On Economic Freedom

Initial version (14/07/2011 - 05/09/2018)

საქართველოს კონსტიტუციითა და ამ კანონით საქართველოს მოქალაქენი ადგენენ დღევანდელი და მომავალი თაობების ეკონომიკური უფლებებისა და თავისუფლებების გარანტიებს. ეკონომიკური უფლებები და თავისუფლებები არის ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების ნაწილი, რომელთა შეზღუდვა შესაძლებელია მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციითა და კანონით დადგენილი წესითა და დადგენილ ფარგლებში.

სახელმწიფო უზრუნველყოფს ეკონომიკურ უფლებებსა და თავისუფლებებს, რომლებიც საფუძვლად უნდა დაედოს საზოგადოების განვითარებას, ხალხის კეთილდღეობისა და ეკონომიკის გრძელვადიან, სტაბილურ ზრდას.

თავისუფლება არის ეკონომიკური პოლიტიკის ძირითადი პრინციპი, რომელიც გამოიხატება მთავრობის მცირე ზომაში , პასუხისმგებლობიან მაკროეკონომიკურ პოლიტიკასა და დაბალ გადასახადებში.

მუხლი 1 . საქართველოს მოქალაქე თა მონაწილეობა საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადების დადგენაში

1. ამ კანონის ამოქმედების თარიღიდან:

ა) საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადის ახალი სახის შემოღება, გარდა აქციზისა, ან საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადის სახის მიხედვით განაკვეთის ზედა ზღვრის გაზრდა, გარდა აქციზისა, შესაძლებელია მხოლოდ რეფერენდუმის გზით. რეფერენდუმის დანიშვნის ინიციირების უფლება აქვს მხოლოდ საქართველოს მთავრობას;

ბ) საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადის ახალი სახის შემოღებად ან ზღვრული განაკვეთის გაზრდად არ ჩაითვლება გადასახადის შემოღება ან ცვლილება, რომელიც არსებული გადასახადის ალტერნატივაა ან ანაცვლებს მას და ამავე დროს არ ზრდის საგადასახადო ტვირთს. საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადის ახალი სახის შემოღებად ან ზღვრული განაკვეთის გაზრდად არ ჩაითვლება აგრეთვე გადასახადის სახის მიხედვით არსებული ზღვრული განაკვეთის ფარგლებში გადასახადის განაკვეთის ცვლილება.

2. ამ კანონის ამოქმედების თარიღისათვის საქართველოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადებია:

ა) საშემოსავლო გადასახადი;

ბ) მოგების გადასახადი;

გ) დამატებული ღირებულების გადასახადი (დღგ);

დ) იმპორტის გადასახადი;

ე) აქციზი.

3. ქონების გადასახადის განაკვეთები დგინდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსით განსაზღვრული წესის მიხედვით.

4 . ამ მუხლის პირველ პუნქტში აღნიშნულ საკითხზე რეფერენდუმი ტარდება „ რეფერენდუმის შესახებ “ საქართველოს ორგანული კანონის შესაბამისად.

5. დაუშვებელია, რეფერენდუმის საგანი იყოს გადასახადის პროგრესულობის პრინციპი ან მეთოდოლოგია/საგადასახადო რეჟიმი.

6. საქართველოს მთავრობას უფლება აქვს, მოითხოვოს გადასახადების დროებით გაზრდა − არა უმეტეს 3 წლის ვადით. ამ შემთხვევაში რეფერენდუმი არ ტარდება.

მუხლი 2 . მაკროეკონომიკური პარამეტრების ზღვრების დადგენა

1. ეკონომიკის გრძელვადიანი და სტაბილური ზრდის საშუალებით კეთილდღეობის უზრუნველსაყოფად და ყოველი შემდგომი თაობისათვის სამართავად შემცირებული ფინანსური ვალდებულებების მქონე ქვეყნის გადაცემის ხელშეწყობის მიზნით დგინდე ბა მაკროეკონომიკური პარამეტრების შემდეგი მაქსიმალური ზღვრები:

ა ) ნაერთი ბიუჯეტის ხარჯებისა და არაფინანსური აქტივების ზრდის მთლიანი მოცულობის შეფარდება მთლიან შიდა პროდუქტთან − არა უმეტეს 30% ;

ბ ) ნაერთი ბიუჯეტის დეფიციტი ს შეფარდება მთლიან შიდა პროდუქტთან − არა უმეტეს 3% ;

გ ) სახელმწიფო ვალის შეფარდება მთლიან შიდა პროდუქტთან − არა უმეტეს 6 0% .

2. თუ საქართველოს პარლამენტის მიერ დამტკიცებული ბიუჯეტი არ შეესაბამება ამ მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ან/და „ბ“ ქვეპუნქტში აღნიშნულ ზღვარს ან/და ზღვრებს, საქართველოს მთავრობა ვალდებულია შეიმუშაოს და საქართველოს პარლამენტს დასამტკიცებლად წარუდგინოს შემდგომი ორი წლის ბიუჯეტების პარამეტრები, რომლებიც უნდა ითვალისწინებდეს მოცემულ პერიოდში ამ მუხლის პირველი პუნქტით დადგენილ ზღვრებში დაბრუნების გეგმას.

3. საქართველოს პარლამენტის მიერ ამ მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ან/და „ბ“ ქვეპუნქტში აღნიშნული ზღვრის ან/და ზღვრების შეუსაბამო ბიუჯეტის დამტკიცება შეიძლება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მიმდინარე წლის ბიუჯეტი ამ ზღვრის/ზღვრების შესაბამისი იყო, გარდა საგანგებო ან საომარი მდგომარეობისა ან/და ეკონომიკური რეცესიისა.

4. სახელმწიფო, ავტონომიური რესპუბლიკებისა და ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტები უნდა დაიგეგმოს პროგრამულ საფუძველზე, მიზნებისა და ამოცანების შესაბამისად.

მუხლი 3. ბიუჯეტის უნივერსალობის პრინციპი

სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტებში გადახდილი გადასახადების განკარგვა ხდება ბიუჯეტის უნივერსალობის პრინციპით, რომელიც გულისხმობს შემდეგს:

ა) სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტების ყველა შემოსულობა მიმართული უნდა იქნეს ბიუჯეტის გადასახდელების დასაფინანსებლად, მათ შორის, საბიუჯეტო ორგანიზაციის მიერ მიღებული შემოსავლები მიიმართება შესაბამის ბიუჯეტში საერთო გადასახდელების დასაფინანსებლად , გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ორგანიზაცია საჯარო სამართლის იურიდიული პირია;

ბ) არ შეიძლება საქართველოს კანონმდებლობით დადგინდეს, რომ ბიუჯეტის კონკრეტული შემოსულობა მიმართულ იქნეს ბიუჯეტის კონკრეტული გადასახდელის დასაფინანსებლად . ეს შეზღუდვა არ ეხება ისეთ დაფინანსებას, რომელსაც ახორციელებს დონორი და რომელიც ითვალისწინებს დაფინანსების განსხვავებულ პრინციპს.

მუხლი 4. კაპიტალის მოძრაობის თავისუფლება

1. დაუშვებელია რეზიდენტი ან/და არარეზიდენტი პირების თავისუფლების შეზღუდვა ვალუტის კონვერტაციასთან, ნებისმიერი სახის ანგარიშის გახსნასთან ან ამ ანგარიშზე ფულადი სახსრების მოძრაობასთან დაკავშირებით, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

2. ნებისმიერ პირს აქვს ფულ ადი სახსრების საქართველოს ფარგლებს გარეთ გატანის შეუზღუდავი უფლება, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

3. საქართველოში კაპიტალის მოძრაობა თავისუფალია, გარდა საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებითა და შეთანხმებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა ან იმ შემთხვევისა, როდესაც კაპიტალის მოძრაობა დაკავშირებულია სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობასთან.

მუხლი 5. დასკვნითი დებულება

ეს კანონი ამოქმედდეს 2013 წლის 31 დეკემბრიდან .

საქართველოს პრეზიდენტი მ . სააკაშვილი

თბილისი,

2011 წლის 1 ივლისი.

№4979-რს

Закон Грузии

Об экономической свободе

Конституцией Грузии и настоящим Законом граждане Грузии устанавливают гарантии экономических прав и свобод нынешнего и будущих поколений. Экономические права и свободы являются частью прав и свобод человека, ограничение которых возможно только в порядке и пределах, установленных Конституцией Грузии и законом.

Государство обеспечивает экономические права и свободы, которые должны стать основой для развития общества, благосостояния народа и долгосрочного стабильного роста экономики.

Свобода является основным принципом экономической политики, выражающимся в малочисленности Правительства, ответственной макроэкономической политике и низких налогах.

Статья 1. Участие граждан Грузии в установлении общегосударственных налогов

1. С даты введения настоящего Закона в действие:

а) введение нового вида общегосударственного налога, кроме акциза, или повышение верхнего предела ставки по виду общегосударственного налога, кроме акциза, возможно только путем референдума. Правом инициировать назначение референдума обладает только Правительство Грузии;

б) введением нового вида общегосударственного налога либо повышением его предельной ставки не считается введение или изменение налога, являющегося альтернативой существующего налога или заменяющего его и одновременно с этим не увеличивающего налоговое бремя. Введением нового вида общегосударственного налога либо повышением его предельной ставки не считается также изменение налоговой ставки в рамках существующей предельной ставки по виду налога.

2. Общегосударственными налогами, предусмотренными Налоговым кодексом Грузии на дату введения настоящего Закона в действие, являются:

а) подоходный налог;

б) налог на прибыль;

в) налог на добавленную стоимость (НДС);

г) налог на импорт;

д) акциз.

3. Ставки налога на имущество устанавливаются в порядке, определенном Налоговым кодексом Грузии.

4. Референдум по вопросу, указанному в пункте первом настоящей статьи, проводится в соответствии с Органическим законом Грузии «О референдуме».

5. Не допускается, что бы предметом референдума был принцип прогрессивности налога или ее методология (налоговый режим).

6. Правительство Грузии вправе требовать временного повышения налогов – на срок не более 3 лет. В данном случае референдум не проводится.

Статья 2. Установление пределов макроэкономических параметров

1. Для обеспечения благосостояния путем долгосрочного и стабильного роста экономики и в целях содействия передаче каждому последующему поколению для управления страны с уменьшенными финансовыми обязательствами устанавливаются следующие максимальные пределы макроэкономических параметров:

а) соотношение общего объема расходов сводного бюджета и роста нефинансовых активов с валовым внутренним продуктом – не более 30 процентов;

б) соотношение дефицита сводного бюджета с валовым внутренним продуктом – не более 3 процентов;

в) соотношение государственного долга с валовым внутренним продуктом – не более 60 процентов.

2. В случае, если бюджет, утвержденный Парламентом Грузии, не соответствует пределу или (и) пределам, указанным в подпунктах «а» или (и) «б» пункта первого настоящей статьи, Правительство Грузии обязано разработать и представить Парламенту Грузии для утверждения параметры бюджетов на последующие 2 года, которые должны предусматривать план возврата к пределам, установленным пунктом первым настоящей статьи.

3. Утверждение Парламентом Грузии бюджета, не соответствующего пределу или (и) пределам, указанным в подпунктах «а» или (и) «б» пункта первого настоящей статьи, возможно только в случае, если бюджет на текущий год соответствовал указанному пределу (пределам), кроме чрезвычайного либо военного положения или (и) экономической рецессии.

4. Государственный бюджет, бюджеты автономных республик и местных самоуправляющихся единиц должны планироваться на программной основе, в соответствии с целями и задачами.

Статья 3. Принцип универсальности бюджета

Распоряжение налогами, уплаченными в государственный бюджет и бюджеты местных самоуправляющихся единиц, осуществляется по принципу универсальности бюджета, который подразумевает следующее:

а) все поступления в государственный бюджет и бюджеты местных самоуправляющихся единиц должны направляться на финансирование платежей в бюджет, в том числе – доходы, полученные бюджетной организацией, используются для финансирования общих платежей в соответствующий бюджет, кроме случая, когда организация является юридическом лицом публичного права;

б) законодательством Грузии не может устанавливаться направление конкретных поступлений в бюджет на финансирование конкретных платежей в бюджет. Данное ограничение не касается финансирования, осуществляемого донором и предусматривающего отличный принцип финансирования.

Статья 4. Свобода движения капитала

1. Не допускается ограничение свободы лиц-резидентов или (и) лиц-нерезидентов в связи с конвертацией валюты, открытием счета любого вида или движением денежных средств на данном счете, кроме случаев, предусмотренных законодательством Грузии.

2. Любое лицо имеет неограниченное право на вывоз денежных средств за пределы Грузии, кроме случаев, предусмотренных законодательством Грузии.

3. Движение капитала в Грузии является свободным, кроме случаев, предусмотренных международными договорами и соглашениями Грузии, и случаев, когда движение капитала связано с уголовной ответственностью.

Статья 5. Заключительное положение

Настоящий Закон ввести в действие с 31 декабря 2013 года.

Президент Грузии Михаил Саакашвили

Тбилиси

1 июля 2011 года

№ 4979-вс