აღკვეთის - ფინალურის საკითხებიიიიიიიიიიიიიიი
თემაააააააააააააა 1 - პატიმრობის დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი
1- ბრალდებული მიიმალება
2- არ გამოცხადდება სასამართლოში
3- გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4- ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე.მათი არსებობის შესახებ უნდა არსებობდეს მინიმუმ დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი, რაც მოითხოვს სათანადო, რელევანტური ფაქტებისა და ინფორმაციის ერთობლიობას.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
აღკვეთის ღონისძიების და განსაკუთრებით პატიმრობის გამოყენება ემყარება დასაბუთებულ ვარაუდს მხოლოდ მაშინ თუ დაფუძვნებულია იმ გარემოებას და ინფორმაციაზე, რომელიც პირს ობიექტურად აკავშირებს შესაძლო დანაშაულის ჩადენის ფაქტთან. ამისთვის კი უნდა არსებობდეს მტიცებულებები,რომელიც ამხელს პირს მსგავსი ქმედების ჩადენაში ან სხვა მტკიცებულებების ერთობლიობა, რასაც ანალოგიურ შედეგამდე მივყავართ. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება არ უნდა ემყარებოდეს გრძნობებს, ინსტიქტებს, წინასწარ ჩამოყალიბებულ შეხედულებებსა თუ არსებულ ურთიერთობებს.
კანონმდებლობა აღკვეთის ღონისძიების და მისი ცალკეული სახის გამოყენებას, უკავშირებს მიზანშეწონილობისა და პროპორციულობის საკითხის შეფასებას და ამგვარად ცდილობს პირის თავისუფლების სასარგებლოდ არსებული პრეზუმციის გამყარებას. ამასთან აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების თითოეულ საფუძველს თავისი დამოუკიდებელი დასაბუთება უნდა გააჩნდეს.
პირის მიმალვის საფრთხე-მნიშვნელოვანია ბრალდებულის მიმალვის საფრთხის შეფასებისას მხედველობაში იქნეს მიღებული როგორც პიროვნების ხასიათის თავისებურებები, ისე საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება და მოსალოდნელი სასჯელის ხასიათი. ასევე უნდა შეფასდეს შესაძლებელია თუ არა წარმოშვას სასჯელის სიმძიმემ მიმალვის სურვილი და უნდა იქნეს გათვალსიწინებული ობიექტური გარემოებები რომლითაც შესაძლებელია ბრალდებულმა სისრულეში მოიყვანოს მიმალვის სურვილი.
პირის სასამართლოში გამოუცხადებლობის საფრთხე - ასეთ დროს მხედველობაში მიიღება მისი პიროვნული მახასიათებლები.უნდა შეფასდეს მისი დამოკიდებულება მართლმსაჯულების სისტემასთან, წინა პერიოდის ურთიერთობები საგამოძიებო თუ საქმის ნამმხილველ სხვა უწყებებთან. სათანადო ყურადღება უნდა მიექცეს პირის საკუთარი ინიციატივით გამოცხადებას სასამართლო ორგანოში ასევე ყველა სხვა ფაქტობრივ გარემოებას და წარსულ გამოცდილებას რომელიც ამყარებს ა გამორიცხავს ასეთი საფრთხის აუცილებლობას.
მტკიცებულების განადგურების ან მართლმსაჯულების შეცდომაში შეყვანის საფრთხე- ცალსახაა რომ ასეთი საფრთხე პროცესის წარმოების ყველა ეტაპზე რელევანტური არ შეიძლება იყოს. მაგალითად თუკი მიმდინარეობს საგამოძიებო მოქმედებები ორგანიზებული დანაშაულის გამოძების მიზნით ამ შემთხვევაში მართლმსაჯულების განხორციელებაზე ზემოქმედების საფრთხე შესაძლოა მომეტებული იყოს. თუმცა სხვა შემთხვევაში როდესაც აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების საქმის განხილვისას საგამოძიებო მოქმედების უმეტესობა ჩატარებულია ასეთი საფრთხე აღარ არსებობს.
ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება- აღკვეთის ღონისძიების საფუძვლად ცალკეულ შემთხვევებში ბრალდება უთითებს ახალი დანაშაულის ჩადენის თავიდან აცილების მოტივს. აქ იგულისხმება როგორც უკვე ჩადენილი დანაშაულის განმეორებით ჩადენა ისე სხვა ტიპის დანაშაულის ჩადენა. ამ შემთხვევაშიც აღნიშნული საფრთხე საქმის გარემოებათა ერთობლიობის ტესტით უნდა შეფასდეს.
თემაააააააააააააა 2 - აღკვეთი ღონისძიებების საფუძვლები
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 198-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის საფრთხის შემცველი თითოეული მიზანის გამოყენება აღკვეთის ღონისძიების დასაბუთებისთვის დაუშვებელია და უნდა ემყარებოდეს კონკრეტულ ფაქტობრივ საფუძველს. აღკვეთის ღონისძიების და განსაკუთრებით პატიმრობის გამოყენება ემყარება დასაბუთებულ ვარაუდს მხოლოდ მაშინ თუ დაფუძვნებულია იმ გარემოებასა და ინფორმაციაზე, რომელიც პირს ობიექტურად აკავშირებს შესაძლო დანაშაულის ჩადენის ფაქტთან. ამისთვის კი უნდა არსებობდეს მტიცებულებები რომელიც ამხელს პირს ასეთი ქმედების ჩადენაში ან სხვა მტკიცებულებების ერთობლიობა, რომელთაც ანალოგიურ შედეგამდე მივყავართ. ამდენად, აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება არ უნდა ემყარებოდეს გრძნობებს, ინსტიქტებს, წინასწარ ჩამოყალიბებულ შეხედულებებსა თუ არსებულ ურთიერთობებს.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1.ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა,
2.ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა,
3.განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი იმისა, რომ:
1.ბრალდებული მიიმალება
2.არ გამოცხადდება სასამართლოში
3.გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4.ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე. ამასთან როგორც აღინიშნა მათი არსებობის შესახებ უნდა არსებობდეს მინიმუმ დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი, რაც მოითხოვს სათანადო, რელევანტური ფაქტებისა და ინფორმაციის ერთობლიობას.
თემაააააააააააააა 3 - გირაოს პატიმრობის უზრუნველყოფით
გირაო- მიეკუთვნება მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების სახეს, რადგან ზღუდავს ბრალდებულის ქონებრივ უფლებებს, მისი მიზანია ბრალდებულის სათანადო ქცევის უზრუნველყოფა, საკუთრების უფლების შეზღუდვის გზით. გირაო შეიძლება იყოს ფულადი თანხა ან უძრავი ქონება.ფულადი თანხა საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი სსიპ-ის აღსრულების ეროვნული ბიუროს სადეპოზიტო ანგარიშზე შეაქვს ბრალდებულს ან მისი სახელით ან მის სასარგებლოდ სხვა პირს, სასამართლოსთვის მიცემული წერილობითი ვალდებულებით ბრალდებულის სათანადო ქცევისა და გამომძიებელთან, პროკურორთან, ასევე, სასამართლოში დროულად გამოცხადების უზრუნველყოფის საფუძველზე. ფულადი თანხის სანაცვლოდ შეტანილ უძრავ ქონებას ედება ყადაღა. გირაოს მიღების შესახებ დგება ოქმი, რომლის ერთი ასლი გადაეცემა გირაოს შემტანს.გირაოს თანხის ოდენობა უნდა განისაზღვროს ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმის და ბრალდებულის ქონებრივი შესაძლებლობის გათვალისწინებით.
გირაოს ოდენობის განსაზღვრისას მოსამართლემ უნდა გაითვალისწინოს:
1-ბრალდებულის და მისი ახლო ნათესავების საკუთრებაში არსებული ქონება
2-ხომ არ არის ბრალდებული სოციალურად დაუცველი პირი
3-ბრალდებულის შემოსავალი
4-თუ ბრალდებული დასაქმებულია - მისი სამუშაო ადგილი და ხელფასი
5-ბრალდებულის ოჯახური მდგომარეობა და მის კმაყოფაზე მყოფი პირები.
საქართველოს კანონდებლობა ითვალისწინებს გირაოს პატიმრობის უზრუნველყოფით და გირაოს პატიმრობის უზრუნველყოფის გარეშე.აღნიშნულიდან ირკვევა,რომ ბრალდებული პენიტენციარულ დაწესებულებაში რჩება,მანამ,სანამ გირაოს თანხას და ამ თანხის ნახევარს არ გადაიხდის.გირაო პატიმრობის უზრუნველყოფით შეიძლება შეეფარდოს მხოლოდ იმ ბრალდებულს,რომელიც სასამართლოში დაკავებულის სახით გამოცხადდება პირველი წარდგენის სხდომაზე.საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-200 მუხლის მე-6 ნაწილის,თანახმად სასამართლო პროკურორის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციაცივით,გირაოს გამოყენების უზრუნველყოფის მიზნით პატიმრობას უფარდებს ბრალდებულს,რომლის მიმართაც გამოყენებულია დაკავება სისხლის საპროცესო სამართლებრივი იძულების ღონისძიების სახით,მის მიერ საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - აღსრულების ეროვნული ბიუროს სადეპოზიტო ანგარიშზე გირაოს სრულად ან ნაწილობრივ (მაგრამ არანაკლებ 50%-ისა) შეტანამდე.აღნიშნულ მუხლზე იუსტირებს შორის აზრთა სხვადასხვაობა.აღნიშნულ მუხლზე მოსამართლეთა უმრავლესობა აღნიშნავს,რომ დაკავებული პირის მიმართ გირაოს შეფარდებისას გამოყენებულ უნდა იქნეს პატიმრობის უზრუნველყოფის ღონისძიებაც. 2018 წელს გამოყენებულ იქნა მონაცემები,რომელი მონაცემებიც აჩვენებს,იმას რომ იზრდება პატიმრობის უზრუნველყოფით გირაოს შეფარდების პროცენტული მაჩვენებელი,რომელიც წარმოშობას ბრალდებულთა იმ რაოდენობას,რომელიც რაოდენობის რიკს ზრდის,რომლებიც რეალურად ვერ მოახერხებენ გირაოს თანხის გადახდას და დარჩებიან პატიმრობაში.საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-200 მუხლი არ კრძალავს პირის დაკავებიდან გათავისუფლებას და გირაოს გამოყენებას პირველი წარდგენის და აღკვეთის ღონისძიების შერჩევის შესახებ სხდომის განჩინებით.აღნიშნულიდან მოსამართლე უფლებამოსილია რომ დაკავებულ პირს შეუფარდოს გირაო,პირი გაათავისუფლოს და მას განუსაზღვროს გირაოს გადახდის გარკვეული ვადა თუ არ არსებობს გარემოებები,რომელბიც დაადასტურებს,რომ დაკავებიდან გათავისუფლების შემთხვევაში პირი არ გადაიხდის გირაოს ან პირი ჩაიდენს ქმედებას,რომელიც გირაოს გადახდამდე დაპატიმრების აუცილებლობას დაასაბუთებს.
თემაააააააააააა 4 - პატიმრობის წინაპირობები საფუძველი - პროპორციულობის პრინციპი
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი
1- ბრალდებული მიიმალება
2- არ გამოცხადდება სასამართლოში
3- გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4- ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე. ამასთან მათი არსებობის შესახებ უნდა არსებობდეს მინიმუმ დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი, რაც მოითხოვს სათანადო, რელევანტური ფაქტებისა და ინფორმაციის ერთობლიობას.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
კანონმდებლობა აღკვეთის ღონისძიების და მისი ცალკეული სახის გამოყენებას, უკავშირებს მიზანშეწონილობისა და პროპორციულობის საკითხის შეფასებას და ამგვარად ცდილობს პირის თავისუფლების სასარგებლოდ არსებული პრეზუმციის გამყარებას. ამასთან აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების თითოეულ საფუძველს თავისი დამოუკიდებელი დასაბუთება უნდა გააჩნდეს.
პირის მიმალვის საფრთხე-მნიშვნელოვანია ბრალდებულის მიმალვის საფრთხის შეფასებისას მხედველობაში იქნეს მიღებული როგორც პიროვნების ხასიათის თავისებურებები, ისე საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება და მოსალოდნელი სასჯელის ხასიათი. ასევე უნდა შეფასდეს შესაძლებელია თუ არა წარმოშვას სასჯელის სიმძიმემ მიმალვის სურვილი და უნდა იქნეს გათვალსიწინებული ობიექტური გარემოებები რომლითაც შესაძლებელია ბრალდებულმა სისრულეში მოიყვანოს მიმალვის სურვილი.
პირის სასამართლოში გამოუცხადებლობის საფრთხე - ასეთ დროს მხედველობაში მიიღება მისი პიროვნული მახასიათებლები.უნდა შეფასდეს მისი დამოკიდებულება მართლმსაჯულების სისტემასთან, წინა პერიოდის ურთიერთობები საგამოძიებო თუ საქმის ნამმხილველ სხვა უწყებებთან. სათანადო ყურადღება უნდა მიექცეს პირის საკუთარი ინიციატივით გამოცხადებას სასამართლო ორგანოში ასევე ყველა სხვა ფაქტობრივ გარემოებას და წარსულ გამოცდილებას რომელიც ამყარებს ა გამორიცხავს ასეთი საფრთხის აუცილებლობას.
მტკიცებულების განადგურების ან მართლმსაჯულების შეცდომაში შეყვანის საფრთხე- ცალსახაა რომ ასეთი საფრთხე პროცესის წარმოების ყველა ეტაპზე რელევანტური არ შეიძლება იყოს. მაგალითად თუკი მიმდინარეობს საგამოძიებო მოქმედებები ორგანიზებული დანაშაულის გამოძების მიზნით ამ შემთხვევაში მართლმსაჯულების განხორციელებაზე ზემოქმედების საფრთხე შესაძლოა მომეტებული იყოს. თუმცა სხვა შემთხვევაში როდესაც აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების საქმის განხილვისას საგამოძიებო მოქმედების უმეტესობა ჩატარებულია ასეთი საფრთხე აღარ არსებობს.
ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება - აღკვეთის ღონისძიების საფუძვლად ცალკეულ შემთხვევებში ბრალდება უთითებს ახალი დანაშაულის ჩადენის თავიდან აცილების მოტივს. აქ იგულისხმება როგორც უკვე ჩადენილი დანაშაულის განმეორებით ჩადენა ისე სხვა ტიპის დანაშაულის ჩადენა. ამ შემთხვევაშიც აღნიშნული საფრთხე საქმის გარემოებათა ერთობლიობის ტესტით უნდა შეფასდეს.
პროპორციულობის პრინციპი
აღნიშნული პრინციპი გულისხმობს,რომ იმ შემთხვევაში თუ აღკვეთის ღონისძიება ჩაითვლება აუცილებელ ზომად დასაშვები საფუძვლების მისაღებად ამ შემთხვევაში სახელმწიფო ვალდებულია მაინც დაამტკიცოს,რომ მსგავსი ღონისძიება და მისი ზეგვალენა ბრალდებულის თავისუფლებაზე პროპორციულად შეესატყვისება იმ მიზანს,რომლისთვისაც ეს ღონისძზიება იყო მოთხოვნილი.აღნიშნულიდან გამომდინარე სასამართლომ უნდა განსაზღვროს და მიიღოს გადაწყვეტილება,იმის თაობაზე თუ რამდენად შესაძლებელი იქნება აღნიშნიშნული მიზნების მიღწევა ნაკლებად მკაცრი აღვეთის ღონისძიებით.აღნიშნიშნულიდან აუცილებელია კანონდებლობა ითვალისწინებდეს ალტერნატიული აღკვეთის ღონისძიების ფართო სპექტს,რომ მოსამართლეს შეეძლოს და ჰქონდა უფლება მისი გამოყენების.
თემაააააააააააააა 5 - პირადი თავდებობა
პირადი თავდებობა-პირადი თავდებობის დროს სანდო პირები კისრულობენ წერილობით ვალდებულებას, რომ უზრუნველყოფენ ბრალდებულის სათანადო ქცევას, გამოძიების პროცესში.პირად თავდებთა ოდენობას განსაზღვრავს სასამართლო. პირადი თავდები გაფრთხილებული უნდა იყოს წერილობითი ფორმით მოსალოდნელი სამართლებრივი შედეგების შესახებ. იმავდროულად, თავდებს, შესაძლოა, პასუხისმგებლობა დაეკისროს 100 -500 ლარამდე ოდენობით იმ შემთხვევაში, თუ იგი ვერ უზრუნველყოფს ბრალდებულის სათანადო ქცევას. პირადი თავდები შეიძლება იყოს ნებისმიერი პირი, ბრალდებულის მეგობარი, ოჯახის წევრი, ნათესავი, კოლეგა, ასევე, საყოველთაოდ ცნობილი ადამიანი, საზოგადოებრივი მოღვაწე, საზოგადოებაში ავტორიტეტის მქონე პირი და სხვა.პირადი თავდებობის გამოყენებას აუცილებლად სჭირდება თავდების თანხმობა, ასევე, ბრალდებულის თანხმობა და შუამდგომლობის დაკმაყოფილება სასამართლოს მიერ. თავდებს არ ეკისრება პასუხისმგებლობა:
1- თუ მოვალეობა ვერ შეასრულა დაუძლეველი ძალის გამო
2 - მისი ხელწერილის არ არსებობის გამო
3 - თუ თავდები უარს იტყვის ნაკისრ ვალდებულებაზე იმ საფუძვლის გამოვლენამდე რაც იწვევს მის პასუხისმგებლობას. აღნიშნული ღონისძიება პრაქტიკაში იშვიათად გამოიყენება.
თემააააააააააააა 6 - აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინების გასაჩივრების წესი
აღნიშნული მოცემულია სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 207-ე მუხლში. აღკვეთის ღონისძების გასაჩივრების წესში შეიძლება გამოიყოს ორი საკითხი, რომელიც აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების გასაჩივრების პროცესს მნიშვნელოვნად აბრკოლებს და ფორმალურ უფლებად აქცევს:
1- გასაჩივრებაზე უფლებამოსილი სუბიექტი
2- გასაჩივრების საუძვლები და პირობები.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინება შეიძლება ერთჯერადად, მისი გამოტანიდან 48 საათში სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში გაასაჩივროს პროკურორმა, ბრალდებულმა და მისმა ადვოკატმა. ადვოკატს ამის უფლება გააჩნია მხოლოდ მაშინ თუ ბრალდებული არასრწლოვანია ან აქვს ისეთი ფიზიკური ან ფსიქიკური ნაკლი, რომელიც შეუძლებელს ხდის მისგან თანხმობის მიღებას. ასეთი ჩანაწრი დაცვის მხარისთვის გარკვეულ სირთულეებს ქმნის. კერძოდ თუ პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ აღკვეთის ღონისძების შეფარდება დაემთხვევა დასკნების დღეებს დროის სიმცირის გამო დამცველმა შესაძლოა ვერ მოახერხოს ბრალდებულისგან თანხმობის მიღება და საჩივრის შეტანა. გარდა ამისა თანხმობა აბსოლუტურად ფორმალური ხასიათისაა რაც ხშირად ქმნის პრობლემას აღკვეთის ღონისძების გასაჩივრებისას.
საჩივარში უნდა აღინიშნოს თუ რა მოთხოვნები დაირღვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიღებისას და რით გამოიხატა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების დებულებათა მცდარობა. აღკვეთის ღონისძიებასთან დაკავშირებულ საჩივარში შესაძლოა აგრეთვე მიეთითოს, რა არსებითი მნიშვნელობის მქონე საკითხები და მტკიცებულებები არ გამოიკვლია ან არ შეაფასა ამ კოდექსით დადგენილი წესით პირველი ინსტანციის სასამართლომ, რომლებსაც შეეძლო ზეგავლენა მოეხდინა პირისათვის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების მართლზომიერებაზე.
მოსამართლე ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს აღკვეთის ღონისძიებასთან დაკავშირებული საჩივრის დასაშვებობის საკითხს, კერძოდ, წყვეტს, აკმაყოფილებს თუ არა საჩივარი 207-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილების მოთხოვნებს, ამასთანავე, გამოიკვლია თუ არა ან შეაფასა თუ არა მან სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით არსებითი მნიშვნელობის მქონე მტკიცებულება, რომელსაც შეეძლო ზეგავლენა მოეხდინა პირისათვის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების მართლზომიერებაზე. საჩივრის დასაშვებობის თაობაზე მოსამართლეს გამოაქვს დასაბუთებული განჩინება. საჩივრის დასაშვებად ცნობის შემთხვევაში მოსამართლე ატარებს ზეპირ მოსმენას სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილ ვადაში და დადგენილი წესით. მოსამართლე უფლებამოსილია ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილოს საჩივარი, რომელიც არ შეეხება აღკვეთის ღონისძიების შესახებ განჩინებას.საჩივრის განხილვის შედეგად გამოტანილი განჩინების ასლები გადაეცემა მხარეებს, ეგზავნება გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიმღებ სასამართლოს და განჩინების აღმასრულებელ ორგანოს.
თემაააააააააააააა 7 - აღკვეთი ღონისძიების გამოყენების შეზღუდვები
სასამართლოს უფლების შეზღუდვა პატიმრობის შეფარდებაზე ისეთ შემთხვევაში,როდესაც მსგავსი ტიპის ღონისძიება არ არის საკმარისად გამართული,წარმოადგენს პატიმრობაზე დამოკიდებულების შემცირების და საერთაშორისო სტანდარტების დაცვის უზრუნველყოფის ეფექტურ საშუალებას.თავისუფლების უფლება და უდანაშაულობის პრეზუმცია გულისხმობს უპირობო,სრულად გათავისუფლების ზოგად უფლებას.უდანაშაულობის პრეზუმფცია, რომლის მიხედვითაც, დანაშაულის ჩადენაში ბრალდებული არ ჩაითვლება დამნაშავედ, სანამ მიუკერძოვებელი და დამოუკიდებელი სასამართლო არ დაადგენს მის ბრალეულობას.უფლების უზრუნველსაყოფად,აღკვეთის ღონისძიების გარეშე პირის დატოვება უნდა იყოს პირველი და ყველა ბრალდების მიმართ სისსხლისსამართლებრივი დევნის დროს.ბრალის წარდგენის ან პირველი სხდომის შემდეგ ყველა ბრალდებული უნდა იქნეს გათავისუფლებული,გარკვეული შემთხვევების გარდა,მაგალითად როდესაც გარკვეული პირობების დაწესება მათ გათავისუფლებაზე აუცილებელი და პროპორციულია.აღკვეთის ღონისძიების გარეშე დატოვებული ბრალდებული არ თავისუფლდება პასუხისმგებლობისგან,გამოცხადდეს სასამართლოში გამოძახებისტანავე.ბრალდებული,რომელიც გათავისუფლებულია და არ გამოცხადდება სასამართლოში ამ შემთხვევაში,შესაძლებელია ამ პირის,რომელიც გათვაიფულებულია და არ გამოცხადა სასამართლოში,ამ პირის აღკვეთის ღონისძიება გადაიხედოს.იმ შემთხვევაში თუ ბრალდებული ჩაიდენს დანაშაულს ან ხელს შეუშლის სამართალწარმოებას მტკიცებულებების მოპოვებაში,მაშინ სახელმწიფოს აქვს უფლება და შეუძლია რომ მოითხოვოს დამატებითი აღკვეთის ღონისძიების დაკისრება.სასამართლოში გამოუცხადებლობა,უწყების შესაბამისად,წარმოადგენს სისხლის სამართლის დანაშაულს,რომელიც ისჯება თავისუფლების აღკვეთით 1 წლის ვადით.როდესაც პირი სასამართლოში არ გამოუცხადებლობა ავტომატურად აძლევს სახრლმწიფოს იმის უფლებას,რომ სახელმწიფომ მოითხოვოს აღკვეთის ღონინძიების შეფარდება.
თემააააააააააააააა 8 - არასრულწლოვანთან მიმართებაში აღკვეთის გამოყენება
სააღსრულებოოოოოოოოოოო - კაზუსი - როგორც მოგეხსენაბთ აღსრულების ეროვნული ბიურო თავის საქმიანობაში ხელმძღვანელობს სააღსრულებო წარმებათა შესახებ საქართველოს კანონით.აღნიშნული კაზუსიდან ირკვევა,რომ
ქვემო ქართლის სააღსრულებო ბიუროს წარმოებაში იყო რუსთავის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული სააღსრულებო ფურცელი, სადაც მოვალე ვლადიმერ დათუნაშილს კრედიიტორის სს „კრედო ბანკის “ სასარგებლოდ დაეკისრა 3000 ლარის გადახდა. აღმასრულებელმა დაიწყო იძულებითი აღსრულება. მოიძია მოვალის ქონება და ყადაღა დაადო საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულ მოვალის სახელზე რიცხულ უძრავ ქონებას, იმავდროულად მოვალე მხარე დაარეგისტრირა მოვალეთა რეესტრში. მოვალე მხარემ განცხადებით მიმართა აღმასრულებელს და მითხოვა რომ ნება მისცემოდა მის საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონების დაგირავების, რის საფუძველზეც მოახდენდა კრედიტორის ვალის გასტუმრებას. აღმასრულებლის მიერ მოხდა ქონებაზე ყადაღის მოხსნა.
როგორც მოგეხსენაბთ აღსრულების ეროვნული ბიურო თავის საქმიანობაში ხელმძღვანელობს სააღსრულებო წარმებათა შესახებ საქართველოს კანონით.აღნიშნული კაზუსიდან ირკვევა,რომ
როგორც მოგეხსენაბთ აღსრულების ეროვნული ბიურო თავის საქმიანობაში ხელმძღვანელობს სააღსრულებო წარმებათა შესახებ საქართველოს კანონით.აღნიშნული კაზუსიდან ირკვევა,რომ ქვემო ქართლის სააღსრულებო ბიუროს წარმოებაში იყო რუსთავის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული სააღსრულებო ფურცელი,სადაც მოვალე ვლადიმერ დათუნაშვილის კრედიტოის ''კრედო ბანკის'' სასარგებლოდ დაეკისრა 3000 ლარის გადახდა.სააღსარულებო წარმოებათა შესახებ 63-ე პრიმა მხულის 1-ელი ნაწილის თანახმად, უძრავ ქონებაზე ყადაღის დადება ნიშნავს ქონების აღწერას და მესაკუთრისათვის მისი განკარგვის – ნებისმიერი ფორმით გასხვისების, იპოთეკით, უზუფრუქტით, სერვიტუტით ან აღნაგობით დატვირთვის, მასზე თხოვების, ქირავნობის ან/და იჯარის ხელშეკრულების დადების – აკრძალვას. რეგისტრაციას დაქვემდებარებულ ქონებაზე ყადაღის დადება ხდება აღსრულების ეროვნული ბიუროს მიმართვის, ხოლო უძრავ ქონებაში განთავსებულ მოძრავ ნივთებზე ყადაღის დადება – ქონების აღწერისა და დაყადაღების აქტის საფუძველზე. უძრავ ქონებაზე ყადაღის დადება ხდება მოძრავ ქონებაზე ყადაღის დადებისათვის დადგენილი წესით. ყადაღის დადების ან გაუქმების აქტი/მიმართვა დაუყოვნებლივ ეგზავნება შესაბამის მარეგისტრირებელ ორგანოს.აღნიშნული მუხლიდან გამომდინარე აღმასრულებლის ქმედება კანონთან შესაბამისობაშია.
1 კაზუსი - ბონდომ განახორციელა. ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა, მან ფატი აიძულა გაევრცელებინა ინფორმაცია, რომლის გავრცელებაც ფატის როგორც ჟურნალისტს არ სურდა. ბონდოს მიმართ პროკურორმა მოითხოვა არკვეთის რონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდება, ვინაიდან ბონდოს არ ჰქონდა თბილისსი მუდმივი საცხოვრებელი ადგილი და საფრთხე არსებობდა მისი მიმალვის. ბონდო წარსულსი არ იყო ნასამართლები. იგი დადებითად ხასიათდებოდა როგორ მოიქცევით როგორც მოსამართლე, დააკმაყოფილებდით თუ არა სუამდგომლობას დაასაბუთეთ პასუხი. იმსჯელეთ ლეგიტიმურ მიზანსა და აღკვეთის ღონისძიებების შეფარდების საფუძვლებზე.
2 კაზუსი - ბონდო ცცეცხლსასროლი იარაღით შეიარაღებული შევიდა მაღაზიაში, სადაც მოლარეს იარაღის მუქარით მოსთხოვა ფული, ბონდო ფულის მიღებისთანავე გაიქცა თუმცა აღნიშნული ფულით ხელში დაკავებულ იქნა ,ბონდო წარსულში ნასამართლები იყო ქურდობისათვის და მის მიმართ გამოყენებული იქნა პირობითი მსჯავრი, კერძოდ ერთი წლით თავისუფლების აღკვეთა ორი წლით გამოსაცდელი ვადით. პროკურორმა აღძრა ბრალდება და ბონდო წარუდგინა მაგისტრატ მოსამართლეს აღკვეთი რონისძიების საკითხის გადასაწყვეტად რა სახის აღკვეთი ღონისძიებას მოითხოვდით როგორც პროკურორი და რა სახის აღკვეთ ღონისძიებას გამოიყენებდით როგორც მოსამართლე დაასაბუთეთ აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების საფუზვლები იმსჯელეთ ლეგიტიმურ მიზანზე და ამ მიზნის მიღწევის საშუალების გამოყენებისას პროპორციულობის პრინციპზე
მოცემული კახუსი მიხედვით ბონდომ განახორციელა. ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა, მან ფატი აიძულა გაევრცელებინა ინფორმაცია, რომლის გავრცელებაც ფატის როგორც ჟურნალისტს არ სურდა. პროკურორმა საქმეში მოითხოვა ბონდოს მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდება, ვინაიდან ბონდოს არ ჰქონდა თბილისსი მუდმივი საცხოვრებელი ადგილი და საფრთხე არსებობდა მისი მიმალვის. როგორც ვიცით აღკვეთის ღონისძიების შეფარებისას უნდა არსებობდეს საფუძვლები სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი
1- ბრალდებული მიიმალება
2- არ გამოცხადდება სასამართლოში
3- გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4- ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე. ამ შემთხვევაში სახეზე გვაქვს ერთ-ერთი საფუძველი, რომ არსებობს ვარაუდი და არის შესაძლებლობა რომ ბონდო,როგორც ბრალდებული მიიმალოს. მე ,როგორც მოსამართლე აღნიშნულ შუამდგომლობას დავაკმაყოფილებდი.
მოცემული კაზუსის მიხედვით ბონდო ცეცხლსასროლი იარაღით შეიარაღებული შევიდა მაღაზიაში, სადაც მოლარეს იარაღის მუქარით მოსთხოვა ფული, ბონდო ფულის მიღებისთანავე გაიქცა თუმცა აღნიშნული ფულით ხელში დაკავებულ იქნა ,ბონდო წარსულში ნასამართლები იყო ქურდობისათვის და მის მიმართ გამოყენებული იქნა პირობითი მსჯავრი, კერძოდ ერთი წლით თავისუფლების აღკვეთა ორი წლით გამოსაცდელი ვადით. პროკურორმა აღძრა ბრალდება და ბონდო წარუდგინა მაგისტრატ მოსამართლეს აღკვეთი რონისძიების საკითხის გადასაწყვეტად. ოირველ რიგში აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 198-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის საფრთხის შემცველი თითოეული მიზანის გამოყენება აღკვეთის ღონისძიების დასაბუთებისთვის დაუშვებელია და უნდა ემყარებოდეს კონკრეტულ ფაქტობრივ საფუძველს. აღკვეთის ღონისძიების და განსაკუთრებით პატიმრობის გამოყენება ემყარება დასაბუთებულ ვარაუდს მხოლოდ მაშინ თუ დაფუძვნებულია იმ გარემოებასა და ინფორმაციაზე, რომელიც პირს ობიექტურად აკავშირებს შესაძლო დანაშაულის ჩადენის ფაქტთან. ამისთვის კი უნდა არსებობდეს მტიცებულებები რომელიც ამხელს პირს ასეთი ქმედების ჩადენაში ან სხვა მტკიცებულებების ერთობლიობა, რომელთაც ანალოგიურ შედეგამდე მივყავართ. ამდენად, აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება არ უნდა ემყარებოდეს გრძნობებს, ინსტიქტებს, წინასწარ ჩამოყალიბებულ შეხედულებებსა თუ არსებულ ურთიერთობებს.
მე, როგორც პროკურორი მოვიტხოვდი პატიმრობას, როგორც ვიცით
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
რაც შეეხება პროპორციულობის პრინციპის
აღნიშნული პრინციპი გულისხმობს,რომ იმ შემთხვევაში თუ აღკვეთის ღონისძიება ჩაითვლება აუცილებელ ზომად დასაშვები საფუძვლების მისაღებად ამ შემთხვევაში სახელმწიფო ვალდებულია მაინც დაამტკიცოს,რომ მსგავსი ღონისძიება და მისი ზეგვალენა ბრალდებულის თავისუფლებაზე პროპორციულად შეესატყვისება იმ მიზანს,რომლისთვისაც ეს ღონისძზიება იყო მოთხოვნილი.აღნიშნულიდან გამომდინარე სასამართლომ უნდა განსაზღვროს და მიიღოს გადაწყვეტილება,იმის თაობაზე თუ რამდენად შესაძლებელი იქნება აღნიშნიშნული მიზნების მიღწევა ნაკლებად მკაცრი აღვეთის ღონისძიებით.აღნიშნიშნულიდან აუცილებელია კანონდებლობა ითვალისწინებდეს ალტერნატიული აღკვეთის ღონისძიების ფართო სპექტს,რომ მოსამართლეს შეეძლოს და ჰქონდა უფლება მისი გამოყენების.
გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები: 1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა 2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა 3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება. რაც შეეხება პროპორციულობის პრინციპის აღნიშნული პრინციპი გულისხმობს,რომ იმ შემთხვევაში თუ აღკვეთის ღონისძიება ჩაითვლება აუცილებელ ზომად დასაშვები საფუძვლების მისაღებად ამ შემთხვევაში სახელმწიფო ვალდებულია მაინც დაამტკიცოს,რომ მსგავსი ღონისძიება და მისი ზეგვალენა ბრალდებულის თავისუფლებაზე პროპორციულად შეესატყვისება იმ მიზანს,რომლისთვისაც ეს ღონისძიება იყო მოთხოვნილი.
აღნიშნულიდან გამომდინარე სასამართლომ უნდა განსაზღვროს და მიიღოს გადაწყვეტილება,იმის თაობაზე თუ რამდენად შესაძლებელი იქნება აღნიშნიშნული მიზნების მიღწევა ნაკლებად მკაცრი აღვეთის ღონისძიებით.აღნიშნულიდან აუცილებელია კანონდებლობა ითვალისწინებდეს ალტერნატიული აღკვეთის ღონისძიების ფართო სპექტს,რომ მოსამართლეს შეეძლოს და ჰქონდა უფლება მისი გამოყენების გოგოგოოოოოოოოოოოო ამას ვუწერ ორივე კაზუსსს?
აღკვეთის - ფინალურის საკითხებიიიიიიიიიიიიიიი
თემაააააააააააააა 1 - პატიმრობის დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი
1- ბრალდებული მიიმალება
2- არ გამოცხადდება სასამართლოში
3- გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4- ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე.მათი არსებობის შესახებ უნდა არსებობდეს მინიმუმ დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი, რაც მოითხოვს სათანადო, რელევანტური ფაქტებისა და ინფორმაციის ერთობლიობას.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
აღკვეთის ღონისძიების და განსაკუთრებით პატიმრობის გამოყენება ემყარება დასაბუთებულ ვარაუდს მხოლოდ მაშინ თუ დაფუძვნებულია იმ გარემოებას და ინფორმაციაზე, რომელიც პირს ობიექტურად აკავშირებს შესაძლო დანაშაულის ჩადენის ფაქტთან. ამისთვის კი უნდა არსებობდეს მტიცებულებები,რომელიც ამხელს პირს მსგავსი ქმედების ჩადენაში ან სხვა მტკიცებულებების ერთობლიობა, რასაც ანალოგიურ შედეგამდე მივყავართ. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება არ უნდა ემყარებოდეს გრძნობებს, ინსტიქტებს, წინასწარ ჩამოყალიბებულ შეხედულებებსა თუ არსებულ ურთიერთობებს.
კანონმდებლობა აღკვეთის ღონისძიების და მისი ცალკეული სახის გამოყენებას, უკავშირებს მიზანშეწონილობისა და პროპორციულობის საკითხის შეფასებას და ამგვარად ცდილობს პირის თავისუფლების სასარგებლოდ არსებული პრეზუმციის გამყარებას. ამასთან აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების თითოეულ საფუძველს თავისი დამოუკიდებელი დასაბუთება უნდა გააჩნდეს.
პირის მიმალვის საფრთხე-მნიშვნელოვანია ბრალდებულის მიმალვის საფრთხის შეფასებისას მხედველობაში იქნეს მიღებული როგორც პიროვნების ხასიათის თავისებურებები, ისე საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება და მოსალოდნელი სასჯელის ხასიათი. ასევე უნდა შეფასდეს შესაძლებელია თუ არა წარმოშვას სასჯელის სიმძიმემ მიმალვის სურვილი და უნდა იქნეს გათვალსიწინებული ობიექტური გარემოებები რომლითაც შესაძლებელია ბრალდებულმა სისრულეში მოიყვანოს მიმალვის სურვილი.
პირის სასამართლოში გამოუცხადებლობის საფრთხე - ასეთ დროს მხედველობაში მიიღება მისი პიროვნული მახასიათებლები.უნდა შეფასდეს მისი დამოკიდებულება მართლმსაჯულების სისტემასთან, წინა პერიოდის ურთიერთობები საგამოძიებო თუ საქმის ნამმხილველ სხვა უწყებებთან. სათანადო ყურადღება უნდა მიექცეს პირის საკუთარი ინიციატივით გამოცხადებას სასამართლო ორგანოში ასევე ყველა სხვა ფაქტობრივ გარემოებას და წარსულ გამოცდილებას რომელიც ამყარებს ა გამორიცხავს ასეთი საფრთხის აუცილებლობას.
მტკიცებულების განადგურების ან მართლმსაჯულების შეცდომაში შეყვანის საფრთხე- ცალსახაა რომ ასეთი საფრთხე პროცესის წარმოების ყველა ეტაპზე რელევანტური არ შეიძლება იყოს. მაგალითად თუკი მიმდინარეობს საგამოძიებო მოქმედებები ორგანიზებული დანაშაულის გამოძების მიზნით ამ შემთხვევაში მართლმსაჯულების განხორციელებაზე ზემოქმედების საფრთხე შესაძლოა მომეტებული იყოს. თუმცა სხვა შემთხვევაში როდესაც აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების საქმის განხილვისას საგამოძიებო მოქმედების უმეტესობა ჩატარებულია ასეთი საფრთხე აღარ არსებობს.
ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება- აღკვეთის ღონისძიების საფუძვლად ცალკეულ შემთხვევებში ბრალდება უთითებს ახალი დანაშაულის ჩადენის თავიდან აცილების მოტივს. აქ იგულისხმება როგორც უკვე ჩადენილი დანაშაულის განმეორებით ჩადენა ისე სხვა ტიპის დანაშაულის ჩადენა. ამ შემთხვევაშიც აღნიშნული საფრთხე საქმის გარემოებათა ერთობლიობის ტესტით უნდა შეფასდეს.
თემაააააააააააააა 2 - აღკვეთი ღონისძიებების საფუძვლები
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 198-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის საფრთხის შემცველი თითოეული მიზანის გამოყენება აღკვეთის ღონისძიების დასაბუთებისთვის დაუშვებელია და უნდა ემყარებოდეს კონკრეტულ ფაქტობრივ საფუძველს. აღკვეთის ღონისძიების და განსაკუთრებით პატიმრობის გამოყენება ემყარება დასაბუთებულ ვარაუდს მხოლოდ მაშინ თუ დაფუძვნებულია იმ გარემოებასა და ინფორმაციაზე, რომელიც პირს ობიექტურად აკავშირებს შესაძლო დანაშაულის ჩადენის ფაქტთან. ამისთვის კი უნდა არსებობდეს მტიცებულებები რომელიც ამხელს პირს ასეთი ქმედების ჩადენაში ან სხვა მტკიცებულებების ერთობლიობა, რომელთაც ანალოგიურ შედეგამდე მივყავართ. ამდენად, აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება არ უნდა ემყარებოდეს გრძნობებს, ინსტიქტებს, წინასწარ ჩამოყალიბებულ შეხედულებებსა თუ არსებულ ურთიერთობებს.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1.ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა,
2.ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა,
3.განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი იმისა, რომ:
1.ბრალდებული მიიმალება
2.არ გამოცხადდება სასამართლოში
3.გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4.ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე. ამასთან როგორც აღინიშნა მათი არსებობის შესახებ უნდა არსებობდეს მინიმუმ დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი, რაც მოითხოვს სათანადო, რელევანტური ფაქტებისა და ინფორმაციის ერთობლიობას.
თემაააააააააააააა 3 - გირაოს პატიმრობის უზრუნველყოფით
გირაო- მიეკუთვნება მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების სახეს, რადგან ზღუდავს ბრალდებულის ქონებრივ უფლებებს, მისი მიზანია ბრალდებულის სათანადო ქცევის უზრუნველყოფა, საკუთრების უფლების შეზღუდვის გზით. გირაო შეიძლება იყოს ფულადი თანხა ან უძრავი ქონება.ფულადი თანხა საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი სსიპ-ის აღსრულების ეროვნული ბიუროს სადეპოზიტო ანგარიშზე შეაქვს ბრალდებულს ან მისი სახელით ან მის სასარგებლოდ სხვა პირს, სასამართლოსთვის მიცემული წერილობითი ვალდებულებით ბრალდებულის სათანადო ქცევისა და გამომძიებელთან, პროკურორთან, ასევე, სასამართლოში დროულად გამოცხადების უზრუნველყოფის საფუძველზე. ფულადი თანხის სანაცვლოდ შეტანილ უძრავ ქონებას ედება ყადაღა. გირაოს მიღების შესახებ დგება ოქმი, რომლის ერთი ასლი გადაეცემა გირაოს შემტანს.გირაოს თანხის ოდენობა უნდა განისაზღვროს ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმის და ბრალდებულის ქონებრივი შესაძლებლობის გათვალისწინებით.
გირაოს ოდენობის განსაზღვრისას მოსამართლემ უნდა გაითვალისწინოს:
1-ბრალდებულის და მისი ახლო ნათესავების საკუთრებაში არსებული ქონება
2-ხომ არ არის ბრალდებული სოციალურად დაუცველი პირი
3-ბრალდებულის შემოსავალი
4-თუ ბრალდებული დასაქმებულია - მისი სამუშაო ადგილი და ხელფასი
5-ბრალდებულის ოჯახური მდგომარეობა და მის კმაყოფაზე მყოფი პირები.
საქართველოს კანონდებლობა ითვალისწინებს გირაოს პატიმრობის უზრუნველყოფით და გირაოს პატიმრობის უზრუნველყოფის გარეშე.აღნიშნულიდან ირკვევა,რომ ბრალდებული პენიტენციარულ დაწესებულებაში რჩება,მანამ,სანამ გირაოს თანხას და ამ თანხის ნახევარს არ გადაიხდის.გირაო პატიმრობის უზრუნველყოფით შეიძლება შეეფარდოს მხოლოდ იმ ბრალდებულს,რომელიც სასამართლოში დაკავებულის სახით გამოცხადდება პირველი წარდგენის სხდომაზე.საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-200 მუხლის მე-6 ნაწილის,თანახმად სასამართლო პროკურორის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციაცივით,გირაოს გამოყენების უზრუნველყოფის მიზნით პატიმრობას უფარდებს ბრალდებულს,რომლის მიმართაც გამოყენებულია დაკავება სისხლის საპროცესო სამართლებრივი იძულების ღონისძიების სახით,მის მიერ საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - აღსრულების ეროვნული ბიუროს სადეპოზიტო ანგარიშზე გირაოს სრულად ან ნაწილობრივ (მაგრამ არანაკლებ 50%-ისა) შეტანამდე.აღნიშნულ მუხლზე იუსტირებს შორის აზრთა სხვადასხვაობა.აღნიშნულ მუხლზე მოსამართლეთა უმრავლესობა აღნიშნავს,რომ დაკავებული პირის მიმართ გირაოს შეფარდებისას გამოყენებულ უნდა იქნეს პატიმრობის უზრუნველყოფის ღონისძიებაც. 2018 წელს გამოყენებულ იქნა მონაცემები,რომელი მონაცემებიც აჩვენებს,იმას რომ იზრდება პატიმრობის უზრუნველყოფით გირაოს შეფარდების პროცენტული მაჩვენებელი,რომელიც წარმოშობას ბრალდებულთა იმ რაოდენობას,რომელიც რაოდენობის რიკს ზრდის,რომლებიც რეალურად ვერ მოახერხებენ გირაოს თანხის გადახდას და დარჩებიან პატიმრობაში.საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-200 მუხლი არ კრძალავს პირის დაკავებიდან გათავისუფლებას და გირაოს გამოყენებას პირველი წარდგენის და აღკვეთის ღონისძიების შერჩევის შესახებ სხდომის განჩინებით.აღნიშნულიდან მოსამართლე უფლებამოსილია რომ დაკავებულ პირს შეუფარდოს გირაო,პირი გაათავისუფლოს და მას განუსაზღვროს გირაოს გადახდის გარკვეული ვადა თუ არ არსებობს გარემოებები,რომელბიც დაადასტურებს,რომ დაკავებიდან გათავისუფლების შემთხვევაში პირი არ გადაიხდის გირაოს ან პირი ჩაიდენს ქმედებას,რომელიც გირაოს გადახდამდე დაპატიმრების აუცილებლობას დაასაბუთებს.
თემაააააააააააა 4 - პატიმრობის წინაპირობები საფუძველი - პროპორციულობის პრინციპი
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი
1- ბრალდებული მიიმალება
2- არ გამოცხადდება სასამართლოში
3- გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4- ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე. ამასთან მათი არსებობის შესახებ უნდა არსებობდეს მინიმუმ დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი, რაც მოითხოვს სათანადო, რელევანტური ფაქტებისა და ინფორმაციის ერთობლიობას.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
კანონმდებლობა აღკვეთის ღონისძიების და მისი ცალკეული სახის გამოყენებას, უკავშირებს მიზანშეწონილობისა და პროპორციულობის საკითხის შეფასებას და ამგვარად ცდილობს პირის თავისუფლების სასარგებლოდ არსებული პრეზუმციის გამყარებას. ამასთან აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების თითოეულ საფუძველს თავისი დამოუკიდებელი დასაბუთება უნდა გააჩნდეს.
პირის მიმალვის საფრთხე-მნიშვნელოვანია ბრალდებულის მიმალვის საფრთხის შეფასებისას მხედველობაში იქნეს მიღებული როგორც პიროვნების ხასიათის თავისებურებები, ისე საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება და მოსალოდნელი სასჯელის ხასიათი. ასევე უნდა შეფასდეს შესაძლებელია თუ არა წარმოშვას სასჯელის სიმძიმემ მიმალვის სურვილი და უნდა იქნეს გათვალსიწინებული ობიექტური გარემოებები რომლითაც შესაძლებელია ბრალდებულმა სისრულეში მოიყვანოს მიმალვის სურვილი.
პირის სასამართლოში გამოუცხადებლობის საფრთხე - ასეთ დროს მხედველობაში მიიღება მისი პიროვნული მახასიათებლები.უნდა შეფასდეს მისი დამოკიდებულება მართლმსაჯულების სისტემასთან, წინა პერიოდის ურთიერთობები საგამოძიებო თუ საქმის ნამმხილველ სხვა უწყებებთან. სათანადო ყურადღება უნდა მიექცეს პირის საკუთარი ინიციატივით გამოცხადებას სასამართლო ორგანოში ასევე ყველა სხვა ფაქტობრივ გარემოებას და წარსულ გამოცდილებას რომელიც ამყარებს ა გამორიცხავს ასეთი საფრთხის აუცილებლობას.
მტკიცებულების განადგურების ან მართლმსაჯულების შეცდომაში შეყვანის საფრთხე- ცალსახაა რომ ასეთი საფრთხე პროცესის წარმოების ყველა ეტაპზე რელევანტური არ შეიძლება იყოს. მაგალითად თუკი მიმდინარეობს საგამოძიებო მოქმედებები ორგანიზებული დანაშაულის გამოძების მიზნით ამ შემთხვევაში მართლმსაჯულების განხორციელებაზე ზემოქმედების საფრთხე შესაძლოა მომეტებული იყოს. თუმცა სხვა შემთხვევაში როდესაც აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების საქმის განხილვისას საგამოძიებო მოქმედების უმეტესობა ჩატარებულია ასეთი საფრთხე აღარ არსებობს.
ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება - აღკვეთის ღონისძიების საფუძვლად ცალკეულ შემთხვევებში ბრალდება უთითებს ახალი დანაშაულის ჩადენის თავიდან აცილების მოტივს. აქ იგულისხმება როგორც უკვე ჩადენილი დანაშაულის განმეორებით ჩადენა ისე სხვა ტიპის დანაშაულის ჩადენა. ამ შემთხვევაშიც აღნიშნული საფრთხე საქმის გარემოებათა ერთობლიობის ტესტით უნდა შეფასდეს.
პროპორციულობის პრინციპი
აღნიშნული პრინციპი გულისხმობს,რომ იმ შემთხვევაში თუ აღკვეთის ღონისძიება ჩაითვლება აუცილებელ ზომად დასაშვები საფუძვლების მისაღებად ამ შემთხვევაში სახელმწიფო ვალდებულია მაინც დაამტკიცოს,რომ მსგავსი ღონისძიება და მისი ზეგვალენა ბრალდებულის თავისუფლებაზე პროპორციულად შეესატყვისება იმ მიზანს,რომლისთვისაც ეს ღონისძზიება იყო მოთხოვნილი.აღნიშნულიდან გამომდინარე სასამართლომ უნდა განსაზღვროს და მიიღოს გადაწყვეტილება,იმის თაობაზე თუ რამდენად შესაძლებელი იქნება აღნიშნიშნული მიზნების მიღწევა ნაკლებად მკაცრი აღვეთის ღონისძიებით.აღნიშნიშნულიდან აუცილებელია კანონდებლობა ითვალისწინებდეს ალტერნატიული აღკვეთის ღონისძიების ფართო სპექტს,რომ მოსამართლეს შეეძლოს და ჰქონდა უფლება მისი გამოყენების.
თემაააააააააააააა 5 - პირადი თავდებობა
პირადი თავდებობა-პირადი თავდებობის დროს სანდო პირები კისრულობენ წერილობით ვალდებულებას, რომ უზრუნველყოფენ ბრალდებულის სათანადო ქცევას, გამოძიების პროცესში.პირად თავდებთა ოდენობას განსაზღვრავს სასამართლო. პირადი თავდები გაფრთხილებული უნდა იყოს წერილობითი ფორმით მოსალოდნელი სამართლებრივი შედეგების შესახებ. იმავდროულად, თავდებს, შესაძლოა, პასუხისმგებლობა დაეკისროს 100 -500 ლარამდე ოდენობით იმ შემთხვევაში, თუ იგი ვერ უზრუნველყოფს ბრალდებულის სათანადო ქცევას. პირადი თავდები შეიძლება იყოს ნებისმიერი პირი, ბრალდებულის მეგობარი, ოჯახის წევრი, ნათესავი, კოლეგა, ასევე, საყოველთაოდ ცნობილი ადამიანი, საზოგადოებრივი მოღვაწე, საზოგადოებაში ავტორიტეტის მქონე პირი და სხვა.პირადი თავდებობის გამოყენებას აუცილებლად სჭირდება თავდების თანხმობა, ასევე, ბრალდებულის თანხმობა და შუამდგომლობის დაკმაყოფილება სასამართლოს მიერ. თავდებს არ ეკისრება პასუხისმგებლობა:
1- თუ მოვალეობა ვერ შეასრულა დაუძლეველი ძალის გამო
2 - მისი ხელწერილის არ არსებობის გამო
3 - თუ თავდები უარს იტყვის ნაკისრ ვალდებულებაზე იმ საფუძვლის გამოვლენამდე რაც იწვევს მის პასუხისმგებლობას. აღნიშნული ღონისძიება პრაქტიკაში იშვიათად გამოიყენება.
თემააააააააააააა 6 - აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინების გასაჩივრების წესი
აღნიშნული მოცემულია სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 207-ე მუხლში. აღკვეთის ღონისძების გასაჩივრების წესში შეიძლება გამოიყოს ორი საკითხი, რომელიც აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების გასაჩივრების პროცესს მნიშვნელოვნად აბრკოლებს და ფორმალურ უფლებად აქცევს:
1- გასაჩივრებაზე უფლებამოსილი სუბიექტი
2- გასაჩივრების საუძვლები და პირობები.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების, შეცვლის ან გაუქმების შესახებ განჩინება შეიძლება ერთჯერადად, მისი გამოტანიდან 48 საათში სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიაში გაასაჩივროს პროკურორმა, ბრალდებულმა და მისმა ადვოკატმა. ადვოკატს ამის უფლება გააჩნია მხოლოდ მაშინ თუ ბრალდებული არასრწლოვანია ან აქვს ისეთი ფიზიკური ან ფსიქიკური ნაკლი, რომელიც შეუძლებელს ხდის მისგან თანხმობის მიღებას. ასეთი ჩანაწრი დაცვის მხარისთვის გარკვეულ სირთულეებს ქმნის. კერძოდ თუ პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ აღკვეთის ღონისძების შეფარდება დაემთხვევა დასკნების დღეებს დროის სიმცირის გამო დამცველმა შესაძლოა ვერ მოახერხოს ბრალდებულისგან თანხმობის მიღება და საჩივრის შეტანა. გარდა ამისა თანხმობა აბსოლუტურად ფორმალური ხასიათისაა რაც ხშირად ქმნის პრობლემას აღკვეთის ღონისძების გასაჩივრებისას.
საჩივარში უნდა აღინიშნოს თუ რა მოთხოვნები დაირღვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიღებისას და რით გამოიხატა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების დებულებათა მცდარობა. აღკვეთის ღონისძიებასთან დაკავშირებულ საჩივარში შესაძლოა აგრეთვე მიეთითოს, რა არსებითი მნიშვნელობის მქონე საკითხები და მტკიცებულებები არ გამოიკვლია ან არ შეაფასა ამ კოდექსით დადგენილი წესით პირველი ინსტანციის სასამართლომ, რომლებსაც შეეძლო ზეგავლენა მოეხდინა პირისათვის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების მართლზომიერებაზე.
მოსამართლე ზეპირი მოსმენის გარეშე წყვეტს აღკვეთის ღონისძიებასთან დაკავშირებული საჩივრის დასაშვებობის საკითხს, კერძოდ, წყვეტს, აკმაყოფილებს თუ არა საჩივარი 207-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილების მოთხოვნებს, ამასთანავე, გამოიკვლია თუ არა ან შეაფასა თუ არა მან სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით არსებითი მნიშვნელობის მქონე მტკიცებულება, რომელსაც შეეძლო ზეგავლენა მოეხდინა პირისათვის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების მართლზომიერებაზე. საჩივრის დასაშვებობის თაობაზე მოსამართლეს გამოაქვს დასაბუთებული განჩინება. საჩივრის დასაშვებად ცნობის შემთხვევაში მოსამართლე ატარებს ზეპირ მოსმენას სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილ ვადაში და დადგენილი წესით. მოსამართლე უფლებამოსილია ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილოს საჩივარი, რომელიც არ შეეხება აღკვეთის ღონისძიების შესახებ განჩინებას.საჩივრის განხილვის შედეგად გამოტანილი განჩინების ასლები გადაეცემა მხარეებს, ეგზავნება გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიმღებ სასამართლოს და განჩინების აღმასრულებელ ორგანოს.
თემაააააააააააააა 7 - აღკვეთი ღონისძიების გამოყენების შეზღუდვები
სასამართლოს უფლების შეზღუდვა პატიმრობის შეფარდებაზე ისეთ შემთხვევაში,როდესაც მსგავსი ტიპის ღონისძიება არ არის საკმარისად გამართული,წარმოადგენს პატიმრობაზე დამოკიდებულების შემცირების და საერთაშორისო სტანდარტების დაცვის უზრუნველყოფის ეფექტურ საშუალებას.თავისუფლების უფლება და უდანაშაულობის პრეზუმცია გულისხმობს უპირობო,სრულად გათავისუფლების ზოგად უფლებას.უდანაშაულობის პრეზუმფცია, რომლის მიხედვითაც, დანაშაულის ჩადენაში ბრალდებული არ ჩაითვლება დამნაშავედ, სანამ მიუკერძოვებელი და დამოუკიდებელი სასამართლო არ დაადგენს მის ბრალეულობას.უფლების უზრუნველსაყოფად,აღკვეთის ღონისძიების გარეშე პირის დატოვება უნდა იყოს პირველი და ყველა ბრალდების მიმართ სისსხლისსამართლებრივი დევნის დროს.ბრალის წარდგენის ან პირველი სხდომის შემდეგ ყველა ბრალდებული უნდა იქნეს გათავისუფლებული,გარკვეული შემთხვევების გარდა,მაგალითად როდესაც გარკვეული პირობების დაწესება მათ გათავისუფლებაზე აუცილებელი და პროპორციულია.აღკვეთის ღონისძიების გარეშე დატოვებული ბრალდებული არ თავისუფლდება პასუხისმგებლობისგან,გამოცხადდეს სასამართლოში გამოძახებისტანავე.ბრალდებული,რომელიც გათავისუფლებულია და არ გამოცხადდება სასამართლოში ამ შემთხვევაში,შესაძლებელია ამ პირის,რომელიც გათვაიფულებულია და არ გამოცხადა სასამართლოში,ამ პირის აღკვეთის ღონისძიება გადაიხედოს.იმ შემთხვევაში თუ ბრალდებული ჩაიდენს დანაშაულს ან ხელს შეუშლის სამართალწარმოებას მტკიცებულებების მოპოვებაში,მაშინ სახელმწიფოს აქვს უფლება და შეუძლია რომ მოითხოვოს დამატებითი აღკვეთის ღონისძიების დაკისრება.სასამართლოში გამოუცხადებლობა,უწყების შესაბამისად,წარმოადგენს სისხლის სამართლის დანაშაულს,რომელიც ისჯება თავისუფლების აღკვეთით 1 წლის ვადით.როდესაც პირი სასამართლოში არ გამოუცხადებლობა ავტომატურად აძლევს სახრლმწიფოს იმის უფლებას,რომ სახელმწიფომ მოითხოვოს აღკვეთის ღონინძიების შეფარდება.
თემააააააააააააააა 8 - არასრულწლოვანთან მიმართებაში აღკვეთის გამოყენება
სააღსრულებოოოოოოოოოოო - კაზუსი - როგორც მოგეხსენაბთ აღსრულების ეროვნული ბიურო თავის საქმიანობაში ხელმძღვანელობს სააღსრულებო წარმებათა შესახებ საქართველოს კანონით.აღნიშნული კაზუსიდან ირკვევა,რომ
ქვემო ქართლის სააღსრულებო ბიუროს წარმოებაში იყო რუსთავის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული სააღსრულებო ფურცელი, სადაც მოვალე ვლადიმერ დათუნაშილს კრედიიტორის სს „კრედო ბანკის “ სასარგებლოდ დაეკისრა 3000 ლარის გადახდა. აღმასრულებელმა დაიწყო იძულებითი აღსრულება. მოიძია მოვალის ქონება და ყადაღა დაადო საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულ მოვალის სახელზე რიცხულ უძრავ ქონებას, იმავდროულად მოვალე მხარე დაარეგისტრირა მოვალეთა რეესტრში. მოვალე მხარემ განცხადებით მიმართა აღმასრულებელს და მითხოვა რომ ნება მისცემოდა მის საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონების დაგირავების, რის საფუძველზეც მოახდენდა კრედიტორის ვალის გასტუმრებას. აღმასრულებლის მიერ მოხდა ქონებაზე ყადაღის მოხსნა.
ოკ ერტად დავქწეროთ
მოიწერე რომელ მუხლს ფიქრობ
აქ რა უნდა ვქნაა ვერ ვხდები მომწერე რამეე
როგორც მოგეხსენაბთ აღსრულების ეროვნული ბიურო თავის საქმიანობაში ხელმძღვანელობს სააღსრულებო წარმებათა შესახებ საქართველოს კანონით.აღნიშნული კაზუსიდან ირკვევა,რომ
ასე უნდა დაიწყო წერა
როგორც მოგეხსენაბთ აღსრულების ეროვნული ბიურო თავის საქმიანობაში ხელმძღვანელობს სააღსრულებო წარმებათა შესახებ საქართველოს კანონით.აღნიშნული კაზუსიდან ირკვევა,რომ ქვემო ქართლის სააღსრულებო ბიუროს წარმოებაში იყო რუსთავის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული სააღსრულებო ფურცელი,სადაც მოვალე ვლადიმერ დათუნაშვილის კრედიტოის ''კრედო ბანკის'' სასარგებლოდ დაეკისრა 3000 ლარის გადახდა.სააღსარულებო წარმოებათა შესახებ 63-ე პრიმა მხულის 1-ელი ნაწილის თანახმად, უძრავ ქონებაზე ყადაღის დადება ნიშნავს ქონების აღწერას და მესაკუთრისათვის მისი განკარგვის – ნებისმიერი ფორმით გასხვისების, იპოთეკით, უზუფრუქტით, სერვიტუტით ან აღნაგობით დატვირთვის, მასზე თხოვების, ქირავნობის ან/და იჯარის ხელშეკრულების დადების – აკრძალვას. რეგისტრაციას დაქვემდებარებულ ქონებაზე ყადაღის დადება ხდება აღსრულების ეროვნული ბიუროს მიმართვის, ხოლო უძრავ ქონებაში განთავსებულ მოძრავ ნივთებზე ყადაღის დადება – ქონების აღწერისა და დაყადაღების აქტის საფუძველზე. უძრავ ქონებაზე ყადაღის დადება ხდება მოძრავ ქონებაზე ყადაღის დადებისათვის დადგენილი წესით. ყადაღის დადების ან გაუქმების აქტი/მიმართვა დაუყოვნებლივ ეგზავნება შესაბამის მარეგისტრირებელ ორგანოს.აღნიშნული მუხლიდან გამომდინარე აღმასრულებლის ქმედება კანონთან შესაბამისობაშია.
კაია
გადადიხარ შემდეგზე?'
ამ ყლე დამკვირვებელს მოვუტყან კი გადავდივარ
DDDDDDD
:-D 
:-D 
:-D 
raa keniii
1 კაზუსი - ბონდომ განახორციელა. ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა, მან ფატი აიძულა გაევრცელებინა ინფორმაცია, რომლის გავრცელებაც ფატის როგორც ჟურნალისტს არ სურდა. ბონდოს მიმართ პროკურორმა მოითხოვა არკვეთის რონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდება, ვინაიდან ბონდოს არ ჰქონდა თბილისსი მუდმივი საცხოვრებელი ადგილი და საფრთხე არსებობდა მისი მიმალვის. ბონდო წარსულსი არ იყო ნასამართლები. იგი დადებითად ხასიათდებოდა როგორ მოიქცევით როგორც მოსამართლე, დააკმაყოფილებდით თუ არა სუამდგომლობას დაასაბუთეთ პასუხი. იმსჯელეთ ლეგიტიმურ მიზანსა და აღკვეთის ღონისძიებების შეფარდების საფუძვლებზე.
2 კაზუსი - ბონდო ცცეცხლსასროლი იარაღით შეიარაღებული შევიდა მაღაზიაში, სადაც მოლარეს იარაღის მუქარით მოსთხოვა ფული, ბონდო ფულის მიღებისთანავე გაიქცა თუმცა აღნიშნული ფულით ხელში დაკავებულ იქნა ,ბონდო წარსულში ნასამართლები იყო ქურდობისათვის და მის მიმართ გამოყენებული იქნა პირობითი მსჯავრი, კერძოდ ერთი წლით თავისუფლების აღკვეთა ორი წლით გამოსაცდელი ვადით. პროკურორმა აღძრა ბრალდება და ბონდო წარუდგინა მაგისტრატ მოსამართლეს აღკვეთი რონისძიების საკითხის გადასაწყვეტად რა სახის აღკვეთი ღონისძიებას მოითხოვდით როგორც პროკურორი და რა სახის აღკვეთ ღონისძიებას გამოიყენებდით როგორც მოსამართლე დაასაბუთეთ აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების საფუზვლები იმსჯელეთ ლეგიტიმურ მიზანზე და ამ მიზნის მიღწევის საშუალების გამოყენებისას პროპორციულობის პრინციპზე
შევეცი ამ ქალს
გიწერ
მოცემული კახუსი მიხედვით ბონდომ განახორციელა. ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა, მან ფატი აიძულა გაევრცელებინა ინფორმაცია, რომლის გავრცელებაც ფატის როგორც ჟურნალისტს არ სურდა. პროკურორმა საქმეში მოითხოვა ბონდოს მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდება, ვინაიდან ბონდოს არ ჰქონდა თბილისსი მუდმივი საცხოვრებელი ადგილი და საფრთხე არსებობდა მისი მიმალვის. როგორც ვიცით აღკვეთის ღონისძიების შეფარებისას უნდა არსებობდეს საფუძვლები სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
საპროცესო კანონმდებლობა ზუსტად და ამომწურავად ჩამოთვლის იმ საფუძვლებს რომელთაგან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება მათ შორის, დასაბუთებული ვარაუდი
1- ბრალდებული მიიმალება
2- არ გამოცხადდება სასამართლოში
3- გაანადგურებს საქმისათვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას
4- ჩაიდენს ახალ დანაშაულს
აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებისას აუცილებელია ერთ-ერთი საფუძველი მაინც იყოს სახეზე. ამ შემთხვევაში სახეზე გვაქვს ერთ-ერთი საფუძველი, რომ არსებობს ვარაუდი და არის შესაძლებლობა რომ ბონდო,როგორც ბრალდებული მიიმალოს. მე ,როგორც მოსამართლე აღნიშნულ შუამდგომლობას დავაკმაყოფილებდი.
მოცემული კაზუსის მიხედვით ბონდო ცეცხლსასროლი იარაღით შეიარაღებული შევიდა მაღაზიაში, სადაც მოლარეს იარაღის მუქარით მოსთხოვა ფული, ბონდო ფულის მიღებისთანავე გაიქცა თუმცა აღნიშნული ფულით ხელში დაკავებულ იქნა ,ბონდო წარსულში ნასამართლები იყო ქურდობისათვის და მის მიმართ გამოყენებული იქნა პირობითი მსჯავრი, კერძოდ ერთი წლით თავისუფლების აღკვეთა ორი წლით გამოსაცდელი ვადით. პროკურორმა აღძრა ბრალდება და ბონდო წარუდგინა მაგისტრატ მოსამართლეს აღკვეთი რონისძიების საკითხის გადასაწყვეტად. ოირველ რიგში აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 198-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის საფრთხის შემცველი თითოეული მიზანის გამოყენება აღკვეთის ღონისძიების დასაბუთებისთვის დაუშვებელია და უნდა ემყარებოდეს კონკრეტულ ფაქტობრივ საფუძველს. აღკვეთის ღონისძიების და განსაკუთრებით პატიმრობის გამოყენება ემყარება დასაბუთებულ ვარაუდს მხოლოდ მაშინ თუ დაფუძვნებულია იმ გარემოებასა და ინფორმაციაზე, რომელიც პირს ობიექტურად აკავშირებს შესაძლო დანაშაულის ჩადენის ფაქტთან. ამისთვის კი უნდა არსებობდეს მტიცებულებები რომელიც ამხელს პირს ასეთი ქმედების ჩადენაში ან სხვა მტკიცებულებების ერთობლიობა, რომელთაც ანალოგიურ შედეგამდე მივყავართ. ამდენად, აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება არ უნდა ემყარებოდეს გრძნობებს, ინსტიქტებს, წინასწარ ჩამოყალიბებულ შეხედულებებსა თუ არსებულ ურთიერთობებს.
მე, როგორც პროკურორი მოვიტხოვდი პატიმრობას, როგორც ვიცით
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით აღკვეთი ღონისძიების გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები:
1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა
2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა
3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა.
აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება.
რაც შეეხება პროპორციულობის პრინციპის
აღნიშნული პრინციპი გულისხმობს,რომ იმ შემთხვევაში თუ აღკვეთის ღონისძიება ჩაითვლება აუცილებელ ზომად დასაშვები საფუძვლების მისაღებად ამ შემთხვევაში სახელმწიფო ვალდებულია მაინც დაამტკიცოს,რომ მსგავსი ღონისძიება და მისი ზეგვალენა ბრალდებულის თავისუფლებაზე პროპორციულად შეესატყვისება იმ მიზანს,რომლისთვისაც ეს ღონისძზიება იყო მოთხოვნილი.აღნიშნულიდან გამომდინარე სასამართლომ უნდა განსაზღვროს და მიიღოს გადაწყვეტილება,იმის თაობაზე თუ რამდენად შესაძლებელი იქნება აღნიშნიშნული მიზნების მიღწევა ნაკლებად მკაცრი აღვეთის ღონისძიებით.აღნიშნიშნულიდან აუცილებელია კანონდებლობა ითვალისწინებდეს ალტერნატიული აღკვეთის ღონისძიების ფართო სპექტს,რომ მოსამართლეს შეეძლოს და ჰქონდა უფლება მისი გამოყენების.
dawerreee?
გამოყენებას აქვს შემდეგი მიზნები: 1-ბრალდებულის სასამართლოში გამოცხადების უზრუნველყოფა 2-ბრალდებულის შემდგომი დანაშაულებრივი ქმედების აღკვეთა 3- განაჩენის აღსრულების უზრუნველყოფა. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებას გააჩნია პრევენციულ-უზრუნველმყოფელი ხასიათი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით აღკვეთის ღონისძიების გამოყენების მიზანი არ არის პირის ბრალეულობის მტკიცება, ის წარმოადგენს მართლმსაჯულების ჯეროვანი განხორციელების ხელშეშლის პრევენციის საშუალებას. აღკვეთის ღონისძიების გამოყენება დაიშვება, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი პირის მიერ დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის შესახებ და დადგენილია დანაშაულებრივი ქმედების ჩადენის გარემოებები, რაც ხელს უწყობს ობიექტურად შეფასდეს ბრალდებულის საშიშროება, მისი მხრიდან მართლმსაჯულების განხორციელებისთვის ხელის შეშლის მიზნით მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელების დასაბუთებულად პროგნოზირება. რაც შეეხება პროპორციულობის პრინციპის აღნიშნული პრინციპი გულისხმობს,რომ იმ შემთხვევაში თუ აღკვეთის ღონისძიება ჩაითვლება აუცილებელ ზომად დასაშვები საფუძვლების მისაღებად ამ შემთხვევაში სახელმწიფო ვალდებულია მაინც დაამტკიცოს,რომ მსგავსი ღონისძიება და მისი ზეგვალენა ბრალდებულის თავისუფლებაზე პროპორციულად შეესატყვისება იმ მიზანს,რომლისთვისაც ეს ღონისძიება იყო მოთხოვნილი.
აღნიშნულიდან გამომდინარე სასამართლომ უნდა განსაზღვროს და მიიღოს გადაწყვეტილება,იმის თაობაზე თუ რამდენად შესაძლებელი იქნება აღნიშნიშნული მიზნების მიღწევა ნაკლებად მკაცრი აღვეთის ღონისძიებით.აღნიშნულიდან აუცილებელია კანონდებლობა ითვალისწინებდეს ალტერნატიული აღკვეთის ღონისძიების ფართო სპექტს,რომ მოსამართლეს შეეძლოს და ჰქონდა უფლება მისი გამოყენების გოგოგოოოოოოოოოოოო ამას ვუწერ ორივე კაზუსსს?
dagiwere orive kazushi rac iyo dasaweerrii
naxee kazusebii?
გაიგე რა გკითხე?
eg ar vici raari me rac dagiqwere araa sakmarisi eggg?
anu ra temebsac itxovda iseni chhavsviii
eg miznebi weria orive kazushii rac dagiwerer
gogooo