საქართველოს ზედაპირული წყლების დაბინძურებისაგან დაცვის ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების თაობაზე

მუხლი 1. ძირითადი დებულებები

1. წინამდებარე ტექნიკური რეგლამენტი არეგულირებს:

ა) სამეწარმეო საქმიანობის სხვადასხვა სახეებს, რომლებსაც შეუძლიათ მოახდინონ უარყოფითი ზეგავლენა ზედაპირული წყლების მდგომარეობაზე;

ბ) წერტილოვანი და დიფუზიური წყაროებიდან ზედაპირული წყლის ობიექტების დაბინძურებას.

2.ზედაპირული წყლების დაბინძურების თავიდან აცილების მიზანია:

ა) წყლების ბუნებრივი თვისებების და მათზე დამოკიდებული გარემოს მაქსიმალურად დაცვა;

ბ) წყლის დაბინძურების არსებული დონეების შემცირება მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვის მიზნით და სანიტარიული თვალსაზრისით მაღალი ხარისხის სასმელი წყლით უზრუნველყოფა;

გ) წყლის ეკოსისტემების დაცვა;

დ) მრეწველობისა და სოფლის მეურნეობის მომარაგება სათანადო ხარისხის წყლით;

ე) სარეკრეაციო მიზნებისათვის სანიტარიული და ესთეტიკური მოთხოვნების გათვალისწინება.

3. ზედაპირული წყლების დაბინძურების თავიდან აცილების და მასთან ბრძოლის ძირითადი პრიციპებია:

ა) წყლის ობიექტებში წყლის ხარისხის ნორმირება;

ბ) ზედაპირულ წყლებში დამაბინძურებელი ნივთიერებების ჩაშვების რეგლამენტირება;

გ) სამეურნეო საქმიანობის რეგლამენტირება, რომელიც ზეგავლენას ახდენს წყლების მდგომარეობაზე;

დ) წყალდაცვითი ღონისძიებების დაგეგმვა;

ე) ახალი ტექნიკის და ტექნოლოგიის, მასალების და ნივთიერებების, აგრეთვე საწარმოების მშენებლობის (რეკონსტრუქციის) პროექტების ეკოლოგიური ექსპერტიზა;

ვ) კონტროლი წერტილოვანი და დიფუზიური წყაროებიდან დამაბინძურებელი ნივთიერებების ჩაშვების დადგენილი პირობების შესრულებაზე;

ზ) ზედაპირული წყლების მონიტორინგი;

თ) წყლის დაბინძურების შესამცირებლად ეკონომიკური ბერკეტების გამოყენება;

ი) პასუხისმგებლობა წყალდაცვითი მოთხოვნების დარღვევისათვის.

4. წინამდებარე რეგლამენტის მოთხოვნების დაცვა სავალდებულოა:

ა) ყველა მეწარმე სუბიექტისათვის (საკუთრებისა და ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმის მიუხედავად), რომელთა სამეწარმეო საქმიანობა გავლენას ახდენს ზედაპირული წყლების მდგომარეობაზე;

ბ) საპროექტო და სამეცნიერო-კვლევითი ორგანიზაციებისათვის;

გ) სახელმწიფო და კერძო საწარმოებისა და ორგანიზაციებისათვის, რომლებიც დაკავებული არიან წყლის გამოყენებისა და დაცვის საკითხებით.

მუხლი 2. ზედაპირული წყლების ხარისხის ნორმირება

1. ზედაპირული წყლების ხარისხის ნორმირება არის წყლის შემადგენლობისა და თვისებების მაჩვენებლების დადგენა, რომლებიც საიმედოდ უზრუნველყოფენ მოსახლეობის ჯანმრთელობას, წყალსარგებლობის ხელსაყრელ პირობებს და წყლის ობიექტების კარგ ეკოლოგიურ სტატუსს

2. წყლის ობიექტების წყლის ხარისხის ნორმების დადგენა ხდება წყალსარგებლობის ცალკეული კატეგორიების მიხედვით.

3. წყალსარგებლობის კატეგორიებია:

ა) სასმელ-სამეურნეო წყალსარგებლობა;

ბ) სამეურნეო-საყოფაცხოვრებო წყალსარგებლობა;

გ) თევზსამეურნეო წყალსარგებლობა, რომელიც თავის მხრივ იყოფა უმაღლეს, პირველ და მეორე კატეგორიებად.

4. სასმელ-სამეურნეო წყალსარგებლობის კატეგორიას მიეკუთვნებიან წყლის ობიექტები, რომელთა წყლის რესურსები გამოიყენება სასმელ-სამეურნეო მიზნებისათვის.

5. სამეურნეო-საყოფაცხოვრებო წყალსარგებლობის კატეგორიას მიეკუთვნებიან წყლის ობიექტები, რომელთა წყლის რესურსებით სარგებლობა წარმოებს სარეკრეაციო მიზნებისათვის,  თევზსამეურნეო წყალსარგებლობის კატეგორიას მიეკუთვნებიან წყლის ობიექტები, ან მათი ნაწილები, რომლებიც გამოიყენებიან თევზის მარაგის აღწარმოებისათვის, თევზრეწვისა და თევზის მიგრაციისათვის, მათ შორის:

6. უმაღლეს კატეგორიას განეკუთვნებიან წყლის ობიექტების ის უბნები, სადაც არსებობენ საქვირითე ადგილები, გამოსაზამთრებელი ორმოები განსაკუთრებულად ძვირფასი ჯიშის თევზებისა-თვის, დაცული ტერიტორიები, სადაც მიმდინარეობს ხელოვნური მოშენება;

7. პირველ კატეგორიას განეკუთვნებიან წყლის ობიექტები, გამოყენებული ძვირფასი ჯიშის თევზების შენარჩუნებისა და აღწარმოებისათვის, რომლებსაც ახასიათებთ მაღალი მგრძნობიარობა წყალში ჟანგბადის შემცველობაზე;

8. მეორე კატეგორიას განეკუთვნება წყლის ობიექტები, რომლებიც გამოიყენება სხვა თევზსამეურნეო მიზნებისათვის.

9. ზედაპირული წყლების შემადგენლობის და თვისებების დადგენილი ნორმები წყალსარგებლობის კატეგორიების მიხედვით მოყვანილია N1 და N2 დანართებში.

10. იმ შემთხვევაში, როდესაც წყლის ობიექტი ან მისი ნაწილი გამოიყენება სხვადასხვა სახის წყალსარგებლობისათვის ერთდროულად, მაშინ წყლის შემადგენლობისა და ხარისხისადმი უნდა წაყენებული იქნეს ყველაზე მკაცრი ნორმები დადგენილთა შორის.

11. უნიკალური წყლის ობიექტებისათვის, რომლებიც წარმოადგენენ ეკოლოგიურ, სამეცნიერო, ისტორიულ და კულტურულ ფასეულობას, შეიძლება დადგენილ იქნეს განსაკუთრებული მოთხოვნები წყლის ხარისხისადმი.

მუხლი 3. ზედაპირულ წყლებზე ზეგავლენის მქონე სამეურნეო საქმიანობის და მათში დამაბინძურებელ  ნივთიერებათა  ჩაშვების რეგლამენტირება

1. წყალმოსარგებლეები ვალდებულნი არიან უზრუნველყონ:

ა) ზედაპირულ წყლებში წერტილოვანი და დიფუზიური წყაროებიდან დამაბინძურებელი ნივთიერებების ჩაშვების დადგენილი წესებისა და პირობების დაცვა;

ბ) აუცილებელი წყალდაცვითი ღონისძიებების შემუშავება და განხორციელება;

გ) უწყებრივი კონტროლის განხორციელება წყლის ობიექტების დაცვაზე;

დ) ზომების მიღება ზალპური ან ავარიული ჩაშვების შედეგად ზედაპირული წყლების დაბინძურების თავიდან აცილების ან ლიკვიდაციის მიზნით.

2. წყლის შემადგენლობა და თვისებები მდინარეში უნდა აკმაყოფილებდნენ ნორმებს (დანართი N1, N2) უახლოესი წყალსარგებლობის პუნქტიდან 1 კმ-ით მაღლა მდებარე კვეთში, ხოლო წყალსატევზე და ტბაზე 1 კმ-ის რადიუსის ზონაში.

3. იმ შემთხვევაში, თუ არ არსებობს ზ.დ.კ. რომელიმე ნივთიერებაზე, რომლის ჩაშვება გათვალისწინებულია წყლის ობიექტში, წყალმოსარგებლე ვალდებულია უზრუნველყოს აღნიშნული ნივთიერების ზ.დ.კ-ის დადგენა და მისი შემდგომი ანალიზის მეთოდიკის შემუშავება შესაბამისი კვლევითი-სამეცნიერო დაწესებულებების მეშვეობით.

4. ჩამდინარე წყლების თითოეული ჩაშვების წერტილისათვის დგინდება დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) ნორმები, რომელთა დაცვა უზრუნველყოფს ზედაპირული წყლების ნორმატიულ ხარისხს.

5. ზ.დ.ჩ-ის ნორმების შემუშავებისა ტექნიკური რეგლამენტი დგინდება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

6. ზედაპირულ წყლის ობიექტებში აკრძალულია ჩაშვება:

ა) ჩამდინარე წყლების, რომლებიც შეიძლება აღკვეთილ იქნეს რაციონალური ტექნოლოგიის დანერგვის გზით; 

ბ) ჩამდინარე წყლების, რომლებიც შეიცავენ საწარმოო ნედლეულს, რეაგენტებს, ნახევარფაბრიკატებს და წარმოების საბოლოო პროდუქტებს, რომელთა რაოდენობაც აღემატება ტექნოლოგიური დანაკარგების ნორმატივებს;

გ) პულპების, კონცენტრირებული კუბური ნარჩენების და შლამების, რომლებიც წარმოიქმნებიან ჩამდინარე წყლების გაუვნებელყოფის შედეგად;

დ) წარმოების ნარჩენების, ნედლეულის, ნიადაგის ეროზიის პროდუქტების, პესტიციდების, მინერალური სასუქების და საყოფაცხოვრებო ნარჩენების;

ე) ჩამდინარე წყლების, რომლებიც შეიცავენ რადიონუკლიდებს;

ვ) წყლის ტრანსპორტიდან ბალასტური, ლიალური და საყოფაცხოვრებო ჩამდინარე წყლების, ნაგვის და სხვა ნივთიერებების.

7. განსაკუთრებით საშიშია ზედაპირული წყლის ობიექტებში იმ ჩამდინარე წყლების ჩაშვება, რომლებიც შეიცავენ N3 დანართში აღნიშნულ ნივთიერებებს.

8. საწარმოო ობიექტები, რომლებიც ახორციელებენ აღნიშნული ნივთიერებების ჩაშვებას ზედაპირული წყლის ობიექტებში, ვალდებულნი არიან მიიღონ ზომები ამ ნივთიერებების ჩამდინარე წყლებში მოხვედრის შესაზღუდავად ტექნოლოგიური პროცესების გაუმჯობესების ან ამ წყლების შეგროვების და მათი წინასწარი გაწმენდისათვის, რათა უზრუნველყოფილ იქნას ჩამდინარე წყლების რეცირკულაცია და ძვირფასი ნივთიერებების რეკუპერაცია.

9. სოფლის მეურნეობის ობიექტებით წყლის ობიექტების დაბინძურების თავიდან აცილების მიზნით საჭიროა:

ა) პესტიციდების და მინერალური სასუქების უსაფრთხო გამოყენება, შენახვა, ტრანსპორტირება;

ბ) სასათბურე  მეურნეობებში სადრენაჟო და კონდენსაციური წყლების რეცირკულაციის სისტემების დანერგვა

10. არ დაიშვება წყლის ობიექტებში და მათ ნაპირებზე სატრანსპორტო საშუალებების და სხვა მექანიზმების რეცხვა.

11. არ დაიშვება წყლის ობიექტების დაბინძურება ნავთობმომპოვებელი ობიექტებიდან, ნავთობ და პროდუქტსადენებიდან ჟონვის შედეგად.

12. ქვირითობის ადგილებში, სანასუქე ფართობებზე და იმ ნაკვეთებზე, რომლებიც გამოიყენება თევზების სამიგრაციო გზებად, არ დაიშვება წყლის ობიექტების ფსკერის დასაღრმავებელი და გასაწმენდი სამუშაოები, აგრეთვე გრუნტისა და სხვა მასალების ჩაყრა-ამოღება.

13. წყლის ობიექტების ზედა და ქვედა ბიეფებში უნდა შენარჩუნებული იქნეს წყლის დონის ისეთი რეჟიმი, რომელიც უზრუნველყოფს ნორმალურ პირობებს წყალამღებების მუშაობისათვის, თევზის ქვირითობისათვის, თევზის მოზარდის განვითარებისათვის და მათი დინებით ჩატანისათვის.

14. იმ ობიექტებისათვის და ნაგებობებისათვის, სადაც რეალურად არსებობს ავარიების საშიშროება (ნავთობ და პროდუქტსადენები, ნავთობ და პროდუქტსაცავები, ნავთობის ჭაბურღულები და სხვა) უნდა იქნეს შემუშავებული და განხორციელებული ავარიების საწინააღმდეგო ღონისძიებები, აგრეთვე საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროსთან შეთანხმებული მოსალოდნელი ავარიების სალიკვიდაციო გეგმები.

15.  ქალაქის (დასახლებული პუნქტის) საკანალიზაციო ქსელში საწარმოო ჩამდინარე წყლების ჩაშვების პირობებს თოთოეულ შემთხვევაში საზღვრავს საკანალიზაციო წყლების მფლობელი.

16. საწარმოო ჩამდინარე წყლების სხვა საწარმოს ბალანსზე მყოფ საკანალიზაციო კოლექტორზე მიერთების პირობებს საზღვრავს კოლექტორის და გამწმენდი ნაგებობის მფლობელი.

მუხლი 4. კონტროლი და მონიტორინგი

1. კონტროლს წყლის დაცვაზე ახორციელებს თვით საწარმო-წყალმოსარგებლე (თვით-კონტროლი), ხოლო სახელმწიფო კონტროლს სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება - გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტი, ხოლო ზედაპირული წყლების სახელმწიფო მონიტორინგს ახორციელებს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს სსიპ „გარემოს ეროვნული სააგენტო“.

2. წყალმოსარგებლენი აკონტროლებენ:

ა) აღებული, გამოყენებული და წყლის ობიექტებში ჩაშვებული წყლის მოცულობებს;

ბ) ჩამდინარე წყლების შემადგენლობასა და თვისებებს;

გ) წყლის ობიექტის წყლის შემადგენლობასა და თვისებებს ჩამდინარე წყლების ჩაშვების ადგილებში.

მუხლი 5. პასუხისმგებლობა ტექნიკური რეგლამენტის მოთხოვნათა დარღვევისათვის

პასუხისმგებლობა ამ ტექნიკური რეგლამენტის მოთხოვნების დარღვევისათვის განისაზღვრება საქართველოს კანონმდებლობით.

დანართი N1

ზოგადი მოთხოვნები

წყალსატევებში წყლის შემადგენლობისა და  თვისებების რეგლამენტირება წყალსარგებლობის კატეგორიების მიხედვით

შენიშვნა: დეფისი _ ნიშნავს, რომ მაჩვენებელი არ არის ნორმირებული

დანართი N2

წყალსატევებში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები წყალსარგებლობის კატეგორიების მიხედვით