს თავს მას, დაეკისრება პასუხისმგებლობა საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. საპატიო მიზეზად შესაბამისი დოკუმენტის საფუძველზე მიიჩნევა აღნიშნული პირის (რეზერვისტის) ავადმყოფობა, რომელიც შეუძლებელს ხდის მის მიერ სარეზერვო სამხედრო  სამსახურის გავლას, ან ამ პირის ახლო ნათესავის (პირდაპირი აღმავალი ან დამავალი შტოს ნათესავი, და, ძმა, მეუღლე, გერი) გარდაცვალება, ან სტიქიური მოვლენით გამოწვეული ან სხვა დაუძლეველი გარემოება.

თავი X

სამხედრო განათლება

მუხლი 111. სამხედრო განათლება

სამხედრო განათლების მიზანია საქართველოს თავდაცვისა და უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად საჭირო ცოდნისა და უნარების განვითარება.

მუხლი 112. სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამა

1. სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამა არის სათანადო კვალიფიკაციის მისაღებად საჭირო სასწავლო კურსების/მოდულების ერთობლიობა, რომელიც მოიცავს სწავლების მიზნებს, თემატიკას, მეთოდებს (მათ შორის, დისტანციური სწავლების გამოყენების შესაძლებლობას), შეფასების სისტემასა და სწავლების შედეგებს.

2. სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამის:

ა) ვალიდაცია ნიშნავს სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამის საქართველოს სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამისთვის დადგენილ სტანდარტთან შესაბამისობის დადასტურებას;  

ბ) აღიარება ნიშნავს უცხო ქვეყნის სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამის საქართველოს სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამისთვის დადგენილ სტანდარტთან გათანაბრებას.

3. სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამის ვალიდაცია და აღიარება ხორციელდება მინისტრის ნორმატიული აქტით დადგენილი წესით.

4. ამ თავით გათვალისწინებული სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამა შეიძლება გაიაროს:

ა) სამხედრო მოსამსახურემ;

ბ) საქართველოს მოქალაქემ, რომელიც სამხედრო მოსამსახურე არ არის;

გ) უცხოელმა.

5. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურემ სამხედრო განათლება შეიძლება მიიღოს უცხო ქვეყნის შესაბამის სამხედრო საგანმანათლებლო დაწესებულებაში. უცხო ქვეყნის სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამებთან თავსებადობის განსაზღვრის პროცედურები მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

მუხლი 113. სამხედრო განათლების სახეები

1. სამხედრო განათლების სახეებია:

ა) საკარიერო სამხედრო განათლება:

ა.ა) ოფიცრის საკარიერო სამხედრო განათლება, რომელიც მოიცავს ოფიცრის კარიერული განვითარებისთვის საჭირო შესაბამისი საფეხურების სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამებს;

ა.ბ) სერჟანტის საკარიერო სამხედრო განათლება, რომელიც მოიცავს სერჟანტის კარიერული განვითარებისთვის საჭირო შესაბამისი საფეხურების სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამებს;

ბ) სპეციალური სამხედრო განათლება, რომელიც მოიცავს თავდაცვის ძალების სახეობის, გვარეობის, სპეციალობისა და საჭიროების მიხედვით განათლების მიღებას/მომზადებას.

2. ოფიცრის საკარიერო სამხედრო განათლებისა და სერჟანტის საკარიერო სამხედრო განათლების საფეხურებს (დონეებს) განსაზღვრავს მინისტრი.

მუხლი 114. საგანმანათლებლო ერთეულები

1. საგანმანათლებლო ერთეულებია:

ა) სამხედრო სასწავლებელი;

ბ) სამინისტროს საგანმანათლებლო ერთეული.

2. სამინისტროს საგანმანათლებლო ერთეული არის სამინისტროს სტრუქტურული ქვედანაყოფი ან სამინისტროს სისტემაში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, რომელიც ახორციელებს სამხედრო საგანმანათლებლო პროგრამებს.

მუხლი 115. სამხედრო სასწავლებელი

1. სამხედრო სასწავლებლის წესდებით შეიძლება განისაზღვროს „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით სახელმწიფოს მიერ დაფუძნებული უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებისთვის დადგენილისგან განსხვავებული სტრუქტურა და სტრუქტურული ერთეულების ფუნქციები, მართვის ორგანოები, უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოს დაკომპლექტებისა და რექტორის თანამდებობის დაკავების წესები.

2. სამხედრო სასწავლებლის პერსონალი შეიძლება დაკომპლექტდეს როგორც სამხედრო მოსამსახურეებით, ისე სპეციალური წოდების მქონე პირებითა და სამოქალაქო პირებით. სამხედრო მოსამსახურესა და სპეციალური წოდების მქონე პირს ნიშნავს და ათავისუფლებს მინისტრი. „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონსა და სამხედრო მოსამსახურესთან ან სპეციალური წოდების მქონე პირთან არსებული ურთიერთობის მარეგულირებელ სამართლებრივ აქტებს შორის წინააღმდეგობის წარმოშობის შემთხვევაში გამოიყენება სამხედრო მოსამსახურესთან ან სპეციალური წოდების მქონე პირთან არსებული ურთიერთობის მარეგულირებელი სამართლებრივი აქტები.

3. საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ შემთხვევებში სამხედრო სასწავლებელში სამხედრო მოსამსახურესა და სპეციალური წოდების მქონე პირს შეიძლება დაუწესდეთ „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით გაუთვალისწინებელი შეზღუდვები.

მუხლი 116. სამხედრო სასწავლებლის დაფინანსება

სამხედრო სასწავლებლის დაფინანსების წყაროებია:

ა) სამინისტროსთვის საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გამოყოფილი ასიგნებები;

ბ) გრანტები;

გ) ხელშეკრულების საფუძველზე შესრულებული სამუშაოდან მიღებული შემოსავლები;

დ) საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა შემოსავლები.

მუხლი 117. აბიტურიენტის სამხედრო სასწავლებელში ან სამინისტროს საგანმანათლებლო ერთეულში ჩარიცხვის წესი

1. აბიტურიენტი ერთიანი ეროვნული გამოცდების ჩაბარებამდე გადის უწყებრივი შერჩევის ეტაპს, რომლის პროცედურებსაც განსაზღვრავს სამხედრო სასწავლებელი.

2. საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესის გარდა, აბიტურიენტის სამხედრო სასწავლებელში ჩარიცხვის წინაპირობაა ამ კოდექსით გათვალისწინებული კონტრაქტის ხელმოწერის ვალდებულება.

3. აბიტურიენტის სამხედრო სასწავლებელში, აგრეთვე სამინისტროს საგანმანათლებლო ერთეულში ჩარიცხვის წესი და პირობები განისაზღვრება მინისტრის სამართლებრივი აქტით.

4. სამხედრო სასწავლებლის სტუდენტი მშობლების თანხმობით შეიძლება გახდეს 17 წლის პირი.

მუხლი 118. სამხედრო სასწავლებელში ან სამინისტროს საგანმანათლებლო ერთეულში ჩარიცხული პირის სტატუსი

1. პირს, რომელმაც „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით მოიპოვა სტუდენტის სტატუსი სამხედრო სასწავლებელში ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამაზე, ენიჭება სამხედრო მოსამსახურის სტატუსი. პირმა ბაკალავრიატის საგანმანათლებლო პროგრამა შეიძლება გაიაროს სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის მინიჭების გარეშე, მინისტრის მიერ დადგენილი წესით.  

2. იუნკრის შრომის ანაზღაურებისა და სტიპენდიის ოდენობები და მათი გაცემის წესი განისაზღვრება მინისტრის სამართლებრივი აქტით.

3. სამხედრო სასწავლებლის სტუდენტს მასთან გაფორმებული კონტრაქტით შეიძლება შეეზღუდოს „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით სტუდენტისთვის დადგენილი უფლებები. „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონსა და სამხედრო მოსამსახურესთან ან სპეციალური წოდების მქონე პირთან არსებული ურთიერთობის მარეგულირებელ სამართლებრივ აქტებს შორის წინააღმდეგობის წარმოშობის შემთხვევაში გამოიყენება სამხედრო მოსამსახურესთან ან სპეციალური წოდების მქონე პირთან არსებული ურთიერთობის მარეგულირებელი სამართლებრივი აქტები.

4. იმ შემთხვევაში, თუ:

ა) იუნკერს შეუწყდება სტუდენტის სტატუსი, სამინისტრო შეწყვეტს მასთან გაფორმებულ კონტრაქტს, გარდა ამ ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა;

ბ) იუნკერი სამხედრო სასწავლებლიდან გაირიცხება 100 სადისციპლინო ქულის ამოწურვის გამო, მინისტრი უფლებამოსილია, სამხედრო სამსახურის საჭიროებიდან გამომდინარე, მიიღოს გადაწყვეტილება მისი საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის შესაბამის თანამდებობაზე დანიშვნის შესახებ.

5. მინისტრის მიერ ამ მუხლის მე-4 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების მიღების დღიდან საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურეზე ვრცელდება იმ კონტრაქტის პირობები, რომელსაც სამინისტრო აფორმებს მასთან აღნიშნული გადაწყვეტილების მიღების დღეს.

6. პირს, რომელსაც არ გაუვლია წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური, სამხედრო სასწავლებელში სწავლის შეწყვეტისას წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური გავლილად ჩაეთვლება და რიგითის სამხედრო წოდებით ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში, თუ იგი სამხედრო სასწავლებელში 12 თვე სწავლობდა.

7. მსმენელის უფლება-მოვალეობები განისაზღვრება საქართველოს კანონმდებლობით.

თავი XI

საერთაშორისო სწავლება

მუხლი 119. საერთაშორისო სწავლების ჩატარებისა და მასში მონაწილეობის საფუძვლები

1. საერთაშორისო სწავლების საქართველოს ტერიტორიაზე ჩატარებისა და უცხო ქვეყანაში ჩატარებულ საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილეობის საფუძველია საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულება ან/და მხარდამჭერი დოკუმენტი.

2. საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულების ან/და მხარდამჭერი დოკუმენტის არარსებობის შემთხვევაში საერთაშორისო სწავლების ჩატარებისა და მასში მონაწილეობის საფუძველია:

ა) მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი;

ბ) მინისტრის წარდგინების საფუძველზე გამოცემული საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ბრძანება, თუ საერთაშორისო სწავლებაში სამინისტროსთან ან/და სამინისტროს სისტემაში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირთან ერთად ერთი ან ერთზე მეტი სხვა ადმინისტრაციული ორგანო მონაწილეობს.

3. ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციის (ნატო) წევრ ქვეყნებსა და პროგრამაში „პარტნიორობა მშვიდობისათვის“ მონაწილე ქვეყნებთან ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მხარდამჭერი დოკუმენტით შეიძლება განისაზღვროს „ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების წევრ სახელმწიფოთა შორის მათი შეიარაღებული ძალების სტატუსის შესახებ“ შეთანხმებისა და „ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების წევრ ქვეყნებსა და „პარტნიორობა მშვიდობისათვის“ პროგრამაში მონაწილე ქვეყნებს შორის მათი შეიარაღებული ძალების სტატუსის შესახებ“ შეთანხმების გამოყენების პირობები.

4. საერთაშორისო სწავლების ჩატარებისას მასპინძელი ქვეყნის მხარდაჭერის საკითხები წესრიგდება მასპინძელი ქვეყნის მხარდაჭერის კონცეფციით.

მუხლი 120. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტი  

1. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტია სამხედრო კონტინგენტი და არასამხედრო კონტინგენტი.

2. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილეობის მისაღებად სამხედრო კონტინგენტი იქმნება სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეებისგან.

3. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილეობა არასამხედრო კონტინგენტის შემადგენლობაში შეიძლება მიიღოს სამინისტროს სისტემის სამოქალაქო მოსამსახურემ ან/და სპეციალური წოდების მქონე მოსამსახურემ, აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციული ორგანოს მოსამსახურემ.

4. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე:

ა) სამხედრო კონტინგენტი მოიცავს სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეებსა და შესაბამის რესურსს;

ბ) არასამხედრო კონტინგენტი მოიცავს სამინისტროს სისტემის სამოქალაქო მოსამსახურეებს ან/და სპეციალური წოდების მქონე მოსამსახურეებს და შესაბამის რესურსს. არასამხედრო კონტინგენტი შეიძლება მოიცავდეს აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციული ორგანოს მოსამსახურეებსა და შესაბამის რესურსს.

5. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტს შეარჩევს ამ სწავლებაში მონაწილე შესაბამისი სახელმწიფო უწყება.

6. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის მხარდაჭერა შეიძლება უზრუნველყოფილ იქნეს კონტრაქტორის მომსახურებით. ეს საკითხი წესრიგდება სამინისტროსა და კონტრაქტორს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებით.

მუხლი 121. საერთაშორისო სწავლების ჩატარების ორგანიზაციული საკითხები

საერთაშორისო სწავლების საქართველოს ტერიტორიაზე ჩატარებისა და უცხო ქვეყანაში ჩატარებულ საერთაშორისო სწავლებაში შესაბამისი სუბიექტის მონაწილეობის ორგანიზაციული საკითხები განისაზღვრება:

ა) მინისტრის მიერ;

ბ) მინისტრის წარდგინების საფუძველზე გამოცემული საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ბრძანებით, თუ საერთაშორისო სწავლებაში სამინისტროსთან ან/და სამინისტროს სისტემაში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირთან ერთად ერთი ან ერთზე მეტი სხვა ადმინისტრაციული ორგანო მონაწილეობს.

მუხლი 122. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის სამართლებრივი სტატუსი და დაქვემდებარება

1. უცხო ქვეყანაში ჩატარებულ საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტზე, აგრეთვე საქართველოში ჩატარებულ საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე უცხო ქვეყნის პერსონალზე ვრცელდება საქართველოს კანონმდებლობა, თუ საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

2. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის დაქვემდებარების, მართვისა და კონტროლის საკითხები წესრიგდება საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით, მხარდამჭერი დოკუმენტით ან/და ამ კოდექსის 119-ე მუხლის მე-2 ნაწილით ან/და 121-ე მუხლით გათვალისწინებული სამართლებრივი აქტებით.

მუხლი 123. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის რესურსებით უზრუნველყოფა

საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის ფინანსური და სხვა რესურსებით უზრუნველყოფა ხორციელდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის რესურსებით უზრუნველყოფა შეიძლება განახორციელოს აგრეთვე საერთაშორისო ორგანიზაციამ ან/და უცხო ქვეყანამ.

მუხლი 124. საერთაშორისო სწავლების ჩატარებისას მიყენებული ზიანის ანაზღაურება

1. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის მოსამსახურის მიერ სხვა პირისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების წესი განისაზღვრება საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით ან/და საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

2. საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას სხვა პირისთვის მიყენებული ზიანისთვის პასუხისმგებელია ის სახელმწიფო უწყება, რომელშიც დასაქმებულია აღნიშნული მოსამსახურე.

თავი XII

სამშვიდობო ოპერაცია

მუხლი 125. სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობის საფუძვლები

1. საქართველო სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობს საქართველოს კონსტიტუციის, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებისა და ამ კოდექსის შესაბამისად. 

2. სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობის უზრუნველსაყოფად შეიძლება გაფორმდეს მხარდამჭერი დოკუმენტი, რომლითაც განისაზღვრება სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის ამ სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობასთან დაკავშირებული ლოჯისტიკური, სამედიცინო, ფინანსური და სხვა საკითხები.

3. საქართველო ყოველ ცალკეულ შემთხვევაში დამოუკიდებლად განსაზღვრავს სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობის მიზანშეწონილობას.

მუხლი 126. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტი

1. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტი შეიძლება იყოს სამხედრო კონტინგენტი და არასამხედრო კონტინგენტი.

2. სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობის მისაღებად სამხედრო კონტინგენტი იქმნება სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეებისგან.

3. სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობა არასამხედრო კონტინგენტის შემადგენლობაში შეიძლება მიიღოს სამინისტროს სისტემის სამოქალაქო მოსამსახურემ ან/და სპეციალური წოდების მქონე მოსამსახურემ, აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციული ორგანოს მოსამსახურემ.

4. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე:

ა) სამხედრო კონტინგენტი მოიცავს სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეებსა და შესაბამის რესურსს;

ბ) არასამხედრო კონტინგენტი მოიცავს სამინისტროს სისტემის სამოქალაქო მოსამსახურეებს ან/და სპეციალური წოდების მქონე მოსამსახურეებს და შესაბამის რესურსს. არასამხედრო კონტინგენტი შეიძლება მოიცავდეს აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციული ორგანოს მოსამსახურეებსა და შესაბამის რესურსს.

5. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის მხარდაჭერა შეიძლება უზრუნველყოფილ იქნეს კონტრაქტორის მომსახურებით. ეს საკითხი წესრიგდება სამინისტროსა და კონტრაქტორს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებით.

მუხლი 127. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის წარგზავნა და მისი სამშვიდობო ოპერაციიდან გამოწვევა 

1. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სამხედრო კონტინგენტის წარგზავნის შესახებ გადაწყვეტილებას, რომლის პროექტის ინიციატორია სამინისტრო, საქართველოს მთავრობის წარდგინებით იღებს საქართველოს პრეზიდენტი და დაუყოვნებლივ შეაქვს საქართველოს პარლამენტში დასამტკიცებლად. აღნიშნული გადაწყვეტილება ძალაში შედის საქართველოს პარლამენტის მიერ დამტკიცებისთანავე.

2. საქართველოს პარლამენტის დადგენილებაში აღინიშნება სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სამხედრო კონტინგენტის წარგზავნის ადგილი (ქვეყანა) და მის შემადგენლობაში მყოფი სამხედრო მოსამსახურეების ზღვრული რაოდენობა. ამ დადგენილებით შეიძლება განისაზღვროს აგრეთვე აღნიშნული სამხედრო კონტინგენტის დაქვემდებარების საკითხები.

3. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე არასამხედრო კონტინგენტის წარგზავნას ახორციელებს მინისტრი.

4. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სამხედრო კონტინგენტის დაკომპლექტებისა და მივლინების ორგანიზაციული საკითხები, აგრეთვე არასამხედრო კონტინგენტის მივლინების ორგანიზაციული საკითხები განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

5. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის მივლინების ხარჯების ანაზღაურების წესი და კომპენსაციის ოდენობა განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

6. სამშვიდობო ოპერაციიდან:

ა) სამხედრო კონტინგენტის გამოწვევის შესახებ გადაწყვეტილება მიიღება ამ მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი წესით. საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის დროს სამხედრო კონტინგენტის სამშვიდობო ოპერაციიდან გამოწვევის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი. აღნიშნული გადაწყვეტილება საქართველოს პარლამენტის თანხმობას არ საჭიროებს;

ბ) არასამხედრო კონტინგენტის გამოწვევის შესახებ გადაწყვეტილება მიიღება მინისტრის მიერ დადგენილი წესით.

მუხლი 128. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის სამართლებრივი სტატუსი და დაქვემდებარება

1. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტზე ვრცელდება საქართველოს კანონმდებლობა, თუ საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

2. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობასთან დაკავშირებული დაქვემდებარების, მართვისა და კონტროლის საკითხები წესრიგდება საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით, მხარდამჭერი დოკუმენტით ან/და მინისტრის სამართლებრივი აქტით.

მუხლი 129. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის რესურსებით უზრუნველყოფა

სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის ფინანსური და სხვა რესურსებით უზრუნველყოფა ხორციელდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის რესურსებით უზრუნველყოფა შეიძლება განახორციელოს აგრეთვე საერთაშორისო ორგანიზაციამ ან/და უცხო ქვეყანამ.

მუხლი 130. მასპინძელი ქვეყნის მხარდაჭერა

1. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე უცხო ქვეყნის პერსონალსა და კონტრაქტორებს, რომლებიც განლაგებული არიან ან/და მოქმედებენ საქართველოს ტერიტორიაზე ან ტრანზიტით გაივლიან მას, საქართველო სამხედრო ან სამოქალაქო მხარდაჭერას გაუწევს მასპინძელი ქვეყნის მხარდაჭერის კონცეფციის შესაბამისად.

2. მასპინძელი ქვეყნის მხარდაჭერის კონცეფცია სამინისტროს წარდგინებით მტკიცდება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 131. სამშვიდობო ოპერაციის განხორციელებისას მიყენებული ზიანის ანაზღაურება

1. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის მოსამსახურის მიერ სხვა პირისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების წესი განისაზღვრება საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით ან/და საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

2. სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას სხვა პირისთვის მიყენებული ზიანისთვის პასუხისმგებელია ის სახელმწიფო უწყება, რომელშიც დასაქმებულია აღნიშნული მოსამსახურე.

თავი XIII

წახალისება და დისციპლინური პასუხისმგებლობა

მუხლი 132. წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის მიზანი

1. წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის მიზანია სამხედრო მოსამსახურის მიერ სამხედრო სამსახურის წესებისა და სამხედრო დისციპლინის დაცვა, დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თავიდან აცილება და მისთვის მოტივაციის ამაღლება.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მიზნის მისაღწევად ეს კოდექსი განსაზღვრავს:

ა) წახალისების სახეებს;

ბ) დისციპლინური პასუხისმგებლობის სახეებს;

გ) წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის საკითხების განხილვის წესებს.

3. დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრება დისციპლინური გადაცდომის ჩამდენს არ ათავისუფლებს იმ მოვალეობის შესრულებისგან, რომლის შეუსრულებლობისთვისაც მას დისციპლინური პასუხისმგებლობა დაეკისრა, აგრეთვე დისციპლინური გადაცდომით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებისგან.

4. წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედება ვრცელდება სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეებზე, ხოლო საომარი მდგომარეობის დროს − აგრეთვე თავდაცვის ძალების შემადგენლობაში შემავალ სახელმწიფო უწყებების, სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულებებისა და საჯარო სამართლის იურიდიული პირების სამხედრო მოსამსახურეებზე.

მუხლი 133. დისციპლინური წარმოების პრინციპები

1. დისციპლინური წარმოება ეფუძნება კანონიერების, სამართლიანობის, თანასწორობის, ობიექტურობის, ყოველმხრივობის, კონფიდენციალურობის, მიუკერძოებლობისა და კორექტულობის პრინციპებს.

2. სამხედრო მოსამსახურეს არ შეიძლება განმეორებით დაეკისროს დისციპლინური პასუხისმგებლობა ერთი და იმავე დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის.

3. სამხედრო მოსამსახურე არ შეიძლება მონაწილეობდეს დისციპლინურ წარმოებაში, თუ მას აქვს პირადი ინტერესი ან/და არსებობს სხვა გარემოება, რომელმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს დისციპლინური საქმის გადაწყვეტაზე.

4. სამხედრო მოსამსახურე არ ჩაითვლება დისციპლინური გადაცდომის ჩამდენ პირად მისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლამდე.

მუხლი 134. წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის შესახებ ნორმების მოქმედება დროში 

1. სამხედრო მოსამსახურე წახალისდება ან დისციპლინური პასუხისმგებლობა დაეკისრება, თუ მისი ქმედება ჩადენის დროს არის წახალისების ან დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძველი.

2. ქმედების ჩადენის დროდ ითვლება მისი ჩადენის თარიღი. ამ ქმედების შედეგის დადგომის მომენტს მნიშვნელობა არ აქვს. 

მუხლი 135. დისციპლინურ პასუხისმგებლობასთან დაკავშირებული ნორმის უკუძალა 

ნორმას, რომელიც აუქმებს დისციპლინურ გადაცდომას ან ამსუბუქებს დისციპლინურ პასუხისმგებლობას, უკუძალა აქვს. ნორმას, რომელიც აწესებს ან ამკაცრებს დისციპლინურ პასუხისმგებლობას, უკუძალა არ აქვს.

მუხლი 136. წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედების ფარგლები 

სამხედრო მოსამსახურეზე წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედება ვრცელდება როგორც საქართველოს ტერიტორიაზე, ისე მისი ფარგლების გარეთ, თუ საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

მუხლი 137. წახალისების საფუძვლები, სახეები და გამოყენების წესი

1. წახალისების საფუძვლებია:

ა) დაკისრებული მოვალეობის კეთილსინდისიერად და მაღალხარისხოვნად შესრულება;

ბ) განსაკუთრებული სირთულის ან მნიშვნელოვანი დავალების, საბრძოლო დავალების, სამხედრო წვრთნისას მიღებული დავალების წარმატებით შესრულება;

გ) თანამებრძოლის დახმარება, მნიშვნელოვანი ქონებრივი ზიანის თავიდან აცილება;

დ) სამეცნიერო საქმიანობაში, სპორტულ ან/და კულტურულ ღონისძიებაში წარმატების მიღწევა;

ე) სახელმწიფოებრივი და საზოგადოებრივი წესრიგის, სამხედრო დისციპლინის, მოქალაქისა და სამხედრო მოსამსახურის უფლება-მოვალეობებისა და  სახელმწიფო მმართველობის დადგენილი წესის დასაცავად ღირსეული საქციელის ჩადენა, რაც სამხედრო სამსახურსა და საზოგადოებაში მის მკვეთრად დადებით შეფასებას იწვევს.

2. წახალისების სახეებია:

ა) მადლობის გამოცხადება;

ბ) საპატიო სიგელის მიცემა;

გ) ფასიანი საჩუქრის მიცემა;

დ) ფულადი წახალისება;

ე) მოკლევადიანი შვებულების მიცემა;

ვ) დისციპლინური პასუხისმგებლობის ვადაზე ადრე მოხსნა.

3. მადლობის გამოცხადება და საპატიო სიგელის მიცემა შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ერთი ან რამდენიმე სამხედრო მოსამსახურის, აგრეთვე ქვედანაყოფის სრული შემადგენლობის მიმართ.

4. ფასიანი საჩუქრის ღირებულება 3 000 ლარს არ უნდა აღემატებოდეს. ფასიანი საჩუქარი არ შეიძლება იყოს იარაღი ან სხვა ქონება, რომელიც, საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, თავისუფალი ბრუნვის საგანი არ არის.

5. მოკლევადიანი შვებულება 5 კალენდარულ დღეს არ უნდა აღემატებოდეს.

6. ერთდროულად შეიძლება გამოყენებულ იქნეს წახალისების რამდენიმე სახე.

7. წახალისების გამოყენების უფლებამოსილების მქონე თანამდებობის პირი განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

მუხლი 138. დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძვლები, სახეები და დაკისრების წესი

1. დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძვლებია:

ა) სამსახურებრივი მოვალეობის განზრახ ან გაუფრთხილებლობით შეუსრულებლობა;

ბ) ქონებრივი ზიანის მიყენება ან ასეთი ზიანის წარმოშობის საშიშროების განზრახ ან გაუფრთხილებლობით შექმნა;

გ) ეთიკის ნორმების, ქცევის ზოგადი წესების უგულებელყოფა ან დარღვევა, რომელიც მიმართულია სამხედრო მოსამსახურის ან/და სამხედრო სამსახურის დისკრედიტაციისკენ, მიუხედავად იმისა, სამსახურშია იგი ჩადენილი თუ სამსახურის გარეთ.

2. დისციპლინური პასუხისმგებლობის სახეებია:

ა) შენიშვნა;

ბ) საყვედური;

გ) რიგგარეშე განწესში დანიშვნა;

დ) დასვენების უფლების შეზღუდვა;

ე) წოდებრივი სარგოდან დაქვითვა (წოდებრივი სარგოს 5 პროცენტიდან 40 პროცენტამდე დაკავება 1 თვიდან 12 თვემდე ვადით);

ვ) სადისციპლინო ქულის დაკლება;

ზ) სამხედრო სასწავლებლიდან გარიცხვა;

თ) სამსახურიდან გათავისუფლება.

3. ერთი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის სამხედრო მოსამსახურეს ეკისრება მხოლოდ ერთი სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა.

4. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა ეკისრება მხოლოდ წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფ სამხედრო მოსამსახურესა და სარეზერვო სამხედრო სამსახურში მყოფ პირს.

5. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა ეკისრება მხოლოდ წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფ სამხედრო მოსამსახურეს.

6. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“, „ე“, „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა იუნკერს არ ეკისრება.

7. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ე“, „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში მყოფ სამხედრო მოსამსახურესა და სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურში მყოფ პირს არ ეკისრება.

8. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „ვ“, „ზ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა ეკისრება მხოლოდ იუნკერს.

9. დისციპლინური პასუხისმგებლობის სახით სამხედრო სასწავლებლიდან გარიცხვა, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით პირდაპირ გათვალისწინებული შემთხვევისა, იუნკერს ეკისრება, თუ მას 100 სადისციპლინო ქულა ამოეწურა.

10. დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების უფლებამოსილების მქონე თანამდებობის პირს შეუძლია დისციპლინური წარმოებისას დისციპლინური გადაცდომის სავარაუდო ჩამდენი პირი ჩამოაშოროს სამსახურებრივი უფლებამოსილების განხორციელებას.

11. მინისტრის ნორმატიული აქტით განისაზღვრება:

ა) დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების უფლებამოსილების მქონე თანამდებობის პირი;

ბ) ქმედება, რომლის ჩადენისთვისაც სამხედრო მოსამსახურეს შეიძლება ამ მუხლით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა დაეკისროს.

მუხლი 139. დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების გამომრიცხველი გარემოებები

1. სამხედრო მოსამსახურეს დისციპლინური  პასუხისმგებლობა არ დაეკისრება, თუ მან დისციპლინური გადაცდომა ჩაიდინა:

ა) უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში, როდესაც სხვა დააზიანა იმ საფრთხის თავიდან ასაცილებლად, რომელიც თვით სამხედრო მოსამსახურეს ან სხვის სამართლებრივ სიკეთეს ემუქრებოდა, თუ ამ საფრთხის თავიდან აცილება სხვა საშუალებით არ შეიძლებოდა და თუ დაზიანებული სიკეთე ნაკლებად მნიშვნელოვანი იყო, ვიდრე გადარჩენილი სიკეთე;

ბ) აუცილებელი მოგერიების მდგომარეობაში, როდესაც მართლსაწინააღმდეგო ხელყოფისას დააზიანა ხელმყოფი თავისი ან სხვისი სამართლებრივი სიკეთის დასაცავად. აუცილებელი მოგერიების უფლება სამხედრო მოსამსახურეს აქვს მიუხედავად იმისა, შეუძლია თუ არა მას, თავიდან აიცილოს ხელყოფა ან საშველად სხვას მოუხმოს. აუცილებელი მოგერიების ფარგლების გადაცილება ნიშნავს მომგერიებლის მიერ ჩადენილი ქმედების აშკარა შეუსაბამობას მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ხასიათსა და საშიშროებასთან;

გ) დროებითი ფსიქიკური აშლილობის მდგომარეობაში, როდესაც არ შეეძლო გაეცნობიერებინა ჩადენილი ქმედების მართლწინააღმდეგობა;

დ) გამართლებული რისკის პირობებში, ე. ი. თუ სამხედრო მოსამსახურემ სამხედრო სამსახურისთვის სასარგებლო მიზნის მისაღწევად დააზიანა სამართლებრივი სიკეთე. რისკი გამართლებულია, თუ ეს მიზანი არ შეიძლებოდა მიღწეულიყო რისკის გარეშე ქმედებით და თუ სამხედრო მოსამსახურემ სამართლებრივი სიკეთის დაზიანების თავიდან ასაცილებლად ყველა ზომა მიიღო;

ე) სხვა ისეთი გარემოების არსებობისას, რომელიც მართლზომიერების პირობებს აკმაყოფილებს.

2. სამხედრო მოსამსახურეს დისციპლინური პასუხისმგებლობა არ დაეკისრება, თუ:

ა) მის მიერ დისციპლინური გადაცდომის ჩადენიდან 1 წლის განმავლობაში დისციპლინური წარმოება არ დაწყებულა;

ბ) იგი დათხოვნის პერიოდში განგაშის დროს, აგრეთვე, სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, მეთაურის გამოძახებით სამსახურში ალკოჰოლური სასმლის ზემოქმედების ქვეშ გამოცხადდა;

გ) ეს არის მის მიერ დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის პირველი შემთხვევა, რომლისთვისაც სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლება ან სამხედრო სასწავლებლიდან გარიცხვა გათვალისწინებული არ არის, და თუ სამხედრო მოსამსახურემ დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის შემდეგ, დაუყოვნებლივ აღიარა ის ან/და აანაზღაურა მიყენებული ზიანი (მისი არსებობის შემთხვევაში).  

მუხლი 140. დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედების ვადა 

1. დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედების ვადა აითვლება მისი დაკისრების შესახებ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალაში შესვლის დღიდან.

2. ამ კოდექსის 138-ე მუხლის მე-2 ნაწილის:

ა) „ა“−„დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედების ვადაა 3 თვე;

ბ) „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედების ვადაა ის პერიოდი, რომლითაც სამხედრო მოსამსახურეს აღნიშნული სახის დისციპლინური პასუხისმგებლობა დაეკისრა.

მუხლი 141. დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოხსნა 

1. სამხედრო მოსამსახურეს დაკისრებული დისციპლინური პასუხისმგებლობა შეიძლება ვადამდე მოეხსნას, თუ იგი მისი მოქმედების ვადაში წახალისდება.

2. დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოხსნას უზრუნველყოფს მისი დაკისრების უფლებამოსილების მქონე თანამდებობის პირი.

3. დისციპლინური პასუხისმგებლობა იხსნება მისი მოქმედების ვადის გასვლით.

მუხლი 142. დისციპლინური საქმის განხილვა

1. დისციპლინური საქმე განიხილება საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსითა და ამ კოდექსით დადგენილი წესით, გარდა საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

2. სამხედრო მოსამსახურე, რომლის მიმართაც გამოთქმულია ვარაუდი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თაობაზე, ვალდებულია ხელი შეუწყოს დისციპლინური საქმის განხილვას. აღნიშნული ვალდებულება არ მოიცავს აღიარებისა და საკუთარი თავის საწინააღმდეგო ახსნა-განმარტების მიცემის ვალდებულებებს.

მუხლი 143. დისციპლინური წარმოება

დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრებასთან დაკავშირებული ადმინისტრაციული წარმოება იწყება დისციპლინური ოქმის შედგენით.

მუხლი 144. დისციპლინური ოქმი

1. დისციპლინური ოქმი არის დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის ფაქტზე, დაინტერესებული პირის მიერ მიწოდებულ ინფორმაციაზე (გარდა ანონიმური ინფორმაციისა) ან ინსპექტირების/სამსახურებრივი შემოწმების მასალებზე დაფუძნებული, ობიექტურად დასაბუთებული ვარაუდი სამხედრო მოსამსახურის მიერ ამ კოდექსით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თაობაზე.

2. დისციპლინურ ოქმში აღინიშნება:

ა) მისი შედგენის თარიღი, დრო და ადგილი;

ბ) მისი შემდგენი თანამდებობის პირის თანამდებობა, წოდება, სახელი და გვარი;

გ) იმ სამხედრო მოსამსახურის საიდენტიფიკაციო მონაცემები, რომლის მიმართაც არსებობს ვარაუდი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თაობაზე;

დ) შესაბამისი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თარიღი, დრო, ადგილი და არსი;

ე) ნორმა, რომელიც შესაბამისი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრებას ითვალისწინებს;

ვ) მოწმის ან დაინტერესებული პირის (არსებობის შემთხვევაში) საიდენტიფიკაციო მონაცემები (მათ შორის, მისამართი);

ზ) იმ პირის ახსნა-განმარტება, რომლის მიმართაც არსებობს ვარაუდი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თაობაზე;

თ) დისციპლინური საქმისთვის მნიშვნელოვანი სხვა გარემოებები.

3. დისციპლინურ ოქმს ადგენს მინისტრის ნორმატიული აქტით განსაზღვრული თანამდებობის პირი.  

4. დისციპლინურ ოქმს ხელს აწერენ:

ა) მისი შემდგენი თანამდებობის პირი;

ბ) სამხედრო მოსამსახურე, რომლის მიმართაც არსებობს ვარაუდი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თაობაზე.

5. დისციპლინურ ოქმს თან ერთვის მოწმის ან/და დაინტერესებული პირის მიერ მიწოდებული ინფორმაცია, რომლის ნამდვილობაც დასტურდება აღნიშნული პირის ხელმოწერით/პირების ხელმოწერებით.

6. თუ სამხედრო მოსამსახურე, რომლის მიმართაც არსებობს ვარაუდი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის თაობაზე, უარს იტყვის დისციპლინური ოქმის ხელმოწერაზე, მისი შემდგენი თანამდებობის პირი ოქმში აკეთებს სათანადო ჩანაწერს. ამ შემთხვევაში სამხედრო მოსამსახურეს უფლება აქვს, წარადგინოს შენიშვნები, აგრეთვე  დაასაბუთოს დისციპლინური ოქმის ხელმოწერაზე უარის თქმის მოტივი.

7. დისციპლინური ოქმი დაუყოვნებლივ გადაეცემა დისციპლინური საქმის განხილვის უფლებამოსილების მქონე ორგანოს/თანამდებობის პირს.  

8. დისციპლინური ოქმის ფორმა განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

მუხლი 145. სადისციპლინო საბჭო 

1. სადისციპლინო საბჭო, რომელიც დისციპლინური წარმოების განმახორციელებელი ორგანოა, განიხილავს:

ა) სამხედრო მოსამსახურის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის პროექტს ადმინისტრაციული წარმოების მასალებთან ერთად;

ბ) სამხედრო მოსამსახურის განცხადებას საზედამხედველო უფლებამოსილების ფარგლებში მისთვის დაკისრებული დისციპლინური პასუხისმგებლობის (გარდა სამსახურიდან გათავისუფლებისა) კანონიერების შესწავლის თაობაზე (დისციპლინური პასუხისმგებლობის გადასინჯვა).

2. სადისციპლინო საბჭო უფლებამოსილია:

ა) განიხილოს დისციპლინური საქმე ან/და მიიღოს დასაბუთებული გადაწყვეტილება დისციპლინური საქმის გარემოებათა დამატებით გამოსაკვლევად;

ბ) ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების უფლებამოსილების მქონე თანამდებობის პირს წარუდგინოს რეკომენდაცია სამხედრო მოსამსახურისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების თაობაზე;

გ) ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მინისტრს წარუდგინოს რეკომენდაცია ამ კოდექსის 147-ე მუხლით განსაზღვრულ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით.

3. სადისციპლინო საბჭოების რაოდენობა, ტერიტორიული განსჯადობა და შემადგენლობა განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

მუხლი 146. დისციპლინური პასუხისმგებლობის გადასინჯვა

1. სამხედრო მოსამსახურეს უფლება აქვს, მინისტრს წარუდგინოს განცხადება მისთვის დაკისრებული დისციპლინური პასუხისმგებლობის (გარდა სამსახურიდან გათავისუფლებისა) კანონიერების შესწავლის თაობაზე.

2. სამხედრო მოსამსახურემ ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული განცხადება უნდა წარადგინოს დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მისთვის გაცნობიდან 3 სამუშაო დღის ვადაში.

3. დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება ჩერდება ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული განცხადების რეგისტრაციის მომენტიდან ამ განცხადების თაობაზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე.

მუხლი 147. სამხედრო მოსამსახურის განცხადების განხილვა

მინისტრი უფლებამოსილია:

ა) სრულად დააკმაყოფილოს სამხედრო მოსამსახურის განცხადება და ძალადაკარგულად ცნოს დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი;

ბ) ნაწილობრივ დააკმაყოფილოს სამხედრო მოსამსახურის განცხადება და ძალადაკარგულად ცნოს დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ნაწილი;

გ) არ დააკმაყოფილოს სამხედრო მოსამსახურის განცხადება და ძალაში დატოვოს დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი;

დ) გასცეს წერილობითი მითითება (დავალება) დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში ან შესრულებულ მოქმედებაში ნაკლოვანების აღმოფხვრის თაობაზე.

მუხლი 148. დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის აღსრულება 

1. დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის აღსრულება იწყება მისი გაცნობიდან.

2. რიგგარეშე განწესში დანიშვნა აღსრულდება ამ დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალაში შესვლიდან 30 დღის ვადაში.

3. სხვადასხვა დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის სახით წოდებრივი სარგოდან დაქვითვის ერთდროულად დაკისრების ან წოდებრივი სარგოდან  დაქვითვის მოქმედების პერიოდში ამ დისციპლინური პასუხისმგებლობის ხელახლა დაკისრების შემთხვევაში დგინდება წოდებრივი სარგოდან დასაქვითი თანხის ჯამური ოდენობა. წოდებრივი სარგოდან  ყოველთვიურად დასაქვითი თანხა შრომის ანაზღაურების 50 პროცენტს არ უნდა აღემატებოდეს. საწინააღმდეგო შემთხვევაში ეს თანხა მომდევნო თვეზე/თვეებზე გადანაწილდება. 

თავი XIV

მატერიალური უზრუნველყოფა, სოციალური გარანტიები და სამსახურთან დაკავშირებული საკითხები

მუხლი 149. მატერიალური უზრუნველყოფა და სოციალური გარანტიები

1. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურის მატერიალური უზრუნველყოფისა და სოციალური დაცვის საკითხები განისაზღვრება ამ კოდექსითა და შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით.

2. სამხედრო მოსამსახურეს შრომის ანაზღაურება ეძლევა მისი სამხედრო წოდების შესაბამისი წოდებრივი სარგოს მიხედვით. სამხედრო მოსამსახურის შრომის ანაზღაურება შეიძლება მოიცავდეს აგრეთვე მინისტრის სამართლებრივი აქტით განსაზღვრულ სხვა კომპონენტებს.

3. მინისტრის ნორმატიული აქტით განისაზღვრება:

ა) სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურისა და სახელმწიფო სპეციალური წოდების მქონე პირის, თავდაცვის ძალებში დასაქმებული სამოქალაქო პირის შრომის ანაზღაურების ოდენობა და კომპონენტები, აგრეთვე მისი გაცემის წესი და პირობები;

ბ) საზღვარგარეთ არსებულ საერთაშორისო ორგანიზაციაში დასაქმებული სამინისტროს სისტემის მოსამსახურისთვის სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერებისა და ანაზღაურების შენარჩუნების წესები; 

გ) სამინისტროს სისტემის მოსამსახურის:

გ.ა) კვებითა და შესაბამისი სანივთე ქონებით უზრუნველყოფის ნორმა, აგრეთვე კვებისა და სანივთე ქონების კმაყოფაზე აყვანისა და ამ კმაყოფიდან მოხსნის წესები;

გ.ბ) კვების ნაცვლად დაწესებული კომპენსაციის თანხის ოდენობა და გაცემის წესი;     

გ.გ) წახალისების, ფასიანი საჩუქრის, ფულადი ჯილდოს/დახმარების/დანამატის ოდენობა, აგრეთვე მათი გაცემის წესი და პირობები; 

დ) სამინისტროს სისტემის მოსამსახურისა და მისი ოჯახის წევრის სხვა, დამატებითი მატერიალური უზრუნველყოფისა და სოციალური გარანტიები.

4. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით სამინისტროს მოსამსახურის ჯანმრთელობის დაზიანების, დაჭრის, დასახიჩრების ან მისთვის შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსის დადგენის შემთხვევაში მას ჯანმრთელობის დაზიანების სიმძიმის ხარისხის შესაბამისად, საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ეძლევა ერთჯერადი დახმარება 20 000 ლარამდე ოდენობით.

5. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით სამინისტროს მოსამსახურის დაღუპვისას, გარდა ამ მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა, მინისტრის ნორმატიული აქტით განსაზღვრულ სამინისტროს მოსამსახურის ოჯახის წევრს საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ეძლევა ერთჯერადი დახმარება 30 000 ლარის ოდენობით.

6. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით საბრძოლო დავალების შესრულებისას, სამშვიდობო ოპერაციაში, საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისთვის, თავისუფლებისა და დამოუკიდებლობისთვის საბრძოლო მოქმედებებში მონაწილეობისას, საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის დროს სამინისტროს მოსამსახურის დაღუპვის ან მიღებული ჯანმრთელობის დაზიანების გამო გარდაცვალების შემთხვევაში სამინისტროს წარდგინებით და საქართველოს მთავრობის გადაწყვეტილებით (განკარგულებით) იმავე განკარგულებით განსაზღვრულ მისი ოჯახის წევრს საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ეძლევა ერთჯერადი დახმარება 100 000 ლარის ოდენობით.

7. სახელმწიფოს ხარჯზე ჯანმრთელობისა და სიცოცხლის სავალდებულო სახელმწიფო დაზღვევას ექვემდებარებიან:

ა) სამინისტროს მოსამსახურე და მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით განსაზღვრული სამინისტროს მოსამსახურის ოჯახის წევრი;

ბ) კადეტი;

გ) იუნკერი;

დ) მინისტრის სამართლებრივი აქტით განსაზღვრული სამინისტროს სისტემის მოსამსახურე;

ე) მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით განსაზღვრული, ამ ნაწილის „ბ“−„დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირების ოჯახის წევრები.

8. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურის ჯანმრთელობის დაცვასთან (მათ შორის, მის რეაბილიტაციასთან), მისთვის გაწეულ სამედიცინო მომსახურებასა და შესაბამის ანაზღაურებასთან, აგრეთვე ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო შვებულებასთან დაკავშირებული საკითხები განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

9. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურე მინისტრის მიერ დადგენილი წესითა და პირობებით, სახელმწიფოს ხარჯზე უზრუნველყოფილია კვებით ან კვების ნაცვლად დაწესებული კომპენსაციის თანხითა და სანივთე ქონებით.

10. სამინისტრო ვალდებულია 3 წელიწადში ერთხელ თანადაფინანსებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უზრუნველყოს სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეთათვის საცხოვრებელი ფართობების (ბინების) მშენებლობა.

11. სამინისტროს სისტემის სამხედრო მოსამსახურეს საცხოვრებელი ფართობი (ბინა) საკუთრებაში გადაეცემა მინისტრის მიერ დადგენილი კრიტერიუმებითა და წესით.

12. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურე სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების უზრუნველსაყოფად მინისტრის მიერ დადგენილი კრიტერიუმებითა და წესით, სახელმწიფოს ხარჯზე უზრუნველყოფილია საწვავით ან/და სასაუბრო დროით, თუ იგი იყენებს პირად სარგებლობაში არსებულ სატრანსპორტო საშუალებას ან/და მობილურ ტელეფონს.

13. ამ კოდექსითა და მის საფუძველზე, აგრეთვე შესაბამისი საკანონმდებლო აქტებით დადგენილი სოციალური გარანტიები მინისტრის მიერ განსაზღვრულ შემთხვევაში შეიძლება გავრცელდეს:

ა) სამინისტროს სისტემაში დასაქმებულ პირზე, რომელიც არ არის სამინისტროს მოსამსახურე, აგრეთვე მისი ოჯახის წევრზე;

ბ) სამინისტროდან/სამინისტროს სისტემიდან გათავისუფლებულ/ დათხოვნილ პირზე, აგრეთვე მისი ოჯახის წევრზე;

გ) სამინისტროს მიზნებიდან გამომდინარე, იმ პირზე, რომელიც არ არის სამინისტროს/სამინისტროს სისტემის მოსამსახურე;

დ) სამინისტროს სისტემაში მოქმედ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში მისაღებ პირზე;

ე) სამინისტროს სისტემაში წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირზე, იუნკერზე, მსმენელზე, კადეტზე, რეზერვისტზე.

მუხლი 150. სამსახურთან დაკავშირებული საკითხები

1. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურეს:

ა) სამშვიდობო ოპერაციაში როტაციის ვადის ამოწურვისა და საქართველოში დაბრუნების შემდეგ ერთჯერადად ეძლევა დამატებითი ანაზღაურებადი შვებულება 30 კალენდარული დღის ოდენობით;

ბ) საომარი მდგომარეობის ან/და საგანგებო მდგომარეობის, საგანგებო სიტუაციის ღონისძიებებში მონაწილეობისას მათი დასრულების შემდეგ ერთჯერადად ეძლევა დამატებითი ანაზღაურებადი შვებულება არაუმეტეს 15 კალენდარული დღისა.  

2. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურეს მინისტრის ნორმატიული აქტით დადგენილი წესით ეძლევა სამსახურებრივი პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტი.

3. სამხედრო მოსამსახურისა და თავდაცვის ძალებში დასაქმებული პირის მიერ სამსახურის გავლის წესი განისაზღვრება თავდაცვის ძალების სამსახურის დებულებით, რომელიც მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

4. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურე საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით შეიძლება დაჯილდოვდეს საქართველოს სახელმწიფო ჯილდოთი და უწყებრივი მედლით.

მუხლი 151. ფორმის ტანსაცმელი

1. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურე, კადეტი უფლებამოსილია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ატაროს ფორმის ტანსაცმელი.

2. სამინისტროს სისტემაში დადგენილი ფორმის ტანსაცმელი, ფორმის ტანსაცმლის განმასხვავებელი ნიშანი და მისი ტარების წესი განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.  

3. პირის სამსახურიდან დათხოვნის შემდეგ მისთვის სამინისტროს სისტემაში დადგენილი ფორმის ტანსაცმლის განმასხვავებელი ნიშნით ტარების უფლების შენარჩუნების საკითხს წყვეტს მინისტრი.

4. სამინისტროს სისტემაში დადგენილი ფორმის ტანსაცმლის განმასხვავებელი ნიშნით უკანონოდ ტარება იწვევს პირის პასუხისმგებლობას საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

თავი XV

იძულების ღონისძიება და მისი გამოყენება

მუხლი 152. იძულების ღონისძიება და მისი გამოყენების უფლება

1. იძულების ღონისძიება არის სამინისტროს სისტემის მოსამსახურის (ამ თავის მიზნებისთვის შემდგომ − მოსამსახურე) მიერ სამართლებრივი აქტებით მისთვის განსაზღვრული უფლებამოსილებების ფარგლებში და მათ განსახორციელებლად ფიზიკური ძალის, სპეციალური საშუალებისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენება.

2. მოსამსახურეს უფლება აქვს, მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესრულებისთვის პროპორციულად, მხოლოდ აუცილებლობის შემთხვევაში გამოიყენოს შესაბამისი იძულების ღონისძიება სათანადო ინტენსივობით, კანონიერი მიზნის მისაღწევად.

3. მოსამსახურეს უფლება აქვს, გამოიყენოს სპეციალური საშუალება და ცეცხლსასროლი იარაღი, თუ მან გაიარა სპეციალური მომზადება.

4. მოსამსახურე ვალდებულია პირი ფიზიკური ძალის, სპეციალური საშუალებისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების შესახებ წინასწარ გააფრთხილოს და მისცეს გონივრული ვადა მისი კანონიერი მოთხოვნის შესასრულებლად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც დაყოვნებამ შეიძლება გამოიწვიოს პირის ან/და მოსამსახურის სიცოცხლის ან/და ჯანმრთელობის ხელყოფა ან სხვა მძიმე შედეგი ან როდესაც ასეთი გაფრთხილება შექმნილ სიტუაციაში გაუმართლებელია ან შეუძლებელია.

5. იძულების ღონისძიების სახე და მისი გამოყენების ინტენსივობა განისაზღვრება კონკრეტული სიტუაციის, სამართალდარღვევის ხასიათისა და სამართალდამრღვევის ინდივიდუალური თავისებურებების გათვალისწინებით. ამასთანავე, იძულების ღონისძიების გამოყენებისას მოსამსახურე უნდა შეეცადოს, რომ მიყენებული ზიანი მინიმალური და თანაზომიერი იყოს.

6. მოსამსახურე ვალდებულია იძულების ღონისძიების გამოყენების შედეგად დაზიანებულ პირს პირველადი (გადაუდებელი) სამედიცინო დახმარება გაუწიოს.

7. მოსამსახურეს ეკრძალება ისეთი საშუალების გამოყენება, რომელიც იწვევს ადამიანის მძიმე დასახიჩრებას, დაკავშირებულია გაუმართლებელ რისკთან ან საქართველოს კანონმდებლობით აკრძალულია.

მუხლი 153. ფიზიკური ძალის გამოყენების უფლება

1. მოსამსახურეს უფლება აქვს, გამოიყენოს ფიზიკური ძალა, მათ შორის, ორთაბრძოლის სპეციალური ხერხები, საკუთარი თავის ან/და სხვისი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, დანაშაულის ან/და ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის აღსაკვეთად, დანაშაულის ან/და ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ჩამდენი პირის დასაკავებლად, თუ მოსამსახურე არაძალისმიერი მეთოდების გამოყენებით ვერ უზრუნველყოფს მისთვის საქართველოს კანონმდებლობით დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას.

2. მოსამსახურე ვალდებულია ფიზიკური ძალის გამოყენების შედეგად პირის დაზიანების შესახებ თავის უშუალო ხელმძღვანელს, პროკურორსა და სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს შეატყობინოს დაუყოვნებლივ, ხოლო თუ შეტყობინება შეუძლებელია, დაკავშირებულია განსაკუთრებულ სირთულეებთან ან ხელს შეუშლის მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას − პირველი შესაძლებლობისთანავე.

3. თუ ფიზიკური ძალა პირთა განუსაზღვრელი წრის მიმართ გამოიყენება, ამის შესახებ ხელმძღვანელმა თანამდებობის პირმა დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს თავის უშუალო ხელმძღვანელს, პროკურორსა და სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს.

მუხლი 154. სპეციალური საშუალების გამოყენების უფლება

1. ამ მუხლით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალების გამოყენების უფლება აქვს მხოლოდ სამხედრო პოლიციის თანამშრომელს.

2. სამხედრო პოლიციის თანამშრომელს უფლება აქვს, მართლწესრიგის დასაცავად გამოიყენოს პასიური და აქტიური სპეციალური საშუალებები.

3. პასიური სპეციალური საშუალება უზრუნველყოფს სამხედრო პოლიციის თანამშრომლის ან/და მის მიერ დასაცავი პირის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის დაცვას. პასიური სპეციალური საშუალებებია: ჯავშანჟილეტი, ჩაფხუტი, ფარი, აირწინაღი და სხეულის დაცვის სხვა სპეციალური საშუალებები.

4. აქტიური სპეციალური საშუალება პირს მოკლე ვადით უსპობს სამხედრო პოლიციის თანამშრომლისთვის წინააღმდეგობის გაწევის უნარს ან/და სამხედრო პოლიციის თანამშრომელს ეხმარება მისთვის დაკისრებული ფუნქციის შესრულებაში. აქტიური სპეციალური საშუალებებია: ხელბორკილი და შებორკვის სხვა საშუალება, სპეციალური ხელკეტი, ცრემლსადენი გაზი, წიწაკის გაზი, აკუსტიკური საშუალება, არალეტალური იარაღი (მათ შორის, არალეტალური ჭურვი), ფსიქოლოგიური ზემოქმედების შუქბგერითი მოწყობილობა, ტრანსპორტის იძულებითი გაჩერების საშუალება, დაბრკოლების დამანგრეველი საშუალება, წყალსატყორცნი, ჯავშანმანქანა და სხვა სპეციალური სატრანსპორტო საშუალება, სპეციალური საღებავი, სასამსახურო ძაღლი და სასამსახურო ცხენი, ელექტროშოკური მოწყობილობა და შესაბოჭი ბადე. აღნიშნული სპეციალური საშუალებები გამოიყენება შემდეგნაირად:

ა) ხელბორკილი და შებორკვის სხვა საშუალება − დანაშაულის ან საზოგადოებრივად საშიში ქმედების ჩამდენი პირის მიმართ, რომელიც უძალიანდება ან შეიძლება გაუძალიანდეს სამხედრო პოლიციის თანამშრომელს ან გაქცევას ცდილობს; დაკავებული ან დაპატიმრებული პირის ბადრაგირებისას; იმ პირის მიმართ, რომელსაც საშიში მოქმედებით შეუძლია ზიანი მიაყენოს საკუთარ თავსა და სხვას;

ბ) სპეციალური ხელკეტი − პირზე, სამხედრო პოლიციის თანამშრომელზე ან/და დაცულ ობიექტზე თავდასხმის მოსაგერიებლად; დანაშაულის ჩამდენი ან მართლწესრიგის დამრღვევი პირის დაკავებისას, თუ იგი არ ემორჩილება სამხედრო პოლიციის თანამშრომლის კანონიერ მოთხოვნას; მართლწესრიგის მასობრივი და ჯგუფური დარღვევების აღსაკვეთად;

გ) ცრემლსადენი გაზი, წიწაკის გაზი, აკუსტიკური საშუალება და არალეტალური იარაღი (მათ შორის, არალეტალური ჭურვი) − პირზე, სამხედრო პოლიციის თანამშრომელზე ან/და დაცულ ობიექტზე თავდასხმის მოსაგერიებლად; მართლწესრიგის მასობრივი და ჯგუფური დარღვევების აღსაკვეთად; დანაშაულის ან საზოგადოებრივად საშიში ქმედების ჩამდენი პირის დაკავებისას ან მისი იძულების მიზნით, დატოვოს დაკავებული ტერიტორია, სატრანსპორტო საშუალება ან შენობა-ნაგებობა, სადაც თავს აფარებს;

დ) ფსიქოლოგიური ზემოქმედების შუქბგერითი მოწყობილობა − სახელმწიფო ობიექტზე ან/და საზოგადოებრივ ობიექტზე, პირზე ან/და სამხედრო პოლიციის თანამშრომელზე თავდასხმის მოსაგერიებლად, შეიარაღებული წინააღმდეგობის გამწევი პირის დასაკავებლად; შენობა-ნაგებობიდან, მიწის ნაკვეთიდან, სატრანსპორტო საშუალებიდან შეჭრილი დამნაშავის ან საზოგადოებრივად საშიში ქმედების ჩამდენი პირის გამოსაძევებლად, იმ პირის გასათავისუფლებლად, რომელსაც უკანონოდ აქვს აღკვეთილი თავისუფლება;

ე) ტრანსპორტის იძულებითი გაჩერების საშუალება − სატრანსპორტო საშუალების იძულებით გასაჩერებლად, თუ მისმა მძღოლმა არ შეასრულა სამხედრო პოლიციის თანამშრომლის მოთხოვნა გაჩერების შესახებ და მისი მოქმედება საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას, ან თუ ტრანსპორტის იძულებითი გაჩერების საშუალების გამოყენება აუცილებელია პროპორციული სამართლებრივი სიკეთის დასაცავად;

ვ) დაბრკოლების დამანგრეველი საშუალება − დანაშაულის ან საზოგადოებრივად საშიში ქმედების ჩამდენი პირის დაკავებისას, დახურული სივრციდან იმ პირის გასათავისუფლებლად, რომელსაც უკანონოდ აქვს აღკვეთილი თავისუფლება;

ზ) წყალსატყორცნი, ჯავშანმანქანა და სხვა სპეციალური სატრანსპორტო საშუალება − მართლწესრიგის მასობრივი დარღვევის აღსაკვეთად, სახელმწიფო ობიექტზე ან/და საზოგადოებრივ ობიექტზე ჯგუფური თავდასხმის მოსაგერიებლად, სატრანსპორტო საშუალების იძულებით გასაჩერებლად, თუ მისმა მძღოლმა არ შეასრულა სამხედრო პოლიციის თანამშრომლის მოთხოვნა გაჩერების შესახებ, შეიარაღებული დამნაშავის დასაკავებლად;

თ) სპეციალური საღებავი − დანაშაულის ჩამდენი პირის გამოსავლენად;

ი) სასამსახურო ძაღლი − მართლწესრიგის მასობრივი დარღვევის აღსაკვეთად, დანაშაულის ან საზოგადოებრივად საშიში ქმედების ჩამდენი პირის დევნისას და დაკავებისას, დაკავებული ან დაპატიმრებული პირის ბადრაგირებისას, პირზე ან/და სამხედრო პოლიციის თანამშრომელზე თავდასხმის მოსაგერიებლად;

კ) სასამსახურო ცხენი − დანაშაულის ან საზოგადოებრივად საშიში ქმედების ჩამდენი პირის დევნისას და დაკავებისას, პატრულირებისას, მართლწესრიგის მასობრივი დარღვევის აღსაკვეთად;

ლ) ელექტროშოკური მოწყობილობა − პირზე, სამხედრო პოლიციის თანამშრომელზე ან/და დაცულ ობიექტზე თავდასხმის მოსაგერიებლად;

მ) შესაბოჭი ბადე − სამართალდამრღვევის დევნისას, შეიარაღებული თავდასხმის მოსაგერიებლად, თავდამსხმელის შესაპყრობად.

5. სამხედრო პოლიციის თანამშრომელი ვალდებულია სპეციალური საშუალების გამოყენების შედეგად პირის დაჭრის ან დაზიანების შესახებ თავის უშუალო ხელმძღვანელს, პროკურორსა და სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს შეატყობინოს დაუყოვნებლივ, ხოლო თუ ასეთი შეტყობინება შეუძლებელია, დაკავშირებულია განსაკუთრებულ სირთულეებთან ან ხელს შეუშლის მისთვის დაკისრებული ფუნქციის შესრულებას − პირველი შესაძლებლობისთანავე.

6. თუ სპეციალური საშუალება პირთა განუსაზღვრელი წრის მიმართ გამოიყენება, ამის შესახებ ხელმძღვანელმა თანამდებობის პირმა  თავის უშუალო ხელმძღვანელსა და პროკურორს უნდა აცნობოს.

7. სამხედრო პოლიციის განკარგულებაში არსებული სპეციალური საშუალებების შენახვის, ტარებისა და გამოყენების წესები განისაზღვრება მინისტრის სამართლებრივი აქტებით.

მუხლი 155. ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების უფლება

1. მოსამსახურეს უფლება აქვს, საქართველოს კანონმდებლობით მისთვის მინიჭებული კომპეტენციის ფარგლებში:

ა) შეინახოს, ატაროს და გამოიყენოს სამსახურებრივ-საშტატო ცეცხლსასროლი იარაღი;

ბ) ატაროს და გამოიყენოს სამხედრო-საბრძოლო იარაღი.

2. ცეცხლსასროლი იარაღის პასიურ გამოყენებად ითვლება მოსამსახურის მიერ ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად იარაღის დემონსტრირება.

3. ცეცხლსასროლი იარაღის აქტიურ გამოყენებად ითვლება მოსამსახურის მიერ იარაღიდან გამიზნული გასროლა.

4. მოსამსახურეს უფლება აქვს, უკიდურესი ღონისძიების სახით გამოიყენოს ცეცხლსასროლი იარაღი:

ა) სამინისტროს სისტემის დაცულ ობიექტზე პირის უნებართვო შეღწევისას;

ბ) საკუთარი თავის ან/და სხვის დასაცავად, როდესაც საფრთხე ექმნება სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას;

გ) იმ პირის გასათავისუფლებლად, რომელსაც უკანონოდ აქვს აღკვეთილი თავისუფლება;

დ) ძალადობრივი ქმედებისთვის ან განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისთვის დაკავებული პირის გაქცევის აღსაკვეთად, რომლის გაქცევის შესახებ მოსამსახურისთვის წინასწარ იყო ცნობილი;

ე) ძალადობრივი დანაშაულის აღსაკვეთად, თუ პირი მოსამსახურეს წინააღმდეგობას უწევს;

ვ) დაცულ ობიექტზე, სახელმწიფო ორგანოზე ან/და საზოგადოებრივ ორგანიზაციაზე თავდასხმის მოსაგერიებლად;

ზ) საშიში ცხოველის თავდასხმისგან ადამიანის დასაცავად;

თ) სატრანსპორტო საშუალების გაჩერებისთვის მის დასაზიანებლად, თუ მძღოლის მოქმედება რეალურ საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას და მძღოლი არ ემორჩილება მოსამსახურის არაერთგზის მოთხოვნას სატრანსპორტო საშუალების გაჩერების შესახებ, გარდა მოძრავი სატრანსპორტო საშუალებიდან მოძრავი სატრანსპორტო საშუალებისთვის სროლისა.

5. პირის მიმართ ცეცხლსასროლი იარაღის აქტიურ გამოყენებას წინ უნდა უძღოდეს მისი გამოყენების შესახებ სიტყვიერი გაფრთხილება  − „სდექ, თორემ გესვრი!“, ხოლო შემდეგ უნდა განხორციელდეს გამაფრთხილებელი გასროლა. აუცილებლობის შემთხვევაში შეიძლება გამაფრთხილებელი გასროლა არ განხორციელდეს.

6. გაფრთხილების გარეშე ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენება შეიძლება:

ა) შეიარაღებული თავდასხმისას, საბრძოლო ტექნიკით, ნებისმიერი სატრანსპორტო ან მექანიკური საშუალებით მოულოდნელი თავდასხმისას;

ბ) სატრანსპორტო საშუალების გამოყენებით განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისთვის დაკავებული ან დაპატიმრებული პირის გაქცევისას, რის შესახებაც მოსამსახურისთვის წინასწარ იყო ცნობილი;

გ) პირის მიერ შეიარაღებული წინააღმდეგობის გაწევისას;

დ) განგაშის სიგნალის მისაცემად ან დამხმარე ძალის გამოსაძახებლად;

ე) ცეცხლსასროლი იარაღის წართმევის აღსაკვეთად;

ვ) სასიკვდილოდ დაზიანებული ან დასნებოვნებული ცხოველის სიცოცხლის შესაწყვეტად, როდესაც ნათელია, რომ პრობლემის სხვაგვარად  გადაჭრა შეუძლებელია.

7. პირის სასიკვდილოდ დაჭრის საფრთხის არსებობისას მოსამსახურემ ცეცხლსასროლი იარაღი შეიძლება გამოიყენოს მხოლოდ აუცილებელი მოგერიების ან/და უკიდურესი აუცილებლობის შემთხვევაში.

8. მოსამსახურეს ეკრძალება პირის მიმართ ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენება ისეთ ადგილას, სადაც არსებობს სხვა პირის დაშავების საფრთხე, აგრეთვე ცეცხლსაშიშ ან აფეთქებასაშიშ ადგილას, გარდა აუცილებელი მოგერიების ან/და უკიდურესი აუცილებლობის შემთხვევისა.

9. მოსამსახურე ვალდებულია ცეცხლსასროლი იარაღის აქტიური გამოყენების შესახებ დაუყოვნებლივ აცნობოს თავის უშუალო ხელმძღვანელსა და პროკურორს, ხოლო თუ აღნიშნული იარაღის აქტიური გამოყენება მოხდა ამ მუხლით გათვალისწინებული წინაპირობების არარსებობისას ან/და მისი გამოყენების შედეგად პირი დაზიანდა ან გარდაიცვალა, აგრეთვე − სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს.

10. სამინისტროს მფლობელობაში არსებული ცეცხლსასროლი იარაღისა და საბრძოლო მასალის შენახვის წესი მტკიცდება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

მუხლი 156. იძულების ღონისძიების გამოყენების შეზღუდვა

1. აკრძალულია ფიზიკური ძალის, სპეციალური საშუალებისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენება ორსულობის, მცირეწლოვანების, შეზღუდული შესაძლებლობის ან ხანდაზმულობის აშკარა ნიშნების მქონე პირთა მიმართ, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ისინი შეიარაღებულნი ან ჯგუფურად ესხმიან თავს, შეიარაღებულ წინააღმდეგობას უწევენ მოსამსახურეს, რაც საფრთხეს უქმნის სხვა პირის ან მოსამსახურის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას, თუ ასეთი თავდასხმის, წინააღმდეგობის სხვა ხერხითა და საშუალებით მოგერიება შეუძლებელია.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილიდან გამონაკლისია შემთხვევა, როდესაც ფიზიკური ძალისა და სპეციალური საშუალების გამოუყენებლობა შეუძლებელს ხდის მოსამსახურისთვის დაკისრებული ამოცანების შესრულებას.

თავი XVI

საომარი მდგომარეობა

მუხლი 157. საომარი მდგომარეობა

1. საომარი მდგომარეობა გულისხმობს საქართველოზე შეიარაღებული თავდასხმის ან მისი უშუალო საფრთხის შემთხვევაში ქვეყნის თავდაცვის ინტერესების დაცვის უზრუნველსაყოფად განსაკუთრებული წესების გამოცხადებას.

2. საომარი მდგომარეობა ცხადდება საქართველოს კონსტიტუციისა და ამ კოდექსის მიხედვით და მიზნად ისახავს ქვეყნის დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის, სახელმწიფო და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვის უზრუნველყოფას.

მუხლი 158. შეტყობინება საომარი მდგომარეობის გამოცხადებისა და გაუქმების შესახებ

საომარი მდგომარეობის გამოცხადებისა და გაუქმების შესახებ საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო დაუყოვნებლივ ატყობინებს გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის გენერალურ მდივანს.

მუხლი 159. საომარი მდგომარეობის გამოცხადება

1. საომარ მდგომარეობას საქართველოს პრემიერ-მინისტრის წარდგინებით აცხადებს საქართველოს პრეზიდენტი. საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანება დაუყოვნებლივ გადაეცემა საქართველოს პრემიერ-მინისტრს, რომელიც მისი გადაცემისთანავე იღებს გადაწყვეტილებას ბრძანების თანახელმოწერის თაობაზე. საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მიერ თანახელმოწერილი საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანება დაუყოვნებლივ ცხადდება და ძალაში შედის გამოცხადების მომენტიდან. საქართველოს პრეზიდენტი საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მიერ თანახელმოწერილ საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ ბრძანებას დაუყოვნებლივ წარუდგენს საქართველოს პარლამენტს დასამტკიცებლად. საქართველოს პარლამენტი აღნიშნულ ბრძანებას ამტკიცებს შეკრებისთანავე. თუ საქართველოს პარლამენტი საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ ბრძანებას არ დაამტკიცებს, იგი კენჭისყრისთანავე კარგავს იურიდიულ ძალას.

2. საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებაში უნდა აღინიშნოს საომარი მდგომარეობის გამოცხადების მოტივი.

3. საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანების ძალაში შესვლის შემდეგ მისი ტექსტი მთელი დღის განმავლობაში გადაიცემა და ცხადდება საქვეყნოდ ყველა ხელმისაწვდომი საინფორმაციო საშუალებით.

4. საომარი მდგომარეობის გაუქმების შესახებ გადაწყვეტილება მიიღება საომარი მდგომარეობის გამოცხადებისა და შესაბამისი ბრძანების დამტკიცებისთვის დადგენილი წესით.

მუხლი 160. საომარი მდგომარეობის დროს გამოცემული საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტი

1. საომარი მდგომარეობის დროს საქართველოს პრეზიდენტი საქართველოს პრემიერ-მინისტრის წარდგინებით გამოსცემს ორგანული კანონის ძალის მქონე დეკრეტებს. საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტი დაუყოვნებლივ გადაეცემა საქართველოს პრემიერ-მინისტრს, რომელიც მისი გადაცემისთანავე იღებს გადაწყვეტილებას დეკრეტის თანახელმოწერის თაობაზე. საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მიერ თანახელმოწერილი დეკრეტი ძალაში შედის გამოცემის მომენტიდან და მოქმედებს საომარი მდგომარეობის გაუქმებამდე. საქართველოს ეროვნული ბანკის უფლებამოსილებასთან დაკავშირებული დეკრეტი გამოიცემა საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის თანხმობით და ძალაში შედის გამოცემის მომენტიდან. დეკრეტი დაუყოვნებლივ წარედგინება საქართველოს პარლამენტს დასამტკიცებლად. საქართველოს პარლამენტი დეკრეტს ამტკიცებს შეკრებისთანავე. თუ საქართველოს პარლამენტი დეკრეტს არ დაამტკიცებს, იგი კენჭისყრისთანავე კარგავს იურიდიულ ძალას.

2. საომარი მდგომარეობის დროს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ გამოცემულ და საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მიერ თანახელმოწერილ დეკრეტს, რომელიც ქვეყანაში ან მის რომელიმე ნაწილში ზღუდავს საქართველოს კონსტიტუციის მე-13, მე-14, მე-15, მე-17, მე-18, მე-19, 21-ე და 26-ე მუხლებში ჩამოთვლილ უფლებებს და აჩერებს საქართველოს კონსტიტუციის მე-13 მუხლის მე-2−მე-6 პუნქტების, მე-14 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-15 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-17 მუხლის მე-3, მე-5 და მე-6 პუნქტების, მე-18 მუხლის მე-2 პუნქტისა და მე-19 მუხლის მე-3 პუნქტის მოქმედებას, საქართველოს პრეზიდენტი დაუყოვნებლივ წარუდგენს საქართველოს პარლამენტს დასამტკიცებლად. უფლებების შეზღუდვის შესახებ დეკრეტზე საქართველოს პრემიერ-მინისტრის თანახელმოწერა ამ დეკრეტის გამოცემად ითვლება და ეს დეკრეტი ძალაში შედის აღნიშნული მომენტიდან. ნორმის შეჩერების შესახებ დეკრეტი ძალაში შედის საქართველოს პარლამენტის მიერ დამტკიცებისთანავე. დეკრეტის ძალაში შესვლის შემდეგ მისი ტექსტი მთელი დღის განმავლობაში გადაიცემა და ცხადდება საქვეყნოდ ყველა ხელმისაწვდომი საინფორმაციო საშუალებით.

3. საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ადამიანის ძირითადი უფლებების შეზღუდვის შესახებ გამოცემული დეკრეტის თაობაზე საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო დაუყოვნებლივ ატყობინებს ევროპის საბჭოს გენერალურ მდივანს.

მუხლი 161. საომარი მდგომარეობის დროს თავდაცვის ძალების გამოყენება

საომარი მდგომარეობის დროს თავდაცვის ძალების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს პარლამენტის მიერ დამტკიცებას არ საჭიროებს. საომარი მდგომარეობის დროს დეკრეტით შეიძლება თავდაცვის ძალებში სახელმწიფო და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვისთვის პასუხისმგებელი ორგანოების გაერთიანება.

მუხლი 162. საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოთა უფლებამოსილებები საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში  

1. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების უმაღლეს ორგანოებს უფლება აქვთ, კონკრეტულ გარემოებათა მიხედვით, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში, საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნათა შესაბამისად განახორციელონ შემდეგი ღონისძიებები:

ა) გააძლიერონ საზოგადოებრივი წესრიგისა და იმ ობიექტების დაცვა, რომლებიც უზრუნველყოფენ მოსახლეობის საქმიანობასა და მეურნეობის ფუნქციონირებას;

ბ) დროებით გაასახლონ პირები საცხოვრებლად საშიში რაიონებიდან. ამასთანავე, აუცილებელია, აღნიშნულმა ორგანოებმა მისცენ ამ პირებს მუდმივი ან სხვა დროებითი საცხოვრებელი სადგომები;

გ) საომარი მდგომარეობის მოქმედების ადგილებში შემოიღონ მოქალაქეთა შესვლისა და გასვლის განსაკუთრებული რეჟიმი;

დ) აუცილებლობის შემთხვევაში მოქალაქეებსა და მოქალაქეობის არმქონე პირებს შეუზღუდონ თავისუფალი გადაადგილების უფლება, აუკრძალონ საკუთარი საცხოვრებელი ადგილის ან სხვა ადგილსამყოფლის სათანადო ნებართვის გარეშე დატოვება;

ე) თავდაცვის მიზნებისა და დანაშაულის პრევენციისთვის დროებით ჩამოართვან მოქალაქეებს კუთვნილი ცეცხლსასროლი იარაღი, ცივი იარაღი და ტყვია-წამალი, ხოლო საწარმოებს, დაწესებულებებსა და ორგანიზაციებს − აგრეთვე სასწავლო-სამხედრო ტექნიკა, ფეთქებადი, რადიოაქტიური ნივთიერებები და მასალები, ძლიერმოქმედი ქიმიური და შხამიანი ნივთიერებები;

ვ) აკრძალონ კრებების, მიტინგების, ქუჩის მსვლელობებისა და დემონსტრაციების, აგრეთვე სანახაობრივი, სპორტული და სხვა მასობრივი ღონისძიებების მოწყობა;

ზ) შეიტანონ ცვლილებები სახელმწიფო საწარმოებისა და ორგანიზაციების პროდუქციის წარმოებისა და მიწოდების გეგმებში, გადაწყვიტონ მათი სამეურნეო საქმიანობის სხვა საკითხები, დააწესონ საჯარო დაწესებულებების, აგრეთვე საჯარო და კერძო სამართლის იურიდიული პირების (მათ შორის, საწარმოების) მუშაობის განსაკუთრებული რეჟიმი;

თ) საომარ მდგომარეობასთან დაკავშირებული საჭიროებიდან გამომდინარე, დროებით, საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში, თანამდებობებიდან გადააყენონ სტრატეგიული და მოსახლეობისთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობის მქონე სახელმწიფო საწარმოების, დაწესებულებებისა და ორგანიზაციების ხელმძღვანელები და დანიშნონ მათი შემცვლელი პირები; დროებით აკრძალონ ასეთი საწარმოების, დაწესებულებებისა და ორგანიზაციების მოსამსახურეთა სამუშაოდან საკუთარი სურვილით გათავისუფლება, გარდა საპატიო მიზეზით დათხოვნისა. აღნიშნულმა ორგანოებმა თანამდებობებიდან დროებით გადაყენებული პირები საომარი მდგომარეობის გაუქმებისთანავე უნდა აღადგინონ თავიანთ თანამდებობებზე, თუ არ არსებობს მათი თანამდებობებიდან გათავისუფლების კანონიერი საფუძველი;

ი) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, საჯარო დაწესებულებიდან, აგრეთვე საჯარო და კერძო სამართლის იურიდიული პირებიდან (მათ შორის, საწარმოებიდან) მიღებული რესურსები გამოიყენონ საომარი მოქმედებების შედეგების თავიდან აცილებისა და ლიკვიდაციისთვის; იმავე მიზნით ისარგებლონ სხვა იურიდიული პირების, აგრეთვე ფიზიკური პირების კუთვნილი ქონებითა და მატერიალური საშუალებებით, მხოლოდ სათანადო ანაზღაურებით, რომელიც გაიცემა საომარი მდგომარეობის გაუქმების (დამთავრების) შემდეგ;

კ) აკრძალონ გაფიცვები;

ლ) შრომისუნარიანი მოქალაქეები ჩართონ საწარმოების, დაწესებულებებისა და ორგანიზაციების მუშაობაში შრომის ანაზღაურებით, აგრეთვე საომარი მდგომარეობის შედეგების ლიკვიდაციაში და უზრუნველყონ მათი შრომის უსაფრთხოება;

მ) შეზღუდონ ან აკრძალონ იარაღით, ძლიერმოქმედი ქიმიური და შხამიანი ნივთიერებებით, აგრეთვე სპირტიანი სასმელებითა და სპირტის შემცველი ნივთიერებებით ვაჭრობა;

ნ) შემოიღონ საკარანტინო ღონისძიებები და განახორციელონ სხვა სავალდებულო სანიტარიული და ეპიდსაწინააღმდეგო ღონისძიებები;

ო) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, კონტროლი დაუწესონ მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებს;

პ) შემოიღონ კავშირგაბმულობის საშუალებებით სარგებლობის განსაკუთრებული წესები;

ჟ) შეზღუდონ სატრანსპორტო საშუალებათა მოძრაობა და შეამოწმონ ისინი;

რ) შეამოწმონ დოკუმენტები პირთა მასობრივი თავშეყრის ადგილებში, ხოლო სათანადო საფუძვლის არსებობისას მოაწყონ მოქალაქეთა პირადი შემოწმება, აგრეთვე შეუმოწმონ მათ ნივთები და სატრანსპორტო საშუალებები;

ს) შემოიღონ კომენდანტის საათი.        

2. ეროვნული უსაფრთხოების საბჭო განიხილავს საქართველოზე შეიარაღებული თავდასხმის ან მისი უშუალო საფრთხის შემთხვევაში საომარი მდგომარეობის გამოცხადების საკითხს.

3. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში სახელმწიფო უწყებების კოორდინირებული მუშაობის ორგანიზებას უზრუნველყოფს ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს აპარატი.

4. ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს უფლებამოსილებები და საქმიანობის წესი განისაზღვრება საქართველოს კანონმდებლობით.

5. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების უმაღლეს ორგანოებს უფლება აქვთ, გააუქმონ ქვემდგომი ორგანოების ნებისმიერი გადაწყვეტილება.

6. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში საქართველოს პარლამენტს უფლება აქვს, ცალკეულ ადგილებში შეცვალოს სამოქალაქო და სისხლის სამართლის საქმეთა კანონით დადგენილი ტერიტორიული განსჯადობა.

7. თუ საომარი მდგომარეობის მოქმედების ადგილებში სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოები ვერ უზრუნველყოფენ თავიანთი ფუნქციების ჯეროვან შესრულებას, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, საომარი მდგომარეობის გაუქმებამდე საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტით, რომელიც თანახელმოწერილია საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მიერ, შეიძლება შემოღებულ იქნეს დროებითი მმართველობა, რითაც იგი საქართველოს მთავრობას დააკისრებს ვალდებულებას, დადგენილებით შექმნას მმართველობის განმახორციელებელი დროებითი ორგანო ან დანიშნოს თანამდებობის პირი და განსაზღვროს მისი უფლებამოსილებები.

8. ამ მუხლის მე-7 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მუნიციპალიტეტის ორგანოების უფლებამოსილებები დროებით შეჩერდება, ხოლო მათი ფუნქციების შესრულება დაეკისრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით შექმნილ მმართველობის განმახორციელებელ დროებით ორგანოს ან დანიშნულ თანამდებობის პირს, რომელსაც უფლება აქვს, თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნათა შესაბამისად:

ა) განახორციელოს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ღონისძიებები;

ბ) დროებით შეასრულოს მუნიციპალიტეტის ორგანოების ფუნქციები;

გ) საქართველოს სახელმწიფო ხელისუფლების უმაღლეს ორგანოებს წარუდგინოს წინადადებები სახელმწიფო, სამეურნეო და სოციალური მშენებლობის საკითხებზე;

დ) საქართველოს მთავრობის მიერ დადგენილი წესით დაიქვემდებაროს შესაბამის ადგილზე განლაგებული სახელმწიფო საწარმოები, დაწესებულებები და ორგანიზაციები.

9. საომარი მდგომარეობის შედეგების თავიდან აცილებისა და ლიკვიდაციის ღონისძიებებს კოორდინაციას უწევს საქართველოს მთავრობა.

10. საომარი მდგომარეობის შედეგების ლიკვიდაციისა და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების უზრუნველყოფისთვის თავდაცვის ძალების გამოყენება და მათი ამოქმედება ხდება საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად.

11. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში ან მისი თავიდან აცილებისთვის, მისი შედეგების ლიკვიდაციისთვის სამუშაოთა წარმოებასთან დაკავშირებით დაზარალებულ მოქალაქეებს სახელმწიფო უზრუნველყოფს საცხოვრებელი სადგომებით, უნაზღაურებს მიყენებულ მატერიალურ ზარალს, ეხმარება სამუშაოზე მოწყობაში და უწევს სხვაგვარ დახმარებას. აღნიშნული მოქალაქეებისთვის ბინების მიცემის, მატერიალური ზარალის ანაზღაურებისა და სხვა საჭირო დახმარების გაწევის პირობებსა და წესს საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად განსაზღვრავს საქართველოს მთავრობა.

12. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „გ“, „დ“, „ვ“, „კ“ და „მ“−„ჟ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული მოთხოვნის დარღვევა იწვევს პირის პასუხისმგებლობას საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

მუხლი 163. ეროვნული თავდაცვის საბჭო

1. საომარი მდგომარეობის დროს იქმნება სათათბირო ორგანო − ეროვნული თავდაცვის საბჭო, რომელსაც თავმჯდომარეობს საქართველოს პრეზიდენტი.

2. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს წევრები არიან: საქართველოს პრეზიდენტი, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე, მინისტრი და თავდაცვის ძალების მეთაური. საქართველოს პრეზიდენტის გადაწყვეტილებით ეროვნული თავდაცვის საბჭოს წევრებად შეიძლება მოწვეულ იქნენ საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის ცალკეული წევრები.

3. ეროვნული თავდაცვის საბჭო კონსტიტუციური უფლებამოსილების ფარგლებში განიხილავს ქვეყანაში საომარი მდგომარეობის დროს წარმოქმნილ საკითხებს და ამზადებს რეკომენდაციებსა და წინადადებებს ქვეყნის თავდაცვის ორგანიზებისა და საომარი მდგომარეობის საჭიროებებთან დაკავშირებით.

4. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომას საქართველოს პრემიერ-მინისტრთან შეთანხმებით იწვევს საქართველოს პრეზიდენტი. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომები იმართება საჭიროებისამებრ.

5. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომა, როგორც წესი, დახურულია. საქართველოს პრეზიდენტის გადაწყვეტილებით ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომა შეიძლება ღიად გამოცხადდეს.

6. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს წევრებს ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომის გამართვის ადგილსა და დროს აცნობებს საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაცია.

7. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომების გამართვას უზრუნველყოფს საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაცია.

8. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომის დღის წესრიგს განსაზღვრავს საქართველოს პრეზიდენტი საქართველოს პრემიერ-მინისტრთან შეთანხმებით.

9. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომის ოქმის შედგენას უზრუნველყოფს საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაცია.

10. ეროვნული თავდაცვის საბჭოს სხდომის ოქმი ინახება საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში.

მუხლი 164. საომარი მდგომარეობის შედეგების ლიკვიდაცია

1. საომარი მდგომარეობის შედეგების ლიკვიდაციისთვის მოხმობილი ძალების მოქმედებათა კოორდინაციის, ხელმძღვანელობისა და თანამოქმედების მიზნით საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტით, რომელიც თანახელმოწერილია საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მიერ, შეიძლება საქართველოს მთავრობას დაეკისროს ვალდებულება, დადგენილებით ადგილებზე შექმნას დროებითი ორგანოები ან/და დანიშნოს საქართველოს მთავრობის წარმომადგენელი ან/და კომენდანტი და განსაზღვროს მათი/მისი უფლებამოსილებები.

2. საქართველოს მთავრობის წარმომადგენელი ან კომენდანტი გამოსცემს ბრძანებებს, რომლებიც ამ კოდექსის ფარგლებში აწესრიგებს საომარი მდგომარეობის რეჟიმის ხელშეწყობის საკითხებს.

3. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრული სამთავრობო დაწესებულების გადაწყვეტილებით საომარი მდგომარეობის შედეგების ლიკვიდაციისთვის შეიძლება მოწვეულ იქნენ შესაბამისი განათლებისა და გამოცდილების მქონე სპეციალისტები როგორც საქართველოდან, ისე უცხო ქვეყნებიდან.

მუხლი 165. ფიზიკური და იურიდიული პირების უფლება-მოვალეობები საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში

1. საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში იურიდიული პირების ხელმძღვანელებს უფლება აქვთ, ქვეყნის თავდაცვის ინტერესების დაცვის უზრუნველსაყოფად ამ იურიდიული პირების მოსამსახურეები მათი თანხმობის გარეშე, დროებით გადაიყვანონ ისეთ სამუშაოსა და რეჟიმზე, რომლებიც შესაბამისი შრომითი ხელშეკრულებით გათვალისწინებული არ არის.

2. კომენდანტის საათის დროს მოქალაქეებს შეიძლება აეკრძალოთ ოფიციალურად გაცემული საშვებისა და მათი პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტების გარეშე ქუჩაში ან საზოგადოებრივი თავშეყრის სხვა ადგილას ყოფნა, საცხოვრებელი ადგილიდან გარეთ გამოსვლა.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით დადგენილი წესის დამრღვევ პირს აკავებს პოლიცია ან პატრული კომენდანტის საათის დამთავრებამდე, ხოლო თუ პირს თან დოკუმენტები არ აქვს − მისი ვინაობის დადგენამდე, მაგრამ არაუმეტეს 72 საათისა. შეიძლება დაკავებული პირის პირადი გასინჯვა, აგრეთვე მისი ნივთების გასინჯვა.

4. ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული მოთხოვნის დარღვევა იწვევს პირის პასუხისმგებლობას საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

თავი XVII

თავდაცვის სფეროში მოხალისეობა

მუხლი 166. თავდაცვის სფეროში მოხალისეობა

1. თავდაცვის სფეროში მოხალისეობა (შემდგომ − მოხალისეობა) არის ამ კოდექსითა და შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით დადგენილი ორგანიზაციული მოწესრიგების ფარგლებში ფიზიკური პირის ნებაყოფლობითი, ანაზღაურებისგარეშე მომზადება თავდაცვისა და უსაფრთხოების საკითხებში და საჭიროების შემთხვევაში მისი უნარ-ჩვევების თავდაცვის სფეროში გამოყენება.   

2. მოხალისეობა არ გულისხმობს ანაზღაურებადი სამუშაოს ჩანაცვლებას და არ უნდა იქნეს გამოყენებული, როგორც იაფი მუშახელის წყარო. მოხალისეობრივი საქმიანობა არ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს შრომითი ურთიერთობისთვის თავის ასარიდებლად.

3. სახელმწიფო ხელს უწყობს მოხალისეობის ორგანიზებას. მოხალისეობის ორგანიზებასთან დაკავშირებულ საკითხებს განსაზღვრავს მინისტრი.

4. საომარი მდგომარეობის, საგანგებო მდგომარეობის ან საგანგებო სიტუაციის დროს თავდაცვის სფეროში მოხალისეთა გამოყენება ხდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

მუხლი 167. თავდაცვის სფეროში მოხალისის სტატუსი 

1. თავდაცვის სფეროში მოხალისე (შემდგომ − მოხალისე) შეიძლება იყოს 18 წელს მიღწეული პირი.

2. მოხალისის სტატუსის მინიჭების/შეჩერების/შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილებას ქვეყნის თავდაცვისა და უსაფრთხოების ინტერესების პრიორიტეტულობის პრინციპის გათვალისწინებით, მინისტრის მიერ დადგენილი წესით იღებს სამინისტრო.

3. პირს მოხალისის სტატუსი, გარდა ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული გამონაკლისისა, ენიჭება, თუ იგი აკმაყოფილებს ყველა შემდეგ პირობას:

ა) იგი არის მოხალისეთა ორგანიზაციის წევრი;

ბ) მან გაიარა შესაბამისი მომზადება; 

გ) იგი დარეგისტრირდა მოხალისეთა რეესტრში და გააფორმა მოხალისეობითი ხელშეკრულება.

4. პირს მოხალისის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს:

ა) თუ იგი არის ომისა და თავდაცვის ძალების ვეტერანი და აკმაყოფილებს ამ მუხლის მე-3 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ პირობას;

ბ) სამინისტროს გადაწყვეტილებით, ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნის მიუხედავად. 

5. პირს მოხალისის სტატუსი უჩერდება:   

ა) პირადი განცხადების საფუძველზე;

ბ) მისთვის მოხალისის სტატუსის შეწყვეტასთან დაკავშირებული წარმოების დაწყების შემთხვევაში.

6. მოხალისის სტატუსის შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილება უქმდება, თუ მოხალისის სტატუსის შეწყვეტის თაობაზე გადაწყვეტილება არ იქნება მიღებული.

7. პირს მოხალისის სტატუსი და მოხალისეობითი ხელშეკრულება უწყდება:

ა) მოხალისეთა რეესტრიდან ამორიცხვისთანავე;

ბ) წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შემთხვევაში. 

8. მოხალისეთა ორგანიზაციის ლიკვიდაცია/სტატუსის შეჩერება/სტატუსის შეწყვეტა მოხალისის სტატუსის შეწყვეტას არ იწვევს.

9. ამ მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებული რომელიმე პირობის არსებობის შემთხვევაში მოხალისეთა საქმიანობის კოორდინაციასა და მართვას ახორციელებს ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

მუხლი 168. მოხალისეთა ორგანიზაცია 

1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი უფლებამოსილია განახორციელოს მოხალისეობრივი საქმიანობა, თუ იგი აკმაყოფილებს ყველა შემდეგ პირობას:   

ა) მისი დამფუძნებელი/წევრი არის ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი;

ბ) იგი აკმაყოფილებს სამინისტროს მიერ განსაზღვრულ კრიტერიუმებს;

გ) მას მიენიჭება მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსი.

2. სუბიექტი (მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატი) მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსის მოსაპოვებლად სამინისტროს მიმართავს. სამინისტროს მიერ დადებითი გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში სუბიექტს ენიჭება მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსი.

3. მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭების/შეჩერების/შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილებას ქვეყნის თავდაცვისა და უსაფრთხოების ინტერესების პრიორიტეტულობის პრინციპის გათვალისწინებით იღებს სამინისტრო.

4. მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭების/შეჩერების/შეწყვეტის კრიტერიუმებსა და წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

5. მოხალისეთა ორგანიზაციას მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსი უწყდება:

ა) თუ იგი არ ასრულებს ან არაჯეროვნად ასრულებს მასთან გაფორმებული ხელშეკრულებით განსაზღვრულ უფლება-მოვალეობებს;

ბ) ვეღარ აკმაყოფილებს მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭების კრიტერიუმებს;

გ) ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული სამართლებრივი აქტით განსაზღვრულ სხვა შემთხვევებში.

6. მოხალისეთა ორგანიზაციას მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსი უჩერდება მისთვის ამ სტატუსის შეწყვეტასთან დაკავშირებული წარმოების დაწყების შემთხვევაში.

7. მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსის შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილება უქმდება, თუ მოხალისეთა ორგანიზაციის სტატუსის შეწყვეტის თაობაზე გადაწყვეტილება არ იქნება მიღებული.

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 169. სახელმწიფოს უფლებამოსილებები მოხალისეობასთან დაკავშირებით

1. მოხალისეთა ორგანიზაციის/მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატის სტატუსის მქონე სუბიექტის მიერ მოხალისეობრივი საქმიანობის განხორციელების კოორდინაციისა და კონტროლის მიზნით სამინისტროს სისტემაში საქართველოს მთავრობის დადგენილებით იქმნება საჯარო სამართლის იურიდიული პირი. 

2. სამინისტრო უფლებამოსილია:

ა) კონკრეტული მიზნის მისაღწევად ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრულ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირზე/მოხალისეთა ორგანიზაციაზე გასცეს გრანტი;

ბ) ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრულ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს/მოხალისეთა ორგანიზაციას/მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატის სტატუსის მქონე სუბიექტს/მოხალისეს მიანიჭოს უფლება, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ისარგებლოს სამინისტროს ბალანსზე არსებული ქონებით;  

გ) მისთვის წლიური საბიუჯეტო კანონით გამოყოფილი ასიგნებების ფარგლებში:

გ.ა) უზრუნველყოს მოხალისისთვის სამედიცინო მომსახურების გაწევა და მისი რეაბილიტაცია, თუ მოხალისის ჯანმრთელობის მდგომარეობა სამინისტროს ან ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირის მიერ ორგანიზებული ღონისძიების განხორციელებისას გაუარესდა;

გ.ბ) მოხალისეთა სისტემის განვითარებისთვის უზრუნველყოს სპორტული და სასწავლო სივრცეების ფუნქციონირება, სამინისტროს საგანმანათლებლო ერთეულში საგანმანათლებლო კურსების დაგეგმვა;

გ.გ) საჭიროების შემთხვევაში შესაბამის ღონისძიებაში ჩართული პირები უზრუნველყოს კვებით, სამედიცინო მომსახურებით, განთავსებით, სათანადო ქონებით/აღჭურვილობით/ტექნიკით და ტრანსპორტირებით.

3. ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი სამინისტროსთან შეთანხმებით:

ა) უფლებამოსილია:

ა.ა) ხელი შეუწყოს კერძო სამართლის იურიდიულ პირს სამხედრო სამსახურის პოპულარიზაციაში;

ა.ბ) უზრუნველყოს სამხედრო-პატრიოტული და სალაშქრო ღონისძიებების დაგეგმვა/განხორციელება, სამხედრო-ისტორიული თემატიკის მომზადება;

ბ) აფორმებს ხელშეკრულებას მოხალისეთა ორგანიზაციასთან/მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატის სტატუსის მქონე სუბიექტთან;

გ) აფორმებს მოხალისეობით ხელშეკრულებას მოხალისესთან;

დ) გასცემს მოხალისის სტატუსის დამადასტურებელ მოწმობას;

ე) გეგმავს ან/და ახორციელებს  სამინისტროს მიერ დაგეგმილ, მოხალისეობასთან დაკავშირებულ ღონისძიებებს;

ვ) უფლებამოსილია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მიიღოს გრანტი, ჰქონდეს საკუთარი შემოსავალი ან/და სხვა დაფინანსება;

ზ) უზრუნველყოფს მოხალისეთა ორგანიზაციისა და მოხალისის მიერ ამ კოდექსისა და მათთან გაფორმებული ხელშეკრულების შესრულებას, აგრეთვე მათ მიერ მიღებული ქონებით სარგებლობას და ფულადი სახსრების ხარჯვას.

4. ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი მოხალისეთა ორგანიზაციის მართვაში მონაწილეობს მასთან გაფორმებული ხელშეკრულებით დადგენილი წესით.

მუხლი 170. მოხალისეთა ორგანიზაცია და მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატის სტატუსის მქონე სუბიექტი

1. მოხალისეთა ორგანიზაციის/მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატის სტატუსის მქონე სუბიექტის საქმიანობას კოორდინაციას უწევს სამინისტროს სისტემაში შექმნილი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი. 

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული კოორდინაციის გაწევის უზრუნველსაყოფად სამინისტროს სისტემაში შექმნილ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირსა და მოხალისეთა ორგანიზაციას/მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატის სტატუსის მქონე სუბიექტს შორის ფორმდება ხელშეკრულება.

3. მოხალისეთა ორგანიზაცია უფლებამოსილია ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრულ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირთან შეთანხმებით:  

ა) მოხალისეობის მიზნების მისაღწევად ითანამშრომლოს მუნიციპალიტეტთან, კერძო სამართლის იურიდიულ პირთან, არასამთავრობო ორგანიზაციასთან, სხვა სახელმწიფო უწყებასთან;

ბ) საჭიროების შემთხვევაში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ისარგებლოს სამინისტროს/სამინისტროს სისტემაში შექმნილი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის სარგებლობაში არსებული ქონებით;

გ) უზრუნველყოს მომზადების შესაბამისი პროგრამის, კურსის,  ღონისძიების დაგეგმვა.

4. მოხალისეთა ორგანიზაცია ვალდებულია:

ა) იზრუნოს ორგანიზაციის წევრის/მოხალისის კვალიფიკაციის ამაღლებაზე;

ბ) ორგანიზაციის წევრს/მოხალისეს განუმარტოს მისი უფლებები და მოვალეობები;

გ) მესამე პირს აუნაზღაუროს ზიანი, რომელიც მას ორგანიზაციის მიერ დაგეგმილი ღონისძიების განხორციელების დროს მართლსაწინააღმდეგო ქმედებით მიადგა;

დ) ორგანიზაციის წევრს/მოხალისეს აუნაზღაუროს ზიანი, რომელიც მას მოხალისეთა ორგანიზაციის მიერ დაგეგმილი ღონისძიების ან მოხალისეობრივი საქმიანობის განხორციელების დროს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო მიადგა, აგრეთვე შესაბამისი სამედიცინო მომსახურების ხარჯი;

ე) მოხალისეობის მიზნების მისაღწევად მიღებული გრანტი ან/და სხვა დაფინანსება გადასცეს ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრულ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს;

ვ) ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირის მიერ დადგენილი პერიოდულობით წარუდგინოს მას ინფორმაცია განხორციელებული/დაგეგმილი საქმიანობის შესახებ;

ზ) შეასრულოს ამ კოდექსის მოთხოვნები, ხელშეკრულების პირობები, აგრეთვე სამინისტროს და ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირის კანონისმიერი მოთხოვნები.

მუხლი 171. მოხალისეთა ორგანიზაციის წევრი

1. მოხალისეთა ორგანიზაციის წევრი შეიძლება გახდეს 18 წელს მიღწეული პირი.

2. 18 წლამდე პირი მოხალისეთა ორგანიზაციის წევრი შეიძლება გახდეს თავისი კანონიერი წარმომადგენლის ან მზრუნველობის/მეურვეობის ორგანოს თანხმობით, თუ მოხალისეთა ორგანიზაციის წევრობა არ ეწინააღმდეგება ამ პირის ინტერესებს, ზიანს არ აყენებს მის ზნეობრივ, ფიზიკურ და გონებრივ განვითარებას და არ უზღუდავს მას სავალდებულო დაწყებითი განათლებისა და საბაზო განათლების მიღების უფლებასა და შესაძლებლობას.

მუხლი 172. მოხალისეთა რეესტრი

1. პირის მოხალისეთა რეესტრში დარეგისტრირებასა და მოხალისეთა რეესტრიდან ამორიცხვას უზრუნველყოფს ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

2. მოხალისეთა რეესტრი იწარმოება მოხალისეთა ელექტრონული სისტემის მეშვეობით.

3. მოხალისეთა აღრიცხვის მიზნით მოხალისეთა ელექტრონულ სისტემაში შეიტანება პირთან დაკავშირებული შემდეგი ინფორმაცია (მონაცემები):

ა) პირის საიდენტიფიკაციო მონაცემები − სახელი, გვარი, პირადი ნომერი, სქესი, დაბადების თარიღი, დაბადების ადგილი, იურიდიული მისამართი, ფაქტობრივი მისამართი, საკონტაქტო ინფორმაცია, ფოტოსურათი, აგრეთვე ინფორმაცია მისი მოქალაქეობის შესახებ;

ბ) ინფორმაცია პირის ფიზიკური მახასიათებლების (სისხლის ჯგუფი, სიმაღლე, წონა, ფეხის ზომა, თავის ზომა) შესახებ;

გ) ინფორმაცია პირის განათლების, კვალიფიკაციის, უნარების, განსაკუთრებული ნიჭისა და სამუშაო გამოცდილების, სპეციფიკური საქმიანობისა და დასაქმების შესახებ;

დ) ინფორმაცია პირის მიერ სამხედრო სამსახურის, სარეზერვო სამხედრო სამსახურის, არასამხედრო, ალტერნატიული შრომითი სამსახურის გავლის შესახებ, აგრეთვე პირის საბრძოლო მოქმედებებსა და სამშვიდობო ოპერაციებში მონაწილეობისა და მისთვის ვეტერანის სტატუსის მინიჭების თაობაზე;

ე) ინფორმაცია პირის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ.

4. პირის მოხალისეთა რეესტრში დარეგისტრირებისა და მოხალისეთა რეესტრიდან ამორიცხვის წესი განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტით.

5. მოხალისეთა ორგანიზაცია ხელს უწყობს მოხალისეთა რეესტრის ფორმირებას. მოხალისეთა ორგანიზაცია შეიძლება გაეცნოს მოხალისეთა რეესტრს ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული მინისტრის ნორმატიული აქტის შესაბამისად.

6. ამ თავით გათვალისწინებული პერსონალური მონაცემები მუშავდება „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა დაცვით, მხოლოდ მოხალისეთა აღრიცხვის, გამოძახების, მომზადების უზრუნველსაყოფად და სტატისტიკის საწარმოებლად, კანონიერი მიზნის მიღწევისთვის აუცილებელი მოცულობით.

7.  მოხალისეთა რეესტრში არსებული ინფორმაცია არის სამინისტროს და ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირის შიდაუწყებრივი ინფორმაცია და საჯარო ინფორმაციას არ მიეკუთვნება.

მუხლი 173. მოხალისის უფლება-მოვალეობები და სოციალური დაცვა

1. ეს კოდექსი მოხალისეს არ უზღუდავს მისთვის საქართველოს კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებებითა და თავისუფლებებით სარგებლობის უფლებას.

2. მოხალისეს უფლება აქვს:

ა) ისარგებლოს ამ კოდექსითა და სხვა სამართლებრივი აქტებით მისთვის განსაზღვრული სოციალური გარანტიებით;

ბ) ისარგებლოს შესაბამისი ქონებით.

3. მოხალისე ვალდებულია:

ა) თავისი საქმიანობა, აგრეთვე მოხალისეობასთან დაკავშირებული ნებისმიერი ქმედება/ღონისძიება განახორციელოს ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი  ნაწილით განსაზღვრულ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირთან შეთანხმებით, სამართლებრივი და ეთიკური პრინციპებისა და მასთან გაფორმებული ხელშეკრულების პირობების გათვალისწინებით;  

ბ) ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრულ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს/მოხალისეთა ორგანიზაციას დროულად მიაწოდოს ინფორმაცია იმ საფრთხის ან რისკის შესახებ, რომელიც შეიძლება მასთან გაფორმებული ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საქმიანობის განხორციელებამ გამოიწვიოს;   

გ) იზრუნოს იმ ქონებაზე, რომელსაც იგი თავისი საქმიანობის განხორციელებისას იყენებს;

დ) დროულად განაცხადოს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების ან სხვა ისეთი ვითარების შესახებ, რომელიც მას მასთან გაფორმებული ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საქმიანობის განხორციელებაში ხელს უშლის.  

4. სამინისტროს/ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირის მიერ დაგეგმილი ღონისძიებების განხორციელებისას მოხალისის დაჭრის/დასახიჩრების ან დაღუპვის შემთხვევაში მოხალისეზე/მისი ოჯახის წევრზე ვრცელდება ამ კოდექსითა და სხვა სამართლებრივი აქტებით სამხედრო მოსამსახურისთვის ასეთი შემთხვევისთვის დაწესებული სოციალური გარანტიები.

5. მოხალისის ქმედებით გამოწვეულ ზიანს სახელმწიფო ანაზღაურებს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მოხალისემ ეს ქმედება განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით ჩაიდინა. მოხალისე ვალდებულია აანაზღაუროს განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით მიყენებული ზიანი.

6. მოთხოვნის შემთხვევაში ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი მოხალისის შესახებ გასცემს ცნობას, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას მოხალისის მიერ განხორციელებული საქმიანობისა და მისი განხორციელების ხანგრძლივობის თაობაზე. სასწავლებელი/დამსაქმებელი ვალდებულია წარდგენილი ცნობის საფუძველზე მოხალისეს გაცდენილი დრო − წელიწადში არაუმეტეს 10  დღისა − საპატიოდ ჩაუთვალოს, აგრეთვე შეუნარჩუნოს შრომის ანაზღაურება/სტიპენდია. 

7. მოხალისეობის განხორციელებისას პირს უნარჩუნდება უმუშევრის სტატუსი. მას უფლება აქვს, ისარგებლოს საქართველოს კანონმდებლობით უმუშევართათვის გათვალისწინებული შეღავათითა და დახმარებით.

მუხლი 174. მოხალისეობის განხორციელებისთვის აუცილებელი ხარჯების ანაზღაურება

1. სამინისტრო/ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი უფლებამოსილია მოხალისეს აუნაზღაუროს მის მიერ გაწეული, მოხალისეობის განხორციელებისთვის აუცილებელი ხარჯები, მათ შორის:

ა) საკონსულო მომსახურების (შესაბამისი ვიზის გაფორმების, ვიზის მოქმედების ვადის გაგრძელების) ხარჯები;

ბ) მგზავრობის ხარჯები;

გ) საცხოვრებლის დაქირავების (ადგილის დაჯავშნისა და ცხოვრების) ხარჯები;

დ) კვების, კომუნიკაციისა და სადღეღამისო ხარჯები.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ხარჯების მოხალისეთა ორგანიზაციის წევრისთვის/მოხალისისთვის ანაზღაურების ვალდებულება ეკისრება მოხალისეთა ორგანიზაციას, თუ შესაბამისი ღონისძიება მან დაგეგმა.

3. ამ მუხლით გათვალისწინებული ხარჯების ანაზღაურება არ ცვლის მოხალისეობის უანგარო ხასიათს.

მუხლი 175. მოხალისეთა ორგანიზაციის წევრის/მოხალისის უსაფრთხოების უზრუნველყოფა

სამინისტრო/ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი/მოხალისეთა ორგანიზაცია/მოხალისეთა ორგანიზაციად გახდომის კანდიდატის სტატუსის მქონე სუბიექტი ვალდებულია:

ა) ორგანიზაციის წევრი/მოხალისე მოხალისეობის განხორციელებისას უზრუნველყოს უსაფრთხო გარემოთი, მიიღოს ყველა სხვა გონივრული ზომა ორგანიზაციის წევრის/მოხალისის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად და მისი სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის დასაცავად;

ბ) ორგანიზაციის წევრს/მოხალისეს დროულად, გონივრულ ვადაში, გასაგები ფორმით მიაწოდოს სრული და ობიექტური ინფორმაცია  მის სიცოცხლესა და ჯანმრთელობაზე მოქმედი ყველა ფაქტორის შესახებ; აუცილებლობის შემთხვევაში ორგანიზაციის წევრი/მოხალისე უზრუნველყოს პერსონალური დამცავი აღჭურვილობით.

მუხლი 176. მოხალისეობითი ხელშეკრულება

1. მოხალისესთან მოხალისეობითი ხელშეკრულება ფორმდება მოხალისეთა რეესტრში მისი დარეგისტრირების შემდეგ.

2. მოხალისეობითი ხელშეკრულებით განისაზღვრება მოხალისეობის განხორციელებასთან დაკავშირებული საკითხები და პირობები, აგრეთვე მხარეთა უფლება-მოვალეობები.

3. მოხალისეობითი ხელშეკრულება იდება წერილობით, განსაზღვრული ვადით, მხარეთათვის გასაგებ ენაზე. ხელშეკრულება შეიძლება რამდენიმე ენაზე დაიდოს. თუ ხელშეკრულება რამდენიმე ენაზე იდება, იგი უნდა შეიცავდეს დათქმას იმის თაობაზე, თუ რომელ ენაზე დადებულ ხელშეკრულებას ენიჭება უპირატესობა ხელშეკრულების დებულებათა შორის განსხვავების არსებობის შემთხვევაში.

4. მოხალისეობით ხელშეკრულებას სამინისტროსთან შეთანხმებით ამტკიცებს და მას მოხალისესთან აფორმებს ამ კოდექსის 169-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

მუხლი 177. მოხალისეობრივი საქმიანობის სამოქალაქო უსაფრთხოების სფეროში განხორციელება  

1. მოხალისემ შეიძლება მოხალისეობრივი საქმიანობა სამოქალაქო უსაფრთხოების სფეროში განახორციელოს.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საქმიანობა ხორციელდება სამინისტროს და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ურთიერთშეთანხმებით.  

3. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საქმიანობის განსახორციელებლად სამინისტრო და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო შესაბამის ღონისძიებებს ერთობლივად ატარებენ.   

თავი XVIII

გარდამავალი და დასკვნითი დებულებები

მუხლი 178. სამხედრო სამსახური გარდამავალ პერიოდში

1. 2025 წლის 1 იანვრამდე წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის ვადაა 12 თვე.

2. პირი საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემაში, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში შემავალ სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულებაში − სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში, საქართველოს დაზვერვის სამსახურში, სახელმწიფო დაცვის სპეციალურ სამსახურში წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გასავლელად (მათ შორის, საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სახით) მიიღება 2025 წლის 1 იანვრამდე.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრულ უწყებაში 2025 წლის 1 იანვრამდე დანიშნულ/ჩარიცხულ წვევამდელს 4 წლის განმავლობაში უწყვეტი სამსახური ჩაეთვლება წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლად.   

4. ამ მუხლის პირველი ნაწილით ან/და მე-3 ნაწილით განსაზღვრული სამსახურის ვადის გასვლის შემდეგ პირს, რომელსაც მინიჭებული არ აქვს სამხედრო წოდება, შესაბამისი უწყების ხელმძღვანელის ბრძანებით მიენიჭება რიგითის სამხედრო წოდება და ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში.

5. 2025 წლის 1 იანვრამდე წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში 12 თვის ვადით გაწვეულმა პირმა აღნიშნული სამსახური უნდა დაასრულოს აღნიშნული ვადის გასვლის შემდეგ. ამასთანავე, პირი წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურს გადის იმ უწყებაში, სადაც იგი იქნა გაწვეული, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც პირი წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გასავლელად სხვა უწყებაში იქნა გადაყვანილი. 

6. 2025 წლის 1 იანვრამდე წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისთვის შესაბამისი უწყების მოთხოვნები განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

7. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრულ უწყებაში წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის წესი მტკიცდება შესაბამისი უწყების ხელმძღვანელის ნორმატიული აქტით. აღნიშნული საკითხი სახელმწიფო დაცვის სპეციალურ სამსახურში წესრიგდება აგრეთვე „სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონით.

8. ამ კოდექსის 83-ე მუხლის მოქმედება არ ვრცელდება ამ კოდექსის ამოქმედებამდე ფაქტობრივ სამხედრო წოდებაზე დაბალი საშტატო კატეგორიის თანამდებობაზე დანიშნულ, აღნიშნული ფაქტობრივი წოდების შესაბამისი განათლების, უნარების ან/და გამოცდილების არმქონე სამხედრო მოსამსახურეზე.

9. ამ კოდექსის ამოქმედების შემდეგ ზოგიერთი სამხედრო მოსამსახურისთვის მორიგი სამხედრო წოდების მინიჭება, მაგრამ არაუმეტეს ერთი საფეხურისა, განხორციელდეს ამ მუხლის მე-10 ნაწილით განსაზღვრული ვადის დაცვით, ხოლო შემდგომი მორიგი სამხედრო წოდების მინიჭება − ამ კოდექსის 44-ე მუხლის შესაბამისად.

10. ამ მუხლის მე-9 ნაწილიდან გამომდინარე, მორიგი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად დადგენილია სამხედრო სამსახურის შემდეგი ვადა:

ა) უმცროსი სერჟანტიდან სერჟანტამდე − 2 წელი;

ბ) სერჟანტიდან უფროს სერჟანტამდე − 3 წელი;

გ) კაპიტნიდან მაიორამდე − 3 წელი;

დ) მაიორიდან ვიცე-პოლკოვნიკამდე − 4 წელი;

ე) ვიცე-პოლკოვნიკიდან პოლკოვნიკამდე − 5 წელი.

11. პირს, რომელსაც მინიჭებული აქვს სამხედრო წოდება და სამხედრო სამსახურს გადის საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში შემავალ სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულებაში − სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში, საქართველოს დაზვერვის სამსახურში, სახელმწიფო დაცვის სპეციალურ სამსახურში ან სხვა შესაბამის უწყებაში, შეუძლია ამ კოდექსით გათვალისწინებული მორიგი სამხედრო წოდების მისანიჭებლად დადგენილი ვადისა და შესაბამისი უწყების ხელმძღვანელის მიერ განსაზღვრული სპეციალური კანონმდებლობის მოთხოვნების დაცვით იმსახუროს სამხედრო სამსახურში არაუგვიანეს 2025 წლის 1 იანვრისა.

12. 2025 წლის 1 იანვრის შემდეგ ამ მუხლის მე-11 ნაწილით განსაზღვრულ უწყებაში არსებული სამხედრო წოდებები აღნიშნული უწყების ხელმძღვანელის ბრძანებით გაუთანაბრდეს შესაბამის სახელმწიფო სპეციალურ წოდებებს.

13. სამხედრო სამსახურიდან დათხოვნილ პირს, რომელიც ამ კოდექსის ამოქმედების შემდეგ მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში ჩაირიცხება, მაღალი მზადყოფნის სამობილიზაციო რეზერვში ყოფნის ვადაში ჩაეთვლება სამხედრო სამსახურიდან დათხოვნიდან აღნიშნულ რეზერვში ჩარიცხვამდე პერიოდი. 

14. 2025 წლის 1 იანვრამდე წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის სამხედრო მოსამსახურეს საწყისი საბრძოლო მომზადების დასრულების შემდეგ, წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის პერიოდში, სურვილის შემთხვევაში ეძლევა ანაზღაურებადი შვებულება არაუმეტეს 15 კალენდარული დღისა და ოჯახური პირობების გამო შვებულება 10 კალენდარული დღის ოდენობით.

15. 2025 წლის 1 იანვრამდე, სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, შესაბამისი უწყების ხელმძღვანელმა შეიძლება მიიღოს გადაწყვეტილება სამხედრო მოსამსახურის შესაბამისი ფუნქციის/გვარეობის თანამდებობაზე გადაყვანის შესახებ. ამ გადაწყვეტილების შესრულება აღნიშნული სამხედრო მოსამსახურისთვის სავალდებულოა. სამხედრო მოსამსახურის თანამდებობრივი გადაადგილების წესს/სხვა შემთხვევებს განსაზღვრავს აღნიშნული უწყების ხელმძღვანელი.

16. სამხედრო მოსამსახურე, რომელიც წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურს გადის საკონტრაქტო სამხედრო სამსახურის სახით, თავისი ინიციატივით, თვითნებურად ან ბრალეულობით 2025 წლის 1 იანვრამდე კონტრაქტის შეწყვეტის შემთხვევაში ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში, თუ კონტრაქტის შეწყვეტის მომენტისთვის მან იმსახურა 12 თვე. 

17. ამ კოდექსის 35-ე მუხლის მე-5−მე-9 ნაწილების მოქმედება ვრცელდება აგრეთვე ამ კოდექსის 35-ე მუხლის ამოქმედებამდე სამინისტროსთან სამხედრო სამსახურის გავლის მიზნით გაფორმებული კონტრაქტის დარღვევის გამო აღნიშნული კონტრაქტით, აგრეთვე „სამხედრო სამსახურის დებულების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 18 მარტის №238 დადგენილებით დამტკიცებული „სამხედრო სამსახურის გავლის შესახებ“ დებულების XVIII თავით განსაზღვრულ ფინანსურ პასუხისმგებლობასთან დაკავშირებულ ურთიერთობებზე.

[ 18. ამ კოდექსის 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ.ბ“ ქვეპუნქტის მოქმედება იმ პირზე, რომელიც აღნიშნული ქვეპუნქტის შესაბამისად წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების უფლებით ვერ სარგებლობს სრულად დისტანციური სწავლების ფორმით უმაღლეს საგანმანათლებლო პროგრამაზე სწავლის გამო, არ ვრცელდება, თუ მან სტუდენტის სტატუსი 2024 წლის 1 იანვრამდე მოიპოვა.

19. პირი, რომელმაც 2025 წლის 1 იანვრამდე დაასრულა საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით აღიარებული საქართველოს უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამა ან უცხო ქვეყნის კანონმდებლობით დადგენილი წესით აღიარებული უცხო ქვეყნის უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამა, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შემთხვევაში უფლებამოსილია თავისი შეხედულებისამებრ აირჩიოს და გაიაროს ამ კოდექსის 41-ე მუხლით განსაზღვრული სამხედრო მომზადების პროგრამები ან ამავე კოდექსის 72-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის სახეებიდან (ვადებიდან) ერთ-ერთი. ამასთანავე, აღნიშნული პირის მიერ ამ კოდექსის 41-ე მუხლით განსაზღვრული სამხედრო მომზადების პროგრამების გავლის შემთხვევაში მასზე გავრცელდეს სამხედრო მოსამსახურისთვის საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობის მარეგულირებელი ნორმები.  (ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან)]

საქართველოს 2023 წლის 30 ნოემბრის კანონი №3815 – ვებგვერდი, 19.12.2023წ.

მუხლი 179. სპეციალური წოდებები სამინისტროს სისტემაში

1. ამ კოდექსის ამოქმედების შემდეგ პირს პირველადი სახელმწიფო სპეციალური წოდება მიენიჭება ან/და იგი სახელმწიფო სპეციალური წოდებით დაინიშნება მხოლოდ სამინისტროს გენერალურ ინსპექციაში, სამხედრო პოლიციაში ან სამხედრო დაზვერვის დეპარტამენტში.

2. სამინისტროს სისტემის მოსამსახურეს, რომელსაც მინიჭებული აქვს სახელმწიფო სპეციალური წოდება (გარდა ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული სამინისტროს სტრუქტურული ქვედანაყოფის მოსამსახურისა), ამ კოდექსის ამოქმედების შემდეგ შეუნარჩუნდება აღნიშნული სახელმწიფო სპეციალური წოდება და მორიგი სახელმწიფო სპეციალური წოდება აღარ მიენიჭება.

მუხლი 180. მოქალაქეთა სამხედრო აღრიცხვა, წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისა და სარეზერვო სამხედრო სამსახურის ორგანიზება გარდამავალ პერიოდში

1. 2024 წლის 1 იანვრამდე:

ა) ამ კოდექსითა და შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით განსაზღვრული უფლებამოსილებები, რომლებიც უკავშირდება სამხედრო აღრიცხვასა და მასთან დაკავშირებულ ღონისძიებებს, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურს (გაწვევის ორგანიზებას, გამოძახებას, გაწვევას, გაწვევისგან გათავისუფლებას ან გაწვევის გადავადებას), სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურს (ჩარიცხვას, გამოძახებას, გაწვევას, გაწვევისგან გათავისუფლებას ან გაწვევის გადავადებას), განახორციელოს მუნიციპალიტეტის მერმა/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგებელმა, მუნიციპალიტეტის მერიაში შექმნილმა სტრუქტურულმა ერთეულმა/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგეობის სტრუქტურულმა ერთეულმა,  აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკიდან იძულებით გადაადგილებულ პირებთან − დევნილებთან (გარდა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აჟარის მუნიციპალიტეტიდან იძულებით გადაადგილებული პირებისა − დევნილებისა) დაკავშირებით − აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობამ, ხოლო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აჟარის მუნიციპალიტეტიდან იძულებით გადაადგილებულ პირებთან − დევნილებთან დაკავშირებით − აჟარის მუნიციპალიტეტმა;

ბ) შესაბამისმა უწყებამ/ორგანომ/სასწავლებელმა/დამსაქმებელმა ამ კოდექსითა და შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით მისთვის განსაზღვრული უფლებამოსილებები, რომლებიც უკავშირდება სამხედრო აღრიცხვასა და მასთან დაკავშირებულ ღონისძიებებს, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურს (გაწვევის ორგანიზებას, გაწვევას, გაწვევისგან გათავისუფლებას ან გაწვევის გადავადებას), სამობილიზაციო სარეზერვო სამხედრო სამსახურს (ჩარიცხვას, გამოძახებას, გაწვევას, გაწვევისგან გათავისუფლებას ან გაწვევის გადავადებას), განახორციელოს მუნიციპალიტეტის მერთან/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგებელთან/მუნიციპალიტეტის მერიაში შექმნილ სტრუქტურულ ერთეულთან/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგეობის სტრუქტურულ ერთეულთან ან/და სამინისტროსთან მიმართებით, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკიდან იძულებით გადაადგილებულ პირებთან − დევნილებთან (გარდა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აჟარის მუნიციპალიტეტიდან იძულებით გადაადგილებული პირებისა − დევნილებისა) დაკავშირებით − აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობასთან მიმართებით, ხოლო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აჟარის მუნიციპალიტეტიდან იძულებით გადაადგილებულ პირებთან − დევნილებთან დაკავშირებით − აჟარის მუნიციპალიტეტთან მიმართებით.

2. 2024 წლის 1 იანვრამდე პირი ვალდებულია სამხედრო აღრიცხვასთან, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურსა და სარეზერვო სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებული ვალდებულებების შესასრულებლად გამოცხადდეს მუნიციპალიტეტის მერიაში შექმნილ სტრუქტურულ ერთეულში/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგეობის სტრუქტურულ ერთეულში.

3. ამ კოდექსით მუნიციპალიტეტისთვის განსაზღვრული უფლებამოსილება არის მუნიციპალიტეტისთვის სახელმწიფოს მიერ დელეგირებული უფლებამოსილება.

4. მუნიციპალიტეტისთვის სახელმწიფოს მიერ დელეგირებული უფლებამოსილების განხორციელებაზე სახელმწიფო დარგობრივ ზედამხედველობას საქართველოს ორგანული კანონის „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ შესაბამისად ახორციელებს:

ა) ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 30 კალენდარული დღის ვადაში − საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო;

ბ) ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 30 კალენდარული დღის შემდეგ 2024 წლის 1 იანვრამდე − სამინისტრო.

5. ამ კოდექსის 55-ე მუხლის მე-7 ნაწილით, მე-60 მუხლის მე-3 ნაწილით, 63-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით, 68-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 69-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 70-ე მუხლის მე-5 ნაწილითა და 105-ე მუხლის  მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული უფლებამოსილებები ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 30 კალენდარული დღის ვადაში განახორციელოს საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრომ.

6. მუნიციპალიტეტისთვის სახელმწიფოს მიერ დელეგირებული უფლებამოსილების განსახორციელებლად მუნიციპალიტეტის მერიაში (აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აჟარის მუნიციპალიტეტში, თიღვის, ქურთის, ერედვის, ახალგორის მუნიციპალიტეტში − გამგეობაში), ხოლო ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტში − ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგეობაში იქმნება შესაბამისი სტრუქტურული ერთეული.

7. 2024 წლის 1 იანვრამდე წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევისთვის იქმნება მუნიციპალიტეტის გამწვევი კომისია, ხოლო ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონში − ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამწვევი კომისია. მუნიციპალიტეტის გამწვევი კომისიის შემადგენლობას ამტკიცებს შესაბამისი მუნიციპალიტეტის მერი, ხოლო ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამწვევი კომისიის შემადგენლობას − ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგებელი. აღნიშნული გამწვევი კომისიის შემადგენლობაში წევრების სტატუსით შედიან სამინისტროს, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს და საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენლები, ხოლო საჭიროების შემთხვევაში გამწვევი კომისიის შემადგენლობაში წევრის სტატუსით შედის აგრეთვე მუნიციპალიტეტის მერიის/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგეობის მოსამსახურე.

8. 2024 წლის 1 იანვრამდე გამწვევი კომისიის მიერ წვევამდელის წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ მის წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელ ცენტრამდე მიყვანას და უკან მგზავრობას, აგრეთვე აღნიშნულ პერიოდში წვევამდელის კვებას (საჭიროების შემთხვევაში) უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტი/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონი. აღნიშნულ ვალდებულებას ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტი ნებაყოფლობით ასრულებს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეული პირის გამოცხადების ადგილი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციულ საზღვრებს სცილდება.

9. 2024 წლის 1 იანვრამდე მუნიციპალიტეტის მერიაში შექმნილი სტრუქტურული ერთეული/ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის რაიონის გამგეობის სტრუქტურული ერთეული სამხედრო აღრიცხვისა და წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის შესახებ სტატისტიკურ მონაცემებს, აგრეთვე გაწვევის მიმდინარეობისა და შედეგების თაობაზე ინფორმაციას მოთხოვნის შემთხვევაში აწვდის სამინისტროს, რომელიც ამ მონაცემებსა და ინფორმაციას შეჯერებული სახით წარუდგენს საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციას.

10. (ამოღებულია - 02.11.2023, №3656).

11. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა − დევნილთა სამხედრო აღრიცხვისა და წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის სფეროში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის უფლებამოსილებები შეესაბამება ამ კოდექსით მუნიციპალიტეტისთვის სახელმწიფოს მიერ დელეგირებულ უფლებამოსილებებს.

12. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა უფლებამოსილია საჭიროების შემთხვევაში შექმნას რამდენიმე გამწვევი კომისია და განსაზღვროს მათი შემადგენლობები.

13. ამ მუხლით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელების უზრუნველსაყოფად გამოიყენება ამ კოდექსის შესაბამისი დებულებები, რომლებიც უკავშირდება სამხედრო აღრიცხვას, წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურსა და სარეზერვო სამხედრო სამსახურს.

14. ამ კოდექსის ამოქმედებამდე სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული პირის შესაბამის კატეგორიაში აღრიცხვისთვის ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 6 თვის ვადაში შესაბამისი უფლებამოსილი სუბიექტი უზრუნველყოფს სათანადო ღონისძიებების განხორციელებას.

15. პირს, რომელმაც ამ კოდექსის ამოქმედებამდე გამოთქვა სამხედრო სავალდებულო სამსახურის გადავადების მოსაკრებლის გადახდის სურვილი და გადაიხადა მოსაკრებელი, სამხედრო სავალდებულო სამსახურის გადავადების უფლებით შეუძლია ისარგებლოს მოსაკრებლის გადახდიდან 18 თვის ვადით, 25 წლის მიღწევამდე.

16. საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სახელმწიფო კონტროლისადმი დაქვემდებარებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტო 2024 წლის 1 იანვრამდე უზრუნველყოფს მოქალაქის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირად აღიარების, აგრეთვე მოქალაქის შესაძლებლობის შეზღუდვის სტატუსის მოქმედების ვადის ამოწურვისა და აღნიშნული სტატუსის გადამოწმების შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას:

ა) ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 30 კალენდარული დღის ვადაში − საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროსთვის;

ბ) ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 30 კალენდარული დღის შემდეგ − სამინისტროსთვის.

17. საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო 2024 წლის 1 იანვრამდე უზრუნველყოფს ამ კოდექსის 71-ე მუხლის მე-4 ნაწილითა და 98-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაციის (მონაცემების) ელექტრონული ბაზის შექმნას.

18. წვევამდელთა შემკრებ-გამანაწილებელ ცენტრში ცენტრალური გამწვევი კომისიის შემადგენლობიდან შექმნილი სამუშაო ჯგუფი 2025 წლის 1 იანვრამდე განსაზღვრავს იმ უწყებას, რომელშიც წვევამდელმა წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური უნდა გაიაროს.

19. 2025 წლის 1 იანვრამდე წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის ოდენობა წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის 1 კალენდარული წლით გადავადებისთვის 2 000 ლარია. პირს წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვევის გადავადების მოსაკრებლის გადახდის უფლებით შეუძლია ისარგებლოს 25 წლის მიღწევამდე.

საქართველოს 2023 წლის 2 ნოემბრის კანონი №3656 – ვებგვერდი, 13.11.2023წ.

მუხლი 181. სამხედრო წოდების მინიჭება იმ პირისთვის, რომელმაც სამხედრო წოდების მინიჭების სპეციალური პროგრამა ვერ დაასრულა

1. უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების ყოფილ სტუდენტს, რომელმაც ჩააბარა უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში მისაღები სახელმწიფო გამოცდები და 2009 წლის 1 სექტემბრამდე არ მინიჭებია სამხედრო წოდება, მიენიჭება რიგითის სამხედრო წოდება და ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, თუ:

ა) მან სამხედრო კათედრის ან საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის სამხედრო მომზადების კათედრის გაუქმებამდე გაიარა აღნიშნული კათედრის სრული კურსი და ჩააბარა სამხედრო კათედრის სახელმწიფო გამოცდები;

ბ) იგი სამხედრო კათედრის ან საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის სამხედრო მომზადების კათედრის გაუქმების დროისთვის აღნიშნული კათედრის დამამთავრებელ კურსზე იყო;

გ) მან სამხედრო კათედრის ან საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის სამხედრო მომზადების კათედრის გაუქმებამდე გაიარა აღნიშნული კათედრის სრული კურსი და სამხედრო კათედრის სახელმწიფო გამოცდები ამ კათედრის გაუქმების გამო ვერ ჩააბარა.

2. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის კურსდამთავრებულს, რომელსაც 2009 წლის 1 სექტემბრამდე არ მინიჭებია სამხედრო წოდება, მიენიჭება რიგითის სამხედრო წოდება და ჩაირიცხება თავდაცვის ძალების რეზერვში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, თუ:

ა) მან საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის სამხედრო მომზადების კათედრის გაუქმებამდე გაიარა აღნიშნული კათედრის სრული კურსი და ჩააბარა სამხედრო კათედრის სახელმწიფო გამოცდები;

ბ) იგი  საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის სამხედრო მომზადების კათედრის გაუქმების დროისთვის აღნიშნული კათედრის დამამთავრებელ კურსზე იყო;

გ) მან საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის სამხედრო მომზადების კათედრის გაუქმებამდე გაიარა აღნიშნული კათედრის სრული კურსი და სამხედრო კათედრის სახელმწიფო გამოცდები ამ კათედრის გაუქმების გამო ვერ ჩააბარა.

მუხლი 182. სამხედრო წოდებების გათანაბრება 

1. ამ მუხლის ამოქმედების შემდეგ თავდაცვის ძალების რეზერვში მყოფი პირების სამხედრო წოდებები გათანაბრდეს შემდეგი წესით:

ა) ეფრეიტორი და II კლასის ეფრეიტორი − რიგითი;

ბ) მატროსი, უფროსი მატროსი და II კლასის მატროსი − საზღვაო რიგითი;

გ) I კლასის ეფრეიტორი − I კლასის რიგითი;

დ) I კლასის მატროსი − I კლასის საზღვაო რიგითი;

ე) ბატალიონის სერჟანტი და შტაბის სერჟანტი − მასტერ-სერჟანტი;

ვ) ხომალდის მიჩმანი და შტაბის მიჩმანი − მასტერ-მიჩმანი;

ზ) ბრიგადის სერჟანტი − მთავარი სერჟანტი;

თ) უმცროსი ლეიტენანტი − ლეიტენანტი.

2. ამ მუხლის ამოქმედების დღისთვის მოქმედი სამხედრო მოსამსახურეებისა და თავდაცვის ძალების რეზერვში მყოფი პირების სამხედრო წოდებები გათანაბრდეს შემდეგი წესით:

ა) საზღვაო რიგითი − რიგითი;

ბ) I კლასის საზღვაო რიგითი − I კლასის რიგითი;

გ) საზღვაო კაპრალი − კაპრალი;

დ) საზღვაო კაპრალ-სპეციალისტი − კაპრალ-სპეციალისტი;

ე) უმცროსი მიჩმანი − უმცროსი სერჟანტი;

ვ) მიჩმანი − სერჟანტი;

ზ) უფროსი მიჩმანი − უფროსი სერჟანტი;

თ) მასტერ-მიჩმანი − მასტერ-სერჟანტი;

ი) მთავარი მიჩმანი − მთავარი სერჟანტი;

კ) ლეიტენანტი − ლეიტენანტი;

ლ) უფროსი ლეიტენანტი − უფროსი ლეიტენანტი;

მ) კაპიტან-ლეიტენანტი − კაპიტანი;

ნ) III რანგის კაპიტანი − მაიორი;

ო) II რანგის კაპიტანი − ვიცე-პოლკოვნიკი;

პ) I რანგის კაპიტანი − პოლკოვნიკი;

ჟ) კონტრადმირალი − ბრიგადის გენერალი;

რ) ვიცე-ადმირალი − გენერალ-მაიორი;

ს) ადმირალი − გენერალ-ლეიტენანტი.

3. შესაბამისმა უფლებამოსილმა სამსახურმა უზრუნველყოს მოქმედი სამხედრო მოსამსახურისა და თავდაცვის ძალების რეზერვში მყოფი პირის სააღრიცხვო მონაცემების შეცვლა ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილების შესაბამისად სამხედრო წოდებების გასათანაბრებლად.

მუხლი 183. კოდექსის ამოქმედებასთან დაკავშირებით მისაღები/გამოსაცემი სამართლებრივი აქტები

1. საქართველოს მთავრობამ:

ა) ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 12 თვის ვადაში დაამტკიცოს:

ა.ა) სამხედრო ფიცის ტექსტი;

ა.ბ) საერთაშორისო სწავლებაში მონაწილე სუბიექტის მოსამსახურის მიერ სხვა პირისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების წესი;

ა.გ) სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის მივლინების ხარჯების ანაზღაურების წესი და კომპენსაციის ოდენობა;

ა.დ) სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სუბიექტის მოსამსახურის მიერ სხვა პირისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების წესი;

ბ) 2025 წლის 1 იანვრამდე დაამტკიცოს შემთხვევითი შერჩევის პრინციპის საფუძველზე გაწვევის წესი.  

2. მინისტრმა ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 12 თვის ვადაში განსაზღვროს:

ა) სამინისტროს სისტემის მოსამსახურის ჯანმრთელობის დაცვასთან (მათ შორის, მის რეაბილიტაციასთან), მისთვის გაწეულ სამედიცინო მომსახურებასა და შესაბამის ანაზღაურებასთან, აგრეთვე ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო შვებულებასთან დაკავშირებული საკითხები; 

ბ) სამხედრო მოსამსახურის წოდებრივი დაწინაურების წესი და პროცედურები, აგრეთვე იმ სამხედრო მოსამსახურეების წოდებრივი კატეგორიები, რომელთა წოდებრივი დაწინაურება ხდება ცენტრალიზებულად, შერჩევის საბჭოს გადაწყვეტილებით;

გ) საზღვარგარეთ არსებულ საერთაშორისო ორგანიზაციაში დასაქმებული სამინისტროს სისტემის მოსამსახურისთვის სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერებისა და ანაზღაურების შენარჩუნების წესები;

დ) სამხედრო-სამედიცინო კომისიის შექმნის, მის მიერ სამედიცინო შემოწმების/ექსპერტიზის ორგანიზებისა და განხორციელების წესი და შესაბამისი დაავადებების/ტრავმების ნუსხა;

ე) სამშვიდობო ოპერაციის მონაწილე სამხედრო კონტინგენტის დაკომპლექტებისა და მივლინების ორგანიზაციული საკითხები, აგრეთვე არასამხედრო კონტინგენტის მივლინების ორგანიზაციული საკითხები;

ვ) ქმედება, რომლის ჩადენისთვისაც სამხედრო მოსამსახურეს შეიძლება დისციპლინური პასუხისმგებლობა დაეკისროს, ან/და ამ ქმედებასთან დაკავშირებული საკითხები.

3. საქართველოს მთავრობამ და შესაბამისმა უწყებებმა ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 12 თვის ვადაში უზრუნველყონ სათანადო კანონქვემდებარე აქტების ამ კოდექსთან შესაბამისობა.

მუხლი 184. კოდექსის ამოქმედებამდე მიღებული/გამოცემული სამართლებრივი აქტების მოქმედება

1. ამ კოდექსის 185-ე მუხლით განსაზღვრული ძალადაკარგულად გამოცხადებული საკანონმდებლო აქტების საფუძველზე სამინისტროს საქმიანობასა და სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებულ საკითხებზე მიღებული/გამოცემული სამართლებრივი აქტები, აგრეთვე ამ კოდექსის ამოქმედებამდე და მისი ამოქმედების შემდეგ აღნიშნული ძალადაკარგულად გამოცხადებული საკანონმდებლო აქტების საფუძველზე განხორციელებული ქმედებები ინარჩუნებს სამართლებრივ ძალას ამ კოდექსით გათვალისწინებული შესაბამისი სამართლებრივი აქტების მიღებამდე/გამოცემამდე.

2. ამ კოდექსით გათვალისწინებული შესაბამისი სამართლებრივი აქტების მიღებამდე/გამოცემამდე მოქმედებს/გამოიყენება ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული სამართლებრივი აქტები.

მუხლი 185. კოდექსის ამოქმედებასთან დაკავშირებით ძალადაკარგულად გამოსაცხადებელი საკანონმდებლო აქტები

ამ კოდექსის ამოქმედებისთანავე ძალადაკარგულად გამოცხადდეს:

ა) „სამხედრო ვალდებულებისა და სამხედრო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს 1997 წლის 17 სექტემბრის კანონი (პარლამენტის უწყებანი, №41, 8.10.1997, გვ. 16);

ბ) „საომარი მდგომარეობის შესახებ“ საქართველოს 1997 წლის 31 ოქტომბრის კანონი (პარლამენტის უწყებანი, №45, 21.11.1997, გვ. 82);

გ) „საქართველოს თავდაცვის შესახებ“ საქართველოს 1997 წლის 31 ოქტომბრის კანონი (პარლამენტის უწყებანი, №45, 21.11.1997, გვ. 86);

დ) „სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის შესახებ“ საქართველოს 1998 წლის 25 ივნისის კანონი (პარლამენტის უწყებანი, №25-26, 15.07.1998, გვ. 14);

ე) „საქართველოს თავდაცვის ძალების სამშვიდობო ოპერაციებში მონაწილეობის შესახებ“ საქართველოს 1999 წლის 22 ივლისის კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №39(46), 1999 წელი, მუხ. 196);

ვ) „სამხედრო სავალდებულო სამსახურის გადავადების მოსაკრებლის შესახებ“ საქართველოს 2002 წლის 21 ივნისის კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №21, 12.07.2002, მუხ. 82);

ზ) „თავდაცვის დაგეგმვის შესახებ“ საქართველოს 2006 წლის 28 აპრილის კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №15, 16.05.2006, მუხ. 107);

თ) „სამხედრო პოლიციის შესახებ“ საქართველოს 2007 წლის 8 ივნისის კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №22, 19.06.2007, მუხ. 205);

ი) „თავდაცვის ძალების რეზერვისა და სამხედრო სარეზერვო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს 2018 წლის 7 მარტის კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე (www.matsne.gov.ge), 26.03.2018, სარეგისტრაციო კოდი: 120260000.05.001.018787).

მუხლი 186. კოდექსის ამოქმედება

1. ეს კოდექსი, გარდა ამ კოდექსის 27-ე მუხლის მე-2 ნაწილისა, 32-ე მუხლის მე-7 ნაწილისა, 41-ე მუხლის მე-2 ნაწილისა, 43-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტისა, 57-ე მუხლის პირველი ნაწილისა, 63-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტისა და მე-4 ნაწილისა, 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ღ“ ქვეპუნქტისა, 66-ე მუხლის მე-3−მე-5 ნაწილებისა, 67-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებისა, 71-ე მუხლის მე-4 ნაწილისა, 72-ე მუხლის პირველი−მე-6 ნაწილებისა, 73-ე მუხლის მე-5 ნაწილისა, 94-ე მუხლის მე-5 ნაწილისა, 97-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილებისა, 98-ე მუხლისა, 99-ე მუხლის მე-5 ნაწილისა, მე-100 მუხლის პირველი ნაწილისა, 149-ე მუხლის მე-10 ნაწილისა და 166-ე−177-ე მუხლებისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

2. ამ კოდექსის:

ა) 57-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 67-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილები, 71-ე მუხლის მე-4 ნაწილი, 94-ე მუხლის მე-5 ნაწილი, 97-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილები, 98-ე მუხლი, 99-ე მუხლის მე-5 ნაწილი, მე-100 მუხლის პირველი ნაწილი, 149-ე მუხლის მე-10 ნაწილი და 166-ე−177-ე მუხლები ამოქმედდეს 2024 წლის 1 იანვრიდან;

ბ) 27-ე მუხლის მე-2 ნაწილი, 32-ე მუხლის მე-7 ნაწილი, 41-ე მუხლის მე-2 ნაწილი, 43-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტი, 63-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი და მე-4 ნაწილი, 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ღ“ ქვეპუნქტი, 66-ე მუხლის მე-3−მე-5 ნაწილები, 72-ე მუხლის პირველი−მე-6 ნაწილები და 73-ე მუხლის მე-5 ნაწილი ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან.


საქართველოს პრეზიდენტისალომე ზურაბიშვილი

 

 

თბილისი,

21 სექტემბერი 2023 წ.

N3500-XIIIმს-Xმპ

 Контрольный текст по состоянию на: 30.11.2023 №3815

Закон Грузии

Кодекс об обороне

Глава I

Общие положения

 

Статья 1. Цель Кодекса

Целью настоящего Кодекса является определение правовых основ организации обороны для защиты независимости, суверенитета и территориальной целостности страны, а также для обеспечения выполнения других задач, связанных с обороной и безопасностью, в случаях, предусмотренных Конституцией Грузией.

 

Статья 2. Сфера, регулируемая Кодексом

К сфере, регулируемой настоящим Кодексом, относятся: организация обороны, основанной на подходе тотальной обороны, укреплении национальной стойкости, организации национального сопротивления и управлении задачами национального сопротивления, пути и принципы осуществления которых должны быть отражены в концептуальных документах/правовых актах национального и ведомственного уровней; планирование политики государственной обороны; определение полномочий и структуры Министерства обороны Грузии; воинский учет; прохождение военной службы; управление резервом Сил Обороны; военное образование; международные учения; миротворческая операция; поощрение и дисциплинарная ответственность; регулирование военного положения; добровольчество в сфере обороны.

 

Статья 3. Разъяснение терминов

Для целей настоящего Кодекса используемые в нем термины имеют следующие значения:

а) управление задачами – осуществление решений, принятых на стратегическом уровне, по принципу централизованного планирования и децентрализованного исполнения, путем поощрения дисциплинарных инициатив в процессе дачи ориентированных на цели поручений и выполнения задач, для обеспечения постоянной адаптации к стремительно меняющейся окружающей среде и эффективного достижения намеченных целей;

б) род – совокупность тактики, характерной для подразделения, выполняющего боевые задачи, задачи боевой поддержки или (и) боевого обеспечения, вида Сил Обороны Грузии (далее – Силы Обороны), его техники, вооружения, функций, возможностей и карьерного развития его персонала;

в) подчиненный – лицо, стоящее ниже по должности или (и) воинскому званию, которое обязано выполнять законные приказы начальника;

г) дисциплинарный проступок – противоправное и виновное дисциплинарное деяние, совершенное военнослужащим;

д) доктрина – совокупность основных принципов и указаний, содействующих достижению целей Сил Обороны;

е) система национальной обороны – часть системы национальной безопасности, включающая государственные органы, вовлеченные в государственную оборону, учрежденные государством предприятия или предприятия, находящиеся в государственном управлении, а также военное имущество и другую критическую инфраструктуру, созданные для целей государственной обороны;

ж) национальная стойкость – способность государства и общества противостоять внешнему военному и невоенному воздействию, отражать последствия такого воздействия и сохранять/восстанавливать нормальное функционирование;

з) национальное сопротивление – оказание и поддержание постоянного давления на противника военными и невоенными методами, в результате чего противник не сможет установить полный контроль над территорией страны или ее частью;

и) организация обороны – практическое осуществление политики государственной обороны посредством механизмов, вспомогательных систем и инфраструктуры соответствующего планирования, межведомственной координации и международного сотрудничества, с учетом обстановки и тенденций в стране, с точки зрения безопасности;

к) вид Сил Обороны – основной компонент Сил Обороны, назначением которого является осуществление военных операций в другой боевой обстановке или (и) исполнение качественно отличающихся боевых функций;

л) юнкер – студент военного учебного заведения, получивший статус студента в рамках образовательной программы бакалавриата в порядке, установленном Законом Грузии «О высшем образовании»;

м) кадет – учащийся общеобразовательного учреждения, действующего в системе Министерства обороны Грузии;

н) управление – деятельность, осуществляемая командиром/начальником/штабом/службой и другим органом управления, целью которой является сохранение боевой готовности войск (сил), их подготовка к боевым действиям и выполнение возложенных на них боевых задач;

о) командир – военное должностное лицо, управляющее находящимся в его подчинении подразделением и в пределах своей компетенции имеющее право принимать решения, отдавать подчиненным обязательные к исполнению служебные указания и приказы и обеспечивать проверку их исполнения;

п) Министр – Министр обороны Грузии;

р) слушатель – лицо, зачисленное в образовательную единицу или военное училище Министерства обороны Грузии на программу вне рамок образовательной программы бакалавриата;

с) поддерживающий документ – письменное соглашение, оформленное между Министерством обороны Грузии и соответствующим иностранным ведомством или международной организацией в связи с миротворческой операцией или международными учениями (независимо от его наименования и формы), которое не является международным договором, предусмотренным Законом Грузии «О международных договорах Грузии». Если в миротворческой операции или международных учениях вместе с Министерством обороны Грузии или (и) юридическим лицом публичного права, действующим в системе Министерства обороны Грузии, участвует также другой административный орган, в качестве стороны поддерживающего документа может выступать и этот административный орган;

т) резервист – лицо, зачисленное в резерв Сил Обороны;

у) дисциплинарный балл – 100 дисциплинарных баллов, начисленных юнкеру в период с начала учебного года до начала следующего учебного года (юнкеру, обучающемуся на первом курсе, – в период со дня зачисления в военное училище до начала следующего учебного года); количество этих баллов в случае совершения им дисциплинарного проступка уменьшается на размер, установленный законодательством Грузии;

ф) международные учения – совместные учения, проводимые в Грузии или за ее пределами Министерством обороны Грузии или (и) юридическим лицом публичного права, действующим в системе Министерства обороны Грузии, одним или более чем одним соответствующим иностранным ведомством или (и) международной организацией в целях сохранения и восстановления международного мира и безопасности, осуществления иной миротворческой деятельности, боевой подготовки, повышения индивидуальной и коллективной обороноспособности, умений и возможностей совместимости со странами – партнерами Грузии;

х) Министерство – Министерство обороны Грузии;

ц) служащий Министерства – военнослужащий, гражданское лицо или (и) лицо с государственным специальным званием, работающие в гражданском офисе Министерства или (и) Силах Обороны;

ч) миротворческая операция – операция по сохранению и восстановлению международного мира и безопасности, осуществляемая в рамках международных обязательств, взятых на себя Грузией, иная миротворческая деятельность;

ш) воинская дисциплина – порядок, установленный законодательством Грузии, соблюдать который обязан каждый военнослужащий;

щ) военнослужащий – лицо, имеющее статус военнослужащего;

ы) военно-учетная специальность – совокупность профессиональной квалификации, умений и опыта, необходимых для выполнения боевых задач, функций и обязанностей, являющаяся основанием для учета данных соответствующего персонала, назначения военнослужащих на должность и их карьерного развития;

э) военное училище – военное высшее образовательное учреждение, действующее в системе Министерства;

ю) уважительная причина – болезнь военнослужащего или члена его семьи, смерть члена его семьи или близкого родственника либо другие исключительные объективные обстоятельства, предусматривающие освобождение военнослужащего от выполнения возложенных на него обязательств. Уважительная причина должна быть подтверждена соответствующим документом, кроме случая, когда документальное подтверждение указанной причины представляется невозможным. Круг членов семьи и близких родственников военнослужащего определяется нормативным актом Министра;

я) государственная оборона – совокупность мероприятий по защите независимости, суверенитета и территориальной целостности страны;

я1) политика государственной обороны – компонент политики национальной безопасности, подразумевающий деятельность, осуществляемую для обеспечения защиты государственных интересов Грузии, в частности, прогнозирование, выявление, идентификацию, оценку, предотвращение и пресечение угроз, рисков и вызовов в сфере обороны в стране и за ее пределами;

я2) тотальная оборона – использование государством в целях обеспечения обороны страны военных и гражданских ресурсов и активов против превосходящего противника для укрепления национальной стойкости.

 

Глава II

Планирование политики государственной обороны

 

Статья 4. Сущность планирования политики государственной обороны

Планирование политики государственной обороны подразумевает совокупность мероприятий, осуществляемых для определения целей политики обороны, а также путей и ресурсов ее реализации.

 

Статья 5. Принципы планирования и координации политики

 государственной обороны

Принципами планирования и координации политики государственной обороны являются:

а) законность;

б) неукоснительное соблюдение и уважение прав и основных свобод человека;

в) единый правительственный подход;

г) непрерывность;

д) плановость;

е) публичность и гражданская вовлеченность.

Статья 6. Документы по планированию политики государственной  обороны

Планирование политики государственной обороны осуществляется на основании концептуальных и организационных документов национального и ведомственного уровней.

 

Статья 7. Документы по планированию политики государственной  обороны национального уровня

1. Порядок разработки концептуальных документов по планированию политики государственной обороны национального уровня и ее координации определяется Законом Грузии «О порядке планирования и координации политики национальной безопасности».

2. Стратегия национальной обороны Грузии, предусмотренная Законом Грузии «О порядке планирования и координации политики национальной безопасности»:

а) определяет стратегическое видение, направления, цели, принципы, задачи и средства организации национальной обороны;

б) осуществляет обзор и оценку угроз, рисков и вызовов в сфере обороны;

в) определяет вовлеченность общества в систему обороны страны.

3. Организационным документом планирования политики государственной обороны национального уровня явшляется План готовности национальной обороны Грузии, который в целях выполнения целей и задач, определенных концептуальным документом планирования политики государственной обороны национального уровня, обязывает ответственные ведомства к осуществлению соответствующих мероприятий в рамках своих полномочий. План готовности национальной обороны Грузии представляет собой совокупность планов развития указанных ведомств, в которых расписано время и которые обеспечивают достижение целей обороны.

4. Стратегия национальной обороны Грузии утверждается постановлением Правительства Грузии. Пересмотр и обновление Стратегии национальной обороны Грузии осуществляются по мере необходимости, при существенных изменениях в связи с обстановкой с безопасностью страны. В других случаях данная Стратегия пересматривается не реже одного раза в течение 5 лет и обновляется с учетом результатов пересмотра.

5. Секретные части Стратегии национальной обороны Грузии, Плана готовности национальной обороны Грузии утверждаются в виде отдельных документов постановлением Правительства Грузии.

6. Порядок разработки, представления и утверждения документов, предусмотренных частью 3 настоящей статьи, определяется постановлением Правительства Грузии.

 

Статья 8. Документы планирования политики государственной  обороны ведомственного уровня

1. Концептуальный документ планирования политики государственной обороны ведомственного уровня разрабатывается на основании документов национального уровня. В нем определяются цели и задачи соответствующего ведомства в связи со сферой государственной обороны или (и) ее отдельными направлениями/вопросами, а также видение, ценности и принципы этого ведомства, вызовы, стоящие перед указанным ведомством, и пути, средства (ресурсы) и сроки их преодоления ведомством в пределах своих полномочий, а также надлежащие ответственные структурные единицы.

2. Организационный документ планирования политики государственной обороны ведомственного уровня разрабатывается на основании документов планирования политики государственной обороны национального уровня или (и) концептуальных документов планирования политики государственной обороны ведомственного уровня и во исполнение указанных документов. В нем определяются задачи соответствующего ведомства, а также пути и способы их решения этим ведомством в рамках своих полномочий.

3. Концептуальный документ планирования политики государственной обороны ведомственного уровня утверждается индивидуальным административно-правовым актом руководителя соответствующего ведомства, а организационный документ планирования политики государственной обороны ведомственного уровня – индивидуальным административно-правовым актом руководителя соответствующего ведомства или управомоченного им лица.

4. Порядок и сроки осуществления планирования политики государственной обороны на ведомственном уровне, а также виды концептуальных и организационных документов планирования политики государственной обороны ведомственного уровня и сфера их регулирования определяются Положением о планировании государственной обороны, утверждаемым нормативным актом руководителя соответствующего ведомства.

5. Секретные части концептуального документа планирования политики государственной обороны ведомственного уровня, организационного документа планирования политики государственной обороны ведомственного уровня утверждаются в виде отдельных документов.

6. Координацию планирования политики государственной обороны на ведомственном уровне осуществляет Министерство.

 

Глава III

Министерство

 

Статья 9. Министерство

1. Министерство является учреждением исполнительной власти Грузии, ответственным за осуществление политики государственной обороны.

2. В Министерстве работают военнослужащие, лица с государственными специальными званиями и гражданские лица.

3. Министерство возглавляет и управляет им Министр, который подотчетен перед Премьер-министром Грузии.

4. Структурные подразделения Министерства с учетом их функций объединяются в гражданском офисе Министерства (далее – гражданский офис) или Силах Обороны.

5. Министр посредством гражданского офиса обеспечивает планирование и реализацию политики государственной обороны, а также осуществляет демократический контроль над Силами Обороны.

6. Министр правомочен издавать нормативные и индивидуальные административно-правовые акты.

7. Полномочия Министра, предусмотренные настоящим Кодексом и другими правовыми актами, на основании индивидуального административно-правового акта Министра могут быть делегированы служащим системы Министерства.

8. Сфера и задачи деятельности Министерства, организация руководства Министерством, права и обязанности Министра и Командующего Силами Обороны, численность, права и обязанности заместителей Министра и Командующего Силами Обороны, система, структура Министерства, основные задачи и полномочия его структурных подразделений, а также другие существенные вопросы организации деятельности Министерства определяются Положением о Министерстве, которое по представлению Министра утверждает Правительство Грузии.

9. Министр и его заместители не являются военнослужащими.

10. Структура и полномочия структурного подразделения Министерства определяются положением об указанном подразделении, утверждаемым нормативным актом Министра.

11. Министерство исполняет функции, предусмотренные частями 12–14 настоящей статьи и Положением о Министерстве.

12. Функциями гражданского офиса являются:

а) исполнение политических решений, принятых в сфере обороны, путем разработки и осуществления соответствующей политики;

б) определение/разработка планов финансового обеспечения для основных программ развития Сил Обороны;

в) подготовка законодательства Грузии, регулирующего сферу обороны;

г) осуществление международного сотрудничества в сфере обороны;

д) разработка оборонного бюджета и финансовых проектов в сфере обороны;

е) обеспечение Сил Обороны необходимым вооружением, техникой, снаряжением и другими материальными средствами/запасами;

ж) в порядке, установленном законодательством Грузии, в пределах своих полномочий дача рекомендаций, а также выдача лицензий и разрешений, связанных с оборотом гражданского оружия, военной продукции и продукции двойного назначения;

з) осуществление внутреннего контроля за системой Министерства.

13. Функциями Сил Обороны являются:

а) защита независимости, суверенитета и территориальной целостности страны;

б) обеспечение боевой и мобилизационной готовности Сил Обороны;

в) планирование и осуществление военных операций;

г) планирование и проведение военных учений;

д) планирование и выполнение обязательств, предусмотренных международным сотрудничеством в военной сфере;

е) осуществление логистического планирования в установленном порядке, обеспечение имеющимися в Министерстве логистическими запасами, военным и другим материально-техническим имуществом, а также услугами;

ж) управление системой резервной военной службы;

з) оказание поддержки органам власти в случаях, предусмотренных законодательством Грузии;

и) обеспечение соблюдения воинской дисциплины;

к) охрана и оборона военных объектов;

л) осуществление разведывательной деятельности в пределах полномочий, предоставленных им законодательством Грузии;

м) проведение информационных операций;

н) определение/разработка программ и планов, необходимых для развития Сил Обороны;

о) определение/выбор наименований подразделений и мест их дислокации, а также мест расположения военных объектов, которые утверждаются индивидуальным административно-правовым актом Министра;

п) в случаях, предусмотренных законодательством Грузии, участие в поисково-спасательных операциях, выполнение работ по очистке местности от взрывоопасных предметов/веществ и ее разминированию, организация обследования дна водного объекта и принятие соответствующих мер безопасности;

р) подготовка предложений, связанных с модернизацией, модификацией вооружения и техники, с их принятием на вооружение Сил Обороны и со снятием с вооружения, которые в установленном порядке утверждаются индивидуальным административно-правовым актом Министра;

с) обеспечение проведения военных церемониалов и ритуальных мероприятий в порядке, установленном нормативным актом Министра;

т) в случае проведения в стране учений координация вовлеченности других ведомств в эти учения;

у) обеспечение кибербезопасности в сфере обороны во время военного положения;

ф) участие в разработке оборонного бюджета и финансовых проектов в сфере обороны;

х) организация оказания национального сопротивления в военном направлении во время военного положения.

14. Совместными функциями гражданского офиса и Сил Обороны являются:

а) реагирование в установленном порядке во время военного положения или (и) чрезвычайного положения, чрезвычайной ситуации в государстве;

б) разработка концептуальных и организационных документов планирования политики государственной обороны национального и местного уровней/участие в их разработке;

в) определение в пределах своих полномочий военных угроз и угрозы войны;

г) развитие системы военного образования, военных исследований и военной науки;

д) устройство и развитие военной и учебной инфраструктуры и коммуникаций;

е) осуществление мероприятий по охране здоровья служащих системы Министерства и членов их семей, предусмотренных правовым актом Министра, а также лиц, определенных законодательством Грузии; обеспечение оказания им медицинской, социальной и психологической помощи в пределах бюджетных ассигнований;

ж) управление военным имуществом и военной продукцией;

з) обеспечение организационного устройства Министерства, управление и развитие его людских ресурсов;

и) сотрудничество с международными организациями и соответствующими иностранными ведомствами в сфере обороны/военной сфере;

к) обеспечение системы связи и информационной системы для целей обороны;

л) защита безопасности и соблюдение правопорядка в системе Министерства, расследование преступлений по подследственности, определенной законодательством Грузии, проведение оперативно-розыскных действий, осуществление тайных видеозаписей или (и) аудиозаписей, фотосъемок, ведение электронных наблюдений с помощью технических средств, использование которых не причиняет вреда жизни, здоровью людей и окружающей среде;

м) сотрудничество с государственными структурами, международными организациями, юридическими лицами и физическими лицами в пределах своих полномочий;

н) другие функции, определенные Положением о Министерстве.

15. У Министерства, Сил Обороны и их состава, а также у юридических лиц публичного права, действующих в системе Министерства, имеются соответствующий флаг, эмблема, инсигнии и другие символы государственного значения, которые утверждаются нормативным актом Министра в соответствии с Законом Грузии «О символах государственного значения». Вопрос присвоения символов государственного значения Сил Обороны подразделениям/структурным единицам Сил Обороны определяется индивидуальным административно-правовым актом Командующего Силами Обороны.

16. Порядок землепользования и строительства объектов в районе аэродрома устанавливается Воздушным кодексом Грузии, а осуществление любой иной деятельности (в том числе, строительной деятельности) в данном районе должно быть согласовано с Министерством в целях беспрепятственного функционирования системы Министерства, если указанная деятельность осуществляется:

а) в населенных зонах в радиусе 100 метров от объектов, находящихся во владении системы Министерства;

б) в ненаселенных зонах в радиусе 300 метров от объектов, находящихся во владении системы Министерства.

17. По представлению Министерства, правовым актом Правительства Грузии определяются:

а) порядок управления государственным имуществом военного назначения (распоряжения, учета, списания, пользования этим имуществом и другое), находящимся во владении Министерства и юридических лиц публичного права, действующих в системе Министерства;

б) вопросы обеспечения питанием, транспортом, медицинскими услугами, фармацевтическими средствами, вооружением, боеприпасами, вещным имуществом, снаряжением лиц (в том числе, иностранных представителей), участвующих или приглашенных в качестве гостей в мероприятиях (тренировки/учения, курсы, рабочие встречи/визиты и другие), планируемых или осуществляемых с участием Министерства и юридических лиц публичного права, действующих в системе Министерства, а также вопросы их размещения и иного обеспечения.

 

Статья 10. Силы Обороны

1. В целях защиты независимости, суверенитета и территориальной целостности страны, а также в случаях, предусмотренных Конституцией Грузии, для выполнения других задач и международных обязательств, связанных с обороной и безопасностью, у Грузии имеются Силы Обороны.

2. Силы Обороны являются политически нейтральным и вооруженным военным институтом системы национальной обороны, который в пределах полномочий, предоставленных ему Конституцией Грузии, осуществляет необходимые военные и другие мероприятия.

3. Президент Грузии является Главнокомандующим Силами Обороны.

4. Силы Обороны, кроме случаев, предусмотренных частью 5 настоящей статьи, действуют на основании приказа Министра. Во исполнение его приказа Силами Обороны управляет Командующий Силами Обороны.

5. Во время военного положения, чрезвычайного положения Силы Обороны действуют на основании приказа Премьер-министра Грузии. Во исполнение его приказа Силами Обороны управляет Командующий Силами Обороны.

6. Для празднования важных дат, связанных с созданием и строительством Сил Обороны, индивидуальным административно-правовым актом Министра учреждаются памятные дни.

 

Статья 11. Виды и состав Сил Обороны

1. Видами Сил Обороны являются: Сухопутные силы, Воздушные силы, Силы специальных операций, Национальная гвардия.

2. В состав Сил Обороны входят следующие структурные подразделения Министерства:

а) генеральный штаб, осуществляющий разработку и планирование военных стратегических и оперативных планов Сил Обороны, основным назначением которого является содействие управлению и контролю за Силами Обороны Командующим Силами Обороны;

б) Восточное командование, основным назначением которого являются управление, контроль за подчиненными ему подразделениями и выполнение поставленных задач в районе определенной операции;

в) Западное командование, основным назначением которого являются управление, контроль за подчиненными ему подразделениями и выполнение поставленных задач в районе определенной операции;

г) Командование авиацией и воздушной обороной, основным назначением которого является выполнение поставленных задач в воздушном пространстве, осуществление авиационной поддержки подразделений Сил Обороны Грузии и охрана воздушного пространства страны;

д) Командование специальными операциями, основным назначением которого является проведение специальных операций, поддержка других подразделений Сил Обороны;

е) Национальная гвардия, основным назначением которой является управление территориальным резервом и мобилизационным резервом;

ж) Департамент Военной полиции (далее – Военная полиция), функции и полномочия которого определяются главой IV настоящего Кодекса;

з) Департамент военной разведки, основным назначением которого является осуществление разведывательной деятельности в пределах полномочий, предоставленных ему законодательством Грузии;

и) Командование учениями и военным образованием, основным назначением которого является обеспечение в пределах своих полномочий получения персоналом Сил Обороны специального военного образования, проведение учений и оценки подразделений, а также обеспечение Сил Обороны доктринами и различными руководящими документами;

к) Командование логистическим обеспечением войск, основным назначением которого является осуществление логистической поддержки Сил Обороны.

3. Во время военного положения в состав Сил Обороны входят также:

а) юридические лица публичного права, действующие в системе Министерства:

а.а) Национальная академия обороны Грузии имени Давида Агмашенебели;

а.б) Военный госпиталь имени Георгия Абрамишвили Министерства обороны Грузии;

а.в) Бюро кибербезопасности;

б) от Министерства внутренних дел Грузии:

б.а) государственное подведомственное учреждение – Пограничная полиция Грузии;

б.б) Департамент по особым поручениям;

б.в) Департамент по охране стратегических трубопроводов;

б.г) Департамент по охране объектов;

б.д) государственное подведомственное учреждение, входящее в сферу управления указанного Министерства, – Служба по управлению чрезвычайными ситуациями;

в) от Службы государственной безопасности Грузии:

в.а) структурные подразделения, выполняющие боевую функцию или функцию охраны объектов;

в.б) ответственное за обеспечение кибербезопасности структурное подразделение юридического лица публичного права, входящего в сферу управления указанной Службы, – Оперативно-технического агентства Грузии;

г) ответственное за обеспечение кибербезопасности структурное подразделение юридического лица публичного права, действующего в сфере управления Министерства юстиции Грузии, – Агентства цифрового управления.

4. В соответствии с частью 3 настоящей статьи, во время военного положения на служащих государственных органов, входящих в состав Сил Обороны, распространяются гарантии социальной защиты, предусмотренные настоящим Кодексом и другими правовыми актами для служащих системы Министерства.

5. В период действия военного положения Силы Обороны по решению Командующего Силами Обороны действуют согласно заранее определенной, особой штатной инструкции.

6. Во время военного положения военное управление субъектами, входящими в состав Сил Обороны, осуществляет Командующий Силами Обороны.

7. Во время военного положения или (и) чрезвычайного положения, чрезвычайной ситуации в целях cкоординированного осуществления взаимных действий субъекты, предусмотренные частью 3 настоящей статьи, вправе в мирное время, в координации с Министерством обмениваться надлежащей информацией, обеспечивать планирование/проведение совместных тренировок/тренингов/учений, подготовку оперативных планов, стандартных процедур действий и надлежащих правовых актов.

 

Статья 12. Уровни военного управления Силами Обороны

1. Уровни военного управления Силами Обороны представлены следующим образом:

а) стратегический уровень;

б) оперативный уровень;

в) тактический уровень.

2. Стратегический уровень подразумевает постановку военной стратегической цели, определение путей ее достижения и обеспечение соответствующих ресурсов, развитие возможностей Сил Обороны, обеспечение их боевой готовности и преобразование политических решений в военные задачи.

3. Оперативный уровень подразумевает планирование мероприятий и военных операций по обеспечению боевой готовности для выполнения военных стратегических задач, мониторинг и контроль за их осуществлением, а также определение требований, необходимых для развития возможностей Сил Обороны.

4. Тактический уровень подразумевает выполнение тактических задач, определенных на оперативном уровне.

 

Статья 13. Командующий Силами Обороны

1. Командующий Силами Обороны осуществляет военное управление Силами Обороны и несет ответственность за управление.

2. Командующий Силами Обороны подотчетен Министру, Премьер-министру Грузии и Президенту Грузии.

3. Командующего Силами Обороны по представлению Правительства Грузии назначает на должность и освобождает от должности Президент Грузии.

4. Кандидатуру лица, подлежащего назначению на должность Командующего Силами Обороны, и инициативу об освобождении Командующего Силами Обороны от должности представляет Правительству Грузии Министр.

5. Командующий Силами Обороны является членом Совета национальной обороны и Совета национальной безопасности.

6. Командующий Силами Обороны:

а) управляет Силами Обороны Грузии, в том числе, в целях исполнения приказов Премьер-министра Грузии и Министра;

б) ответствен за обеспечение боевой и мобилизационной готовности Сил Обороны, их развитие и выполнение возложенных на них задач;

в) для выполнения боевых задач определяет состав, структуру, функции объединенных сил (несколько оперативных группировок, состоящих из сил, принадлежащих более чем одному ведомству, которые действуют в подчинении Командования объединенными силами) и порядок руководства ими;

г) в пределах полномочий, предоставленных ему законодательством Грузии, издает индивидуальные административно-правовые акты;

д) в целях обеспечения управления Силами Обороны организует разработку доктрин, военных уставов и других руководящих документов Сил Обороны;

е) осуществляет другие полномочия, предусмотренные соответствующими правовыми актами.

 

Статья 14. Порядок обеспечения готовности Сил Обороны

Порядок обеспечения готовности Сил Обороны с учетом сложившейся обстановки/существующих угроз утверждает Министр.

 

Статья 15. Численность Сил Обороны

1. Предельную численность Сил Обороны на основании обращения Министерства, по представлению Правительства Грузии ежегодно утверждает Парламент Грузии.

2. Для целей части первой настоящей статьи численность Сил Обороны составляют военнослужащие системы Министерства.

3. Численность Сил Обороны представляется на утверждение Парламента Грузии вместе с проектом закона о государственном бюджете.

4. Утвержденное Парламентом Грузии ограничение численности Сил Обороны не действует/не распространяется:

а) во время военного положения или (и) чрезвычайного положения;

б) на численность лиц, подлежащих призыву на резервную военную службу;

в) на временные штаты, существующие в Министерстве.

 

Статья 16. Международные стандарты

1. В целях укрепления обороноспособности и безопасности Грузинского государства Министерство ориентировано на внедрение и развитие системы стандартизации и национальной кодификации, содействующей повышению обороноспособности Грузии, которая будет совместима со стандартами Организации Североатлантического договора (НАТО) и Евросоюза.

2. Внедрение системы стандартизации и национальной кодификации, содействующей повышению обороноспособности Грузии, подразумевает беспрепятственный обмен с соответствующими структурами Организации Североатлантического договора (НАТО) и Евросоюза информацией, хранящейся в базе данных, идентифицирующих стандарты и предметы снабжения, с соблюдением всех требований к обмену данными.

3. Внедрение и развитие системы стандартизации и национальной кодификации, содействующей повышению обороноспособности Грузии, осуществляются на основе тесной межведомственной координации и сотрудничества.

4. Процесс внедрения, функционирования и мониторинга системы стандартизации и национальной кодификации, содействующей повышению обороноспособности Грузии, осуществляется Министерством.

 

Глава IV

Военная полиция

 

Статья 17. Правовой статус Военной полиции

1. Военная полиция является специальным правоохранительным структурным подразделением Сил Обороны, которое в соответствии с законодательством Грузии осуществляет расследование дел, отнесенных к его компетенции согласно уголовно-процессуальному законодательству Грузии, оперативно-розыскную деятельность, реагирование на административные правонарушения, охрану объектов Министерства и мест дислокации подразделений Сил Обороны, в пределах своих полномочий борется с преступностью и исполняет другие функции, предусмотренные законодательством Грузии.

2. Военная полиция исполняет возложенные на нее обязанности на всей территории Грузии, а также в местах дислокации Сил Обороны на территориях иностранных государств и функционирует в едином, централизованном порядке.

 

Статья 18. Правовые основы деятельности Военной полиции

К правовым основам деятельности Военной полиции относятся: Конституция Грузии, международные договоры Грузии, уголовное законодательство Грузии, настоящий Кодекс, а также другие законодательные и подзаконные правовые акты.

 

Статья 19. Основные принципы деятельности Военной полиции

1. Деятельность Военной полиции основывается на принципах законности, уважения личности и защиты достоинства, гуманизма, политического нейтралитета и на предусмотренных законодательством Грузии принципах публичности, единства и централизованного управления системой Военной полиции.

2. Сотрудники Военной полиции обязаны уважать и защищать права лиц.

3. Сотрудникам Военной полиции запрещается:

а) создание политических объединений граждан и участие в их деятельности;

б) разглашение информации, содержащей государственную, служебную или коммерческую тайну (кроме случаев, предусмотренных частью 4 статьи 50 Уголовно-процессуального кодекса Грузии), материалов расследования;

в) организация или (и) проведение забастовок, собраний или манифестаций и участие в них;

г) оплачиваемая работа по совместительству, кроме осуществления научной, педагогической и творческой деятельности, или занятие какой-либо должности в каком-либо другом учреждении, или выполнение какой-либо оплачиваемой работы или (и) занятие какой-либо должности в органе или учреждении иностранного государства.

 

Статья 20. Прокурорский надзор

В соответствии с законодательством Грузии надзор за расследованием преступлений, отнесенных к ведению Министерства, осуществляет Генеральная прокуратура Грузии.

 

Статья 21. Международные отношения

Исходя из международных договоров Грузии Военная полиция сотрудничает с иностранными правоохранительными органами и международными организациями в порядке, установленном законодательством Грузии.

 

Статья 22. Сотрудничество Военной полиции с другими государственными органами, общественными организациями и гражданами

Военная полиция в целях выполнения возложенных на нее задач сотрудничает со структурными подразделениями Министерства, правоохранительными органами и другими государственными органами, общественными организациями и гражданами в порядке, установленном законодательством Грузии.

 

Статья 23. Цели и задачи деятельности Военной полиции

Целями и задачами деятельности Военной полиции являются:

а) предотвращение, выявление, расследование преступлений в пределах подследственности, определенной законодательством Грузии, а также розыск и задержание преступников на основании полномочий, предоставленных ей настоящим Кодексом и другими нормативными актами;

б) в соответствии с законодательством Грузии на объектах и территориях, находящихся в пользовании Министерства, в местах дислокации Сил Обороны и за их пределами контроль за соблюдением дисциплины служащими системы Министерства, предотвращение, выявление административных правонарушений и соответствующее правовое реагирование на основании полномочий, предоставленных ей Кодексом Грузии об административных правонарушениях и другими нормативными актами;

в) обеспечение безопасности системы Министерства;

г) в соответствии с законодательством Грузии осуществление мероприятий по охране объектов и территорий, находящихся в пользовании Министерства, мест дислокации Сил Обороны и мероприятий по охране периметра военных объектов Министерства, а также осуществление посредством офицера безопасности мероприятий по обеспечению внутренней безопасности подразделений;

д) добывание, обработка и анализ информации в пределах своих полномочий;

е) другие цели и задачи, предусмотренные законодательством Грузии.

 

Статья 24. Полномочия Военной полиции

К полномочиям Военной полиции относятся:

а) предотвращение, выявление, расследование преступлений в пределах подследственности, определенной законодательством Грузии, и исполнение предусмотренных законом следственных и процессуальных действий;

б) проведение оперативно-розыскных действий, пресечение/раскрытие преступлений, начало/производство расследования в пределах, установленных законодательством Грузии;

в) в соответствии с законодательством Грузии осуществление тайных видеозаписей или (и) аудиозаписей, фотосъемок, ведение электронного слежения с помощью технических средств, использование которых не причиняет вреда жизни, здоровью людей и окружающей среде;

г) в пределах, установленных законодательством Грузии, розыск лиц, уклоняющихся от призыва на национальную военную службу призывников, явки на мобилизационную резервную военную службу или от прохождения военной службы, и в случае необходимости обеспечение его явки на соответствующую службу;

д) предотвращение, выявление административных правонарушений и соответствующее правовое реагирование в пределах полномочий, предоставленных ей законодательством Грузии;

е) обеспечение защиты правопорядка в Силах Обороны;

ж) обеспечение осуществления мероприятий по охране объектов системы Министерства и юридических лиц публичного права, действующих в его системе;

з) обеспечение осуществления мероприятий по защите безопасности Министерства и его системы;

и) обеспечение безопасности гражданских и военных должностных лиц высокого ранга системы Министерства и системы обороны иностранных государств, находящихся с официальным визитом в Грузии (в случае необходимости обеспечение их передвижения с эскортом), путем сотрудничества с соответствующими учреждениями;

к) в порядке, установленном законодательством Грузии, требование соблюдения правопорядка, а в случае невыполнения этого требования – принятие мер, предусмотренных законодательством Грузии;

л) обеспечение функционирования офицера безопасности в местах дислокации Сил Обороны;

м) обеспечение общественной безопасности при изменении мест дислокации Сил Обороны и перемещении боевой и транспортной техники, а также в целях осуществления отдельных оперативно-розыскных действий перекрытие участков дорог и улиц или ограничение движения в соответствующих местах в порядке, установленном законодательством Грузии;

н) в случаях безотлагательной необходимости, при осуществлении преследования лица, для доставления задержанных лица в полицию, доставки в лечебное учреждение лица, нуждающегося в оказании неотложной медицинской помощи, безвозмездное пользование транспортными средствами (кроме транспорта и специального транспорта дипломатических представительств, консульских учреждений и международных организаций) в порядке, установленном законодательством Грузии;

о) во время военного положения или (и) чрезвычайного положения осуществление специального контроля и определенных законодательством Грузии полномочий в населенных пунктах, на дорожных магистралях и в территориальных водах;

п) пользование средствами массовой информации в порядке, установленном законодательством Грузии, в целях установления обстоятельств совершенных преступлений и личности лиц, совершивших указанные преступления, розыска лиц, скрывающихся от следствия и суда, безвестно отсутствующих лиц, установления личностей неопознанных трупов, предотвращения правонарушений, укрепления правопорядка;

р) для обеспечения личной охраны пассажиров, в целях задержания или ареста обвиняемого лица обращение в соответствующие органы в установленном порядке с требованием о задержке на разумный срок осуществления запланированного рейса железнодорожным, морским или воздушным транспортом;

с) составление протоколов об административных правонарушениях в порядке, установленном законодательством Грузии;

т) проверка служебных документов служащих системы Министерства, проверка удостоверений личности допрашиваемых по делам лиц в случае наличия достаточной информации о совершении ими преступлений, административных проступков или дисциплинарных нарушений;

у) в пределах своих полномочий пресечение незаконных выступлений/собраний, манифестаций и других акций, устраиваемых военнослужащими;

ф) осуществление в пределах подследственности, определенной законодательством Грузии, регистрации, дактилоскопии, фотосъемок, киносъемок, видеосъемок и аудиосъемок обвиняемых или (и) неопознанных трупов, взятие образцов для сравнительного исследования и проведение экспертных исследований по уголовным делам и делам об административных правонарушениях;

х) в случае совершения военнослужащим правонарушения остановка транспортного средства и принятие мер, предусмотренных законодательством Грузии;

ц) оказание поддержки подразделениям Сил Обороны в целях строительства, мобилизационной готовности и повышения боеспособности Сил Обороны;

ч) в пределах своих полномочий планирование военных операций и координация их осуществления;

ш) осуществление/поддержка операций по маневренности и мобильности, а также безопасности района боевых действий и тыловых операций;

щ) исполнение других специальных поручений, предусмотренных законодательством Грузии.

 

Статья 25. Обязательства Военной полиции

Военная полиция обязана в пределах своих полномочий:

а) предоставлять задержанным или арестованным лицам возможность осуществления права правовой защиты в соответствии с законодательством Грузии, сообщать об указанных лицах их семьям, руководителям службы или руководству образовательного учреждения;

б) устанавливать в процессе расследования причины и условия совершения преступления, принимать меры по их устранению и проводить индивидуальную превентивную работу с правонарушителями;

в) обеспечивать охрану задержанных или арестованных лиц и их перевод в учреждение заключения под стражу;

г) исполнять письменные поручения и указания прокурора и следователя по подследственности о производстве следственных действий и проведении оперативно-розыскных действий, оказывать им помощь при производстве следственных действий;

д) оказывать безотлагательную помощь лицам, пострадавшим в результате несчастных случаев или совершения общественно опасных действий, лицам, находящимся в беспомощном состоянии, в состоянии токсического, наркотического или алкогольного опьянения, в случае утраты ими способности к самостоятельному передвижению или угрозы причинения вреда себе либо окружающим их людям;

е) исполнять решения суда, постановления судьи, прокурора и следователя о представлении лиц, уклоняющихся от явки в суд, прокуратуру или следственные органы, а также исполнять решения суда, прокурора и следователя о задержании или аресте лица;

ж) в процессе осуществления законной деятельности сотрудничать с соответствующими службами административных органов;

з) во время военного положения в соответствии с законодательством Грузии, обеспечивать охрану лагерей для военнопленных и их безопасное функционирование в порядке и форме, установленных международными договорами Грузии.

 

Статья 26. Структура, организация, руководство, права и

 обязанности Военной полиции, прохождение службы в

Военной полиции

1. Структура, организация, руководство, права и обязанности Военной полиции определяются настоящим Кодексом и Положением о Департаменте Военной полиции Сил Обороны Министерства обороны Грузии.

2. Порядок прохождения службы в Военной полиции утверждается нормативным актом Министра.

 

 

Глава V

Военная служба

 

Статья 27. Сущность военной службы

1. Исходя из задач, возложенных на Силы Обороны в соответствии с Конституцией Грузии, военная служба является особым видом государственной службы.

2. Прохождение военной службы допускается только в системе Министерства.

3. В связи с приемом лица на военную службу и служебными отношениями с военнослужащими в пределах, установленных законодательством Грузии, правовым актом Министра могут быть определены вопросы политики управления военным персоналом.

4. Если вопросы, предусмотренные настоящей главой, в связи с лицами, подлежащими призыву/призванными на национальную военную службу призывников, урегулированы иным образом другими нормами настоящего Кодекса, в отношении лиц, подлежащих призыву/призванными на национальную военную службу призывников, применяются нормы, иным образом регулирующие указанные вопросы.

 

Статья 28. Виды военной службы

1. Видами военной службы являются:

а) регулярная военная служба;

б) резервная военная служба.

2. Регулярная военная служба включает:

а) профессиональную военную службу;

б) национальную военную службу призывников.

3. Резервная военная служба включает:

а) активную резервную военную службу;

б) мобилизационную резервную военную службу.

 

Статья 29. Военная присяга

1. Текст военной присяги по представлению Министерства утверждает Правительство Грузии.

2. Военнослужащий удостоверяет принятие военной присяги подписью.

 

Статья 30. Статус военнослужащего

1. Лицо получает статус военнослужащего:

а) со дня призыва на национальную военную службу призывников или мобилизационную резервную военную службу и до освобождения с военной службы;

б) со дня назначения на должность на профессиональной военной службе или в активном резерве и до освобождения с военной службы;

в) с момента приобретения статуса студента, обучающегося в военном училище по образовательной программе бакалавриата, в порядке, установленном Законом Грузии «О высшем образовании», и до освобождения с военной службы;

г) со дня назначения на военную должность в юридическом лице публичного права, действующем в системе Министерства, и до освобождения с военной службы;

д) в других случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. Военнослужащий во время прохождения военной службы является представителем государственной власти, и его защищает государство.

3. Военнослужащий назначается на должность и освобождается от должности/с военной службы на основании индивидуального административно-правового акта Министра.

4. Во время военного положения или (и) чрезвычайного положения, мобилизации особенности статуса военнослужащего определяются законодательством Грузии.

5. Военнослужащий находится на государственном довольствии.

6. За военнослужащими, находящимися в плену (если сдача в плен была недобровольной и во время нахождения в плену они не совершили никаких действий против Грузии), захваченными в качестве заложников, а также интернированными в нейтральное государство, сохраняется статус военнослужащего.

 

Статья 31. Исполнение военнослужащим служебных обязанностей

В целях регулирования правовых отношений, связанных с прохождением военнослужащими военной службы, исполнением ими служебных обязанностей считаются:

а) участие в боевых действиях;

б) несение боевого дежурства;

в) выполнение приказов командира или поставленных им задач;

г) нахождение в месте прохождения военной службы в течение служебного времени, установленного дневным нарядом, или в случае служебной необходимости;

д) пребывание в командировке;

е) нахождение на лечении в медицинском учреждении;

ж) проезд до работы и обратно;

з) на основании служебного обращения проезд до места лечения и обратно;

и) прохождение учений в полевых условиях или военных сборов;

к) нахождение в плену (кроме умышленной/добровольной сдачи в плен), нахождение в качестве заложника или интернированного;

л) безвестное отсутствие до признания безвестно отсутствующим или объявления умершим в порядке, установленном законодательством Грузии;

м) участие в миротворческих операциях.

 

Статья 32. Права и привилегии военнослужащих

1. Военнослужащие пользуются правами и свободами, установленными для граждан Грузии. Военнослужащие могут быть частично ограничены в указанных правах и свободах на основании настоящего Кодекса и других законодательных актов, пропорционально требованиям военной службы.

2. Военнослужащие вправе с учетом условий военной службы в порядке, установленном законодательством Грузии, проходить обучение в авторизованных образовательных учреждениях.

3. Командир с учетом условий военной службы содействует военнослужащим в осуществлении ими права на получение образования.

4. Военнослужащие в местах дислокации подразделений пользуются услугами библиотек, спортивных, культурных и образовательных учреждений, спортивных сооружений и спортивным инвентарем. Они также вправе участвовать в спортивных мероприятиях и мероприятиях, связанных с художественной самодеятельностью.

5. Военнослужащие вправе исполнять религиозные обычаи и обряды, если указанное не препятствует им в исполнении служебных обязанностей и не создает условий для предоставления им дополнительных льгот.

6. Военнослужащие вправе сменить место прохождения военной службы, если они или члены их семей, определенные правовым актом Министра, нуждаются в перемене места службы или проживания по состоянию здоровья, что подтверждается соответствующим медицинским заключением.

7. Военнослужащие в случае осуществления донации в рабочие часы в день сдачи крови или ее компонентов освобождаются от исполнения наряда, несения службы на посту и других обязанностей военной службы.

8. Военнослужащие в пределах ассигнований, выделенных для Министерства из государственного бюджета Грузии, пользуются бесплатным проездом на железнодорожном и муниципальном транспорте.

9. Военнослужащими оплачиваются 50 процентов стоимости услуг, связанных с обеспечением электроэнергией, природным газом, питьевой водой/водоотведением и вывозом мусора, а остальные 50 процентов возмещаются из государственного бюджета Грузии – за счет ассигнований, выделенных для Министерства годовым бюджетным законом.

 

Статья 33. Обязанности военнослужащего

1. Военнослужащие обязаны:

а) ознакомиться с возложенными на них функциями и обязанностями и добросовестно исполнять их;

б) беречь государственное имущество;

в) соблюдать нормы этики, установленные для военнослужащих;

г) хранить доверенную им государственную тайну;

д) подчиняться командиру, точно и своевременно выполнять его законные приказы и поручения;

е) исполнять требования, установленные законодательством Грузии.

2. Военнослужащие обязаны исполнять свои служебные обязанности, определенные правовыми актами, принятыми/изданными на основании настоящего Кодекса и других законодательных актов.

3. Военнослужащие обязаны соблюдать правовые акты, связанные с их службой, без специальных на то указаний/требований.

4. Военнослужащие должны отказываться от выполнения незаконных приказов, если им было или должно было быть известно об их незаконности, и действовать в соответствии с законодательством Грузии.

5. Военнослужащие при исполнении своих служебных обязанностей должны перемещаться только на основании разрешения непосредственного командира.

6. Исходя из специфики военной службы военнослужащие обязаны находиться в постоянной готовности, чтобы своевременно являться на службу по вызову.

 

Статья 34. Деятельность, осуществление которой военнослужащим запрещается

1. Военнослужащим запрещается членство в политических объединениях граждан (в политических партиях), организация собраний и манифестаций или (и) участие в них, а также осуществление иной оплачиваемой деятельности, кроме случаев, предусмотренных частью 2 настоящей статьи.

2. На основании предварительного согласования с Министерством со статусом военнослужащего совместимы следующие виды деятельности:

а) научная, педагогическая, творческая, медицинская деятельность, деятельность, осуществляемая в сфере информационных технологий, деятельность, осуществляемая в авиационной сфере на государственном предприятии или на предприятии, созданном при долевом участии государства;

б) деятельность, осуществляемая для достижения целей международного партнерства или (и) миротворческой операции на должности в международной организации за рубежом.

 

Статья 35. Общие положения об ответственности военнослужащих

1. На военнослужащего в зависимости от характера и тяжести совершенного им правонарушения возлагается дисциплинарная, гражданская, уголовная ответственность, а также административная ответственность в порядке, установленном настоящим Кодексом и другими правовыми актами.

2. В случае причинения военнослужащим материального и нематериального вреда другому лицу при исполнении своих служебных обязанностей указанный вред возмещается государством.

3. В случае причинения военнослужащим или бывшим военнослужащим материального и нематериального вреда государству или другому лицу при исполнении своих служебных обязанностей указанный вред возмещается самим военнослужащим или бывшим военнослужащим, если этот вред был причинен в результате совершения им противоправного деяния умышленно или по неосторожности.

4. В случае досрочного прекращения оформленного с военнослужащим контракта не по основанию освобождения от военной службы, определенному подпунктами «а», «б», «г»–«е», «и»–«л» и «п» части первой статьи 86 настоящего Кодекса, за досрочное прекращение указанного контракта на лицо может быть наложен штраф в размере от 1 500 до 28 000 лари, если оформленный с ним контракт, утвержденный индивидуальным административно-правовым актом Министра, предусматривает обязательство уплаты штрафа в конкретном размере. Лицо обязано уплатить сумму наложенного на него штрафа в месячный срок после досрочного прекращения данного контракта.

5. Обязательство по уплате наложенного штрафа, предусмотренного частью 4 настоящей статьи, прекращается в случае смерти лица.

6. Обязательство по уплате наложенного штрафа, предусмотренного частью 4 настоящей статьи, прекращается, если лицо, обязанное выполнить указанное обязательство:

а) добровольно пройдет 2-годичную военную службу заново;

б) в течение 4 лет после возникновения обязательства по уплате наложенного штрафа получало прожиточное пособие, предусмотренное Законом Грузии «О социальной помощи».

7. Уплата наложенного штрафа, предусмотренного частью 4 настоящей статьи, подлежит отсрочке на основании индивидуального административно-правового акта Министра или уполномоченного им лица:

а) до истечения 2-годичного срока, установленного подпунктом «а» части 6 этой же статьи;

б) до истечения 4-годичного срока, установленного подпунктом «б» части 6 этой же статьи.

8. Распоряжением Правительства Грузии лицо или группа лиц могут быть освобождены от обязательства по уплате наложенного штрафа, предусмотренного частью 4 настоящей статьи, или размер указанного штрафа может быть сокращен.

9. Выполнение обязательства по уплате наложенного штрафа, предусмотренного частью 4 настоящей статьи, кроме случаев, предусмотренных законодательством Грузии, на основании письменного требования лица, обязанного выполнить это обязательство, может быть рассрочено на срок не более 5-ти лет, если лицо предъявит надлежащее обеспечение размера указанного штрафа. Полномочие на принятие решения о рассрочке выполнения обязательства имеет Министр или комиссия, созданная его индивидуальным административно-правовым актом.

10. В случае неуплаты наложенного штрафа в срок, установленный частью 4 настоящей статьи, Министр или уполномоченное им лицо в целях обеспечения исполнения указанного штрафа издает индивидуальный административно-правовой акт, который является подлежащим исполнению актом, предусмотренным подпунктом «я» статьи 2 Закона Грузии «Об исполнительных производствах».

11. Индивидуальный административно-правовой акт, предусмотренный частью 10 настоящей статьи, вступает в силу сразу после его издания.

12. Обжалование индивидуального административно-правового акта, предусмотренного частью 10 настоящей статьи, в вышестоящем административном органе или суде не приостанавливает его действия.

13. Суд обязан предоставить Министерству копии приговора, вынесенного в отношении военнослужащего, или (и) определения о применении меры пресечения и решения по делу об административном правонарушении.

14. Местом исполнения военнослужащим оформленного с ним контракта считается муниципалитет, в пределах административных границ которого расположено структурное подразделение Министерства, в котором он проходит военную службу, если настоящим контрактом не предусмотрено иное.

15. Повышение военнослужащего по службе или (и) в звании не допускается в период действия в отношении него дисциплинарной или уголовной ответственности.

 

Статья 36. Защита жизни и здоровья военнослужащих

1. Защита жизни и здоровья военнослужащих обеспечивается путем создания государством здоровых для несения военной службы жилищных условий и посредством системы мероприятий по уменьшению риск-факторов, характерных для военной службы.

2. Медицинское освидетельствование/медицинскую экспертизу здоровья лиц, подлежащих принятию на военную службу, и военнослужащих осуществляет военно-медицинская комиссия.

3. Военно-медицинская комиссия при проведения медицинского освидетельствования/медицинской экспертизы руководствуется Перечнем соответствующих заболеваний/травм.

4. Порядок создания военно-медицинской комиссии, организации и осуществления ею медицинского освидетельствования/медицинской экспертизы, а также Перечень соответствующих заболеваний/травм утверждается нормативным атом Министра.

 

Статья 37. Оплата труда военнослужащих в особых условиях

1. Военнослужащим, непосредственно участвовавшим в военных действиях или исполнявшим специальные поручения в мирное время, на основании индивидуального административно-правового акта Министра выплачивается оклад по званию в тройном размере.

2. Военнослужащим, непосредственно не участвовавшим в военных действиях, но обеспечивавшим ведение боевых действий, на основании индивидуального административно-правового акта Министра выплачивается оклад по званию в двойном размере.

3. Военнослужащим, проходящим военную службу во вредной для здоровья окружающей среде, определенной законодательством Грузии, на основании индивидуального административно-правового акта Министра выплачивается оклад по званию в полуторном размере.

4. В отношении военнослужащих, которым за обстоятельства, предусмотренные частями первой–3 настоящей статьи, учреждаются оклады по званию в тройном, двойном и полуторном размерах, по тому же принципу исчисляется выслуга лет только в целях назначения государственной компенсации.

 

Статья 38. Право военнослужащих на жилую площадь (квартиру)

Военнослужащие в период прохождения военной службы обеспечиваются в установленном Министром порядке жилищными условиями, а в случае необходимости – жилой площадью (квартирой).

 

Статья 39. Военные должности

1. Соответствующие военные должности военно-учетных специальностей определяются штатным расписанием, утверждаемым индивидуальным административно-правовым актом Министра.

2. Рода, военно-учетные специальности и их коды, а также должностные лица, управомоченные на их присвоение, определяются индивидуальным административно-правовым актом Министра.

 

Статья 40. Временное возложение обязанностей военнослужащего

1. Возложение на другого военнослужащего исполнения обязанностей, предусмотренных вакантной должностью военнослужащего, а также обязанностей военнослужащего, временно отсутствующего на своей должности, осуществляется на основании индивидуального административно-правового акта Министра. В таком случае соответствующий военнослужащий может быть освобожден от исполнения своих основных должностных обязанностей.

2. В исключительных случаях, когда невозможно возложить на другого военнослужащего исполнение обязанностей, предусмотренных вакантной должностью военнослужащего, а также обязанностей военнослужащего, временно отсутствующего на своей должности, на указанную должность на срок, определенный индивидуальным административно-правовым актом Министра, может быть назначено лицо, зачисленное в активный резерв, в случае его согласия, если лицо удовлетворяет квалификационные требования, установленные к соответствующей должности.

3. Обязанности военнослужащего, временно отсутствующего на своей должности, на основании индивидуального административно-правового акта Министра могут возлагаться на гражданское лицо:

а) в военном училище;

б) состоящее на медицинской, финансовой, юридической должности.

4. В случаях, предусмотренных настоящей статьей, служащим выплачивается заработная плата в порядке, установленном правовым актом Министра.

5. В случае, предусмотренном настоящей статьей, военнослужащие могут быть освобождены от исполнения своих основных функций.

 

Статья 41. Программа добровольной военной подготовки младших офицеров резерва и программа добровольной военной

подготовки студентов

1. На программу добровольной военной подготовки младших офицеров резерва по собственному желанию и решению Министерства, без присвоения статуса военнослужащего принимаются:

а) студенты авторизованных высших образовательных учреждений;

б) лица с академической степенью бакалавра.

2. На программу добровольной военной подготовки студентов по собственному желанию и решению Министерства, без присвоения статуса военнослужащего принимаются студенты авторизованных высших образовательных учреждений в возрасте до 23 лет.

2. На программу добровольной военной подготовки студентов по собственному желанию и решению Министерства, без присвоения статуса военнослужащего принимаются студенты авторизованных высших образовательных учреждений в возрасте до 23 лет. Данное возрастное ограничение не распространяется на лиц, предусмотренных подпунктом «г.б» части первой статьи 65 настоящего Кодекса, которые в соответствии с указанным подпунктом не могут воспользоваться правом на отсрочку призыва на национальную военную службу призывников в связи с обучением по высшим образовательным программам в форме полностью дистанционного обучения. (30.11.2023 N3815, ввести в действие с 1 января 2025 года.)

3. Длительность программ по военной подготовке, предусмотренных настоящей статьей, и вопросы ее прохождения, а также порядок и условия приема на указанные программы определяются нормативным актом Министра.

4. Лица, принятые на программу по военной подготовке, предусмотренную настоящей статьей, в период прохождения указанной программы будут обеспечены:

а) обязательным государственным страхованием жизни и здоровья за государственный счет;

б) питанием и соответствующим вещным имуществом в пределах нормы, установленной для военнослужащих законодательством Грузии.

5. В отношении лиц, принятых на программу по военной подготовке, предусмотренную настоящей статьей, по решению Министерства:

а) может быть назначена стипендия, которая будет выплачиваться из ассигнований, выделяемых Национальной академии обороны Грузии имени Давида Агмашенебели;

б) может быть оформлен контракт;

в) могут быть установлены другие льготы, предусмотренные для военнослужащих законодательством Грузии.

6. Лица, принятые на программу по военной подготовке, предусмотренную настоящей статьей, могут проходить военные сборы в рамках указанной программы.

7. В случае ранения/получения увечий или гибели лица, принятого на программу по военной подготовке, предусмотренную настоящей статьей, в период прохождения им военных сборов, на указанное лицо/члена его семьи распространяются социальные гарантии, учрежденные для военнослужащих настоящим Кодексом и соответствующими правовыми актами для таких случаев.

8. После прохождения (окончания) лицом программы по военной подготовке, предусмотренной настоящей статьей, и присвоения ему воинского звания национальная военная служба призывников считается пройденной, и лицо снимается с воинского учета призывников.

9. Призывнику, не окончившему программу по военной подготовке, предусмотренную настоящей статьей, не присваивается надлежащее воинское звание, национальная военная служба призывников не считается пройденной, и призывник подлежит постановке на воинский учет призывников.

10. После прохождения (окончания) лицом программы по военной подготовке, предусмотренной настоящей статьей, и присвоения ему воинского звания лицо зачисляется в мобилизационный резерв или по желанию будет принято на профессиональную военную службу.

 

Статья 42. Воинские звания

1. К воинским званиям относятся:

а) в рядовом составе – рядовой, рядовой I класса;

б) в составе капралов – капрал, капрал-специалист;

в) в сержантском составе – младший сержант, сержант, старший сержант, мастер-сержант, главный сержант;

г) в офицерском составе:

г.а) в младшем офицерском составе – лейтенант, старший лейтенант, капитан;

г.б) в старшем офицерском составе – майор, вице-полковник, полковник;

г.в) в высшем офицерском составе – генерал бригады, генерал-майор, генерал-лейтенант, генерал.

2. Вопросы, связанные с иерархией воинских званий, регулируются военным уставом.

 

Статья 43. Присвоение воинского звания

1. Воинское звание рядового присваивается:

а) лицам, призванным на национальную военную службу призывников;

б) юнкерам, зачисленным в военные училища, в случае отсутствия у них других воинских званий;

в) лицам, состоящим на контрактной военной службе, в случае отсутствия у них других воинских званий;

г) лицам, зачисленным в резерв Сил Обороны, в случае отсутствия у них других воинских званий;

д) лицам, окончившим программу добровольной военной подготовки студентов.

2. Воинское звание младшего сержанта присваивается:

а) лицам, окончившим соответствующий курс младших сержантов. Вопросы его прохождения регулируются индивидуальным административно-правовым актом Министра;

б) лицам, окончившим программу добровольной военной подготовки младших офицеров резерва, которым ко дню окончания этой программы не были присвоены академическая степень бакалавра и воинское звание младшего/старшего/главного сержантского состава;

в) лицам, завершившим 11-месячную национальную военную службу призывников и в период прохождения службы:

в.а) прошедшим соответствующий курс сержантского состава, которые были назначены на младшую командирскую должность штатной категории сержантского состава;

в.б) прошедшим программу добровольной военной подготовки младших офицеров резерва, которые были назначены на младшую командирскую должность штатной категории младшего офицерского состава и которым не была присвоена академическая степень бакалавра.

3. Воинское звание лейтенанта присваивается:

а) лицам, окончившим образовательную программу бакалавриата военного училища;

б) лицам с академической степенью, окончившим кандидатскую программу подготовки младших офицеров;

в) не достигшим 35-летнего возраста лицам, окончившим программу добровольной военной подготовки младших офицеров резерва, которым ко дню окончания этой программы была присвоена академическая степень бакалавра или которыми в 5-летний срок после окончания указанной программы был представлен документ, удостоверяющий присвоение академической степени бакалавра;

г) не достигшим 35-летнего возраста лицам, завершившим 11-месячную национальную военную службу призывников и в период прохождении службы прошедшим соответствующую программу подготовки младших офицеров, которые были назначены на младшую командирскую должность штатной категории младшего офицерского состава, которым ко дню окончания службы была присвоена академическая степень или которыми в 10-летний срок после окончания службы был представлен документ, удостоверяющий присвоение академической степени.

 

Статья 44. Сроки военной службы для присвоения очередного воинского звания

1. Для присвоения очередного воинского звания установлены следующие сроки военной службы:

а) от рядового до рядового I класса – один год;

б) от рядового I класса до капрала или капрал-специалиста – один год;

в) от капрала или капрал-специалиста до младшего сержанта – 2 года;

г) от младшего сержанта до сержанта – 3 года;

д) от сержанта до старшего сержанта – 4 года;

е) от старшего сержанта до мастер-сержанта – 4 года;

ж) от мастер-сержанта до главного сержанта – 5 лет;

з) от лейтенанта до старшего лейтенанта – 2 года;

и) от старшего лейтенанта до капитана – 3 года;

к) от капитана до майора – 4 года;

л) от майора до вице-полковника – 5 лет;

м) от вице-полковника до полковника – 6 лет.

2. Срок военной службы для присвоения очередного высшего воинского звания офицера не устанавливается.

3. Срок для присвоения очередного воинского звания лицам, зачисленным в активный резерв, составляет период времени, вдвое превышающий минимальный срок, установленный для присвоения очередного воинского звания, предусмотренного частью первой настоящей статьи. При этом в срок, установленный для присвоения указанным лицам очередного воинского звания, засчитывается период со дня их назначения на должность в активном резерве и до их освобождения от военной службы.

 

Статья 45. Порядок присвоения очередного воинского звания

1. Военнослужащим присваиваются очередные воинские звания в определенной последовательности, без пропуска ступеней.

2. Военнослужащим (кроме высшего офицерского состава) очередные воинские звания присваиваются при одновременном наличии следующих условий:

а) истечение срока, установленного для присвоения очередного воинского звания, кроме случая, предусмотренного частью 9 настоящей статьи;

б) удовлетворение военнослужащим квалификационных требований, установленных к очередному воинскому званию, подлежащему присвоению;

в) занятие военнослужащим должности штатной категории выше фактического воинского звания;

г) принятие Отборочным советом положительного решения о присвоении очередного воинского звания (повышении в звании) только для категорий званий военнослужащих, предусмотренных частью 5 настоящей статьи, повышение в звании которых осуществляется централизованно, решением Отборочного совета.

3. Военнослужащие для присвоения им высших воинских званий офицера должны удовлетворять требования, предусмотренные подпунктами «б» и «в» части 2 настоящей статьи, а для присвоения первых высших воинских званий офицера – также требования, определенные частью 4 этой же статьи.

4. Первое высшее воинское звание офицера может присваиваться военнослужащим с воинским званием полковника, если они в течение 2 лет занимали должность полковника и в течение одного года – должность штатной категории высшего офицера.

5. Порядок и процедуры повышения званий военнослужащих, а также категории званий военнослужащих, повышение в звании которых осуществляется централизованно, по решению Отборочного совета, определяются нормативным актом Министра.

6. Воинские звания, кроме высших воинских званий офицера, присваивает Министр.

7. Высшие воинские звания офицера с совместной подписью Премьер-министра Грузии присваивает Президент Грузии.

8. Кандидатуры военнослужащих для присвоения высших воинских званий офицера представляет Министр.

9. Досрочное присвоение военнослужащим очередных воинских званий допускается только во время военного положения.

 

Статья 46. Ограничения в присвоении воинского звания

Военнослужащему в период прохождения военной службы не может быть присвоено воинское звание:

а) в случае возложения на него дисциплинарной ответственности, предусмотренной настоящим Кодексом;

б) в случае производства в отношении него уголовного преследования.

 

Статья 47. Лишение воинского звания и прекращение права

 пользования социальными гарантиями

1. На основании решения суда лицо лишается воинского звания в случаях, предусмотренных Уголовным кодексом Грузии.

2. В случае лишения воинского звания прекращается право лица на пользование социальными гарантиями, возникшее в связи с прохождением им военной службы.

 

Статья 48. Квалификационные требования, функции и обязанности

1. На основании индивидуального административно-правового акта Министра устанавливаются квалификационные требования к каждой военной должности и каждому воинскому званию.

2. Военнослужащие должны удовлетворять квалификационные требования как до приема на военную службу, так и во время прохождения военной службы.

3. Функции, обязанности и должностные инструкции военнослужащих устанавливаются индивидуальным административно-правовым актом Министра.

4. Военнослужащие в целях исполнения своих функций и обязанностей могут быть командированы в другое публичное учреждение.

 

Статья 49. Командировка

1. Командирование военнослужащих осуществляется на основании индивидуального административно-правового акта Министра.

2. Приказом о командировании военнослужащего определяются цель, место и сроки командирования, суточные, а также вопросы взятия на пищевое довольствие, проезда и размещения в период нахождения в командировке.

3. В случае направления военнослужащего в служебную командировку за пределы Грузии вопросы, связанные с командированием, регулируются в порядке, установленном законодательством Грузии, а в случае направления в служебную командировку в пределах Грузии – нормативным актом Министра.

4. Если исходя из служебной необходимости командирование военнослужащего осуществляется на основании устного административного акта, соответствующий письменный правовой акт должен быть издан в срок, составляющий 3 рабочих дня.

 

Статья 50. Особый режим работы

1. Во время военного положения или (и) чрезвычайного положения, чрезвычайной ситуации, учений, поддержания боевой готовности или при других исключительных обстоятельствах индивидуальным административно-правовым актом Министра в Силах Обороны или в каком-либо из подразделений Сил Обороны может быть на определенный срок объявлен особый режим работы (казарменное положение), подразумевающий постоянное размещение военнослужащих этого подразделения в месте дислокации указанного подразделения. В этот период служащим подразделения запрещается оставлять место дислокации подразделения без согласия руководителя.

2. Во время нахождения служащих подразделения на особом режиме работы решением Министра допускается:

а) неудовлетворение рапорта/заявления служащего подразделения об освобождении от работы;

б) запрет на временное увольнение или отпуск служащего подразделения, кроме случая тяжелого семейного положения или других уважительных причин;

в) прекращение/приостановление ухода в отпуск/нахождения в отпуске служащего подразделения, кроме отпуска по состоянию здоровья, беременности, родам и уходу за ребенком.

3. Во время военного положения или (и) чрезвычайного положения:

а) до принятия Министром соответствующего решения запрещается освобождение военнослужащего (в том числе, лиц, состоящих на национальной военной службе призывников) от военной службы;

б) прекращается/приостанавливается уход в отпуск любого вида, кроме отпуска, предусмотренного подпунктом «г» настоящей части, и отпуска по состоянию здоровья, беременности, родам и уходу за ребенком;

в) в случае отсутствия военнослужащего, проходящего военную службу, он обязан немедленно вернуться к месту прохождения службы;

г) в случае необходимости военнослужащим может быть предоставлен краткосрочный отпуск сроком до 10 календарных дней. Дни отпуска, использованные военнослужащим на основании настоящего подпункта, не вычитаются из срока другого отпуска, предусмотренного настоящим Кодексом;

 д) военнослужащий, находящийся в отпуске, обязан в разумный срок возвратиться к месту своей дислокации. В случае невозможности указанного ему следует явиться в ближайшее структурное подразделение Министерства. О явке военнослужащего это подразделение уведомляет своего непосредственного командира.

 

Статья 51. Внутренний распорядок Сил Обороны

1. Внутренний распорядок Сил Обороны утверждается нормативным актом Министра, с которым служащие должны быть ознакомлены при приеме на работу, изменении места работы и в случае внесения изменений во внутренний распорядок Сил Обороны.

2. Внутренним распорядком Сил Обороны определяются:

а) начало и конец рабочего времени;

б) время отдыха в течение рабочего дня;

в) условия и порядок нахождения в соответствующем учреждении в выходные и праздничные дни, а также после окончания ежедневного рабочего времени;

г) порядок ознакомления служащих с вопросами, касающимися службы;

д) общие инструкции по охране труда;

е) порядок уведомления об отсутствии на работе;

ж) краткосрочное освобождение от работы;

з) порядок пользования отпуском;

и) обязательства служащих, освобожденных от работы;

к) другие вопросы, связанные с трудовыми отношениями между соответствующими подразделениями и служащими.

3. Внутренний распорядок Сил Обороны вступает в силу в рабочий день, следующий за днем утверждения, если данным внутренним распорядком не установлена более поздняя дата вступления его в силу.

 

Статья 52. Стаж военной службы

1. Стаж военной службы (календарное исчисление выслуги лет) включает:

а) период нахождения на военной должности, кроме периода нахождения на должности на активной резервной службе;

б) период нахождения на военных или учебных сборах;

в) период обучения в военном училище Грузии или (и) иностранного государства (юнкер, курсант, слушатель, студент), а также период нахождения военнослужащего в длительной командировке за рубежом с целью обучения;

г) период службы в армии СССР до 21 декабря 1991 года;

д) период прохождения военной службы в ведомствах (организациях), прохождение службы в которых считается/считалось прохождением военной службы согласно законодательству Грузии;

е) период нахождения в распоряжении кадров, но при каждом переводе в распоряжение кадров не более чем на 4 месяца;

ж) период временного освобождения от должности, но при каждом временном освобождении от должности не более чем на 4 месяца;

з) в случае вызова лица, зачисленного в мобилизационный резерв, – период с момента явки на сборный пункт и до окончания мобилизационной резервной военной службы;

и) в случае вызова лица, состоящего на активной резервной военной службе, – период с момента явки в соответствующее подразделение и до окончания прохождения активной резервной военной службы в этом подразделении;

к) период прохождения службы в государственном ведомстве Грузии, если специальное звание приравнивается к воинскому званию и срок выслуги в специальном звании засчитывается в стаж военной службы.

2. Период прохождения военной службы засчитывается в общий трудовой стаж.

 

Статья 53. Военные учения

1. Международные учения или (и) объединенные (национальные) военные учения, кроме военных учений, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, проводятся на основании индивидуального административно-правового акта Министра.

2. Командно-штабные военные учения национально-стратегического уровня (с привлечением сил или без таковых), в которых вместе со служащими Министерства или (и) служащими юридического лица публичного права, действующего в системе Министерства, участвуют представители иностранных государственных ведомств или (и) других государственных ведомств или (и) юридических лиц частного права Грузии, проводятся на основании приказа Премьер-министра Грузии.

 

Статья 54. Порядок приема на военную службу лиц со статусом, не имеющих гражданства, и иностранных лиц в Грузии

1. Лица со статусом, не имеющие гражданства, в Грузии:

а) подлежат призыву на национальную военную службу призывников;

б) могут быть приняты по собственному желанию на профессиональную военную службу.

2. Иностранные лица по собственному желанию и решению Премьер-министра Грузии могут быть приняты на военную службу в Силах Обороны Грузии.

3. Решение Премьер-министра Грузии, предусмотренное частью 2 настоящей статьи, принимается на основании заключений Службы государственной безопасности Грузии и Службы разведки Грузии.

4. Лица, принятые на военную службу на основании настоящей статьи, взамен принесения военной присяги берут на себя письменное обязательство сохранять верность Грузинскому государству и военной службе и неукоснительно исполнять законодательство Грузии. Текст указанного письменного обязательства в случае, предусмотренном частью первой настоящей статьи, утверждает Министр, а в случае, предусмотренном частью 2 этой же статьи, – Премьер-министр Грузии.

 

Глава VI

Воинский учет

 

Статья 55. Обязательство по осуществлению воинского учета

1. Осуществление воинского учета лиц является обязательным.

2. Воинскому учету не подлежат:

а) женщины, не имеющие военно-учетной специальности, кроме случая, предусмотренного частью 3 настоящей статьи;

б) лица, состоящие на невоенной, альтернативной трудовой службе;

в) лица, достигшие предельного возраста, установленного для резерва Сил Обороны;

г) лица, отбывающие наказание в виде лишения свободы.

3. Воинский учет женщин, имеющих военно-учетную специальность или изъявивших желание состоять на воинском учете или (и) пройти военную службу (кроме национальной военной службы призывников), ведет субъект, осуществляющий воинский учет.

4. Женщины, не имеющие военно-учетную специальность, которые были поставлены на воинский учет по собственному желанию, вправе до назначения на должность заявить отказ от прохождения военной службы. В таком случае указанные женщины снимаются с воинского учета.

5. Постановка лиц на воинский учет осуществляется по месту их регистрации, а в случае отсутствия у лиц места регистрации – по месту их фактического проживания.

6. Для постановки на воинский учет лицо освобождается со службы/из образовательного учреждения с сохранением за ним места работы/учебы и вознаграждения за труд/стипендии.

7. Порядок постановки лиц на воинский учет по представлению Министерства определяется постановлением Правительства Грузии.

 

Статья 56. Виды воинского учета

К видам воинского учета относятся:

а) воинский учет призывников;

б) воинский учет резервистов;

в) специальный воинский учет.

 

Статья 57. Воинский учет призывников

1. Постановку лиц на воинский учет призывников осуществляет юридическое лицо публичного права, действующее в системе Министерства, которое образуется постановлением Правительства Грузии.

2. Лицо обязано для постановки на воинский учет призывников явиться по вызову соответствующего уполномоченного должностного лица.

3. Постановка лица на воинский учет призывников осуществляется в период с 1 января до 30 апреля года, в котором ему исполнилось 17 лет, кроме случая, предусмотренного частью 5 настоящей статьи.

4. Лица, поставленные на воинский учет призывников, считаются призывниками.

5. Воинскому учету призывников подлежат лица в возрасте от 17 до 27 лет, которые на воинском учете не состоят. Постановка указанных лиц на воинский учет призывников осуществляется сразу после выявления указанного факта.

6. Постановка на воинский учет призывников оформляется индивидуальным административно-правовым актом.

7. О решении в связи с постановкой на воинский учет призывников и об обязательствах, связанных с постановкой на воинский учет, призывники уведомляются через соответствующее управомоченное лицо.

8. Лицо обязано:

а) в случае изменения места жительства (регистрации), для постановки на воинский учет призывников в 2–недельный срок явиться по новому месту жительства;

б) в случае пребывания за рубежом в течение более одного месяца, в 2-недельный срок после его завершения, для постановки на воинский учет призывников явиться в дипломатическое представительство или консульское учреждение Грузии за рубежом.

9. Порядок и условия постановки на воинский учет призывников лиц, предусмотренных подпунктом «б» части 8 настоящей статьи, определяются постановлением Правительства Грузии.

10. Лицо вправе обжаловать решение о его постановке на воинский учет призывника в суде в течение 15 календарных дней после его официального ознакомления с ним. Обжалование указанного решения не приостанавливает его действия. Действие обжалованного решения приостанавливается в порядке, установленном частью 3 статьи 29 Административно-процессуального кодекса Грузии. (30.11.2023 N3815)

 

Статья 58. Воинский учет резервистов

Воинский учет резервистов осуществляется в порядке и с соблюдением условий, установленных главой IX настоящего Кодекса.

 

Статья 59. Специальный воинский учет

1. Постановке на специальный воинский учет подлежат военнослужащие или (и) лица с государственными специальными званиями. Они снимаются с воинского учета призывников или (и) воинского учета резервистов.

2. Специальный воинский учет лиц, предусмотренных частью первой настоящей статьи, осуществляет ведомство, в котором они проходят службу.

3. В случае освобождения военнослужащего или (и) лица с государственным специальным званием от службы соответствующее ведомство обязано в 2-недельный срок после его освобождения по месту регистрации этого лица, а в случае отсутствия места регистрации лица – по месту его фактического проживания, для его постановки на соответствующий воинский учет направить субъекту, осуществляющему воинский учет, документ об освобождении указанного военнослужащего или (и) лица с государственным специальным званием от службы. (30.11.2023 N3815)

 

Статья 60. Мероприятия, связанные с воинским учетом

1. Образовательные учреждения обязаны незамедлительно передавать сообщения о постановке на воинский учет призывников лицам, зарегистрированным/зачисленным в указанные образовательные учреждения.

2. Работодатели, образовательные учреждения обязаны не принимать на работу, не зачислять в образовательное учреждение лиц с 17-летнего возраста (кроме лиц, не подлежащих постановке на воинский учет призывников) без документа, удостоверяющего постановку на воинский учет призывников, или документа, удостоверяющего снятие с воинского учета призывников.

3. Министерство предоставляет Администрации Правительства Грузии информацию о ходе, результатах и статистических данных воинского учета призывников.

4. Юридическое лицо публичного права, действующее в сфере управления Министерства юстиции Грузии, – Агентство по развитию государственных сервисов обязано в порядке, установленном законодательством Грузии:

а) предоставлять субъекту, осуществляющему воинский учет, в 10-дневный срок информацию об изменениях/исправлениях/дополнениях, вносимых в записи гражданского акта (о перемене даты рождения, имени или (и) фамилии или о смерти) в отношении лиц, состоящих на воинском учете;

б) уведомлять субъекта, осуществляющего воинский учет, в 10-дневный срок после регистрации или снятия с регистрации лица, состоящего на воинском учете, о дате его регистрации или снятия с регистрации и новом адресе его регистрации (при наличии).

5. Призывники, состоящие на воинском учете, обязаны по требованию в 2-недельный срок предоставить информацию о своем семейном положении, месте работы, месте жительства (местах фактического проживания и регистрации), об изменении должности и образовании.

6. Персональные данные, предусмотренные настоящей главой, обрабатываются с соблюдением требований Закона Грузии «О защите персональных данных», только для обеспечения осуществления мероприятий, связанных с воинским учетом, и ведения статистики в объеме, необходимом для достижения законной цели.

 

Статья 61. Нарушение правил воинского учета

Нарушение правил воинского учета, установленных настоящим Кодексом и другими правовыми актами, влечет возложение ответственности в порядке, установленном законодательством Грузии.

 

Глава VII

Национальная военная служба призывников

 

Статья 62. Возраст лиц, подлежащих призыву на национальную военную службу призывников

1. Обязательному призыву на национальную военную службу призывников подлежат лица в возрасте с 18 до 27 лет, состоящие на воинском учете призывников и не имеющие оснований для освобождения от призыва на национальную военную службу призывников или для отсрочки призыва на национальную военную службу призывников.

2. Лицам, достигшим 27 лет и:

а) состоящим на воинском учете, но не прошедшим национальную военную службу призывников, на основании индивидуального административно-правового акта Министра присваивается воинское звание рядового, и они зачисляются в резерв Сил Обороны;

б) не состоящим на воинском учете, сразу после выявления указанного факта, на основании индивидуального административно-правового акта Министра присваивается воинское звание рядового, и они зачисляются в резерв Сил Обороны.

 

Статья 63. Призыв на национальную военную службу призывников

1. Основанием для призыва на национальную военную службу призывников является постановление Правительства Грузии.

2. Исходя из части первой настоящей статьи:

а) инициатором проекта постановления Правительства Грузии является Министерство;

б) проектом постановления Правительства Грузии определяются:

б.а) конкретные сроки призыва на национальную военную службу призывников;

б.б) численность лиц, подлежащих призыву на национальную военную службу призывников, на основании соответствующего требования;

б.в) организационные вопросы, связанные с призывом на национальную военную службу призывников;

б.г) приоритеты, порядок и условия призыва на национальную военную службу призывников.

3. Вызов призывников с целью призыва на национальную военную службу призывников осуществляется:

а) с использованием технических средств или других средств коммуникации;

б) по принципу ежегодной случайной выборки, с соблюдением установленной очередности.

4. Вызов призывников на национальную военную службу призывников по принципу ежегодной случайной выборки осуществляется посредством электронной системы, вопросы управления и функционирования которой определяются Правительством Грузии.

 

Статья 64. Освобождение от призыва на национальную военную службу призывников

1. От призыва на национальную военную службу призывников освобождаются:

а) лица, признанные негодными к национальной военной службе призывников по состоянию здоровья;

б) лица, прошедшие военную службу или альтернативную службу взамен военной службы в Военных Силах иностранного государства;

в) лица, имеющие судимость за совершение тяжких или особо тяжких уголовных преступлений;

г) лица, имеющие статус ограничения возможностей, определенный законодательством Грузии;

д) лица, срок статуса ограничения возможностей которых истек, – в период с момента истечения этого срока до пересмотра указанного статуса, но не более чем в течение 3 месяцев;

е) лица, прошедшие невоенную, альтернативную трудовую службу;

ж) лица, являющиеся единственными сыновьями в семьях, один из членов которых погиб в боях за территориальную целостность Грузии или во время прохождения военной службы;

з) члены Парламента Грузии.

2. Премьер-министр Грузии правомочен на основании рекомендации соответствующей комиссии освободить от призыва на национальную военную службу призывников особо одаренных призывников.

3. Состав и порядок деятельности комиссии, предусмотренной частью 2 настоящей статьи, определяются Правительством Грузии.

4. Призывники, подлежащие освобождению от призыва на национальную военную службу призывников в соответствии с настоящей статьей, кроме условий, предусмотренных подпунктами «а»–«г» части первой этой же статьи, в случае изъявления желания могут быть призваны на национальную военную службу призывников в добровольном порядке.

 

Статья 65. Отсрочка призыва на национальную военную службу призывников

1. Отсрочка призыва на национальную военную службу призывников предоставляется:

а) лицам, признанным временно (сроком до одного года) негодными к национальной военной службе призывников по состоянию здоровья;

б) лицам, ограниченно годным к несению национальной военной службы призывников (сроком до 3 лет);

в) лицам, в отношении которых осуществляется уголовное преследование, – до принятия соответствующим органом надлежащего решения;

г) лицам, являющимся студентами высших образовательных учреждений Грузии или иностранных высших образовательных учреждений, признанных в порядке, установленном законодательством иностранного государства, – до окончания обучения, на каждой ступени высшего образования;

г) лицам, являющимся: (30.11.2023 N3815, ввести в действие с 1 января 2025 года.)

г.а) студентами, имеющими активный статус высшей образовательной программы высшего образовательного учреждения Грузии, признанного в порядке, установленном законодательством Грузии, – на каждой ступени образования до завершения обучения;

г.б) студентами, имеющими активный статус высшей образовательной программы (за исключением высшей образовательной программы, осуществляемой в форме полностью дистанционного обучения) иностранного высшего образовательного учреждения, признанного в порядке, установленном законодательством иностранного государства, и статус которых не приостановлен, – на каждой ступени образования до завершения обучения;

д) лицам, являющимся резидентами следующей ступени после получения диплома о высшем медицинском образовании, или (и) лицам, обучающимся на следующей ступени образования после получения альтернативного диплома резидентуры, которые в срок, установленный для освоения программы резидентуры, проходят профессиональную подготовку по одной из врачебных специальностей, – до окончания программы резидентуры;

е) лицам, являющимся профессиональными студентами, зарегистрированными в информационной системе управления профессиональным образованием, – до окончания соответствующей профессиональной образовательной программы/образовательной программы короткого цикла, только один раз в случае, если они не воспользовались правом отсрочки призыва на национальную военную службу призывников в соответствии с подпунктом «г» или «д» настоящей части;

ж) лицам, являющимся аппликантами, – в год окончания общеобразовательного учреждения, до зачисления в образовательное учреждение на профессиональную образовательную программу/образовательную программу короткого цикла;

з) лицам, являющимся учащимися общеобразовательных учреждений, – до 20-летнего возраста;

и) лицам, зарегистрированным на Единые национальные экзамены в год окончания общеобразовательного учреждения, – до объявления результатов Единых национальных экзаменов, а в случае получения права на зачисление в высшее образовательное учреждение на основании результатов Единых национальных экзаменов – в тот же год до зачисления в высшее образовательное учреждение, предусмотренное подпунктом «г» настоящей части;

к) лицам, зарегистрированным на общие магистрантские экзамены в год окончания образовательной программы бакалавриата в пределах академического высшего образования, – до объявления результатов общих магистрантских экзаменов, в случае успешной сдачи общих магистрантских экзаменов – до объявления результатов экзамена/экзаменов, определенных высшим образовательным учреждением, а в случае успешной сдачи экзамена/экзаменов, определенных высшим образовательным учреждением, – в год окончания образовательной программы бакалавриата в пределах академического высшего образования до зачисления на образовательную программу магистратуры в пределах академического высшего образования в высшем образовательном учреждении, предусмотренном подпунктом «г» настоящей части;

л) лицам, обратившимся с целью продолжения обучения по образовательной программе докторантуры в пределах академического высшего образования в призывную комиссию с просьбой об отсрочке призыва на военную службу, – в год окончания образовательной программы магистратуры в пределах академического высшего образования до подачи соответствующего заявления в высшее образовательное учреждение, предусмотренное подпунктом «г» настоящей части, а после подачи указанного заявления – в тот же год до принятия высшим образовательным учреждением, предусмотренным подпунктом «г» настоящей части, решения о зачислении на образовательную программу докторантуры в пределах академического высшего образования;

м) лицам, зарегистрированным в порядке, установленном законодательством Грузии, в год окончания высшего медицинского образовательного учреждения с целью участия в конкурсе на зачисление в резидентуру – в год регистрации до завершения объявленного конкурса, а в случае занятия конкурсного места в резидентуре на основании результатов конкурса, – в тот же год до зачисления в высшее образовательное учреждение в случае, предусмотренном подпунктом «д» настоящей части;

н) лицам, члены семей которых являются лицами со статусом ограничения возможностей, определенным законодательством Грузии (супруги, дети, матери, отцы, сестры, братья, дедушки, бабушки), у которых нет других поддерживающих лиц. Если с членом семьи со статусом лица с ограниченными возможностями проживает лицо, также подлежащее прохождению национальной военной службы призывников, призыву на национальную военную службу призывников подлежит старшее по возрасту лицо, кроме случая дачи добровольного письменного согласия на прохождение национальной военной службы призывников младшим по возрасту лицом;

о) лицам, имеющим двух или более детей;

п) лицам, на иждивении которых находятся несовершеннолетние сестры или братья;

р) лицам, являющимся единственными детьми матери или отца;

с) лицам, работающим врачами или учителями общеобразовательных учреждений в селах;

т) лицам, которым право на отсрочку призыва на национальную военную службу призывников было предоставлено Премьер-министром Грузии;

у) лицам, имеющим одного ребенка, – на 3-летний срок после рождения ребенка;

ф) лицам, которым присвоена академическая степень доктора или приравненная к ней академическая степень, осуществляющим педагогическую или научно-исследовательскую деятельность;

х) лицам, являющимся одинокими отцами, супруги которых умерли или лишены родительских прав;

ц) лицам, являющимся членами избирательного органа государственной власти или местной власти Грузии;

ч) лицам, работающим в системе Министерства внутренних дел Грузии, государственном подведомственном учреждении, входящем в систему Министерства юстиции Грузии, – Специальной пенитенциарной службе, системах Службы государственной безопасности Грузии, Службы разведки Грузии или Специальной службы государственной охраны и осуществляющим полномочия, которые осуществляли призывники, призванные в учреждения, указанные в настоящем подпункте, до введения в действие части первой статьи 72 настоящего Кодекса;

ш) лицам, в отношении которых применено условное осуждение, – до истечения срока указанного осуждения;

щ) лицам, зачисленным на добровольную программу военной подготовки для младших офицеров резерва, – в период прохождения указанной программы;

ы) лицам, уплатившим сбор за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников, установленный настоящим Кодексом.

2. Решение, касающееся предоставления права, предусмотренного подпунктом «т» части первой настоящей статьи, принимается на основании рекомендации соответствующей комиссии. Состав и порядок деятельности указанной комиссии определяются постановлением Правительства Грузии.

 3. Если призывник на день призыва на национальную военную службу призывников в порядке, установленном законодательством Грузии, зарегистрирован в качестве кандидата в члены высшего представительного органа или выборного органа местной власти, его призыв на национальную военную службу призывников будет отсрочен до официального объявления результатов соответствующих выборов.

4. В случае, предусмотренном подпунктом «н» части первой настоящей статьи, призыв призывника на национальную военную службу призывников не будет отсрочен, если член его семьи является лицом с ограниченными возможностями, статус ограниченных возможностей которого установлен ввиду физического, психического, интеллектуального или сенсорного нарушения, при наличии которого в соответствии с законодательством Грузии допускается работа лиц с ограниченными возможностями в специальных или индивидуальных условиях.

5. Призывник, который в соответствии с настоящей статьей подлежит отсрочке призыва на национальную военную службу призывников, за исключением условия, предусмотренного подпунктом «в» части первой настоящей статьи, при желании подлежит добровольному призыву на национальную военную службу призывников.

6. Лица, предусмотренные подпунктом «г.б» части первой настоящей статьи, которые в соответствии с указанным подпунктом не могут воспользоваться правом на отсрочку призыва на национальную военную службу призывников в связи с обучением по высшим образовательным программам в форме полностью дистанционного обучения, в случае призыва на национальную военную службу призывников имеют право по своему усмотрению выбирать и проходить программы военной подготовки, определенные статьей 41 настоящего Кодекса, либо один из видов (сроков) национальной военной службы призывников, предусмотренных частью 2 статьи 72 этого же Кодекса. При этом в случае прохождения указанными лицами программ военной подготовки, определенных статьей 41 настоящего Кодекса, на них распространяются регулирующие нормы ответственности, предусмотренные законодательством Грузии для военнослужащих. (30.11.2023 N3815, ввести в действие с 1 января 2025 года.)

 

Статья 66. Сбор за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников

1. Сбор за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников является платежом в государственный бюджет Грузии, уплата которого обязательна для пользования правом на отсрочку призыва на национальную военную службу призывников.

2. Уплата призывником сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников является основанием для отсрочки призыва на национальную военную службу призывников.

3. Размер сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников на 1 календарный год отсрочки призыва на национальную военную службу призывников составляет 5 000 (пять тысяч) лари.

4. Лицо может пользоваться правом на уплату сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников до достижения 25 лет.

5. В случае уплаты лицом сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников его призыв на национальную военную службу призывников будет отсрочен на 1 календарный год, а после истечения указанного срока он вновь подлежит призыву на национальную военную службу призывников.

6. В случае принятия решения о призыве призывника на национальную военную службу призывников он уведомляется о возможности воспользоваться правом на уплату сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников и порядке пользования указанным правом.

7. В случае уплаты сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников в учетной карточке призывника делается надлежащая запись и хранится документ, подтверждающий уплату указанного сбора.

8. Срок, порядок и условия уплаты сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников определяются постановлением Правительства Грузии.

9. В целях определения прогнозируемых объемов доходов, подлежащих получению от сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников, и надзора за получением указанных доходов Министерство до 1 августа ежегодно в установленном порядке представляет Министерству финансов Грузии соответствующие расчеты о прогнозируемых объемах доходов, подлежащих получению от указанного сбора на следующий бюджетный год.

 

Статья 67. Организация призыва на национальную военную службу призывников

1. Организацию призыва на национальную военную службу призывников осуществляет юридическое лицо публичного права, предусмотренное частью первой статьи 57 настоящего Кодекса.

2. Призыв на национальную военную службу призывников осуществляет юридическое лицо публичного права, предусмотренное частью первой статьи 57 настоящего Кодекса.

3. Субъект, осуществляющий призыв на национальную военную службу призывников, обязан уведомить призывника о вызове в указанную службу.

4. Призывник обязан в случае вызова при помощи технических или иных средств коммуникации в определенный разумный срок явиться на заседание призывной комиссии, а также для призыва на национальную военную службу призывников.

5. Если призывник не явится на заседание призывной комиссии для призыва на национальную военную службу призывников, субъект, осуществляющий призыв на национальную военную службу призывников, передает соответствующие материалы в суд.

6. С обязательствами, связанными с призывом на национальную военную службу призывников, призывников знакомит уполномоченное должностное лицо.

7. После принятия решения о призыве призывника на национальную военную службу призывников субъект, наделенный полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, обеспечивает его представление по адресу, определенному постановлением Правительства Грузии, в сборно-распределительный центр призывников.

8. После принятия призывной комиссией решения о призыве призывника на национальную военную службу призывников его доставку в сборно- распределительный центр призывников и обратный проезд, а также питание призывника в течение указанного периода (в случае необходимости) обеспечивает субъект, наделенный полномочием на призыв на национальную военную службу призывников.

9. Министерство предоставляет информацию о ходе, результатах и статистических данных призыва на национальную военную службу призывников Администрации Правительства Грузии.

10. Если после принятия призывной комиссией решения о призыве призывника на национальную военную службу призывников он не является для призыва на национальную военную службу призывников в сборно- распределительный центр призывников при Центральной призывной комиссии или самовольно покидает сборно-распределительный центр призывников, субъект, наделенный полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, направляет соответствующие материалы в правоохранительные органы.

11. Призывник в случае, предусмотренном законодательством Грузии, может освобождаться от явки на заседание призывной комиссии, если решение о его освобождении от призыва на национальную военную службу призывников или отсрочке призыва на национальную военную службу призывников может быть принято и без явки призывника.

12. Лицо вправе обжаловать решение о его призыве на национальную военную службу призывников, а также иные решения, связанные с прохождением национальной военной службы призывников, принятые в отношении него на основании Кодекса об обороне, в суде в течение 15 календарных дней после его официального ознакомления с ними. Обжалование указанных решений не приостанавливает их действия. Действие обжалованного решения приостанавливается в порядке, установленном частью 3 статьи 29 Административно-процессуального кодекса Грузии. (30.11.2023 N3815)

13. Решение о призыве призывника на национальную военную службу призывников вступает в силу с официальным ознакомлением призывника с указанным решением.

14. Официальное ознакомление призывника с решением о его призыве на национальную военную службу призывников производится в одной из форм, определенных настоящей частью, и в установленной последовательности:

а) ознакомление/объявление призывнику решения (в том числе, устного решения) в органе, принявшем решение;

б) вручение решения призывнику по адресу его регистрации, фактического местонахождения или места работы, что подтверждается документом, подписанным призывником, а если он отказывается подписать документ, – документом, подписанным лицом, уполномоченным на вручение решения;

в) вручение призывнику решения при помощи технических или иных средств коммуникации, что подтверждается актом, составленным органом, принявшим решение;

г) опубликование решения в порядке, установленном частью 15 настоящей статьи.

15. Предусмотренное частью 13 настоящей статьи решение о призыве призывника на национальную военную службу призывников публикуется на веб-странице административного органа не позднее 2 рабочих дней со дня его невручения призывнику в порядке, установленном подпунктом «в» части 14 настоящей статьи. В таком случае призывник считается официально ознакомленным с указанным решением на 7-й календарный день со дня его опубликования.

16. В случае, предусмотренном частью 15 настоящей статьи, призывник в течение 10 календарных дней со дня его официального ознакомления с решением о его призыве на национальную военную службу призывников обязан явиться в орган, принявший решение.

17. Устное решение, предусмотренное подпунктом «а» части 14 настоящей статьи, в письменной форме издается в день его принятия.

 

Статья 68. Центральная призывная комиссия

1. В целях общего руководства, координации и контроля процесса призыва

на национальную военную службу призывников постановлением Правительства Грузии создается Центральная призывная комиссия.

2. Постановлением Правительства Грузии при Центральной призывной комиссии создается сборно-распределительный центр призывников, в котором функционирует рабочая группа, созданная из состава Центральной призывной комиссии.

3. Состав, полномочия и порядок деятельности Центральной призывной комиссии по представлению Министерства определяются постановлением Правительства Грузии.

 

Статья 69. Призывная комиссия

1. Для призыва на национальную военную службу призывников создается призывная комиссия.

2. Состав призывной комиссии утверждает Министр.

3. Полномочия и порядок деятельности призывной комиссии по представлению Министерства определяются постановлением Правительства Грузии.

 

Статья 70. Медицинское освидетельствование

1. В сборно-распределительном центре призывников при Центральной призывной комиссии функционирует постоянно действующая медицинская экспертная комиссия.

2. Постоянно действующая медицинская экспертная комиссия после проведения медицинского освидетельствования (в том числе, при необходимости – дополнительного медицинского обследования) устанавливает степень и категорию годности призывника к национальной военной службе призывников.

3. Медицинское освидетельствование лица, подлежащего призыву на национальную военную службу призывников (призывника), проводит постоянно действующая медицинская экспертная комиссия.

4. Постоянно действующая медицинская экспертная комиссия после проведения медицинского освидетельствования принимает надлежащее решение, в частности, выносит заключение о годности призывника к национальной военной службе призывников по следующим категориям:

а) годен к военной службе;

б) годен к военной службе с незначительными ограничениями;

в) ограниченно годен к военной службе;

г) временно не годен к военной службе;

д) не годен к военной службе.

5. Состав, полномочия и порядок деятельности постоянно действующей медицинской экспертной комиссии, а также порядок организации и проведения медицинского освидетельствования по представлению Министерства определяются постановлением Правительства Грузии.

6. Постоянно действующая медицинская экспертная комиссия при проведении медицинского освидетельствования руководствуется Перечнем заболеваний/травм, утвержденным Министром.

7. Во время проведения медицинского освидетельствования лицо освобождается с работы/из образовательного учреждения с сохранением места работы/учебы и оплаты труда/стипендии.

8. Лечебно-профилактические и оздоровительные мероприятия, подлежащие осуществлению для подготовки лиц к национальной военной службе призывников, дополнительное медицинское обследование, лица, подлежащего призыву на национальную военную службу призывников (призывника), и работы, выполненные постоянно действующей медицинской экспертной комиссией, финансируются за счет средств государственного бюджета Грузии из ассигнований, выделенных для Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

9. Если постоянно действующая медицинская экспертная комиссия примет/вынесет в отношении призывника решение/заключение, предусмотренное подпунктом «в», «г», или «д» части 4 настоящей статьи, призывная комиссия обязана в 10-дневный срок со дня принятия указанного решения/вынесения заключения объявить утратившим силу решение о призыве призывника на национальную военную службу призывников и принять соответствующее решение, определенное законодательством Грузии. В таком случае с момента принятия/вынесения постоянно действующей медицинской экспертной комиссией решения/заключения, предусмотренного подпунктом «в», «г» или «д» части 4 настоящей статьи, до объявления призывной комиссией своего индивидуального административно-правового акта утратившим силу призыв призывника на национальную военную службу призывников не допускается.

 

Статья 71. Мероприятия, связанные с призывом на национальную военную службу призывников

1. Министерство внутренних дел Грузии обязано:

а) на основании письменного требования субъекта, наделенного полномочием на призыв на национальную военную службу призывников:

а.а) оказать ему помощь в розыске лица, уклоняющегося от призыва на национальную военную службу призывников или явки на мобилизационную резервную военную службу/ее прохождения;

а.б) предоставить ему информацию о снятии или погашении судимости в отношении призывника;

б) предоставить ему информацию о пересечении призывником Государственной границы Грузии в обоих направлениях, а также объявлении призывника в розыск ввиду его отсутствия без вести.

2. Прокуратура Грузии обязана в 10-дневный срок сообщить субъекту, наделенному полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, о начале или (и) прекращении уголовного преследования в отношении призывника, если он находится или обязан находиться на воинском учете.

3. Суд обязан в 10-дневный срок сообщить субъекту, наделенному полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, о вступлении в силу приговора об осуждении в отношении призывника, если он находится или обязан находиться на воинском учете.

4. Юридическое лицо публичного права, подлежащее государственному контролю Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии, – Агентство по регулированию медицинской и фармацевтической деятельности обеспечивает доступность в электронном виде и реальном времени для субъекта, наделенного полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, следующей информации:

а) о признании призывника лицом с ограниченными возможностями;

б) об истечении в отношении призывника срока действия статуса лица с ограниченными возможностями – в период со дня истечения этого срока до перепроверки указанного статуса, но не более 3 месяцев.

5. Амбулаторное психиатрическое учреждение обязано в 10-дневный срок сообщить субъекту, наделенному полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, о постановке несовершеннолетнего на учет в амбулаторном психиатрическом учреждении.

6. Высшее образовательное учреждение, профессиональное образовательное учреждение обязаны в 10-дневный срок сообщить субъекту, наделенному полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, данные о призывниках, обучающихся в указанных учреждениях, подлежащие внесению в документ, подтверждающий их постановку на воинский учет.

7. С целью организации призыва на национальную военную службу призывников обеспечивается доступность для субъекта, наделенного полномочием на призыв на национальную военную службу призывников, баз, предусмотренных настоящей статьей (в том числе, в связи с пересечением лицами Государственной границы Грузии). Порядок и условия обеспечения доступности указанных баз определяются постановлением Правительства Грузии.

8. Персональные данные, предусмотренные настоящей главой, обрабатываются с соблюдением требований Закона Грузии «О защите персональных данных», только в обеспечение осуществления мероприятий, связанных с призывом призывников на национальную военную службу призывников и для ведения статистики в объеме, необходимом для достижения законной цели.

 

Статья 72. Условия прохождения национальной военной службы призывников

1. Прохождение национальной военной службы призывников возможно только в системе Министерства.

2. Сроки национальной военной службы призывников:

а) для службы в боевом подразделении – 6 месяцев;

б) для службы в подразделении охраны или обеспечения – 8 месяцев;

в) для службы в младшей командирской должности и по заранее определенной специальности – 11 месяцев.

3. Право выбора по своему усмотрению одного из видов (сроков) военной службы, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, имеют:

а) студенты высших образовательных учреждений, имеющие право на отсрочку призыва на национальную военную службу призывников, выразившие желание о прохождении национальной военной службы призывников;

б) лица, которые до их вызова с целью призыва на национальную военную службу призывников выразили желание о прохождении национальной военной службы призывников.

в) лица, предусмотренные подпунктом «г.б» части первой статьи 65 настоящего Кодекса, которые в соответствии с указанным подпунктом не могут воспользоваться правом на отсрочку призыва на национальную военную службу призывников в связи с обучением по высшим образовательным программам в форме полностью дистанционного обучения. (30.11.2023 N3815, ввести в действие с 1 января 2025 года.)

4. Лица, призванные на национальную военную службу призывников, по собственному желанию и в соответствии с критериями, определенными Министерством, на основании правового акта Министра могут перемещаться на соответствующую позицию, предусмотренную частью 2 настоящей статьи, за исключением случая, когда это вызывает сокращение срока прохождения национальной военной службы призывников.

5. Военнослужащим, находящимся на национальной военной службе призывников:

а) по окончании начальной боевой подготовки в период прохождения национальной военной службы призывников при желании предоставляется оплачиваемый отпуск:

а.а) при прохождении национальной военной службы призывников сроком 6 месяцев – не более 10 календарных дней;

а.б) при прохождении национальной военной службы призывников сроком 8 месяцев – не более 10 календарных дней;

а.в) при прохождении национальной военной службы призывников сроком 11 месяцев – не более 15 календарных дней;

б) ввиду семейного положения или при наличии другой уважительной причины предоставляется оплачиваемый отпуск не более 10 календарных дней, в том числе, в период начальной боевой подготовки.

6. Военнослужащий, который проходит национальную военную службу призывников в виде контрактной военной службы, в случае прекращения контракта по своей инициативе, самовольно или виновно, зачисляется в резерв Сил Обороны, если на момент прекращения контракта он прослужил 12 месяцев, а в случае, если этот срок еще не истек, он подлежит прохождению национальной военной службы призывников сроком 6 или 8 месяцев.

7. Продолжительность рабочего времени и выходные дни (не менее 2-х дней в неделю) военнослужащих, находящихся на национальной военной службе призывников, определяются нормативным актом Министра.

8. Военнослужащие, находящиеся на национальной военной службе призывников, пользуются праздничными днями, определенными Органическим законом Грузии «Трудовой кодекс Грузии».

9. Право на использование выходных дней и праздничных дней, предусмотренных частями 7 и 8 настоящей статьи, ограничивается, когда военнослужащие участвуют в учениях/обучении, выполняют суточный наряд или боевое дежурство, объявлен особый режим или (и) военнослужащий был привлечен к дисциплинарной ответственности в виде ограничения в праве на отдых.

10. Лица могут проходить национальную военную службу призывников в порядке и на условиях, установленных настоящим Кодексом и соответствующими правовыми актами, также в качестве контрактной военной службы (в том числе, в активном резерве) и военных училищах.

 

Статья 73. Привилегия, связанная с национальной военной службой призывников

1. За лицами, призванными на национальную военную службу призывников, сохраняются:

а) рабочее место, независимо от организационно-правовой формы соответствующего учреждения;

б) оплата труда на публичной службе (в учреждении);

в) другие гарантии социальной защиты, установленные Законом Грузии «О социальной помощи» и соответствующим законодательством.

2. Лица, призванные на национальную военную службу призывников, или лица, окончившие службу, в соответствии с законодательством Грузии могут получить финансирование в виде государственного учебного гранта.

3. Лица, призванные на национальную военную службу призывников, в пределах ассигнований, выделенных для Министерства из государственного бюджета Грузии, пользуются правом на бесплатный проезд на железнодорожном и муниципальном транспорте.

4. Военнослужащие оплачивают 50 процентов стоимости услуг, связанных с обеспечением электроэнергией, природным газом, питьевой водой/водоотведением и вывозом мусора, а остальные 50 процентов возмещаются из государственного бюджета Грузии – за счет ассигнований, выделенных для Министерства годовым бюджетным законом.

5. Лицам, по собственному желанию призванным на национальную военную службу призывников, оплата труда, установленная на национальной военной службе призывников, выплачивается в размере, увеличенном на 30 процентов.

6. Лицам, призванным на национальную военную службу призывников, которым в соответствии с подпунктом «б» части первой настоящей статьи, выплачивается оплата труда на публичной службе (в учреждении), не выплачивается оплата труда, установленная на национальной военной службе призывников. Указанным лицам выплачивается оплата труда, установленная на национальной военной службе призывников, если она превышает оплату труда на публичной службе (в учреждении).

 

Статья 74. Приостановление служебных полномочий

1. Приостановление служебных полномочий означает временное освобождение от исполнения служебных полномочий лица, находящегося на национальной военной службе призывников.

2. Основанием для приостановления служебных полномочий являются:

а) решение Министра в случае начала уголовного преследования в отношении военнослужащего;

б) временная нетрудоспособность военнослужащего;

в) отпуск военнослужащего;

г) административный арест, применяемый в отношении военнослужащего ввиду совершения им административного правонарушения;

д) снятие военнослужащего с довольствия всех видов;

е) отстранение Министром при дисциплинарном производстве от службы лица, предположительно совершившего дисциплинарный проступок.

3. Срок приостановления служебных полномочий, предусмотренный частью 2 настоящей статьи, исчисляется со 2-го дня фактически прослуженного периода и засчитывается в период прохождения национальной военной службы призывников.

4. В период приостановления служебных полномочий, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами «б» и «в» части 2 настоящей статьи, за военнослужащими не сохраняются оклад за звание, право на получение вещного имущества, а также другие выплаты, определенные законодательством Грузии.

 

Статья 75. Освобождение от национальной военной службы призывников

1. Военнослужащие освобождаются от национальной военной службы призывников:

а) на следующий день после истечения установленного срока национальной военной службы призывников, за исключением военного положения. При этом, увольнение военнослужащих с национальной военной службы призывников производится не позднее 10 дней после отмены военного положения;

б) досрочно, с учетом условий, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. Лица, освобожденные от национальной военной службы призывников (в том числе, досрочно освобожденные) зачисляются в резерв Сил Обороны, за исключением случая, предусмотренного частью 3 настоящей статьи.

3. Прохождение лицом национальной военной службы призывников не признается, и лицо не зачисляется в резерв Сил Обороны, если с момента его призыва на национальную военную службу призывников истек срок, установленный настоящим Кодексом для прохождения национальной военной службы призывников, но лицо фактически не прослужило в течение указанного срока полностью, за исключением наличия уважительной причины или случаев, предусмотренных подпунктами «в» и «г» части 5 настоящей статьи.

4. Основаниями для досрочного освобождения военнослужащих от национальной военной службы призывников являются:

а) возникновение условия, предусмотренного статьей 64 настоящего Кодекса;

б) возникновение условия, предусмотренного статьей 65 настоящего Кодекса (за исключением условий, предусмотренных подпунктами «в»–«е» и «с» части первой статьи 65);

в) состояние здоровья (на основании заключения военно-медицинской комиссии);

г) признание безвестно отсутствующим или объявление умершим в порядке, установленном законодательством Грузии;

д) в отдельных случаях – распоряжение Правительства Грузии;

е) получение права на зачисление в высшее образовательное учреждение на основании результатов Единых национальных экзаменов;

ж) прекращение гражданства Грузии;

з) смерть.

5. Военнослужащий национальной военной службы призывников в случае ведущегося в отношении него уголовного преследования продолжает национальную военную службу призывников в течение установленного срока, если в отношении него:

а) применена мера пресечения (кроме заключения под стражу) или (и) ему за совершение менее тяжкого преступления назначено наказание, не связанное с заключением под стражу, за исключением случая, предусмотренного подпунктом «в» части первой статьи 65 настоящего Кодекса;

б) в качестве меры пресечения применено заключение под стражу и ему за совершение менее тяжкого преступления назначено наказание, не связанное с заключением под стражу. Период содержания под стражей не засчитывается в период прохождения национальной военной службы призывников;

в) в качестве меры пресечения применено заключение под стражу и вынесен оправдательный приговор. Период содержания под стражей засчитывается в период прохождения национальной военной службы призывников;

г) прекращено уголовное преследование. Период содержания под стражей (при наличии такового) засчитывается в период прохождения национальной военной службы призывников, кроме случаев убережения и деятельного раскаяния.

6. Военнослужащий национальной военной службы призывников освобождается от национальной военной службы призывников досрочно на следующий день после вступления в силу судебного решения, если ему назначено:

а) наказание за совершение тяжкого или особо тяжкого преступления;

б) лишение свободы.

7. Вопрос об увольнении из национальной военной службы призывников лиц, находящихся на национальной военной службе призывников, во время военного положения решает Правительство Грузии.

8. Лицо, находящееся на национальной военной службе призывников, у которого в соответствии с подпунктами «н», «о», «п», «р», «у» или «х» части первой статьи 65 настоящего Кодекса и подпунктом «е» части 4 настоящей статьи возникли основания для досрочного увольнения с указанной службы, по собственному желанию может продолжить национальную военную службу призывников. В этом случае правовым актом Министра для указанного лица могут быть установлены дополнительные гарантии материального обеспечения или (и) социальные гарантии. (30.11.2023 N3815)

 

Глава VIII

Профессиональная военная служба

 

Статья 76. Общие условия профессиональной военной службы

1. Профессиональные военнослужащие (для целей настоящей главы далее – военнослужащие) проходят профессиональную военную службу в соответствии с настоящим Кодексом, правовыми актами, принятыми/изданными на его основании, и другими правовыми актами.

2. Видами профессиональной военной службы являются:

а) контрактная – основанная на контракте, добровольная срочная военная служба;

б) неконтрактная – бессрочная военная служба.

3. К военнослужащим контрактной военной службы относятся военнослужащие, имеющие воинские звания рядового, рядового первого класса, капрала, капрала-специалиста, младшего сержанта, сержанта, старшего сержанта, мастер-сержанта, главного сержанта, лейтенанта, старшего лейтенанта, капитана.

4. К военнослужащим неконтрактной военной службы относятся военнослужащие, имеющие воинские звания майора, вице-полковника, полковника, бригадного генерала, генерал-майора, генерал-лейтенанта, генерала.

5. С военнослужащими контрактной военной службы для прохождения ими профессиональной военной службы оформляется контракт.

6. С военнослужащими неконтрактной военной службы с целью предоставления им привилегий или (и) определения их обязательств в период прохождения профессиональной военной службы может оформляться контракт.

7. Форму контракта утверждает Министр.

 

Статья 77. Прием на профессиональную военную службу

1. На профессиональную военную службу (для целей настоящей главы далее – военная служба) принимаются граждане Грузии, в возрасте не менее 18 лет, владеющие государственным языком и удовлетворяющие требованиям законодательства Грузии.

2. Максимальный возраст приема лиц на контрактную военную службу может устанавливаться нормативным актом Министра.

3. Порядок приема лиц на военную службу и документы, которые он должен представить, определяются нормативным актом Министра.

4. До приема на контрактную военную службу лица проходят отбор, в ходе которого могут проводиться физическая, медицинская, психологическая и специальная проверка, а также в заранее определенных случаях – собеседование. Критерии отбора лиц, подлежащих принятию на контрактную военную службу, определяются правовым актом Министра.

5. Лица, предусмотренные частью 4 настоящей статьи, в случае успешного прохождения отбора назначаются на соответствующую должность и в случае, определенном индивидуальным административно-правовым актом Министра, проходят курс начальной боевой подготовки. В случае успешного прохождения курса начальной боевой подготовки они продолжают военную службу в течение срока, определенного контрактом.

6. Порядок и условия проведения курса начальной боевой подготовки определяются правовым актом Министра, а в военном училище – правовым актом его ректора.

 

Статья 78. Ограничение, касающееся приема на военную службу

На военную службу не принимаются:

а) лица, имеющие судимость за совершение тяжких или особо тяжких преступлений;

б) лица, не прошедшие процедуры приема на военную службу, установленные законодательством Грузии;

в) лица, в отношении которых ведется уголовное преследование, – до принятия соответствующим органом надлежащего решения;

г) лица, решением суда признанные поддерживаемыми лицами;

д) лица, судом лишенные права занимать соответствующую должность;

д) лица, страдающие наркоманией, алкоголизмом, токсикоманией или не удовлетворяющие установленным требованиям к состоянию здоровья;

е) лица, не удовлетворяющие квалификационным требованиям, установленным для соответствующей должности.

 

Статья 79. Срок военной службы и предельный возраст военнослужащего

1. Срок военной службы, связанный с прохождением контрактной военной службы, определяется контрактом, оформленным с военнослужащим.

2. Предельный возраст военнослужащих:

а) для рядового состава – 45 лет;

б) для капральского состава, сержантского состава (кроме главного сержанта) – 50 лет;

в) для главного сержанта – 55 лет;

г) для младшего офицерского состава – 45 лет;

д) для старшего офицерского состава (кроме полковника) – 50 лет;

е) для полковника – 55 лет;

ж) для высшего офицерского состава – 60 лет.

3. Предельный возраст военнослужащих, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, может продлеваться на срок до 5 лет.

4. Предельный возраст военнослужащих по представлению Командующего Силами Обороны продлевает Министр. Предельный возраст Командующего Силами Обороны продлевается решением Министра.

 

Статья 80. Рабочее время и время отдыха

1. Общая продолжительность еженедельного рабочего времени военнослужащих, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом, не должна превышать продолжительность еженедельного рабочего времени, установленную трудовым законодательством Грузии.

2. Для военнослужащих устанавливается ненормированное рабочее время в следующих случаях:

а) во время военного положения или (и) чрезвычайного положения, чрезвычайной ситуации;

б) в период учений;

в) в целях обеспечения или сохранения боевой готовности;

г) во время несения суточного наряда и боевого дежурства;

д) для обеспечения мобилизационной готовности при проведении учений и других мероприятий в мирное время.

3. Слушателям, юнкерам выходные дни предоставляются по соответствующему учебному плану, но не менее 1 дня в неделю, кроме периода полевых практических учений.

 

 Статья 81. Отпуск

1. Военнослужащим (за исключением военнослужащих, предусмотренных частями 4 и 5 настоящей статьи), предоставляется ежегодный оплачиваемый отпуск в размере 30 календарных дней.

2. Ввиду семейного положения или при наличии другой уважительной причины военнослужащим предоставляется дополнительный оплачиваемый отпуск не более 10 календарных дней.

3. Для участия в спортивных состязаниях военнослужащим может предоставляться отпуск сроком до 30 календарных дней.

4. Слушателям, юнкерам в течение срока, установленного соответствующим учебным планом, предоставляется каникулярный отпуск.

5. Выпускникам военного училища, которым присвоено первое офицерское воинское звание, предоставляется оплачиваемый отпуск продолжительностью 30 календарных дней, если соответствующим учебным планом не предусмотрено иное.

6. Военнослужащим предоставляется оплачиваемый отпуск по беременности, родам и уходу за ребенком в соответствии с законодательством Грузии.

7. Военнослужащие вправе воспользоваться неиспользованным в течение календарного года оплачиваемым отпуском, предусмотренным частью первой настоящей статьи, в следующем календарном году.

8. Военнослужащие вправе один раз в течение периода прохождения военной службы воспользоваться отпуском продолжительностью не более 6 месяцев, если это не противоречит интересам военной службы, без сохранения права на получение вещного имущества, права на получение компенсации, установленной взамен питания, оклада за звание, надбавки. Указанный период не засчитывается военнослужащим в стаж военной службы.

9. Военнослужащие по согласованию с руководителем могут использовать отпуск, предусмотренный частью первой, 2 или 3 настоящей статьи, по частям.

 10. Военнослужащий может быть отозван из отпуска только в случае служебной необходимости.

 

Статья 82. Отборочный совет

1. В целях отбора военнослужащих для повышения в звании, участия в программах должностных перемещений и профессионального развития в Министерстве создается Отборочный совет.

2. Виды, состав, структура и порядок деятельности Отборочного совета, а также порядок обжалования решений, принятых Отборочным советом, определяются нормативным актом Министра.

3. Во время военного положения кадровые вопросы могут решаться в установленном Министром порядке, отличающемся от порядка, определенного настоящей статьей.

 

Статья 83. Должностные перемещения

1. Должностное перемещение означает освобождение военнослужащего от занимаемой должности и назначение на должность, равную по штатной категории фактическому воинскому званию, или на должность более высокой либо более низкой штатной категории.

2. Исходя из служебной необходимости Министр может принять решение о переводе военнослужащего на должность с соответствующей функцией/соответствующего рода. Данное решение обязательно к исполнению указанным военнослужащим.

3. Должностные перемещения, определенные частью 2 настоящей статьи, допускаются, если военнослужащие, с учетом их образования (квалификации) и выполняемой ими работы могут выполнять возложенные на них функции и обязанности.

4. Другие случаи должностных перемещений военнослужащих определяет Министр.

 

Статья 84. Приостановление должностных полномочий

1. Приостановление должностных полномочий означает временное освобождение военнослужащего от исполнения служебных обязанностей.

2. Основанием для приостановления служебных полномочий являются:

а) отпуск военнослужащих;

б) временная нетрудоспособность военнослужащих;

в) выдвижение военнослужащих в качестве кандидатов в выборах Президента Грузии, Парламента Грузии, представительного органа муниципалитета – Собрания или исполнительного органа муниципалитета – мэра, если законодательством Грузии не предусмотрено иное;

г) помещение военнослужащего, как жертвы насилия в семье, в убежище или кризисный центр не более чем на 30 календарных дней в году, если он более не в состоянии исполнять служебные обязанности. При этом обязательство по уведомлению Министерства возлагается на организацию, оказывающую соответствующие услуги;

д) в ходе уголовного преследования в отношении военнослужащего назначение ему меры пресечения, связанной с заключением под стражу;

е) начало уголовного преследования в отношении военнослужащего в случае принятия решения Министром, за исключением случая, предусмотренного подпунктом «д» настоящей части;

ж) снятие военнослужащего с денежного и пищевого довольствия;

з) принятие Министром в ходе дисциплинарного производства решения об отстранении от должности лица, предположительно совершившего дисциплинарный проступок, если за совершение дисциплинарного проступка предусмотрено освобождение от службы;

и) установление факта употребления военнослужащим без назначения врача или (и) пребывание военнослужащего под воздействием наркотического, психотропного или (и) психоактивного вещества (средства) – до принятия окончательного решения по делу;

к) применение в отношении военнослужащего административного ареста за совершение им административного правонарушения;

л) решение (определение) суда о применении мер обеспечения иска о запрещении увольнения военнослужащего со службы, если в период действия указанного решения (определения) возникло основание для освобождения военнослужащего от службы, предусмотренное законодательством Грузии.

3. В период приостановления служебных полномочий, за исключением случаев, предусмотренных подпунктом «а» (за исключением случая, предусмотренного частью 8 статьи 81 настоящего Кодекса) и подпунктами «б» и «г» части 2 настоящей статьи, за военнослужащими не сохраняются оклад за звание, питание или компенсация, назначенная взамен питания, право на получение вещевого имущества, надбавки и другие выплаты, определенные законодательством Грузии.

4. Срок приостановления служебных полномочий, предусмотренный частью 2 настоящей статьи, исчисляется со 2-го дня фактически прослуженного периода.

 

Статья 85. Временное освобождение от должности

1. Временное освобождение от должности означает освобождение военнослужащего от должности на срок не более 4 месяцев.

2. Военнослужащий временно освобождается от должности в следующих случаях:

а) при проведении в структурном подразделении реорганизации и сокращении штатов (в том числе, упразднении должности, определенной штатом);

б) при должностных перемещениях – до подбора соответствующей должности.

3. Военнослужащих временно освобождает от должности Министр.

4. В случаях, предусмотренных частью 2 настоящей статьи:

а) военнослужащий, временно освобожденный от должности на основании подпункта «а» настоящей статьи, до истечения срока временного освобождения от должности может быть назначен на соответствующую должность или ввиду реорганизации и сокращения штатов освобожден от военной службы на следующий день после истечения срока временного освобождения от должности;

б) военнослужащий, временно освобожденный от должности на основании подпункта «б» настоящей статьи, должен быть назначен на соответствующую должность;

в) временное освобождение военнослужащего от должности на основании подпункта «а» настоящей статьи одновременно является предупреждением о его возможном освобождении от военной службы.

5. Во время временного освобождения от должности военнослужащему может быть поручено исполнение обязанностей военнослужащего, временно отсутствующего в должности, или исполнение обязанностей, предусмотренных вакантной должностью военнослужащего в течение времени, не превышающего срок временного освобождения от должности.

6. В период временного освобождения от должности за военнослужащим сохраняются оклад за звание, питание или компенсация, установленная взамен питания, право на получение вещевого имущества, надбавки и другие выплаты, определенные законодательством Грузии.

 

Статья 86. Освобождение от военной службы

1. Основаниями для освобождения военнослужащего от военной службы являются:

а) истечение срока, определенного контрактом;

б) достижение предельного возраста;

в) нарушение условий контракта;

г) соглашение сторон;

д) реорганизация и сокращение штатов;

е) состояние здоровья (на основании заключения военно-медицинской комиссии);

ж) совершение дисциплинарного проступка в случае, предусмотренном законодательством Грузии;

з) должностная несовместимость;

и) личное заявление (в виде исключения) при наличии обоснованной и подтвержденной соответствующими документами уважительной причины (тяжелое семейное положение, переезд в другое государство на постоянное жительство);

к) избрание или назначение на должность в публичном учреждении;

л) в порядке, установленном Гражданским кодексом Грузии, признание ограниченно дееспособным или поддерживаемым лицом, если решением суда не определено иное, а также в порядке, установленном законодательством Грузии, признание безвестно отсутствующим или объявление умершим;

м) обвинительный приговор суда, вынесенный за совершение умышленного преступления или назначение наказания в виде лишения свободы за совершение преступления по неосторожности;

н) употребление без назначения врача или (и) пребывание военнослужащего под воздействием наркотического, психотропного или (и) психоактивного вещества (средства);

о) пренебрежение нормами этики, общими правилами поведения или их нарушение, направленное на дискредитацию военной службы/военнослужащего и публичного учреждения, независимо от того, совершены ли они на службе или вне службы;

п) смерть;

р) прекращение гражданства Грузии;

с) нарушение требований Закона Грузии «О борьбе против коррупции».

2. Военнослужащий, подлежащий освобождению от военной службы по состоянию здоровья, направляется военно-медицинской комиссией для установления его годности к военной службе.

3. После вынесения обвинительного приговора суда военнослужащий освобождается от военной службы на следующий день после назначения меры пресечения. Если после начала уголовного преследования за совершение преступления соответствующей категории военнослужащий исполнял служебные обязанности, он освобождается от военной службы со 2-го дня фактически прослуженного периода.

4. Военнослужащие, находящиеся на военной службе, признанные военно-медицинской комиссией не годными к военной службе со снятием с воинского учета, освобождаются от военной службы со снятием с воинского учета по состоянию здоровья. Лица, ограниченно годные к военной службе, после освобождения с военной службы зачисляются в резерв Сил Обороны.

5. Военнослужащие, освобожденные с военной службы необоснованно и незаконно, должны быть восстановлены в той же должности и в том же подразделении, в котором проходили службу до освобождения от военной службы, или в равноценной должности в другом подразделении. Период вынужденного пропуска времени после освобождения от должности засчитывается в календарную выслугу лет и им выплачивается соответствующее вознаграждение.

6. В случае подачи военнослужащим личного заявления с требованием об освобождении от военной службы (прекращении военной службы) уполномоченное лицо принимает решение о его освобождении от военной службы в порядке, установленном Общим административным кодексом Грузии и в определенный срок.

7. До принятия решения, предусмотренного частью 6 настоящей статьи, военнослужащий не освобождается от исполнения служебных обязанностей, за исключением наличия обоснованной и подтвержденной соответствующими документами уважительной причины (переезд в другое государство на постоянное жительство, избрание или назначение на должность в публичном учреждении или иное особое объективное обстоятельство, по причинам, не зависящим от военнослужащего, делающее невозможным исполнение им возложенных обязанностей).

 

Глава IX

Резерв Сил Обороны и резервная военная служба

 

Статья 87. Резерв Сил Обороны

1. Резерв Сил Обороны создается для усиления и поддержки Сил Обороны.

2. Функционирование системы резерва Сил Обороны обеспечивается на основании настоящего Кодекса и других правовых актов.

 

Статья 88. Состав резерва Сил Обороны

1. В состав резерва Сил Обороны входят:

а) активный резерв;

б) мобилизационный резерв.

2. Активный резерв состоит:

а) из территориального резерва;

б) из резерва специалистов.

3. Мобилизационный резерв состоит:

а) из мобилизационного резерва высокой готовности;

б) из общего мобилизационного резерва.

 

Статья 89. Возраст резервистов

Лица зачисляются в резерв Сил Обороны в порядке, установленном настоящим Кодексом, в возрасте от 18 до 60 лет.

 

Статья 90. Условия активного резерва

1. Лица принимаются в активный резерв добровольно.

2. С лицами, поступающими в активный резерв, оформляется контракт. Они назначаются на должность и им присваивается статус военнослужащего.

3. Лица, состоящие в активном резерве, обязаны в установленном порядке пройти специальную подготовку, в случае вызова явиться в указанное время и место, исполнять обязанности, определенные контрактом и законодательством Грузии.

4. Учет лиц, состоящих в активном резерве, осуществляют Силы Обороны в порядке, установленном для учета военнослужащих.

5. Активные резервисты назначаются на должность в присвоенном воинском звании, а в случае отсутствия воинского звания им присваивается воинское звание рядового.

6. В активный резерв принимаются лица, удовлетворяющие квалификационным требованиям, определенным для лиц данной категории. Порядок, критерии отбора и квалификационные требования для лиц, принимаемых в активный резерв, утверждаются нормативным актом Министра.

7. Численность лиц, подлежащих принятию в активный резерв, по представлению Министерства утверждает Правительство Грузии.

8. Вызов активных резервистов обеспечивает подразделение, в котором они числятся. Активные резервисты могут быть вызваны при помощи технических или других средств коммуникации. Порядок вызова лиц, зачисленных в активный резерв, утверждается нормативным актом Министра.

9. Права и обязанности, срок контракта, условия оплаты труда активных резервистов, а также их ответственность в случае досрочного прекращения контракта по неуважительной причине определяются контрактом. Форму контракта, оформляемого с лицами, принимаемыми в активный резерв, утверждает Министр.

 10. Оплата труда активных резервистов, а также вопросы, касающиеся их материального обеспечения и социальных гарантий, определяются нормативным актом Министра.

 11. Период вызова активных резервистов и прохождения ими военной службы в течение календарного года не должен превышать 45 дней, за исключением военного положения или (и) чрезвычайного положения и чрезвычайной ситуации, а также условий, предусмотренных дополнительным контрактом.

 12. Активные резервисты пользуются статусом военнослужащего, и во время прохождения военной службы на них распространяется законодательство, регулирующее отношения, связанные с профессиональными военнослужащими.

13. Активные резервисты обязаны в случае объявления военного положения или (и) чрезвычайного положения незамедлительно явиться по вызову в соответствующее подразделение.

14. Если активные резервисты не могут явиться в соответствующее подразделение в случае объявления военного положения или (и) чрезвычайного положения, они обязаны явиться в ближайшую воинскую часть/ближайшее подразделение Сил Обороны, о чем руководитель указанной воинской части/указанного подразделения незамедлительно должен известить руководителя подразделения, в котором активный резервист проходит службу, а если активные резервисты не могут явиться в ближайшую воинскую часть/ближайшее подразделение Сил Обороны, они обязаны незамедлительно явиться в надлежащую службу соответствующего муниципалитета и принять меры для информирования своего руководства. В таком случае привод активных резервистов в соответствующее структурное подразделение Министерства обеспечивает Министерство.

15. Лицу служба в активном резерве не менее 3 лет засчитывается в качестве прохождения национальной военной службы призывников. В случае досрочного прекращения контракта по неуважительной причине лицо подлежит призыву на национальную военную службу призывников. При этом за ним сохраняется воинское звание, полученное на резервной военной службе. (30.11.2023 N3815)

 

Статья 91. Территориальный резерв

1. Территориальный резерв создается в целях организации в короткие мобилизационные сроки дополнительной боевой поддержки и боевого обеспечения, численного роста Сил Обороны и территориальной обороны.

2. Территориальный резерв входит в состав Национальной гвардии Сил Обороны и организован в территориальных подразделениях обороны, которые, в свою очередь, состоят из маневренных элементов, а также территориальных подразделений, приспособленных к поставленным задачам и географическому ареалу.

3. Территориальный резерв укомплектовывается из лиц, удовлетворяющих критериям и квалификационным требованиям, определенным для активных резервистов.

 

Статья 92. Резерв специалистов

1. Резерв специалистов создается для выполнения специфических требований и задач Сил Обороны из числа лиц с соответствующими гражданскими специальностями.

2. Для потребностей Сил Обороны перечень гражданских специальностей по представлению Командующего Силами Обороны утверждается нормативным актом Министра.

3. В резерв специалистов могут зачисляться лица, имеющие высокую квалификацию, соответствующую специальность, удовлетворяющие определенным для них квалификационным требованиям.

4. В резерв специалистов в соответствующей форме и на соответствующих условиях могут быть зачислены лица со статусом ограниченных возможностей.

 

Статья 93. Мобилизационный резерв

1. Мобилизационный резерв создается в целях укомплектования/пополнения резервистами подразделений Сил Обороны, повышения их боевой готовности, а также усиления, поддержания структуры боевых сил Сил Обороны и восполнения потерь.

2. Лица, которые по соображениям, связанным с убеждениями, вероисповеданием и свободой совести, отказываются от зачисления в мобилизационный резерв, зачисляются в резерв, определенный Законом Грузии «О невоенной, альтернативной трудовой службе».

3. Зачисление лиц в мобилизационный резерв оформляется индивидуальным административно-правовым актом.

4. Лица старше 60 лет при желании могут оставаться или зачисляться в мобилизационный резерв на срок до 5 лет.

5. При укомплектовании мобилизационного резерва должны учитываться интересы государственной и общественной безопасности.

6. В целях проверки или (и) подготовки мобилизационной готовности, а также в случае вызова во время мобилизации размер вознаграждения, выплачиваемого мобилизационным резервистам, определяется нормативным актом Министра.

 

Статья 94. Мобилизационный резерв высокой готовности

1. Мобилизационный резерв высокой готовности создается в целях укомплектования/пополнения резервистами подразделений Сил Обороны, повышения их боевой готовности, а также в первую очередь, усиления и поддержки структуры боевых сил Сил Обороны.

2. В мобилизационный резерв высокой готовности принимаются лица, уволенные с военной службы, удовлетворяющие по состоянию здоровья требованиям, установленным для военнослужащих, прослужившие:

а) на военной службе системы Министерства (за исключением активного резерва) не менее 6 месяцев;

б) в активном резерве не менее 3 лет.

3. Лица, зачисленные в мобилизационный резерв высокой готовности, в порядке, установленном Министром, могут быть назначены в действующее подразделение Сил Обороны/приписаны к нему. При этом на каждую штатную позицию могут быть назначены/приписаны более одного резервиста.

4. Срок пребывания в мобилизационном резерве высокой готовности – 10 лет.

5. Лицам, имеющим статус добровольца в сфере обороны, прошедшим военную службу, период пребывания в качестве добровольцев в сфере обороны засчитывается в срок пребывания в мобилизационном резерве высокой готовности.

6. Зачислению в мобилизационный резерв высокой готовности не подлежат лица, с момента увольнения которых с военной службы истекло 10 или более 10 лет.

 

Статья 95. Общий мобилизационный резерв

1. Целью общего мобилизационного резерва является усиление и восполнение потерь Сил Обороны.

2. Для целей учета общего мобилизационного резерва к категориям общего мобилизационного резерва относятся: подготовленный мобилизационный резерв и неподготовленный мобилизационный резерв.

3. Учету в подготовленном мобилизационном резерве подлежат:

а) лица, прослужившие в мобилизационном резерве высокой готовности 10 лет;

б) лица, числившиеся в мобилизационном резерве до введения в действие настоящего Кодекса, прошедшие военную службу, не числящиеся в мобилизационном резерве высокой готовности и:

б.а) прослужившие на военной службе (за исключением активного резерва) не менее 6 месяцев;

б.б) прослужившие в активном резерве не менее 3 лет.

4. Учету в неподготовленном резерве подлежат:

а) лица, не числящиеся не в одном из резервов другой категории;

б) лица, прошедшие военную службу в другом ведомстве.

5. Лица, которым исполнилось 18 лет, зачисляются в неподготовленный мобилизационный резерв.

6. Согласно требованию, определенному частью 5 настоящей статьи, лица, зачисленные в неподготовленный мобилизационный резерв (если законодательством Грузии не предусмотрено иное), до достижения 27-летнего возраста не снимаются с учета национальной военной службы призывников и подлежат призыву на национальную военную службу призывников в порядке, установленном законодательством Грузии.

 

Статья 96. Управление мобилизационным резервом

Управление мобилизационным резервом подразумевает учет мобилизационного резерва, процессы призыва, вызова, подготовки, транспортирования мобилизационных резервистов и управления ими, которые увеличат возможность их оптимального перераспределения и использования, укрепления соответствующих подразделений и непрерывного восполнения потерь.

 

Статья 97. Учет мобилизационного резерва

1. Учет мобилизационного резерва осуществляется при помощи электронной системы мобилизационного резерва, у которой может быть секретная часть.

2. Электронной системой мобилизационного резерва управляет юридическое лицо публичного права, предусмотренное частью первой статьи 57 настоящего Кодекса.

3. Учет мобилизационного резерва осуществляет юридическое лицо публичного права, предусмотренное частью первой статьи 57 настоящего Кодекса.

4. Учету мобилизационного резерва не подлежат:

а) женщины, не имеющие военно-учетную специальность, за исключением

 случая, когда они желают быть зачисленными в резерв Сил Обороны;

б) лица, которые признаны не годными к военной службе по состоянию здоровья;

в) лица, достигшие 60-летнего возраста, за исключением случаев, когда они остаются в мобилизационном резерве или зачисляются в него по собственному желанию;

г) лица, имеющие статус лиц с ограниченными возможностями, определенный законодательством Грузии;

д) лица, срок действия статуса лиц с ограниченными возможностями в которых истек – в период после истечения указанного срока и до перепроверки указанного статуса, но не более 3 месяцев.

 5. С целью учета мобилизационного резерва в электронную систему мобилизационного резерва вносится следующая информация (данные), связанная с лицами:

а) идентификационные данные лица – имя, фамилия, личный номер, пол, дата рождения, место рождения, адрес регистрации, адрес фактического места жительства, контактная информация, фотокарточка, а также информация о его гражданстве;

б) информация о физических характеристиках лица (группа крови, рост, вес, размер ноги, размер головы);

в) информация об образовании, квалификации, навыках, особых способностях и опыте работы, специфической деятельности и занятости лица, а также о регистрации лица в качестве кандидата в выборах в период призыва;

г) информация о розыске лица правоохранительными органами, а также о признании лица безвестно отсутствующим и объявлении умершим;

д) информация о присвоении лицу статуса опекуна и попечителя;

е) информация о прохождении лицом военной службы, резервной военной службы, невоенной, альтернативной трудовой службы, а также об участии лица в боевых действиях и миротворческих операциях и присвоении ему статуса ветерана;

ж) информация о состоянии здоровья лица;

з) информация о судимости лица, только в пределах, предусмотренных подпунктом «п» части первой статьи 108 настоящего Кодекса;

и) информация об осуждении и обвинении лица только в пределах, предусмотренных подпунктами «н» и «о» части первой статьи 108 настоящего Кодекса, а также информация о применении в отношении лица наказания, не связанного с заключением под стражу, и пробации;

к) информация о вероисповедании и священнослужительстве лица.

6. Порядок учета мобилизационного резерва, а также права и обязанности государственных и частных учреждений, которые должны обеспечить беспрепятственное и исправное функционирование электронной системы мобилизационного резерва, определяются постановлением Правительства Грузии.

7. В течение 10 рабочих дней со дня вступления в силу решения об исключении лица из мобилизационного резерва в электронной системе мобилизационного резерва должна быть заархивирована информация, связанная с мобилизационным резервистом. Указанная информация хранится в течение 75 лет, а затем стирается из электронной системы мобилизационного резерва.

8. Персональные данные, предусмотренные настоящей главой, обрабатываются с соблюдением требований Закона Грузии «О защите персональных данных», только для обеспечения учета мобилизационного резерва, призыва, вызова, подготовки мобилизационных резервистов и ведения статистики, в объеме, необходимом для достижения законной цели.

 

Статья 98. Мероприятия, связанные с учетом мобилизационного резерва

1. В целях учета мобилизационного резерва и функционирования электронной системы мобилизационного резерва:

а) юридическое лицо публичного права, действующее в системе Министерства юстиции Грузии, – Агентство развития государственных сервисов обязано предоставлять субъекту, осуществляющему воинский учет, следующие идентификационные данные соответствующего лица – имя, фамилию, личный номер, пол, дату рождения, место рождения, адрес регистрации, фотокарточку, а также информацию о его гражданстве;

б) Прокуратура Грузии обязана в случае требования субъекта, осуществляющего воинский учет, в 10-дневный срок сообщать ему о начале уголовного преследования в отношении соответствующего лица;

в) суд обязан в 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию о вступлении в силу приговора в отношении соответствующего лица (если лицо осуждено за совершение преступления против основ конституционного строя и безопасности, терроризма, преступления против военной службы, преступления против человечества);

г) юридическое лицо публичного права, подлежащее государственному контролю Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии, – Агентство по регулированию медицинской и фармацевтической деятельности обеспечивает доступ субъекта, осуществляющего воинский учет, к следующей информации в электронной форме и реальном времени:

г.а) о признании резервиста лицом с ограниченными возможностями;

г.б) об истечении срока действия статуса лица с ограниченными возможностями в отношении резервиста – в период после истечения указанного срока и до перепроверки указанного статуса, но не более 3 месяцев;

д) государственное подведомственное учреждение, входящее в систему Министерства юстиции Грузии, – Специальная пенитенциарная служба обязана в 10-дневный срок сообщить субъекту, осуществляющему воинский учет, об отбывании соответствующим лицом наказания в пенитенциарном учреждении;

е) Министерство внутренних дел Грузии обязано в случае письменного требования субъекта, осуществляющего воинский учет, в 10-дневный срок сообщить ему об объявлении соответствующего лица в розыск ввиду его безвестного отсутствия, а также в случае требования предоставить ему информацию о снятии или погашении судимости в отношении соответствующего лица (если лицо осуждено за совершение преступления против основ конституционного строя и безопасности Грузии, терроризма, преступления против военной службы, преступления против человечества);

ж) общеобразовательное учреждение обязано в 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию о гражданском и военном образовании, профессии и специальности соответствующего лица;

з) Центральная избирательная комиссия Грузии обязана в 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию об обстоятельстве, предусмотренном подпунктом «б» части первой статьи 108 настоящего Кодекса;

и) соответствующее ведомство, осуществляющее специальный воинский учет, обязано в 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию об обстоятельствах, предусмотренных подпунктами «г» и «д» части первой статьи 108 настоящего Кодекса;

 к) Высший совет юстиции Грузии, Прокуратура Грузии обязаны в случае требования в 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию об обстоятельствах, предусмотренных подпунктами «е» и «ж» части первой статьи 108 настоящего Кодекса;

л) Министерство иностранных дел Грузии, Министерство внутренних дел

 Грузии, прокуратура Грузии, Служба государственной безопасности Грузии обязаны в 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию об обстоятельстве, предусмотренном подпунктом «и» части первой статьи 108 настоящего Кодекса;

м) юридическое лицо публичного права – Бюро публичной службы обязано в 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию об обстоятельствах, предусмотренных подпунктами «к» и «л» части первой статьи 108 настоящего Кодекса;

н) государственное подведомственное учреждение, входящее в сферу управления Министерства внутренних дел Грузии, – Служба по управлению чрезвычайными ситуациями обязана 10-дневный срок предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет, информацию об обстоятельстве, предусмотренном подпунктом «м» части первой статьи 108 настоящего Кодекса;

о) соответствующее лицо обязано в 10-дневный срок после письменного требования предоставить субъекту, осуществляющему воинский учет:

о.а) информацию о фактическом месте жительства;

о.б) информацию о гражданском и военном образовании, профессии и специальности;

о.в) информацию об опыте работы;

о.г) информацию о номере телефона и электронной почте;

о.д) документы, подтверждающие обстоятельства, предусмотренные подпунктами «а» и «г» части первой статьи 108 настоящего Кодекса.

2. С целью организации мероприятий, связанных с учетом мобилизационного резерва, обеспечивается доступ субъекта, осуществляющего воинский учет, к базам, предусмотренным настоящей статьей (в том числе, в связи с пересечением соответствующим лицом Государственной границы Грузии). Порядок и условия обеспечения доступа к указанным базам определяются постановлением Правительства Грузии.

 

Статья 99. Призыв лиц, зачисленных в мобилизационный резерв

1. Лица, зачисленные в мобилизационный резерв, призываются:

а) во время военного положения, чрезвычайного положения, чрезвычайной ситуации;

б) в целях проверки мобилизационной готовности или (и) подготовки резервистов.

2. Лица, зачисленные в мобилизационный резерв, призываются:

а) в численности, определенной Министерством, в соответствии с его требованием;

б) посредством электронной системы мобилизационного резерва.

3. В части первой настоящей статьи:

а) в случае, предусмотренном подпунктом «а», решение о призыве лиц, зачисленных в мобилизационный резерв, на основании обращения Министерства принимает и срок их призыва определяет Премьер-министр Грузии;

б) в случае, предусмотренном подпунктом «б», решение о призыве лиц, зачисленных в мобилизационный резерв, принимает Министр.

4. В целях проверки мобилизационной готовности или (и) подготовки:

а) срок призыва лиц, зачисленных в мобилизационный резерв высокой готовности, в течение календарного года не должен превышать 15 дней, а в течение 10 лет – 120 дней;

б) срок призыва лиц, зачисленных в общий мобилизационный резерв (за исключением лиц, состоящих на воинском учете призывников), в течение календарного года не должен превышать 15 дней.

5. Лица, имеющие статус добровольца в сфере обороны, числящиеся в мобилизационном резерве высокой готовности, не подлежат призыву в целях проверки мобилизационной готовности или (и) подготовки резервистов.

6. Место прохождения мобилизационной резервной военной службы определяется планом, разработанным Силами Обороны, который утверждает Министр.

7. Субъект, осуществляющий воинский учет, правомочен обеспечить перевозку лиц, зачисленных в мобилизационную резервную военную службу, из сборного пункта в приемный пункт.

8. Лица, призванные на мобилизационную резервную военную службу, вправе обжаловать в суде решение об их призыве на мобилизационную резервную военную службу в соответствующий срок со дня их официального ознакомления с ним, установленный законодательством Грузии. Обжалование в суде решения о призыве на мобилизационную резервную военную службу не приостанавливает его действия.

9. Решение о призыве лица на мобилизационную резервную военную службу вступает в силу с момента его официального ознакомления с указанным решением.

10. Официальное ознакомление лица, призванного на мобилизационную резервную военную службу, с решением о его призыве на мобилизационную резервную военную службу осуществляется в одной из форм, определенных настоящей частью, и в установленной последовательности:

а) ознакомление/объявление лица, призванного на мобилизационную резервную военную службу, с решением (в том числе, устным решением) в органе, принявшем решение;

б) вручение решения лицу, призванному на мобилизационную резервную военную службу, по адресу его регистрации, фактического места нахождения или места работы, что подтверждается документом, подписанным указанным лицом, а в случае его отказа от подписания документа – документом, подписанным лицом, уполномоченным на вручение решения;

в) вручение решения лицу, призванному на мобилизационную резервную военную службу, при помощи технических или других средств коммуникации, что подтверждается актом, составленным органом, принявшим решение;

г) опубликование решения в порядке, установленном частью 11 настоящей статьи.

11. Решение о призыве лиц, предусмотренных частью 9 настоящей статьи, на мобилизационную резервную военную службу публикуется на веб-странице административного органа не позднее 2-го календарного дня после его невручения лицу, призванному на мобилизационную резервную военную службу, в порядке, установленном подпунктом «в» части 10 настоящей статьи. В этом случае указанное решение считается врученным лицу, призванному на мобилизационную резервную военную службу, на 2-й календарный день после его опубликования.

12. Устное решение, предусмотренное подпунктом «а» части 10 настоящей статьи, издается в письменной форме в день его принятия.

 

Статья 100. Вызов лиц, зачисленных в мобилизационный резерв

1. Вызов лиц, зачисленных в мобилизационный резерв (мобилизационных резервистов) осуществляет юридическое лицо публичного права, предусмотренное частью первой статьи 57 настоящего Кодекса, с учетом требований настоящего Кодекса и других правовых актов.

2. Для достижения целей резервной военной службы субъект, наделенный

полномочием на вызов резервистов, обеспечивает вызов и перевозку мобилизационных резервистов из сборного пункта в приемный пункт в порядке, установленном законодательством Грузии.

3. Субъект, наделенный полномочием на вызов резервистов, может вызвать мобилизационных резервистов в сборный пункт с использованием технических или других средств коммуникации. В таком случае субъект, наделенный полномочием на вызов резервистов, должен оказать содействие мобилизационному резервисту в предоставлении работодателю информации о неявке резервиста на работу по уважительной причине.

4. После вызова мобилизационных резервистов ответственность за управление мобилизационными резервистами возлагается на Министерство.

5. Мобилизационные резервисты с момента вызова в соответствии с настоящей статьей считаются лицами, призванными на мобилизационную резервную военную службу.

 

Статья 101. Проверка (перепроверка) состояния здоровья лиц,  призванных на мобилизационную резервную военную службу

Проверка (перепроверка) состояния здоровья лиц, призванных на мобилизационную резервную военную службу, осуществляется на основании данных, имеющихся у лица, наделенного полномочием на вызов резервистов, или (и) после вызова, во время проведения медицинского освидетельствования мобилизационных резервистов, которое проводится в порядке, установленном Правительством Грузии.

 

Статья 102. Принятие военной присяги резервистами

1. Резервисты (граждане Грузии, зачисленные в резерв Сил Обороны Грузии), которые не принимали военную присягу, принимают военную присягу во время прохождения военного сбора.

2. Резервист подтверждает принятие военной присяги подписью.

 

Статья 103. Подготовка резервистов

1. Целями подготовки резервистов являются:

а) формирование резерва из подготовленных для службы в Силах Обороны лиц с соответствующими военно-учетными специальностями;

б) укомплектование, активная подготовка и переподготовка командного звена резерва – офицерского состава и сержантского состава;

в) индивидуальная подготовка резервистов на высоком уровне.

2. Подготовка резервистов осуществляется при прохождении ими во время военных сборов программы специальной подготовки, утвержденной нормативным актом Министра.

 

Статья 104. Субъект, ответственный за подготовку резервистов

Подготовку резервистов обеспечивают соответствующие подразделения системы Министерства, а также юридические лица публичного права, действующие в системе Министерства.

 

Статья 105. Мобилизационная комиссия

  1. Решение об освобождении лиц от мобилизационной резервной военной

 службы или отсрочке прохождения мобилизационной резервной военной службы принимает мобилизационная комиссия.

  1. Состав, полномочия и порядок деятельности мобилизационной комиссии по представлению Министерства определяются постановлением Правительства Грузии.
  2. Мобилизационная комиссия принимает в связи с лицами, вызванными для прохождения мобилизационной резервной военной службы, одно из следующих решений:

а) об освобождении от мобилизационной резервной военной службы и снятии с воинского учета;

б) об отсрочке прохождения мобилизационной резервной военной службы;

в) об отказе в принятии решений, предусмотренных подпунктами «а» и «б» настоящей части.

4. Решение мобилизационной комиссии может быть обжаловано в суде. Обжалование в суде решения мобилизационной комиссии не приостанавливает его действия.

 

Статья 106. Права и обязанности лиц, призванных на мобилизационную резервную военную службу

1. Лица, зачисленные в мобилизационный резерв, во время призыва на мобилизационную резервную военную службу вправе получить информацию о призыве на мобилизационную резервную военную службу, освобождении от резервной военной службы или отсрочке прохождения резервной военной службы, результатах неявки на резервную военную службу.

2. Лица, вызванные для прохождения мобилизационной резервной военной службы, обязаны:

а) явиться на сборный пункт в указанные в повестке время и место;

б) выполнять указания уполномоченного лица после явки на сборный пункт.

 

Статья 107. Социальные и другие гарантии

1. Лица в период прохождения резервной военной службы пользуются социальными гарантиями, установленными законодательством Грузии для военнослужащих.

2. В период нахождения в резерве трудовым стажем считается:

а) в случае активного резерва – период, определенный контрактом;

б) в случае мобилизационного резерва – период с момента явки на сборный

 пункт после вызова и до окончания резервной военной службы.

3. Лицам, зачисленным на резервную военную службу, в выслугу лет военной службы засчитывается:

а) в случае активной резервной военной службы:

а.а) для целей назначения государственной компенсации и других денежных выплат – в случае вызова резервистов – период прохождения активной резервной службы в соответствующем подразделении после явки в указанное подразделение;

а.б) для целей присвоения очередных воинских званий – период нахождения в активном резерве;

 б) в случае мобилизационного резерва – период после явки на сборный пункт после вызова и до окончания резервной военной службы.

4. В период прохождения резервной военной службы за резервистами сохраняются место работы и оплата труда, независимо от организационно-правовой формы соответствующего учреждения. При этом может предусматриваться беспрепятственная деятельность работодателя, с которым резервист состоит в трудовых отношениях.

5. За лицами, находящимися в активном резерве, в период действия контракта, а также за лицами в период прохождения мобилизационной резервной военной службы сохраняются государственная компенсация/государственная академическая стипендия и другие социальные гарантии, установленные соответствующим законодательством Грузии.

6. Проведение стационарного и амбулаторного лечения в период прохождения резервной военной службы резервистам обеспечивает Министерство.

7. Неявка резервистов в период прохождения резервной военной службы в юридическое лицо публичного права, действующее в сфере управления Министерства юстиции Грузии, – Национальное агентство превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации не считается нарушением ими Закона Грузии «О превенции преступлений, порядке исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации».

8. Студентам высших образовательных учреждений, находящимся на резервной военной службе, неявка в указанные учреждения засчитывается в качестве уважительной причины.

9. Полномочия на активной резервной военной службе лиц, направляемых за рубеж по учебной или исследовательской программе, приостанавливаются (за исключением случаев направления Министерством). Срок прохождения указанной программы не засчитывается этим лицам в срок действия контракта, и заработная плата им не выплачивается.

Статья 108. Отсрочка прохождения мобилизационной резервной военной службы

1. Отсрочка прохождения мобилизационной резервной военной службы предоставляется:

а) лицам, члены семей которых являются лицами со статусом ограниченных возможностей, определенными законодательством Грузии (супруги, дети, матери, отцы, сестры, братья, дедушки, бабушки), у которых нет других поддерживающих лиц. Если с членом семьи с ограниченными возможностями проживает лицо, также подлежащее прохождению национальной военной службы призывников или мобилизационной резервной военной службы, на мобилизационную резервную военную службу призывается старшее по возрасту лицо, за исключением случая дачи младшим по возрасту лицом добровольного письменного согласия на прохождение мобилизационной резервной военной службы призывников;

б) лицам, которые на день призыва на мобилизационную резервную военную службу зарегистрированы в порядке, установленном законодательством Грузии, в качестве кандидатов на выборах Президента Грузии, членов Парламента Грузии, высших представительных органов автономных республик или представительных органов муниципалитетов или в мэры муниципалитетов, – до официального опубликования окончательных результатов соответствующих выборов;

в) ввиду состояния здоровья лиц;

г) служащим Министерства, Министерства внутренних дел Грузии, системы Службы государственной безопасности Грузии;

д) лицам, состоящим на специальном воинском учете;

е) судьям;

ж) прокурорам;

з) лицам, на момент объявления мобилизации находящимся за рубежом;

и) дипломатическим должностным лицам;

к) государственно-политическим должностным лицам, политическим должностным лицам;

л) лицам, избранным Парламентом Грузии;

м) служащим Сил реагирования на чрезвычайные ситуации;

н) осужденным, отбывающим наказание в пенитенциарных учреждениях;

о) лицам, обвиняемым в совершении преступления, в качестве меры пресечения в отношении которых применено заключение под стражу;

п) лицам, имеющим судимость за совершение преступлений против основ конституционного строя и безопасности, терроризма, преступления против военной службы, преступления против человечества;

р) особо одаренным лицам, которые освобождены от призыва на национальную военную службу призывников Премьер-министром Грузии, – на 3-летний срок;

с) лицам, предусмотренным частью 3 настоящей статьи.

2. В целях беспрепятственного функционирования частных и публичных учреждений Правительство Грузии распоряжением определяет частные и публичные учреждения, а также устанавливает для указанных учреждений перечень и количество профессий/должностей, также предполагающих отсрочку прохождения мобилизационной резервной военной службы работающими там лицами.

3. Учреждения, предусмотренные частью 2 настоящей статьи, обеспечивают внесение данных о лицах (членах персонала), работающих в указанных учреждениях, в электронную систему мобилизационного резерва в соответствии с требованиями, определенными той же частью. Указанным лицам после отражения этих данных в электронной системе мобилизационного резерва предоставляется отсрочка прохождения мобилизационной резервной военной службы.

4. Лицам за исключением случаев, предусмотренных настоящей статьей, предоставляется отсрочка прохождения мобилизационной резервной военной службы также, если у них в период прохождения мобилизационной резервной военной службы возникло какое-либо из обстоятельств, предполагающих освобождение от указанной службы или отсрочку прохождения указанной службы.

5. Решение в отношении лица, предусмотренного подпунктом «р» части первой настоящей статьи, принимается на основании рекомендации соответствующей комиссии. Состав и порядок деятельности указанной комиссии определяются постановлением Правительства Грузии.

 

Статья 109. Порядок приема на резервную военную службу лиц без

 гражданства, имеющих статус в Грузии, и иностранцев

1. Лица без гражданства, имеющие статус в Грузии, подлежат призыву на резервную военную службу Грузии.

2. Иностранцы по собственному желанию и по решению Премьер-министра Грузии могут быть приняты на резервную военную службу Грузии.

3. Решение Премьер-министра Грузии, предусмотренное частью 2 настоящей статьи, принимается на основании заключений Службы государственной безопасности Грузии и Службы разведки Грузии.

4. Лица, принятые на резервную военную службу на основании настоящей статьи, вместо принятия военной присяги принимают письменное обязательство, быть верными государству и военной службе Грузии и неукоснительно исполнять законодательство Грузии. Текст указанного письменного обязательства в случае, предусмотренном частью первой настоящей статьи, утверждает Министр, а в случае, предусмотренном частью 2 настоящей статьи, – Премьер-министр Грузии.

 

Статья 110. Ответственность за уклонение от резервной военной службы

На лиц, зачисленных на резервную военную службу, которые после получения повестки не явятся на резервную военную службу в течение указанного в ней срока без уважительной причины или иным образом уклонятся от нее, возлагается ответственность в порядке, установленном законодательством Грузии. Уважительной причиной на основании соответствующего документа признается болезнь указанных лиц (резервистов), делающая невозможным прохождение ими резервной военной службы, или смерть близких родственников указанных лиц (родственники по прямой восходящей и нисходящей линии, сестры, братья, супруги, падчерицы, пасынки) или обстоятельства, вызванные стихийными явлениями, либо иные непреодолимые обстоятельства.

 

Глава X

Военное образование

 

Статья 111. Военное образование

Целью военного образования является развитие необходимых знаний и навыков для обеспечения обороны и безопасности Грузии.

 

Статья 112. Военно-образовательная программа

1. Военно-образовательная программа – это совокупность учебных курсов/модулей, необходимых для получения надлежащей квалификации, включающая цели, тематику, методы обучения (в том числе, возможность использования дистанционного обучения), систему оценки и результаты обучения.

2. Применительно к военно-образовательной программе:

а) валидация означает подтверждение соответствия военно-образовательной программы стандарту, установленному для военно-образовательной программы Грузии;

б) признание означает приравнивание военно-образовательной программы иностранного государства к стандарту, установленному для военно-образовательной программы Грузии.

3. Валидация и признание военно-образовательной программы осуществляются в порядке, установленном нормативным актом Министра.

4. Военно-образовательную программу, предусмотренную настоящей главой, могут проходить:

а) военнослужащие;

б) граждане Грузии, не являющиеся военнослужащими;

в) иностранцы.

5. Служащие системы Министерства могут получать военное образование в соответствующих иностранных военных образовательных учреждениях. Процедуры определения соответствия военно-образовательным программам иностранных государств утверждаются нормативным актом Министра.

 

Статья 113. Виды военного образования

1. Видами военного образования являются:

а) карьерное военное образование:

а.а) карьерное военное образование офицера, включающее военно-образовательные программы соответствующих ступеней, необходимые для карьерного развития офицера;

а.б) карьерное военное образование сержанта, включающее военно-образовательные программы соответствующих ступеней, необходимые для карьерного развития сержанта;

б) специальное военное образование, включающее получение образования/подготовку в зависимости от видов, родов, специальностей и потребностей Сил Обороны.

2. Ступени (уровни) карьерного военного образования офицера и карьерного военного образования сержанта определяет Министр.

 

Статья 114. Образовательные единицы

  1. Образовательными единицами являются:

а) военные училища;

б) образовательные единицы Министерства.

2. Образовательной единицей Министерства является структурное подразделение Министерства или действующее в системе Министерства юридическое лицо публичного права, осуществляющее военно-образовательные программы.

 

Статья 115. Военное училище

1. Уставом военного училища могут определяться структура и функции структурных единиц, органы управления, правила укомплектования высшего представительного органа и занятия должности ректора, отличающиеся от установленных для высших образовательных учреждений, учрежденных государством Законом Грузии «О высшем образовании».

2. Персонал военного училища может быть укомплектован как военнослужащими, так и лицами со специальными званиями и гражданскими лицами. Военнослужащих и лиц со специальными званиями назначает и освобождает Министр. В случае возникновения противоречия между Законом Грузии «О высшем образовании» и правовыми актами, регулирующими отношения с военнослужащими или лицами со специальными званиями, применяются правовые акты, регулирующие отношения с военнослужащими или лицами со специальными званиями.

3. В случаях, определенных законодательством Грузии, для военнослужащих и лиц со специальными званиями в военных училищах могут устанавливаться ограничения, не предусмотренные Законом Грузии «О высшем образовании».

 

Статья 116. Финансирование военных училищ

Источниками финансирования военных училищ являются:

а) ассигнования, выделенные для Министерства из государственного бюджета Грузии;

б) гранты;

в) доходы, полученные от работы, выполненной на основании договора;

г) другие доходы, предусмотренные законодательством Грузии.

 

Статья 117. Порядок зачисления абитуриентов в военные училища или образовательную единицу Министерства

1. Абитуриенты до сдачи Единых национальных экзаменов проходят этап ведомственного отбора, процедуры которого определяет военное училище.

2. Помимо порядка, установленного законодательством Грузии, условием для зачисления абитуриента в военное училище является обязательство по подписанию контракта, предусмотренного настоящим Кодексом.

3. Порядок и условия зачисления абитуриента в военное училище, а также в образовательную единицу Министерства определяются правовым актом Министра.

4. Студентами военного училища с согласия родителей могут стать 17-летние лица.

 

Статья 118. Статус лица, зачисленного в военное училище или образовательную единицу Министерства

1. Лицам, в порядке, установленном Законом Грузии «О высшем образовании» получившим статус студента в рамках образовательной программы бакалавриата в военном училище, присваивается статус военнослужащего. Лица могут проходить образовательную программу бакалавриата без присвоения им статуса военнослужащего, в порядке, установленном Министром.

2. Размеры оплаты труда и стипендий юнкеров и порядок их выплаты определяются правовым актом Министра.

3. Студенты военных училищ по оформленному с ними контракту могут ограничиваться в правах, установленных для студентов Законом Грузии «О высшем образовании». В случае возникновения противоречия между Законом Грузии «О высшем образовании» и правовыми актами, регулирующими отношения с военнослужащими или лицами со специальными званиями, применяются правовые акты, регулирующие отношения с военнослужащими или лицами со специальными званиями.

4. В случаях, если:

а) юнкеру был прекращен статус студента, Министерство расторгает оформленный с ним контракт, за исключением случаев, предусмотренных подпунктом «б» настоящей части;

б) юнкер отчисляется из военного училища ввиду исчерпания 100 дисциплинарных баллов, Министр правомочен исходя из потребностей военной службы принять решение о его назначении на соответствующую должность на контрактной военной службе.

5. Со дня принятия Министром решения, предусмотренного подпунктом «б» части 4 настоящей статьи, на военнослужащих контрактной военной службы распространяются условия контракта, оформляемого с ними Министерством в день принятия указанного решения.

6. Лицам, не прошедшим национальную военную службу призывников, при прекращении учебы в военном училище национальная военная служба призывников засчитывается пройденной, и они зачисляются в резерв Сил Обороны в звании рядового, если они учились в военном училище 12 месяцев.

7. Права и обязанности слушателей определяются законодательством Грузии.

 

Глава XI

Международное учение

 

Статья 119. Основания для проведения международных учений и участия в них

1. Основанием для проведения международных учений на территории Грузии и участия в международных учениях, проводимых в иностранных государствах, являются международные договора Грузии или (и) поддерживающий документ.

2. При наличии международных договоров Грузии или (и) поддерживающего документа основанием для проведения международных учений и участия в них являются:

а) индивидуальный административно-правовой акт Министра;

б) приказ Премьер-министра Грузии, изданный на основании представления Министра, если в международных учениях вместе с Министерством или (и) юридическим лицом публичного права, действующим в системе Министерства, участвуют один или более одного административных органов.

3. Со странами – членами Организации Североатлантического договора (НАТО) и странами, участвующими в программе «Партнерство во имя мира», поддерживающим документом, предусмотренным частью первой настоящей статьи, могут определяться условия Соглашения «Между государствами – членами Североатлантического договора о статусе их вооруженных сил» и Соглашения «Между странами – членами Североатлантического договора и странами, участвующими в программе «Партнерство во имя мира», о статусе их вооруженных сил».

4. Вопросы, касающиеся поддержки принимающей страны при проведении международных учений, регулируются концепцией поддержки принимающей страны.

 

Статья 120. Субъект, участвующий в международных учениях

1. Субъектом, участвующим в международных учениях, является воинский контингент и невоинский контингент.

2. Для участия в международных учениях воинский контингент создается из числа военнослужащих системы Министерства.

3. Участвовать в международных учениях в составе невоинского контингента могут гражданские служащие или (и) и служащие со специальными званиями системы Министерства, а также служащие других административных органов.

4. Участвующий в международных учениях:

а) воинский контингент включает военнослужащих системы Министерства и соответствующий ресурс;

б) невоинский контингент включает гражданских служащих или (и) служащих со специальными званиями системы Министерства и соответствующий ресурс. Невоинский контингент может включать также служащих других административных органов и соответствующий ресурс.

5. Субъекта, участвующего в международных учениях, отбирает соответствующее государственное ведомство, участвующее в указанных учениях.

6. Поддержка субъекта, участвующего в международных учениях, может обеспечиваться услугами контрактора. Указанный вопрос регулируется договором, оформленным между Министерством и контрактором.

 

Статья 121. Организационные вопросы проведения международных учений

Организационные вопросы проведения международных учений на территории Грузии и участия соответствующего субъекта в международных учениях, проводимых в иностранных государствах, определяются:

а) Министром;

б) приказом Премьер-министра Грузии, изданным на основании представления Министра, если в международных учениях вместе с Министерством или (и) юридическим лицом публичного права, действующим в системе Министерства, участвуют один или более одного административных органов.

 

Статья 122. Правовой статус и подчиненность субъекта,

 участвующего в международных учениях

1. На субъекта, участвующего в международных учениях, проводимых в иностранных государствах, а также иностранный персонал, участвующий в международных учениях, проводимых в Грузии, распространяется законодательство Грузии, если международным договором Грузии не предусмотрено иное.

2. Вопросы, касающиеся подчиненности, управления и контроля субъекта, участвующего в международных учениях, регулируются международным договором Грузии, поддерживающим документом или (и) правовыми актами, предусмотренными частью 2 статьи 119 или (и) статьей 121 настоящего Кодекса.

 

Статья 123. Обеспечение ресурсами субъекта, участвующего в международных учениях

Обеспечение субъекта, участвующего в международных учениях, финансовыми и другими ресурсами осуществляется из государственного бюджета Грузии. Обеспечение ресурсами субъекта, участвующего в международных учениях, может осуществляться также международной организацией или (и) иностранным государством.

 

Статья 124. Возмещение вреда, причиненного при проведении  международных учений

1. Порядок возмещения вреда, причиненного другому лицу служащим субъекта, участвующего в международных учениях, определяется международным договором Грузии или (и) постановлением Правительства Грузии.

2. Ответственность за вред, причиненный другому лицу служащим субъекта, участвующего в международных учениях, при исполнении служебных обязанностей возлагается на государственное ведомство, в котором работает указанный служащий.

 

Глава XII

Миротворческая операция

 

Статья 125. Основания для участия в миротворческой операции

1. Грузия участвует в миротворческих операциях в соответствии с Конституцией Грузии, международными договорами Грузии и настоящим Кодексом.

2. Для обеспечения участия в миротворческой операции может оформляться поддерживающий документ, определяющий логистические, медицинские, финансовые и другие вопросы, связанные с участием субъекта, участвующего в миротворческих операциях, в указанной миротворческой операции.

3. Грузия в каждом отдельном случае самостоятельно определяет целесообразность участия в миротворческой операции.

 

Статья 126. Субъект, участвующий в миротворческой операции

1. Субъектом, участвующим в миротворческой операции, могут быть воинский контингент и невоинский контингент.

2. Для участия в миротворческой операции воинский контингент создается из военнослужащих системы Министерства.

3. Участвовать в миротворческой операции в составе невоинского контингента могут гражданские служащие или (и) служащие со специальными званиями системы Министерства, а также служащие других административных органов.

4. Участвующий в миротворческой операции:

а) воинский контингент включает военнослужащих системы Министерства и соответствующий ресурс;

б) невоинский контингент включает гражданских служащих или (и) служащих со специальными званиями системы Министерства и соответствующий ресурс. Невоинский контингент может включать также служащих других административных органов и соответствующий ресурс.

5. Поддержка субъекта, участвующего в миротворческой операции, может обеспечиваться услугами контрактора. Указанный вопрос регулируется договором, оформленным между Министерством и контрактором.

 

Статья 127. Направление субъекта, участвующего в миротворческой операции, и отзыв его из миротворческой операции

1. Решение о направлении воинского контингента, участвующего в миротворческой операции, инициатором проекта которого является Министерство, по представлению Правительства Грузии принимает Президент Грузии и незамедлительно вносит в Парламент Грузии на утверждение. Указанное решение вступает в силу по утверждении Парламентом Грузии.

2. В постановлении Парламента Грузии указываются место (страна) направления воинского контингента, участвующего в миротворческой операции, и предельная численность военнослужащих, находящихся в его составе. Этим постановлением могут определяться также вопросы подчиненности указанного воинского контингента.

3. Направление невоинского контингента, участвующего в миротворческой операции, осуществляет Министр.

4. Организационные вопросы комплектования и командировок воинского контингента, участвующего в миротворческой операции, а также организационные вопросы командировок невоинского контингента определяются нормативным актом Министра.

5. Порядок возмещения командировочных расходов субъекта, участвующего в миротворческой операции, и размер компенсации определяются постановлением Правительства Грузии.

6. Решение об отзыве из миротворческой операции:

а) воинского контингента принимается в порядке, установленном частью первой настоящей статьи. Во время военного положения или (и) чрезвычайного положения решение об отзыве воинского контингента из миротворческой операции принимает Премьер-министр Грузии. Указанное решение не требует согласия Парламента Грузии;

б) невоинского контингента принимается в порядке, установленном Министром.

 

Статья 128. Правовой статус и подчиненность субъекта,  участвующего в миротворческой операции

1. На субъект, участвующий в миротворческой операции, распространяется законодательство Грузии, если международным договором Грузии не предусмотрено иное.

2. Вопросы подчиненности, управления и контроля, связанные с участием в миротворческой операции субъекта, участвующего в миротворческой операции, регулируются международным договором Грузии, поддерживающим документом или (и) правовым актом Министра.

 

Статья 129. Обеспечение субъекта, участвующего в миротворческой операции, ресурсами

Обеспечение субъекта, участвующего в миротворческой операции, финансовыми и другими ресурсами осуществляется за счет средств государственного бюджета Грузии. Международная организация или (и) иностранное государство также могут осуществлять обеспечение субъекта, участвующего в миротворческой операции, ресурсами.

 

Статья 130. Поддержка принимающей страны

1. Грузия будет оказывать военную или гражданскую поддержку персоналу и контракторам иностранных государств, участвующих в миротворческой операции, которые расположены или (и) действуют на территории Грузии или пройдут через нее транзитом, в соответствии с концепцией поддержки принимающей страны.

2. Концепция поддержки принимающей страны по представлению Министерства утверждается постановлением Правительства Грузии.

 

Статья 131. Возмещение вреда, причиненного при осуществлении

 миротворческой операции

1. Порядок возмещения вреда, причиненного другому лицу служащим субъекта, участвующего в миротворческой операции, определяется международным договором Грузии или (и) постановлением Правительства Грузии.

2. Ответственность за вред, причиненный другому лицу служащим субъекта, участвующего в миротворческой операции, при исполнении служебных обязанностей несет государственное ведомство, в котором работает указанный служащий.

 

Глава XIII

Поощрение и дисциплинарная ответственность

 

Статья 132. Цель поощрения и дисциплинарной ответственности

1. Целью поощрения и дисциплинарной ответственности является соблюдение военнослужащим правил военной службы и воинской дисциплины, предупреждение совершения дисциплинарных проступков и повышение его мотивации.

2. Для достижения цели, предусмотренной частью первой настоящей статьи, настоящий Кодекс определяет:

а) виды поощрения;

б) виды дисциплинарной ответственности;

в) правила рассмотрения вопросов поощрения и дисциплинарной ответственности.

3. Привлечение к дисциплинарной ответственности не освобождает лицо, совершившее дисциплинарный проступок, от исполнения обязанности, за неисполнение которой на него возложена дисциплинарная ответственность, а также от обязательства по возмещению вреда, причиненного дисциплинарным проступком.

4. Действие поощрения и дисциплинарной ответственности распространяется на военнослужащих системы Министерства, а во время военного положения – также на военнослужащих государственных ведомств, государственных подведомственных учреждений и юридических лиц публичного права, входящих в состав Сил Обороны.

 

Статья 133. Принципы дисциплинарного производства

1. Дисциплинарное производство основывается на принципах законности, справедливости, равенства, объективности, всесторонности, конфиденциальности, беспристрастности и корректности.

2. Военнослужащий не может повторно привлекаться к дисциплинарной ответственности за совершение одного и того же дисциплинарного проступка.

3. Военнослужащий не может участвовать в дисциплинарном производстве, если у него имеется личный интерес или (и) существуют иные обстоятельства, которые могут повлиять на разрешение дисциплинарного дела.

4. Военнослужащий не может считаться лицом, совершившим дисциплинарный проступок, до вступления в законную силу решения о его привлечении к дисциплинарной ответственности.

 

Статья 134. Действие норм поощрения и дисциплинарной  ответственности во времени

1. Военнослужащий поощряется или привлекается к дисциплинарной ответственности, если его деяния в момент совершения являются основанием для поощрения или привлечения к дисциплинарной ответственности.

2. Временем совершения деяния считается дата его совершения. Момент наступления результата этого деяния значения не имеет.

 

Статья 135. Обратная сила нормы, связанной с дисциплинарной ответственностью

Норма, отменяющая дисциплинарный проступок или смягчающая дисциплинарную ответственность, имеет обратную силу. Нормы, устанавливающие или ужесточающие дисциплинарную ответственность, обратной силы не имеют.

 

Статья 136. Пределы действия поощрения и дисциплинарной ответственности

Действие поощрения и дисциплинарной ответственности распространяется на военнослужащего как на территории Грузии, так и за ее пределами, если международным договором Грузии не предусмотрено иное.

 

Статья 137. Основания, виды и порядок применения поощрений

1. Основаниями для поощрения являются:

а) добросовестное и высококачественное исполнение возложенных обязанностей;

б) успешное выполнение особо сложного или важного задания, боевого задания, полученного в ходе военных тренировок;

в) оказание помощи боевому товарищу, предотвращение значительного имущественного вреда;

г) достижение успехов в научной деятельности, спортивных или (и) культурных мероприятиях;

д) совершение достойного поступка для охраны государственного и общественного порядка, соблюдения воинской дисциплины, защиты прав и обязанностей гражданина и военнослужащего, охраны установленного порядка государственного управления, что влечет его однозначную положительную оценку на военной службе и в обществе.

2. К видам поощрения относятся:

а) объявление благодарности;

б) вручение почетной грамоты;

в) вручение ценного подарка;

г) денежное поощрение;

д) предоставление краткосрочного отпуска;

е) досрочное снятие дисциплинарной ответственности.

3. Объявление благодарности и вручение почетной грамоты могут быть применены к одному или нескольким военнослужащим, а также к полному составу подразделения.

4. Стоимость ценного подарка не должна превышать 3000 лари. Ценным подарком не может быть оружие или иное имущество, которое согласно законодательству Грузии не является предметом свободного оборота.

5. Краткосрочный отпуск не должен превышать 5 календарных дней.

6. Одновременно могут применяться несколько видов поощрения.

7. Должностное лицо, обладающее полномочиями по применению поощрений, определяется нормативным актом Министра.

 

Статья 138. Основания, виды и порядок привлечения к дисциплинарной ответственности

1. Основаниями для привлечения к дисциплинарной ответственности являются:

а) неисполнение служебных обязанностей умышленно или по неосторожности;

б) причинение имущественного вреда или создание угрозы возникновения такого вреда умышленно или по неосторожности;

в) игнорирование или нарушение норм этики, общих правил поведения, направленные на дискредитацию военнослужащего или (и) военной службы, независимо от того, было ли указанное совершено на службе или вне службы.

2. К видам дисциплинарной ответственности относятся:

а) замечание;

б) выговор;

в) назначение вне очереди в наряд;

г) ограничение права на отдых;

д) вычет из оклада по званию (удержание от 5 процентов до 40 процентов оклада по званию сроком от 1 месяца до 12 месяцев);

е) снижение дисциплинарного балла;

ж) исключение из военного училища;

з) увольнение со службы.

3. За совершение одного дисциплинарного проступка на военнослужащего возлагается дисциплинарная ответственность только одного вида.

4. Дисциплинарная ответственность вида, предусмотренного подпунктом «в» части 2 настоящей статьи, возлагается на военнослужащих, находящихся только на национальной военной службе призывников, и лиц, находящихся на резервной военной службе.

5. Дисциплинарная ответственность вида, предусмотренного подпунктом «г» части 2 настоящей статьи, возлагается только на военнослужащих, находящихся на национальной военной службе призывников.

6. Дисциплинарная ответственность видов, предусмотренных подпунктами «а», «б», «д», «з» части 2 настоящей статьи, не возлагается на юнкеров.

7. Дисциплинарная ответственность видов, предусмотренных подпунктами «д», «з» части 2 настоящей статьи, не возлагается на военнослужащих, находящихся на национальной военной службе призывников, и лиц, находящихся на мобилизационной резервной военной службе.

8. Дисциплинарная ответственность видов, предусмотренных подпунктами «е», «ж» части 2 настоящей статьи, возлагается только на юнкеров.

9. Отчисление из военного училища в виде дисциплинарной ответственности, кроме случаев, прямо предусмотренных законодательством Грузии, возлагается на юнкера, если он исчерпал 100 дисциплинарных баллов.

10. Должностное лицо, наделенное полномочием по привлечению к дисциплинарной ответственности, может в ходе дисциплинарного производства отстранить лицо, предположительно совершившее дисциплинарный проступок, от осуществления служебных полномочий.

11. Нормативным актом Министра определяются:

а) должностное лицо, наделенное полномочием по привлечению к дисциплинарной ответственности;

б) деяние, за совершение которого на военнослужащего может быть возложена дисциплинарная ответственность вида, предусмотренного настоящей статьей.

 

Статья 139. Обстоятельства, исключающие привлечение к дисциплинарной ответственности

1. Военнослужащий не привлекается к дисциплинарной ответственности, если он совершил дисциплинарный проступок:

а) в состоянии крайней необходимости, когда другому лицу им был причинен вред для устранения опасности, угрожавшей правовому благу самого военнослужащего или других лиц, если избежать этой опасности иными средствами было невозможно и если поврежденное благо, было менее важно, чем спасенное благо;

б) в состоянии необходимой обороны, когда во время противоправного посягательства им был причинен вред посягающему лицу для защиты своего или чужого правового блага. Военнослужащий имеет право на необходимую оборону, независимо от возможности избежать посягательства или обратиться за помощью к другим лицам. Выход за рамки необходимой обороны означает очевидное несоответствие деяния, совершенного обороняющимся лицом, с характером и опасностью противоправного деяния;

в) в состоянии временного психического расстройства, когда он не мог осознавать противоправность совершенного деяния;

г) в условиях оправданного риска, т. е. если военнослужащим причинен вред правовому благу для достижения цели, полезной для военной службы. Риск оправдан, если эта цель не могла быть достигнута действиями без риска и если военнослужащий принял все меры для предотвращения причинения вреда правовому благу;

д) при наличии иных обстоятельств, удовлетворяющих условиям правомерности.

2. Военнослужащий не привлекается к дисциплинарной ответственности, если:

а) в течение 1 года после совершения им дисциплинарного проступка дисциплинарное производство не было начато;

б) в период увольнения, во время тревоги, а также исходя из служебной необходимости явился на службу по вызову командира под воздействием алкогольных напитков;

в) это первый случай совершения им дисциплинарного проступка, за который не предусматривается увольнение с военной службы или отчисление из военного училища, и если военнослужащий после совершения дисциплинарного проступка немедленно признал его или (и) возместил причиненный вред (при его наличии).

 

Статья 140. Срок действия дисциплинарной ответственности

1. Срок действия дисциплинарной ответственности исчисляется со дня вступления в силу административно-правового акта о ее возложении.

2. Срок действия:

а) дисциплинарной ответственности вида, предусмотренного подпунктами «а»–«г» части 2 статьи 138 настоящего Кодекса, составляет 3 месяца;

б) дисциплинарной ответственности вида, предусмотренного подпунктом «д» части 2 статьи 138, составляет период, на который на военнослужащего была возложена дисциплинарная ответственность указанного вида.

 

Статья 141. Снятие дисциплинарной ответственности

1. Дисциплинарная ответственность, возложенная на военнослужащего, может быть снята досрочно в случае его поощрения в течение срока ее действия.

2. Снятие дисциплинарной ответственности обеспечивает должностное лицо, наделенное полномочием по ее возложению.

3. Дисциплинарная ответственность снимается по истечении срока ее действия.

 

 

Статья 142. Рассмотрение дисциплинарного дела

1. Дисциплинарное дело рассматривается в порядке, установленном Общим административным кодексом Грузии и настоящим Кодексом, кроме случаев, предусмотренных международным договором Грузии.

2. Военнослужащий, в отношении которого высказано предположение о совершении дисциплинарного проступка, обязан содействовать рассмотрению дисциплинарного дела. Указанное обязательство не включает обязательства по признанию и даче объяснений против себя.

 

Статья 143. Дисциплинарное производство

Административное производство, связанное с возложением дисциплинарной ответственности, начинается с составления дисциплинарного протокола.

 

Статья 144. Дисциплинарный протокол

1. Дисциплинарный протокол представляет собой объективно обоснованное предположение о совершении военнослужащим дисциплинарного проступка, предусмотренного настоящим Кодексом, основанное на факте совершения дисциплинарного проступка, информации, предоставленной заинтересованным лицом (кроме анонимной информации) или материалах инспектирования/служебной проверки.

2. В дисциплинарном протоколе указываются:

а) дата, время и место его составления;

б) должность, звание, имя и фамилия должностного лица, составившего протокол;

в) идентификационные данные военнослужащего, в отношении которого существует предположение о совершении дисциплинарного проступка;

г) дата, время, место и суть соответствующего дисциплинарного проступка;

д) норма, предусматривающая возложение дисциплинарной ответственности за совершение соответствующего дисциплинарного проступка;

е) идентификационные данные (в том числе, адрес) свидетеля или заинтересованного лица (при наличии такового);

ж) объяснение лица, в отношении которого существует предположение о совершении дисциплинарного проступка;

з) иные обстоятельства, имеющие значение для дисциплинарного дела.

3. Дисциплинарный протокол составляет должностное лицо, определенное нормативным актом Министра.

4. Дисциплинарный протокол подписывают:

а) должностное лицо, составившее протокол;

б) военнослужащий, в отношении которого существует предположение о совершении дисциплинарного проступка.

5. К дисциплинарному протоколу прилагается информация, предоставленная свидетелем или (и) заинтересованным лицом, подлинность которой удостоверяется подписью указанного лица/указанных лиц.

6. В случае отказа военнослужащего, в отношении которого существует предположение о совершении дисциплинарного проступка, подписать дисциплинарный протокол должностное лицо, составившее его, делает в протоколе надлежащую запись. В этом случае военнослужащий имеет право представить замечания, а также обосновать мотив отказа подписать дисциплинарный протокол.

7. Дисциплинарный протокол незамедлительно передается органу/должностному лицу, уполномоченному рассматривать дисциплинарное дело.

8. Форма дисциплинарного протокола определяется нормативным актом Министра.

 

Статья 145. Дисциплинарный совет

1. Дисциплинарный совет, являющийся органом, осуществляющим дисциплинарное производство, рассматривает:

а) проект индивидуального административно-правового акта об увольнении военнослужащего со службы вместе с материалами административного производства;

б) заявление военнослужащего об изучении законности возложенной на него дисциплинарной ответственности (кроме увольнения со службы) в пределах надзорных полномочий (пересмотр дисциплинарной ответственности).

2. Дисциплинарный совет правомочен:

а) рассмотреть дисциплинарное дело или (и) принять обоснованное решение о дополнительном расследовании обстоятельств дисциплинарного дела;

б) в случае, предусмотренном подпунктом «а» части первой настоящей статьи, представить должностному лицу, наделенному полномочием по привлечению к дисциплинарной ответственности, рекомендацию относительно привлечения военнослужащего к дисциплинарной ответственности;

в) в случае, предусмотренном подпунктом «б» части первой настоящей статьи, представить Министру рекомендацию в связи с решением, определенным статьей 147 настоящего Кодекса.

3. Количество, территориальная подсудность и состав дисциплинарных советов определяются нормативным актом Министра.

 

Статья 146. Пересмотр дисциплинарной ответственности

1. Военнослужащий имеет право подать заявление Министру об изучении законности возложенной на него дисциплинарной ответственности (кроме увольнения со службы).

2. Военнослужащий обязан подать заявление, предусмотренное частью первой настоящей статьи, в течение 3 рабочих дней после его ознакомления с индивидуальным административно-правовым актом о привлечении к дисциплинарной ответственности.

3. Действие индивидуального административно-правового акта о привлечении к дисциплинарной ответственности приостанавливается с момента регистрации заявления, предусмотренного частью первой настоящей статьи, до принятия окончательного решения по указанному заявлению.

 

Статья 147. Рассмотрение заявления военнослужащего

Министр правомочен:

а) удовлетворить заявление военнослужащего полностью и признать индивидуальный административно-правовой акт о привлечении к дисциплинарной ответственности утратившим силу;

б) удовлетворить заявление военнослужащего частично и признать утратившей силу часть индивидуального административно-правового акта о привлечении к дисциплинарной ответственности;

в) не удовлетворить заявление военнослужащего и оставить индивидуальный административно-правовой акт о привлечении к дисциплинарной ответственности в силе;

г) выдать письменное указание (поручение) о привлечении к дисциплинарной ответственности в связи с устранением недостатков в индивидуальном административно-правовом акте или совершенном действии.

 

Статья 148. Исполнение индивидуального административно- правового акта о привлечении к дисциплинарной ответственности

1. Исполнение индивидуального административно-правового акта о привлечении к дисциплинарной ответственности начинается с момента ознакомления с ним.

2. Назначение вне очереди в наряд исполняется в течение 30 дней после вступления в силу индивидуального административно-правового акта о привлечении к данной дисциплинарной ответственности.

3. В случае одновременного наложения дисциплинарной ответственности в виде вычета из суммы оклада по званию за совершение различных дисциплинарных проступков или повторного возложения этой дисциплинарной ответственности в период действия вычета из суммы оклада по званию, устанавливается итоговый размер суммы, подлежащей вычету из суммы оклада по званию. Сумма, подлежащая ежемесячному вычету из оклада по званию, не должна превышать 50 процентов оплаты труда. В противном случае указанная сумма будет перераспределена на следующий месяц/месяцы.

 

Глава XIV

Материальное обеспечение, социальные гарантии и вопросы,

связанные со службой

 

Статья 149. Материальное обеспечение и социальные гарантии

1. Вопросы материального обеспечения и социальной защиты служащих системы Министерства определяются настоящим Кодексом и соответствующими правовыми актами.

2. Военнослужащему выплачивается заработная плата в соответствии с окладом по званию, соответствующим его воинскому званию. Оплата труда военнослужащего может включать в себя также иные компоненты, определенные правовым актом Министра.

3. Нормативным актом Министра определяются:

а) размер и компоненты оплаты труда военнослужащего системы Министерства и лица, имеющего государственное специальное звание, гражданского лица, работающего в Силах Обороны, а также порядок и условия ее выплаты;

б) правила приостановления служебных полномочий и сохранения оплаты труда служащего системы Министерства, работающего в международной организации за рубежом;

в) для служащего системы Министерства:

в.а) нормы обеспечения питанием и соответствующим вещевым имуществом, а также правила взятия на пищевое и вещевое довольствие и снятия с указанных видов довольствия;

в.б) размер суммы компенсации, установленной взамен питания, и порядок ее выплаты;

в.в) размер суммы поощрения, ценного подарка, денежной награды/пособия/надбавки, а также порядок и условия их выдачи;
г) иные, дополнительные гарантии материального обеспечения и социальные гарантии служащего системы Министерства и члена его семьи.

4. В случае установления причинения вреда здоровью, ранения, увечья или присвоения служащему Министерства статуса лица с ограниченными возможностями в связи с исполнением служебных обязанностей ему предоставляется единовременное пособие за счет средств государственного бюджета Грузии в размере до 20 000 лари, в соответствии со степенью тяжести вреда, причиненного его здоровью.

5. В случае гибели служащего Министерства в связи с исполнением служебных обязанностей, кроме случая, предусмотренного частью 6 настоящей статьи, члену семьи служащего Министерства, определенному нормативным актом Министра, предоставляется единовременное пособие в размере 30 000 лари за счет средств государственного бюджета Грузии.

6. При выполнении боевого задания в связи с исполнением служебных обязанностей, участии в миротворческой операции, в боевых действиях за территориальную целостность, свободу и независимость Грузии, в случае гибели либо смерти по причине причинения вреда здоровью служащего Министерства во время военного положения или (и) чрезвычайного положения по представлению Министерства и решением (распоряжением) Правительства Грузии члену его семьи, определенному тем же распоряжением, предоставляется единовременное пособие в размере 100 000 лари за счет средств государственного бюджета Грузии.

7. Обязательному государственному страхованию здоровья и жизни за счет государства подлежат:

а) служащий Министерства и член семьи служащего Министерства, определенный индивидуальным административно-правовым актом Министра;

б) кадет;

в) юнкер;

г) служащий системы Министерства, определенный правовым актом Министра;

д) члены семей лиц, определенных индивидуальным административно-правовым актом Министра, предусмотренных подпунктами «б» - «г» настоящей части.

8. Вопросы, связанные с охраной здоровья служащего системы Министерства (в том числе, его реабилитацией), оказываемыми ему медицинскими услугами и соответствующей оплатой труда, а также отпуском по состоянию здоровья, определяются нормативным актом Министра.

9. В соответствии с порядком и условиями, установленными Министром, служащий системы Министерства обеспечивается питанием за счет государства или суммой в размере компенсации, установленной взамен питания и вещевого имущества.

10. Министерство обязано обеспечить строительство жилых площадей (квартир) для военнослужащих системы Министерства один раз в 3 года совместным финансированием в порядке, установленном законодательством Грузии.

11. Жилая площадь (квартира) передается военнослужащему системы Министерства в собственность по критериям и в порядке, установленным Министром.

12. В целях обеспечения исполнения служебных обязанностей служащий системы Министерства согласно критериям и в порядке, установленным Министром, обеспечивается топливом или (и) разговорным временем за счет государства, если он использует транспортное средство или (и) мобильный телефон, находящийся в его личном пользовании.

13. Социальные гарантии, установленные настоящим Кодексом и на его основании, а также соответствующими законодательными актами, в случаях, определенных Министром, могут распространяться:

а) на лиц, работающих в системе Министерства, не являющихся служащими Министерства, а также на членов их семей;

б) на лиц, освобожденных/уволенных из Министерства/системы Министерства, а также на членов их семей;

в) исходя из целей Министерства, на лиц, не являющихся служащими Министерства/системы Министерства;

г) на лиц, подлежащих приему в общеобразовательное учреждение, действующее в системе Министерства;

д) на лиц, призванных на национальную военную службу призывников в системе Министерства, юнкеров, слушателей, кадетов, резервистов.

 

Статья 150. Вопросы, связанные со службой

1. Служащему системы Министерства:

а) после истечения срока ротации в миротворческой операции и возвращения в Грузию однократно предоставляется дополнительный оплачиваемый отпуск продолжительностью 30 календарных дней;

б) при участии в мероприятиях военного положения или (и) чрезвычайного положения, чрезвычайной ситуации после их завершения однократно предоставляется дополнительный оплачиваемый отпуск продолжительностью не более 15 календарных дней.

2. Служащему системы Министерства выдается служебный документ, удостоверяющий личность, в порядке, установленном нормативным актом Министра.

3. Порядок прохождения службы военнослужащими и лицами, работающими в Силах Обороны, определяется Положением о службе в Силах Обороны, которое утверждается нормативным актом Министра.

4. Служащий системы Министерства может быть награжден государственной наградой Грузии и ведомственной медалью в порядке, установленном законодательством Грузии.

 

Статья 151. Форменная одежда

1. Служащий системы Министерства, кадет вправе носить форменную одежду в порядке, установленном законодательством Грузии.

2. Форменная одежда, установленная в системе Министерства, знаки отличия форменной одежды и порядок ее ношения определяются нормативным актом Министра.

3. После увольнения лица со службы вопрос о сохранении за ним права ношения форменной одежды со знаками отличия, установленной в системе Министерства, решает Министр.

4. Незаконное ношение форменной одежды со знаками отличия, установленной в системе Министерства, влечет ответственность лица в соответствии с законодательством Грузии.

 

Глава XV

Меры принуждения и их применение

 

Статья 152. Меры принуждения и право на их применение

1. Мерой принуждения является применение служащим системы Министерства (в целях настоящей главы далее – служащий) физической силы, специальных средств и огнестрельного оружия в пределах полномочий, определенных для него правовыми актами, и для их осуществления.

2. Служащий имеет право для исполнения возложенных на него обязанностей пропорционально, только в случае необходимости применять соответствующие меры принуждения с надлежащей интенсивностью для достижения законной цели.

3. Служащий имеет право применять специальные средства и огнестрельное оружие, если он прошел специальную подготовку.

4. Служащий обязан заранее предупредить лицо о применении физической силы, специальных средств и огнестрельного оружия, дать ему разумный срок для выполнения законного требования служащего, кроме случая, когда промедление может повлечь посягательство на жизнь или (и) здоровье лица или (и) служащего либо иные тяжкие последствия или когда в создавшейся ситуации такое предупреждение неоправданно либо невозможно.

5. Виды мер принуждения и интенсивность их применения определяются с учетом конкретной ситуации, характера правонарушения и индивидуальных особенностей правонарушителя. При этом служащий при применении меры принуждения должен постараться, чтобы причиненный вред был минимальным и соразмерным.

6. Служащий обязан оказывать первую (неотложную) медицинскую помощь лицам, пострадавшим в результате применения мер принуждения.

7. Служащим запрещается применять средства, которые могут повлечь тяжкие увечья человека, связанные с неоправданным риском или запрещенные законодательством Грузии.

 

Статья 153. Право применения физической силы

1. Служащий имеет право применять физическую силу, в том числе, специальные приемы борьбы для обеспечения собственной безопасности или (и) безопасности других лиц, пресечения преступления или (и) административного правонарушения, задержания лица, совершившего преступление или (и) административное правонарушение, если служащий применением ненасильственных методов не может обеспечить исполнения возложенных на него законодательством Грузии обязанностей.

2. Служащий обязан незамедлительно уведомить своего непосредственного руководителя, прокурора и специальную следственную службу о причинении лицу телесных повреждений в результате применения физической силы, а если уведомление невозможно, связано с особыми трудностями или может препятствовать исполнению возложенных на него обязанностей, – при первой же возможности.

3. В случае применения физической силы в отношении неопределенного круга лиц руководящее должностное лицо должно незамедлительно сообщить об этом своему непосредственному руководителю, прокурору и Специальной следственной службе.

 

Статья 154. Право применения специальных средств

1. Только сотрудник военной полиции имеет право применять специальные средства, предусмотренные настоящей статьей.

2. Сотрудник военной полиции имеет право применять пассивные и активные специальные средства для охраны правопорядка.

3. Пассивные специальные средства обеспечивают защиту жизни и здоровья сотрудника военной полиции или (и) защищаемого им лица. К пассивным специальным средствам относятся: бронежилет, каска, щит, противогаз и иные специальные средства защиты тела.

4. Активные специальные средства на короткий срок лишают лицо возможности оказывать сопротивление сотруднику военной полиции или (и) помогают сотруднику военной полиции в выполнении возложенных на него функций. К активным специальным средствам относятся: наручники и иные средства связывания, специальная дубинка, слезоточивый газ, перечный газ, акустическое средство, нелетальное оружие (в том числе, нелетальный снаряд), светозвуковое устройство психологического воздействия, средство принудительной остановки транспорта, средство разрушения преград, водомет, бронемашина и другие специальные транспортные средства, специальная краска, служебная собака и служебная лошадь, электрошоковое устройство и сети для связывания. Указанные специальные средства применяются следующим образом:

а) наручники и другие средства связывания – к лицу, совершившему преступление или общественно опасное деяние, которое оказывает сопротивление или может оказать сопротивление сотруднику военной полиции либо пытается скрыться; при конвоировании задержанного или арестованного лица; к лицу, которое своими опасными действиями может причинить вред себе и окружающим;

б) специальная дубинка – для отражения нападения на лицо, сотрудника военной полиции или (и) охраняемый объект; при задержании лица, совершившего преступление или нарушившего правопорядок, если оно не подчиняется законному требованию сотрудника военной полиции; для пресечения массовых и групповых нарушений правопорядка;

в) слезоточивый газ, перечный газ, акустическое средство и нелетальное оружие (в том числе, нелетальный снаряд) – для отражения нападения на лицо, сотрудника военной полиции или (и) охраняемый объект; для пресечения массовых и групповых нарушений правопорядка; при задержании лица, совершившего преступление или общественно опас­ное деяние, либо с целью принудить его покинуть занятую им территорию, транспортное средство либо здание или сооружение, в котором оно укрывается;

г) светозвуковое устройство психологического воздействия – для отражения нападения на государственный объект или (и) общественный объект, лицо или (и) сотрудника военной полиции, для задержания лица, оказывающего вооруженное сопротивление; для выдворения преступника или лица, совершившего общественно опасное деяние, вторгшегося в здание или сооружение, на земельный участок, в транспортное средство, для освобождения лица, незаконно лишенного свободы;

д) средство принудительной остановки транспорта – для принудительной остановки транспортного средства, водитель которого не выполнил требование сотрудника военной полиции об остановке и действия водителя которого создают угрозу жизни и здоровью человека, или если применение средства принудительной остановки транспорта необходимо для защиты пропорционального правового блага;

е) средство разрушения преград – при задержании лица, совершившего преступление или общественно опасное деяние, для освобождения из замкнутого пространства лица, незаконно лишенного свободы;

ж) водомет, бронемашина и другие специальные транспортные средства – для пресечения массовых нарушений правопорядка, отражения группового нападения на государственный объект или (и) общественный объект, для принудительной остановки транспортного средства, водитель которого не выполнил требования сотрудника военной полиции об остановке, для задержания вооруженного преступника;

з) специальная краска – для выявления лица, совершившего преступление;

и) служебная собака – для пресечения массового нарушения правопорядка, при преследовании и задержании лица, совершившего преступление или общественно опасное деяние, при конвоировании задержанного или арестованного лица, для отражения нападения на лицо или (и) сотрудника военной полиции;

к) служебная лошадь – при преследовании и задержании лица, совершившего преступление или общественно опасное деяние, при патрулировании, для пресечения массового нарушения правопорядка;

л) электрошоковое устройство – для отражения нападения на лицо, сотрудника военной полиции или (и) охраняемый объект;

м) сети для связывания – при преследовании правонарушителя, для отражения вооруженного нападения, захвата лица, осуществившего нападение.

5. Сотрудник военной полиции обязан незамедлительно уведомить своего непосредственного руководителя, прокурора и специальную следственную службу о ранении или причинении телесных повреждений лицу в результате применения специальных средств, а если такое уведомление невозможно, связано с особыми трудностями или может препятствовать ему в выполнении возложенных на него функций – при первой возможности.

6. В случае применения специальных средств в отношении неопределенного круга лиц руководящее должностное лицо должно уведомить об этом непосредственного руководителя и прокурора.

7. Правила хранения, ношения и применения специальных средств, находящихся в распоряжении военной полиции, определяются правовыми актами Министра.

 

Статья 155. Право применения огнестрельного оружия

1. Служащий в пределах компетенции, предоставленной ему законодательством Грузии имеет право:

а) на хранение, ношение и применение служебно-штатного огнестрельного оружия;

б) на ношение и применение военно-боевого оружия.

2. Пассивным применением огнестрельного оружия считается демонстрирование служащим оружия для достижения легитимной цели.

3. Активным применением огнестрельного оружия считается прицельный выстрел из оружия, произведенный служащим.

4. Служащий имеет право в качестве крайней меры применять огнестрельное оружие:

а) в случае проникновения лица без разрешения на охраняемый объект системы Министерства;

б) для собственной защиты или (и) защиты других лиц, когда создается угроза их жизни или (и) здоровью;

в) для освобождения лица, незаконно лишенного свободы;

г) для пресечения побега лица, задержанного за насильственное деяние или за совершение особо тяжкого преступления, о побеге которого служащему было заранее известно;

д) для пресечения насильственного преступления в случае оказания лицом сопротивления служащему;

е) при отражении нападения на охраняемый объект, государственный орган или (и) общественную организацию;

ж) для защиты человека от нападения опасного животного;

з) для повреждения транспортного средства с целью его остановки, если действия водителя создают реальную угрозу жизни или (и) здоровью людей и водитель не подчиняется неоднократному требованию служащего остановить транспортное средство, кроме выстрела в движущееся транспортное средство из движущегося транспортного средства.

5. Активному применению огнестрельного оружия в отношении лица должно предшествовать устное предупреждение о его применении – «Стой, стрелять буду!», а затем производится предупредительный выстрел. В случае необходимости предупредительный выстрел может не производиться.

6. Применение огнестрельного оружия без предупреждения допускается:

а) при вооруженном нападении, при неожиданном нападении с применением боевой техники, любых транспортных или механических средств;

б) при побеге лица, задержанного или арестованного за совершение особо тяжкого преступления с применением транспортного средства, о котором служащему было известно заранее;

в) при оказании лицом вооруженного сопротивления;

г) для подачи сигнала тревоги или вызова вспомогательных сил;

д) для пресечения попытки завладения огнестрельным оружием;

е) для умерщвления животного со смертельными повреждениями или смертельно больного животного, когда очевидно, что проблему иным образом разрешить невозможно.

7. При наличии угрозы смертельного ранения лица служащий может применить огнестрельное оружие только в случае необходимого отражения нападения или (и) крайней необходимости.

8. Служащему запрещается применять огнестрельное оружие в отношении лица в местах, где существует опасность причинения вреда другим лицам, также в огнеопасных или взрывоопасных местах, кроме случаев необходимого отражения нападения или (и) крайней необходимости.

9. Служащий обязан незамедлительно уведомить своего непосредственного руководителя и прокурора об активном применении огнестрельного оружия, а если активное применение указанного оружия осуществлялось при отсутствии предусмотренных настоящей статьей предпосылок или (и) в результате его применения лицу были причинены телесные повреждения или смерть, а также – Специальную следственную службу.

10. Порядок хранения огнестрельного оружия и боеприпасов к нему, находящихся во владении Министерства, утверждаются нормативным актом Министра.

 

Статья 156. Ограничение применения мер принуждения

1. Запрещается применение физической силы, специальных средств и огнестрельного оружия в отношении беременных, несовершеннолетних, лиц с явными признаками ограниченных возможностей или пожилого возраста, кроме случаев совершения ими вооруженного или группового нападения, оказания служащему вооруженного сопротивления, угрожающего жизни или (и) здоровью других лиц или служащих, если отразить такое нападение и сопротивление иными способами и средствами невозможно.

2. Исключением из части первой настоящей статьи является случай, когда неприменение физической силы и специальных средств делает невозможным исполнение служащим возложенных на него задач.

 

Глава XVI

Военное положение

 

Статья 157. Военное положение

1. Военное положение подразумевает объявление особых правил в целях обеспечения защиты интересов обороны страны в случае вооруженного нападения на Грузию или его непосредственной угрозы.

2. Военное положение объявляется в соответствии с Конституцией Грузии и настоящим Кодексом и ставит целью обеспечение защиты независимости, суверенитета и территориальной целостности страны, ее государственной и общественной безопасности.

 

Статья 158. Уведомление об объявлении и отмене  военного положения

Министерство иностранных дел Грузии незамедлительно уведомляет Генерального секретаря Организации Объединенных Наций об объявлении и отмене военного положения.

 

Статья 159. Объявление военного положения

1. Военное положение объявляется Президентом Грузии по представлению Премьер-министра Грузии. Приказ Президента Грузии об объявлении военного положения незамедлительно направляется Премьер-министру Грузии, который немедленно после передачи приказа принимает решение о его совместном подписании. Приказ Президента Грузии об объявлении военного положения, подписанный совместно с Премьер-министром Грузии, обнародуется незамедлительно и вступает в силу с момента объявления. Президент Грузии незамедлительно представляет приказ об объявлении военного положения, подписанный совместно с Премьер-министром Грузии, на утверждение Парламента Грузии. Парламент Грузии, собравшись, немедленно утверждает указанный приказ. В случае неутверждения приказа об объявлении военного положения Парламентом Грузии приказ утрачивает юридическую силу с момента голосования.

2. В приказе Президента Грузии об объявлении военного положения должен быть указан мотив объявления военного положения.

3. После вступления в силу приказа Президента Грузии об объявлении военного положения его текст передается в течение всего дня и оглашается всеми доступными информационными средствами.

4. Решение об отмене военного положения принимается в порядке, установленном для объявления военного положения и утверждения соответствующего приказа.

 

Статья 160. Декрет Президента Грузии, изданный во время военного положения

1. Во время военного положения Президент Грузии по представлению Премьер-министра Грузии издает декреты, имеющие силу органического закона. Декрет Президента Грузии незамедлительно направляется Премьер-министру Грузии, который немедленно после его передачи принимает решение о совместном подписании декрета. Декрет, подписанный с Премьер-министром Грузии, вступает в силу с момента его издания и действует до отмены военного положения. Декрет, связанный с полномочиями Национального банка Грузии, издается с согласия Президента Национального банка Грузии и вступает в силу с момента издания. Декрет незамедлительно представляется на утверждение Парламента Грузии. Парламент Грузии, собравшись, немедленно утверждает декрет. В случае неутверждения декрета Парламентом Грузии декрет утрачивает юридическую силу с момента голосования.

2. Во время военного положения изданный Президентом Грузии и подписанный совместно с Премьер-министром Грузии декрет, ограничивающий в стране или в какой-либо ее части права, перечисленные в статьях 13, 14, 15, 17, 18, 19, 21 и 26 Конституции Грузии, и приостанавливающий действие пунктов 2–6 статьи 13, пункта 2 статьи 14, пункта 2 статьи 15, пунктов 3, 5 и 6 статьи 17, пункта 2 статьи 18 и пункта 3 статьи 19 Конституции Грузии, Президент Грузии незамедлительно представляет на утверждение Парламента Грузии. Совместная с Премьер-министром Грузии подпись под декретом об ограничении прав считается изданием этого декрета, и указанный декрет вступает в силу с данного момента. Декрет о приостановлении нормы вступает в силу по утверждении Парламентом Грузии. После вступления декрета в силу его текст в течение всего дня передается и обнародуется всеми доступными информационными средствами.

3. Министерство иностранных дел Грузии незамедлительно уведомляет Генерального секретаря Совета Европы об изданном Президентом Грузии декрете об ограничении основных прав человека.

 

Статья 161. Применение Сил Обороны во время военного положения

Решение о применении Сил Обороны во время военного положения принимает Премьер-министр Грузии. Это решение не требует утверждения Парламентом Грузии. Во время военного положения органы, ответственные за охрану государственной и общественной безопасности, декретом могут быть объединены в составе Сил Обороны.

 

Статья 162. Полномочия высших государственных органов  Грузии в период действия военного положения

1. Высшие органы исполнительной власти Грузии в период действия военного положения имеют право в зависимости от конкретных обстоятельств в пределах своей компетенции осуществлять в соответствии с требованиями законодательства Грузии следующие мероприятия:

а) усилить охрану общественного порядка и объектов, обеспечивающих деятельность населения и функционирование хозяйства;

б) временно выселять лиц из опасных для проживания районов. При этом необходимо, чтобы указанные органы предоставляли этим лицам постоянные или иные временные жилые помещения;

в) вводить особый режим въезда и выезда граждан в местах действия военного положения;

г) в случае необходимости ограничивать право граждан и лиц без гражданства на свободное передвижение, запрещать им покидать свои места проживания или иные места пребывания без надлежащего разрешения;

д) в целях обороны и превенции преступлений временно изымать у граждан огнестрельное, холодное оружие и боеприпасы, принадлежащие им, а у предприятий, учреждений и организаций – также учебную и военную технику, взрывчатые, радиоактивные вещества и материалы, сильнодействующие химические и ядовитые вещества;

е) запрещать проведение собраний, митингов, уличных шествий и демонстраций, а также зрелищных, спортивных и иных массовых мероприятий;

ж) вносить изменения в планы государственных предприятий и организаций по производству и поставке продукции, решать иные вопросы их хозяйственной деятельности, устанавливать особый режим работы публичных учреждений, а также юридических лиц публичного и частного права (в том числе, предприятий);

з) исходя из необходимости, связанной с военным положением, временно, в период действия военного положения отстранять от должностей руководителей государственных предприятий, учреждений и организаций, имеющих стратегическое и жизненно важное для населения значение, и назначать замещающих их лиц; временно запрещать увольнение с работы служащих по собственному желанию на таких предприятиях, в учреждениях и организациях, кроме увольнения по уважительной причине. Указанные органы должны восстановить в должности лиц, временно отстраненных от должностей, с отменой военного положения, при отсутствии законных оснований для их освобождения от должностей;

и) в соответствии с законодательством Грузии использовать ресурсы, полученные от публичных учреждений, а также юридических лиц публичного и частного права (в том числе, предприятий), для предотвращения и ликвидации последствий военных действий; в тех же целях использовать имущество и материальные средства, принадлежащие другим юридическим, а также физическим лицам, только с надлежащим возмещением, которое выплачивается после отмены (окончания) военного положения;

к) запрещать проведение забастовок;

л) вовлекать трудоспособных граждан в работу предприятий, учреждений и организаций с оплатой труда, а также привлекать к ликвидации последствий военного положения и обеспечивать безопасность их труда;

м) ограничивать или запрещать торговлю оружием, сильнодействующими химическими и ядовитыми веществами, а также спиртными напитками и спиртосодержащими веществами;

н) вводить карантинные меры и осуществлять иные обязательные санитарные и противоэпидемические мероприятия;

о) в соответствии с законодательством Грузии устанавливать контроль за средствами массовой информации;

п) вводить особые правила пользования средствами связи;

р) ограничивать движение транспортных средств и проверять их;

с) проверять документы в местах массового скопления лиц, а при наличии надлежащих оснований проводить личный досмотр граждан, а также проверять их вещи и транспортные средства;

т) вводить комендантский час.

2. Совет национальной безопасности рассматривает вопрос об объявлении военного положения в случае вооруженного нападения на Грузию или его непосредственной угрозы.

3. В период действия военного положения организацию скоординированной работы государственных ведомств обеспечивает Аппарат Совета национальной безопасности.

4. Полномочия и порядок деятельности Совета национальной безопасности определяются законодательством Грузии.

5. В период действия военного положения высшие органы исполнительной власти Грузии имеют право отменять любое решение нижестоящих органов.

6. В период действия военного положения Парламент Грузии вправе изменить в отдельных местах установленную законом территориальную подсудность гражданских и уголовных дел.

7. Если органы государственной власти в местах действия военного положения не могут обеспечить надлежащее выполнение своих функций, в соответствии с законодательством Грузии, до отмены военного положения декретом Президента Грузии, подписанным совместно с Премьер-министром Грузии, может быть введено временное управление, которым на Правительство Грузии будет возложено обязательство – постановлением создать временный орган, осуществляющий управление, или назначить должностное лицо и определить его полномочия.

8. В случае, предусмотренном частью 7 настоящей статьи, полномочия органов муниципалитета временно приостанавливаются, а выполнение их функций возлагается на созданный постановлением Правительства Грузии временный орган, осуществляющий управление, или на назначенное должностное лицо, имеющее право в пределах своей компетенции, в соответствии с требованиями законодательства Грузии:

а) осуществлять меры, предусмотренные частью первой настоящей статьи;

б) временно выполнять функции органов муниципалитета;

в) представлять предложения высшим органам государственной власти Грузии по вопросам государственного, хозяйственного и социального строительства;

г) в порядке, установленном Правительством Грузии, подчинить государственные предприятия, учреждения и организации, расположенные в соответствующих местах.

9. Координацию мероприятий по предотвращению и ликвидации последствий военного положения осуществляет Правительство Грузии.

10. Использование Сил Обороны и их задействование для ликвидации последствий военного положения и обеспечения общественной безопасности осуществляются в соответствии с Конституцией Грузии.

11. В период действия военного положения или в целях его предупреждения государство обеспечивает граждан, пострадавших в связи с производством работ по ликвидации его последствий, жилыми помещениями, возмещает причиненный материальный ущерб, помогает с трудоустройством и оказывает иную помощь. Условия и порядок предоставления указанным гражданам квартир, возмещения материального ущерба и другой необходимой помощи определяются Правительством Грузии в соответствии с законодательством Грузии.

12. Нарушение требований, предусмотренных подпунктами «в», «г», «е», «к» и «м»–«р» части первой настоящей статьи, влечет ответственность лица в соответствии с законодательством Грузии.

 

Статья 163. Совет национальной обороны

1. Во время военного положения создается совещательный орган – Совет национальной обороны под председательством Президента Грузии.

2. Членами Совета национальной обороны являются: Президент Грузии, Премьер-министр Грузии, Председатель Парламента Грузии, Министр и Командующий Силами Обороны. По решению Президента Грузии отдельные члены Парламента Грузии и Правительства Грузии могут быть приглашены в качестве членов Совета национальной обороны.

3. Совет национальной обороны в пределах конституционных полномочий рассматривает вопросы, возникшие во время военного положения в стране, и подготавливает рекомендации и предложения в связи с организацией обороны страны и потребностями военного положения.

4. Заседание Совета национальной обороны созывается Президентом Грузии по согласованию с Премьер-министром Грузии. Заседания Совета национальной обороны проводятся по мере необходимости.

5. Заседание Совета национальной обороны, как правило, закрытое. По решению Президента Грузии заседание Совета национальной обороны может быть объявлено открытым.

6. Администрация Президента Грузии уведомляет членов Совета национальной обороны о месте и времени проведения заседания Совета национальной обороны.

7. Администрация Президента Грузии обеспечивает проведение заседаний Совета национальной обороны.

8. Повестку дня заседания Совета национальной обороны определяет Президент Грузии по согласованию с Премьер-министром Грузии.

9. Составление протокола заседания Совета национальной обороны обеспечивается Администрацией Президента Грузии.

10. Протокол заседания Совета национальной обороны хранится в Администрации Президента Грузии.

 

Статья 164. Ликвидация последствий военного положения

1. В целях координации, руководства и сотрудничества в действиях сил, призванных к ликвидации последствий военного положения, декретом Президента Грузии, подписанным совместно с Премьер-министром Грузии, на Правительство Грузии может быть возложено обязательство – постановлением создать на местах временные органы или (и) назначить представителя Правительства Грузии или (и) коменданта и определить их/его полномочия.

2. Представитель Правительства Грузии или комендант издает приказы, которые в пределах настоящего Кодекса регулируют вопросы по содействию режиму военного положения.

3. В период действия военного положения по решению правительственного учреждения, определенного постановлением Правительства Грузии, к ликвидации последствий военного положения могут быть привлечены специалисты как из Грузии, так и из иностранных государств, имеющие соответствующие образование и опыт.

 

Статья 165. Права и обязанности физических лиц и юридических  лиц в период действия военного положения

1. В период действия военного положения руководители юридических лиц имеют право в целях обеспечения защиты оборонных интересов страны временно переводить служащих этих юридических лиц без их согласия на такую работу и режим, которые не предусмотрены соответствующим трудовым договором.

2. Во время комендантского часа гражданам может быть запрещено находиться на улице или в другом месте общественного скопления, покидать места проживания без официально выданных пропусков и документов, удостоверяющих их личность.

3. Лицо, нарушившее порядок, установленный частью 2 настоящей статьи, задерживается полицией или патрулем до окончания комендантского часа, а при отсутствии у лица документов при себе – до установления его личности, но не более чем на 72 часа. Может быть произведен личный досмотр задержанного, а также досмотр его вещей.

4. Нарушение требований, предусмотренных частями первой и 2 настоящей статьи, влечет ответственность лица в соответствии с законодательством Грузии.

 

Глава XVII

Добровольчество в сфере обороны

 

Статья 166. Добровольчество в сфере обороны

1. Добровольчество в сфере обороны (далее – добровольчество) – добровольная, неоплачиваемая подготовка физического лица в вопросах обороны и безопасности в рамках организационного урегулирования, установленных настоящим Кодексом и соответствующими правовыми актами, а случае необходимости – применение его навыков и умений в сфере обороны.

2. Добровольчество не подразумевает замену оплачиваемой работы и не должно использоваться как источник дешевой рабочей силы. Добровольческая деятельность не может быть использована для уклонения от трудовых отношений.

3. Государство содействует организации добровольчества. Вопросы, связанные с организацией добровольчества, определяются Министром.

4. Использование добровольцев в сфере обороны во время военного положения, чрезвычайного положения или чрезвычайной ситуации осуществляется в порядке, установленном законодательством Грузии.

 

Статья 167. Статус добровольца в сфере обороны

1. Добровольцем в сфере обороны (далее – доброволец) может быть лицо, достигшее 18-летнего возраста.

2. Решение о присвоении/приостановлении/прекращении статуса добровольца с учетом принципа приоритетности интересов обороны и безопасности страны принимает Министерство в порядке, установленном Министром.

3. Лицу присваивается статус добровольца, кроме исключения, предусмотренного частью 4 настоящей статьи, если оно удовлетворяет всем следующим условиям:

а) оно является членом добровольческой организации;

б) оно прошло соответствующую подготовку;

в) оно зарегистрировано в Реестре добровольцев и с ним оформлен добровольческий договор.

4. Статус добровольца может быть присвоен лицу:

а) если оно является ветераном войны и Сил Обороны и удовлетворяет условиям, предусмотренным подпунктом «в» части 3 настоящей статьи;

б) решением Министерства, независимо от требований, предусмотренных частью 3 настоящей статьи.

5. Статус добровольца лица приостанавливается:

а) на основании личного заявления;

б) в случае начала производства, связанного с прекращением статуса добровольца.

6. Решение о приостановлении статуса добровольца отменяется, если не принято решение о прекращении статуса добровольца.

7. Статус добровольца и добровольческий договор лица прекращаются:

а) с исключением из Реестра добровольцев;

б) в случае призыва на национальную военную службу призывников.

8. Ликвидация/приостановление статуса/прекращение статуса добровольческой организации не влечет прекращения статуса добровольца.

9. В случае наличия какого-либо из условий, предусмотренных частью 8 настоящей статьи, координацию и управление добровольческой деятельностью осуществляет юридическое лицо публичного права, определенное частью первой статьи 169 настоящего Кодекса.

 

Статья 168. Добровольческая организация

1. Непредпринимательское (некоммерческое) юридическое лицо правомочно осуществлять добровольческую деятельность, если оно удовлетворяет всем следующим условиям:

а) его учредителем/членом является юридическое лицо публичного права, определенное частью первой статьи 169 настоящего Кодекса; (30.11.2023 N3815, ввести в действие с 1 января 2024 года.)

б) оно удовлетворяет критериям, определенным Министерством;

в) ему присваивается статус добровольческой организации.

2. Субъект (кандидат в добровольческую организацию) обращается в Министерство для получения статуса добровольческой организации. В случае принятия Министерством положительного решения субъекту присваивается статус добровольческой организации.

3. Решение о присвоении/приостановлении/прекращении статуса добровольческой организации принимает Министерство с учетом принципа приоритетности интересов обороны и безопасности страны.

4. Критерии и порядок присвоения/приостановления/прекращения статуса добровольческой организации определяются Министром.

5. Статус добровольческой организации прекращается:

а) если добровольческая организация не исполняет или ненадлежащим образом исполняет права и обязанности, определенные оформленным с ней договором;

б) если добровольческая организация больше не может удовлетворять критериям присвоения статуса добровольческой организации;

в) в иных случаях, определенных правовым актом, предусмотренным частью 4 настоящей статьи.

6. Статус добровольческой организации приостанавливается в случае начала производства, связанного с прекращением добровольческой организации указанного статуса.

7. Решение о приостановлении статуса добровольческой организации подлежит отмене, если решение в связи с прекращением статуса добровольческой организации не принято.

 

Статья 169. Полномочия государства в связи с добровольческой

 деятельностью

1. В целях координации добровольческой деятельности и контроля за ее осуществлением добровольческой организацией/субъектом со статусом кандидата в добровольческую организацию в системе Министерства постановлением Правительства Грузии создается юридическое лицо публичного права.

2. Министерство правомочно:

а) предоставлять гранты определенному частью первой настоящей статьи юридическому лицу публичного права/добровольческой организации для достижения конкретной цели;

б) предоставлять определенному частью первой настоящей статьи юридическому лицу публичного права/добровольческой организации/субъекту со статусом кандидата в добровольческую организацию/добровольцу право пользоваться имуществом, находящимся на балансе Министерства, в порядке, установленном законодательством Грузии;

в) в пределах ассигнований, выделенных ему законом о годовом бюджете:

в.а) обеспечивать оказание добровольцу медицинских услуг и его реабилитацию, если состояние здоровья добровольца ухудшилось в ходе осуществления мероприятий, организованных Министерством или юридическим лицом публичного права, определенным частью первой настоящей статьи;

в.б) обеспечивать функционирование спортивных и учебных пространств для развития системы добровольчества, планирование образовательных курсов в образовательной единице Министерства;

в.в) в случае необходимости обеспечивать питанием, медицинским обслуживанием, размещением, надлежащим имуществом/оснащением/техникой и транспортировкой лиц, вовлеченных в соответствующие мероприятия.

3. Юридическое лицо публичного права, определенное частью первой настоящей статьи, по согласованию с Министерством:

а) правомочно:

а.а) содействовать юридическому лицу частного права в популяризации военной службы;

а.б) обеспечивать планирование/осуществление военно-патриотических мероприятий и походов, подготовку военно-исторической тематики;

б) оформляет договор с добровольческой организацией/субъектом, имеющим статус кандидата в добровольческую организацию;

в) оформляет с добровольцем добровольческий договор;

г) выдает свидетельство, удостоверяющее статус добровольца;

д) планирует или (и) осуществляет запланированные Министерством мероприятия, связанные с добровольчеством;

е) правомочно получать гранты, иметь собственные доходы или (и) иное финансирование в порядке, установленном законодательством Грузии;

ж) обеспечивает исполнение добровольческой организацией и добровольцем настоящего Кодекса и оформленного с ними договора, а также пользование полученным ими имуществом, и расходование денежных средств.

4. Юридическое лицо публичного права, определенное частью первой настоящей статьи, участвует в управлении добровольческой организацией в порядке, установленном оформленным с ним договором.

 

Статья 170. Добровольческая организация и субъект со статусом кандидата в добровольческую организацию

1. Координацию деятельности добровольческой организации/субъекта со статусом кандидата в добровольческую организацию осуществляет юридическое лицо публичного права, созданное в системе Министерства.

2. В целях обеспечения координации, предусмотренной частью первой настоящей статьи, между юридическим лицом публичного права, созданным в системе Министерства, и добровольческой организацией/субъектом со статусом кандидата в добровольческую организацию оформляется договор.

3. Добровольческая организация правомочна по согласованию с юридическим лицом публичного права, определенным частью первой статьи 169 настоящего Кодекса:

а) сотрудничать с муниципалитетом, юридическим лицом частного права, неправительственной организацией, другим государственным ведомством для достижения целей добровольчества;

б) в случае необходимости пользоваться имуществом, находящимся в пользовании Министерства/юридического лица публичного права, созданного в системе Министерства, в порядке, установленном законодательством Грузии;

в) обеспечивать планирование соответствующих программ, курсов, мероприятий по подготовке.

4. Добровольческая организация обязана:

а) заботиться о повышении квалификации члена организации/добровольца;

б) разъяснять члену организации/добровольцу его права и обязанности;

в) возмещать третьим лицам вред, причиненный им противоправным деянием во время осуществления мероприятия, запланированного организацией;

г) возмещать члену организации/добровольцу вред, причиненный ему ввиду ухудшения состояния здоровья при осуществлении запланированного добровольческой организацией мероприятия или добровольческой деятельности, а также расходы на соответствующее медицинское обслуживание;

д) выдавать гранты или (и) иное финансирование, полученные для достижения целей добровольчества, юридическому лицу публичного права, определенному частью первой статьи 169 настоящего Кодекса;

е) предоставлять юридическому лицу публичного права, определенному частью первой статьи 169 настоящего Кодекса, информацию об осуществленной/запланированной деятельности с установленной им периодичностью;

ж) выполнять требования настоящего Кодекса, условия договора, а также законные требования Министерства и юридического лица публичного права, определенного частью первой статьи 169 настоящего Кодекса.

 

Статья 171. Член добровольческой организации

1. Членом добровольческой организации может стать лицо, достигшее 18-летнего возраста.

2. Лицо, не достигшее 18-летнего возраста, может стать членом добровольческой организации с согласия его законного представителя или органа опеки/попечительства, если членство в добровольческой организации не противоречит интересам этого лица, не причиняет вреда его нравственному, физическому и умственному развитию и не ограничивает его права и возможности получения обязательного начального образования и базового образования.

 

Статья 172. Реестр добровольцев

1. Регистрация лица в Реестре добровольцев и его исключение из Реестра добровольцев обеспечиваются юридическим лицом публичного права, определенным частью первой статьи 169 настоящего Кодекса.

2. Реестр добровольцев ведется посредством электронной системы добровольцев.

3. В целях учета добровольцев в электронную систему добровольцев вносится связанная с лицом следующая информация (данные):

а) идентификационные данные лица – имя, фамилия, личный номер, пол, дата рождения, место рождения, юридический адрес, фактический адрес, контактная информация, фотокарточка, а также информация о его гражданстве;

б) информация о физических характеристиках лица (группа крови, рост, вес, размер ноги, размер головы);

в) информация об образовании, квалификации, умениях и навыках, особых способностях и ​​опыте работы, специфической деятельности и трудоустройстве лица;

г) информация о прохождении лицом военной службы, резервной военной службы, невоенной, альтернативной трудовой службы, а также об участии лица в боевых действиях и миротворческих операциях и присвоении ему статуса ветерана;

д) информация о состоянии здоровья лица.

4. Порядок регистрации лица в Реестре добровольцев и его исключения из Реестра добровольцев определяется нормативным актом Министра.

5. Добровольческая организация способствует формированию Реестра добровольцев. Добровольческая организация может ознакомиться с Реестром добровольцев в соответствии с нормативным актом Министра, предусмотренным частью 4 настоящей статьи.

6. Персональные данные, предусмотренные настоящей главой, обрабатываются с соблюдением требований Закона Грузии «О защите персональных данных», только для обеспечения учета, вызова, подготовки добровольцев и ведения статистики в объеме, необходимом для достижения законной цели.

7. Информация, имеющаяся в Реестре добровольцев, является внутриведомственной информацией Министерства и юридического лица публичного права, определенного частью первой статьи 169 настоящего Кодекса, и не относится к публичной информации.

 

Статья 173. Права и обязанности добровольца и его социальная защита

1. Настоящий Кодекс не ограничивает добровольца в праве пользоваться правами и свободами, предоставленными ему законодательством Грузии.

2. Доброволец вправе:

а) пользоваться социальными гарантиями, определенными для него настоящим Кодексом и иными правовыми актами;

б) пользоваться соответствующим имуществом.

3. Доброволец обязан:

а) осуществлять свою деятельность, а также любые действия/мероприятия, связанные с добровольчеством, по согласованию с юридическим лицом публичного права, определенным частью первой статьи 169 настоящего Кодекса, с учетом правовых и этических принципов и условий оформленного с ним договора;

б) своевременно предоставлять определенному частью первой статьи 169 настоящего Кодекса юридическому лицу публичного права/добровольческой организации информацию об опасности или риске, которые может повлечь осуществление деятельности, предусмотренной оформленным с ним договором;

в) заботиться об имуществе, которое он использует при осуществлении своей деятельности;

г) своевременно заявлять об ухудшении состояния здоровья или иной ситуации, препятствующей ему в осуществлении деятельности, предусмотренной оформленным с ним договором.

4. В случае получения добровольцем ранения/увечий или его гибели при осуществлении мероприятий, запланированных Министерством/юридическим лицом публичного права, определенным частью первой статьи 169 настоящего Кодекса, на добровольца/члена его семьи распространяются социальные гарантии, установленные для военнослужащего настоящим Кодексом и иными правовыми актами для подобных случаев.

5. Государство возмещает вред, причиненный деянием добровольца, кроме случая, когда указанное деяние совершено добровольцем умышленно или по грубой неосторожности. Доброволец обязан возместить вред, причиненный умышленно или по грубой неосторожности.

6. В случае требования юридическое лицо публичного права, определенное частью первой статьи 169 настоящего Кодекса, выдает о добровольце справку, содержащую информацию об осуществляемой добровольцем деятельности и продолжительности ее осуществления. Училище/работодатель обязаны на основании представленной справки засчитать добровольцу пропущенное время – не более 10 дней в году – как пропуск по уважительной причине, а также сохранить за ним оплату труда/стипендию.

7. При осуществлении добровольческой деятельности за лицом сохраняется статус безработного. Оно вправе пользоваться льготами и пособием, предусмотренными законодательством Грузии для безработных.

 

Статья 174. Возмещение расходов, необходимых для осуществления добровольческой деятельности

1. Министерство/юридическое лицо публичного права, определенное частью первой статьи 169 настоящего Кодекса, правомочны возмещать добровольцу понесенные им расходы, необходимые для осуществления добровольческой деятельности, в том числе:

а) расходы на консульские услуги (оформление соответствующей визы, продление срока действия визы);

б) расходы на проезд;

в) расходы на наем жилья (бронирование места и проживание);

г) расходы на питание, коммуникацию и суточные расходы.

2. Обязанность по возмещению члену добровольческой организации/добровольцу расходов, предусмотренных частью первой настоящей статьи, возлагается на добровольческую организацию, если она запланировала соответствующее мероприятие.

3. Возмещение расходов, предусмотренных настоящей статьей, не меняет бескорыстного характера добровольческой деятельности.

 

Статья 175. Обеспечение безопасности члена добровольческой организации/добровольца

Министерство/юридическое лицо публичного права, определенное частью первой статьи 169 настоящего Кодекса/добровольческая организация/субъект со статусом кандидата в добровольческую организацию, обязаны:

а) обеспечивать члену организации/добровольцу при осуществлении добровольческой деятельности безопасную среду, принимать все иные разумные меры для обеспечения безопасности члена организации/добровольца и защиты его жизни и здоровья;

б) своевременно, в разумные сроки, в понятной форме предоставлять члену организации/добровольцу полную и объективную информацию обо всех факторах, влияющих на его жизнь и здоровье; в случае необходимости обязаны обеспечивать члена организации/добровольца персональным защитным оснащением.

 

Статья 176. Добровольческий договор

1. С добровольцем оформляется добровольческий договор после его регистрации в Реестре добровольцев.

2. Добровольческим договором определяются вопросы и условия, связанные с осуществлением добровольческой деятельности, а также права и обязанности сторон.

3. Добровольческий договор заключается в письменной форме на определенный срок на языке, понятном сторонам. Договор может быть заключен на нескольких языках. Если договор заключается на нескольких языках, в нем должна содержаться оговорка о том, какому языку заключенного договора отдается преимущество в случае наличия расхождений между положениями договора.

4. Добровольческий договор утверждается по согласованию с Министерством и оформляется с добровольцем юридическим лицом публичного права, определенным частью первой статьи 169 настоящего Кодекса.

 

Статья 177. Осуществление добровольческой деятельности  в сфере гражданской безопасности

1. Доброволец может осуществлять добровольческую деятельность в сфере гражданской безопасности.

2. Деятельность, предусмотренная частью первой настоящей статьи, осуществляется по взаимному согласованию Министерства и Министерства внутренних дел Грузии.

3. Министерство и Министерство внутренних дел Грузии для осуществления деятельности, предусмотренной частью первой настоящей статьи, совместно проводят соответствующие мероприятия.

 

Глава XVIII

Переходные и заключительные положения

 

Статья 178. Военная служба в переходный период

1. До 1 января 2025 года срок национальной военной службы призывников составляет 12 месяцев.

2. Лица принимаются для прохождения национальной военной службы призывников (в том числе, в виде контрактной военной службы) в системе Министерства внутренних дел Грузии, в государственном подведомственном учреждении, входящем в систему Министерства юстиции Грузии, – Специальной пенитенциарной службе, Службе государственной безопасности Грузии, Службе разведки Грузии, Специальной службе государственной охраны до 1 января 2025 года.

3. Призывнику, назначенному/зачисленному в ведомство, определенное частью 2 настоящей статьи, до 1 января 2025 года, непрерывная служба в течение 4 лет засчитывается в качестве прохождения национальной военной службы призывников.

4. По истечении срока службы, определенного частью первой или (и) частью 3 настоящей статьи, лицу, которому не присвоено воинское звание, приказом руководителя соответствующего ведомства присваивается воинское звание рядового и оно зачисляется в резерв Сил Обороны.

5. Лицо, до 1 января 2025 года призванное на национальную военную службу призывников на 12-месячный срок, должно завершить указанную службу по истечении указанного срока. При этом лицо проходит национальную военную службу призывников в том ведомстве, в которое оно было призвано, кроме случая, когда лицо было переведено для прохождения национальной военной службы призывников в другое ведомство.

6. До 1 января 2025 года требования соответствующего ведомства по призыву на национальную военную службу призывников определяются постановлением Правительства Грузии.

7. Порядок прохождения национальной военной службы призывников в ведомстве, определенном частью 2 настоящей статьи, утверждается нормативным актом руководителя соответствующего ведомства. Указанный вопрос в Специальной службе государственной охраны регулируется также Законом Грузии «О Специальной службе государственной охраны».

8. Действие статьи 83 настоящего Кодекса не распространяется на военнослужащего, назначенного на должность штатной категории ниже фактического воинского звания, не обладающего образованием, умениями и навыками или (и) опытом, соответствующими указанному фактическому званию, до введения настоящего Кодекса в действие.

9. После введения настоящего Кодекса в действие присвоение отдельным военнослужащим очередного воинского звания, но не более одной ступени, осуществлять с соблюдением срока, предусмотренного частью 10 настоящей статьи, а присвоение следующего очередного воинского звания – в соответствии со статьей 44 настоящего Кодекса.

 10. Исходя из части 9 настоящей статьи для присвоения очередных воинских званий установлены следующие сроки военной службы: (30.11.2023 N3815)

а) от младшего сержанта до сержанта – 2 года;

б) от сержанта до старшего сержанта – 3 года;

в) от капитана до майора – 3 года;

г) от майора до вице-полковника – 4 года;

д) от вице-полковника до полковника – 5 лет.

(Действие части 10 статьи 178 Кодекса распространяется на правовые отношения, возникшие с 13 октября 2023 года.)

11. Лицо, которому присвоено воинское звание и которое проходит военную службу в Министерстве внутренних дел Грузии, в государственном подведомственном учреждении, входящем в систему Министерства юстиции Грузии, – Специальной пенитенциарной службе, Службе государственной безопасности Грузии, Службе разведки Грузии, Специальной службе государственной охраны или в другом соответствующем ведомстве, может пройти военную службу не позднее 1 января 2025 года с соблюдением срока, установленного для присвоения очередного воинского звания, предусмотренного настоящим Кодексом, и требований специального законодательства, определенных руководителем соответствующего ведомства.

12. После 1 января 2025 года воинские звания в ведомстве, определенном частью 11 настоящей статьи, приказом руководителя указанного ведомства приравниваются к соответствующим государственным специальным званиям.

13. Лицу, уволенному с военной службы, зачисленному после введения настоящего Кодекса в действие в мобилизационный резерв повышенной готовности, период от увольнения с военной службы до зачисления в указанный резерв засчитывается в срок нахождения в мобилизационном резерве повышенной готовности.

14. Военнослужащим национальной военной службы призывников до 1 января 2025 года после окончания начальной боевой подготовки в период прохождения национальной военной службы призывников по желанию предоставляется оплачиваемый отпуск продолжительностью не более 15 календарных дней и отпуск по семейным обстоятельствам продолжительностью 10 календарных дней.

15. До 1 января 2025 года исходя из служебной необходимости руководитель соответствующего ведомства может принять решение о переводе военнослужащего на должность по соответствующей функции/виду. Исполнение данного решения является обязательным для указанного военнослужащего. Руководитель указанного ведомства определяет порядок должностного перемещения военнослужащего/иные случаи.

16. Военнослужащий, который проходит национальную военную службу призывников в виде контрактной военной службы, в случае прекращения контракта по собственной инициативе, самовольно или виновно до 1 января 2025 года, зачисляется в резерв Сил Обороны, если на момент прекращения контракта он прослужил 12 месяцев.

17. Действие частей 5–9 статьи 35 настоящего Кодекса распространяется на отношения, связанные с финансовой ответственностью, определенные указанным контрактом, а также главой XVIII Положения «О прохождении военной службы», утвержденного постановлением Правительства Грузии «Об утверждении Положения о военной службе» от 18 марта 2014 года № 238 также ввиду нарушения контракта, оформленного с Министерством в целях прохождения военной службы до введения в действие статьи 35 настоящего Кодекса.

18. Действие подпункта «г.б» части первой статьи 65 настоящего Кодекса не распространяется на лиц, которые в соответствии с указанным подпунктом не могут воспользоваться правом на отсрочку призыва на национальную военную службу призывников в связи с обучением по высшим образовательным программам в форме полностью дистанционного обучения, если они получили статус студента до 1 января 2024 года. (30.11.2023 N3815, ввести в действие с 1 января 2025 года.)

19. Лица, завершившие до 1 января 2025 года высшую образовательную программу высшего образовательного учреждения Грузии, признанного в порядке, установленном законодательством Грузии, или высшую образовательную программу иностранного высшего образовательного учреждения, признанного в порядке, установленном законодательством иностранного государства, в случае призыва на национальную военную службу призывников вправе по своему усмотрению выбирать и проходить программы военной подготовки, определенные статьей 41 настоящего Кодекса, либо один из видов (сроков) национальной военной службы призывников, предусмотренных частью 2 статьи 72 этого же Кодекса. При этом в случае прохождения указанными лицами программ военной подготовки, определенных статьей 41 настоящего Кодекса, на них распространяются регулирующие нормы ответственности, предусмотренные законодательством Грузии для военнослужащих. (30.11.2023 N3815, ввести в действие с 1 января 2025 года.)

 

Статья 179. Специальные звания в системе Министерства

1. После введения настоящего Кодекса в действие лицу присваивается первичное государственное специальное звание или (и) оно назначается с государственным специальным званием только в Генеральную инспекцию, военную полицию или Департамент военной разведки Министерства.

2. За служащим системы Министерства, которому присвоено государственное специальное звание (кроме служащего структурного подразделения Министерства, предусмотренного частью первой настоящей статьи), после введения настоящего Кодекса в действие сохраняется указанное государственное специальное звание и очередное государственное специальное звание не присваивается.

 

Статья 180. Воинский учет граждан, организация национальнойвоенной службы призывников и резервной военной службы в переходный период

1. До 1 января 2024 года: (2.11.2023 N3656)

а) полномочия, определенные настоящим Кодексом и соответствующими правовыми актами, связанные с воинским учетом и связанными с ним мероприятиями, национальной военной службой призывников (организация призыва, вызов, призыв, освобождение от призыва или отсрочка призыва), мобилизационной резервной военной службой (зачисление, вызов, призыв, освобождение от призыва или отсрочка призыва), осуществлять мэру муниципалитета/управителю района муниципалитета города Тбилиси, структурной единице, созданной в мэрии муниципалитета/структурной единице районной управы муниципалитета города Тбилиси; в связи с вынужденно перемещенными лицами – вынужденными переселенцами из Абхазской Автономной Республики (кроме вынужденно перемещенных лиц – вынужденных переселенцев из Ажарского муниципалитета Абхазской Автономной Республики) – Правительству Абхазской Автономной Республики, а в связи с вынужденно перемещенными лицами – вынужденными переселенцами из Ажарского муниципалитета Абхазской Автономной Республики – Ажарскому муниципалитету;

б) соответствующему ведомству/органу/училищу/работодателю осуществлять определенные для него настоящим Кодексом и соответствующими правовыми актами полномочия, связанные с воинским учетом и связанными с ним мероприятиями, национальной военной службой призывников (организация призыва, призыв, освобождение от призыва или отсрочка призыва), мобилизационной резервной военной службой (зачисление, вызов, призыв, освобождение от призыва или отсрочка призыва), в отношении мэра муниципалитета/управителя района муниципалитета города Тбилиси/структурной единицы, созданной в мэрии муниципалитета/структурной единицы управы района муниципалитета города Тбилиси или (и) Министерства; в связи с вынужденно перемещенными лицами – вынужденными переселенцами из Абхазской Автономной Республики (кроме вынужденно перемещенных лиц – вынужденных переселенцев из Ажарского муниципалитета Абхазской Автономной Республики) – в отношении Правительства Абхазской Автономной Республики, а в связи с вынужденно перемещенными лицами – вынужденными переселенцами из Ажарского муниципалитета Абхазской Автономной Республики – в отношении Ажарского муниципалитета.

2. До 1 января 2024 года лицо обязано явиться для исполнения обязанностей, связанных с воинским учетом, национальной военной службой призывников и резервной военной службой, в структурную единицу, созданную в мэрии муниципалитета/структурную единицу управы района муниципалитета города Тбилиси.

3. Полномочиями, определенными настоящим Кодексом для муниципалитета, являются полномочия, делегированные муниципалитету государством.

4. Отраслевой надзор за исполнением полномочий, делегированных муниципалитету государством, государство осуществляет в соответствии с Органическим законом Грузии «Кодекс о местном самоуправлении»:

а) в течение 30 календарных дней после введения настоящего Кодекса в действие – Министерство регионального развития и инфраструктуры Грузии;

б) по истечении 30 календарных дней после введения настоящего Кодекса в действие и до 1 января 2024 года – Министерство.

5. Полномочия, предусмотренные частью 7 статьи 55, частью 3 статьи 60, подпунктом «а» части 3 статьи 63, частью 3 статьи 68, частью 3 статьи 69, частью 5 статьи 70 и частью 2 статьи 105 настоящего Кодекса, в течение 30 календарных дней после введения настоящего Кодекса в действие осуществлять Министерству регионального развития и инфраструктуры Грузии.

6. Для осуществления полномочий, делегированных государством муниципалитету, в мэрии муниципалитета (в Ажарском муниципалитете Абхазской Автономной Республики, Тигвском, Куртском, Ередвском, Ахалгорском муниципалитетах – в управе), а в муниципалитете города Тбилиси – в районной управе муниципалитета города Тбилиси создаются соответствующие структурные единицы.

7. До 1 января 2024 года для призыва на национальную военную службу призывников создается призывная комиссия муниципалитета, а в районе города Тбилиси – районная призывная комиссия города Тбилиси. Состав призывной комиссии муниципалитета утверждает мэр соответствующего муниципалитета, а состав районной призывной комиссии муниципалитета города Тбилиси – управитель района муниципалитета города Тбилиси. В состав указанной призывной комиссии со статусом членов входят представители Министерства, Министерства внутренних дел Грузии и Службы государственной безопасности Грузии, а в случае необходимости в состав призывной комиссии со статусом члена входит также служащий мэрии муниципалитета/районной управы муниципалитета города Тбилиси.

8. До 1 января 2024 года после принятия призывной комиссией решения о призыве лица на национальную военную службу призывников, его проезд до сборно-распределительного центра призывников и обратно, а также питание призывника в указанный период (в случае необходимости) обеспечиваются муниципалитетом/районом муниципалитета города Тбилиси. Указанную обязанность муниципалитет города Тбилиси исполняет добровольно, кроме случаев, когда место явки лица, призванного на национальную военную службу призывников, находится за пределами административных границ муниципалитета города Тбилиси.

9. До 1 января 2024 года структурная единица, созданная в мэрии муниципалитета/структурная единица районной управы муниципалитета города Тбилиси предоставляют статистические данные о воинском учете и призыве на национальную военную службу призывников, а также в случае требования информацию о ходе и результатах призыва Министерству, которое представляет указанные данные и информацию в сводном виде Администрации Правительства Грузии.

10. искл. (2.11.2023 N3656)

11. Полномочия Правительства Абхазской Автономной Республики в сфере воинского учета и призыва на национальную военную службу призывников вынужденно перемещенных лиц – вынужденных переселенцев с оккупированных территорий Абхазской Автономной Республики соответствуют полномочиям, делегированным государством муниципалитету настоящим Кодексом.

12. Правительство Абхазской Автономной Республики правомочно в случае необходимости создавать несколько призывных комиссий и определять их составы.

13. В целях обеспечения осуществления мероприятий, предусмотренных настоящей статьей, применяются соответствующие положения настоящего Кодекса, связанные с воинским учетом, национальной военной службой призывников и резервной военной службой.

14. Для учета в соответствующей категории лица, зачисленного в мобилизационный резерв до введения настоящего Кодекса в действие, соответствующий уполномоченный субъект обеспечивает осуществление надлежащих мероприятий в 6-месячный срок после введения настоящего Кодекса в действие.

15. Лицо, которое до введения настоящего Кодекса в действие изъявило желание уплатить сбор за отсрочку обязательной военной службы и уплатило сбор, может воспользоваться правом на отсрочку обязательной военной службы в течение 18-месячного срока после уплаты сбора, до достижения им 25-летнего возраста.

16. Юридическое лицо публичного права, подлежащее государственному контролю Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии, – Агентство по регулированию медицинской и фармацевтической деятельности до 1 января 2024 года обеспечивает признание гражданина лицом с ограниченными возможностями, а также предоставление информации об истечении в отношении гражданина срока действия статуса лица с ограниченными возможностями и перепроверке указанного статуса:

а) в течение 30 календарных дней после введения настоящего Кодекса в действие – Министерству регионального развития и инфраструктуры Грузии;

б) в течение 30 календарных дней после введения настоящего Кодекса в действие – Министерству.

17. Министерству лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии до 1 января 2024 года обеспечить создание электронной базы информации (данных), предусмотренной частью 4 статьи 71 и подпунктом «г» части первой статьи 98 настоящего Кодекса.

18. В сборно-распределительном центре призывников рабочая группа, созданная из членов состава Центральной призывной комиссии, до 1 января 2025 года обязана определить ведомство, в котором призывник должен проходить национальную военную службу призывников.

19. До 1 января 2025 года размер сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников составляет 2000 лари за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников на 1 календарный год. Лицо может пользоваться правом на уплату сбора за отсрочку призыва на национальную военную службу призывников до достижения 25-летнего возраста.

 

Статья 181. Присвоение воинского звания лицу, не завершившему специальную программу для присвоения воинского звания

1. Бывшему студенту высшего образовательного учреждения, сдавшему вступительные государственные экзамены в высшее образовательное учреждение, которому не было присвоено воинское звание до 1 сентября 2009 года, присваивается воинское звание рядового и он зачисляется в резерв Сил Обороны в порядке, установленном законодательством Грузии, если:

а) до отмены военной кафедры или кафедры военной подготовки юридического лица публичного права – Академии Министерства внутренних дел Грузии он прошел полный курс обучения на указанной кафедре и сдал государственные экзамены на военной кафедре;

б) ко времени отмены военной кафедры или кафедры военной подготовки юридического лица публичного права – Академии Министерства внутренних дел Грузии он находился на завершающем курсе указанной кафедры;

в) до отмены военной кафедры или кафедры военной подготовки юридического лица публичного права – Академии Министерства внутренних дел Грузии он прошел полный курс обучения на указанной кафедре и не смог сдать государственные экзамены на военной кафедре в связи с отменой этой кафедры.

2. Выпускнику юридического лица публичного права – Академии Министерства внутренних дел Грузии, которому не было присвоено воинское звание до 1 сентября 2009 года, присваивается воинское звание рядового и он зачисляется в резерв Сил Обороны в порядке, установленном законодательством Грузии, если:

а) до отмены кафедры военной подготовки юридического лица публичного права – Академии Министерства внутренних дел Грузии он прошел полный курс обучения на указанной кафедре и сдал государственные экзамены на военной кафедре;

б) ко времени отмены кафедры военной подготовки юридического лица публичного права – Академии Министерства внутренних дел Грузии он находился на завершающем курсе указанной кафедры;

в) до отмены кафедры военной подготовки юридического лица публичного права – Министерства внутренних дел Грузии он прошел полный курс обучения на указанной кафедре и не смог сдать государственные экзамены на военной кафедре в связи с отменой этой кафедры.

 

Статья 182. Приравнивание воинских званий

1. После введения настоящей статьи в действие воинские звания лиц, находящихся в резерве Сил Обороны, приравниваются в следующем порядке:

а) ефрейтор и ефрейтор II класса – рядовой;

б) матрос, старший матрос и матрос II класса – морской рядовой;

в) ефрейтор I класса – рядовой I класса;

г) матрос I класса – морской рядовой I класса;

д) батальонный сержант и штабной сержант – мастер-сержант;

е) корабельный мичман и штабной мичман – мастер-мичман;

ж) бригадный сержант – главный сержант;

з) младший лейтенант – лейтенант.

2. Ко дню введения настоящей статьи в действие воинские звания действующих военнослужащих и лиц, находящихся в резерве Сил Обороны, приравниваются в следующем порядке:

а) морской рядовой – рядовой;

б) морской рядовой I класса – рядовой I класса;

в) морской капрал – капрал;

г) морской капрал-специалист – капрал-специалист;

д) младший мичман – младший сержант;

е) мичман – сержант;

ж) старший мичман – старший сержант;

з) мастер-мичман – мастер-сержант;

и) главный мичман – главный сержант;

к) лейтенант – лейтенант;

л) старший лейтенант – старший лейтенант;

м) капитан-лейтенант – капитан;

н) капитан III ранга – майор;

о) капитан II ранга – вице-полковник;

п) капитан I ранга – полковник;

р) контр-адмирал – бригадный генерал;

с) вице-адмирал – генерал-майор;

т) адмирал – генерал-лейтенант.

3. Соответствующей уполномоченной службе обеспечить изменение учетных данных действующих военнослужащих и лиц, находящихся в резерве Сил Обороны, в целях приравнивания воинских званий в соответствии с частями первой и 2 настоящей статьи.

 

Статья 183. Правовые акты, подлежащие принятию/изданию  в связи с введением Кодекса в действие

1. Правительству Грузии:

а) в 12-месячный срок после введения настоящего Кодекса в действие утвердить:

а.а) текст воинской присяги;

а.б) порядок возмещения вреда, причиненного другому лицу служащим субъекта, участвующего в международных учениях;

а.в) порядок возмещения командировочных расходов и размер компенсации субъекта, участвующего в миротворческой операции;

а.г) порядок возмещения вреда, причиненного другому лицу служащим субъекта, участвующего в миротворческой операции;

б) до 1 января 2025 года утвердить порядок призыва на основе принципа случайного отбора.

2. Министру в 12-месячный срок после введения настоящего Кодекса в действие определить:

а) вопросы, связанные с охраной здоровья служащего системы Министерства (в том числе, с его реабилитацией), оказываемыми ему медицинскими услугами и соответствующим возмещением, а также отпуском по состоянию здоровья;

б) порядок и процедуры повышения военнослужащих в звании, а также категории званий тех военнослужащих, повышение в звании которых осуществляется централизованно, по решению Отборочного совета;

в) правила приостановления служебных полномочий и сохранения заработной платы служащих системы Министерства, работающих в международной организации за рубежом;

г) порядок создания военно-медицинской комиссии, организации и проведения ею медицинского освидетельствования/экспертизы и перечень соответствующих заболеваний/травм;

д) организационные вопросы комплектования и командировок воинского контингента, участвующего в миротворческой операции, а также командировок невоинского контингента;

е) деяния, за совершение которых военнослужащие могут быть привлечены к дисциплинарной ответственности, или (и) вопросы, связанные с этими деяниями.

3. Правительству Грузии и соответствующим ведомствам в 12-месячный срок после введения настоящего Кодекса в действие обеспечить соответствие надлежащих подзаконных актов настоящему Кодексу.

 

Статья 184. Действие правовых актов, принятых/изданных  до введения Кодекса в действие

1. Правовые акты, принятые/изданные на основании объявленных утратившими силу законодательных актов, определенных статьей 185 настоящего Кодекса, по вопросам, связанным с деятельностью Министерства и военной службой, а также действия, осуществленные на основании указанных законодательных актов, объявленных утратившими силу, до введения настоящего Кодекса в действие и после его введения в действие, сохраняют правовую силу до принятия/издания соответствующих правовых актов, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. Правовые акты, определенные частью первой настоящей статьи, действуют/применяются до принятия/издания соответствующих правовых актов, предусмотренных настоящим Кодексом.

 

Статья 185. Законодательные акты, подлежащие объявлению утратившими силу в связи с введением Кодекса

 в действие

С введением настоящего Кодекса в действие объявить утратившими силу:

а) Закон Грузии «О воинской обязанности и военной службе» от 17 сентября 1997 года (Парламентис уцкебани № 41, 8.10.1997, с. 16);

б) Закон Грузии «О военном положении» от 31 октября 1997 года (Парламентис уцкебани № 45, 21.11.1997, с. 82);

в) Закон Грузии «Об обороне Грузии» от 31 октября 1997 года (Парламентис уцкебани № 45, 21.11.1997, с. 86);

г) Закон Грузии «О статусе военнослужащего» от 25 июня 1998 года (Парламентис уцкебани №№ 25-26, 15.07.1998, с. 14);

д) Закон Грузии «Об участии Сил Обороны Грузии в миротворческих операциях» от 22 июля 1999 года (Сакартвелос саканонмдебло мацне № 39(46), 1999 год, ст. 196);

е) Закон Грузии «О сборе за отсрочку обязательной военной службы» от 21 июня 2002 года (Сакартвелос саканонмдебло мацне № 21, 12.07.2002, ст. 82);

ж) Закон Грузии «О планировании обороны» от 28 апреля 2006 года (Сакартвелос саканонмдебло мацне № 15, 16.05.2006, ст. 107);

з) Закон Грузии «О военной полиции» от 8 июня 2007 года (Сакартвелос саканонмдебло мацне № 22, 19.06.2007, ст. 205);

и) Закон Грузии «О резерве Сил Обороны и военной резервной службе» от 7 марта 2018 года (Сакартвелос саканонмдебло мацне (www.matsne.gov.ge), 26.03.2018, регистрационный код: 120260000.05.001.018787).

 

Статья 186. Введение Кодекса в действие

1. Настоящий Кодекс, за исключением части 2 статьи 27, части 7 статьи 32, части 2 статьи 41, подпункта «д» части первой статьи 43, части первой статьи 57, подпункта «б» части 3 и части 4 статьи 63, подпункта «ч» части первой статьи 65, частей 3–5 статьи 66, частей первой и 2 статьи 67, части 4 статьи 71, частей первой–6 статьи 72, части 5 статьи 73, части 5 статьи 94, частей 2 и 3 статьи 97, статьи 98, части 5 статьи 99, части первой статьи 100, части 10 статьи 149 и статей 166–177 настоящего Кодекса, ввести в действие по опубликовании.

2. В настоящем Кодексе:

а) часть первую статьи 57, части первую и 2 статьи 67, часть 4 статьи 71, часть 5 статьи 94, части 2 и 3 статьи 97, статью 98, часть 5 статьи 99, часть первую статьи 100, часть 10 статьи 149 и статьи 166–177 ввести в действие с 1 января 2024 года;

б) часть 2 статьи 27, часть 7 статьи 32, часть 2 статьи 41, подпункт «д» части первой статьи 43, подпункт «б» части 3 и часть 4 статьи 63, подпункт «ч» части первой статьи 65, части 3–5 статьи 66, части первую–6 статьи 72 и часть 5 статьи 73 ввести в действие с 1 января 2025 года.

 

Президент Грузии Саломе Зурабишвили

Тбилиси

21 сентября 2023 г.

№ 3500-XIIIтс-пХс

рбси