,,გარემოს ხარისხობრივი მდგომარეობის ნორმების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2001წ. 16 აგვისტოს №297/ნ ბრძანებაში დამატების შეტანის თაობაზე”

დოკუმენტის სტრუქტურა

განმარტებების დათვალიერება

დაკავშირებული დოკუმენტები

დოკუმენტის მონიშვნები

,,გარემოს ხარისხობრივი მდგომარეობის ნორმების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2001წ. 16 აგვისტოს №297/ნ ბრძანებაში დამატების შეტანის თაობაზე”
დოკუმენტის ნომერი	38/ნ
დოკუმენტის მიმღები	საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი
მიღების თარიღი	24/02/2003
დოკუმენტის ტიპი	საქართველოს მინისტრის ბრძანება
გამოქვეყნების წყარო, თარიღი	სსმ, 16, 06/03/2003
სარეგისტრაციო კოდი	470.230.000.11.119.005.700

Word

დროებით, ფაილს შესაძლოა გააჩნდეს ვიზუალური ხარვეზი, სრული ვერსიის სანახავად დააჭირეთ ფაილის გადმოწერას

სახელმწიფო სარეგისტრაციო კოდი 470.230.000.11.119.005.700

საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის

მინისტრის ბრძანება №38/ნ

2003 წლის 24 თებერვალი

ქ. თბილისი

„გარემოს ხარისხობრივი მდგომარეობის ნორმების დამტკიცების შესახებ” საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2001 წლის 16 აგვისტოს №297/ნ ბრძანებაში დამატებების შეტანის თაობაზე

ადამიანის ჯანმრთელობისათვის უსაფრთხო გარემოს უზრუნველსაყოფად, ანთროპოგენური ზემოქმედების შედეგად დაბინძურებული გარემოს მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე უარყოფითი გავლენის თავიდან აცილების მიზნით, „ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონის 70-ე მუხლისა და „გარემოს დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის შესაბამისად, ვბრძანებ:

1. „გარემოს ხარისხობრივი მდგომარეობის ნორმების დამტკიცების შესახებ” საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2001 წლის 16 აგვისტოს №297/ნ ბრძანებაში შეტანილ იქნეს შემდეგი დამატებები:

ა) 1-ლი პუნქტის გ) ქვეპუნქტს გ.ბ) ქვექვეპუნქტად დაემატოს „დასახლებული ადგილების ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელი ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები” – ჰიგიენური ნორმატივები (დანართი 12);

ბ) 1-ლ პუნქტს დაემატოს ზ) ქვეპუნქტი „დასახლებული ადგილების ნიადაგის სანიტარიული დაცვის მეთოდური მითითებების დამტკიცების შესახებ”:

ზ.ა) „დასახლებული ადგილების ნიადაგის მდგომარეობის ჰიგიენური შეფასება” – მეთოდური მითითებები (დანართი 13);

ზ.ბ) „მეთოდური მითითებები ნიადაგების ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურების საშიშროების ხარისხის შეფასებაზე” – მეთოდური მითითებები (დანართი 14).

გ) 1-ლი პუნქტის ე) ქვეპუნქტს ე.გ) ქვექვეპუნქტად დაემატოს “რადიოსიხშირის დიაპაზონის ელექტრომაგნიტური გამოსხივების მქონე ობიექტების სანიტარიულ-დაცვითი ზონის განსაზღვრა” – მეთოდური მითითებები (დანართი 15).

2. ბრძანება ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

ა. გამყრელიძე

დანართი 12

დასახლებული ადგილების ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელი ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები (ზდკ) (ჰიგიენური ნორმატივები

ჰ.ნ. 2.1.6. 002 -01

თავი I. გამოყენების სფერო

მუხლი 1.

1. წინამდებარე ჰიგიენური ნორმატივები შემუშავებულია საქართველოს კანონების „ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ”, „გარემოს დაცვის შესახებ” და “ატმოსფერული ჰაერის დაცვის შესახებ” შესაბამისად.

2. წინამდებარე ჰიგიენური ნორმატივები ადგენს მოთხოვნებს დასახლებული ადგილების ატმოსფერული ჰაერის ხარისხის დაცვისადმი იმ ობიექტების განლაგების, დაპროექტების, მშენებლობის, რეკონსტრუქციისა (ტექნიკური გადაიარაღება) და ექსპლუატაციისას, რომელთაც შესაძლოა მავნე ზეგავლენა მოახდინონ ატმოსფერული ჰაერის მდგომარეობაზე.

3. წინამდებარე ჰიგიენური ნორმატივების მოთხოვნათა შესრულება სავალდებულოა ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების, საწარმოებისა და ორგანიზაციებისათვის საკუთრების ფორმისა და უწყებრივი დაქვემდებარების მიუხედავად, აგრეთვე თანამდებობის პირებისა და ინდივიდუალური სამეწარმეო საქმიანობით დაკავებული მოქალაქეებისათვის.

4. წინამდებარე ჰიგიენური ნორმატივების დაცვაზე კონტროლს ახორციელებს საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრო და საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახური.

თავი II

წლის განმავლობაში ერთჯერადი ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის დონეზე განსაზღვრული, დასაშვები მაჩვენებლების სიხშირე

მუხლი 2.

1. მოცემულ ცხრილში მოყვანილი ერთჯერადი ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის დონეზე მაჩვენებლის სიხშირე უზრუნველყოფს ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელთა ადამიანზე უარყოფითი ზემოქმედების თავიდან აცილებას.

ერთჯერადი ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის შეფარდება წლიურთან

კონცენტრაციების დასაშვები სიხშირე %

ერთჯერადი ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის დონეზე ან უფრო დაბალი

ერთჯერად დასაშვებ კონცენტრაციაზე მაღალი

2. ნივთიერებებისათვის, რომელთა მავნეობის მალიმიტირებელ მაჩვენებლად ითვლება რეფლექტორული მოქმედება, მაქსიმალური ერთჯერადი დასაშვები კონცენტრაციის დონეზე ან მასზე დაბალზე არსებული მაჩვენებლები შეიძლება შეადგენდეს 84%. ამასთანავე, მნიშვნელოვნად მომატებული მაჩვენებლის შეზღუდვის მიზნით კონცენტრაციების მაქსიმუმი არ უნდა აღემატებოდეს 3 ერთჯერად დასაშვებ კონცენტრაციას.

მუხლი 3.

1. ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელთა ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები, მიღებული გამოთვლითი მეთოდის გამოყენებით, განიხილება როგორც მოქმედების საორიენტაციო უვნებელი დონე (მსუდ) და ძირითადად გამოიყენება გამაფრთხილებელი სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სტადიაში, აგრეთვე გამაჯანსაღებელი ღონისძიებების დროულად დასაბუთების მიზნით.

2. თითოეულ ზღვრულად დასაშვებ კონცენტრაციას (მაქსიმალურად ერთჯერადი, სადღეღამისო) აქვს დამოუკიდებელი მნიშვნელობა როგორც ორგანიზმზე უარყოფითი მოქმედების განვითარებაში, ასევე ატმოსფერული ჰაერის კონტროლისა და ჰაერის დაცვის გრძელ და მოკლე ვადაში ოპერატიული ღონისძიებების შემუშავებაში.

3. ამგვარად, ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელთა ნორმირებისას ნივთიერების ბიოლოგიური მიმართულების თავისებურების გარდა, ჰიგიენისტები ხელმძღვანელობენ შემდეგი პრინციპებით:

ა) ატმოსფერული ჰაერის ოპტიმალური პირობების შექმნა ადამიანის ნორმალური ცხოველქმედებისათვის;

ბ) მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვა, მათ შორის, ყველაზე მგრძნობიარე და ტოქსიკური ზემოქმედებისადმი ნაკლებად გამძლე კონტინგენტის – ბავშვების, მოხუცების, ავადმყოფების;

გ) ადამიანზე დამაბინძურებელი ნივთიერებების უშუალო (რეფლექტორული ან რეზორბციული) და ირიბი (ატმოსფეროს გამჭირვალობის დაქვეითება, საცხოვრებელი ბინების განათების შემცირება, ულტრაიისფერი სხივების შემცირება და სხვ.) ზემოქმედების აღრიცხვა.

მუხლი 4.

1. ნორმირება ხორციელდება იმ მონაცემების საფუძველზე, რომელიც ყველაზე მგრძნობიარეა (მალიმიტირებელი). მაგალითად, თუ რომელიმე ნივთიერება ახდენს მოსახლეობის ცხოვრების სანიტარიულ პირობებზე გავლენას უფრო მცირე დოზებში, ვიდრე ადამიანის ორგანიზმზე, მაშინ ნორმირებისას მალიმიტირებელია ცხოვრების სანიტარიულ პირობებზე მოქმედების ზღურბლი.

2. ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელთა ადამიანის ორგანიზმზე მოქმედების ზღვარი განისაზღვრება როგორც პირობითი, მაგრამ აუცილებელი მაჩვენებელი ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციის დადგენისას.

მუხლი 5.

1. დაუშვებელია ადამიანის ორგანიზმის ნორმალური ცხოველმყოფელობის მაჩვენებლებში ნებისმიერი, სარწმუნო ხანგრძლივი დროის განმავლობაში არსებული გადახრა. ასეთი ფუნქციონალური ძვრები ფასდება როგორც ტოქსიკური ნივთიერების მავნე ბიოლოგიური მოქმედების გამოვლინება.

2. ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელთა ნორმირებისას მავნე მოქმედების კრიტერიუმების დადგენისადმი მაღალ მოთხოვნებს საფუძვლად უდევს შემდეგი პირობები:

ა) ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებლების მოქმედება გრძელდება დღე-ღამის განმავლობაში და შეიძლება სიცოცხლის მთელ მანძილზეც;

ბ) მოსახლეობა არაერთგვაროვანია, მის შემადგენლობაში შედიან მოხუცები, ბავშვები, სხვადასხვა ქრონიკული დაავადების მქონე პირები, რომლებიც სხვა ასაკობრივი და პირობითად ჯანმრთელი მოსახლეობის ჯგუფისაგან განსხვავდება ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელთა მოქმედების მიმართ მეტად მაღალი მგრძნობელობით;

გ) ატმოსფერული ჰაერის ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები არ უნდა იწვევდნენ ორგანიზმის ადაპტაციის უნარის დაქვეითებას.

თავი III. დასახლებული ადგილების ატმოსფერული ჰაერის

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები (ზდკ)

მუხლი 6. ზოგადი დებულებები

1. დასახლებული ადგილების ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ჰიგიენური ნორმატივები მოყვანილია დანართი 1-ში, სადაც ნივთიერებათა ინდივიდუალური დასახელება მოცემულია ანბანის შესაბამისად, ხოლო, სადაც ეს შესაძლებელია, მითითებულია თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირის (IUPAC) წესების შესაბამისად. ჩამოთვლილ ნივთიერებათა იდენტიფიკაციის გასაადვილებლად ნაჩვენებია Chemical Abstracts Servise (CAS) ნომრები.

2. ნივთიერებებისათვის, რომლებსაც ადრე ჩამონათვალში ჰქონდათ ზდკემ და ზდკსს თანაბარი მნიშვნელობა, ჩატარდა ზდკ კორექტირება. თანაბარი ზდკემ და ზდკსს არსებობა ეწინააღმდეგება ატმოსფერულ ჰაერში კონცენტრაციის განაწილებას, ვინაიდან მოცემულ წერტილში ერთჯერადი მაქსიმალური კონცენტრაცია (20-30-წუთიანი) ყოველთვის მეტია, ვიდრე იმავე წერტილში დღე-ღამის საშუალო კონცენტრაცია, ამასთან, არ არის გამორიცხული ამა თუ იმ ხარისხით არახელსაყრელ ფაქტორთა რისკის წარმოშობის შესაძლებლობა. ზდკ-ის კორექტირება ჩატარებულია ნივთიერებათა საშიშროებისა და ტოქსიკურობის განსაზღვრების შესახებ ახალი მეცნიერული გამოკვლევების მონაცემებზე დაყრდნობით (მარაგის დიფერენციალური კოეფიციენტის, მოქმედების შორეული ეფექტების, ქრონიკული და ოლფატორული მოქმედების გათვალისწინებით).

3. საშიშროებისა და ტოქსიკურობის, აგრეთვე მოქმედების შორეული ეფექტების შესახებ ახალი მეცნიერული მონაცემების გათვალისწინებით დაზუსტებულია ტოლუილენდიზოციანიტის ზდკ-ის სიდიდე.

4. ჩამონათვალში ცალკე ნაწილად მოყვანილია „ნივთიერებები, რომელთა ატმოსფერულ ჰაერში გაფრქვევა აკრძალულია”, აქ ნაჩვენებია 38 დასახელება, რომლებიც ხასიათდებიან განსაკუთრებულად მაღალი ბიოლოგიური აქტიურობით. ჩამონათვალის ბოლოს მოყვანილია სხვადასხვა მინარევების კომბინირებული მოქმედების კოეფიციენტები.

5. დანართი 2-ში მოყვანილია ნორმირებულ ნივთიერებათა ყველაზე უფრო გავრცელებული სინონიმები, ტექნიკური, სავაჭრო და საფირმო სახელწოდებები.

თავი IV.ატმოსფერულ ჰაერში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა

ნარევების კომბინირებული მოქმედება

მუხლი 7.

1. ატმოსფერულ ჰაერში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ნარევების კომბინირებული მოქმედება ხასიათდება:

ა) ჯამური ეფექტით;

ბ) ერთდროული არსებობისას შევსების ჯამური ეფექტით;

გ) ერთდროული არსებობისას ინდივიდუალურ ნივთიერებათა ზდკ-ის შენარჩუნებით;

დ) პოტენცირების ეფექტით.

2. ატმოსფერულ ჰაერში რამდენიმე ნივთიერების (რომლებსაც ახასიათებთ ჯამური მოქმედება) ერთდროულად არსებობისას მათი კონცენტრაციების ჯამი არ უმდა აღემატებოდეს 1 (ერთეულს) მოცემული ფორმულის მიხედვით გაანგარიშებისას:

C1 C2 Cn

------ + ------- + . . . + ------- <= 1,

ზდკ₁ ზდკ₂ ზდკ_ნ

სადაც ა):C₁, C₂, . . . Cn ატმოსფერულ ჰაერში ნივთიერების ფაქტობრივი კონცენტრაციაა;

ბ) ზდკ1, ზდკ2, . . . ზდკნ – ამავე ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციაა.

3. ნივთიერებები, რომლებიც ჯამური ეფექტით ხასიათდება მოყვანილია ცხრილში:

1	აზოტის დიოქსიდი და ოქსიდი, მაზუთის ნაცარი, გოგირდის დიოქსიდი
2	აზოტის დიოქსიდი, გოგირდის დიოქსიდი
3	აზოტის დიოქსიდი, გოგირდის დიოქსიდი, ნახშირბადის ოქსიდი, ფენოლი
4	აზოტის დიოქსიდი, ჰექსანი, ნახშირბადის ოქსიდი, ფორმალდეჰიდი
5	აზოტის დიოქსიდი, ჰექსენი, გოგირდის დიოქსიდი, ნახშირბადის ოქსიდი
6	აკრილმჟავა და მეტაკრილმჟავა
7	აკრილ და მეტაკრილმჟავები, ბუთილაკრილატი, ბუთილმეტაკრილატი, მეთილაკრილატი, მეთილმეტაკრილატი
8	აეროზოლები ვანადიუმის ხუთჟანგისა და მანგანუმის ჟანგეულებისა
9	აეროზოლები ვანადიუმის ხუთჟანგისა და გოგირდის ანჰიდრიდი
10	აეროზოლები ვანადიუმის ხუთჟანგისა და ქრომის სამჟანგისა
11	ამიაკი, გოგირდწყალბადი
12	ამიაკი, გოგირდწყალბადი, ფორმალდეჰიდი
13	ამიაკი, ფორმალდეჰიდი
14	აცეტალდეჰიდი, ვინილაცეტატი
15	აცეტონი, აკროლეინი, ფტალიუმის ანჰიდრიდი
16	აცეტონი, აცეტოფენონი
17	აცეტონი, ტრიკრეზოლი, ფენოლი
18	აცეტონი, ფენოლი
19	აცეტონი, ფურფუროლი, ფორმალდეჰიდი და ფენოლი
20	აცეტოფენონი, ფენოლი
21	ბენზოლი და აცეტოფენონი
22	გოგირდის დიოქსიდი, გოგირდწყალბადი
23	გოგირდის დიოქსიდი და გოგირდის სამჟანგი, ამიაკი და აზოტის ჟანგეულები
24	გოგირდის დიოქსიდი, ნახშირბადის ოქსიდი, ფენოლი და კონვერტორული წარმოების მტვერი
25	გოგირდის დიოქსიდი, გოგირდმჟავა
26	გოგირდმჟავა სპილენძი, კობალტი, ნიკელი, გოგირდის დიოქსიდი
27	გოგირდწყალბადი და დინილი
28	გოგირდწყალბადი, ფორმალდეჰიდი
29	დარიშხანის ანჰიდრიდი და გერმანიუმი
30	დარიშხანის ანჰიდრიდი და ტყვიის აცეტატი
31	2,3-დიქლორ-1. 4-ნაფტაქინონი და 1,4-ნაფტაქინონი
32	1,2-დიქლორპროპანი, 1,2,3-ტრიქლორპროპანი და ტეტრაქლორეთილენი
33	ეთილენი, პროპილენი, ბუთილენი და ამილენი
34	ვალერიანის, კაპრონისა და ცხიმოვანი მჟავები
35	ვოლფრამისა და გოგირდოვანი ანჰიდრიდები
36	იზოპროპილბენზოლი და იზოპროპილბენზოლის ჰიდროზეჟანგი
37	იზობუთილკარბინოლი და დიმეთილვინილკარბინოლი
38	მეთილჰიდროპირანი და მეთილენტეტრაჰიდროპირანი
39	ნახშირბადის ოქსიდი და ცემენტის წარმოების მტვერი
40	ოზონი, აზოტის ორჟანგი და ფორმალდეჰიდი
41	პროპიონმჟავა და პროპიონალდეჰიდი
42	ტყვიის ოქსიდი, გოგირდის დიოქსიდი
43	ფურფუროლი, მეთილისა და ეთილის სპირტები
44	ციკლოჰექსანი და ბენზოლი
45	ძლიერი მინერალური მჟავები (გოგირდმჟავა, მარილმჟავა, აზოტმჟავა)
46	ძმარმჟავა, ფენოლი, ეთილაცეტატი
47	ძმარმჟავა და ძმარმჟავა ანჰიდრიდი
48	ჰექსაქლორანი და ფოზალონი
ნივთიერები, რომლებიც ავსების ჯამური ეფექტით ხასიათდება რამდენიმე მათგანის ერთდროულად არსებობისას
49	ვოლფრამატი ნატრიუმის, პარამოლიბდატი ამონიუმის, ტყვიის აცეტატი (კომბინირებული მოქმედების კოეფიციენტი (კმკ) ტო-ლია 1,6)
50	ვოლფრამატი ნატრიუმის, დარიშხანის ანჰიდრიდი, პარამოლიბ-დატი ამონიუმის, ტყვიის აცეტატი (კმკ ტოლია 2,0)
51	ვოლფრამატი ნატრიუმის, გერმანიუმის დიოქსიდი, დარიშხანის ანჰიდრიდი
52	პარამოლიბდატი ამონიუმის, ტყვიის აცეტატი (კმკ ტოლია 2,5)
ნივთიერებები, რომელთა ერთდროულად არსებობისას შენარჩუნებულია მათი ინდივიდუალური ზდკ
53	ჰექსილის, ოქტილის სპირტები
54	გოგირდის დიოქსიდი, თუთიის ოქსიდი
ნივთიერებები, რომლებიც პოტენცირების ეფექტით ხასიათდება
55	ბუთილაკრილატი და მეთილაკრილატი კოეფიციენტით 0,8
56	ფტორწყალბადი და ფტორის მარილები კოეფიციენტით 0,8

დანართი 2

ნივთიერებათა ძირითადი სინონიმები, ტექნიკური, სავაჭრო და საფირმო სახელწოდებები და მათი რიგითი ნომრები ცხრილში

დანართი 2

nivTierebaTa ZiriTadi sinonimebi, teqnikuri, savaWro da safirmo saxelwodebebi da maTi rigiTi nomrebi cxrilSi

ადიპინმჟავას დიმეთილის ეთერი 140

ადრენალინი 611

აზოციკლოჰეპტანი 576

აზოტის დიოქსიდი 6

აზოტის ოქსიდი 5

აზოცენი 535

აკრექსი 303

აკრილალდეჰიდი 408

აკრილმჟავა 1,1-დიჰიდროპერფტორჰეპტილ ეთერი 195

აკრილმჟავა 2-ეთილჰექსილეთერი 212

აკრილმჟავა 2-ეთოქსიეთილეთერი 214

აკრილმჟავა ბუთილეთერი 99

აკრილმჟავა მეთილეთერი 286

აკრილმჟავა ნიტრილი 9

აკრილმჟავა ეთილის ეთერი 202

აკროლეინი 408

2-ალილოქსიეთილის სპირტი 11

ალილი ქლორის 528

ალკილამინები 23

ალოთერმ-1 16

ალდეჰიდი ბენზო 46

ალტაქსი 123

აქტელიკი 158

ამბუში 492

ამეტოპტერინი 592

ამიაკის სელიტრა 30

H-ამილაცეტატი 397

ამილი ბრომის 80

ამილმერკაპტანი 390

ამილის სპირტი 393

ამინობენზოლი 36

4-ამინოდიფენილამინი 485

ამინტრიაცეტონამინი 27

ამირალი 535

ამონიუმის პარამოლიბდატი 29

ამონიუმის პერსოლფატი 31

ამრ 3 105

ანდროსტენდიონი 593

ანთიო 166

ანისის ალდეჰიდი 329

ანჰიდრიდი გოგირდის 111

აპოატროპინი 590

არბიდოლი 71

ასპარტამი 40

ასპირინი 42

ატგ 104

ატროპინი 590

პ-აცეტამინოფენეთოლი 588

აცეტილსალიცილის მჟავა 42

აცეტონი 407

აცეტოპროპილის სპირტი 586

აციდოფილური ბაქტერიები 333

ბაზუდინი 133

ბარიუმი ნახშირმჟავა 45

ბაცილიქინი 273

ბელადონინი 590

ბენაზოლი პ 585

ბენზილნიკოტინატი 484

ბენზილის სპირტი 50

ბენზილის ეთერი ბენზომჟავასი 49

ბენზოთიოლი 232

ბენზოის მჟავა, ამიდი 629

ბენზოის მჟავას იზობუთილის ეთერი 155

ბენზოის მჟავას მეთილის ეთერი 292

1,3-ბენზოლდიკარბონმჟავას დიმეთილის ეთერი 162

ბენზოლთიაზოლილსულფენმორფოლიდი 56

ბენზოლ-1,2,4,5-ტეტრაკარბონმჟავას დიანჰიდრიდი 55

ბენზოლსულფონმჟავას N-ბუთილამიდი 101

ბენზოლსულფონმჟავას მეთილის ეთერი 293

ბენზოლსულფონმჟავას ქლორანჰიდრიდი 60

ბენზოტრიფტორიდი 472

ბერლინის ლაჟვარდი 562

ბეფი 106

2,3-ბის(ოქსიმეთილ)ქინოქსალინი 604

3-[ნ-ბის-(ბეტა-ქლორეთილ)ამინოფენილ]-ცხიმოვანი მჟავა 600

ბოლსთარი 412

ბორის მჟავა 380

ო-ბრომანიზოლი 76

ა-ბრომცხიმოვანი მჟავა 69

ბრომოფორმი 461

მ-ბრომფენოლი 84

ო-ბრომფენოლი 83

პ-ბრომფენოლი 85

ბუდესონიდი 602

1,3-ბუთადიენი 86

3(1-ბუთენილ)-2,2-დიმეთილციკლოპროპანმჟავას მეთილის

ეთერი 157

ბუთენ-3-ოლიდ-1,3 308

1 ბუთენ-3-ონი 98

ნ-ბუთილამინი 24

ბუთილი ბრომოვანი 68

ბუთილი ქლოროვანი 519, 520

ბუთილის სპირტი 93

ბუთილენი 95

ბუთილკაფტაქსი 102

ბუთილმერკაპტანი 91

ბუთილმეტაკრილატი 103

ბუთილქლორიდი 519, 520

ბუთილცელოზოლი 242

ბუთირალდეჰიდი 90

გამა-ბუთიროლაქტონი 197

ბუთიფოსი 464

გამხსნელი (რპკ)26511 362

გერმანიუმის (IV) ოქსიდი 110

გერმანიუმის ორჟანგი 110

გლუტარმჟავას დიმეთილის ეთერი 168

გოგირდის (IV) ოქსიდი 111

გოგირდოვანი აირი 111

დანიტოლი 544

დარიშხანწყალბადი 39

დაუნომიცინი 596

დეზოქსიკორტიკოსტერონის აცეტატი 623

დეცილი ბრომის 70

d’ – დეჰიდროკორტიზონი 624

დიამიდი ნახშირმჟავასი 540

5[6-დიამინო-2(4-ამინოფენილ)]ბენზიმიდაზოლი 26

დიანჰიდრიდი პირომეთილმჟავასი 55

დიაფენი ფპ 246

დიაცეტამ 5 445

2,4-დიბრომ-1-მეთილბენზოლი 127

დივინილი 88

დიგლიკოლი 381

2-დიეთილამინო-2,6-აცეტოქსილიდიდის ჰიდროქლორიდი 129

ბეტა-დიეთილამინოეთილმერკაპტანი 130

დიეთილენგლიკოლი 381

დიეთილენტრიამინი 248

დიეთილკეტონი 394

დიეთილის ეთერი 213

N,N-დიეთილ-3-ტოლუიდინი 134

N,N-დიეთილ-მ-ტოლუიდინი 134

N,N-დითიობისმორფოლინი 139

დიკაინი 601

დიკეტენი 308

დილორი 578

დიმეთილბენზილჰიდროზეჟანგი 325

დიმეთილვინილკარბინოლი 296

დიმეთილგლუტარატი 168

0,0-დიმეთილ-შ-(N-მეთილკარბამიდომეთილ)-

დითიოფოსფატი 163

დიმეთილნიტროზამინი 371

დიმეთილორთოფტალატი 175

დიმეთილსუქცინატი 154

დიმეთილტერეფტალატი 151

1,1-დიმეთილ-3(3-ტრიფტორმეთილფენილ) შარდოვანა 473

დიმეთილფორმალი 177

0,0-დიმეთილ-შ-[2-(ფორმილმეთილამინო)-2-ოქსოეთილ

დითიოფოსფატი 166

N,N-დიმეთილეთანოლამინი 143

0,0-დიმეთილ-შ-(2-ეთილთიოეთილ)-დითიოფოსფატი 156

დიმეფოსფონი 159

N,N-დიმორფოლინდისულფიდი 139

2,4-დიტრეტამილფენოქსიძმარმჟავას ქლორანჰიდრიდი 62

დიქლონი 188

1,3-დი-(2,4-ქსილიმინო)-მეთილ-2-აზოპროპანი 172

დი-პ-ქსილილენი 480

2,6-დიქლორანილინი 183

4,4-დიქლორდიფენილსულფონი 64

4,4-დიქლორდიფენილტრიქლორმეთილკარბინოლი 63

1,3-დიქლორიროპილენი 190

დიქლორძმარმჟავას მეთილის ეთერი 300

დიქლორეთანი 186

1,1-დიჰიდროპერფტორამილის სპირტი 378

1,1-დიჰიდროპერფტორჰეპტანოლი 465

1,1-დიჰიდროპერფტორჰეპტილის სპირტი 465

1,1-დიჰიდროპერფტორპენტანოლი 378

დოდეცილბენზოლი 483

დოპამინი 612

დოფამინი 612

დროპი 228

დუროლი 442

დურსბანი 135

ეთანალი 41

ეთანოლამინი 25

ეთილის ვალერატი 210

ეთილის სპირტი 200

ეთილის ქლორიდი 522

ეთილი ქლოროვანი 522

ეთილენის ოქსიდი 382

ტრანს-1,3-ეთილენდიკარბონმჟავა 97

ეთილენიმინი 2

ეთილენის სულფიდი 229

ეთილენის ქლორიდი 523

ეთილმერკაპტანი 199

2-ეთილ-2-[4-(მეთილთიო)] ფენილპროპილთიოფოსფატი 412

N-ეთილ-მ-ტოლუიდინი 204

N-ეთილ-ო-ტოლუიდინი 209

17ალფა-ეთინილტესტოსტერონი 622

ეკატინი 156

ენანტის ალდეჰიდი 559

ეპიქლორჰიდრინი 525

1,2-ეპოქსიპროპანი 315

ეპოქსიეთილენი 382

ვალერიანის მჟავა 392

ვალერიანის მჟავის მეთილის ეთერი 316

ვალერიანის ალდეჰიდი 389

ვანადიუმის ხუთჟანგი 215

ვერაპამილი 632

N-ვინილპიროლიდონი 634

ვერცხლისწყლის (II) ქლორიდი 220

ვერცხლისწყალი ქლოროვანი 224

ვერცხლისწყალი ამიდოქლოროვანი 217

ვერცხლისწყლის აზოტმჟავა ჟანგი, წყლის 219

ვერცხლისწყლის აზოტმჟავა ქვეჟანგი, წყლის 222

ვერცხლისწყლის დიიოდიდი 221

ვერცხლისწყლის პერქლორატი 220

ვერქხლისწყლის ძმარმჟავა 218

ვერცხლისწყლის წითელი ჟანგი 223

ვერცხლისწყლის ყვითელი ჟანგი 223

ვინილაცეტატი 201

ვინილქლორიდი 523

ვოლფრამის ანჰიდრიდი 226

ვოლფრამის (VI) ოქსიდი 226

ზოოკუმარინი 625

თეობრომინი 633

თინუვინი პ 585

თიოდანი 573

თიოლონი 584

თიოფენოლი 232

თიოფურანი 231

თიურამი ბ 443

თიურამი დ 444

თუთიის აცეტატი 233

თუთიის ნიტრატი 234

იდსპგ 250

იზადრინი 610

იზოამილი ბრომოვანი 74

იზოამილსალიცილატი 243

იზობუთილი ბრომოვანი 75

იზობუთილის ბენზოატი 155

იზობუთილის სპირტი 322

იზობუთილენკარბინოლი 295

იზობუთირალდეჰიდი 321

იზობუთირონიტრილი 324

იზოცხიმოვანი ალდეჰიდი 321

იზონიაზიდი 400

იზონიკოტინმჟავას ჰიდრაზიდი 400

იზოოქტილის სპირტი 211

იზოპრენი 294

იზოპროპილი ბრომოვანი 82

2-იზოპროპილ-(1-მეთილ-ნ-პროპილ)-4,6-დინიტროფენილ

კარბონატი 303

იზოპროპილნორადრენალინის ჰიდროქლორიდი 610

იზოპროპილის სპირტი 406

1-იზოპროპილ 4-ქლორფენილ ძმარმჟავას 3-ფენოქსი-1-

ციანბენზილეთერი 545

იზოპროპილცელულოზოლი ვ 247

იზოპროტერენოლი 610

იზოპტინი 632

იზოფტალიუმმჟავას დიმეთილ ეთერი 162

იზოჰექსენი 319

ითაკონის მჟავა 305

ინჰიბიტორი კოროზიის გ-2 369

ინჰიბიტორი კოროზიის მსდა 193

ინჰიბიტორი კოროზიის ნდა 194

იფქანგაზი 119

კადმიუმის ქლორიდი 252

კალამჟავური ნატრიუმის ჰიდრატი 347

კალას (IV) დიოქსიდი 257

კალას (II) ოქსიდი 259

კალას ქლორიდი 258

კალიუმის მარილი ანკორის 330

კალიუმის კარბონატი 263

კალიუმგოგირდმჟავა 630

კალიუმის სულფატი 630

კალიუმი ქლოროვანი 266

კალიუმქსანტოჰენალი ბუთილის 261

კალიუმქსანტოჰენატი იზობუთილის 265

კალიუმქსანტოჰენატი იზოპროპილის 264

კალიუმქსანტოჰენატი ეთილის 262

კალიმაგი-40 342

კალომელი 224

კალციუმის აცეტატი 267

კალციუმის ორთობორატი 268

კალციუმის სტეარატი 270

კაპრილის ალდეჰიდი 383

კაპრინის ალდეჰიდი 116

კაპრონმჟავა 568

კაპრონალდეჰიდი 566

კაპტაქსი 57

კარბამიდი 540

კარბოფოსი 152

კარტანი 454

კელტანი 63

კენალოგი 607

2-კეტოტეტრაჰიდროფურანი 197

კილვალი 164

კლოფელინი 606

კობალტი ლითონური 274

კოდეინი 620

კოლამინი 25

კორსარი 492

კოტორანი 473

კოფეინ-ბენზოატი ნატრიუმის 470

კოფეინი-ფუძე 469

კროტონალდეჰიდი 94

კროფდექსი 643

კუმოლი 245

კცა 550

ლაბი 12

ლაბსკი 13

ლაქტამ-6-ამინოკაპრონის მჟავა 272

ლიდოკაინის ჰიდროქლორიდი 129

ლიმონმჟავა 587

მ-81 156

მაგნიუმის პერქლორატი 280

მალეინმჟავა ნატრიუმის მარილი 96

მალეინის ანჰიდრიდი 196

მარილი სუფრის 352

მარილმჟავა 582

მაფი 291

მედროსტერონის კაპრონატი 618

მედროსტერონის პროპიონატი 619

მედროსტერონის ენანტატი 617

მედროტესტრონი 616

მეზიდინი 28

მეთანალი 504

მეთანმჟავა 557

მეთილბენზოლი 457

2-მეთილბუთადიენ-1,3 294

მეთილვალერატი 316

მეთილვინილკეტონი 98

2ალფა-მეთილდიჰიდროტესტოსტერონი 616

მეთილენი იოდის 307

1,1-მეთილენ-ბის-(იზონიკოტინოილჰიდრაზოინი) 306

მეთილენი ბრომოვანი 304

მეთილენბუთან-ბუთანდიონმჟავა 305

მეთილ-ტრეტ-ბუთილის ეთერი 331

მეთილენის ფტორიდი 180

მეთილენის ქლორიდი 187

მეთილენი ქლოროვანი 187

მეთილენქარვის მჟავა 305

მეთილიზობუთილკარბინოლი 317

მეთილიზობუთილკეტონი 318

მეთილკარბამინმჟავას ნაფტ-1-ოვანი ეთერი 312

მეთილმერკაპტანი 285

მეთილმეტაკრილატი 314

N-მეთილ-1-ნაფტილკარბამატი 312

მეთილნიტროფოსი 165

მეთილის სპირტი 284

მეთილის ეთერი ქრიზანთემმჟავის 157

მეთილსალიცილატი 327

ალფა-მეთილსტიროლი 310

მეთილფენილკეტონი 43

მეთილქლოროფორმი 475

N-ბეტა-მეთოქსიეთილქლორაცეტატ-ო-ტოლუიდინი 526

მელამინი 460

მერკაპტობენზოლი 232

2-მერკაპტობენზოთიაზონი 57

მეტაზიდი 306

მეტაკრილმჟავა 323

მეტაკრილმჟავას ბუთილის ეთერი 103

მეტაკრილმჟავას მეთილის ეთერი 314

მეტალდეჰიდი 447

მეტაფოსი 167

მეტატრექსატი 592

მილბექსი 65

მიტაკი 172

მონობენზილტოლუოლი 52

მონოიზობუთილის ეთერი ეთილენგლიკოლის 242

მონოიზოპროპილის ეთერი ეთილენგლიკოლის 247

მონომსტილამინი 287

მონომეთილანილინი 288

მონოპროპილამინი 410

მონოთიოეთილენგლიკოლი 334

მონოქლორენტაფტორბენზოლი 527

მონოეთანოლამინი 25

მორფინი 620

მხუთავი აირი 359

ნარევი დივინილბენზოლისა და ეთილსტიროლის 138

ნარევი მონო- და დიამონიუმის ფოსფატისა და

ამონიუმის სულფატის 33

ნარევი ქლორირებული ბიციკლონაერთების 403

ნარკოტინი 620

ნატრიუმის ვოლფრამატის დიჰიდრატი 351

ნატრიუმის მალეატი 96

დი-ნატრიუმგოგირდმჟავა 348

ნატრიუმის სულფატი 348

ნატრიუმის სულფიტი 349

ალფა-ნაფტაქინონი 354

1,4-ნაფტაქინონი 354

ბეტა-ნაფტოლი 355

ნახშირბადის ტეტრაქლორიდი 450

ნახშირბადის ჟანგი 359

ნგჟ-4 357

ნეოდიკუმარინი 608

ნიკელი ლითონური 363

ნიკოტინმჟავას ბენზილის ეთერი 484

მ-ნიტრობრომბენზოლი 78

ო-ნიტრობრომბენზოლი 79

ნიტროგლიცერინი 638

ნიტროგლიცეროლი 638

მ-ნიტროქლორბენზოლი 374

ო-ნიტროქლორბენზოლი 373

პ-ნიტროქლორბენზოლი 375

ნიტროქლორბენზოტრიფტორიდი 372

ნიქლოფენი 642

ნიშადური 34

ნოვოდრინი 610

ნოლვადექსი 603

ნორადრენალინი 609

ობეპინი 329

ოდორანტი სპმ 356

ონდანსეტრონი 454

ორგოფტალმჟავას დიმეთილის ეთერი 175

ო-ოქსიბენზამიდი 583

5-ოქსი-1,3-ბენზოქსათიოლონ2 584

ოქსიტეტრაციკლინი 144

ოქსიტეტრაციკლინის ქლორჰიდრატი 145

1,8-ოქტანდიომჟავა 117

ნ-ოქტილის სპირტი 384

პარაცეტამოლი 588

2,2-პარაციკლოფანი 480

პელარგონის ალდეჰიდი 376

პელენტანი 608

პენტანმჟავას პროპილის ეთერი 413

პენტანმჟავას ეთილის ეთერი 210

პერმასექტი 492

პერმეტრინი 491

პერმეტრინმჟავას მეთილის ეთერი 301

პერფტორბენზოლი 571

პერფტორვალერიანის მჟავა 377

პერფტორჰეპტანი 561

პერფტოროქტანი 385

პერფტორიროპილენი 572

პერფტორტოლუოლი 387

პერფტორეთილენი 449

პერქლორეთანი 575

პერქლორეთილენი 453

პივალოილპიროყურძნის მჟავას მეთილის ეთერი 298

პივალოილძმარმჟავას მეთილის ეთერი 299

პინაქოლინი 153

პიპერილენი 388

პოლი-2,6-დიმეთილ-1,4-ფენილენოქსიდი 402

პოლივინილპიროლიდონი 401

პოლიფენილენოქსიდი 402

პოლიქლორპინენი 403

პოროფორი ჩხზ-21 3

პოტაში 263

პრაზოზინი 591

პრეგნინი 622

პრედნიზოლონი 624

პრეპარატი ფაკრილ-მ 311

პრომედოლი 620

პროპ-1-ინი 290

პროპ-2-ენიტრილი 9

პროპანალი 414

პროპილი ბრომოვანი 81

პროპილვალერატი 413

პროპილენი 409

პროპილენის ოქსიდი 315

პროპილენტრიბრომიდი 462

პროპილმერკაპტანი 404

პროპილის სპირტი 405

პროპიონალდეჰიდი 414

პროსპიდინი 599

პულმიკორტი 602

რელანიუმი 627

რიპკორდი 543

რკინის ლაჟვარდი 562

რკინის ფეროპიანიდი 562

რკინის ქლორიდი 420

როგორი 163

რუბომიცინი 596

სალინილამინი 583

სალიცილმჟავას ამიდი 583

სალიცილმჟავას იზოპენტილის ეთერი 243

სალიცილმჟავას მეთილის ეთერი 327

სანტოფლექსი 246

სებაცინმჟავა 117

სევინი 312

სედუქსენი 627

სელენის (IV) ოქსიდი 426

სემიდინი 485

სიბაზონი 627

სილიციუმის ტეტრაფტორიდი 511

სინაფლანი 605

სინილმჟავა 43

სისხლის წითელი მარილი 563

სისხლის ყვითელი მარილი 564

სკოპოლამინი 590

სპილენძი გოგირდოვანი 433

სპილენძის გოგირდმჟავა 432

სპილენძის ფტალოციანინი 508

სპილენძი ქლოროვანი 435

სპილენძი ქლორის 430

სპილენძის (II) ქლორიდი 430

სტიბიუმის (III) ოქსიდი 437

სტიბიუმის (V) სულფიდი 436

სტიბიუმის სამჟანგი 437

სტიბიუმი ხუთგოგირდოვანი 436

სტიროლი 225

სულემა 220

სულფაზანი რ 139

სულფენამიდი მ 56

სულფენამიდი ც 551

სუმიციდინი 545

ტამოქსიფენის ციტრატი 603

ტებაინი 620

ტელურის (IV) ოქსიდი 441

ტელურის ორჟანგი 441

ტენრემი 227

ტერეფტალიუმის მჟავა 58

ტეტრაინდოლი 577

ტეტრაფლურონი 170

2,2,3,3-ტეტრაფტორპროპილის სპირტი 448

ტეტრაციკლინი 146

ტმთდ 444

4-ტოლუილმჟავას მეთილის ეთერი 313

ტოლუინი 526

ტომილონი 170

ტრიადიმენოლი 171

ტრიამცინოლონის აცეტონიდი 607

ტრიაცეტონამინი 446

ტრიდიმეფონი 535

ტრიკრეზოლი 279

1,3,7-ტრიმეთილქსანტინი 469

1,1,5-ტრიჰიდროოქტაფტორჰეპტანოლი 386

ტყვია გოგირდოვანი 482

უზგენი 297

ფენვალერატი 545

ფენილამინი 36

ფენილმერკაპტანი 232

2-ფენილ-1-პროპენი 310

ფენილთიოლი 232

N-ფენილ-პ-ფენილენდიამინი 485

3-ფენოქსიბენზილის სპირტი 494

3-ფენოქსიმეთილბენზოლი 493

m-ფენოქსიტოლუოლი 493

ფენტანილი 620

ფერიციანიდი კალიუმის 563, 564

ფეროცინი 562

ფინოპტინი 632

ფკტ 503

ფლუოცინოლონის აცეტონიდი 605

ფლუსი კანიფოლის გააქტივებული 503

ფოზალონი 136

ფოსფამიდი 163

ფოსფორის (V) ოქსიდი 507

ფოსფოროვანი ანჰიდრიდი 507

ფრეონი-11 479

ფრეონი-12 185

ფრეონი-21 192

ფრეონი-22 182

ფრეონი-32 180

ფრეონი-122ა 181

ფსევდოკუმოლი 468

ფტალაზოლი 230

ფტალიუმმჟავა 4-[N (თიაზოლ-2-ილამინო) სულფონილ]

ანილიდი 230

ფტალიუმმჟავა N-(2-ქლორციკლოჰექსილთიო) იმიდი 536

ფტალიუმმჟავა N-(ციკლოჰექსილთიო) იმიდი 552

ფტალიუმმჟავა დიმეთილის ეთერი 175

ფტალიუმის ანჰიდრიდი 238

ფტოროკორტი 607

ფტორტრიქლორმეთანი 479

ფუმარის მჟავა 97

2-ფურალდეჰიდი 513

ფურ-2-ილმეთანოლი 512

ფურფურალი 513

ფურფურილის სპირტი 512

ფურფუროლი 513

ქლადონ-125 636

ქლორალი 474

ქლორამინი ბ 532

3- ქლორამინობენზოლი 514

4-ქლორამინობენზოლი 515

მ-ქლორანილინი 514

პ-ქლორანილინი 515

1-ქლორაცეტოფენონი 486

პ-ქლორბენზოტრიფტორიდი 529

ქლორი ცტფ 536

2-ქლორმსტილფოსფონმჟავას ჰექსამეთილენ-

ტეტრაამონიუმი 565

ბეტა-ქლოროპრენი 518

ქლოროფორმი 477

ქლოროფოსი 176

ქლორპირიფოსი 135

ქლორტეტრაციკლინი 521

მ-ქლორფენილიზოციანატი 530

პ-ქლორფენილიზონიანატი 531

პ-ქლორფენოლი 533

1-ქლორ-2,3-ენოქსიპროპანი 525

ქლორეთილენი 523

ქრომის (VI) ოქსიდი 538

2,6-ქსილენოლი 173

ო-ქსილოლი 149

ნ-ქსილოლი 150

მ-ქსილოლი 631

ცვკ 553

ციანურმჟავა 458

ციანურტრიამიდი 460

ციანწყალბადი 589

ციკლოჰექსილბენზათიაზოლსულფენამიდ-2 551

ციპერმეტრინი 543

ცტფ 552

ცხიმოვანი ალდეჰიდი 90

ცხიმოვანი მჟავა 92

ძმარმჟავა ალდეჰიდი 41

ძმარმჟავა ალილის ეთერი 10

ძმარმჟავა ბენზილის ეთერი 48

ძმარმჟავა ბუთილის ეთერი 100

ძმარმჟავა ეთილის ეთერი 206

ძმარმჟავა ვინილის ეთერი 201

ძმარმჟავა იზობუთილის ეთერი 240

ძმარმჟავა მეთილის ეთერი 289

ძმარმჟავა ნ-პენტილის ეთერი 397

ძმარმჟავა პროპილის ეთერი 411

ძმარმჟავა ჰექსილის ეთერი 580

წყალბადის ბრომიდი 581

წყალბადი დარიშხანოვანი 39

წყალბადი ფოსფოროვანი 506

წყალბადის ქლორიდი 582

ჭვარტლი 360

ჭიანჭველმჟავას ამიდი 505

ჭიანჭველმჟავას N,N-დიმეთილამიდი 174

ჭიანჭველმჟავას მეთილის ეთერი 326

ჭიანჭველმჟავას ნიტრილი 589

ჰემეტრელი 565

ჰეპტილ ბრომოვანი 86

ჰექსამეთილენდიამინი 121

ჰექსამეთილენიმინ მ-ნიტრობენზოატი 369

ჰექსამეთილენიმინი 576

ჰექსაქლორანი 574

ჰექსილი ბრომოვანი 87

ჰექსილის სპირტი 569

ჰექსაჰიდრო-1ნ-აზეპინი-3-ნიტრობენზოატი 369

ჰიდროზეჟანგი იზოპროპილბენზოლის 325

ჰიდროკორტიზონის აცეტატი 597

ჰიდროქსიბენზოლი 487

5-ჰიდროქსიტეტრაციკლინი 144

5-ჰიდროქსიტეტრაციკლინის ჰიდროქლორიდი 145

1-ჰიდროქსი-4-ქლორბენზოლი 533

ჰიდროფტორიდი 511

დანართი 1

დასახლებული ადგილების ატმოსფერულ ჰაერში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები (ზდკ)

N	ნივთიერების დასახელება	№CAS -ის მიხედვით	ფორმულა	ზდკ-ის სიდიდე (მგ/მ³)		მალიმიტირე- ბელი მაჩვენებელი	საშიშროების კლასი
				მაქსიმალური ერთჯერადი	საშუალო სადღეღამისო
1	2	3	4	5	6	7	8
1	აბუსალათინი (ალერგენის მიხედვით)			0.001	0.0005	რეზ.	1
2	აზირიდინი	151-56-4	C2H5N	0.001	0.0005	რეზ.	1
3	აზოდიკარბო- ნამიდი	123-77-3	C2H4N4O2	0.5	0.3	რეფლ. -რეზ.	3
4	აზოტის მჟავა	7697-37-2	HNO3	0.4	0.15	რეფლ. -რეზ.	2
5	აზოტის (II) ოქსიდი	10102-43-9	NO	0.4	0.06	რეფლ.	3
6	აზოტის (IV) ოქსიდი	10102-44-0	NO2	0.085	0.04	რეფლ. -რეზ.	2
7	აზოტის ტრი- ფტორიდი	7783-54-2	F3N	0.4	0.2	რეზ.	3
8	აკრილმჟავა	79-10-7	C3H4O2	0.1	0.04	რეფლ. -რეზ.	3
9	აკრილონი ტრილი	107-13-1	C3H3N	-	0.03	რეზ.
10	ალილაცეტატი	591-87-7	C5H8O2	0.4	-	რეფლ.	3
11	2-ალილოქსი- ეთანოლი	111-45-5	C5H10O2	0.07	0.01	რეფლ. -რეზ.	4
12	ალკილბენზო- ლი ხაზოვანი			0.6	0.3	რეზ.	2
13	ალკილბენ- ზოლსულფო- მჟავა			1.5	0.5	რეზ.	3
14	ალკილდიმე- თილამინები C10-C16			0.01	-	რეფლ.	2
15	ალკილდიმე- თილამინები C17-C20			0.01	-	რეფლ.	4

16	ალკილდი ფენი ლოქსიდები (უმაღლესი მონო-, დი- და პოლი- ალკილჩანაც ვლებული დიფენილე თერების ნარევი)			0.07	-	რეფლ.	3
17	ალკილსულფა ტი ნატრიუმის			0.01	-	რეფლ.	2
18	ალუმინის ოქ- სიდი (გაანგა- რიშებული ალუმინზე)	1344-28-1	AL2O3	-	0.01	რეზ.	4
19	ალუმინსილი- კატები (ცეო- ლიტები; ცეო- ლიტური ტუ- ფები)			-	0.03	რეზ.	2
20	ალფა-3 (მოქ მედი საწყისი -კალციუმის დიქლორაცე- ტატი)			3	0.3	რეზ.	2
21	ამიაკი	7664-41-7	NH3	0.2	0.04	რეფლ. -რეზ.	4
22	ამინები ალიფატური C10-C16			0.01	-	რეფლ.	3
23	ამინები ალიფატური C15-C20			0.003	-	რეფლ.	2
24	1-ამინობუთა ნი	109-73-9	C4H11N	0.04	-	რეფლ.	3
25	2-ამინოეთა ნოლი	141-43-5	C2H7NO	-	0.02	რეზ.	2
26	2-(4-ამინოფე- ნილ)-1H -ბენ- ზიმიდაზოლ- 5-ამინი	7621-86-5	C13H12N4	-	0.01	რეზ.	3
27	4-ამინო-2,2,6, 6-ტეტრამე- თილპიპერი დინი	36768-62-4	C9H2ON2	0.05	0.02	რეზ.	2
28	2-ამინო-1,3,5- ტრიმეთილბენ ზოლი	5/1/88	C9H13N	0.003	-	რეფლ.	4
29	ჰექსა-ამონიუ- მის მოლიბდა- ტი (გაანგარი- შებული მო- ლიბდენზე)	12027-67-7	H24Mo7N6O24	-	0.1	რეზ.	3
30	ამონიუმის ნი- ტრატი	6484-52-2	H4N2O3	-	0.3	რეზ.	3
31	დი-ამონიუმის პეროქსიდისუ- ლფატი	7727-54-0	H8N2O8S2	0.06	0.03	რეზ.	4
32	დი-ამონიუმის სულფატი	7783-20-2	H8N2O4S	0.2	0.1	რეზ.	4
33	ამოფოსი	12735-97-6	H13N3O6P2	2	0.2	რეზ.	3
34	ამონიუმის ქლორიდი	12125-02-9	ClH4N	0.2	0.1	რეფლ. -რეზ.	3
35	ამონიუმის ჰუ- მატი			0.1	0.05	რეზ.	4
36	ანილინი	62-53-3	C6H7N	0.05	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
37	არილოქსი- 100			0.5	0.15	რეზ.	4
38	არილოქსი- 200			0.5	0.15	რეზ.	4
39	არსინი	7784-42-1	AsH3	-	0.002	რეზ.	2
40	ასპარტილ- L ფენილალანი- ნის მეთილის ეთერი	22839-47-0	C16H18N2O5	0.35	0.2	რეზ.	4
41	აცეტალდე ჰიდი	75-07-0	C2H4O	0.01	-	რეფლ.	3
42	2-აცეტოქსიბე -ნზომჟავა	50-78-2	C9H8O4	0.06	0.03	რეზ.	2
43	აცეტოფენონი	98-86-2	C8H8O	0.003	-	რეფლ.	3
44	ბარიუმი და მისი მარილე- ბი (აცეტატი, ნიტრატი, ნიტრიტი, ქლორიდი)			0.015	0.004	რეზ.	2
45	ბარიუმის კარ ბონატი (გაან- გარიშებული ბარიუმზე)	513-77-9	CBaO3	-	0.004	რეზ.	1
46	ბენზალდე ჰიდი	100-52-7	C7H6O	0.04	-	რეფლ.	3
47	ბენზაპირენი	50-32-8	C2OH12	-	0.1mkg /100m3	რეზ.	1
48	ბენზილაცეტა- ტი	140-11-4	C9H10O2	0.01	-	რეფლ.	4
49	ბენზილბენ ზოატი	120-51-4	C14H12O	0.13	-	რეფლ.	3
50	ბენზილკარბი- ნოლი	100-51-6	C7H8O	0.16	-	რეფლ.	4
51	ბენზილპენიცი ლინი	61-33-6	C16H18N2O4S	0.05	0.0025	რეფლ. -რეზ.	3
52	3-ბენზილტო- ლუოლი	620-47-3	C14H14	0.02	-	რეფლ.	2
53	ბენზინი (ნავ- თობის, მცირე გოგირდიანი, გაანაგარი შებული ნახშირ ბადზე)	8032-32-4		5	1.5	რეფლ. -რეზ.	4
54	ბენზინი ფიქა- ლის (გაანგა- რიშებული ნახშირბადზე)			0.05	-	რეფლ.	4
55	1H, 3H -ბენზო (1,2-c:4,5-c] დიფურან-1,3, 5,7-ტეტრონი	89-32-7	C10H2O6	0.02	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
56	4-(2-ბენზოთი- აზოლილთიო) მორფოლინი	102-77-2	C11HN2OS2	0.1	0.02	რეზ.	3
57	2-ბენზოთიაზ- ონ-2-თიოლი	149-30-4	C7H5NS2	0.12	-	რეფლ.	3
58	1,4-ბენზოლ დიკარბონმ ჟავა	100-21-0	C8H6O2	0.01	0.001	რეზ.	1
59	ბენზოლი	71-43-2	C6H6	1.5	0.05	რეზ.	2
60	ბენზოლსულ- ფონილ ქლო- რიდი	98-09-9	C6H5ClO2S	0.05	-	რეფლ.	4
61	ბიორესმეტრი ნი			0.09	0.04	რეზ.	3
62	[2,4-ბის(1,1- დიმეთილპ როპილ)ფე ნოქსი] აცეტილქლორ იდი	88-34-6	C18H27ClO2	0.035	-	რეფლ.	3
63	ბის-(4-ქლორ- ფენილ) ტრი- ქლორმეთილ- კარბინოლი	115-32-2	C14H9Cl5O	0.2	0.02	რეზ.	2
64	ბის-(4-ქლორ- ფენილ) სულ- ფონი	80-07-9	C12H18Cl2O2S	-	0.1	რეზ.	3
65	1,1-ბის-4- ქლორფენი ლეთანოლის და 4-ქლორფე ნილ-2,4,5- ტრიქლორ ფენილა ზოსულფიდის ნარევი	8072-20-6	C14H12Cl2O C12H6Cl3N2S	0.2	0.1	რეფლ. -რეზ.	3
66	ბისმუტის ოქ- სიდი	1304-76-3	Bi2O3	-	0.05	რეზ.	3
67	ბრომბენზო ლი	108-86-1	C6H5Br	-	0.03	რეზ.	2
68	1-ბრომბუთა ნი	109-65-9	C4H9Br	0.03	0.01	რეზ.	2
69	2-ბრომბუთა ნმჟავა	80-58-0	C4H7BrO2	0.01	0.003	რეზ.	3
70	1-ბრომდეკანი	112-29-8	C10H21Br	0.03	0.01	რეზ.	2
71	6-ბრომ-4-(დი- მეთილამინო) მეთილ]- 5-ჰი- დროქსი -1-მე- თილ-2-(ფენი- ლთიო) მეთილ] 1H -ინდოლ-3- კარბოქსილატ ეიდროქლო რიდი	131707-23-8	C22H26BrClN2O3S	0.06	0.03	რეზ.	2
72	ბრომი	7726-95-6	Br2	-	0.04	რეზ.	2
73	ბრომირებუ ლი ალკილები C10-C13 (ბრომდეკანი- 14-16%; ბრომ- უნდეკანი -35- 39%; ბრომდო- დეკანი- 19,7%-მდე; ბრომტრი დეკანი 9,7%- მდე; მინარევები C9-C13 - 17- 20%. (კონტ- როლი ბრომ- უნდეკანის მი- ბედვით)			0.03	0.01	რეზ.	4

74	1-ბრომ-3- მეთილბუთანი	107-82-4	C5H11Br	0.03	0.01	რეზ.	2
75	1-ბრომ-3- მეთილპრო პანი	78-77-3	C4H9Br	0.03	0.01	რეზ.	2
76	1-ბრომ-2- მეთოქსიბენ ზოლი	578-57-4	C7H7BrO	1	-	რეფლ.	4
77	1-ბრომნაფტა- ლინი	90-11-9	C10H7Br	-	0.004	რეზ.	2
78	3-ბრომ-1-ნიტ- რობენზოლი	585-79-5	C6H4BrNO2	0.12	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
79	4-ბრომ-2-ნიტ- როფენოლი	7693-52-9	C6H4BrNO3	0.01	-	რეფლ.	3
80	1-ბრომპენ ტანი	110-53-2	C5H11Br	0.03	0.01	რეზ.	2
81	1-ბრომპრო პანი	106-94-5	C3H7Br	0.03	0.01	რეზ.	2

82	2-ბრომპროპანი	75-26-3	C3H7Br	0.03	0.01	რეზ.	2
83	2-ბრომფე ნოლი	95-56-7	C6H5BrO	0.13	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
84	3-ბრომფე ნოლი	591-20-8	C6H5BrO	0.08	0.03	რეფლ. -რეზ.	3
85	4-ბრომფე ნოლი	106-41-2	C6H5BrO	0.13	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
86	1-ბრომჰეპტა ნი	629-04-9	C7H15Br	0.03	0.01	რეზ.	2
87	1-ბრომჰექსა ნი	111-25-1	C6H13Br	0.03	0.01	რეზ.	2
88	1,3 ბუთადიენი	106-99-0	C4H6	3	1	რეფლ. -რეზ.	4
89	ბუთანი	106-97-8	C4H10	200	-	რეფლ.	4
90	ბუთანალი	123-72-8	C4H8O	0.015	0.0075	რეფლ. -რეზ.	3
91	1-ბუთანთი ოლი	109-79-5	C4H10S	4x10 (-4)	-	რეფლ.	3
92	ბუთანმჟავა	107-92-6	C4H8O2	0.015	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
93	ბუთან-1-ოლი	71-36-3	C4H10O	0.1	-	რეფლ.	3
94	ბუთ-2-ენალი	123-73-9	C4H6O	0.025	-	რეფლ.	2
95	ბუთ-1-ენი	106-98-9	C4H8	3	-	რეფლ.	4
96	(Z)-ბუთ-2-ენ- დიოატი ნატ-რიუმის	3105-55-3	C4H3NaO4	0.3	-	რეფლ.	3
97	(E)-ბუთ2- ენდი ომჟავა	110-17-8	C4H4O4	0.4	-	რეფლ.	4
98	ბუთ-3-ენ-2- ონი	78-94-4	C4H6O	0.006	-	რეფლ.	3
99	ბუთილაკრილ ატი	141-32-2	C7H12O2	0.007 5	-	რეფლ.	2
100	ბუთილაცეტა ტი	123-86-4	C6H12O2	0.1	-	რეფლ.	4
101	N-ბუთილბენ ზოლსულფა მიდი	3622-84-2	C10H15NO2S	0.01	-	რეფლ.	4
102	2-ბუთილთიო- ბენზთიაზოლი	2314-17-2	C11H13NS2	0.015	-	რეფლ.	3
103	ბუთილ-2-მე- თილ-პროპ-2- ენოატი	97-88-1	C8H14O2	0.04	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
104	გამხსნელი აცეტატური ტყავეულის (ეთანოლის მი ხედვით)			0.5	-	რეფლ.	3
105	გამხსნელი ავე- ჯისათვის (ტოლუოლის მიხედვით)			0.09	-	რეფლ.	3
106	გამხსნელი ბუთილფორმი ატური (აცეტატური ჯამის მიხედვით)			0.3	-	რეფლ.	3
107	გამხსნელი ხის სპირტის „ა„ მარკის (აცეტონურ- ეთერული) (აცეტონის მი- ხედვით)			0.12	-	რეფლ.	4
108	გამხსნელი ხის სპირტის „ე„ მარკის (ეთერო- აცეტონური) აცეტონის მი- ხედვით)			0.07	-	რეფლ.	4
109	გეოვეტი(ოქსი ტეტრაციკლი- ნი-5%; ჰექსამ ეთილენტე ტრა მინი-6%; დიბა- ზოლი-0.07%; ლაქტოზა- 100%-მდე) (ტეტრაციკლი ნის მიხედვით)			0.01	0.006	რეზ.	2
110	გერმანიუმის დიოქსიდი (გაანგარი შებული გერმანიუმზე)	1310-53-8	GeO2	-	0.04	რეზ.	3
111	გოგირდის დი- ოქსიდი	9/5/7446	SO2	0.5	0.05	რეფლ. -რეზ.	3
112	გოგირდმჟავა	7664-93-9	H2SO4	0.3	0.1	რეფლ. -რეზ.	2
113	გოგირდნახ შირბადი	75-15-0	CS2	0.03	0.005	რეფლ. -რეზ.	2
114	გოგირდ წყალბადი	6/4/7783	H2S	0.008	-	რეფლ.	2
115	დარიშხანი, არაორგანუ ლი ნაერთები (გაანგარი შებული დარიშხანზე)			-	0.003	რეზ.	2
116	დეკანალი	112-31-2	C10H20O	0.02	-	რეფლ.	2
117	დეკანდიუმის მჟავა	111-20-6	C8H18O	0.15	0.08	რეზ.	3
118	1.5-დიაზობიც- იკლო (3,1,0) ჰექსანი	3090-31-8	C4H8N2	0.1	0.04	რეზ.	3
119	დიალკილ ამინოპრო პიონიტრილი			0.03	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
120	4,4-დიამინო დიფენილსულ ფონი	80-08-0	C12H12N2O2S	-	0.05	რეზ.	3
121	1.6-დიამინო ჰექსანი	124-09-4	C6H16N2	0.001	-	რეფლ.	2
122	1,2,5,6-დიბენ ზანთრაცენი	53-70-3	C22H14	-	5 ng/m3	რეზ.	1
123	2,2-დიბენზთი- აზოლილდისუ ლფიდი	120-78-5	C14H8N2S4	0.08	0.03	რეფლ. -რეზ.	3
124	1,4-დიბრომ ბენზოლი	106-37-6	C6H4Br2	0.2	-	რეფლ.	2
125	1,2-დიბრომ პროპანი	78-75-1	C2H6Br2	0.04	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
126	1,2-დიბრომ პროპან-1- ოლი	96-13-9	C3H6Br2O	0.003	0.001	რეფლ. -რეზ.	2
127	2,4-დიბრომ- ტოლუოლი	31543-75-6	C7H6Br2	0.4	0.1	რეფლ. -რეზ.	2
128	დიეთილამინი	109-89-7	C4H11N	0.05	0.02	რეფლ. -რეზ.	4
129	2-(დიეთილ ამინო)-N- (2,6-დიმეთილ ფენილ) აცეტამიდჰიდ- როქლორიდი	73-78-9	C14H22N2OxClH	0.03	0.01	რეზ.	2
130	2-( N,N –დიეთილამი ნო ეთანთიოლი	100-38-9	C6H15N3	0.6	-	რეფლ.	2
131	N,N-დიეთი ლანილინი	99-66-7	C10H15N	0.01	-	რეფლ.	4
132	დიეთილვე რცხლისწყა ლი (ვერცხ ლისწყალზე გაანგარი- შებული)	627-44-1	C4H10Hg	-	0.0003	რეზ.	1
133	0,0-დიეთილ- 0-(2-იზოპრო პილ-4-მეთილ -6-პირიმი დილ) თიოფოსფატი	333-41-5	C12H21N2O3PS	0.01	-	რეფლ.	2
134	N,N-დიეთილ- 3-მეთილბენ ზამიდი	91-67-8	C9H13N	0.01	-	რეფლ.	2
135	0,0-დიეთილ- 0-(3,5,6-ტრიქ- ლორპირი დილ-2) თიოფოსფატი	2921-88-2	C9H11Cl3NO3PS	0.02	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
136	0,0-დიეთილ- S(6-ქლორბე ნზოქსაზონი ლინ3-მეთილ) დითიოფოსფა ტი	2310-17-0	C12H15ClNO4PS2	0.01	-	რეფლ.	2
137	0,0-დიეთილქ- ლორთიო ფოსფატი	2524- 04-1	C4H10ClO2PS	0.025	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
138	დივინილბენ ზოლი ტექნიკუ-რი (ეთილსტი- როლის მიხედვით)	1321-74-0	C10H10	0.01	-	რეფლ.	4
139	4,4-დითიო ბის- მორფოლინი	103-34-4	C8H16N2O2S2	0.04	-	რეფლ.	2
140	დიმეთილადი- პინატი	627-93-01	C8H14O4	0.1	-	რეფლ.	4
141	დიმეთილა მინი	124-40-3	C2H7N	0.005	0.0025	რეფლ. -რეზ.	2
142	დიმეთილამი ნობენზოლები (დიმეთილანი- ლინი, ქსილი- დინი - მეტა-, ორთო-, პარა- იზომერების ნარევი)	1330-73-8	C8H11N	0.04	0.2	რეფლ. -რეზ.	2
143	2-(დიმეთილა- მინო)ეთანო ლი	108-01-0	C4H11NO	0.25	0.06	რეფლ. -რეზ.	4
144	[4S-(4ალფა, 4ა ალფა, 5ალფა, 5ა ალფა,6 ბეტა, 12ა ალფა)-4- დიმეთილა მინო -1,4,4ა,5,5ა,6, 11,-12ა-ოქტა- ჰიდრო-3,5,6, 10,12,12ა-ჰექ- საჰიდროქსი- 6-მეთილ -1,11-დი- ოქსო-2-ნაფ ტაცინკარბ ოქსამიდი	79-57-2	C22H24N2O9	0.01	0.006	რეფლ. -რეზ.	2
145	[4S-(4ალფა, 4ა ალფა, 5ალფა, 5ა ალფა,6 ბეტა, 12ა ალფა)-4- დიმეთილამი ნო -1,4,4ა,5,5ა,6, 11,-12ა-ოქტა- ჰიდრო-3,5,6, 10,12,12ა-ჰექ საჰიდროქსი- 6-მეთილ -1,11-დი- ოქსო-2-ნაფ ტაცინკარბო ქსამიდის ჰიდროქლო რიდი	2058-46-0	C22H24N2O9xHCl	0.01	0.006	რეფლ. -რეზ.	2

146

[4S-(4ალფა,

4ა ალფა,

5ა ალფა, 6 ბეტა, 12ა ალფა)-4-დი

მეთილამინო

-1,4,4ა,5,5ა,6,

11,-12ა-ოქტა-

ჰიდრო-3,6, 10,12,12ა-

პენტაჰიდრო-

ქსი-6-მეთილ-

1,11-დი-ოქსო

-2-ნაფტაცი

ნკარ-ბოქსა

მიდი

60-54-8

C22H24N2O8

0.01

0.006

რეფლ.

-რეზ.

147

N,N-დიმეთი

ლანილინი

121-69-7

C8H11N

0.0055

რეფლ.

148	N,N- დიმეთილ აცეტამიდი	127-19-5	C4H9NO	0.2	0.006	რეფლ. -რეზ.	2
149	1,2-დიმეთილ- ბენზოლი	95-47-6	C8H10	0.3	-	რეფლ.	3
150	1,4-დიმეთილ- ბენზოლი	106-42-3	C8H10	0.3		refl.	3
151	დიმეთილ-1.4- ბენზოლდი კარბონატი	120-61-6	C10H10O4	0.05	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
152	0,0-დიმეთილ- S-(1,2-ბისკარ ბეთოქსიეთი ლდითიოფ ოსფ-ატ)2-(დი მე-თოქსითი ოფოსფორ ილთიო)ბუ- ტადიონმჟა- ვას დიეთილ- ეთერი	121-75-5	C10H19O6PS2	0.015	-	რეფლ.	2
153	3,3-დიმეთილ- ბუთან-2-ონი	75-97-8	C6H12O2	0.02	-	რეფლ.	4
154	დიმეთილ-1,2- ეთანდიკარბ- ოქსილატი	105-65-0	C11H10O2	0.1	-	რეფლ.	4
155	1,1-დიმეთილ- ეთილბენზო- ატი	774-65-2	C11H14O2	0.015	-	რეფლ.	3
156	0,0-დიმეთილ- S-ეთილმერ კაპტოეთილ დითიოფო სფატი	640-15-3	C6H15O2PS3	0.001	-	რეფლ.	1
157	2-(2,2-დიმე- თილვინილ)- 3,3- დიმეთილ- ციკლოპრო პინკარ- ბონმჟავას მე- თილის ეთერი	52314-69-9	C11H18O2	0.07	-	რეფლ.	3
158	0,0-დიმეთილ- 0-(2-დიეთი ლამინო-6- მეთილ- პირიმიდინი- ლ4)თიოფო სფატი		C11H20N3O3PS	0.03	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
159	დიმეთილ- (1,1- დიმე- თილ-3-ოქ- სობუთილ) ფოსფონატი	14394-26-4	C8H17O4P	0.06	-	რეფლ.	4
160	4,4-დიმეთილ- 1,3-დიოქსანი	766-15-4	C6H12O2	0.01	0.004	რეფლ. -რეზ.	2
161	დიმეთილ დისულფიდი	624-92-0	C6H6S2	0.7	-	რეფლ.	4
162	დიმეთილიზო- ფტალატი	1459-93-4	C10H10O4	0.015	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
163	0,0-დიმეთილ- S-[2-(N -მეთი- ლამინო)-2-ო- სოეთილ] დი- თიოფოსფატი	60-51-5	C5H12NO3PS2	0.003	-	რეფლ.	2
164	0,0-დიმეთილ- S-[2-[[1-მე თილ -2-(მეთილ- ამინო)-2- ოქსო- ეთილ]თიო]- ეთილთიო ფოსფატი	2275-23-2	C8H18NO4PS2	0.01	0	რეფლ.	2
165	0,0-დიმეთილ- 0-(3-მეთილ-4- ნიტროფენილ) ფოსფატი	122-14-5	C9H12NO6P	0.005	-	რეფლ.	3
166	0,0-დიმეთილ- S-[N -მეთილ- Nფორმილკარ ბომოილ)დი- თიოფოსფატი	2540-82-1	C6H12NO4PS2	0.01	-	რეფლ.	3
167	0,0-დიმეთილ- 0-(4ნიტროფე- ნილ)თიოფოს- ფატი	298-00-0	C8H10NO5PS	0.008	-	რეფლ.	1
168	დიმეთილპენ ტანდიოატი	1119-40-0	C7H12O4	0.1	-	რეფლ.	4
169	დიმეთილსულ ფიდი	75-18-3	C2H6S	0.08	-	რეფლ.	4
170	N,N-დიმეთილ N-[3-(1,1,2,2- თეტრაფტორ- ტოქსი)ფენი ლ]შარდოვანა	27954-37-6	C11H12F4N2O3	0.6	0.06	რეზ.	3
171	3,3-დიმეთილ- 1-(1H -1,2,4- ტრიაზოლ-1- ილ)-1-(4-ქლო რფენოქსი)ბუ- თან-2-ოლი	55219-65-3	C14H18ClN3O2	0.07	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
172	N-(2,4-დიმე თილფენილ)- N-[[2,-4-დი მეთი- ლფენილ)იმი- ნო]მეთილ]-N მეთილმეთა ნიმიდამიდი	33089-61-1	C19H23N3	0.1	0.01	რეზ.	3
173	2,6-დიმეთილ- ფენოლი	576-26-1	C8H10O	0.02	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
174	N,N-დიმეთი- ლფორმამიდი	68-12-2	C3H7NO	0.03	-	რეფლ.	2
175	დიმეთილფტა- ლატი (ორთო)	131-11-3	C10H10O7	0.03	0.007	რეფლ. -რეზ.	2
176	0,0-დიმეთილ- 1-ჰიდროქსი- 2,2,2-ტრიქლ ორეთილ- ფოსფონატი	52-68-6	C4H8Cl3O4P	0.04	0.02	რეფლ. -რეზ.	2
177	დიმეთოქსიმე- თანი	109-87-5	C3H8O2	0.05	-	რეფლ.	4
178	დინილი (25% დიფენილის და 75% დი- ფენილოქსიდ- ის ნარევი)	8004-13-5	C12H10OxC12H10	0.01	-	რეფლ.	3
179	დიპროპილამი ნი	142-84-7	C6H15N	0.35	0.2	რეფლ. -რეზ.	3
180	დიფტორმე თანი	75-10-5	CH2F2	20	10	რეფლ. -რეზ.	4
181	1,2-დიფტორ- 1,2,2-ტრიქლ ორეთანი		C2HCl3F2	4	1.5	რეფლ. -რეზ.	3
182	დიფტორქლო- რმეთანი	75-45-6	CHClF2	100	10	რეფლ. -რეზ.	4
183	2,6-დიქლო- რამინობენ ზოლი	608-31-1	C6H5Cl2N	0.02	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
184	3,4-დიქლო რანილინი	95-76-1	C6H5Cl2N	0.01	0.005	რეფლ. -რეზ.	2
185	დიქლორდიფ- ტორმეთანი	75-71-8	CCl2F2	100	10	რეფლ. -რეზ.	4
186	1,2-დიქლო რეთანი	1300-21-6	C2H4Cl2	3	1	რეფლ. -რეზ.	2
187	დიქლორმე- თანი	75-09-2	CH2Cl2	8.8	-	რეფლ.	4
188	2,3-დიქლორ- 1,4-ნაფტოქინ- ონი	117-80-6	C10H4Cl2O2	0.05	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
189	1,2-დიქლორ პროპანი	78-87-5	C3H6Cl2	-	0.18	რეზ.	3
190	1,3-დიქლორ- პროპ-1-ენი	542-75-6	C3H4Cl2	0.1	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
191	2,3-დიქლორ- პროპ-1-ენი	78-88-6	C3H4Cl2	0.2	0.06	რეფლ. -რეზ.	3
192	დიქლორფტო- რმეთანი	75-43-4	CHCl2F	100	10	რეფლ. -რეზ.	4
193	დიციკლოჰექს ილამინის ძნე-ლად ხსნადი მარილი		C12H24ClN	0.008	-	რეფლ.	2
194	დიციკლოჰექს ილამინის ნიტ- რიტი	3129-91-7	C12H24NO2	0.02	-	რეფლ.	2
195	1,1-დიჰიდრო პერფტორჰეპ ტილაკრილა- ტი		C10H5Cl13O2	0.5	-	რეფლ.	3
196	დიჰიდროფუ- რა- ნდიონი 2,5	108-31-6	C4H2O3	0,2	0,05	რეფლ. -რეზ.	2
197	დიჰიდროფუ- რან-2-ონი	96-48-0	C4H6O2	0.3	0.1	რეზ.	3
198	2,4,6,10-დო დეკატეტრაენი	24330-32-3	C12H18	0.002	-	რეფლ.	4
199	ეთანთიოლი	75-08-1	C2H6S	5x10(-5)	-	რეფლ.	3
200	ეთანოლი	64-17-5	C2H6O	5	-	რეფლ.	4
201	ეთენილაცე- ტატი	108-05-4	C4H6O2	0.15	-	რეფლ.	3
202	ეთილაკრი- ლატი	140-88-5	C5H8O2	0.0007	-	რეფლ.	3
203	ეთილამინი	75-04-7	C2H7N	0.01	-	რეფლ.	3
204	N-ეთილ-3- ამინოტოლუ- ოლი	102-27-2	C9H13N	0.01	-	რეფლ.	2
205	N-ეთილანი- ლინი	103-69-5	C8H11N	0.01	-	რეფლ.	4
206	ეთილაცეტატი	141-78-6	C4H8O2	0.1	-	რეფლ.	4
207	ეთილბენზო- ლი	100-41-4	C8H10	0.02	-	რეფლ.	3
208	ეთილენი	74-85-1	C2H4	3	-	რეფლ.	3
209	N-ეთილ-2-მე- თილანილინი	94-68-8	C9H13N	0.01	-	რეფლ.	3
210	ეთილპენტანო ატი	539-82-2	C7H14O2	0.03	-	რეფლ.	3
211	2-ეთილჰექსა- ნოლი	104-76-7	C8H18O	0.15	-	რეფლ.	4
212	2-ეთილჰექსი- ლაკრილატი	103-11-7	C11H20O2	0.01	-	რეფლ.	3
213	ეთოქსიეთანი	60-29-7	C4H10O	1	0.6	რეფლ. -რეზ.	4
214	ეთოქსიეთილ კრილატი		C7H12O3	0.002	-	რეფლ.	3

215

დი-ვანადიუმ-

პენტოქსიდი

(მტვერი)

1314-62-1

V2O5

0.002

რეზ.

216	ვერცხლის- წყალი	7439-97-6	Hg	-	0.0003	რეზ.	1
217	ვერცხლისწყ- ლის (II) ამიდოქლო რიდი (გაანგარი- შებული ვერცხლის წყალზე)	10124-48-8	ClH2HgN	-	0.0003	რეზ.	1
218	ვერცხლისწყ- ლის (II) აცეტატი (გაანგარიშე- ბული ვერცხლისწყა ლზე)	1600-27-7	C4H6HgO4	-	0.0003	რეზ.	1
219	ვერცხლისწყ- ლის (II) დი-ნიტრატ მონო-ჰიდრა ტი (გაანგა- რიშებული ვერცხლისწყა ლზე)	7783-34-8	HgN2O6xH2O	-	0.0003	რეზ.	1
220	ვერცხლისწყ-ლის (II) დიქ-ლორიდი (გაანგარიშე- ბული ვერცხლისწყა ლზე)	7487-94-7	Cl2Hg	-	0.0003	რეზ.	1
221	ვერცხლისწყ- ლის (II) იოდიდი (გაანგარიშე- ბული ვერცხლისწყა ლზე)	7774-29-0	HgI2	-	0.0003	რეზ.	1
222	ვერცხლისწყ- ლის (I) ნიტ-რატის დიჰიდ-რატი (გაანგარიშებ ული ვერცხლისწყა ლზე)	14836-60-3	HgNO3xH4O2	-	0.0003	რეზ.	1
223	ვერცხლისწყ- ლის (II) ოქსიდი (გაანგარიშე- ბული ვერცხლის- წყალზე)	21908-53-2	HgO	-	0.0003	რეზ.	1
224	ვერცხლისწყ- ლის (I) ქლორიდი (გაანგარიშებ- ული ვერცხლისწყა ლზე)	10112-91-1	Cl2Hg2	-	0.0003	რეზ.	1
225	ვინილბენზო- ლი	100-42-5	C8H8	0.04	0.002	რეფლ. -რეზ.	2
226	ვოლფრამის ტრიოქსიდი	1314-35-8	WO3	-	0.15	რეზ.	3
227	თერმომდგრა დი სართავი ემულსია			0.002	-	რეფლ.	3
228	N`-1,2,3- თიადიაზოლ- 5-ილ-5-N- ფენილშარ- დოვანა	51707-55-2	C9H8N4OS	0.5	0.2	რეფლ. -რეზ.	4
229	თიირანი	420-12-2	C2H4S	0.5	-	რეფლ.	1
230	2-[[[4-[(2-თიო ზოლილამი- ნო) სულფონილ] ფენილ] ამინო] კარბონილ]- ბენზომჟავა	85-73-4	C17H13N3O5S2	0.1	0.015	რეზ.	4
231	თიოფენი	110-02-1	C4H4S	0.6	-	რეფლ.	4
232	თიოფენოლი	108-98-5	C6H6S	2x10(-5)	-	რეფლ.	3
233	თუთიის დია- ცეტატი (გაანგარიშე- ბული თუთიაზე)	5970-45-6	C4H6O4Znx2H2O	-	0.005	რეზ.	3
234	თუთიის დინიტრატი (გაანგარიშე- ბული თუთიაზე)	7779-88-6	N2O6Zn	-	0.003	რეზ.	3
235	თუთიის კარბონატი (გაანგარი- შებული თუთიაზე)	3486-35-9	CO3Zn	-	0.02	რეზ.	4
236	თუთიის ოქსიდი (გაანგარიშე- ბული თუთიაზე)	1314-13-2	ZnO	-	0.05	რეზ.	3
237	თუთიის სულფატი (გაანგარიშე- ბული თუთიაზე)	7733 -02 -1	ZnSO4	-	0.08	რეზ.	2
238	1,3-იზობენზო- ფურანდიონი	85-44-9	C8H4O3	0.1	0.02	რეფლ. -რეზ.	2
239	იზობუთანი	75-28-5	C4H10	15	-	რეფლ.	4
240	იზობუთილაც- ეტატი	110-19-0	C6H12O2	0.1	-	რეფლ.	4
241	იზობუთილენი	115-11-7	C4H8	10	-	რეფლ.	4
242	2-(იზობუთო- ქსი) ეთანოლი	4439-24-1	C6H14O2	1	0.3	რეფლ. -რეზ.	3
243	იზოპენტილ-2- ეიდროქსიბენ- ზოატი	87-20-7	C12H16O3	0.015	-	რეფლ.	2
244	იზოპრენის ოლიგომერე- ბი (დიმერები)	26796-44-1	C10H30	0.003	-	რეფლ.	3
245	იზოპროპილ- ბენზოლი	98-82-8	C9H12	0.014	-	რეფლ.	4
246	N-იზოპრო- პილ -N-ფენილ-1,4- ფენილელდია მინი		C15H18N2	0.06	0.02	რეფლ. -რეზ.	3
247	2-(იზოპროპო- ქსი) ეთანოლი	109-59-1	C5H12O2	1.5	0.5	რეფლ. -რეზ.	3
248	2,2-იმინობისი (ეთილამინი)	111-40-0	C4H13N3	0.01	-	რეფლ.	3
249	ინდიუმის (III) ნიტრატი (გაანგარი- შებული ინდიუმზე)	13465-14-0	InN3O9	-	0.005	რეზ.	2
250	ინჰიბიტორი ბე-ფისოვანი (კონტროლი ფენოლით)			0.006	-	რეფლ.	3
251	იოდი	7553-56-2	I2	-	0.03	რეზ.	2
252	კადმიუმის დი- ქლორიდი (გაანგარიშე- ბული კადმიუმზე)	10108-64-2	CdCl2	-	0.0003	რეზ.	1
253	კადმიუმის იოდიდი (გაანგარი- შებული კადმიუმზე)
254	კადმიუმის ნიტრატი (გა- ანგარიშებუ- ლი კად- მიუმზე)	10022-68-1	CdN2O6	-	0.0003	რეზ.	1
255	კადმიუმის ოქსიდი (გა- ანგარიშებუ- ლი კადმიუმზე)	1306-19-0	CdO	-	0.0003	რეზ.	1
256	კადმიუმის სულფატი (გა- ანგარიშებუ- ლი კადმი- უმზე)	7790-84-3	CdO4S	-	0.0003	რეზ	1
257	კალას დიოქ-სიდი (გაანგარი- შებული კალაზე)	18282-10-5	SnO2	-	0.02	რეზ	3
258	კალას დიქლორიდი (გაანგარი- შებული კალაზე)	7772-99-8	SnCl2	0.5	0.005	რეზ	3
259	კალას ოქსიდი (გაანგარიშე- ბული კალაზე)	21651-19-4	SnO	-	0.02	რეზ	3
260	კალას სულფატი (გაანგარი შებული კალაზე)	7488-55-3	SnSO4	-	0.02	რეზ	3
261	კალიუმის 0- ბუთილდი თიო-კარბო- ნატი	871-58-9	C5H9KOS2	0.1	0.05	რეფლ. -რეზ	3
262	კალიუმის 0- ეთილდითიო- კარბონატი	140-89-6	C3H5KOS2	0.05	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
263	დი-კალიუმის კარბონატი	584-08-7	CK2O3	0.1	0.05	რეზ.	4
264	კალიუმის 0- (მეთილეთილ) დითიოკარ- ბონატი	140-92-1	C4H7KOS2	0.1	0.05	რეფლ. -რეზ.	3
265	კალიუმ 0-(2 -მეთილპრო- პილ)დითიო- კა-რბონატი	13001-46-2	C5H9KOS2	0.1	0.05	რეფლ. -რეზ.	3
266	კალიუმის ქლორიდი	7447-40-7	KCl	0.3	0.1	რეზ.	4
267	კალციუმის დიაცეტატი (კალციუმის მიხედვით)	62-54-4	C4H6CaO4	-	0.012	რეზ	3
268	ტრიკალციუ- მის დიბორატი	13701-61-6	B2Ca3O6	-	0.02	რეზ.	3
269	კალციუმის ნიტრატი	10124-37-5	CaN2O6	0.03	0.01	რეზ	3
270	კალციუმის ოქტადეკანოა- ტი (კალცი- უმის სტეარატი)	1592-23-0	C36H70CaO4	0.5	0.15	რეზ.	3
271	კალციუმის ჰიდროქსიდი	1305-62-0	CaH2O2	0.03	0.01	რეზ.	3
272	ე-კაპროლაქ- ტამი	105-60-2	C6H11NO	0.06	-	რეფლ.	3
273	კაციტრაპინი	1405-87-4	C66H103N17O16S	-	0.0003	რეზ.	1
274	კობალტი	7440-48-4	Co	-	0.0004	რეზ.	2
275	კობალტის(პ) აცეტატი (გაა- ნგარიშებული კობალტზე)	6147-53-1	C4H6CoO4	-	0.001	რეზ.	2
276	კობალტის ოქსიდი (გაა- ნგარიშებული კობალტზე)	1307-96-6	CoO	-	0.001	რეზ.	2
277	კობალტის სუ- ლფატი (გაანგარიშე- ბული კობალტზე)	10026-24-1	CoO4S	0.001	0.0004	რეზ.	2
278	კომპოზიცია „დონ-52“(გა- ანგარიშებუ- ლი იზოპრო- პანოლზე)			0.6	-	რეფლ.	3
279	კრეზოლი (ო-,მ-,პ- იზო- მერების ნარევი)	1319-77-3	C7H8O	0.005	-	რეფლ.	2
280	მაგნიუმის დი- ქლორატ ჰიდ- რატი	10326-21-3	Cl2MgO6 X H20	-	0.3	რეზ.	4
281	მაგნიუმის ოქ- სიდი	1309-48-4	MgO	0.4	0.05	რეზ.	3
282	მაზუთის ნაცა- რი (მტვერი) თბოელექტრო სადგურების. (გაანგარი- შებული ვანადიუმზე)			-	0.002	რეზ	2
283	მანგანუმი და მისი ნაერთე ბი (გაანგარი შებული მანგანუმის (IV)ოქსიდზე)			0.01	0.001	რეზ.	2

284	მეთანოლი	67-56-1	CH4O	1	0.5	რეფლ. -რეზ	3
285	მეთანთიოლი (მეთილმერ- კაპტანი)	74-93-1	CH4S	0.0001	-	რეფლ.	4
286	მეთილაკრი- ლატი	96-33-3	C4H6O2	0.01	-	რეფლ.	4
287	მეთილამინი	74-89-5	CH5N	0.004	0.001	რეფლ. -რეზ	2
288	N-მეთილა- მილინი	100-61-8	C7H9N	0.04	-	რეფლ.	3
289	მეთილაცე- ტატი	79-20-9	C3H6O2	0.07	-	რეფლ.	4
290	მეთილაცეტი- ლენი	74-99-7	C3H4	3	-	რეფლ.	4

291	მეთილაცეტი- ლენალენური ფრაქცია: -მეთილაცეტი- ლენის მიხედ- ვით -ნარევის მიხ- ედვით			1.5 3.0	- -	რეფლ. რეფლ.	4 4
292	მეთილბენზო- ატი	93-58-3	C8H8O2	0.002	-	რეფლ.	3
293	მეთილბენ- ზოლ- სულფონატი	80-18-2	C7H8O3S	0.01	-	რეფლ.	4
294	2-მეთილბუ- თა1,3-დიენი	78-79-5	C5H8	0.5	-	რეფლ.	3
295	მეთილბუთ-2- ენ-1-ოლი	4675-87-0	C5H10O	0.075	-	რეფლ.	4
296	2-მეთილბუთ- 3-ენოლ-2	115-18-4	C5H10O	1	-	რეფლ.	3
297	მეთილ-[1-(ბუ- თილ-კარბო- მო-ილ)-1 H –ბენზიმიდაზო ლ-2-ილ] კარბამატი	17804-35-2	C14H18N2O3	0.35	0.05	რეფლ. -რეზ	3
298	მეთილ-4,4-დი მეთილ-3-ოქს- ოპენტანოატი	55107-14-7	C8H14O3	0.1	-	რეფლ.	3
299	მეთილ-4,4-დი მეთილპრო- პანოატი	598-98-1	C6H12O2	0.2	-	რეფლ.	3
300	მეთილდიქლო რაცეტატი	116-54-1	C3H4Cl2O2	0.04	-	რეფლ.	3
301	მეთილ-3(2,2- დიქლორეთენ ილ)-2,2-დიმე- თილციკლოპ- როპანკარბო- ნატი	61898-95-1	C9H12Cl2O2	0.08	-	რეფლ.	4
302	4-მეთილ-5,6- დიჰიდრო- პირა-ნი	16302-35-5	C6H10O	1.2	-	რეფლ.	2
303	1-მეთილეთი ლ[2-(1-მეთი- ლპრ- ოპილ)-4,6-დი -ნიტროფენი ლ]კარბონატი	373-21-7	C14P18N2O7	0.02	0.002	რეზ.	2
304	მეთილენბრო] მიდი	74-95-3	CH2Br2	0.1	0.04	რეფლ. -რეზ.	4
305	2-მეთილენბუ- თ- ანდიომჟავა	97-65-4	C5H6O4	1	0.3	რეფლ. -რეზ.	4
306	2,2-მეთილენ- დი	1708-15-9	C13H14N6O2	0.055	0.03	რეზ.	2
307	მეთილენიოდი დი	75-11-6	CH2I2	0.4	-	რეფლ.	4
308	4-მეთილენო– ქსეთან-2-ონი	674-82-8	C4H4O2	0.007	-	რეფლ.	2
309	4-მეთილენტე- ტრაჰიდრო-2 H–პირანი	36838-71-8	C6H10O	1.5	-	რეფლ.	3
310	1-(მეთილვინ- ილ)ბენზოლი	98-83-9	C9H10	0.01	-	რეფლ.	3
311	მეთილ-2-0-იზ ობუთილმეთი ლფოსფონოქ- სის აკრილატი		C9H18O4P	0.006	0.003	რეზ.	1
312	მეთილკარბამ ატ 1- ნაფტალე- ნოლი	63-25-2	C12P11NO2	-	0.002	რეზ.	2
313	მეთილ-4- მეთილბენზო– ატი	99-75-2	C9H10O2	0.007	-	რეფლ.	3
314	მეთილ-2-მეთ- ილპროპ-2- ენოატი	80-62-6	C5H8O2	0.1	0.01	რეფლ. -რეზ	3
315	მეთილოქსი– რანი	75-56-9	C3H6O	0.08	-	რეფლ.	1
316	მეთილპენტა– ნოატი	624-24-8	C6H12O2	0.03	-	რეფლ.	3
317	4-მეთილ-2- პენტანოლი	108-11-3	C6H14O	0.07	-	რეფლ.	4
318	4-მეთილპენ- ტან-2-ონი	108-10-1	C6H12O	0.1	-	რეფლ.	4
319	4-მეთილპენტ- ენ-1	691-37-2		0.4	0.085	რეფლ. -რეზ	3
320	2-მეთილპენტ- 2-ენალი	623-36-9	C6H10O	0.007	-	რეფლ.	4
321	2-მეთილპრო პანალი	78-84-2	C4H8O	0.01	-	რეფლ.	4
322	2-მეთილპრო პან-1-ოლი	78-83-1	C4H10O	0.1	-	რეფლ.	4
323	2-მეთილ პრონ- 2-ენ მჟავა	79-41-4	C4H6O2	-	0.01	რეზ.	3
324	2-მეთილპ რონი- ონიტრილი	78-82-0	C4H7N	0.02	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
325	1-მეთილ-1- ფენილეთილ ჰიდროპე როქსიდი	80-15-9	C9H12O2	0.007	-	რეფლ.	2
326	მეთილფო რმიატი	107-31-3	C2H4O2	0.2	-	რეფლ.	3
327	მეთილ-2-ჰიდ- როქსიბენზოა- ტი	99-76-3	C8H8O3	0.006	-	რეფლ.	4
328	მეთიონინი	7005-18-7	C5H11NO2S	0.6	-	რეფლ.	3
329	4-მეთოქსი ბენზალდე ჰიდი	123-11-5	C8H8O2	0.01	-	რეფლ.	4
330	2-მეთოქსი კარბონილ- N -[(4,6-იმეთი ლ-1,3- პირიმიდინ-2- ილ)ამინო კარბონილ] ბენზოსულფა– მიდ კალიუმის მარილი		C15H17N4O5S	0.08	0.05	რეზ.	3
331	2-მეთოქსი-2- მეთილპრო– პანი	1634-04-4	C5H12O	0.5	-	რეფლ.	4
332	მელიორანტი (ნარევი:კალ– ციუმის კარბონა- ტი,ქლორიდი, სულფატი -79%; სილი- ციუმის დიოქ- სიდი-10-13%; მაგნიუმის ოქ- სიდი-3.5%; რკინის ოქსიდი- 1.6% და სხვ.)			0.5	0.05	რეზ.	4
333	მეპრინი ბაქტერიული			0.01	0.002	რეზ.	2
334	2-მერკაპტო– ეთანოლი	60-24-2	C2H6OS	0.07	-	რეფლ.	3
335	მობილთერმი- 605			0.05	0.01	რეზ.	3
336	მოლიბდენი და მისი არაორგანუ– ლი ნაერთები (მოლიბდენ-ის (III) ოქსიდი, ამონიუმის პარამოლი– ბდა-ტი)			-	0.02	რეზ.	3
337	მტვერი აზბეს- ტშემცვლელი (ქრიზოთილ– აზბესტის 10%-მდე შემცვე ლობით)			0	0.06	რეზ.	1
338	მტვერი არაორგანუ– ლი, შემცველი სილიციუმის ორჟანგისა %-ში: -70-ზე მეტი (დინასი და სხვ.) -70-20 (შამოტი, ცემენტი, ცე-მენტის მტვე-რი, თიხა, თიხა-ფიქალი, ბრძმედული წიდა, ქვიშა, კლინკერი,კაჟ-მიწის ნაცარი) -20-ზე ნაკლები (დოლომიტი, ცემენტის მტვერი:კირ– ქვა, ცარცი, ბოქსიტი და სხვ.)			0.15 0.3 0.5	0.05 0.1 0.15	რეზ. რეზ. რეზ.	3 3 3
339	მტვერი ბამბის			0.2	0.05	რეზ.	3
340	მტვერი თამბა- ქოს ფაბრიკის ადანაყრების (ნიკოტინის 2.7%-მდე შემცველო– ბით) (გაანგა– რიშებული ნიკოტინ-ზე.			0.0008	0.0004	რეფლ. -რეზ	4
341	მტვერი კაინი- ტის			0.5	0.1	რეზ.	3
342	მტვერი კალი- უმმაგნეზიის			0.5	0.15	რეზ.	3
343	მტვერი მარცვლეუ– ლის (ობ-ის სოკოების მიხედვით)			0.5	0.15	რეზ.	3
344	მტვერი პოლიმეტა– ლური: ტყვია-თუთიის წარმოებისა (ტყვიის 1%-მდე შემცველო- ბით)			-	0.0001	რეზ.	1
345	მტვერი სახა- მებლის	9005-25-8	(C6H10O5)n	0.5	0.15	რეზ.	4
346	ნატრიუმის იოდიდი (გაანგარი– შებული იოდზე)	7681-82-5	INa	-	0.03	რეზ.	2
347	დი-ნატრიუმის სტანატი (გააგარიშე– ბული კალაზე)	12058-66-1	Na2O3Sn	-	0.02	რეზ.	3
348	დი-ნატრიუმის სულფატი	7757-82-6	Na2SO4	0.3	0.1	რეზ.	3
349	დი-ნატრიუმის სულფიტი	7757-83-7	Na2SO3	0.3	0.1	რეზ.	3
350	ნატრიუმი, სუ- ლფიტ-სულფა- ტური მარი-ლები			0.3	0.1	რეზ.	3
351	დი-ნატრიუმის ტეტრა-ოქსო- ვოლფრამატი (VI)(გაანგა– რიშებული ვოლ-ფრამზე)	10213-10-2	Na2O4W x H4O2	-	0.1	რეზ.	3

352

ნატრიუმის

ქლორიდი

7647-14-5

NaCl

0.5

0.15

რეზ.

353

ნაფტალინი

91-20-3

C10H8

0.003

რეფლ.

354	1,4-ნაფტალი– ნდიონი	130-15-4	C10H6O2	0.005	0.003	რეფლ. -რეზ	1
355	ნაფტ-2-ოლი	135-19-3	C10H8O	0.006	0.003	რეფლ. -რეზ.	2
356	ნარევი ბუნებ- რივი მერკა პტანების (ეთილ- მერკაპტანზე გაანგარიშებ- ული)			5x10(-5)	-	რეფლ.	3
357	ნარევი მუდმი- ვი შედგენილო- ბის დიბუთილ- ფენილფოსფა- ტის საფუძვე- ლზე			0.01	0.005	რეფლ. -რეზ.	2
358	ნარევი ტრანს- ტრანს-ტრანს- ციკლო-დოდე- კატეტრაენ- 1,5,9-ისა და ტრანს-ტრანს- ცის-ციკლო დოდეკატე– ტრაენ 1,5,9-ის			0.0035	-	რეფლ.	4
359	ნახშირბადის ოქსიდი	630-08-0	CO	5	3	რეზ.	4
360	ნახშირბადი შავი	1333-86-4	C	0.15	0.05	რეზ.	3
361	ნახშირის ნაცა რი თბოელექ- ტროსადგურე- ბისა (კალციუმის ჟანგის შემცველობით 35-40%-მდე, დისპერსიულ- ობით 3მკმ-მდე და ქვევით, არანაკლებ 97%)			0.05	0.02	რეზ.	2
362	ნახშირწყალ- ბადები ნაჯერი C12-C19(გაან გარიშებული ნახშირბადზე)			1	-	რეფლ.	4
363	ნიკელი	7440-02-0	Ni	-	0.001	რეზ.	2
364	ნიკელის ოქსი დი (გაანგარი- შებული ნიკე- ლზე)	1313-99-1	NiO	-	0.001	რეზ.	2
365	ნიკელის (II) სულფატი (გაანგარი შებული ნიკელზე)	7786-81-4	NiSO4	0.002	0.001	რეზ.	1
366	ნიკელის ხსნა- დი მარილები (გაანგარიშე- ბული ნიკელზე)			0.002	0.0002	რეზ.	1
367	ნიტრილები კა რბონმჟავასი C17-C20			0.04	-	რეფლ.	3
368	ნიტრილები სინთეზური ცხიმოვანი მჟავების ფრაქციების C10-C16			0.005	-	რეფლ.	4
369	3-ნიტრობენ ზოისმჟავას პერჰიდროა- ზეპინი, ადუქტი	7270-73-7	C13H18N2O4	0.02	-	რეფლ.	3
370	ნიტრობენზო- ლი	98-95-3	C6H5NO2	0.008	-	რეფლ.	2
371	N-ნიტროზო- დიმეთილამი- ნი	62-75-9	C2H6NO2	-	50ng/m3	რეზ.	1
372	2-ნიტრო- 4-ტრიფტორ- მეთილ-1- ქლორბენ ზოლი	121-17-5	C7H3ClF3NO2	0.005	-	რეფლ.	3
373	2-ნიტრო-1- ქლორბენზო- ლი	88-73-3	C6H4ClNO2	0.004	0.002	რეფლ. -რეზ.	2
374	3-ნიტრო-1- ქლორბენზო- ლი	121-73-3	C6H4ClNO2	0.004	0.002	რეფლ. -რეზ.	2
375	4-ნიტრო-1- ქლორბენზო- ლი	100-00-5	C6H4ClNO2	0.004	0.002	რეფლ. -რეზ.	2
376	ნონანალი	124-19-6	C9H18O	0.02	-	რეფლ.	2
377	ნონაფტორპენ ტანმჟავა	2706-90-3	C5HF9O2	0.1	-	რეფლ.	3
378	2,2,3,3,4,4,5,5 ნონაფტორპენ ტან-1-ოლი	355-28-2	C5H3F9O	0.3	-	რეფლ.	3
379	ოზონი	10028-15-6	O3	0.16	0.03	რეზ.	1
380	ორთობორის მჟავა	10043-35-3	BH3O3	-	0.02	რეზ.	3
381	2,2-ოქსიდიე- თანოლი	111-46-6	C4H10O3	-	0.2	რეზ.	4
382	ოქსირანი	75-21-8	C2H4O	0.3	0.003	რეფლ. -რეზ.	3
383	ოქტანალი	124-13-0	C8H16O	0.02	-	რეფლ.	2
384	ოქტან-1-ოლი	111-87-5	C8H18O	0.6	0.2	რეფლ. -რეზ.	3
385	ოქტადეკაფტო როქტანი	307-34-6	C8F18	90	-	რეფლ.	4
386	2,2,3,3,4,4,5,5 ოქტაფტორპე- ნტან-1-ოლი	355-80-6	C4H4F8O	1	0.05	რეფლ. -რეზ.	4
387	ოქტაფტორ- ტოლუოლი	434-64-0	C7F8	1.3	-	რეფლ.	4
388	პენტა-1,3-დიე ნი	504-60-9	C5H8	0.5	-	რეფლ.	3
389	პენტანალი	110-62-3	C5H10O	0.03	-	რეფლ.	4
390	1-პენტანთი- ოლი	110-66-7	C5H12S	4x10 (-4)	-	რეფლ.	3
391	პენტანი	109-66-0	C5H12	100	25	რეფლ. -რეზ.	4
392	პენტანმჟავა	109-52-4	C5H10O2	0.03	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
393	პენტან-1-ოლი	71-41-0	C5H12O	0.01	-	რეფლ.	3
394	პენტან-3-ონი	96-22-0	C5H10O	0.5	0.3	რეფლ.	3
395	პენტაფტორბე ნზოლი	363-72-4	C6HF5	1.2	0.1	რეფლ. -რეზ.	3
396	პენტაფტორფე ნოლი	771-61-9	C6HF5O	0.8	-	რეფლ.	4
397	პენტილაცეტა- ტი	628-63-7	C7H14O2	0.1	-	რეფლ.	4
398	პენტილენები (ამილენები- იზომერების ნარევი)	109-67-1	C5H10	1.5	-	რეფლ.	4
399	პირიდინი	110-86-1	C5H5N	0.08	-	რეფლ.	2
400	4-პირიდინკა- რბოქსიჰიდრა ზიდი	54-85-3	C6H7N3O	0.05	0.02	რეზ.	3
401	პოლი (1-ვინ-ილ-2- პიროლი- დონი)	9003-39-8	(C5H10NO)n	0.5	0.15	რეზ.	4
402	პოლიფენილო ქსირანი	25189-69-9	[C8H8O]n	0.5	0.15	რეზ.	4
403	პოლიქლორ- 2,6,6-ტრიმე- თილდეჰიდ რო ბიციკლო [3,1,1] ჰეპტანი		[C10H16Cl]n	0.005	0.002	რეფლ. -რეზ.	2
404	პროპან-1- თიოლი	107-03-9	C3H8S	1.5x 10(-4)	-	რეფლ.	3
405	პროპან-1- ოლი	71-23-8	C3H8O	0.3	-	რეფლ.	3
406	პროპან-2- ოლი	67-63-0	C3H8O	0.6	-	რეფლ.	3
407	პროპან-2-ონი	67-64-1	C3H6O	0.35	-	რეფლ.	4
408	პროპ-2-ენ-1- ალი	107-02-8	C3H4O	0.03	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
409	პროპენი	115-07-1	C3H6	3	-	რეფლ.	3
410	პროპილამინი	107-10-8	C3H9N	0.3	0.15	რეფლ. -რეზ.	3
411	პროპილაცეტა ტი	109-60-4	C5H10O2	0.1	-	რეფლ.	4
412	S-პროპილ-O- [4-მეთილთი ოფენილ]-O- ეთილდითიო– ფოსფატი	35400-43-2	C12H19O2PS2	0.01	-	რეფლ.	3
413	პროპილპენტა ნოატი	141-06-0	C8H16O2	0.03	-	რეფლ.	3
414	პროპიონალ- დეჰიდი	123-38-6	C3H6O	0.01	-	რეფლ.	3
415	პროპიონმჟა- ვა	79-09-4	C3H6O2	0.015	-	რეფლ.	3
416	რივიციკლინი (ტეტრაციკლი- ნის და რიფამ- პიცინის ნარე- ვი 2:1) (ტეტ- რაციკლინის მიხედვით)			0.05	0.005	რეზ.	2
417	რიცინი			0.002	0.001	რეზ.	1
418	რკინის (II, III ოქსიდი (გაან- გარიშებული რკინაზე)	1309-37-1	Fe2O3, FeO	-	0.04	რეზ.	3
419	რკინის (II) სულფატი (გაანგარიშე- ბული რკინაზე)	7720-78-7	FeSO4	-	0.007	რეზ.	3
420	რკინის ტრიქლორიდი (გაანგარიშე- ბული რკინაზე)	7705-08-0	FeCl3	-	0.004	რეზ.	2
421	საღებავი ორ- განული აქტი- ური ლურჯი			-	0.03	სან.-ჰიგ.	3
422	საღებავი ორ- განული აქტი- ური ფირუზის- ფერი K			0.05	-	სან.-ჰიგ.	3
423	საღებავი ორ- განული მჟავური შავი			-	0.03	სან.-ჰიგ.	3
424	საღებავი ორ- განული პირ-დაპირი შავი 2C	6428-38-2	C48H40N13Na3- O13S3	-	0.03	სან.-ჰიგ.	3
425	საღებავი ორ- განული ქრო-მის შავი O	5850-21-5	C23H14N6Na2O9S	-	0.03	სან.-ჰიგ.	3

426

სელენის დი-

ოქსიდი (გაანგარიშე-

ბული სელენზე)

7446- 08-4

SeO2

0.0001

0.00005

რეზ.

427

სინთეზური სა

რეცხი საშუალება „ლოსკი“

0.1

0.06

რეზ.

428

სინთეზური სა

რეცხი საშუალებები „კრისტალის“ ტიპის, ნატრიუმის ალკილსუ-

ლფატის სა-ფუძველზე

0.04

0.01

რეფლ.

-რეზ.

429	სკიპიდარი (გაანგარიშე- ბული ნახშირბადზე)	8006-64-2		2	1	რეფლ. -რეზ.	4
430	სპილენძის დი ქლორიდი (გაანგარი- შებული სპილენძზე)	7447-39-4	CuCl2	0.003	0.001	რეზ.	2
431	სპილენძის (II) ოქსიდი (გაანგარიშე- ბული სპილენძზე)	1317-38-0	CuO	-	0.002	რეზ.	2
432	სპილენძის (II) სულფატი (გაანგარიშე- ბული სპილენძზე)	18939-64-2	CuSO4	0.003	0.001	რეზ.	2
433	სპილენძის (II) სულფიტი (გაანგარიშე- ბული სპილენძზე)	14013-02-6	CuSO3	0.003	0.0012	რეზ.	2
434	სპილენძის (II) ტრიქლო- რფენოლატი	25267-55-4	C12H4Cl6CuO2	0.006	0.003	რეზ.	2
435	სპილენძის (I) ქლორიდი	7758-89-6	CuCl	-	0.002	რეზ.	2
436	დისტიბიუმპე ნტასულფიდი (გაანგარიშე- ბული სტიბიუმზე)	1315-04-4	Sb2S5	-	0.02	რეზ.	3
437	დისტიბიუმის ტრიოქსიდი (გაანგარი შებული სტიბიუმზე)	1309-64-4	Sb2O3	-	0.02	რეზ.	3
438	სულფალენი (ფენოქსიმეთი ლპენიცილინი 10%; სულფა- პირიდაზინი- 5%; გეოფილი- ნი-1%; ლაქ- ტოზა-100%- მდე) (პენიცილინის მიხედვით)			0.05	0.0025	რეზ.	2
439	სურნელოვან ნივთიერება- თა და ეთეროვანი ზეთების ნარე ვების აქრო ლადი კომპო- ნენტები, პარფიუმე რულ-კოსმე- ტიკურ სამრე- წველო საწარ მოთა ნარ ჩენებში არსებული			0.1	-	რეფლ.	3
440	ტალიუმის კა- რბონატი (გაანგარიშე- ბული ტალიუმზე)	29809-42-5	TL2CO3	-	0.0004	რეზ.	1
441	ტელურის დი-ოქსიდი (გაანგარიშე- ბული ტელურზე)	74 46-07- 3	TeO2	-	0.0005	რეზ.	1
442	1,2,4,5 ტეტრამეთი- ლბენზოლი	95-93-2	C10H14	0.025	0.01	რეფლ. -რეზ	2
443	N,N,N',N'- ტეტრაეთი- ლთიურამ- დისულფიდი	97-77-8	C10H20N2S4	-	0.03	რეზ.	3
444	ტეტრამეთილ- თიურამდი- სულფიდი	137-26-8	C6H12N2S4	0.05	0.02	რეფლ. -რეზ.	3
445	3(2,2,6,6-ტე- ტრამეთილპი- პერიდ-4-ილა- მინო)[პრო- პიო-მჟავა -N (2,26,6-ტეტ- რამეთილპი- პე-რიდ-4-ილ) ამიდი		C21H42N4O	0.15	0.05	რეფლ. -რეზ.	3
446	2,2,6,6-ტეტ- რამეთილპი- პე-რიდინ-4- ონი	826-36-8	C9H17NO	0.06	0.03	რეფლ. -რეზ.	3
447	2,4,6,8-ტეტ- რამეთილ-1,3, 5,7-ტეტროქ- სოკანი	108-62-3	C8H16O4	0.003	-	რეფლ.	2
448	2,2,3,3-ტეტ- რაფტორპ- როპან-1-ოლი	76-37-9	C3H4F4O	1	0.05	რეფლ. -რეზ.	4
449	ტეტრაფტორე- თილენი	116-14-3	C2F4	6	0.5	რეფლ. -რეზ.	4
450	ტეტრაქლორ- მეთანი	56-23-5	CCl4	4	0.7	რეფლ. -რეზ.	2
451	ტეტრაქლორ- პროპენი	60320-18-5	C3H2Cl4	0.07	0.04	რეფლ. -რეზ.	2
452	1,1,2,2-ტეტრა ქლორეთანი	79-34-5	C2H2Cl4	0.06	-	რეფლ.	4
453	ტეტრაქლორე თილენი	127-18-4	C2Cl4	0.5	0.06	რეფლ. -რეზ.	2
454	1,2,3,9-ტეტ– რაჰიდრო-9- მეთილ-3-(2- მეთილ-1H –იმიდა ზოლ-1-ილ)- 4H –კარბა ზოლ-4-ონი, ქლორჰი- დრატ დიჰიდ-რატი)		C17H16N3xClHx H4O2	-	0.005	რეზ.	1
455	ტეტრაჰიდრო- ფურანი	109-99-9	C4H8O	0.2	-	რეფლ.	4
456	ტოლუილენ– დიიზოციანატი		C9H6N2O2	0.005	0.002	რეფლ. -რეზ.	1
457	ტოლუოლი	108-88-3	C7H8	0.6	-	რეფლ.	3
458	1,3,5-ტრიაზი- ნ2,4,6(1H,3H, 5H)-ტრიოლი	108-80-5	C3H3N3O4	0.02	0.01	რეზ.	2
459	1H(-)1,2,4- ტრიაზოლი	288-88-0	C2H3N3	0.1	0.05	რეფლ. -რეზ.	3
460	2,4,6-ტრიამი- ნო-1,3,5-ტრი- ა-ზინი	108-78-1	C3H6N6	0.02	0.01	რეზ.	2
461	ტრიბრომ- მეთანი	75-25-2	CBr3	-	0.05	რეზ.	3
462	1,1,3-ტრიბრო მპროპანი	25511-78-6	C3H5Br3	0.015	0.005	რეფლ. -რეზ.	2
463	2,4,6-ტრიბრო მფენოლი	118-79-6	C6H3Br3O	0.04	-	რეფლ.	2
464	S, S, S-ტრიბუ- თილტრითი- ოფოსფატი	78-48-8	C12H27OPS3	0.01	0.005	რეფლ. -რეზ.	2
465	2,2,3,3,4,4,5, 5,6,6,7,7,7- ტრიდეკაფ- ტორ-1-1-ჰეპ- ტანოლი	375-82-6	C7H3F13O	0.1	-	რეფლ.	3
466	ტრიეთილა- მინი	121-44-8	C6H15N	0.14	-	რეფლ.	3
467	ტრიმეთილა- მინი	75-50-3	C3H9N	0.15	-	რეფლ.	4
468	1,2,4-ტრიმეთ- ილბენზოლი	95-63-6	C9H12	0.04	0.15	რეფლ. -რეზ.	2
469	1,3,7-ტრიმეთ- ილ-1H-პური- ნ-2,6-(1H,3H)- დიონი	58-08-2	C8H10N4O2	0.06	0.03	რეზ.	3
470	1,3,7-ტრიმე- თილქსანტი- ნბენზოატი ნატრიუმის		C8H10N4O2 x C7H5NaO2	0.06	0.03	რეზ.	3
471	ტრიპროპილ- ამინი	102-69-2	C9H21N	0.4	0.25	რეფლ. -რეზ.	3
472	(ტრიფტორმე- თილ)ბენზო- ლი	98-08-8	C7H5F3	0.3	-	რეფლ.	4
473	N(3-ტრიფტო- რმეთილფე- ნილ) -N,N-დიმეთი- ლშარდრვანა	2164-17-2	C10H11F3N2O	-	0.05	რეზ.	3
474	ტრიქლორა- ცეტადეჰიდი	75-87-6	C2HCl3O	0.03	-	რეფლ.	3
475	1,1,1-ტრიქლ- ორეთანი	71-55-6	C2H3Cl3	2	0.2	რეფლ. -რეზ.	4
476	ტრიქლორეთი ლენი	79-01-6	C2HCl3	4	1	რეფლ. -რეზ.	3
477	ტრიქლორმე- თანი	67-66-3	CHCl3	0.1	0.03	რეზ.	2
478	1,2,3-ტრიქ- ლორპროპანი	96-18-4	C3H5Cl3	-	0.05	რეზ.	3
479	ტრიქლორფ- ტორმეთანი	75-69-4	CCl3F	100	10	რეფლ. -რეზ.	4
480	ტრიციკლო[8, 2,2(4,7)]ჰექსა- დეკა 4,6,10, 12,13,15- ჰექსაენი	1633-22-3	Cl6h16	0.6	0.3	რეფლ. -რეზ.	3
481	ტყვია და მისი არაორგანუ ლი ნაერთე ბი (გაანგარი შებული ტყვიაზე)			0.001	0.0003	რეზ.	1
482	ტყვიის (II) სულფიტი (გაანგარი- შებული ტყვიაზე)	7446- 10-8	PbO3S	-	0.0017	რეზ.	1
483	1-ფენილდო დეკანი	123-01-3	C18H28	3.5	1.5	რეფლ. -რეზ.	4
484	ფენილმეთილ- 3-პირიდინ- კარბონატი	94-44-0	C13H14NO2	0.02	-	რეფლ.	3
485	N-ფენილ-1,4- ფენილენდი- ამინი	101-54-2	C12H12N2	0.06	0.02	რეფლ. -რეზ.	3
486	1-ფენილ-2- ქლორეთანო- ნი	532-27-4	C8H7ClO	0.01	-	რეფლ.	3
487	ფენოლი	108-95-2	C6H6O	0.01	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
488	ფენოლები ფი- ქალის			0.007	-	რეფლ.	3
489	ფენოლის ფრაქცია მურა ნახშირის მაღალსიხ- შირული პიროლიზის მსუბუქი ფისები			0.008	-	რეფლ.	2
490	3-ფენოქსიბენ- ზალდეჰიდი	39515-51-0	C13H10O2	0.09	0.03	რეფლ. -რეზ.	3
491	3-ფენოქსიბენ- ზილ-3-(2,2- დიქლორვი- ნილ)- 2,2-დიმეთილ- ციკლოპრო- პანკარბონატი	52645-53-1	C21H20Cl2O3	0.07	0.02	რეფლ. -რეზ.	3
492	3-ფენოქსიბე- ნზილცის,ტრა- ნს3-(2,2-დიქ- ლორვინილ)- 2,2-ციკლო– პროპან- კარბო ქსილატი	52645-53-1	C21H20Cl2O3	0.05	0.02	რეფლ. -რეზ.	3
493	3-ფენოქსიტო- ლუოლი	3586-14-9	C13H12O	0.01	-	რეფლ.	4

494	3-ფენოქსიფე– ნილმეთანო- ლი	13826-35-2	C13H12O2	0.25	0.05	რეფლ. -რეზ.	4
495	ფერიტი ბარი- უმის (გაან- გარიშებული ბარიუმზე)		BaFeOn n = =8.5 - 8.6	-	0.004	რეზ.	3
496	ფერიტი მაგნი- უმმანგანუმის (გაანგარიშე- ბული მანგანუმზე)		Fe16Mg8Mn8O40	-	0.002	რეზ.	2
497	ფერიტი მანგანუმ- თუთიის (გაანგარი- შებული მანგანუმზე)		Fe16Mn8Zn8O40	-	0.02	რეზ.	2

498	ფერიტი ნიკე- ლთუთიის (გა- ანგარიშებუ- ლი თუთიაზე)		Fe16Ni8Zn8O40	-	0.003	რეზ.	2
499	ფერიტი ნიკე- ლსპილენძის (გაანგარიშე- ბული ნიკელზე)		Cu8Fe16Ni8O40	-	0.004	რეზ.	2
500	ფისი მსუბუქი მურა ქვანახში- რის პიროლი- ზური: -ორგანული ნახშირბადის მიხედვით -ფენოლის მიხ ედვით			0.2 0.004	- -	რეფლ. რეფლ.	2 2
501	ფიქალის ნაცარი			0.3	0.1	რეზ.	3
502	ფლოტორეაგე ნტი ფლოკრ-3 (ქლორის მიხ- ედვით)			0.1	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
503	ფლუსი კანიფ- ოლის გააქტი- ვებული (კონ- ტროლი კანი- ფოლის მიხედ- ვით)			0.3	-	რეფლ.	4
504	ფორმალდეჰი- დი	50-00-0	CH2O	0.035	0.003	რეფლ. -რეზ.	2
505	ფორმამიდი	75-12-7	CH3NO	-	0.03	რეზ.	3
506	ფოსფინი	7803-51-2	H3P	0.01	0.001	რეზ.	2
507	დიფოსფორ- პენტაოქსიდი	1314-56-3	O5P2	0.15	0.05	რეზ.	2
508	[29-H, 31H- ფტალოციანი- ნატ(2)-N29, N30, N32]სპი- ლენძი (SP -4-1)	147-14-8	C32H16CuN8	0.1	-	სან.-ჰიგ.	3
509	ფტორიდები არაორგანუ- ლი კარგად ბსნადი (ნატრიუმის ფტორიდი, ნატრიუმის ჰექსაფტორი- დი)			0.03	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
510	ფტორიდები არაორგანუ- ლი ძნელად ბსნადი -(ალუმინის ფტორიდი, კა-ლციუმის ფტორიდი, ნატრიუმის ჰექსაფტორი- დი)			0.2	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
511	ფტორის აირისებრი ნაერთები (გაანგა- რიშებული ფტორზე) - ჰიდროფტო- რიდიტეტრა- ფტორიდი	7664-39-3 7783-61-1	FH F4Si	0.02 0.02	0.005 0.005	რეფლ. -რეზ. რეფლ.-რეზ.	2 2
512	2-ფურილმე თანოლი	98-00-0	C5H6O2	0.1	0.05	რეფლ. -რეზ.	3
513	2-ფურფურა- ლდეჰიდი	98-01-1	C5H4O2	0.08	0.04	რეფლ. -რეზ.	3
514	3-ქლორანი ლინი	108-42-9	C6H6ClN	0.01	0.004	რეფლ. -რეზ.	1
515	4-ქლორანი- ლინი	106-47-8	C6H6ClN	0.04	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
516	ქლორაცეტილ ქლორიდი	79-04-9	C2H2Cl2O	0.05	-	რეფლ.	4
517	ქლორბენზო- ლი	108-90-7	C6H5Cl	0.1	-	რეფლ.	3
518	2-ქლორბუთა- 1,3-დიენი	126-99-8	C4H5Cl	0.02	0.002	რეფლ. -რეზ.	2
519	ქლორბუთანი (იზომერების ნარევი)	25154-42-1	C4H9Cl	0.07	-	რეფლ.	1
520	1-ქლორბუ- თანი	109-69-3	C4H9Cl	0.07	-	რეფლ.	1
521	[4S(4ალფა, 4ა ალფა, 5ა ალფა, 6ბეტა, 12ა ალფა)]-7- ქლორ-4-(დიმ- ეთილამინო)- 1,4,4ა,-5,5ა,6, 11,12ა-ოქტაჰ იდრო-1,11-დ ი-ოქსო-2-ნაფ ტაცენ-კარბო- ქსამიდი	57-62-5	C22H23ClN2O8	0.05	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
522	ქლორეთანი	75-00-3	C3H5Cl	-	0.2	რეზ.	4
523	ქლორეთილ- ენი	75-01-4	C2H3Cl	-	0.01	რეზ. (კანცე- როგენ.)	1
524	ქლორი	7782-50-5	Cl2	0.1	0.03	რეფლ. -რეზ.	2
525	(ქლორმე თილ) ოქსირანი	106-89-8	C3H5ClO	0.2	-	რეფლ.	2
526	2-ქლორ-N-(2- მეთოქსიე- თილ N -(2-მეთილფე- ნილ)აცეტამი- დი	50563-41-2	C12H16ClNO2	0.03	-	რეფლ.	3
527	ქლორპენტაფ- ტორბენზოლი	344-07-0	C6ClF5	0.6	0.1	რეფლ. -რეზ.	3
528	3-ქლორპრო- ნ1-ენი	107-05-1	C3H5Cl	0.07	0.01	რეფლ. -რეზ.	2
529	4-ქლორტრი- ფტორმეთი- ლბენზოლი	98-56-6	C7H4ClF3	0.1	-	რეფლ.	3
530	3-ქლორფე- ნილიზოცია- ნატი	2009-38-8	C7H4ClNO	0.005	-	რეფლ.	2
531	4-ქლორფე- ნილიზოცია- ნატი	104-12-1	C7H4ClNO	0.0015	-	რეფლ.	2
532	N-ქლოფენი- ლსულფონა- მიდი	127-52-6	C6H5ClNNaO2S	0.03	-	რეფლ.	3
533	4-ქლორფენო- ლი (პ-ქლორ- ფენოლი)	106-48-9	C6H5ClO	0.015	0.003	რეფლ. -რეზ.	2
534	1-(4-ქლორფე- ნოქსი)-3,3-დი მეთილბუთანი	24473-06-1	C12H15ClO2	0.03	-	რეფლ.	4
535	1-(4-ქლორ ფენოქსი)-1- (1,2,4-ტრია- ზოლ-1-ილ- 3,3-დიმეთი- ლბუთან-2- ონი	43121-43-3	C14H16ClN3O2	0.05	0.02	რეფლ. -რეზ.	3
536	N'-(2ქლორცი- კლოჰექსილ- თიო)ფტალამი დი	59939-44-5	C14H14ClNO2S	3.5	0.35	რეზ.	4
537	ქლორჰიდრინ სტიროლის მე თილის ეთერი			0.03	-	რეფლ.	3
538	ქრომი (VI)			-	0.0015	რეზ.	1
539	ქსილოლი (ო-, მ-, ი- იზომერების ნარევი)	1330-20-7	C8H10	0.2	-	რეფლ.	3
540	შარდოვანა	57-13-6	CH4N2O	-	0.2	რეზ.	4
541	შეწონილი ნივ- თიერებები			0.5	0.15	რეზ.	3
542	ცეზიუმის იო- დიდი	7789-17-5	CsI	-	0.004	რეზ.	2
543	ალფა-ციან-3- ფენოქსიბენზ- ილ-3-(2,2-დი- ქლორვინილ)- 2,2-დიმეთილ- ციკლოპრო- პანკარბონატი	52315-07-8	C24H17Cl4NO3	0.04	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
544	ციანო(3-ფენო ქსიფენილ)მეთ ილ-2,2,3,3-ტე ტრამეთილციკ ლოპროპანკა- რბონატი	39515-41-8	C22H23NO3	0.01	0.005	რეზ.	2
545	ციანო(3-ფენო ქსიფენილ)მეთ ილ-4-ქლორ- ალფა(1მეთი- ლეთილ)ბენზ- ოლაცეტატი	51630-58-1	C25H22ClNO3	0.02	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
546	ციკლოჰექსა- ნი	110-82-7	C6H12	1.4	-	რეფლ.	4
547	ციკლოჰექსან- ოლი	108-93-0	C6H12O	0.06	-	რეფლ.	3
548	ციკლოჰექსან- ონი	108-94-1	C6H10O	0.04	-	რეფლ.	3

549	ციკლოჰექსან- ოქსიმი	100-64-1	C6H11NO	0.1	-	რეფლ.	3
550	ციკლოჰექსი- ლამონიუმის კარბონატი	20227-92-3	C7H15NO3	0.07	-	რეფლ.	3
551	N-ციკლოჰექ- სილ-2-ბენზ თია ზოლსულფე- ნამიდი	95-33-0	C13H16N2S2	0.07	0.03	რეფლ. -რეზ.	3
552	N-(ციკლოჰექ სილთიო)- ფტალამიდი	17796-82-6	C14H15NO2S	0.3	-	რეფლ.	4
553	ცილოვან-ვიტა მინურიკონცე- ნტრატი (ცილ- ების მიხედ-ვით)			-	0.001	რეზ.	2
554	ცირკონიუმი და მისი არაო- რგანული ნაერთები (გაანგრიშებუ ლი ცირკონიუმზე)			0.02	0.01	რეზ.	3
555	ძმარმჟავა	64-19-7	C2H4O2	0.2	0.06	რეფლ. -რეზ.	3
556	ძმარმჟავა ანჰიდრიდი	108-24-7	C4H6O3	0.1	0.03	რეფლ. -რეზ.	3
557	ჭიანჭველმჟა- ვა	64-18-6	CH2O2	0.2	0.05	რეფლ. -რეზ.	2
558	ჰაპრინი (სპეციფიკური ცილის მიხედ-ვით)			-	0.0002	რეზ. (ალერ- გენი)	2

559	ჰეპტანალი	111-71-7	C7H14O	0.01	-	რეფლ.	3
560	ჰეპტ-1-ენი	592-76-7	C7H17	0.35	0.065	რეფლ. -რეზ.	3
561	ჰექსადეკა- ფტორჰეპტანი	335-57-9	C7F16	90	-	რეფლ.	4
562	ჰექსაკისი (ციან-C)- რკინის (3+) (3:4) (OC-6-11) ფერატის (4-)	14038-43-8	C6FeN6-4/3Fe	0.2	0.08	რეზ.	3
563	ეექსაკისი (ციან-C)- ტეტრაკალიუ- მის(OC-6-11) ფერატის (4-)	13943-58-3	C3FeK4N6	-	0.04	რეზ.	4
564	ეექსაკისი (ციან-C)- ტრიკალიუ- მის(OC-6-11) ფერატის (3-)	13746-66-2	C3FeK3N6	-	0.04	რეზ.	4
565	ეექსამეთილენ ტეტრამინ-2- ქლორეთილ- ფოსფატი	134576-33-3	C8H16ClN4O2P	0.1	0.05	რეზ.	3
566	ეექსანალი	66-25-1	C6H12O	0.02	-	რეფლ.	2
567	ეექსანი	110-54-3	C6H14	60	-	რეფლ.	4
568	ეექსანმჟავა	142-62-1	C6H12O2	0.01	0.005	რეფლ. -რეზ.	3
569	ჰექსან-1-ოლი	111-27-3	C6H14O	0.8	0.2	რეფლ. -რეზ.	3
570	ჰექსათიურამი (50% თიურა- მი, 30% ჰექ- საქლორბენზ- ოლი, 20% შემავსებელი)			0.05	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
571	ჰექსაფტო- რბენზოლი	392-56-3	C6F6	0.8	0.1	რეფლ. -რეზ.	2
572	ჰექსაფტორ- პროპენი	116-15-4	C3F6	0.3	0.2	რეფლ. -რეზ.	2
573	1,2,3,4,7,7- ჰექსაქლორ- ბიციკლო- 2,2,1)-ჰეპტენ- 2,5,6-ბის -(ოქსიმეთილ) სულფიტი	115-29-7	C9H6Cl6O3S	0.017	0.0017	რეზ.	2
574	1,2,3.4,5,6- ჰექსაქლორ- ციკლოჰექსა- ნი	608-73-1	C6H6Cl	0.03	-	რეფლ.	1
575	ჰექსაქლო- რეთანი	67-72-1	C2Cl6	-	0.05	რეზ.	3
576	ეექსაჰიდრო- 1 -აზეპინი	111-49-9	C6H13N	0.1	0.02	რეფლ. -რეზ.	2
577	2,3,3ა,4,5,6- ჰექსაჰიდრო- 8-ციკლოჰექ სილ-1-H –პირაზინ- (3,2,1-გამა, )- კარბაზოლი		C22H29N3	0.03	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
578	(2ალფა, 3ა- ალფა, 4ბეტა, 7ბეტა, 7ა-ბე- ტა)-(2,3,3ა,4, 7-7ალფა)-ჰექ- საჰიდრო 2,4, 5,6,7,8,8-ჰეპ- ტაქლორ-4,7- მეთანოინდე- ნი	4168- 01-05	C10H7Cl7	0.01	0.05	რეფლ. -რეზ.	2
579	1-ჰექსენი	592-41-6	C6H12	0.4	0.085	რეფლ. -რეზ.	3
580	ჰექსილაცეტა- ტი	142-92-7	C8H16O2	0.1	-	რეფლ.	4
581	ჰიდრობრომი- დი	7647-01-0	BrH	1	0.1	რეფლ. -რეზ.	2
582	ეიდროქლო- რი დი	7647-01-0	ClH	0.2	0.1	რეფლ. -რეზ.	2
583	2-ჰიდროქსი ბენზამიდი	65-45-2	C7H7NO2	0.06	0.03	რეზ.	3
584	6-ჰიდროქსი- 1,3-ბენზოქსა- თიოლ-2-ონი	4991-65-5	C7H4O3S	0.07	0.02	რეფლ. -რეზ.	3
585	2-(2'-ჰიდრო- ქსი-5'-მეთილ- ფენილ)-ბენზ- ტრიაზოლი	2440-22-4	C13H11N3O	-	0.2	რეზ.	4
586	5-ჰიდრო ქსიპენტან-2- ონი	1071-73-4	C5H10O2	0.2	-	რეფლ.	4
587	ეიდროქსი- 1,2,3-პრო პანტრიკარბო ნმჟავა	77-92-9	C6H8O7	0.1	-	რეფლ.	3
588	T-(4-ჰიდრო ქსი ფენილ) აცეტამიდი	103-90-2	C8H9NO2	0.09	0.05	რეზ.	3
589	ეიდროციანი- დი	74-90-8	CHN	-	0.01	რეზ.	2

ნივთიერებები, რომელთა ატმოსფერულ ჰაერში გაფრქვევა

აკრძალულია

N	ნივთიერების დასახელება
1	2
590	ალკალოიდები შმაგას(ატროპინი, სკოპოლამინი, ბელადონინი, ატროპინი და სხვ.)
591	1-(4-ამინო-6,7-დიმეტოქსი-2-ქინაზოლილ)-4-(2-ფუროილ) პიპერაზინის ჰიდროქლორიდი
592	4-ამინო N10-მეთილფტეროილ გლუტამინჟავა
593	ანდროსტ-4-ენ-1,17-დიონი
594	აპილაკი
595	არანოზა
596	2-აცეტილ-1,2,3,4,6,11-ჰექსაჰიდრო-6,11-დიოქსო-7-მეთოქსი-2,3,5,12-ტეტრაჰიდროქ- სი-4-[0-(2”,3”,6”-ტრიდეზოქსი-3”-ამინო-ალფა-მექსოჰექსაპირანოზიდ)] ნაფტაცენი
597	1-აცეტოქსი-11-b,17-ა-დიჰიდროქსიპრეგნ-4-ენ-3,20-დიონი
598	ბის-(ბეტა-ამინოეთილ) დისულფიდი, დიჰიდროქლორიდი
599	N,N```-ბის-(3-ქლორ-2-ჰიდროქსი-პროპილ)-N`,N``-დისპიროტრიპიპერაზინის დიქლორიდი
600	3-[4-ბის-(2-ქლორეთილ) ამინოფენილბუტანმჟავა
601	4-ბუთილამინობენზომჟავას 2-დიმეთილამინოეთილ ეთერი, ჰიდროქლორიდი
602	16ალფა, 17ბეტა-/ბუთილიდენ-ბის(ოქსი)-11,21-დიჰიდროპრეგნენ-1,4-დიენ-3,20-დიო- ნი
603	2-[4(2-დიმეთილამინოეთოქსი) ფენილ]-1-ეთილ-1,2-დიფენილეთილენის ციტრატი
604	დიოქსიდინ-1,4-დი-N –ჟანგი
605	6ალფა, 9ალფა-დიფტორ-16ალფა, 17ალფა-იზოპროპილიდენდიოქსიპრეგნ-1,4-დიენ- 11ბეტა, 21-დიოლ-3, 20-დიონი
606	2-(2,6-დიქლორფენილამინო) იმიდაზოლინის ჰიდროქლორიდი
607	11ბეტა, 21-დიჰიდროქსი-16ალფა, 17ალფა-იზოპროპილენდიოქსი-9ალფა-ფტორ- პრეგნა-1,4-დიენ-3,20-დიონი
608	დი(4-ჰიდროქსიკუმარინილ-3) ძმარმჟავა ეთილის ეთერი
609	L-1-(3,4,-დიჰიდროქსიფენილ)-2-ამინოეთანოლის ჰიდროქლორიდი
610	(3,4,-დიჰიდროქსიფენილ)-2-იზოპროპილამინოეთანოლის ჰიდროქლორიდი
611	L-1-(3,4,- დიჰიდროქსიფენილ)-2- მეთილამინოეთანოლის ჰიდროქლორიდი (ან ჰიდროტარტრატი)
612	ბეტა-(3,4,-დიჰიდროქსიფენილ) ეთილამინის ჰიდროქლორიდი
613	დოქსორუბიცინი (14-ჰიდროქსირუბომიცინი)
614	ემეტინი, ჰიდროქლორიდი
615	კარმინომიცინი
616	2ალფა-მეთილ-5ალფა-ანდროსტანოლ-17ბეტა-ოონ-3
617	2ალფა-მეთილ-5ალფა-ანდროსტანოლ-17ბეტა-ოონ-3-ის ენანტატი
618	2ალფა-მეთილ-5ალფა-ანდროსტანოლ-17ბეტა-ოონ-3-ის კაპრონატი
619	2ალფა-მეთილ-5ალფა-ანდროსტანოლ-17ბეტა-ოონ-3-ის პროპიონატი
620	მტვერი ნარკოტიკული ანალგეტიკების
621	ოლივომიცინი
622	პრეგნენ-4-ინ-20-ოლ-17ბეტა-ონ-3
623	პრეგნენ-4-ოლ-21-დიონ-3,20 აცეტატი
624	11ბეტა, 17ალფა-21-ტრიჰიდროქსიპრეგნ-1,4-დიენ-3,20-დიონი
625	3(1-ფენილ-2-აცეტილეთილ)-4-ჰიდროქსიკუმარინი
626	ფსორალენი (იზომერული ფუროკუმარინების ფსორალენისა და იზოფსორალენის ნარევი)
627	7-ქლორ-2,3-დიჰიდრო-1-მეთილ-5-ფენილ-1H -1,4-ბენზოდიაზეპინონი
628 4-ჰიდროქსიკუმარინი

დამატება

N	ნივთიერების დასახელება	N CAS-ის მიხედვით	ფორმულა	ზდკ-ს სიდიდე (მგ/მ3)		მალიმი- ტირებე- ლი მაჩვენე- ბელი	საშიშ როე- ბის კლა- სი
				მაქსი- მალურ- ერთჯე- რადი	საშუალო სადღე- ღამისო
629	ბენზამიდი	55-21-0	C7H7NO	0.075	0.03	რეზ.	3
630	დიკალიუმის სულფატი (კალიუმის სულფატი; კალიუმგოგირ დმჟავა)	7778-80-5	K2SO4	0.3	0.1	რეზ.	3
631	მდიმეთილბენ ზოლი (მ-ქსილოლი)	108-38-3	C8H10	0.25	0.04	რეფლ. -რეზ.	3
632	5-[3,4-დიმე- თოქსიფენე- თილ(მეთი- ლამინო-2)3, 4-დიმე-თოქსი ფენილ]-2 იზოპრო- პილვალერო- ნიტრილის ჰიდროქლო- რიდი (ვერაპამილი; იზოპტინი; ფინოპტინი)	152-11-4	C27H39ClN2O4	0.02	0.007	რეზ.	3

633	3,7-დიჰიდრო- 3,7-დიმეთილ- 1H -პურინ-2,6- დიონი (თეობრო მინი)	83-67-0	C7H8N4O2	0.07	0.04	რეზ.	3
634	1-ვინილპირო -ლიდ-2-ონი (N -ვინილ- პიროლიდო- ნი)	88-12-0	C6H9NO	0.03	0.01	რეფლ. -რეზ.	3
635	ნატრიუმის პერკარბონა- ტი	3313-92-6	Na2CO3X1,5H2O2	0.07	0.03	რეზ.	3
636	პენტაფტორე- თანი (ქლადონ-125)	354-33-6	C2HF5	100	20	რეზ.	4
637	ალფა-პირო- ლიდონი		C4H7ON	0.08	0.04	რეფლ. -რეზ.	3
638	1,2,3-პროპა- ნტ-რიილტრი- ნიტრიტი (ნიტრო-ლიცე რინი)	55-63-0	C3H5N3O9	0.004	0.001	რეზ.	1
639	სინთეზური სა რეცხი საშუა- ლება „არიე-ლი“, „მითი უნივერსალი“, „ტაიდი“			0.15	0.05	რეზ.	3
640	სინთეზური სა რეცხი საშუა- ლება „დიქსა-ნი“			0.06	0.04	რეზ.	3
641	ტეტრაეთილ- ტყვია	78-00-2	C8H20Pb	0.0001	0.00004	რეზ.	1
642	2-ქლორ-4-ნი- ტროფენოლი (ნიქლოფენი)		C6H4NO3Cl	0.02	-	რეფლ.	2
643	ეიდროქსი- პროპილეთე- რი ბეტაციკ- ლოდექსტ- რინის (კროფდექსი)		(C19H26O2)7	0.1	0.03	რეზ.	4
644	ჰიპრინი (სპე- ციფიკური ცი- ლის მიხედ-ვით)			0.0007	0.0002	რეზ.	2

დასახლებული ადგილების ნიადაგის მდგომარეობის ჰიგიენური შეფასება

მეთოდური მითითებები მმ 2.1.7.003-02

თავი I

გამოყენების სფერო

მუხლი 1.

1. მოცემული დოკუმენტი წარმოადგენს ნორმატიულ-მეთოდურ საფუძველს დასახლებული ადგილების ნიადაგების, სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების, საკურორტო ზონების ტერიტორიებისა და ცალკეული დაწესებულებების სანიტარიულ მდგომარეობაზე სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის განხორციელებისათვის.

2. დოკუმენტი განკუთვნილია საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფოს სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურისა და აღმასრულებელი ხელისუფლების სპეციალური სამსახურის დაწესებულებებისათვის, რომლებიც ახორციელებენ საუწყებო სანიტარიულ ზედამხედველობას.

თავი II

შესავალი

მუხლი 2.

1. ნიადაგის დაბინძურების საშიშროება განისაზღვრება მისი შესაძლო უარყოფითი ზემოქმედების დონით გარემოზე (წყალი, ჰაერი), კვების პროდუქტებზე და პირდაპირ ან არაპირდაპირ ადამიანზე, აგრეთვე ნიადაგის ბიოლოგიურ აქტივობასა და თვითგაწმენდის პროცესებზე.

2. ნიადაგის გამოკვლევის შედეგებს ითვალისწინებენ დასახლებულ პუნქტებში მოსახლეობის საცხოვრებელი პირობებისა და ჯანმრთელობისათვის მათი საშიშროების ხარისხის განსაზღვრისა და პროგნოზირების, მათი რეკულტივაციის ღონისძიებების შემუშავების ინფექციური და არაინფექციური დაავადებების პროფილაქტიკის, რაიონული დაგეგმარების სქემების, წყალშემკრები ტერიტორიების დაცვისა და რეაბილიტაციის ტექნიკური გადაწყვეტის ბუნების დაცვის კომპლექსური პროგრამების ჩარჩოებში ღონისძიებების თანმიმდევრობით გადაწყვეტის, სარეაბილიტაციო და სანიტარიულ-ეკოლოგიური ღონისძიებების ეფექტურობის შეფასებისა და ობიექტებზე მიმდინარე სანიტარიული კონტროლის შემთხვევაში, რომელიც პირდაპირ თუ არაპირდაპირ მოქმედებენ პუნქტების გარემოცველ პირობებზე.

3. ერთიანი მეთოდური მიდგომის გამოყენება ხელს შეუწყობს შეჯერებული მონაცემების მიღებას ნიადაგის დაბინძურების ხარისხის შეფასებისას. დასახლებული პუნქტების ნიადაგის დაბინძურების საშიშროების შეფასება განისაზღვრება:

ა) ეპიდემიური მნიშვნელობით;

ბ) მისი როლით, როგორც ატმოსფერული ჰაერის მიწისპირა ფენის მეორეული დაბინძურების წყარო და როგორც უშუალო კონტაქტისა ადამიანთან.

დასახლებული ადგილების ნიადაგის სანიტარიული დახასიათება დაფუძნებულია ლაბორატორიულ სანიტარიულ-ქიმიურ, სანიტარიულ-ბაქტერიოლოგიურ, სანიტარიულ-პელმინთოლოგიურ, სანიტარიულ-ენტომოლოგიურ მაჩვენებლებზე.

თავი III

ტერმინები და განსაზღვრებები (1)

მუხლი 3.

1. ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობა – ნიადაგის ფიზიო-ქიმიური და ბიოლოგიური მახასიათებლების ერთობლიობა, რომელიც განსაზღვრავს მისი უსაფრთხოების ხასიათსა და ხარისხს ეპიდემიური და ჰიგიენური მიმართულებით.

2. ნიადაგის ქიმიური დაბინძურება – ნიადაგის ქიმიური შედგენილობის ცვლილება, გამოწვეული მიწათსარგებლობის ფაქტორების (სამრეწველო, სასოფლო-სამეურნეო, კომუნალური) პირდაპირი და არაპირდაპირი მოქმედებით, რაც განაპირობებს მისი ხარისხის დაქვეითებასა და მოსახლეობის ჯანმრთელობისათვის შესაძლო საშიშროების შექმნას.

3. ნიადაგის ბიოლოგიური დაბინძურება – ორგანული დაბინძურების შემადგენელი ნაწილი, განპირობებული ინფექციური და ინვაზიური დაავადებების გამომწვევთა მიერ, ადამიანებზე, ცხოველებსა და მცენარეებზე დაავადების გამომწვევთა გადამტანი მავნე მწერებითა და ტკიპებით.

4. ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის მაჩვენებლები – ნიადაგის სანიტარიულ-ქიმიური, მიკრობიოლოგიური, პელმინთოლოგიური, ენტომოლოგიური მახასიათებლების კომპლექსი.

5. ნიადაგის ბუფერული უნარი – ნიადაგის უნარი უცვლელ დონეზე შეინარჩუნოს ქიმიური მდგომარეობა მასზე ქიმიური ნივთიერებების ნაკადის მოქმედებისას.

6. ფონური შემცველობა (დაბინძურება) – ქიმიური ნივთიერებების შემცველობა იმ ტერიტორიების ნიადაგში, რომელიც არ ექვემდებარება ტექნოგენურ მოქმედებას ან განიცდის მას მინიმალური ხარისხით.

7. ნიადაგის დაბინძურების პრიორიტეტული კომპონენტი – ნივთიერება ან ბიოლოგიური აგენტი, რომელიც პირველ რიგში კონტროლს ექვემდებარება.

8. ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია (ზდკ) წარმოადგენს ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების შემცველობის კომპლექსურ მაჩვენებლებს, რომელიც უვნებელია ადამიანისათვის. მისი დასაბუთებისთვის გამოყენებული კრიტერიუმები ასახავენ დამაბინძურებლის კონტაქტურ გარემოზე, ნიადაგის ბიოლოგიურ აქტივობასა და თვითგაწმენდის პროცესებზე მოქმედების შესაძლო გზებს. ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების ზდკ-ს დასაბუთება ემყარება 4 ძირითად მაჩვენებელს, რომელიც ექსპერიმენტულადაა დადგენილი:

ა) ტრანსლოკაციური – ნივთიერებათა გადასვლა ნიადაგიდან მცენარეში;

ბ) წყალმიგრაციული – ნივთიერებათა გადასვლა ნიადაგიდან გრუნტის წყლებსა და წყაროებში;

ვ) ჰაერმიგრაციული – ნივთიერებათა გადასვლა ნიადაგიდან ატმოსფერულ ჰაერში;

გ) საერთო-სანიტარიული მაჩვენებელი – დამაბინძურებელი ნივთიერების გავლენა ნიადაგის თვითგაწმენდის უნარსა და მის ბიოლოგიურ აქტივობაზე. ამასთან, მოქმედების თითოეული გზა ფასდება რაოდენობრივად, ნივთიერებათა დასაშვები დონის დასაბუთებითა და მავნეობის თითოეული მაჩვენებლის მიხედვით. შემცველობის დადგენილი ნორმიდან უმცირესი წარმოადგენს მალიმიტირებულს და მიიღება როგორც ზდკ.

მუხლი 4. აღნიშვნები და შემოკლებები (1)

1. ზდკ – დამაბინძურებლის ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია.

2. სდკ – ნივთიერების საორიენტაციო დასაშვები კონცენტრაცია.

თავი IV

ზოგადი დებულებები

მუხლი 5.

1. ნიადაგის გამოკვლევის პროგრამა განისაზღვრება კვლევის მიზნებითა და ამოცანებით რაიონის სანიტარიულ-ეპიდემიური მდგომარეობის, ტექნოგენური დატვირთვისა და ხარისხის, მიწათსარგებლობის პირობების გათვალისწინებით.

2. ობიექტის შერჩევისას, პირველ რიგში, იკვლევენ მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე მოქმედების მაღალი რისკის ტერიტორიების ნიადაგს (ბავშვთა სკოლამდელი, სასკოლო და სამკურნალო კულტურებით დაკავებული მიწები, რეკრეაციული ზონები და სხვა).

3. სინჯის აღება, ტრანსპორტირება, შენახვა, საანალიზოდ მომზადება და ანალიზი ხორციელდება დამტკიცებული ნორმატიული დოკუმენტების შესაბამისად (3,5,9,10,11), პრინციპული საქმე ნიადაგის სინჯის აღების შესახებ წარმოდგენილია N1 ცხრილში.

დასახლებული პუნქტების ნიადაგის დაბინძურებაზე კონტროლი ტარდება ქალაქის ფუნქციონალური ზონების აღრიცხვით. სინჯის აღების ადგილი წინასწარ აღინიშნება კარტოსქემაზე, რომელიც ასახავს ქალაქის ლანდშაფტის სტრუქტურას. საცდელი ფართობი უნდა მდებარეობდეს შესასწავლი ტერიტორიისათვის ტიპურ ადგილზე. არაერთგვაროვანი რელიეფისას ფართობს არჩევენ რელიეფის ელემენტების მიხედვით. ტერიტორიაზე, რომელიც ექვემდებარება კონტროლს, ატარებენ აღწერას მისამართის, აღების წერტილის, მიკრორაიონის ზოგადი რელიეფის, აღების ადგილის მდებარეობის, დაბინძურების წყაროების, მცენარეული საფარის, მიწათსარგებლობის ხასიათის, გრუნტის წყლების დონის, ნიადაგის ტიპისა და სხვა მონაცემების მითითებით, რაც აუცილებელია სწორი შეფასებისა და ნიმუშის ანალიზის შედეგების გააზრებისათვის.

4. სამრეწველო წყაროებით ნიადაგის დაბინძურებაზე კონტროლისას სინჯის აღებისათვის ფართობს განალაგებენ სანიტარიული დაცვითი ზონის სამჯერადი სიდიდის ფართობზე ქარების გავრცელების ვექტორების გასწვრივ 100, 200, 300, 500, 1000, 2000, 5000მ და უფრო მეტი დაშორებით დაბინძურების წყაროდან (გოსტ 17.4.4.02-84). (5).

5. ნიადაგის სანიტარიულ მდგომარეობაზე კონტროლისათვის ბავშვთა სკოლამდელ, სასკოლო და სამკურნალო-პროფილაქტიკურ დაწესებულებებში, სათამაშო მოედნებსა და დასვენების ზონებში სინჯის აღებას აწარმოებენ წელიწადში არანაკლებ 2-ჯერ გაზაფხულსა და შემოდგომაზე. საცდელი ფართობის ზომა უნდა იყოს არა უმეტეს 5X5მ. ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის კონტროლისას საბავშვო დაწესებულებების ტერიტორიებსა და სათამაშო მოედნებზე სინჯის აღება ცალკე სასილედან და ცალკე საერთო ტერიტორიიდან 0-10სმ სიღრმეზე.

6. თითოეული სასილედან აიღება 5 წერტილისგან შედგენილი საერთო სინჯი, აუცილებლობის შემთხვევაში შესაძლებელია თითოეული ასაკობრივი ჯგუფის ყველა სასილედან, 8-10 წერტილოვანი სინჯიდან შედგენილი გაერთიანებული სინჯის აღება.

ნიადაგის სინჯს იღებენ ან სათამაშო ტერიტორიის თითოეული ჯგუფიდან (გაერთიანებული არანაკლებ 5 წერტილიდან) ან გაერთიანებული სინჯის საერთო ტერიტორიის 10 წერტილიდან. ამასთანავე, უნდა გაითვალისწინონ ნიადაგის დაბინძურების უფრო მეტად სავარაუდო ადგილები.

7. დაბინძურების წერტილოვანი წყაროების რაიონში (ნაგვის გროვები, სანაგვეები) ნიადაგის კონტროლისას 5X5მ და მეტი ზომის საცდელი ფართობები ეწყობა დაბინძურების წყაროებიდან სხვადასხვა დაშორებითა და შედარებით სუფთა ადგილას (კონტროლი).

8. სატრანსპორტო მაგისტრალებით ნიადაგის დაბინძურების შესწავლისას საცდელი ფართობები ეწყობა გზისპირა ზოლზე ადგილის რელიეფის, მცენარეული საფარის, მეტეოროლოგიური და ჰიდროლოგიური პირობების გათვალისწინებით. ნიადაგის სინჯს იღებენ 200-500მ სიგრძის ვიწრო ზოლიდან 0-10, 10-50, 50-100მ-ის დაშორებით გზის ვაკისიდან. შერეული სინჯი შედგება 0-10სმ სიღრმეზე აღებული 20-25 წერტილოვანი სინჯისაგან.

9. სოფლის მეურნეობის ტერიტორიების ნიადაგის შეფასებისას სინჯს იღებენ წელიწადში 2-ჯერ (გაზაფხული, შემოდგომა 0,25სმ სიღრმიდან) ყოველ 0-15 ჰა-ზე. რელიეფსა და მიწათსარგებლობის პირობებზე დამოკიდებულებით ეწყობა 100-200მ² ზომის არანაკლებ 1 ფართობი.

10. მრავალრიცხოვანი დამაბინძურებელი წყაროების მქონე დიდი ქალაქების ტერიტორიების გეოქიმიური რუკის შედგენა (კარტირება) წარმოებს აპრობირების ქსელის მიხედვით (12, 14). დაბინძურების კერების გამოსავლენად გეოქიმიკოსების მიერ რეკომენდებული სინჯების აღების სიმჭიდროვე შეადგენს 1-5 სინჯი/კმ², მათი წერტილების ერთმანეთისგან 400-1000მ დაშორებით. მაქსიმალური ხარისხით დაბინძურებული ტერიტორიის შემდგომი გამოყოფისათვის აპრობირების ქსელი მჭიდროვდება 25-30 სინჯი/კმ2, წერტილებს შორის 200მ მანძილით. სინჯის აღება რეკომენდებულია 0-5სმ სიღრმიდან. აპრობირების ქსელიზმობა შეიძლება შეიცვალოს კარტირების მასშტაბზე, ტერიტორიის გამოყენების ხასიათზე, მათი დაბინძურების ხარისხის მოთხოვნებზე დამოკიდებულებით (დანართი N1), აგრეთვე საკვლევი ტერიტორიის ცალკეულ უბნებზე დაბინძურების სივრცითი ვარიაბელობით.

11. საცდელ ფართობზე წერტილოვან სინჯებს იღებენ 17.4.4.02-84-ის (5) შესაბამისად კონვერტის მეთოდით, სანიტარიულ-მიკრობიო-ლოგიური და ჰელმილთოლოგიური ანალიზებისათვის სტერილურობის დაცვითა და აქროლადი ნივთიერებებით დაბინძურების განსაზღვრისათვის მილესილსახურავიანი პირამდე ავსებული კონტეინერით. გაერთიანებულ სინჯს ადგენენ 1 ფართობზე არსებული თანაბარი მოცულობის წერტილებიდან (არანაკლებ 5). გაერთიანებული სინჯები უნდა შეიფუთოს სუფთა პოლიეთილენის პაკეტებში, დაიხუროს, გაუკეთდეს ნიშანდება, დარეგისტრირდეს სინჯის აღების ჟურნალში და დაინომროს. თითოეულ სინჯზე უნდა შედგეს თანმხლები ტალონი, რომელთან ერთად სინჯი ჩაიდება მეორე, გარეთა პაკეტში, რაც უზრუნველყოფს მთლიანობასა და უსაფრთხოებას მათი ტრანსპორტირებისას. დრო სინჯის აღებიდან ანალიზის დაწყებამდე არ უნდა აღემატებოდეს ერთ დღე-ღამეს.

სინჯის მომზადება ანალიზისათვის ხდება ანალიზის ხასიათის შესაბამისად (5). ლაბორატორიაში სინჯი თავისუფლდება გარეშე მინარევებისაგან, დაიყვანება ჰაერ-მშრალ მდგომარეობამდე, გულმოდგინედ აირევა და დაიყოფა ნაწილებად ანალიზის ჩატარებისათვის. ცალკე რჩება საკონტროლო ნაწილი, თითოეული საანალიზო სინჯის დაახლოებით 200გ და ინახება მაცივარში 2 კვირის განმავლობაში არბიტრაჟის შემთხვევისათვის.

12. ნიადაგის ქიმიური და ბიოლოგიური დაბინძურების მაჩვენებლების ჩამონათვალი განისაზღვრება გამომდინარე:

ა) კვლევის ამოცანებისა და მიზნებისაგან (2);

ბ) მიწათსარგებლობის ხასიათიდან (7);

გ) დაბინძურების წყაროების სპეციფიკიდან, რაც განსაზღვრავს საკვლევი ტერიტორიის დაბინძურების ხასიათს (შედგენილობა და ხარისხი), (დანართი მე-4) (7);

დ) დაბინძურების კომპონენტის პრიორეტისაგან, ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების ზდკ-სა და სდკ-ს შესაბამისად და მათი საშიშროების კლასის მიხედვით – გოსტი 17.4.1.02-83, „ბუნების დაცვა, ნიადაგი, ქიმიურ ნივთიერებათა კლასიფიკაცია დაბინძურების კონტროლისათვის“ (7);

13. ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების კონცენტრაციის განსაზღვრა წარმოებს ზდკ-სა და სდკ-ს დადგენისას გამოყენებული ან მეტროლოგიურად ატესტირებული მეთოდებით (4.6.13.16)

ცხრილი N1.

ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის შეფასებისთვის ნიადაგის სინჯის აღების მეთოდოლოგიური პრინციპები

ანალიზის ხასიათი

სინჯის აღების სიხშირე

საცდელი ფართობის განთავსე-

ბა

საცდელი ფართობის აუცილე-

ბელი რაოდენო-

ბა

საცდე-

ლი ფართო

ბის ზომა

ერთი ფართო-

ბიდან გაერთია-

ნებული სინჯების რაოდენო-

ბა

სინჯის აღების სიღრმე სმ.

გაერთია-

ნებული სინჯის მასა

სანიტა-

რიულ-

ქიმიური

არანაკ-

ლებ ერთ-

ჯერ წ.წადში

დაბინძუ-

რების წყაროდან სხვადასხვა მანძილზე

არანაკლებ

ერთი ყოველ

საკონტ-

როლო ადგილზე

25მ2

ერთი, არანაკლებ ხუთი წერტილი-

დან, თითოეუ-

ლიდან 200გ

შრეობ-

რივად

0–5

5–20

1კგ

მათ შორის მძიმე ლითონე-

ბზე

არანაკ-

ლებ ერთ-

ჯერ სამ წელი-

წადში

ბაქტე-

რიოლო-

გ-იური

არანაკ-

ლებ ერთჯერ წელი-

წადში

ადამია-

ნების, ცხოველე-

ბის შესაძლო ყოფნა ორგანული ნარჩენე-

ბით დაბინძუ-

რებულ ადგილებში

100მ2-ზე ერთი ფართობი

25მ2

10 სამი წერტი-

ლიდან, თითოე-

ულიდან 200-250გ

შრეო-

ბრივად 0-5 5-20

600-750გ

ჰელმინ-

თოლო-

გ-იური

2-3-ჯერ წელიწა-

დში

იგივე, რაც ბაქტე-]

რიოლო-

გიისათვის

100მ2-ზე ერთი ფართობი

25 მ2

4-10 ათი წერტილი-

დან, თითო-

ეულიდან 20გ

შრეო-

ბრივად 0-5 5-10

200გ

ენტომო-

ლოგიური

არანაკ-

ლებ 2-ჯერ წელიწა-

დში

სხვადასხვა ტიპის სანაგვე, ნაგავსაყ-

რელი, შლამიანი მოედნები

ერთი ობიექტის ირგვლივ 10 ფართობი

0,2X2

1 ათი ფართო-

ბიდან

1კგ

ნიადაგის ბიოლო-

გიური აქტივო-

ბის შეფასება (თვითგა-

წმენდის დინამიკა)

3 თვის განმავ-

ლობაში (ვეგეტა-

ციური პერიო-

დი) I თვეში-

ყოველ კვირა, შემდეგ თვეში ერთჯერ

არანაკლებ ერთი ექსპერიმენტული და ერთი საკონტროლო ფართობიდან

25 მ2

ერთი, არანაკლებ ხუთი წერტილი-

დან, თითოე-

ულიდან 200გ

0-25

1კგ

თავი V

ნიადაგის ქიმიური დაბინძურების ხარისხის შეფასება

მუხლი 6.

1. ქიმიური ნივთიერებებით ნიადაგის დაბინძურების ჰიგიენური შეფასების ძირითად კრიტერიუმს წარმოადგენს ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების ზდკ და სდკ.

2. ქიმიური ნივთიერებებით ნიადაგის დაბინძურების საშიშროების ხარისხის შეფასება ხდება თითოეული ნივთიერების მიხედვით შემდეგი ზოგადი კანონზომიერების გათვალისწინებით:

ა) დაბინძურების საშიშროება მაღალია, თუ ნიადაგის დამაბინძურებელი კომპონენტის ფაქტობრივი შემცველობა ბევრად მეტია ზდკ-ზე, რაც შეიძლება გამოიხატოს კოეფიციენტით K_O=C/ზდკ; ე.ი. დაბინძურების საშიშროება მით უფრო მაღალია, რაც მეტად აღემატება K_O ერთს;

ბ) დაბინძურების საშიშროება მით უფრო მაღალია, რაც მეტია საკონტროლო ნივთიერების საშიშროების კლასი, მისი გამძლეობა, წყალში ხსნადობა, ნიადაგში გადაადგილება და დაბინძურებული ფენის სიღრმე;

გ) დაბინძურების საშიშროება მაღალია, თუ დაქვეითებულია ნიადაგის ბუფერული უნარი, რომელიც დამოკიდებულია მექანიკურ შედგენილობაზე, ორგანული ნივთიერებების შემცველობასა და ნიადაგის მჟავიანობაზე. რაც დაბალია ჰუმუსის შემცველობა, pH და მსუბუქია მექანიკური შედგენილობა, მით საშიშია ქიმიური ნივთიერებებით ნიადაგის დაბინძურება.

3. არაორგანული ბუნების ერთი ნივთიერებით ნიადაგის დაბინძურებისას მისი ხარისხის შეფასება ხდება ცხრილში N2 (20)-ს შესაბამისად, დამაბინძურებელი კომპონენტის საშიშროების კლასის, მისი ზდკ-სა და ელემენტის შემცველობის დასაშვები დონის მაქსიმალური მნიშვნელობის (Kმაქს.) გათვალისწინებით 4 მაჩვენებლიდან ერთ-ერთის მიხედვით.

ცხრილი N2.

არაორგანული ნივთიერებებით ნიადაგის დაბინძურების ხარისხის შეფასების კრიტერიუმი
შემცველობა ნიადაგში მგ/კგ	ნიადაგის დაბინძურების კატეგორია
ნივთიერების საშიშროების კლასი	1 კლასი	2 კლასი	3 კლასი
>Kმაქს	ძალიან ძლიერი	ძალიან ძლიერი	ძლიერი
ზდკ-დან – Kმაქს-მდე	ძალიან ძლიერი	ძლიერი	საშუალო
2 ფონური მნიშვნელობიდან ზდკ-მდე	სუსტი	სუსტი	სუსტი

4. ორგანული წარმოშობის ერთი ნივთიერებით ნიადაგის დაბინძურებისას საშიშროება განისაზღვრება მისი ზდკ-სა (13) და საშიშროების კლასიდან გამომდინარე (ცხრილი N3).

ცხრილი N3.

ორგანული ნივთიერებებით ნიადაგის დაბინძურების ხარისხის შეფასების კრიტერიუმი
შემცველობა ნიადაგში მგ/კგ	ნიადაგის დაბინძურების კატეგორია
ნივთიერების საშიშროების კლასი	1 კლასი	2 კლასი	3 კლასი
>5 ზდკ	ძალიან ძლიერი	ძალიან ძლიერი	ძლიერი
2 ზდკ-დან – 5 ზდკ-მდე	ძალიან ძლიერი	ძლიერი	საშუალო
1 ზდკ-დან – 2 ზდკ-მდე	სუსტი	სუსტი	სუსტი

5. პოლიელემენტებით დაბინძურებისას ნიადაგის დაბინძურების საშიშროების ხარისხის შეფასება ხორციელდება უფრო მეტად ტოქსიკური ელემენტის ნიადაგში მაქსიმალური შემცველობის მიხედვით.

6. ნიადაგის ქიმიური დაბინძურების ხარისხის შეფასება, როგორც მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე არასასურველი მოქმედების ინდიკატორისა, ხდება მაჩვენებლებით, რომელიც შემუშავებულია მოქმედი დაბინძურების წყაროებით ქალაქების გარემოს ერთობლივი გეოქიმიური და გეოჰიგიენური გამოკვლევებისას. ასეთ მაჩვენებლებს წარმოადგენს:

ა) ქიმიური ნივთიერების კონცენტრაციის კოეფიციენტი (Kc), რომელიც განისაზღვრება ნიადაგში არსებული ნივთიერების ფაქტობრივი შემცველობის შეფარდებით Ci მგ/კგ – ნიადაგის რეგიონის (Cფi)

K_C = Ci / Cფi.

ბ) დაბინძურების ჯამური მაჩვენებელი (Z_C), რომელიც ტოლია ქიმიური ელემენტ-დამაბინძურებლების კონცენტრაციათა კოეფი-ციენტების ჯამისა და გამოისახება ფორმულით:

––

Z _C= \ (K _C i + .....+ K _C n) - (n-1), სადაც

---

n არის განსასაზღვრი შეჯამებული ნივთიერებების რიცხვი;

Kc i – i-ური დამაბინძურებელი კომპონენტის კონცენტრაციის კოეფიციენტი.

გეოქიმიური მაჩვენებლების განაწილების ანალიზი, მიღებული რეგულარული ქსელის მიხედვით ნიადაგის აპრობირების შედეგებში, იძლევა დასახლებული ტერიტორიისა და საჰაერო აუზის დაბინძურების სივრცით სტრუქტურას, საშუალებას, გამოიყოს მოსახლეობის ჯანმრთელობისათვის სარისკო ზონები (7, 12).

7. ნიადაგის დაბინძურების საშიშროების ხარისხის შეფასება ლითონთა კომპლექსით Z_C მაჩვენებლის მიხედვით, რაც ასახავს ქალაქების საჰაერო აუზის დაბინძურების დიფერენციაციას როგორც ლითონებით, ასევე სხვა, უფრო მეტად გავრცელებული ინგრედიენტებით (მტვერი, ნახშირბადის ოქსიდი, აზოტის ოქსიდები, გოგირდივანი ანჰიდრიდი) ხდება შეფასების სკალაზე, რომელიც მოყვანილია N4 ცხრილში.

დასახლებული პუნქტების ნიადაგის დაბინძურების ხარისხის შეფასებისას Z_C - მიხედვით, ქიმიური ნივთიერებების განსაზღვრა ტარდება ემისიური ანალიზის მეთოდით (7, 12, 16, 18, 19), მეთოდური მითითების შესაბამისად.

8. ნიადაგის დაბინძურების არასასურველი შედეგის შეფასება, მისი უშუალო მოქმედებისას ადამიანის ორგანიზმზე, საჭიროა გეოფაგიის შემთხვევისათვის დაბინძურებულ ნიადაგზე მოთამაშე ბავშვებში (7).

თავი VI

ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის შეფასება სანიტარიულ-ქიმიური მაჩვენებლებით

მუხლი 7.

1. სანიტარიულ-ქიმიური მაჩვენებლებით ნიადაგის სანიტარიულ მდგომარეობას წარმოადგენს:

ა) სანიტარიული რიცხვი C, რომელიც არაპირდაპირ ახასიათებს ნიადაგის ჰუმიფიკაციის პროცესს და აფასებს ორგანული დაბინძურებისგან ნიადაგის თვითგაწმენდის უნარს.

ბ) სანიტარიული რიცხვი C არის „ნიადაგის ცილოვანი (ჰუმუსური) აზოტის“ „A“ რაოდენობის (მგ-100 გრამ აბსოლუტურად მშრალ ნიადაგზე) შეფარდება „ორგანული აზოტის „B“ (მგ-100 გრამ აბსოლუტურად მშრალ ნიადაგზე) რაოდენობასთან. ამრიგად, შეფარდების განაყოფი C= A/B. ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის შეფასება ამ მაჩვენებლით წარმოებს N5 ცხრილის შესაბამისად.

ცხრილი №4.

დაბინძურების ჯამური მაჩვენებლით (Zc) (7, 8) ნიადაგის დაბინძურების საშიშროების საორიენტაციო შეფასების სკალა
ნიადაგის დაბინძურების კატეგორია	Zc სიდიდე	დაბინძურების კერებში მოსახლეობის ჯანმრთელობის მაჩვენებლის ცვლილება
დასაშვები	< 16	ბავშვთა ავადობის დაბალი დონე და ფუნქციონალური გადახრის შემთხვევის მინიმალური სიხშირე.
ზომიერად საშიში	16-32	საერთო ავადობის ზრდა
საშიში	32-128	საერთო ავადობის, ხშირად მოავადე, ქრონიკული დაავადებებისა და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ფუნქციონალური მდგომარეობის დარღვევების მქონე ბავშვთა რიცხვის ზრდა.
მეტისმეტად საშიში	>128	ბავშვთა ავადობის ზრდა, ქალთა რეპროდუქციული ფუნქციის დარღვევა (ორსულობის ტოქსიკოზის ზრდა, ნაადრევი მშობიარობის, მკვდრადშობადობის რიცხვის ზრდა, ჰიპოტროფია ახალშობილებში).

2. ნიადაგში აზოტშემცველი ორგანული ნივთიერებების დაშლის პროცესების ქიმიურ მაჩვენებლს წარმოადგენს ამონიუმისა და ნიტრატული აზოტი. ამონიუმის აზოტი, ნიტრატული აზოტი და ქლორიდები ახასიათებს ორგანული ნივთიერებებით ნიადაგის დაბინძურების ხარისხს. ნიადაგის შეფასება ამ მაჩვენებლებით მიზანშეწონილია განხორციელდეს დინამიკაში ან დაუბინძურებელ ნიადაგთან (კონტროლი) შედარების გზით.

ცხრილი №5

ნიადაგის სისუფთავის შეფასება „სანიტარიული რიცხვის“ მიხედვით
ნიადაგის დახასიათება	სანიტარიული რიცხვი
პრაქტიკულად სუფთა	0,98 და მეტი
სუსტად დაბინძურებული	0,85-დან – 0,98-მდე
დაბინძურებული	0,70-დან – 0,85-მდე
ძლიერად დაბინძურებული	0,70-ზე ნაკლები

თავი VII

ნიადაგის ბიოლოგიური დაბინძურების ხარისხის შეფასება

მუხლი 8.

1. სანიტარიულ-ბაქტერიოლოგიური მაჩვენებლები.

2. დაბინძურებულ ნიადაგში ნიადაგის მიკრობიოცენოზების (პათოგენური ნაწლავური მიკროფლორის ანტაგონისტები) ჭეშმარიტი წარმომადგენლების შემცირებისა და მათი ბიოლოგიური აქტივობის დაქვეითების ფონზე აღინიშნება პათოგენური ენტერობაქტერიებისა და გეოჰელმინთების მომატება, რომლებიც ნიადაგის ქიმიური დაბინძურებისადმი უფრო მეტად გამძლეა, ვიდრე ბუნებრივი ნიადაგის მიკრობიოცენოზის წარმომადგენლები. ეს არის დასახლებული პუნქტის ნიადაგის ეპიდემიოლოგიური უსაფრთხოების აღრიცხვის აუცილებლობის ერთ-ერთი მიზეზი. ქიმიური დატვირთვის გადიდებით შეიძლება გაიზარდოს ნიადაგის ეპიდემიური საშიშროება.

3. ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის შეფასება ხორციელდება რისკის ობიექტებზე (საბავშვო ბაღები, სათამაშო მოედნები, სანიტარიული დაცვის ზონები და ა.შ.) ნიადაგის ანალიზის შედეგების მიხედვით და სანიტარიული დაცვის ზონებში სანიტარიულ-ბაქტერიოლოგიური მაჩვენებლის მიხედვით:

ა) არაპირდაპირი მაჩვენებლები – ახასიათებენ ნიადაგზე ბიოლოგიური დატვირთვის ინტენსივობას. ესაა სანიტარიულ-მაჩვენებელი ორგანიზმები ნაწლავის ჩხირის ჯგუფიდან (ნაწლავის ჩხირის ბაქტერიები) და ფეკალური სტრეპტოკოკები (ენტეროკოკური ინდექსი). მსხვილ ქალაქებში მოსახლეობის მაღალი სიმჭიდროვით ბიოლოგიური დატვირთვა ნიადაგზე ძალიან დიდია, და შესაბამისად მაღალია სანიტარიულ-მაჩვენებელი ორგანიზმების ინდექსები, რაც სანიტარიულ-ქიმიურ მაჩვენებლებთან (დინამიკა ამიაკის და ნიტრატების, სანიტარიული-რიცხვი) ერთად ადასტურებს ასეთ მაღალ დატვირთვას.

ბ) პირდაპირი ნიადაგის ეპიდემიური საშიშროების სანიტარიულ-ბაქტერიოლოგიური მაჩვენებლები ეს არის ნაწლავური ინფექციების (ნაწლავური ინფექციების გამომწვევი, პათოგენური ენტერობაქტერიები, ენტეროვირუსები) გამომწვევთა აღმოჩენა.

4. ანალიზის შედეგები ფასდება N6 ცხრილის შესაბამისად.

5. ნიადაგში ენტერობაქტერიებისა და ენტეროვირუსების პირდაპირი განსაზღვრის შესაძლებლობის არარსებობისას უსაფრთხოების შეფასება შეიძლება განხორციელდეს საორიენტაციოდ ინდიკატორული მიკროორგანიზმების მიხედვით.

6. ნიადაგს აფასებენ, როგორც „სუფთას“ შეუზღუდავად სანიტარიულ-ბაქტერიოლოგიური მაჩვენებლებით პათოგენური ბაქტერიების არარსებობისას და სანიტარიულ-მაჩვენებელი მიკროორგანიზმების ინდექსით 10 უჯრედამდე 1 გრამ ნიადაგზე.

სალმონელებით ნიადაგის დაბინძურების შესაძლებლობას ადასტურებს სანიტარიულ-მაჩვენებელი მიკროორგანიზმების (ნაწლავის ჩხირის ჯგუფის ბაქტერიები და ექტეროკოკები) ინდექსი – 10 და მეტი უჯრედი 1 გრამ ნიადაგზე. ნიადაგში 10 ნეგატიური კოლონიები/გ-ს და მეტ დონეზე კოლიფაგის კონცენტრაცია მოწმობს ნიადაგის ენტეროვირუსებით ინფიცირებას.

7. სანიტარიულ-ბაქტერიოლოგიური გამოკვლევები წარმოებს ნორმატიულ-მეთოდური ლიტერატურის შესაბამისად (9).

ცხრილი №6

დასახლებული ადგილების ნიადაგის ეპიდემიოლოგიური უსაფრთხოების შეფასების სქემა
ობიექტები	დაბინძურების კატეგორია	მაჩვენებელი ჭუპრები, მატლები/გ
		ნაწლავის ჩხირები	ენტერო- ბაქტე- რიები	პათო-გენურ ენტერობ-აქტერიები	ენტერო ვირუსე-ბი	ჰელმინთების კვერცხები ეგზ/კგ ასკარიდა, თავბეწვა, ტოქსოკარი, ონკოს ფერები, ტენიიდები.	ნაწლავის პათოგენური უმარტივესების ცისტები* ეგზ/ 100გ	ბუზები, მატლები და ჭუპრები ეგზემპლარი ნიადაგის 20X20სმ ფართობზე
მომატე- ბული რისკის ზონები: ბავშვთა სკოლა მდელი და სასკოლო დაწესე ბულებე- ბის, რეკრეა ციის ზონების (პარკები და სკვერები და სხვა). ბოსტნე ბის, სასე-ირნო ფართობე ბის ტერიტო რიები	დაბინძუ- რებული	10 და მეტი	10 და მეტი	+	+	+	+	მატლები 10-მდე, ჭუპრები – არა

წყალსა- ტევების სანიტარი ული დაცვის ზონები	სუფთა	1-9	1-9	1-9	-	-	-	-
	დაბინძურებუ-ლი	10 და მეტი	10 და მეტი	10 და მეტი	+	+	+	მატლები 10-მდე, ჭუპრები – არა
სანიტა- რიული დაცვის ზონები	სუფთა	1-99	1-99	-	-	5-მდე	5-მდე	-
	დაბინძურე- ბული	100 და მეტი	100 და მეტი	+	+	5-ზე მეტი	5-ზე მეტი	მატლები 10-მდე ჭუპრები – არა
შენიშვნა: * ნაწლავის უმარტივესების ცისტები: ლამბლიები, ამება, ბალანტიიდები, კრიპტოსპორიდიები. „–“ არ არის ნიადაგში, „+“ ნიადაგში არსებობს.

თავი VIII

სანიტარიულ-პარაზიტოლოგიური მაჩვენებლები

მუხლი 9.

1. გარემოს ობიექტებიდან ნიადაგი ყველაზე უფრო ხშირად და ინტენსიურად ბინძურდება ნაწლავის პარაზიტული დაავადებების ჰელმინთოზის, ლამბლიოზის, ამებიაზისა და სხვათა გამომწვევებით. გეოჰელმინთების (ასკარიდების, თავბეწვის, ანკილოსტომიდების, ტოქსიკარის, სტრონგილოიდოზის) კვერცხებისათვის ნიადაგი წარმოადგენს ბიოლოგიური ნივთიერებების ციკლის გავლის აუცილებელ გარემოს, ასევე ბიოჰელმინთების (ოპისტორხის, დიფილობოთრიოზის, ტენიიდების და სხვა) კვერცხებისა და ნაწლავის პათოგენური უმარტივესების (კრიპტოსპორიდების, იზოსპორების, ლამბლიების, ბალანტიდების, დიზენტერიული ამების და სხვა) ცისტების დროებით ყოფნის ადგილს.

ნიადაგში გეოჰელმინთების კვერცხები სიცოცხლისუნარიანობას ინარჩუნებენ 3-დან 10 წლამდე, ხოლო ბიოჰელმინთები – 1 წლამდე, ნაწლავის პათოგენური უმარტივესების ცისტები – რამდენიმე დღიდან 3-6 თვემდე.

2. ყველაზე ხშირად ქალაქის ნიადაგის დაბინძურება პარაზიტული გამომწვევებით შეიმჩნევა ეზოების, ბავშვთა სკოლამდელი და სასკოლო დაწესებულებების, სანაგვეების ახლომახლო ქუჩების, ტუალეტების ირგვლივ, შინაური ცხოველების (ძაღლების, კატების) გასეირნების ადგილებში – სკვერების, ბულვარების, პარკებისა და ტყე-პარკების ტერიტორიებზე.

დაბინძურებული ნიადაგიდან პარაზიტული დაავადებების გამომწვევი მიკრობები შეიძლება მოხვდეს ხელებზე, ტანსაცმელზე, ბოსტნეულზე, ხილზე, კენკრაზე, მწვანილზე, ზედაპირული წყალმომარაგების წყაროების წყლებში, რაც განაპირობებს ადამიანებისა და ცხოველების დასნებოვნების რისკის გაზრდას.

3. ჯანმრთელი მოსახლეობისათვის პირდაპირ საშიშროებას წარმოადგენს ნიადაგის დაბინძურება ასკარიდას, თავბეწვას, ტოქსოკარის, ანკილოსტომიდის, სტრონგილოიდოზის ლავრების სიცოცხლისუნარიანი განაყოფიერებული და ინვაზირებული კვერცხებით, აგრეთვე ტენიიდების ონკოსფერებით, ლამბლიების, იზოსპორების, ბალანტიდიების, ამების ცისტებით, კრიპტოსპორიდების ოოცისტებით, ოპისტორქისების, დიფილობოთრიუმის განაყოფიერებული სიცოცხლისუნარიანი კვერცხებით.

4. პარაზიტული დაავადებების გამომწვევებით ნიადაგის ეპიდემიური უსაფრთხოებისა და დაბინძურების ხარისხის შეფასებისას განსაზღვრავენ:

ა) გამომწვევის სახეობას;

ბ) მათ სიცოცხლისუნარიანობასა და ინვაზიურობას;

გ) დაბინძურების ექსტენსიურ მაჩვენებელ „A“-ს, რომელიც უდრის სინჯების „B“ რიცხვის (ნიადაგის სინჯები, რომლებშიც აღმოჩენილია პარაზიტული დაავადებების გამომწვევები) შეფარდებას გამოკვლეული სინჯების საერთო რიცხვთან გამოსახულს პროცენტებში: A=B/CX100;

დ) დაბინძურების ინტენსიურ მაჩვენებელს – პარაზიტული დაავადებების გამომწვევების საერთო შემცველობა ნიადაგის 1კგ-ში (ან 100 გრ-ში).

სხვადასხვა ტერიტორიის ნიადაგის პარაზიტოლოგიური დაბინძურების რაოდენობრივი კრიტერიუმები წარმოდგენილია მე-6 ცხრილში.

5. ნიადაგის სანიტარიულ-პარაზიტოლოგიური გამოკვლევები ტარდება მეთოდური მითითებების (11) შესაბამისად.

თავი IX

სანიტარიულ-ენტომოლოგიური მაჩვენებლები

მუხლი 10.

1. სანიტარიულ-ენტემოლოგიურ მაჩვენებლებს წარმოადგენს სინანტროპული ბუზების მატლები და ჭუპრები.

სანიტარიულ ბუზებს (ოთახის, სახლის, ხორცის და სხვა), როგორც ადამიანის ზოგიერთი ინფექციური და ინვაზიური დაავადების გამომწვევების (ნაწლავის პათოგენური უმარტივესების ცისტები, ჰელმინთების კვერცხები და სხვა) მექანიკურ გადამტანებს, დიდი ეპიდემიოლოგიური მნიშვნელობა აქვთ.

2. საერთო და კერძო ბინათმფლობელობის, კვებისა და ვაჭრობის საწარმოების, კერძო და საზოგადოებრივი კვების პუნქტების, ზოოპარკის, მოსამსახურე და სასპორტო ცხოველების (ცხენები, ძაღლები) ყოფნის ადგილების, ხორცისა და რძის კომბინატების ტერიტორიებზე ბუზების მომრავლების ყველაზე უფრო მოსალოდნელ ადგილებს წარმოადგენს ხრწნადი ორგანული ნივთიერებების გროვები (სხვადასხვა ტიპის სანაგვეები, საპირფარეშოები, ნაგავსაყრელები, შლამის მოედნები და სხვა) და მათ გარშემო 1 მეტრამდე მანძილით დაშორებული ტერიტორიის ნიადაგი.

3. ნიდაგის სანიტარიულ-ენტემოლოგიური შეფასების კრიტერიუმს წარმოადგენს ნიადაგის 20X20სმ ზომის ფართობზე სინანტროპული ბუზების პრეიმაგნალური ფორმების (მატლები და ჭუპრები) არსებობა ან არარსებობა.

4. ნიდაგის სანიტარიული მდგომარეობის შეფასება მასში ბუზების, მატლებისა და ჭუპრების არსებობისას ხდება მე-6 ცხრილის შესაბამისად.

დასახლებული ადგილების ნიადაგში მატლებისა და ჭუპრების არსებობა ნიადაგის არადამაკმაყოფილებელი სანიტარიული მდგომარეობის მაჩვენებელია და სანიტარიულ-ჰიგიენური თვალსაზრისით ტერიტორიის ცუდ დასუფთავებაზე, საყოფაცხოვრებო ნარჩენების შეგროვებისა და შენახვის, მათი არადროული გატანის არასწორად განხორციელებაზე მიუთითებს.

5. სანიტარიულ-ენტომოლოგიური გამოკვლევები ტარდება მეთოდური მითითებების (14) შესაბამისად.

თავი X

ნიადაგის ბიოლოგიური აქტივობის მაჩვენებლები

მუხლი 11.

1. ნიადაგის ბიოლოგიური აქტივობის გამოკვლევა ტარდება აუცილებლობის შემთხვევში მისი სანიტარიული მდგომარეობისა და თვითგაწმენდის უნარის ღრმა შეფასების მიზნით.

2. ნიადაგის ბიოლოგიური აქტივობის ძირითადი ინტეგრალური მაჩვენებლების: მიკრობთა საერთო რიცხვი, ნიადაგის მიკროორგანიზმების ძირითადი ჯგუფების რიცხვი (ნიადაგის საპროფიტული ბაქტერიები, აქტინომიცეტები, ნიადაგის მიკრომიცეტები), ნიადაგში აზოტისა და ნახშირწყლების შენაერთების ტრანსფორმაციის ინტენსიურობის მაჩვენებელი (ნიადაგის „სუნთქვა“, სანიტარიული რიცხვი, ნიადაგში აზოტის, ამიაკისა და ნიტრატების დინამიკა, აზოტფიქსაცია, ამინიფიკაცია, ნიტრიფიკაცია და დენიტრიფიკაცია), ნიადაგში მჟავიანობისა და ჟანგვა-აღდგენითი პოტენციალის დინამიკა,ფერმენტული სისტემების აქტივობა და სხვა მაჩვენებლები.

3. მაჩვენებელთა ჩამონათვალი განისაზღვრება გამოკვლევის მიზნებით, დაბინძურების წარმოშობითა და ინტენსიურობით, მიწათსარგებლობის ხასიათით.

გამოკვლევის პირველ ეტაპზე მიზანშეწონილია შედარებით მარტივი და სწრაფი განსასაზღვრი ინფორმაციული, ინტეგრანული მაჩვენებლების გამოყენება: ნიადაგის „სუნთქვა“, მიკრობთა საერთო რიცხვი, ჟანგვა-აღდგენითი პოტენციალი და ნიადაგის მჟავიანობა, აზოტის, ამიაკისა და ნიტრატების დინამიკა.

შემდგომი გამოკვლევები ტარდება მიღებული შედეგებისა და გამოკვლევების საერთო ამოცანების შესაბამისად.

4. ნიადაგის ბიოლოგიური აქტივობის განსაზღვრა და შეფასების მეთოდები მოყვანილია „მეთოდური მითითებანი ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების ზდკ-ს ჰიგიენური დასაბუთებისათვის“, 05.08.82 N2609-82. ამგვარად, ბიოლოგიური აქტივობის მაჩვენებლებით ნიადაგში შეიძლება ჩაითვალოს „დაუბინძურებლად“, მიკრობიოლოგიური მაჩვენებლის არა უმეტეს 50%-ისა და ბიოქიმიური მაჩვენებლების არა უმეტეს 25%-ის ცვლილების შემთხვევაში, იმ საკონტროლო ნიადაგების ასეთივე მაჩვენებლებთან შედარებით, რომლებიც მიღებულია, როგორც სუფთა, დაუბინძურებელი ნიადაგი (17).

თავი XI

დასკვნა ნიადაგის სანიტარიულ მდგომარეობაზე

მუხლი 12.

დასკვნა გამოსაკვლევი ტერიტორიის ნიადაგის სანიტარიულ მდგომარეობაზე გაიცემა ჩატარებული კომპლექსური გამოკვლევების (ცხრილი მე-2, მე-3, მე-4, მე-5, მე-6) შედეგების საფუძველზე შემდეგი საკითხების გათვალისწინებით:

ა) გამოკვლევის რაიონში სანიტარიულ-ეპიდემიოლოგიური სიტუაცია;

ბ) მოთხოვნები წარდგენილი ნიადაგის დაბინძურების ხარისხისადმი მათ სამეურნეო გამოყენებაზე დამოკიდებულებით;

გ) საერთო კანონზომიერებები პუნქტში 7.3, რომლებიც განსაზღვრავენ ნიადაგის დაბინძურებული ქიმიური ელემენტებისა და ნაერთების ქმედებას.

საკვლევი ტერიტორიის ნაკვეთების კლასიფიკაცია სამეურნეო გამოყენებისა და მოთხოვნების მიხედვით, ნიადაგის დაბინძურების დონეებით მიმართებაში
კატეგორია	გამოყენება	მოთხოვნა	კარტირება
1	საკარმიდამო მეურნეობები, ბოსტნები, სანაპირო ტერიტორიები, ბავშვთა და სამკურნალო დაწესებულებები	მაღალი	1:200-1:10 000
2	სასოფლო-სამეურნეო საგარგულები, სარეკრეაციო ზონები	მომატებული	1:10 000-1:50 000
3	ტყეები, ნაყარი მიწები, მსხვილი სამეურნეო ობიექტები, ქალაქის სამრეწველო ზონის გაშენებები	ზომიერი	1:50.000-1:100 000

დანართი 2.

ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის მაჩვენებლების ნომენკლაცია
N	მაჩვენებლის დასახელება	მაჩვენებლის ხასიათი
1	სანიტარიული რიცხვი (ცილოვანი აზოტის შეფარდება საერთო ორგანულ აზოტთან)	სანიტარიულ-ქიმიური
2	ამონიუმის აზოტი, მგ/კმ	"––––"
3	ნიტრატული აზოტი, მგ/კმ	"––––"
4	ქლორიდი, მგ/კმ	"––––"
5	pH	"––––"
6	პესტიციდები (ნარჩენი რაოდენობა, მგ/კმ	"––––"
7	მძიმე ლითონები მგ/კმ	"––––"
8	ნავთი და ნავთობპროდუქტები, მგ/კმ	"––––"
9	აქროლადი ფენოლები, მგ/კმ	"––––"
10	გოგირდის ნაერთები, მგ/კმ	"––––"
11	დეტურგენტები, მგ/კმ	"––––"
12	კანცეროგენული ნივთიერებები, მგ/კმ	"––––"
13	დარიშხანი, მგ/კმ	"––––"
14	პოლიქლორირებული ბიფენილები, მგ/კმ	"––––"
15	ციანიდები, მგ/კმ	"––––"
16	რადიაქტიური ნივთიერებები, კი/მ	"––––"
17	მაკროქიმიური სასუქები, მგ/კმ	"––––"
18	მიკროქიმიური სასუქები, მგ/კმ	"––––"
19	ლაქტოზადადებითი ნაწლავის ჩხირები (კოლიფორმები), ინდექსი	სანიტარიულ- ბაქტერიოლოგიური
20	ენტეროკოკები (ფეკალური სტრეპტოკოკები), ინდექსი	"––––"
21	პათოგენური მიკროორგანიზმები (ეპიდჩვენების მიხედვით), ინდექსი	"––––"
22	ჰელმინთების კვერცხები და ლავრები(სიცოცხლისუნარიანი), ეგზ/კმ	სანიტარიულ- პარაზიტოლოგიური
23	პათოგენური ნაწლავური უმარტივესების ცისტები, ეგზ/100გ	"––––"
24	სინანტროპული ბუზების მატლები და ჭუპრები ეგზ ნიადაგის 20X20სმ ფართობზე	სანიტარიულ- ენტომოლოგიური

დანართი 3.

დაკვირვების ობიექტები და დასახლებული ადგილების ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის შეფასების ძირითადი მაჩვენებლები (მაჩვენებლები ამოკრებილია გოსტი 17.4.2.01-81 და ცვლილებები N1 1985 წ. გათვალისწინებით)
№	მაჩვენებლების დასახელება	დაკვირვების ობიექტები (ფუნქციონალური ზონები, ტერიტორიები
		საცხოვრებელი ზონა		ბავშვთა სკოლამდელი და სასკოლო დაწესებულე- ბები, სათამაშო მოედნები, ეზოების ტერიტორიები	წყალსა ტევების სანიტა- რიული დაცვის ზონები	სარეკრ- ეაციო ზონები (სკვერე- ბი, პარკები, ბულვარე- ბი, პლაჟები, ტყე- პარკები)		სატრან- სპორტო მაგისტრა- ლები	სამრე-წველო ზონა	სასოფლო- სამეურნეო ნიადაგები (საცდელი ნიადაგები, ბაღები და ბოსტნები, საკარმიდამო ნაკვეთები, სათბური მეურნეობები)
1	2	3		4	5	6		7	8	9
1	სანიტარიული რიცხვი (ცილოვანი აზოტის შეფარდება) საერთო ორგანულ აზოტთან	+ –		+ –	+ –	–		–	–	–
2	ამონიუმის აზოტი მგ/კმ	+		+	+	+		–	– +	+ –
3	ნიტრატული აზოტი მგ/კმ	+		+	+	+		–	+ –	+
4	ქლორიდები მგ/კმ	+ –		+ –	+ –	+ –		–	+ –	+ –
5	PH	+		+	+	+		+	+	+
6	პესტიციდები (ნარჩენების) რაოდენობა მგ/კმ	+		+	+	+		–	+ –	+
7	მძიმე ლითონები** მგ/კმ	+		+	+	+ –		+	+	+
1	2	3		4	5	6		7	8	9
8	ნავთობი და ნავთობპროდუქტები მგ/კმ	+		+ –	+	+ –		+	+	+ –
9	აქროლადი ფენოლები მგ/კმ	+		+ –	+	+		+ –	+	+ –
10	გოგირდოვანი ნაერთები** მგ/კმ		+	+ –	+	+	+		+	+ –
11	დეტერგენტები** მგ/კმ		+	+ –	+	+	–		+	+ –
12	კარცენოგენული ნივთიერებები** მგ/კმ		+	+	+	+	+		+	+
13	დარიშხანი მგ/კმ		+	+	+	+	+		+	+
14	პოლიქროლირებუ- ლი ბიფენილები მგ/კმ		+	+	+	+ –	+ –		+ –	+ –
15	ციანიდები** მგ/კმ		+	+	+	+	+		+	+
16	რადიოაქტიური ნივთიერებები		+	+	+	+	+		+	+
17	მაკროქიმიური სასუქები* მგ/კმ		+ –	+ –	+	+ –	–		–	–
18	მიკროქიმიური სასუქები* მგ/კმ		+ –	+ –	+ –	+ –	–		–	–
19	ლაქტოზადადებითი ნაწლავის ჩხირები (კოლი-ფორმები***) ინდექსი		+	+	+	+	+		+	+
20	ენტეროკოკი (ფეკალური სტრეპტოკოკი) ინდექსი		+	+	+	+	+		+	+
21	პათოგენური მიკროორგანიზმები (ეპიდმაჩვენებლები) ინდექსი		+	+	+	+	+		+	+
22	ეელმინთები კვერცხები და ლავრები (სიცოცხლისუნარიანი) ეგზ/კგ		+	+	+	+	+		+	+
23	ნაწლავის პათოგენური უმარტივესების ცისტები ეგზ/კგ		+	+	+	+	+		+	+
24	სანიტარიული ბუზების მატლები და ჭუპრები, ეგზ/ნიადაგის 20X20სმ ფართობზე		+	+	+	+	+ –		+ –	+ –

შენიშვნა: * კონკრეტული მაჩვენებლის შერჩევა დამოკიდებულია სოფლის მეურნეობის ქიმიზაციის დროს გამოყენებული საშუალებების ხასიათზე.

** მაჩვენებლის შერჩევა დამოკიდებულია დაბინძურების წყაროს (სამრეწველო, სატრანსპორტო, კომუნალური და სხვა) ხასიათზე.

*** დასაშვები ფეკალური ფორმების განსაზღვრა.

ნიშანი “+” აღნიშნულია მაჩვენებლის განსაზღვრის აუცილებლობა ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის განსაზღვრისას.

ნიშანი “–” მაჩვენებელი არ არის აუცილებელი.

ნიშანი “+-“ მაჩვენებელი აუცილებელია დაბინძურების წყაროს არსებობისას.

დანართი N4.

მძიმე ლითონებით გარემოს დაბინძურებული წყაროების დახასიათება (25)

დაბინძუ-

რების წყარო

შავი და ფერადი მეტალურგია

ხელსაწყოთმ-

შენებლობა

მანქანათმშენებლობა

ქიმიური მრეწველ-

ობა

ავტო

ტრა

ნსპო

რი

ქრომი

ფანადიუმი

თუთია

ნიკელი

სპილენძი

ტყვია

კობალტი

დარიშხანი

მოლიბდენი

კადმიუმი

სელენი

ვერცხლის-

წყალი

კალა

სტიბიუმი

ვერცხლი

ბისმუტი

შენიშვნა: O” – სავალდებულო კონტროლი

“W" – ფაკულტატიური კონტროლი.

მრეწველობა: A – ლეგირებული ფოლადის ქარხანა; B – ფერადი ლითონების ქარხანა; C – შენადნობების ქარხანა; D – მეორეული ფერადი ლითონების გადამუშავება; E – აკუმულატორების წარმოება; F – რადიატორების წარმოება; G – ელექტროტექნიკური წარმოება; H–ზუსტი მანქანათმშენებლობა; I– საყოფაცხოვრებო ნაწარმის წარმოება; J – მძიმე მანქანათმშენებლობა; K – მსუბუქი მანქანათმშენებლობა; L – პლასტმასის წარმოება; M – ლაქსაღებავის წარმოება; N – საავტომობილო გზებისა და გასამართი სადგურების ქსელი

მეთოდური მითითებები ნიადაგების ქიმიური ნივთიერებებით

დაბინძურების საშიშროების ხარისხის შეფასებაზე

მეთოდური მითითებები

მმ 2.1.7. 004 - 03

თავი I

გამოყენების სფერო და ზოგადი დებულებები

მუხლი 1

1.წინამდებარე მეთოდური მითითებები შემუშავებულია „ნიადაგის დაცვის შესახებ“, „გარემოს დაცვის შესახებ“ საქართველს კანონებისა და სხვა საკანონმდებლო აქტების შესაბამისად.

2. მოცემული დოკუმენტი წარმოადგენს ნორმატიულ-მეთოდურ საფუძველს დასახლებული ადგილების ნიადაგების, სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების, საკურორტო ზონების ტერიტორიებისა და ცალკეული დაწესებულებების სანიტარიულ მდგომარეობაზე სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის განხორციელებისათვის.

3. დოკუმენტი განკუთვნილია საქართველოს სახელმწიფოს სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურისა და აღმასრულებელი ხელისუფლების სპეციალური სამსახურის დაწესებულებებისათვის, რომლებიც ახორციელებენ საუწყებო სანიტარიულ ზედამხედველობას.

4. წინამდებარე დოკუმენტი წარმოადგენს ნორმატიულ მეთოდურ ბაზას დასახლებული ადგილების ნიადაგის სანიტარიულ-ჰიგიენურ მდგომარეობაზე სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის განხორციელებისათვის, აგრეთვე განკუთვნილია სხვა მაკონტროლებელი ორგანოებისათვისაც.

მუხლი 2

. უნიფიცირებული მეთოდური მიდგომის გამოყენება ნიადაგის დაბინძურების ხარისხისა და მოსალოდნელი შედეგების შეფასების საშუალებას იძლევა, რითაც შესაძლებელია მცენარეული წარმოშობის საკვები პროდუქტების ხარისხის პროგნოზირება.

მუხლი 3

1. ჰიგიენური პოზიციებიდან გამომდინარე, ნიადაგის ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურების საშიშროება განისაზღვრება მისი შესაძლო უარყოფითი ზეგავლენის ხარისხით კონტაქტირებულ გარემოს ფაქტორებზე (წყალი, ატმოსფერული ჰაერი), საკვებ პროდუქტებსა და უშუალოდ ადამიანის ჯანმრთელობაზე, ასევე ნიადაგის ბიოლოგიურ აქტივობასა და მის თვითგაწმენდის პროცესებზე.

2. მავნე ნივთიერებებით ნიადაგის დაბინძურების საშიშროების ჰიგიენური შეფასების ძირითად კრიტერიუმს წარმოადგენს ქიმიური ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია (ზდკ) ნიადაგში. ზდკ ადამიანის ჯანმრთელობისათვის უვნებელი მაჩვენებელია, რადგანაც მისი მეცნიერული დასაბუთებისათვის გამოყენებული კრიტერიუმები მოიცავს დამაბინძურებლის – კონტაქტურ გარემოზე, ნიადაგის ბიოლოგიურ აქტივობასა და მის თვითგაწმენდის პროცესებზე უშუალო ზემოქმედების ყველა შესაძლო გზას. ამასთან, ყოველი სახის ზემოქმედების შესაძლო გზის შეფასება ხდება რაოდენობრივად ნივთიერების შემცველობის დასაშვები დონის დასაბუთებით, თითოეული მავნეობის მაჩვენებლის მიხედვით. მათგან უმცირესი მნიშვნელობის მაჩვენებელი ითვლება მალიმიტირებლად და გამოიყენება როგორც ნივთიერების ზდკ.

3. ნიადაგების დაბინძურების საშიშროების შესაფასებლად, ქიმიური ნივთიერებების დაბინძურების მაჩვენებლების შერჩევა ხდება შემდეგი თავისებურებების გათვალისწინებით (6):

ა) დაბინძურების წყაროების სპეციფიკა, რომელიც განსაზღვრავს შესასწავლი რეგიონის ნიადაგების დამაბინძურებელ ქიმიურ ელემენტთა კომპლექსს (4):

ბ) დამაბინძურებლების პრიორიტეტები მათი ზდკ-სა და საშიშროების კლასის მიხედვით (2):

გ) მიწათსარგებლობის ხასიათით.

4. ნიადაგის დამაბინძურებელი ქიმიური ნივთიერებების სრული კომპლექსის ზემოქმედების შეფასების შეუძლებლობის შემთხვევაში, შეფასებას აწარმოებენ განსაკუთრებულად ტოქსიკური ნივთიერებების მიხედვით, რომლებიც მიეკუთვნებიან საშიშროების მაღალ კლასს.

მუხლი 4

1. იმ დოკუმენტების უქონლობის შემთხვევაში, რომლებიც მიგვითითებენ დამაბინძურებელი ქიმიური ნივთიერებების ზდკ-სა და საშიშროების კლასზე, საშიშროების კლასის განსაზღვრა შეიძლება საშიშროების ინდექსის მიხედვით (2).

2. ნიადაგის სინჯების აღება, მათი შენახვა, ტრანსპორტირება და ანალიზისათვის მომზადება ხორციელდება დადგენილი წესის შესაბამისად.

3. ნიადაგის ქიმიური ნივთიერებების განსაზღვრა უნდა მოხდეს იმ მეთოდებით, რომლებიც შემუშავებულია მათი ზდკ-ს დადგენის დროს. (1.3.).

მუხლი 5

1. ზოგადად ნიადაგის ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურების შეფასებისას უნდა გათვალისწინებული იქნეს შემდეგი:

ა) დაბინძურების საშიშროება მით მეტია, რამდენადაც გასაკონტროლებელი ნივთიერებების შემცველობის ფაქტობრივად დონეები ნიადაგში აღემატება ზდკ-ს, ანუ მით მეტია დაბინძურების საშიშროება, რამდენადაც საშიშროების კოეფიციენტი (K0) აღემატება 1-ს;

K0 = C/ზდკ

ბ) დაბინძურების საშიშროება მით მეტია, რაც უფრო მაღალია გასაკონტროლებელი ნივთიერებების საშიშროების კლასი;

გ) ნებისმიერი ტოქსიკანტით დაბინძურების საშიშროების შეფასება უნდა მოხდეს ნიადაგის ბუფერულობის გათვალისწინებით, რადგანაც იგი მოქმედებს ქიმიური ელემენტების გადაადგილებაზე და განსაზღვრავს მათ ზემოქმედებას კონტაქტირებულ გარემოს ფაქტორებსა და მცენარეების მიერ მათ ათვისებაზე. რაც ნაკლები ბუფერული თვისებებით ხასიათდება ნიადაგი, მით უფრო მეტ საშიშროებას წარმოადგენს მისი ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურება. აქედან გამომდინარე, K0-ას ერთი და იმავე მნიშვნელობისას დაბინძურების საშიშროება მეტია მჟავე pH -ის მქონე, ნაკლები ჰუმუსის შემცველობისა და საერთო მსუბუქი მექანიკური შედგენილობის ნიადაგში. მაგალითად, თუ კორდიანეწერიანი თიხნარი, კორდიანეწერიანი ქვიშნარი და შავმიწა ნიადაგების K0-ის მნიშვნელობები ტოლია, ეს ნიადაგები საშიშროების ზრდის მიხედვით დალაგდებიან შემდეგნაირად: 1<2<3.

2. „ბუფერულ ნიადაგში“ – იგულისხმება ნიადაგის თვისებების ერთობლიობა, რომელიც განსაზღვრავს მის ბარიერულ ფუნქციას, რაც განაპირობებს ნიადაგის ქიმიური ნივთიერებებით მეორეული დაბინძურების დონეებს კონტაქტირებული გარემოს ფაქტორებიდან – მცენარეებიდან, ზედაპირული და მიწისქვეშა წყლებიდან, ატმ. ჰაერიდან. ნიადაგის ბუფერულობის შემადგენელ, ძირითად კომპონენტებს მიეკუთვნებიან ნიადაგის მექანიკური შედგენილობა, კერძოდ, ორგანული ნივთიერებებისა (ჰუმუსის) და ასევე pH რეაქციის განმსაზღვრელი წვრილი დისპერსიული მინერალური ნაწილაკები.

3. ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურებული ნიადაგების საშიშროების დადგენა სხვადასხვა ნიადაგებისათვის (განსხვავებული მიწათსარგებლობის) ხდება დიფერენცირებულად და ემყარება 2 ძირითად დებულებას:

ა) ტერიტორიების სამეურნეო გამოყენება (დასახლებული პუნქტების, სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების, სარეკრეაციო ზონებისა და სხვა ნიადაგი);

ბ) ამ ტერიტორიებისათვის ნიადაგის დაბინძურების ადამიანის ჯანმრთელობაზე ზემოქმედების განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანი გზები.

თავი II

სასოფლო-სამეურნეო მცენარეების მოსაყვანად განკუთვნილი ნიადაგების ჰიგიენური შეფასება

მუხლი 6

1. სასოფლო-სამეურნეო მცენარეების მოსაყვანად გამოსაყენებელი ნიადაგის დაბინძურების საშიშროების შეფასება ძირითადად ხდება მავნეობის ტრანსლოკაციური მაჩვენებლით. იგი წარმოადგენს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს მაჩვენებელს ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების ზდკ-ს დადგენისას. ეს განპირობებულია შემდეგით:

ა) მცენარეული წარმოშობის საკვები პროდუქტებით ადამიანის ორგანიზმში ხვდება ქიმიური ნივთიერებების საშუალოდ 70%;

ბ) ტრანსლოკაციის დონე განსაზღვრავს ტოქსიკანტების დაგროვების დონეს და მოქმედებს პროდუქტის ხარისხზე.

2. დაბინძურებული ტერიტორიის ნიადაგის პრაქტიკული გამოყენების შესახებ რეკომენდაციის გაცემის საშუალებას იძლევა მავნეობის სხვადასხვა მაჩვენებლის მიხედვით ქიმიური ნივთიერებების დასაშვებ დონეებს შორის არსებული სხვაობა და დაბინძურებული ნიადაგების საშიშროების ხარისხის დიფერენციალურად შესაფასებელი ძირითადი მონაცემები (ცხრილი მე-2).

3. სასოფლო-სამეურნეო მცენარეების მოსაყვანად გამოსაყენებელი ნიადაგის დაბინძურების საშიშროება განისაზღვრება 1-ლი და მე-2 ცხრილის მიხედვით. 1-ლ ცხრილში მოცემულია ნიადაგის შეფასების ძირითადი პრინციპები და რეკომენდაციები, დაბინძურების არასასურველი ზემოქმედების შემცირებისათვის. მე-2 ცხრილი 1-ის ლოგიკური დამატებას და წარმოადგენს აუცილებელ ცნობებს ნიადაგის რანჟირებისათვის, მათი დაბინძურების დონის მიხედვით.

ა) მაგალითად, გარკვეული ტერიტორიის ნიადაგები დაბინძურებულია ნიკელით, რომლის მოძრავი ფორმების შემცველობა შეადგენს პირველში 20მგ/კგ, მეორეში – 5მგ/კგ. 1-ლი და მე-2 ცხრილის საფუძველზე პირველი ნიადაგი უნდა მიეკუთვნოს დაბინძურების „განსაკუთრებით საშიშ“ კატეგორიას, რადგანაც ნიკელის შემცველობის დონე აღემატება ამ ელემენტის დასაშვებ დონეებს მავნეობის ყველა მაჩვენებლის მიხედვით: ტრანსლოკაციურს, წყალმიგრაციულსა და საერთო სანიტარიულს, ასეთი ნიადაგის გამოყენება შესაძლებელია მხოლოდ ტექნიკური კულტურების მოსაყვანად ან საერთოდ უნდა იქნეს ამოღებული სასოფლო-სამეურნეო მიზნით გამოყენებიდან. მეორე ნიადაგი შეიძლება მივაკუთვნოთ „ზომიერად დაბინძურებულ“ კატეგორიას, რადგანაც ნიკელის შემცველობა 5მგ/კგ, მართალია, აღემატება ზდკ-ს (4მგ/კგ), მაგრამ არ აღემატება დასაშვებ დონეს ტრანსლოკაციური მაჩვენებლის მიხედვით (6,7მგ/კგ). ამ შემთხვევაში ნიადაგი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ნებისმიერი სასოფლო-სამეურნეო კულტურის მოსაყვანად, ამასთან, უნდა განხორციელდეს ტოქსიკანტ ნიკელის მცენარეში შეღწევის საწინააღმდეგო ღონისძიებები.

ცხრილი 1.

ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურებული სასოფლო-სამეურნეო მიზნებისათვის გამოსაყენებელი ნიადაგების შეფასების პრინციპული სქემა (7)
დაბინძურების კატეგორია	დაბინძურების მახასიათებელი	შესაძლო გამოყენება	ჩასატარებელი ღონისძიებები
1. დასაშვები	ნიადაგში ნივთიერების შემცველობა აღემატება ფონურს, მაგრამ ნაკლებია ზდკ-ზე.	გამოიყენება შეუზღუდავად ნებისმიერი კულტურისთვის.	დაბინძურების წყაროს ზემოქმედების დონის შემცირება. მცენარეებში ტოქსიკანტების შეღწევის შესამცირებელი ღონისძიებების განხორციელება (კირით გაპოხიერება, ორგანული სასუქების შეტანა)
2.ზომიერად საშიში	ქიმიური ნივთიერებების შემცველობა აღემატება ზდკ-ს მალიმიტირებელი საერთო-სანიტარიული, წყალ- და ჰაერმიგრა-ციული მაჩვენებლებით, მაგრამ დაბალია დასაშ-ვებ დონეზე ტრანსლო-კაციური მაჩვენებლის მიხედვით.	გამოიყენება ნე-ბისმიერი კულ-ტურისათვის იმ პირობით, თუ სასოფლო-სამე-ურნეო პროდუ-ქციის ხარისხზე დაწესდება კონტროლი.	ღონისძიებები I კატეგორიის ანალოგიურია. მალიმიტირებელი წყალმიგრაციული მაჩვენებლის მქონე ნივთიერების არსებობისას ტარდება კონტროლი ამ ნივთიერების შემცველობაზე სოფლის მეურნეობის მუშაკების სასუნთქ ზონაში და ადგილობრივი წყალმომარაგების წყაროების წყალში
3. საშიში	ნივთიერების შემცვე-ლობა აღემატება ზდკ-ს მავნეობის მა-ლიმიტირებელი ტრანსლოკაციური მაჩვენებლის მიხედვით.	გამოიყენება ტექნიკური კულტურებისათ-ვის, სასოფლო-სამეურნეო კულტურებისათ-ვის გამოყენება შეზღუდულია კონცენტრატო-რი მცენარეების გათვალისწინე-ბის გამო.	1) I კატეგორიისათვის მითითებული ღო-ნისძიებების გარდა. აუცილებელია კონტრო-ლი ტოქსიკანტების შემცველობაზე მცენა-რეებში, კვების პროდუქტებსა და ცხოველების საკვებში. 2)აუცილებლობის შემთხვევაში მცენარეული საკვები პროდუქტების მოყვანისას რეკომე-ნდებულია მათი შერევა სუფთა ნიადაგზე მოყვანილ კვების პროდუქტებთან. 3) საქონლის საკვებად მწვავე მასის გამოყენების შეზღუდვა კონცენტრატორი მცენარეების გათვალისწინების გამო.
4. ძლიერ საშიში	ნიდაგში ნითვიერების შენცველობა აღემატება ზდკ-ს მავნეობის ყველა მაჩვენებლის მიხედვით.	გამოიყენება ტექ-ნიკური კულტუ-რებისათვის ან გამოირიცხება სოფლის მეურნე-ობაში გამოყენე-ბიდან. დაიშვება ტყის საცავ ზოლში.	ნიადაგში ტოქსიკანტების შებოჭვისა და დაბინძურების დონის შესამცირებელი ღონისძიებები. კონტროლი სოფლის მეურნეობის მუშაკების სასუნთქ ზონაში და ადგილობრივი წყალმომარაგების წყაროს წყალში ტოქსიკანტების შემცველობაზე.

ცხრილი 2.

იადაგში არაორგანული ქიმიური ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები (ზდკ) და მავნეობის მაჩვენებლების მიხედვით მათი შემცველობის დასაშვები დონეები
ივთიერების დასახელება	შემცველობის ფორმა		ფონის გათვალისწი-ნებით ნიადაგის ნივთიერების ზდკ მგ/კგ	მავნეობის მაჩვენებლების დონეები (K₁- K₄) და მათგან მაქსიმალური – (K მაქ) მგ/კგ-ში				საშიშროების კლასი

				ტრანსლო-კაციური (K1)	მიგრაციული		საერთო სანიტარული (K4)
					წყლის (K2)	ჰაერის(K2)

1	2	3		4	5	6	7	8
შპილენძი	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	3		3,5	72	–	3	2
რომი	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერიდან.	6		666	6	6	6	2
იკელი	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	4		6,7	14	–	4	2
თუთია	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	23		23	200	–	37	1
შავმიწა ნიადაგის მანგანუმი	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	140		320	1860	–	140	3
კორდიან-ეწერიანი ნიადაგის მანგანუმი pH 4	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	60		220	1000	–	60	3
კორდიან-ეწერიანი ნიადაგის მანგანუმი pH 1,4-5,6	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	80		220	1000	–	80	3
კორდიან-ეწერიანი ნიადაგის მანგანუმი pH 1,4-5,6	მოძრავი ფორმები, მიღებული ნიადაგიდან pH 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	80		220	1000	–	80	3
კორდიან-ეწერიანი ნიადაგის მანგანუმი pH>6	მოძრავი ფორმები, გამონაწვლილი ნიადაგიდან პ 4,8-ის მქონე ამონიუმ-აცეტატური ბუფერით.	100		–	1600	–	100	3
შავმიწა ნიადაგის მანგანუმი	მიღებული 0,1 ნორმალობის H2SO4-ით.	700		1600	9300	–	700	3
კორდიან-ეწერიანი ნიადაგის მანგანუმი pH 4	მიღებული 0,1 ნორმალობის H2SO4-ით.	300		1100	5000	–	300	3
კორდიან-ეწერიანი ნიადაგის მანგანუმი pH 5,1-6	მიღებული 0,1 ნორმალობის H2SO4-ით.	400		1100	5000	–	400	3
კორდიან-ეწერიანი ნიადაგის მანგანუმი pH>6	მიღებული 0,1 ნორმალობის H2SO4-ით.	500		1100	8000	–	500	3
კობალტი	pH -3,5-ის მქონე ამონიუმ-ნატრიუმიანი ბუფერით რუხი ნიადაგებისათ-ვის pH -4,7-ით კორდიან-ეწერიანი ნიადაგებისათვის.	5		25	(1000	–	5	2
ფტორი	წყალში ხსნადი	10		10	10	–	25	1
სტიბიუმი	საერთო	4,5		4,5	4,5	–	50	2
მანგანუმი	საერთო	1500		3500	15000	–	1500	2
ვანადიუმი	საერთო	150		170	350	–	150	3
მანგანუმი+ვანადიუმი	საერთო	1000+ 100		1500+ 150	2000+ 200	–	1000+ 100	3
ტყვია	საერთო	32		35	260	–	32	1
დარიშხანი	საერთო	2		2	15	–	10	1
ვერცხლისწყალი	საერთო	2,1		2,1	33,3	2,5	5	1
ტყვია+ვერცხლის-წყალი	საერთო	20+ 1		20+ 1	30+ 2	–	30+ 2	1
კალიუმის ქლორიდი (K2O )	საერთო	560		1000	560	1000	5000	3
გოგირდოვანი შენაერთები (S): ელემენტარული გოგირდოვანი	საერთო	160		180	380	–	160	3
გოგირდწყალბადი ( H2S)	საერთო	0,4		160	140	0,4	160	3
გოგირდმჟავა	საერთო	160		180	380	–	160	1
ნახშირის ფლოტაციის ნარჩენები	საერთო	3000		9000	3000	6000	3000	2
კომპლექსურ-გრანულირებული სასუქები Npk (64:0:15)	საერთო	120		800	120	800	800	3
თხევადი კომპლექსური სასუქები Npk (10:4:0)	საერთო	80		>800	80	>8000	800	3
ბენზ(ა) პირენი	საერთო	0,2		0,2	0,5	–	0,02	1
შენიშვნა: ზდკ უნდა იყოს კორექტირებული ახლად შემუშავებული დოკუმენტების შესაბამისად. 1) ნახშირის ფლოტაციის ნარჩენების ზდკ კონტროლდება ნიადაგში ბენზ(ა) პირენის შემცველობის მიხედვით, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს ბენზ(ა) პირენის ზდკ-ს. 2) კომპლექსურ-გრანულირებული სასუქების ზდკ, შემადგენლობით Npk (64:0:15) კონტროლდება ნიადაგში ნიტრატების შემცველობის მიხედვით, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს 76,8 მგ/კგ აბსოლუტურად მშრალ ნიადაგში. 3) თხევადი კომპლექსური სასუქების ზდკ, შემადგენლობით Npk(10:4:0) ტპ 6-08-290-74 საერთო მასის არანაკლებ 0,6% მანგანიუმის დამატებით, კონტროლდება ნიადაგში ფოსფატების მოძრავი ფორმების შემცველობის მიხედვით, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს 27,2 მგ/კგ აბსოლუტურად მშრალ ნიადაგში.

თავი III

დასახლებული პუნქტების ნიადაგის ჰიგიენური შეფასება

მუხლი 7

1. დასახლებული პუნქტების ნიადაგის დაბინძურების შეფასება განისაზღვრება (8,14):

ა) ეპიდემიოლოგიური მნიშვნელობის მქონე ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურებული ნიადაგებით;

ბ) დაბინძურებული ნიადაგით, რომლებიც წარმოადგენენ მასთან კონტაქტირებული ჰაერისა და ნიადაგთან უშუალოდ კონტაქტში მყოფი ადამიანების მეორეული დაბინძურების წყაროს;

გ) ნიადაგის დაბინძურების ხიარისხის მნიშვნელობით, რომელიც წარმოადგენს ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების ინდიკატორს.

2. ვინაიდან ნიადაგის ქიმიური გადატვირთვა იწვევს მისი ეპიდემიოლოგიური საშიშროების ზრდას, აუცილებელია ამ საკითხზე ყურადღების გამახვილება.

ა) დაბინძურებულ ნიადაგში ჭეშმარიტი ნიადაგის მიკრობიოცენოზის წარმომადგენლების (პათოგენური ნაწლავური მიკროფლორის ანტაგონისტების) შემცირების, აგრეთვე ნიადაგის ბიოლოგიური აქტივობის დაქვეითების ფონზე შეინიშნება ქიმიური დაბინძურებისადმი გამძლე პათოგენური ენტერობაქტერიებისა და გეოჰელმითების რაოდენობის ზრდა.

3. ნიადაგის ეპიდემიური საშიშროების დონის შეფასება ხდება მე-3 ცხრილის მიხედვით, რომელიც ემყარება ენტერობაქტერიებისა და ენტეროვირუსების აღმოჩენას. ეპიდემიოლოგიური უსაფრთხოების კრიტერიუმს წარმოადგენს საკვლევ ობიექტზე პათოგენური აგენტების არარსებობა.

4. ნიადაგის ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურების ადამიანის ორგანიზმზე უშუალო ზემოქმედების არასასურველი შედეგების შეფასება მნიშვნელოვანია, მაგალითად, ბავშვების გეოფაგიის შემთხვევაში, როდესაც ისინი თამაშობენ დაბინძურებულ ნიადაგზე. ეს საკითხი შესწავლილ იქნა დასახლებულ პუნქტებში უმთავრესად გავრცელებულ დამაბინძურებელ ნივთიერებასთან – ტყვიასთან მიმართებაში, რომლის შემცველობის მომატებას ნიადაგში, როგორც წესი, თან ახლავს სხვა ელემენტების შემცველობის მომატებაც. როდესაც სათამაშო მოედნების ნიადაგში ტყვიის შემცველობა არის 500 მგ/კგ, აქ სისტემატიურად მოთამაშე ბავშვებს აღენიშნებათ ფსიქონევროლოგიური სტატუსის ცვლილებები (Warren H.V. 1979, Dyggan M.Y. Williamss1977, AuIut 1983) (36, 37, 38).

5. ნიადაგებში იმ ლითონების არსებობამ, რომლებიც წარმოადგენენ ქალაქების დაბინძურების უმთავრესად გავრცელებულ ინდიკატორს, შეიძლება მოგვცეს ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების საორიენტაციო შეფასების საშუალება, მაგალითად მოქმედი წყაროების ნიადაგებში ტყვიის 250 მგ/კგ რაოდენობით შემცველობისას ატმოსფერულ ჰაერში მისი შემცველობა აღემატება ზდკ (0,3 მკმ/მ3). სპილენძის 1500 მგ/კგ რაოდენობით შემცველობისას ასევე აღინიშნება ატმოსფერულ ჰაერში მისი კონცენტრაციის ზდკ-ზე (2,0 მკგ/მ3) გადაჭარბება.

მუხლი 8

1. ნიადაგების ქიმიური დაბინძურების დონის, როგორც მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე არასასურველი ზეგავლენის ინდიკატორის შეფასება, ხდება ქალაქების გარემოს გეოქიმიური და გეოჰიგიენური გამოკვლევების შედეგების შეჯერების საფუძველზე შემუშავებული მაჩვენებლების მიხედვით. (4,35).

2. ეს მაჩვენებლებია:

ა) ქიმიური ნივთიერებების კონცენტრაციის კოეფიციენტი (Kc), რომელიც განისაზღვრება ნიადაგში მისი რეალური შემცველობის (C) შეფარდება ფონურ შემცველობასთან (Cფ).

(Cფ)1 : Kc = C/Cფ

ბ) ნიადაგის ჯამური დაბინძურების მაჩვენებელი (Zჯ). დაბინძურების ჯამური მაჩვენებელი ტოლია ქიმიური ელემენტების კოეფიციენტების ჯამისა და გამოიხატება შემდეგი ფორმულით:

Z_ჯ= nΣ Kc-(N-I)

სადაც n – ჯამური ელემენტების რაოდენობაა.

მუხლი 9

1. ნიადაგის Zჯ მაჩვენებლის მიხედვით, მძიმე ლითონების კომპლექსით დაბინძურების საშიშროების შეფასება, როდესაც ეს აისახება ქალაქების ატმოსფერული ჰაერის აუზზე, არა მხოლოდ ლითონებით, არამედ მტვრით (ნახშირმჟავა ანჰიდრიდით, აზოტის ანჰიდრიდით, გოგირდის ანჰიდრიდით), ხდება მე-4 ცხრილში მოცემული შესაფასებელი სკალის მიხედვით. გრადაციები შემუშავებულია იმ მოსახლეობის ჯანმრთელობის მდგომარეობის მაჩვენებლების შესწავლის საფუძველზე, რომლებიც ცხოვრობენ სხვადასხვა დონის დაბინძურებულ ნიადაგიან ტერიტორიაზე.

2. ნიადაგების ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურების დონის შეფასებისას ქიმიური ნივთიერებების განსაზღვრას აწარმოებენ ემისიური ანალიზის მიხედვით.

ცხრილი 3.

დასახლებული ადგილების ნიადაგების ეპიდემიოლოგიური საშიშროების შესაფასებელი სქემა
დაბინძურების კატეგორია	ობიექტები	დაბინძურების მაჩვენებლები (უჯრედი 1გ ნიადაგში)
		ნაწლავის ჩხირი	ენტერო- კოკები	პათოგე- ნური ენტერობაქ-ტერიები	ენტერო ვირუსები	ჰელმინ-თები
სუფთა	მაღალი რისკის ზონები, საბავშვო ბაღები, სათა-მაშო მოედნები, წყალსა-ტევების სანიტარიული ზონები	1-9 10 და მეტი	1-9 10 და მეტი	– +-	– +-	– +-
დაბინძურებული
სუფთა	სანიტარიული დამცავი ზონები	1-99 100 მეტი	1-99 100 მეტი	– +-	– +-	– +-
დაბინძურებული

ცხრილი 4.

ნიადაგების ჯამური მაჩვენებლის Zჯ დაბინძურების საორიენტაციო შესაფასებელი სკალა
დაბინძურების კატეგორია	სიდიდე (Zჯ)	დაბინძურების კერებში მოსახლეობის ჯანმრთელობის მაჩვენებლების ცვლილებები.
დასაშვები	16-ზე ნაკლები	ბავშვთა ავადობის დაბალი დონე და ფუნქციური გადახრების მინიმალური სიხშირე.
ზომიერად საშიში	16-32	საერთო ავადობის მომატება
საშიში	32-128	საერთო ავადობის ზრდა, ხშირად მოავადე ბავშვთა რიცხვის ზრდა, ბავშვთა ქრონიკული დაავადებების მატება. გულის სისხლძარღვთა სისტემის ფუნქციონალური დარღვევების რაოდენობის მატება.
განსაკუთრებით საშიში	128-ზე მეტი	ბავშვთა ავადობის მომატება. ქალების რეპროდუქციული ფუნქციის დარღვევა (ორსულობის ტოქსიკოზების, ვადამდელი მშობიარობის, მკვდრად შობადობის, ახალშობილთა ჰიპოტროფიის რიცხვის ზრდა).

თავი IV

ქიმიური ნივთიერებების მავნე ზემოქმედების კრიტერიუმები

მუხლი 10

1. ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების ზდკ (ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია).

2. LD50

3. კომპონენტების კონცენტრაცია ნარჩენების საერთო მასაში.

4. ქიმიური ნივთიერებების წყალში ხსნადობა.

5. ქიმიური ნივთიერებების აქროლადობა.

თავი V

ქიმიური ნივთიერებების საშიშროების კლასის დადგენა (39)

მუხლი 11

საშიშროების კლასის დადგენა ნიადაგში ზდკ- ის მიხედვით.

ა) საშიშროების ინდექსის გამოანგარიშება ფორმულით.

Ki = ზდკi/(Si+Cb)i

ა.ა) სადაც ზდკ-ას ნარევის შემადგენელი ქიმიური ნივთიერებების ნიადაგში ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციაა; Si – მისი ხსნადობა წყალში; Cb – აღნიშნული კომპონენტის შემცველობა; i – აღნიშნული კომპონენტის რიგითი ნომერი; K -ს – სიდიდეს ამრგვალებენ მძიმის შემდეგ 1 ნიშნის სიზუსტით.

ბ) Ki-ს გამოანგარიშების შემდეგ ირჩევენ 1-3 იმ ძირითად კომპონენტს, რომელიც აქვთ Ki-ს მინიმალური მნიშვნელობა, აგრეთვე K1<K2<K3, გარდა ამისა, უნდა შესრულდეს პირობა 2 K1< K3. შემდეგ საზღვრავენ საშიშროების ჯამურ ინდექსს K_å – ფორმულით:

KΣ = 1/n² Ki, (2)

ბ.ა) სადაც n<=3, რის შემდეგაც საშიშროების კლასს ადგენენ დამხმარე მე-5 ცხრილის მიხედვით.

ცხრილი 5.

ნიადაგის ზდკ-ით გამოთვლილი K_å -ს სიდიდე	საშიშროების კლასი	საშიშროების ხარისხი	ძირითად კომპონენტებად გამოყენებული ნივთიერებების მაგალითები
2	I	განსაკუთრებით საშიში	სულემა, ქრომი (IV) ბენზ(ა) პირენი
2-16	II	ძლიერ საშიში	ქლორიანი სპილენძი, აზოტმჟავა ტყვია
16,1-30	III	ზომიერად საშიში	ტყვიის ჟანგი, გოგირდმჟავა ნიკელი
30	IV	ნაკლებად საშიში	მანგანუმის ორჟანგი

2. საშიშროების კლასის დადგენა ნიადაგში ზდკ-ს არსებობის დროს.

ა) ნარევის თითოეული კომპონენტის საშიშროების ინდექსის (Ki)-ს გამოთვლას აწარმოებენ (3) ფორმულის საშუალებით მოცემული კომპონენტის LD50-ის გამოყენებით.

Ki=(Ig(LD50)i)/((S+0,1F+Cb)i) (3)

ა.ა) სადაც F – მოცემული კომპონენტის აქროლადობაა, დანარჩენი აღნიშვნები იგივეა. Ki – სიდიდეს ამრგვალებენ 1 ნიშნის სიზუსტით მძიმიდან.

ბ) ცალკეული კომპონენტის Ki გამოთვლის შემდეგ ირჩევენ რამდენიმე (არა უმეტეს სამისა) ნარევის წამყვან კომპონენტს, რომელთაც აქვთ მცირე Ki და K1<K2<K3, გარდა ამისა, სრულდება პირობა 21<=K3, შემდეგ ხდება ჯამური ინდექსის K_å გამოთვლა ორი ან სამი წამყვანი კომპონენტებისათვის ფორმულა (2)-ით, დაბოლოს, საზღვრავენ საშიშროების კლასს დამხმარე მე-6 ცხრილით.

ცხრილი 6.

ქიმიური ნივთიერებების საშიშროების განსაზღვრა LD50-ის მიხედვით
LD-ის საფუძველზე მიღებული სიდიდე	საშიშროების კლასი	საშიშროების ხარისხი	წამყვანი ნივთიერებებიდან მიღებული კომპონენტები
1,2-ზე ნაკლები	I	განსაკუთრებით საშიში	სულემა, ქრომის ციანიდი VI
1,2-2,2	II	ძლიერ საშიში	ქლორიანი სპილენძი
2,3-10	III	ზომიერად საშიში	აცეტოფენონი, ოთხქლორიანი ნახშირბადი
10-ზე მეტი	IV	ნაკლებად საშიში	ქლორკალციუმი

3. საშიშროების კლასის დადგენა ნიადაგში ზდკ-სა და LD50-ის უქონლობის შემთხვევაში.

ა) როდესაც არ გვაქვს ნარევის ზოგიერთი კომპონენტის ზდკ ნიადაგში და არც LD50, მაგრამ არსებობს მათი საშიშროების კლასი დაბინძურებული ზონის ატმოსფერულ ჰაერში (2), განტოლებაში ათავსებენ LD50-ის პირობით სიდიდეებს.

ცხრილი 7.

დაბინძურებული ზონის ჰაერში საშიშროების კლასის სიდიდეების მიხედვით საორიენტაციოდ განსაზღვრული LD50-ის მნიშვნელობები
სამუშაო ზონის ჰაერში საშიშროების კლასები	LD50-ის ეკვივალენტი მგ/კგ
I	15
II	150
III	5000
IV	5000-ზე მეტი

თავი VI

ნარჩენების საერთო მასაში ტოქსიური ნივთიერებების ზდკ-ის განსაზღვრა

მუხლი 12

1. ტოქსიური ნივთიერებების (CnD)ზდკ-ს დადგენას აწარმოებენ ფორმულით:

Ig(LD50)i ai

CnD=--------------------- ------- (si+0,1Fi) (4)

n²k

ა) სადაც: Ig(LD50)– ნარევის იმ კომპონენტის LD50 -ს ლოგარითმია, რომლოსთვისაც (3)-ფორმულით სიდიდე K არის მინიმალური, ე.ი. K1-სთვის. (Σai– K1, K2, K3 ჯამის დამოკიდებულება K -ს მიმიმალური სიდიდისადმი, ე.ი.

K2 K3

Σai=1+----- + -------

K1 K1

ბ) S-K-ს შესაბამისი კომპონენტის ხსნადობის კოეფიციენტია. F-ამავე კომპონენტის აქროლადობა, სხვა მნიშვნელობები იხილეთ ზემოთ.

თავი VII

ნიადაგში ზდკ-ას, LD50-ის, აქროლადობისა და ხსნადობის კოეფიციენტების განსაზღვრა

მუხლი 13

1. ნიადაგის ზდკ-სა და LD50-ს ეძებენ ცნობარებში ან სხვა წყაროებში. როდესაც არის LD50-ის რამდენიმე მნიშვნელობა თბილსისხლიანი ცხოველების სხვადასხვა სახეობისათვის, სარგებლობენ უმცირესით. ზდკ-სა და LD50-ის დადგენა ხდება ექსპერიმენტულად.

2. ამავე ცნობარებში, ლიტერატურულ წყაროებში ან ექსპერიმენტალურად პოულობენ საჭირო ნივთიერებების ხსნადობას 100მ წყალში 250C ტემპერატურისას. ამ სიდიდეს ყოფენ 100-ზე და ღებულობენ კოეფიციენტად, რომელიც უმეტეს შემთხვევაში იმყოფება 0-1 ინტერვალში.

3. ზემოთ აღნიშნული საშუალებებით ადგენენ ნარევის ინდივიდუალური კომპონენტების გაჯერებული ორთქლის წნევას (დუღილის t ვცწყ სვ 760 მმ პირობებში არა უმეტეს 80 გრადუსი) მმ ვცწყ სკალაზე 250C t-ზე. მიღებულ სიდიდეს ყოფენ ვც წყ სვ 760 მგ/ზე, ღებულობენ კოეფიციენტს, რომელიც აგრეთვე, როგორც, წესი იმყოფება 0-1 ინტერვალში.

თავი VIII

ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების საშიშროების კლასის დადგენა საშიშროების (7) ინდექსით

მუხლი 14

1. საშიშროების ინდექსის გამოთვლის მაგალითები: ოთხქლორიანი ნახშირბადი (CCL4) – დუღილის ტემპერატურა 76,5 წყალში ხსნადობა 0,08 გ/100გ, ე.ი. S = 0,0008; ქიმიკოსის ცნობარის I ტომში ვნახულობთ, რომ გაჯერებული ორთქლის წნევა ტოლია 3ც წყ სვ 112,2 მმ, აქედან F=0,15. შემდეგ იზმეროვი ნ.ტ. და სხვა ავტორების ცნობარის მიხედვით განვსაზღვრავთ LD50-9066 მგ/კგ (თეთრი თაგვებისათვის) – 6200 მგ/კგ (თეთრი ვირთხებისათვის) 5760 მგ/კგ (ზღვის გოჭებისა) და კურდღლებისათვის, სადაც

Ig5760

K=----------------------- = 3,26

0,0008+0,15+1

1. სულემა HgCl2-ხსნადობა - 6,59 გ 100 გ წყალზე, ე.ი. S=0,659. მინიმალური LD50 = 17,5 (თეთრი თაგვებისათვის) აქედან:

Ig(17,5)

K=------------------- = 1,11

0,0659+0+1

2. ნიადაგში ქიმიური ნივთიერებების საშიშროების კლასის დადგენა საშიშროების (Y) ინდექსით მოცემულია მე-8 ცხრილში.

ცხრილი 8.

ინდექსის მნიშვნელობა	საშიშროების კლასი	საშიშროების ხასიათი
4,1 და მეტი	I	ძლიერ საშიში
2,6-4	II	საშიში
0,1-2,5	III	ნაკლებად საშიში
ნაკლები 0,1	IV	უსაფრთხო

1. საშიშროების კლასის დადგენა ფორმულით ( Y)

ა.S

(S) = Ig --------------

aმ(ზდკ)

ა) სადაც, ა - შესაბამისი ელემენტის ატომური მასა; მ - იმ ქიმიური ნაერთის მოლეკულური მასა, რომელშიც შედის მოცემული ელემენტი; S- ნაერთის წყალში ხსნადობა მგ/ლ; a - ექვს სხვადასხვა საკვებ პროდუქტში (ხორცი, თევზი, რძე, პური, ბოსტნეული, ხილი) ზდკ-ს საშუალო არითმეტიკული; ზდკ - ელემენტის ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია ნიადაგში.

დანართი 1.

დაბინძურების წყაროებისა და ქიმიური ელემენტების ნუსხა, რომელთა დაგროვებაც შესაძლებელია ამ წყაროების ზეგავლენის ზონებში

მრეწველობის სახეობა	საწარმოო ობიექტები	ქიმიური ელემენტები
		პრიორი– ტეტული	თანმხლები
1	2	3	4
ფერადი მეტალურგია	უშუალოდ წყაროდან და კონცენტრატებიდან ფერადი ლითონების წარმოება.	ტყვია, თუთია, სპილენძი, ვერცხლი.	კალა, ბისმუტი, დარიშხანი, კადმიუმი, სტიბიუმი, ვერცხლისწყალი, სელენი.
	ფერადი ლითონების მეორეული გადამუშავება.	ტყვია, თუთია, კალა, სპილენძი	ვერცხლისწყალი.
	მყარი და ძნელდნობადი ფერადი ლითონების წარმოება.	ვოლფრამი.	მოლიბდენი.
	ტიტანის წარმოება.	ვერცხლი, თუთია, ტყვია, ბორი, სპილენძი.	ტიტანი, მანგანიუმი, მოლიბდენი, კალა, ვანადიუმი.
შავი მეტალურგია	ლეგირებული ფოლადების წარმოება.	კობალტი, მოლიბდენი, ბისმუტი, ვოლფრამი, თუთია.	ტყვია, კადმიუმი, ქრომი, თუთია.
	რკინამადნეულის წარმოება.	ტყვია, ვერცხლი, დარიშხანი, თალიუმი	თუთია, ვოლფრამი, კობალტი, ვანადიუმი.
მანქანათმშენებლობა და ლითონ დამამუშავებელი მრეწველობა	ლითონების თერმული დამუშავების (სასხმელი საამქროს გარეშე) საწარმო.	ტყვია, თუთია.	ნიკელი, ქრომი, ვერცხლისწყალი, კალა, სპილენძი.
	აკუმულატორების წარმოება, ელექტროტექნიკური და ელექტრონული მრეწველობისათვის ხელსაწყოების წარმოება.	ტყვია, ნიკელი, კადიუმი.	სტიბიუმი, ტყვია, თუთია, ბისმუტი.
ქიმიური მრეწველობა	სუპერფოსფატური სასუქების წარმოება.	სტრონციუმი, თუთია, ფტორი, ბარიუმი.	იშვიათი მიწები. სპილენძი, ქრომი, დარიშხანი, იტრიუმი.
	პლასტმასების წარმოება.	გოგირდოვანი შენაერთები.	სპილენძი, თუთია, ვერცხლი.
საშენ მასალათა მრეწველობა	ცემენტის წარმოება (მეტალურგიული წარმოების ნარჩენების გამოყენებისას შესაძძლებელია შესაბამისი ელემენტების დაგროვება).	ბარიუმი.	ვერცხლისწყალი, თუთია, სტრონციუმი.
პოლიგრაფიული მრეწველობა	შრიფტისსასხმელი ქარხანა და ტიპოგრაფია.		ტყვია, თუთია, კალა.
სასუქის სახით გამოყენებული, დიდი ქალაქების მყარი საყოფაცხოვრებო გადანაყრები		ტყვია, კადმიუმი, კალა, სპილენძი, ვერცხლი, სტიბიუმი, თუთია.	ვერცხლისწყალი.
კანალიზაციის ნახმარი წყლების ნალექი		ტყვია, კადმიუმი, ვანადიუმი, ნიკელი, კალა, ქრომი, სპილენძი, თუთია.	ვერცხლისწყალი, ვერცხლი.
დაბინძურებული სარწყავი წყლები		ტყვია, თუთია.	სპილენძი.

დანართი 2.

გამონარტყორცნებიდან, გადანაყრებიდან, ნარჩენებიდან ნიადაგში

მოხვედრილი ქიმიური ნივთიერებების საშიშროების კლასისადმი მიკუთვნება. გოსტი 17.4.1.02.-83 (2).

საშიშროების კლასი	ქიმიური ნივთიერება
I	დარიშხანი, კადმიუმი, ვერცხლისწყალი, ტყვია, სელენი, თუთია, ფტორი, ბენზ(ა), პირენი.
II	ბორი, კობალტი, ნიკელი, მოლიბდენი, სპილენძი, სტიბიუმი, ქრომი.
III	ბარიუმი, ვანადიუმი, ვოლფრამი, მანგანუმი, სტრონციუმი, აცეტოფენონი.

დანართი 3.

ნიადაგის ქიმიური დაბუნძურების შესაფასებელი მაჩვენებლების გამოყენება სხვადასხვა სახის მიწათსარგებლობის შემთხვევაში
მაჩვენებლე– ბის დასახელება	ტერიტორიების დანიშნულების დასახელება
	დასახ- ლებული პუნქტები	კურორ- ტები და დასასვე- ნებელი ზონები	წყალმომა- რაგების წყაროების სან. დაცვის ზონები	დაწესე- ბულებების სანიტარი- ული დაცვის ზონები	სატრა ნსპორ ტო ზონე– ბი	სასოფ ლო-სა მეურ– ნეო სავარ გულე– ბი	სატყეო სავარ- გულები
მძიმე მეტალები** მგ/კგ	+	+-	+	+-	+	+	+-
პესტიციდები (ნარჩენი რაოდენობა) * მგ/კგ	+	+	+	+-	+-	+	+
ნავთი და ნავთობ პროდუქტები მგ/კგ	+	+-	+	+-	+	+-	+-
აქროლადი ფენოლები მგ/კგ	+	+-	+	+-	+	+-	+-
გოგირდის ნაერთები მგ/კგ	+	+-	+	+-	+	+-	+-
დეტერგენტე ბი** მგ/კგ	+	+	+	+-	–	+-	–
კანცეროგენე ბი** მგ/კგ	+	+	+	+	+	+	+-
დარიშხანი მგ/კგ	+	+-	+	+-	+	+-	–
ციანიდი მგ/კგ	+	+-	+	+-	–	+-	–

პოლიქლარი დული ბიფენოლები მგ/კგ	+	+-	+	+-	+	+-	–
მაკროქიმი– ური სასუქები მგ/კგ	+-	+-	+	–	–	+	–
მიკროქიმი– ური სასუქები მგ/კგ	+-	+-		–	–	+	+
რადიაქტიუ– რი ნივთი– ერებები კი/მ	+	+	+	+	+	+-	+-
* მაჩვენებლის შერჩევა დამოკიდებულია იმაზე, თუ რომელი სასოფლო-სამეურნეო ქიმიზაციის საშუალება გამოიყენება კონკრეტულ ადგილას. ** მაჩვენებლის შერჩევა დამოკიდებულია სამრეწველო დაწესებულებების ნარჩენების ხასიათზე. „+“ ეს მაჩვენებელი აუცილებელია ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის განსაზღვრისათვის. „–“ ეს არ არის აუცილებელი ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის განსაზღვრისათვის. „+-“ ეს მაჩვენებელი აუცილებელია ნიადაგის სანიტარიული მდგომარეობის განსაზღვრისათვის დაბინძურების წყაროს არსებობის შემთხვევაში.

დანართი 4.

ქიმიური ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები (ზდკ) ნიადაგში (10.13)
N	ნივთიერებების დასახელება	ზდკ-ს მგ/კგ მნიშვნელობა ფონის გათვალისწინებით	მალიმატირებელი მაჩვენებელი	მითითება ლიტერა-ტურაზე
1	2	3	4	5
1	აგელონი	0,15	ტრანსლოკაციური	20
2	აგელონი1	0,01	ფიტოტოქსიკური	27.30
3	აკრეკსი	1,0	წყალმიგრაციული	26.18
4	აქტელიკი	0,5	ტრანსლოკაციური	27.24.30
5	აქტელიკი2	0,1	საერთო სანიტარიული	27.24.30
6	ალფამეთილსტიროლი	0,5	ეაერმიგრაციული	3 (1982)
7	ატრაზინი	0,5	ტრანსლოკაციური	18.21.24
8	ატრაზინი1	0,01	ფიტოტოქსიკური	18.21.24
9	აცეტალდეჰიდი	10	ჰაერმიგრაციული	3 (1985)
10	ბაზედინი	0,1	ტრანსლოკაციური	29.27
11	ბაილეტონი+მეტაბი	0,003	ტრანსლოკაციური	24
12	ბაიფიდანი	0,02	ტრანსლოკაციური	24
13	ბანველ Д	0,25	ტრანსლოკაციური	3 (1980)
14	ბენზ(ა) პირენი	0,02	საერთო სანიტარიული	31, 32
15	ბენზინი	0,1	ჰაერმიგრაციული	32
16	ბენზოლი	0,3	ჰაერმიგრაციული	3 (1985)
17	ბეტანოლი	025	ტრანსლოკაციური	18.27.22
18	ვალეკსონი	1,0	ტრანსლოკაციური და ჰაერმიგრაციული	18.22.24
19	ვანადიუმი	150,0	საერთო სანიტარიული	3 (1982)
20	ვანადიუმი–მანგანუმი	100,0+1000,0	საერთო სანიტარიული	3 (1982)
21	გარდონა	1,4	ტრანსლოკაციური	23.22
22	ლინდანიგ ГХЦГ	0,1	ტრანსლოკაციური	27
23	ჰექსაქლორანი ГХЦГ	0,1	ტრანსლოკაციური	20
24	ჰექსაქლორბუტადიენი ГХЦГ	0,5	“––––––––––––”	30
25	ჰეპტაჰლორი	0,05	“––––––––––––”	21.24
26	ჰეტეროფოსი5	0,05	“––––––––––––”	24.22
27	გლიფოსატი	0,5	“––––––––––––”	26.27
28	დელაპონი	0,5	“––––––––––––”	22.28
29	2,4 Д-დიქლორ- ფეოქსიძმარმჟავა	0,1	“––––––––––––”	26.20
30	2,4 Д-დიქლორფენოლი5	0,05	“––––––––––––”	29
31	2,4 Д -ამინის მარილი	0,25	“––––––––––––”	29
32	ბუტილის ეთერი 2,4 Д -ჯმ	0,15	“––––––––––––”	18
33	კროტილის ეთერი 2,4 Д ჯმ	0,15	“––––––––––––”	18
34	ოქტილის ეთერი 2,4 Д ჯმ	0,15	“––––––––––––”	18
35	2,4 Д მცირედაქროლადი ეთერი	0,15	“––––––––––––”	29
36	2М-4ХП	0,4	წყალმიგრაციული	22.29
37	2 М -4ХМ	0,6	“––––––––––––”	22
38	დდტ და მისი 5 მეტაბოლიტი (ჯამური რაოდენობა)	0,1	ტრანსლოკაციური	22.23
39	დეცისი	0,01	„––––––––––––“	27
40	დილორი	0,5	„––––––––––––“	18.30
41	დიურონი	0,5	„––––––––––––“	18.25.29
42	დურობანი	0,2	„––––––––––––“	26.30
43	ზენკორი	0,2	ჰაერმიგრაციული	25
44	იზატრინი	0,05	ტრანსლოკაციური	30
45	იზოპროპილბენზოლი	0,5	ჰაერმიგრაციული	3 (1982),17
46	იზოპროპილბენზოლი+ ალფამეთილსტირული	0,5	„––––––––––––“	3(1982),17
47	იოდონფენფოსი	0,5	ტრანსლოკაციური	29
48	კარბოფოსი	2,0	„––––––––––––“	20,21,22
49	კელტანი	1,0	„––––––––––––“	24,26
50	კომპლექსური გრანულირებული სასუქები კ.გ.ს./N:P:K =64:0:15 შედგენილობით	120,0	წყალმიგრაციული	3(1985),17
51	კომპლექსური თხიერი სასუქები ფ.კ.ს N:P:K 10:34:0	80,0	„––––––––––––“	3(1985)
52	ქსილოლები (ორთო, მეტა, პარა)	0,3	ტრანსლოკაციური	33,17
53	კუპროცინი1	1,0	„–––––––––––––“	18
54	ლინურონი	1,0	„–––––––––––––“	27,18,23,30
55	მეზორალინი1	0,1	„–––––––––––––“	24
56	მეტატიონი	1,0	„–––––––––––––“	18
57	მეტაფოსი	0,1	„–––––––––––––“	18,24
58	მირალი	0,03	წყალმიგრაციული და ტრანსლოკაციური	29
59	მონურონი	0,3	ტრანსლოკაციური	18.25.30
60	დარიშხანი	2,0	„–––––––––––––“	33
61	ნიტრატები	130,0	წყალმიგრაციული	3(1985)33
62	ნახშირის ფლოტაციის ნარჩენები.ნფნ	3000	წყალმიგრაციული და საერთო სანიტარიული	31,32
63	პირიმორი	0,3	წყალმიგრაციული	22,30
64	პოლიტრიაზინი	0,1	საერთო სანიტარიული	18
65	პოლიტრიაზინი2	0,01	ფიტოტოქსკიური	18
66	პოლიქლორკამფენი	0,5	ტრანსლოკაციური	18
67	პოლიქლორ პინენი5	0,5	„–––––––––––––“	18
68	პრამეტრინი	0,5	„–––––––––––––“	21.18.24.25
69	პროპაზინი	0,05	წყალმიგრაციული	24
70	პროპანიდი	1,5	ტრანსლოკაციური	18.24
71	რიდომილი4	0,05	„–––––––––––––“	26
72	რინკორდი4	0,02	„–––––––––––––“	25.27
73	რონიტი	0,8	„–––––––––––––“	18.22.21
74	ვერცხლისწყალი	2,1	„–––––––––––––“	3(1985,82)
75	ტყვია	32,0	საერთო სანიტარიული	3(1984,82)
76	ტყვია+ვერცხლისწყალი	120,0+1,0	ტრანსლოკაციური	3(1982,85)
77	სევინი	0,05	ჰაერმიგრაციული	17
78	სემერონი	0,1	„–––––––––––––“	21,23
79	გოგირდის ნაერთები (შ) ელემენტარული გოგირდი	160,0	საერთო სანიტარიული	3(1985,82)
80	გოგირდწყალბადი	0,4	ჰაერმიგრაციული	33,3(1982)
81	გოგირდმჟავა	160,0	საერთო სანიტარიული	3(1985,82)
82	სიმაზინი	0,2	ტრანსლოკაციური	21.24
83	სიმაზინი1	0,01	ფიტოტოქსიური	21.24
84	სუმიციდინი1	0,02	ტრანსლოკაციური	25.27
85	სტიროლი	0,1	ჰაერმიგრაციული	33
86	სუპერფოსფატი(P2 O5)	200,0	ტრანსლოკაციური	17
87	სტიბიუმი	4,5	ჰაერმიგრაციული	3(1985)
88	ტოლუოლი	0,3	ჰაერმიგრაციული და ტრანსლოკაციური	3(1985,83)
89	ფენურონი	1,8	წყალმიგრაციული	27,30
90	ფოზალონი	0,5	ტრანსლოკაციური	30.21.22
91	ფოსფამიდი	0,3	„–––––––––––––“	29
92	ფორმალდეჰიდი	7,0	ჰაერმიგრაციული	3(1980)33
93	ფტალაფოსი	0,1	ტრანსლოკაციური	22,23
94	ფურადანი10	0,01	წყალმიგრაციული	25
95	ფურფუროლი	3,0	საერთო სანიტარიული	32
96	ქლორკალიუმი	560,0	წყალმიგრაციული	16
97	ქლოროფოსი	0,5	ტრანსლოკაციური	18,212
98	ქლორამპი	0,05	„–––––––––––––“	26,29
99	ციკლოფოსი	0,03	წყალ და ჰაერმიგ-რაციული	29
100	ცინები	0,2	საერთო სანიტარიული	18.27.17
101	ენტამი	0,9	ტრანსლოკაციური	20.18.23
მოძრავი ფორმები
102	კობალტი	5,0	საერთო სანიტა-რიული	33.17
103	მანგანუმი-გამოწვლილი 0,1NH2SO4-ითშავმიწა და	700,0	საერთო სანიტარიული	32
	PH 4,0	300,0
	PH-5,1-6,0	400,0
	pH >= 6,0	500,0
	გამონაწვლილი აცეტატ-ამონიუმის ბუფერით pH -ით 4,8 შავმიწა	140,0
	PH -4,0	60,0
	PH -5,1-6,0	80,0
	PH >= 6,0	100,0
104	სპილენძი8	3,0	საერთო სანიტარიული	3(1985)
105	ნიკელი8	4,0	„–––––––––––––“	3(1985)17
1	2	3	4	5
106	ტყვია8	6,0	„–––––––––––––“	3(1985)17
107	თუთია8	23,0	ტრანსლოკაციური	3(1985)17
108	ფტორი 8	2,8	„–––––––––––––“	17.33
109	ქრომი8	6,0	საერთო სანიტარიული	17.33
წყალში ხსნადი ფორმა
110	ფტორი		ტრანსლოკაციური	17.33
შენიშვნები: 1. ზდკ რეკომენდებულია ნიადაგებისათვის, რომლებიც გათვალისწინებულია პესტიციდის მიმართ მგრძნობიარე სასოფლო-სამეურნეო კულტურების მოსაყვანად: მარცვლოვნების (სიმინდი, ჭვავი, შვრია, ქერი), პარკოსნების (სოიო), ტექნიკურის (შაქრის ჭარხალი, მზესუმზირა), ბოსტნეულისა (კიტრი, კომბოსტო) და პირუტყვთა საძოვრებისათვის. თამბაქოს მოყვანის შემთხვევაში ნიადაგში ნარჩენი რაოდენობის არსებობა დაუშვებელია. 2. აქტელაკის ზდკ-ს სიდიდე – 0,1 მგ/კგ-ზე რეკომენდებულია pH -5,5-ის მქონე ნიადაგისათვის. 3. 0,25 მგ/კგ ამინის მარილი1 შეესაბამება 0,1 მგ/კგ 2,4-დ დიქლორფენოქსიძმარმჟავას, რომლითაც ხორციელდება ნიადაგში მისი შემცველობის კონტროლი. 4. ПДК დადგენილია ტრანსლოკაციური მაჩვენებლით პესტიციდის ტოლერანტობის გათვალისწინებით. 5. სოფლის მეურნეობაში პრეპარატის გამოყენება აკრძალულია. 6. ნფნ-ს ზდკ კონტროლდება ბენზ(ა) პირენის შემცველობის მიხედვით ნიადაგში, არ უნდა იყოს ბენზ(ა) პირენის ზდკ-ს მეტი. 7. კობალტის მოძრავი ფორმა გამოიწვლილება ნიადაგიდან აცეტატ-ნატრიუმის ბუფერით pH -ით 3,5 და pH -4,7-ით ნაცრისფერი ნიადაგებიდან, ხოლო სხვა ტიპის ნიადაგებიდან აცეტატ-ამონიუმის ბუფერული ხსნარით pH 4,8. 8. ელემენტის მოძრავი ფორმა გამოიწვლილება ნიადაგიდან pH -4,8-ის მქონე აცეტატ-ამონიუმის ბუფერული ხსნარით. 9. ფტორის მოძრავი ფორმა გამოიწვლილება ნიადაგიდან 0,006 MHCI pH < 6,5, 0,03 MK2SO₄-ით pH> (6,5. 10. ფუროდანის გამოყენება იკრძალება გრუნტის წყლების არა უმეტეს 1მ სიღრმის დონეზე დგომისას.

ცხრილი 9.

იმ ქიმიური ნივთიერებების ზდკ, რომლებიც შემუშავებულია თბილისის გ.მ. ნათაძის სახელობის სანიტარიისა და ჰიგიენის ს/კ ინსტიტუტში
ნივთიერების დასახელება	ზდკ-ს მნიშვნელობა მგ/კგ	მალიმიტირებელი მაჩვენებელი
სუპერფოსფატი	200	ტრანსლოკაციური
ფოსფატოვანი წიდა		ტრანსლოკაციური
ქლორკალიუმი	560	წყალმიგრაციული
მანგანუმი	700	საერთო სანიტარიული (იხ. საერთო ნუსხაში)
პირიმორი	0,3	წყალმიგრაციული
ამონიუმის როდანიდი	2,08	წყალმიგრაციული, ტრანსლოკაციური
ოქსიხომი	1,0	ტრანსლოკაციური, საერთო სანიტარიული
სანდოფანი	127,5	ტრანსლოკაციური

დანართი 5.

პესტიციდების საორიენტაციო დასაშვები კონცენტრაციები (სდკ) ნიადაგში (10)
N	პესტიციდების დასახელება	სდკ-ს სიდიდე მგ/კგ	მითითება ლიტერატურაზე
1	2	3	4
1	აბატი	0,6	24.26.27
2	ამბუში	0,05	26
3	ამიბენი	0,5	18.22.29
4	ანტიო	0,2	18.20.22.26
5	არეზინი	0,7	18.24.25
6	ბაილეტონი	0,4	24
7	ბაიტექსი	0,4	24
8	ბენლატი	0,1	27
9	ბიფერანი	0,5	30
10	ბმპ БМК	0,1	27
11	ბრომოფოსი	0,2	30
12	ბრონოკოტი	0,5	27
13	ეექსაქლორბენზოლი	0,08	30
14	ეემეტრელი	0,5	30
15	ეერბანი	0,7	18
16	ეიდრელი	0,5	30
17	დაქტალი	0,1	24.28
18	ДДВФ	0,1	30
19	დექსტრელი	0,5	30
20	დიგიდრელი	0,5	30
21	დიფენამიდი	0,25	30
22	დროპი	0,05	29
23	ზელეკი	0,15	30
24	კამპოზანი	0,5	30
25	კაპტანი	1,0	18
26	კარაგარდი	0,4	21
27	კოტორანი	0,03	23
28	ლენაცილი	1,0	30
29	ლონტრელი	0,1	27
30	მეტაზინი	0,1	24.27
31	მეტოქსიქლორი	1,6	30
32	მორფონოლი	0,15	32
1	2	3	4
33	ნიტროპირინი ХПК	0,2	30
34	ნიტროფორი	0,2	22
35	ოფუნაკი	0,05	26
36	პენტაქლორბიფენილები	0,10	19
37	პირამინი	0,7	27.30
38	პლიქტრანი	0,1	25
39	პლონდრელი	0,15	18
40	პოლიკარბაცინი	0,6	19
41	პოლიქლორბიფენილები (ჯამური)	0,06	29
42	პრეპარატი A-1	0,5	30
43	პრომეტი	0,01	25.29
44	რამროდი	0,2	25.29
45	რეგლონი	0,2	30.32
46	როვრალი	0,15	29
47	სანგორი	0,04	28
48	საპროლი	0,03	25
49	სოლანი	0,6	18
50	სტომპი	0,15	28
51	სულფაზინი	0,1	24
52	სუტანი	0,6	23
53	ტეპორანი	0,4	21.25
54	ტერბაცილი	0,4	23.25
55	ტილამი	0,6	23
56	ტიოდანი	0,1	18.28
57	ტოპსინი-M	0,4	22.30
58	ტეტრაქლორბიფენილები	0,06	19
59	ტრეფლანი	0,1	22.25.29
60	ტრიალატი	0,05	30
61	ტრიქლორბიფენილები	0,03	19
62	ТХАН	0,2	21.22
63	ТХМ	0,1	34
64	ფტალანი	0,3	27
65	მაგნიუმის ქლორატი	1,0	27
66	ბოსტაკვიკი	0,2	27.28.30
67	ციანოქსი	0,4	29
68	ციდიალი	0,4	18.22
69	ეტაფოსი	0,1	23.29
70	ეუპარენი	0,2	18
71	იალანი	0,9	23

დანართი 6.

ნიადაგებში ტოქსიკური და განსაკუთრებით ტოქსიკური ნივთიერებების დაბალი კონცენტრაციების განსაზღვრის მეთოდები და გარემოში მათი მიგრაციის ხარისხი (11.13.15)
N	განსასაზ– ღვრი ნივთიე– რება	განსაზღვრის მეთოდი	განსასაზღვრის კონც. ქვედა ზღვარი მგ/კგ	სელექ- ციურობა	მითითება ლიტერა- ტურაზე
1	ტყვია	პოლაროგრაფიული	10	+	3(1979)
2	ვერცხლის წყალი	სპექტროგრაფიული	0,001	+ +	3(1979)
3	ქრომი (IV)	პოლაროგრაფიული	0,1	+	3(1979)
4	მანგანუმი	ფოტომეტრული	166	+	3(1982)
5	ვანადიუმი	ფოტომეტრული	6	+	3(1982)
6	ფოსფორი (საერთო)	ფოტომეტრული	25	+	3(1982)
7	დარიშხანი	ქაღალდის ქრომატოგრაფიული	0,001	+ +	3(1980)
8	კელტანი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,005	+ +	3(1979)
9	იზოპრო– პილ- ბენზოლი	აიროვანი ქრომატოგრაფია	0,01	+ +	3(1982)
10	a მეთილს– ტიროლი	აიროვანი ქრომატოგრაფია	0,01	+ +	3(1982)
11	დილორი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,006	+ +	3(1980)
12	ეეპტაქ– ლორანი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,001	+ +	3(1980)
13	ცინები	ფოტომეტრული	0,05	–	3(1980)
14	პროპანიდი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,01	+ +	3(1980)
15	გარდონა	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,01	+ +	3(1980)
16	ბანველ- L	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,2	+ +	3(1980)
17	ფორმალ– დეჰიდი	კოლორიმეტრული	0,05	–	3(1980)
18	ბაზუდინი	აირსითხოვანი ქრომატოგრაფია	0,02	+ +	3(1980)
19	მეტაფოსი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,166	+ +	3(1980)
20	როგორი	აირსითხოვანი ქრომატოგრაფია თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,05 0,1	+ + + +	3(1980)
21	ფტალო– ფოსი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,02	+ +	3(1980)
22	პრომეტ– რინი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,1	+ +	3(1980)
23	ქლორო– ფოსი	„––––––––––––“	0,03	+ +	3(1980)
24	კარბოფოსი	„––––––––––––“	0,02	+ +	3(1980)
25	ქლორამინი	„––––––––––––“	0,16	+ +	3(1980)
26	ბენზ(ა) პირენი	ფლუოროსპექტრული	10-6	+	18.19
შენიშვნა: + + სელექციური + საშუალოდ სელექციური – არა სელექციური

დანართი 7.

მძიმე ლითონების და დარიშხანის საორიენტაციო დასაშვები კონცენტრაციები სხვადასხვა ფიზიკო-ქიმიური თვისებების ნიადაგებში (საერთო შემცველობა მგ/კგ)

ნივთიე–

რების დასახე–

ლება

ნიადაგის ჯგუფი

სდკ-ს სიდიდე ფონის გათვალი-

სწინებით

ნივთიერების აგრეგატული მდგომარეობა ნიადაგებში

საშიშროების

კლასი

ორგანიზმზე ზემოქმედების თავისებურებანი

ნიკელი

ა)ქვიშიანი და ქვიშნარი

ბ) მჟავე (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI<5,5.

გ) ნეიტრალურ

თან ახლოს და ნეიტრალური (თიხიანი და თიხნარი) PH KCI<5,5.5,5.

მყარი: მარილების სახით, სორბირებული სახით, მინერალების შემადგენლობაში.

ძუძუმწოვრებისა და ადამიანებისათვის ნაკლებად ტოქსიკურია, ინპიბიტორია ოქსიდაზასი. ბასიათდება მუტაგენური მოქმედებით.

სპილენძი

ა)ქვიშიანი და ქვიშნარი.

ბ) მჟავე (თიხიანი და თიხნარი)

PHKCI<5,5.

გ) ნეიტრალურთან ახლოს და ნეიტრალური (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI>(5,5.

132

მყარი: მარილების სახით, ორგანომინერა–

ლური ნაერთები სორბირებული სახით, მინერალების შემადგენლიბაში.

ამაღლებს უჯრედული შეწოვის უნარს. გლუტათიონრედუქტაზას ინჰიბიტორია, არღვევს მეტაბოლიზმს, ურთიერთქმედებს –SH , – NH2 და COOH ჯგუფებთან.

თუთია

ა)ქვიშიანი და ქვიშნარი.

ბ) მჟავე (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI<5,5

გ) ნეიტრალურთან ახლოს და ნეიტრალური (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI>(5,5.

110

220

მყარი: მარილების სახით, ორგანომინერა–

ლური ნაერთები სორბირებული სახით, მინერალების შემადგენლიბაში.

ნაკლებობა ან სიჭარბე იწვევს განვითარების გადახრებს. მოწამვლებს აქვს ადგილი თუთიაშემცველი პესტიციდების ხმარების ტექნოლოგიის დარღვევის შემთხვევაში.

დარიშხანი

ა)ქვიშიანი და ქვიშნარი.

ბ) მჟავე (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI<(5,5..

გ) ნეიტრალურთან ახლოს და ნეიტრალური (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI>(5,5..

მყარი: მარილების სახით, ორგანომინერალური ნაერთები სორბირებული სახით, მინერალების შემადგენლიბაში.

მომწამვლელი ნივთიერება. იწვევს სხვადასხვა ფერმენტის ინჰიბირებას, უარყოფითად მოქმედებს მეტაბოლიზმზე. ახასიათებს შესაძლო კანცეროგენული მოქმედება.

კადმიუმი

ა)ქვიშიანი და ქვიშნარი.

ბ) მჟავე (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI<(5,5..

გ) ნეიტრალურთან ახლოს და ნეიტრალური (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI>(5,5..

0,5

1,0

2,0

ძლიერ მომწამვლელი ნივთიერება, ბლოკირებას უწევს სულფჰიდრილური ჯგუფის ფერმენტებს, არღვევს რკინისა და კალციუმის ცვლას, არღვევს დნმ-ის სინთეზს.

ტყვია

ა)ქვიშიანი და ქვიშნარი.

ბ) მჟავე (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI<(5,5.

გ) ნეიტრალურთან ახლოს და ნეიტრალური (თიხიანი და თიხნარი)

PH KCI>5,5.

130

ახასიათებს მრავალმხრივი ნეგატიური მოქმედება ბლოკირებას უწევს ცილების -SH ჯგუფებს, აინჰიბირებს ფერმენტებს, იწვევს მოწამვლებს, ნერვული სისტემის დაზიანებას.

დანართი 8.

ნიადაგის პრიორიტეტული დამაბინძურებლების ჩამონათვალი განსაზღვრის მეთოდებისა და მგრძნობელობის მითითებით (39)
N	დამაბინძურებლების დასახელება	განსაზღვრის მეთოდი	მგრძნობელობა
1	ტყვია	პოლალოგრაფია	0,5 მკგ/სინჯში
2	ქრომი	“–––––––––––”	“––––––––––”
3	ვერცხლისწყალი	სპექტროფოტომეტრია	1.10-5% სინჯში
4	დარიშხანი	კოლორიმეტრია, სპექტროფოტომეტრია	0,001 მგ/სინჯში
5	თუთია	პოლალოგრაფია	0,02 მკგ/მლ
6	სპილენძი	“––––––––––––”	0,1 მკგ/მლ
7	ნიკელი	“––––––––––––”	0,05 მკგ/მლ
8	მანგანუმი	ფოტოკოლორიმეტრია	0,2 მკგ/მლ
9	ვანადიუმი	“–––––––––––––––”	10 მკგ/ 50 მლ
10	საერთო ფოსფორი	“––––––––––––––––”	0,25 მგ/კგ
11	ბენზ(ა) პირენი	ფლუორესცენულ-სპექტრა– ლური ანალიზი, მაღალი წნევის თხევადი ქრომატოგრაფია	1.10-10გ/მლ
12	იზოპროპილბენ ზოლი	აირთხევადი ქრომატოგრაფია	0,01 მგ/კგ
13	ალფამეთილსტი– როლი	“–––––––––––––––––––”	“–––––––”
14	ფორმალდეჰიდი	კოლორიმეტრია	0,005/100 გ.
15	აცეტონი	აირთხევადი ქრომატოგრაფია, თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,5 მკგ/სინჯში
16	დიქლორი	“–––––––––––––––––”	“–––––––––”
17	ჰეპტაქლორი	“–––––––––––––––––”	1,0 მკგ/სინჯში
18	პროპანიდი	“–––––––––––––––––”	5,0 მკგ/სინჯში
19	ფოტცინები	ფოტოკოლორიმეტრია	“––––––––”
20	გორდონი	აირთხევადი ქრომატოგრაფია, თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	1 მკგ/სინჯში
21	ბანველ–ლ	“––––––––––––––––––”	10 მკგ/სინჯში
22	დიაზინონი	აირთხევადი ქრომატოგრაფია	0,02 მგ/კგ
23	მეტაფოსი	აირთხევადი და თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	5 მკგ/სინჯში
24	როგორი	აირთხევადი ქრომატოგრაფია	0,05 მკგ/სინჯში
25	ფაზოლანი	“–––––––––––––––––”	0,01 მგ/კგ
26	ფტალოფოსი	თხელფენოვანი ქრომატოგრაფია	0,02 მგ/კგ
27	პრომეტრინი	“––––––––––––––––––”	0,1 მგ/კგ
28	ქლოროფოსი	“––––––––––––––––––”	0,03 მგ/კგ
29	კარბაფოსი	“––––––––––––––––––”	2 მკგ/სინჯში
30	ქლორამპი	“––––––––––––––––––”	0,16 მგ/კგ
31	ბენზოლი	აირთხევადი ქრომატოგრაფია	0,01 მგ/კგ
32	ტოლუოლი	“––––––––––––––––––”	“––––––––”

რადიოსიხშირის დიაპაზონის ელექტრომაგნიტური გამოსხივების მქონე ობიექტების სანიტარიულ-დაცვითი ზონის განსაზღვრა

მეთოდური მითითებები

მმ 2.1.8. 001-01.

თავი I

გამოყენების სფერო

მუხლი 1.

წინამდებარე დოკუმენტი წარმოადგენს ნორმატიულ მეთოდურ საფუძველს გამომსხივარი რადიოტექნიკური ობიექტების განთავსებისათვის ადგილის შერჩევის დროს მათ მიერ გამოსხივებული ელექტრომაგნიტური ველის მოსალოდნელი დონეების პროგნოზიერებისათვის, სანიტარიულ-დაცვითი ზონისა და განაშენიანების შეზღუდვის ზონის საზღვრების დადგენისათვის.

2. დოკუმენტი განკუთვნილია სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურის სპეციალისტებისათვის კავშირგაბმულობის დარგის საინჟინრო ტექნიკური პერსონალისათვის და საპროექტო ორგანიზაციების მუშაკებისათვის წინასწარი სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის განსახორციელებლად, სანიტარიულ-დაცვითი ზონისა და განაშენიანების შეზღუდვის ზონის საზღვრების დადგენისათვის, აგრეთვე რადიოტექნიკური ობიექტის განთავსებისათვის ადგილის შერჩევის დროს ელექტრომაგნიტური ველის მოსალოდნელი დონეების პროგნოზირებისათვის.

თავი II

შესავალი

მუხლი 2.

1. ელექტრომაგნიტური ენერგიის წყაროების მრეწველობის სხვადასხვა დარგში, კავშირგაბმულობის სფეროში, მედიცინაში და საყოფაცხოვრებო პირობებში კერძოდ გამოყენების გამო ადამიანი ბუნებრივი (ჰელიოგეოფიზიკური) ელექტრომაგნიტური ველის ზემოქმედებასთან ერთად, ასევე მუდმივად განიცდის ხელოვნური (ანთროპოგენული ხასიათის) ელექტრომაგნიტური ველის ზემოქმედებას, რამაც გარკვეულ პირობებში შეიძლება არახელსაყრელი გავლენა მოახდინოს ადამიანის ჯანმრთელობაზე. აღნიშნულთან დაკავშირებით წარმოიშვა ადამიანის ორგანიზმზე ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ჰიგიენური რეგლამენტაციის პრობლემები.

2. თანამედროვე ჰიგიენური რეგლამენტაციის პრინციპებიდან გამომდინარე რადიოტექნიკური ობიექტების მიერ წარმოქმნილი ელექტრომაგნიტური გამოსხივების მავნე ზემოქმედებისაგან მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვის ძირითადი ღონისძიებებია: სანიტარიული დაცვის ზონების ორგანიზაცია და ელექტრომაგნიტური ველის ზღვრულად დასაშვები დონეებით მოსახლეობის უზრუნველყოფა.

3. სანიტარიულ-დაცვითი ზონა წარმოადგენს ფართობს, რომელიც ესაზღვრება გამომსხივებელი რადიოტექნიკური ობიექტის ტექნიკურ ტერიტორიას. სანიტარიულ-დაცვითი ზონის გარე საზღვარი განისაზღვრება მიწის ზედაპირიდან 2მ-ის სიმაღლეზე ელექრომაგნიტური ველის ზღვრულად დასაშვები დონის მიხედვით.

4. განაშენიანების შეზღუდვის ზონას წარმოადგენს ტერიტორია, სადაც ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ინტენსივობა მიწის ზედაპირიდან 2მ-ზე მეტ სიმაღლეზე აღემატება ზღვრულად დასაშვებ დონეს. ზონის გარე საზღვარი განისაზღვრება პერსპექტიული განაშენიანების შენობების მაქსიმალური სიმაღლით, რომლის ზედა სართულის სიმაღლეზე გამოსხივების ინტენსივობა არ აღემატება ზღვრულად დასაშვებ დონეს.

5. სანიტარიული დაცვის ზონისა და განაშენიანების შეზღუდვის ზონის ორგანიზაცია ეფუძნება მანძილისა და სიმაღლის მიხედვით ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ინტენსივობის განაწილებას და მათი ზომები დამოკიდებულია მოქმედ ჰიგიენურ ნორმატივებზე, გამოსხივების წყაროს სიმძლავრეზე, გამოსხივების მიმართულების მახასიათებლებზე, წყაროს განთავსების სიმაღლესა და კონსტრუქციულ თავისებურებებზე, რელიეფზე, მიმდებარე ტერიტორიის ფუნქციურ დანიშნულებაზე, არსებული და პერსპექტიული განაშენიანების სიმაღლეზე, ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ინტენსივობის ფონურ მდგომარეობაზე.

6. მოცემული მეთოდური მითითებები შედგენილია ჰიგიენური რეგლამენტაციის პრინციპებიდან და მეთოდებიდან გამომდინარე.

თავი III

აღნიშვნები და შემოკლებები

მუხლი 3.

1. ზდდ – ზღვრულად დასაშვები დონე

2. ენს – ენერგიის ნაკადის სიმკვრივე

3. ემგ – ელექტრომაგნიტური გამოსხივება

4. ემვ – ელექტრომაგნიტური ველი

5. რსდ – რადიოსიხშირის დიაპაზონი

6. გრტო – გადამცემი რადიოტექნიკური ობიექტი

თავი IV

ზოგადი დებულებები

მუხლი 4.

1.მოცემული მეთოდური მითითებების შესაბამისად ემვ-ის დონეები, სანიტარიულ დაცვითი ზონისა და განაშენიანების შეზღუდვის ზონის საზღვრები, როგორც საპროექტო სტადიაზე, ისე მოქმედი გრტო-სთვის განისაზღვრება გამოთვლითი გზით და ზუსტდება რსდ ემგ-ის ინტენსივობის ინსტრუმენტალური გაზომვებით.

2. ემვ-ის დონეების გამოსაანგარიშებლად მოცემული მეთოდური მითითებების შესაბამისად საწყის მონაცემებად გამოიყენება პარამეტრები, რომელსაც მოიცავს გრტო-ს სანიტარიული პასპორტი, საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2001 წლის 16 აგვისტოს N297/ნ ბრძანებით “გარემოს ხარისხობრივი მდგომარეობის ნორმების დამტკიცების შესახებ” დამტკიცებული სანიტარიული წესებისა და ნორმების „რადიოსიხშირის დიაპაზონის ელექტრომაგნიტური გამოსხივება” VII მუხლის 21-ე პუნქტის შესაბამისად.

3. გამოანგარიშების შედეგად განსაზღვრული სანიტარიულ-დაცვითი ზონისა და განაშენიანების შეზღუდვის ზონის საზღვრები დატანილი უნდა იქნას სიტუაციურ გეგმაზე საპროექტო განაშენიანების სიმაღლის გათვალისწინებით.

მუხლი 5.

1. საპროექტო დოკუმენტაცია გრტო-ს განთავსების ადგილის შერჩევაზე, აგრეთვე განაშენიანების შეზღუდვის ზონაში საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი და სხვა შენობა-ნაგებობის განთავსების შემთხვევაში, უნდა მოიცავდეს გრტო-ს განთავსების ადგილებში და მიმდებარე ტერიტორიაზე ელექტრომაგნიტური ველის განაწილების დახასიათებას საპროექტო განაშენიანების სიმაღლის გათვალისწინებით.

2. გრტო-ს სანიტარიულ-დაცვითი და განაშენიანების შეზღუდვის ზონების ორგანიზაციისა და კეთილმოწყობის ღონისძიებები მოცემული უნდა იყოს პროექტის ცალკე თავში.

3. რსდ ემგ-ის ზდდ-ის უზრუნველყოფისათვის აუცილებელი ღონისძიებები, ან რეკომენდაციები მოცემული უნდა იყოს პროექტის ცალკე თავში.

4. გრტო-ს სანიტარიულ-დაცვითი და განაშენიანების შეზღუდვის ზონების პროექტს ადგენს შესაბამისი სახელმწიფო ლიცენზიის მქონე საპროექტო ორგანიზაცია (დაწესებულება).

5. გრტო-ს მფლობელი (ადმინისტრაცია) ვალდებულია ორგანიზაცია გაუკეთოს საპროექტო სამუშაოებისა და შესაბამისი ინსტრუმენტული გაზომვების ჩატარებას.

მუხლი 6.

1. მოცემული მეთოდური მითითებები მოიცავს:

ა) სატელევიზიო, FM, მოკლეტალღოვანი სადგურების მიერ გამოსხივებული ელექტრომაგნიტური ველის ელექტრული შემადგენლობის (E) დაძაბულობის ანგარიშის მეთოდს, აგრეთვე სატელიტური, რადიოსარელეო, ფიჭური კავშირგაბმულობის სადგურების მიერ გამოსხივებული ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის სიდიდის განსაზღვრის მეთოდს;

ბ) სანიტარიულ-დაცვითი და განაშენიანების შეზღუდვის ზონების საზღვრების დადგენის მეთოდს;

გ) ელექტრომაგნიტური ველის დონეების ინსტრუმენტული გაზომვების განხორციელების მეთოდს;

დ) ელექტრომაგნიტური ველის დონეების განსაზღვრის პროგრამული უზრუნველყოფის მეთოდს.

თავი V

გრტო-ის მიერ გამოსხივებული ელექტრომაგნიტური ველის ელექტრული შემადგენლის დაძაბულობის E-ს და ნაკადის სიმკვრივის სიდიდის П-ს განსაზღვრის მეთოდიკა.

მუხლი 7. სატელევიზიო, საშუალო, მოკლეტალღოვანი, FM დიაპაზონის

რადიოსადგურების დაძაბულობის E-ს განსაზღვრა

1. ველის დაძაბულობის E-ს განსაზღვრა წარმოებს მეთოდიკის თანახმად, რომელშიც გამოიყენება ვედენსკის ცნობილი ფორმულა (300 მგჰც სიხშირემდე მუშაობის შემთხვევაში):

30 . Pა . Gა . K . F(α) . F(φ)

E = Ö ------------------------------------------------ ; (ვ/მ) (1)

ამ ფორმულაში - სიმძლავრეა ანტენის გამოსავალზე, ვატებში, ხოლო - საანგარიშო გამოსახულება შემდეგი სახისაა:

(.2) სადაც,

ა) Lფ- გამოყენებული ფიდერის სიგრძეა;

გ) =0,25 დბ – მილევაა სიმძლავრეთა შემაჯამებელში (თუ ის გამოიყენება);

დ)- სიმძლავრე გადამცემის გამოსავალზე, ვტ-ში;

ე) - დანაკარგების კოეფიციენტი ფიდერში;

ვ) Gა - ანტენის გაძლიერების კოეფიციენტი იზოტროპული ანტენის მიმართ;

ზ) K-1,15-1,3 – მილევის მამრავლი, რომელიც ასახავს ინტენფერენციისა და რეფრაქციის მოვლენებს;

თ) m- მანძილი ანტენის გეომეტრიული ცენტრიდან დაკვირვების წერტილამდე (იხ. ნახ 1.):

² (3)

სადაც:

თ.ა) rm- მანძილია ანძის შუაღერძიდან დაკვირვების წერტილამდე;

თ.ბ) - სიმაღლეა ანძის ძირიდან გატარებულ ჰორიზონტარულ ხაზიდან დაკვირვების M წერტილამდე; თუ წერტილი მდებარეობს ჰორიზონტალურ ხაზს ზემოთ, ასეთ შემთხვევაში – აიღება “–“ ნიშნით, ხოლო თუ რელიეფის მიხედვით დაკვირვების M წერტილი მდებარეობს აღნიშნულ ხაზს ქვემოთ, მაშინ აიღება „+” ნიშანი (აისახება hნმანძილით, ხოლო hნm - მანძილია მიწის დონიდან M წერტილამდე).

ი) F(α) – ანტენის გამოსხივების მიმართულობის ნორმირებული დიაგრამაა ჰორიზონტარულ სიბრტყეში; (დიაგრამაზე – არის კუთხე გამოსხივების მთავარ მიმართულებასა და დაკვირვების წერტილზე მიმართულებას შორის ჰორიზონტალურ სიბრტყეში );

კ) F(φ) – ანტენის გამოსხივების მიმართულობის ნორმირებული დიაგრამაა ვერტიკალურ სიბრტყეში; (დიაგრამაზე – არის კუთხე გამოსხივების მთავარ მიმართულებასა და დაკვირვების M წერტილზე მიმართულებას შორის ვერტიკალურ სიბრტყეში) :

; (4)

გამოსხივების წრიული დიაგრამის შემთხვევაში, ჰორიზონტალურ სიბრტყეში, φ_m-ის

განსაზღვრისათვის M წერტილში გამოიყენება იგივე ფორმულა.

2. FM სადგურებისათვის სიმძლავრე გადამცემის გამოსავალზე Pგ= PFm, ხოლო სატელევიზიო მაუწყებლობის გადამცემების გამოსავალი სიმძლავრე ტოლია:

pგ= + 0.3 Pგამ (5) სადაც:

ა) - ბგერითი არხის ნომინალური სიმძლავრეა, ვტ;

ბ) Pგამ - გამოსახულების ნომინალური სიმძლავრე, ვტ.

მუხლი 8. ფიჭური, კავშირგაბმულობის, რადიოსარელეო და

სატელიტური სადგურების მაღალი და ზემაღალსიხშირული

ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის П სიდიდის

განსაზღვრა.

1. G -ს გაანგარიშება ფიჭური და კავშირგაბმულობის საბაზო სადგურებისათვის ხდება შეცვლილი (1) ფორმულით:

E2 30 . Pა . Gა . K 2 . F 2(α) ( F2(φ)

П = ------- = --------------------------------------- (მკვტ/სმ²) (6).

3.77 3.77 . R 2m

ნახ. 1.-ზე ნაჩვენები ორი ადგილობრივი რელიეფის მიხედვით პრაქტიკაში ადგილი აქვს შესაბამისად ორ შემთხვევას:

ა) როცა hნ=0, მაშინ hნm=Hm – ს და

(7);

(8) ;

(9)

როცა hნ =/= 0, მაშინ:

(10) ;

(11) ;

; (12);

3. ზემოთ მოყვანილი (1) და (6) ფორმულებით ელექტრომაგნიტური ველის დაძაბულობა E ან ნაკადის სიმკვრივე გაითვლება კონკრეტული სადგურებისათვის M დაკვირვების წერტილებისთვის, რომელიც აღებულია სხვადასხვა Hm სიმაღლეებზე, მათ შორის Hm=2მ – სათვის ( შესაბამისი rm-ის გათვალისწინებით ).

4. იმ შემთხვევაში, თუ გასათვლელ უბანში მდებარეობენ სხვა გამომსხივებლები მაშინ აუცილებლად უნდა მოხდეს მიღებული E1, E2……En, (П1, П 2,……, П n) სიდიდეების შეჯამება დაკვირვების წერტილებში.

მუხლი 9. რადიოსარელეო და სატელიტური გადამცემების ანტენების მიერ გამოსხივებული ელექტრომაგნიტურ ველის ნაკადის სიმკვრივის სიდიდის თეორიული განსაზღვრის მეთოდი.

1. რადიოსარელეო და სატელიტური გადამცემები ასხივებენ აპერტურული ანტენების გამოყენებით. აპერტურული ანტენები წარმოადგენენ პარაბოლურ ზედაპირებს, რომელთა აგზნება ხდება სპეციალური დამსხივებლების გამოყენებით. გათვლებისათვის გამოიყენება ნახ. 2.

2. ანგარიშისათვის უნდა იყოს მოცემული შემდეგი საწყისი მონაცემები:

ა) ანტენის მიერ გამოსხივებული სიმძლავრე – Pა(ვტ);

ბ) ტალღის სიგრძე – φ (მ);

გ) ანტენის დიამეტრი – D(მ), ან გვერდი A (კვადრატული ფორმის შემთხვევაში);

დ)ანტენის გაძლიერების კოეფიციენტი – Gა(დბ);

ე) 2 Ψo – ანტენის გამოსხივების დიაგრამის გახსნილობის კუთხე.

3. ანგარიშის თანამიმდევრობა შემდეგნაირია:

ა) შერჩეულ დაკვირვების წერტილში (ანტენის წინა ზონაში) განისაზღვრება Rm;

2 (13) ,

ა.ა) rm – პირდაპირი მანძილია ანტენის ანძის შუაღერძიდან M-მდე (იხ.ნახაზი 2);

ა.ბ)Hა – ანტენის სიმაღლე;

ა.გ)Hm არის M წერტილის დაშორება მიწის ზედაპირიდან.

ბ) M წერტილში (ანუ ანტენის წინა ზონაში) , αn=0, 0=0- თვის:

; (14)

გ) N წერტილში (ანუ ანტენის გვერდით ზონაში, სადაც (αn0):

n = arccos (rn cosα n / Rn ) (15)

დ) განისაზღვრება სასაზღვრო მანძილი Rზღვ:

; (16)

კვადრატული აპერტურის მქონე ანტენისათვის ყველგან დიამეტრის d-ს მაგივრად ჩაისმევა A.

ე) განისაზღვრება დამხმარე კოორდინატები Xm და Um:

; (17)

; (18)

ვ) ცხრილებიდან (1-4) ვპოულობთ დამხმარე ფუნქციას:

,(db) (19)

ზ) ამავე ცხრილებიდან, ვეძებთ ანტენის მიმართულობის ნორმირებული დიაგრამის ფუნქციას: F(Um,Xm),(დბ) .

თ) მიღებული მონაცემების საფუძველზე განისაზღვრება გამოსხივების სიმკვრივის ნაკადის სიდიდე П(ა:

; (20)

ი) დამსხივებლის მიმართულობის დიაგრამა განისაზღვრება მისი მაქსიმალური გამოსხივების გასწვრივ:

(21)

კ) თუ ნახაზზე მოცემულია კუთხე =150-2100, და თუ კონკრეტული ანტენისათვის იგი არ არის ცნობილი, ანგარიშობენ ფორმულით:

; (22)

კ.ა) სადაც, - ანტენის ფოკუსის სიგრძეა;

კ.ბ) იმ შემთხვევაში როცა ₀ და არ არის წინასწარ მოცემული, მაშინ შეიძლება მივიჩნიოთ 2₀=180⁰ ღერძის მიმართ სიმეტრიული ანტენებისათვის და 20= 90⁰ - არასიმეტრიული ანტენებისათვის.

ლ) დამსხივებლის მიერ გამოწვეული ელექტრომაგნიტური ველის სიმკვრივის ნაკადის სიდიდე იქნება ტოლი:

დ = 10Lg (Pა /4R2m) + 10 LgDდ + 10; (23)

მ) M წერტილში მიღებული სიმკვრივის ნაკადის ჯამური სიდიდე იქნება ტოლი:

(24)

4. სატელიტური ანტენის მიერ ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის ანგარიშისათვის საჭიროა იგივე საწყისი მონაცემები რაც სარელეო გადამცემის ანტენისათვის, მხოლოდ აუცილებელია ვიცოდეთ სხივის აწევის კუთხე ( ჰორიზონტის მიმართ.

ა) m -ის განსაზღვრისათვის M წერტილში (ანუ ანტენის წინა ზონაში, სადაც (αm = 0-ს ) გამოიყენება ფორმულა:

φ m = arccos { [ rm cos αm cos - (Hა – Hm) sin ǿ ] / Rm } 25)

ბ) φ _N წერტილში (ანუ ანტენის გვერდით ზონაში) :

φ _N = arccos { [rn cos an cos ǿ - (Hა – Hn) sin ǿ ] / RN} (26)

ცხრილი 1

ფუნქცია F(u,x) – მრგვალი აპერტურა u=100760
U	X პარამეტრი
	0,005	0,01	0,02	0,03	0,04	0,1	0,15	1,0
100	-4,46	-22,8	-33,0	-37,7	-45,6	-51,2	-56,4	-58,1
110	-4,71	-24,3	-33,5	-37,0	-46,1	-51,9	-56,5	-57,9
120	-5,14	-25,8	-33,9	-37,5	-46,3	-53,0	-56,9	-58,1
130	-6,89	-27,1	-34,8	-38,2	-46,7	-53,9	-58,1	-59,1
140	-9,48	-28,5	-35,6	-38,9	-47,3	-54,9	-58,9	-60,4
150	-13,3	-29,9	-36,6	-39,7	-48,3	-55,9	-59,7	-61,2
160	-17,5	-30,8	-37,4	-40,5	-49,2	-56,9	-60,5	-61,9
170	-21,9	-31,8	-38,3	-41,3	-50,2	-57,9	-61,3	-62,7
180	-24,9	-32,7	-39,2	-42,1	-51,1	-58,9	-62,1	-63,5
190	-27,3	-33,7	-40,1	-42,9	-52,1	-59,9	-62,9	-64,3
200	-29,1	-34,7	-40,9	-43,9	-53,0	-60,8	-63,8	-65,1
210	-30,8	-35,7	-41,8	-44,6	-53,9	-61,8	-64,5	-65,8
220	-32,4	-36,6	-42,7	-45,5	-54,9	-62,8	-64,4	-66,6
230	-33,4	-37,6	-43,7	-46,3	-55,9	-63,7	-66,2	-67,4
240	-34,1	-38,4	-44,5	-47,3	-56,8	-64,7	-66,9	-68,2
250	-34,8	-39,3	-45,3	-48,2	-57,8	-65,7	-67,7	-68,9

260	-35,7	-40,0	-46,1	-49,1	-58,7	-66,6	-68,6	-69,7
270	-36,9	-40,9	-46,9	-49,9	-59,9	-67,1	-69,0	-70,0
280	-38,1	-41,7	-47,9	-50,7	-60,6	-68,4	-70,2	-71,3
290	-39,4	-42,7	-48,7	-51,6	-61,6	-69,2	-70,9	-72,0
300	-40,1	-44,1	-49,9	-52,9	-63,0	-70,1	-71,9	-72,9
400	-50,0	-54,0	-60,0	-63,0	-73,0	-80,0	-82,0	-83,0
500	-60,0	-64,0	-70,0	-73,0	-83,0	-90,0	-92,0	-93,0
600	-70,0	-74,0	-80,0	-83,0	-93,0	-100	-102	-103
700	-80,0	-84,0	-90,0	-93,0	-103	-110	-112	-113
760	-86,0	-90,0	-96,0	-99,0	-109	-116	-118	-119

ცხრილი 2

ფუნქცია F(u,x) – კვადრატული აპერტურა u=0100
U	X პარამეტრი
	0,005	0,01	0,02	0,03	0,04	0,05	0,1	0,15	1,0
0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
2	0	0	0	0	0	0	-0,71	-1,89	-5,60
4	0	0	0	0	0	-0,21	-2,73	-5,90	-13,3
6	0	0	0	0	0	-0,97	-6,73	-11,4	-20,4
8	0	0	-0,16	-0,30	-0,76	-2,06	-11,4	-17,2	-23,4
10	0	0	-0,31	-0,48	-1,81	-3,59	-14,8	-20,3	-26,0
12	0	0	-0,47	-0,95	-2,83	-5,74	-18,2	-22,9	-28,0
14	0	0	-0,53	-1,70	-4,73	-8,62	-21,4	-25,4	-29,5
16	0	-0,12	-0,74	-2,52	-6,94	-11,8	-24,0	-27,4	-30,8
18	0	-0,36	-1,02	-3,67	-9,53	-14,8	-25,8	-29,1	-31,8
20	0	-0,54	-1,45	-5,19	-12,2	-16,9	-27,3	-30,1	-32,7
22	0	-0,62	-1,77	-6,95	-14,7	-19,7	-28,3	-30,9	-33,6
24	0	-0,78	-2,31	-8,37	-17,1	-21,2	-29,0	-31,9	-34,2
26	0	-0,82	-3,15	-10,7	-19,3	-22,3	-29,8	-32,6	-34,8
28	0	-0,86	-3,81	-13,6	-21,5	-24,9	-30,5	-33,4	-35,6
30	0	-1,00	-5,34	-15,4	-22,9	-26,2	-31,3	-34,1	-36,2
32	-0,11	-1,12	-6,96	-17,8	-25,1	-27,4	-31,9	-34,5	-36,7
34	-0,31	-1,26	-8,83	-19,5	-26,2	-28,2	-32,4	-35,5	-37,1
36	-0,36	-1,38	-10,6	-21,8	-27,3	-29,3	-32,8	-35,4	-37,5
38	-0,42	-1,60	-11,6	-22,4	-28,1	-29,9	-33,1	-35,8	-37,9
40	-0,48	-1,76	-14,1	-23,7	-28,9	-30,6	-33,6	-36,1	-38,2
42	-0,48	-1,90	-15,9	-25,1	-29,3	-31,1	-34,1	-36,4	-38,5
44	-0,48	-2,04	-17,5	-26,0	-30,0	-31,6	-34,4	-36,9	-38,9
46	-0,55	-2,20	-18,9	-26,8	-30,4	-32	-34,9	-37,2	-39,4
48	-0,55	-2,40	-19,9	-27,6	-30,8	-32,6	-35,4	-37,6	-39,8
50	-0,64	-2,88	-21,2	-28,1	-31,2	-33,2	-35,6	-38,1	-40,0
52	-0,67	-3,08	-22,3	-28,5	-31,5	-33,6	-36,1	-38,3	-40,4
54	-0,77	-3,30	-23,6	-28,9	-32,0	-33,9	-36,4	-38,6	-40,6
56	-0,79	-3,56	-24,4	-29,2	-32,3	-34,3	-36,8	-39,1	-41,0
58	-0,89	-3,94	-25,2	-29,6	-32,5	-34,6	-37,1	-39,4	-41,3
60	-0,95	-4,46	-25,8	-30,0	-32,9	-34,9	-37,3	-39,6	-41,4
62	-1,01	-4,94	-26,8	-30,3	-33,3	-35,1	-37,4	-39,8	-41,6
64	-1,06	-5,56	-27,4	-30,6	-33,5	-35,4	-37,8	-40,0	-41,8
66	-1,11	-6,44	-27,9	-31,1	-33,8	-35,6	-37,9	-40,3	-42,1
68	-1,15	-7,26	-28,4	-31,5	-34,1	-36,0	-38,2	-40,5	-42,4
70	-1,18	-8,38	-28,8	-31,6	-34,3	-36,2	-38,5	-40,6	-42,6
72	-1,29	-9,36	-29,3	-31,9	-34,6	-36,4	-38,6	-40,9	-42,7
74	-1,35	-10,6	-29,8	-32,3	-34,9	-36,6	-38,8	-41,0	-42,8
76	-1,39	-11,9	-30,0	-32,7	-35,1	-36,7	-39,0	-41,2	-43,0
78	-1,45	-13,0	-30,2	-32,9	-35,3	-36,8	-39,1	-41,5	-43,3
80	-1,68	-14,2	-30,7	-33,2	-35,5	-36,9	-39,3	-41,7	-43,5
82	-1,77	-15,5	-30,9	-33,4	-35,7	-37,2	-39,5	-41,8	-43,5
84	-1,96	-16,5	-31,4	-33,6	-35,4	-37,3	-39,6	-42,0	-43,7
86	-2,13	-17,4	-31,9	-34,0	-36,1	-37,5	-39,8	-42,3	-44,0
88	-2,34	-18,4	-32,2	-34,2	-36,2	-37,8	-39,9	-42,4	-44,2
90	-2,58	-19,8	-32,5	-34,5	-36,4	-37,7	-40,0	-42,5	-44,5
92	-2,64	-20,8	-32,9	-34,7	-36,6	-38,0	-40,1	-42,7	-44,7
94	-2,77	-21,8	-33,3	-34,9	-36,7	-38,0	-40,3	-42,9	-44,9
96	-3,05	-22,7	-33,6	-35,1	-37,1	-38,3	-40,4	-43,0	-45,1
98	-3,06	-23,7	-33,8	-35,5	-37,3	-38,5	-40,5	-43,1	-45,3
100	-3,44	-24,8	-34,1	-35,8	37,7	-38,8	-40,6	-43,3	-45,4

ცხრილი 3

ფუნქცია F(u,x) – მრგვალი აპერტურა u=100300
U	X პარამეტრი
	0,005	0,01	0,02	0,03	0,04	0,1	0,15	1,0
0	0	0	0	0	0	0	0	0
2	-2,32	-2,35	-2,36	-2,36	-1,11	-2,82	-4,12	-4,60
4	-3,75	-2,66	-2,66	-2,66	-1,46	-5,65	-9,46	-16,2
6	-4,25	-1,42	-1,43	-1,43	-2,0	-9,16	-15,1	-21,9
8	-3,86	-0,53	-0,66	-0,66	-2,46	-12,1	-19,6	-25,4
10	-3,35	-0,35	-0,76	-0,76	-3,28	-15,3	-22,3	-27,5
12	-3,67	-0,91	-1,36	-1,36	-4,50	-19,1	-24,7	-29,4
14	-5,10	-1,08	-2,17	-2,17	-6,96	-21,9	-26,6	-30,9
16	-5,75	-0,91	-2,31	-0,96	-10,3	-24,2	-28,7	-32,3
18	-6,00	-0,12	-2,16	-0,78	-14,1	-26,0	-30,1	-33,5
20	-6,36	0,64	-1,67	-2,71	-14,3	-27,9	-31,7	-34,8
22	-5,89	1,72	-0,71	-4,36	-16,0	-29,2	-32,8	-35,8
24	-4,32	2,28	-0,10	-5,93	-18,3	-30,0	-34,2	-36,9
26	-3,07	2,37	-0,11	-7,46	-20,2	-32,0	-35,4	-38,1
28	-2,25	2,14	-0,63	-10,0	-22,8	-33,7	-36,9	-39,4
30	-1,78	1,71	-1,18	-12,2	-25,0	-35,4	-38,4	-41,0
32	-1,28	0,90	-3,53	-14,4	-26,9	-36,6	-40,1	-42,6
34	-1,07	0,14	-5,50	-16,8	-29,1	-37,7	-41,4	-43,7
36	-1,21	-0,22	-7,48	-19,4	-30,0	-38,6	-42,6	-45,8
38	-1,53	0	-9,28	-20,6	-31,0	-39,4	-43,8	-46,9
40	-1,67	0	-10,7	-21,9	-31,6	-40,3	-44,7	-47,8
42	-1,28	-0,07	-12,3	-22,2	-32,2	-40,8	-45,2	-48,0
44	-1,07	-0,30	-13,8	-23,1	-32,4	-41,1	-45,0	-47,7
46	-1,10	-0,32	-15,4	-23,8	-32,9	-41,2	-44,7	-47,0
48	-1,35	-0,17	-16,5	-24,1	-33,1	-41,1	-44,7	-46,8
50	-1,46	-0,05	-17,4	-24,4	-33,2	-41,2	-44,5	-46,9
52	-1,57	-0,00	-18,2	-24,8	-33,5	-41,1	-44,5	-46,9
54	-2,10	-0,25	-19,1	-25,5	-33,9	-41,2	-44,8	-47,0
56	-3,35	-0,70	-20,0	-26,2	-34,3	-41,6	-45,3	-47,4
58	-3,35	-1,20	-21,1	-26,8	-34,8	-42,0	-45,9	-47,8
60	-3,21	-1,50	-22,1	-27,3	-35,4	-42,9	-46,6	-48,5
62	-2,78	-2,02	-23,2	-28,1	-36,3	-44,0	-47,7	-49,5
64	-2,57	-2,78	-24,4	-29,4	-37,6	-44,7	-48,7	-50,6
66	-2,35	-3,59	-25,5	-30,4	-39,0	-45,9	-49,7	-51,6
68	-2,46	-4,50	-26,6	-31,1	-40,1	-46,9	-50,4	-52,6
70	-2,82	-5,23	-27,5	-32,0	-41,4	-47,8	-51,3	-53,5
72	-3,21	-6,28	-28,1	-32,2	-41,8	-48,3	-52,0	-54,2
74	-3,46	-7,37	-28,7	-32,8	-42,0	-48,7	-52,2	-54,6
76	-3,37	-8,61	-29,0	-33,0	-42,4	-48,7	-52,6	-55,0
78	-3,46	-9,75	-29,2	-33,2	-41,7	-48,4	-52,5	-55,7
80	-3,72	-11,0	-29,5	-32,9	-41,2	-48,1	-52,5	-54,7
82	-3,89	-12,1	-29,3	-33,0	-41,2	-48,0	-52,2	-54,2
84	-3,64	-12,9	-29,4	-33,0	-41,2	-48,1	-52,2	-53,9
86	-3,60	-14,4	-29,6	-33,1	-41,3	-48,2	-52,0	-53,9
88	-3,78	-15,8	-30,1	-33,4	-41,6	-48,4	-52,2	-53,8
90	-4,00	-16,9	-30,7	-33,8	-42,2	-48,9	-52,1	-54,1
92	-4,14	-18,1	-31,2	-34,3	-42,6	-49,3	-52,4	-54,4
94	-4,25	-19,3	-31,9	-35,0	-43,2	-49,9	-52,9	-55,3
96	-4,42	-20,4	-32,5	-35,7	-43,8	-52,0	-53,9	-55,7
98	-4,89	-21,6	-33,2	-36,4	-44,4	-50,6	-55,0	-56,8
100	-4,46	-22,8	-33,0	-37,7	-45,6	-51,2	-56,4	-58,1

ცხრილი 4

ფუნქცია F(u,x) – კვადრატული აპერტურა u=100760
U	X პარამეტრი
	0,005	0,01	0,02	0,03	0,04	0,05	0,1	0,15	1,0
100	-3,44	-24,8	-34,1	-35,7	-37,7	-38,8	-40,6	-43,3	-45,4
110	-3,75	-27,1	-34,8	-36,8	-38,8	-40,5	-42,1	-45,0	-46,4
120	-4,53	-29,3	-35,4	-37,4	-39,5	-41,3	-42,8	-45,8	-47,2
130	-5,74	-30,5	-36,0	-37,8	-40,1	-41,9	-43,4	-46,5	-47,9
140	-8,14	-31,4	-36,6	-38,5	-40,7	-42,5	-44,1	-47,2	-48,7
150	-11,4	-32,3	-37,2	-39,2	-41,2	-43,0	-44,5	-47,9	-49,3
160	-15,6	-33,2	-37,8	-39,7	-41,7	-43,5	-44,9	-48,7	-49,9
170	-19,7	-34,1	-38,4	-40,0	-42,1	-44,0	-45,7	-49,1	-50,7
180	-22,9	-35,0	-39,0	-40,4	-42,5	-44,5	-46,3	-49,6	-51,4
190	-25,6	-35,6	-39,4	-41,0	-42,9	-45,0	-46,8	-50,0	-52,1
200	-27,5	-36,2	-39,9	-41,5	-43,3	-45,6	-47,5	-50,6	-52,6
210	-29,0	-36,8	-40,4	-42,2	-44,0	-46,3	-48,3	-51,5	-53,1
220	-30,3	-37,4	-41,1	-42,9	-44,4	-47,0	-49,1	-51,9	-53,6
230	-31,3	-38,0	-41,8	-43,6	-45,4	-47,0	-49,8	-52,5	-54,1
240	-32,2	-38,6	-42,4	-44,3	-46,0	-48,4	-50,6	-53,0	-54,6
250	-33,1	-39,2	-43,1	-45,0	-46,6	-49,1	-51,4	-53,8	-55,1
260	-34,0	-39,8	-43,8	-45,9	-47,2	-50,0	-52,2	-54,5	-56,1
270	-34,9	-40,9	-44,9	-46,9	-48,9	-51,0	-53,1	-55,9	-56,9
280	-36,2	-41,7	-45,9	-47,6	-49,7	-52,0	-54,0	-56,5	-57,6
290	-37,5	-42,9	-47,2	-48,6	-51,0	-53,2	-54,9	-57,4	-58,7
300	-38,0	-44,1	-48,1	-49,9	-52,0	-54,1	-56,1	-58,9	-60,0
400	-48,0	-54,0	-58,0	-60,0	-62,0	-64,0	-66,0	-69,0	-70,0
500	-58,0	-64,0	-68,0	-70,0	-72,0	-74,0	-76,0	-79,0	-80,0
600	-68,0	-74,0	-73,0	-80,0	-82,0	-84,0	-86,0	-89,0	-90,0
700	-78,0	-84,0	-88,0	-90,0	-92,0	-94,0	-96,0	-99,0	-100
760	-84,0	-90,0	-94,0	-96,0	-98.0	-100	-102	-105	-106

თავი VI

სანიტარიულ-დაცვითი და განაშენიანების შეზღუდვის

ზონების საზღვრების დადგენის მეთოდი

მუხლი 10.

1. სანიტარიულ-დაცვითი ზონა (სდზ)-ეს არის ფართობი, რომელიც ემიჯნება რადიოსადგურის ტექნიკურ ტერიტორიას. ამ ზონის გარე საზღვარი აიღება 2მ სიმაღლეზე მიწის ზედაპირიდან გაანგარიშებული E-ს (Пს) დონის სიდიდის მიხედვით, შესაბამის სიხშირეთა დიაპაზონში [1].

2. განაშენიანების შეზღუდვის ზონა (გ.შ.ზ.) - ეს არის ტერიტორია სადაც მიწის ზედაპირინად 2მ-ის სიმაღლეზე ელ.მაგნიტური ველის სასაზღვრო-დასაშვები დონე აღემატება შესაბამის სანიტარიულ ნორმებს. განაშენიანების შეზღუდვის ზონის ზედა საზღვარი გამოითვლება პერსპექტიული განაშენიანებისათვის დაგეგმილი შენობების მაქსიმალური სიმაღლით, რომელთა ზედა სართულზე E(П) არ აღემატება ნორმას.

3. ორივე სახის ზონის სიდიდე განისაზღვრება ყოველი კონკრეტული რადიოსადგურისათვის და დამოკიდებულია სადგურის ანტენების მიერ გამოსხივებული სიმძლავრის სიდიდეზე, სიხშირეზე, ადგილობრივ რელიეფზე, ანტენების მუშა ტექნიკურ პარამეტრებზე, ანძის (შენობის) სიმაღლეზე.

4. აღნიშნული ზონების აგება დაფუძნებულია გამოსხივებული ელექტრომაგნიტური ველის დონის განაწილების ანგარიშზე rm სიშორის და Hm სიმაღლის მიხედვით, მათ შორის Hm=2მ – სათვის, მიწის დონიდან. თუ რელიეფზე დაკვირვების წერტილი მდებარეობს ანძის ძირზე გატარებულ ჰორიზონტალს ქვემოთ, მაშინ Hm – ს ემატება hნ (იხ. ნახ. 1.).

5. იმ შემთხვევაში თუ გამოიყენება ორი (ან მეტი) რადიოსადგური, მაშინ თითოეულის სან-დაცვითი ზონის საზღვრებს ანგარიშობენ შემდეგნაირად:

; (27) სადაც,

ა) E1,E2+....+En – რადიოსადგურების ელექრო მაგნიტური ველის დაძაბულობის საანგარიშო მნიშვნელობებია სხვადასხვა Hm – სათვის (მათ შორის Hm=2მ – ვის );

ბ) Eს-დ.დ – ელექტრული ველის დაძაბულობის სასაზღვრო-დასაშვები დონეები შესაბამის სიხშირეთა დიაპაზონისათვის;

გ) П n – ელ. მაგ. ველის ნაკადის სიმკვრივის გაანგარიშებული n- ური სიდიდე;

დ) П ს-დ.დ – სიმკვრივის სასაზღვრო-დასაშვები დონე (შესაბამის სიხშირეთა დიაპაზონისათვის).

6. E – ს, (-ს) გაანგარიშებულ მნიშვნელობების საფუძველზე, ყოველ კონკრეტულ Hm –სათვის აიგება დამოკიდებულება Sფ=f (Hk=const), რომელიც სქემატურად ნაჩვენებია ნახ 3-ზე, ან გრაფიკზე Sf=1 წერტილზე ტარდება აბსცისთა ღერძის პარალელური წრფე (პუნქტირით) და მრუდებთან გადაკვეთის წერტილებიდან (მაგ N 1,2,3,4) ეშვება პერპენდიკულარები აბსცისთა ღერძზე, ანუ r – ზე შესაბამისი H1, H2, H3, H4 – სათვის. მიღებული სიდიდეების საფუძველზე აიგება დამოკიდებულება Hm=f(rm); (იხ.ნახ. 4).

7. Hm=2მ სიმაღლეზე და Hm=f(rm) გრაფიკის დახმარებით განისაზღვრება სანიტარიულ-დაცვითი ზონის დაშორება. ამის შემდეგ პერსპექტიული განაშენიანების მოცემული სიმაღლის მიხედვით განისაზღვრება გ.შ.ზ-ს ზონის დაშორება (იხ. ნახ. 4).

8. იმ შემთხვევაში, თუ რელიეფი მიმართულია ანძიდან (შენობიდან) ქვემოთ, მაშინ Sf-–ს და Hm=f(r) –ის განსაზღვრა რჩება იგივე მაგრამ ს-დ.ზ და გ.შ.ზ-ს საზღვრების დაშორების განსაზღვრისათვის, ხდება ადგილობრივი რელიეფის ზედდება იმ მიმართულებაზე რომელიც იყო გაანგარიშებული რელიეფის გათვალისწინების გარეშე. ს-დზ-ს და გშზს საზღვრების დაშორება ხდება რელიეფის მრუდის ცვლილების მიხედვით (იხ. ნახ. 5.). ს-დ ზ-ს და გ.შ.ზ-ს საზღვრების დადგენა ხდება ანტენის გამოსხივების ჰორიზონტალური დიაგრამის კუთხეების ფარგლებში, ე.ი. როგორც მაქსიმალური ასევე მინიმალური მნიშვნელობებისათვის.

9. ყველა გაანგარიშებული E–ს (-ს) მნიშვნელობებისა და მიმართულებების მიხედვით, რადიოსადგურის ირგვლივ აიგება ს-დ.ზ-ს და გ.შ.ზ-ს საზღვრები (იხ. ნახ. 6.).

10. სარელეო და სატელიტური სადგურების ს-დ.ზ-ს და გ.შ.ზ-ს საზღვრების დადგენა შეიძლება სხვადასხვა აზიმუტებზე П-ს ცვლილების განსაზღვრით (10 მკვტ/სმ²-ის მქონე წერტილების ერთობლიობა იქნება აღნიშნული ზონების საზღვარი).

თავი VII

პროგრამული უზრუნველყოფა

მუხლი 11. ზოგადი დახასიათება

1. სატელიტური, რადიოსარელეო, ფიჭური კავშირგაბმულობის და რადიომაუწყებლობის სადგურების მიერ გამოსხივებული ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის სიდიდის განსაზღვრის პროგრამული უზრუნველყოფა ეფუძნება წინამდებარე მეთოდოლოგიას და იგი რელიზებულია „Visual Foxpro“-ს გარემოში.

2. „Visual Foxpro“ ეს არის გარემო, რომელიც მიეკუთვნება xBase ჯგუფს და გამოყენებულია პროგრამულ-ორიენტირებული პროგრამირების მეთოდები.

3. მოცემული პროგრამები ემყარება მონაცემთა ბაზას, რომელიც შეიცავს გადამცემი ანტენების ძირითადი პარამეტრების ცხრილებს და გათვლებისათვის საჭირო ბრძანებებს.

4. მოცემული მეთოდოლოგიის რეალიზაციისათვის გამოიყენება ორი პროგრამა:

ა) პროგრამა, რომელიც განსაზღვრავს ელექტრომაგნიტური ველის დაძაბულობისა და ნაკადის სიმკვრივის სიდიდეს 200 და 2000 მ ზონებისათვის;

ბ) პროგრამა, რომელიც განსაზღვრავს ელექტრომაგნიტური ველის დაძაბულობის E-ს და ნაკადის სიმკვრივის -ს სასაზღვრო-დასაშვებ ზონებს .

5. თითოეული პროგრამა თავის მხრივ შედგება ცალკეული პროგრამული მოდულებისაგან, რომლებიც ორიენტირებულია მოცემული ანტენის პარამეტრების დიალოგურ რეჟიმში შერჩევისა და დაყენებისათვის, აგრეთვე დაკვირვების წერტილების ანტენიდან დაშორების მიხედვით ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის განსაზღვრისათვის.

6. მოცემულია პროგრამული მოდული რომელიც გრაფიკულად ასახავს გასათვლელ ზონას და ზუსტად აფიქსირებს დაკვირვების წერტილების პარამეტრებს და ამ წერტილებში ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის სიდიდეს.

7. ჩატარებული გათვლების შედეგები აისახება მონიტორის ეკრანზე სპეციალური ანგარიშის ფორმით და შემდგომ იგი ამოიბეჭდება ქაღალდზე.

მუხლი 12. პროგრამებთან მუშაობის ძირითადი პრინციპები

პროგრამების გაშვება ხდება “DeskTop”–ზე მოთავსებულ პიქტოგრამებზე ორჯერ დაწკაპუნებით. შედეგად გაიხსნება Visual Foxpro-ს გარემო და ფანჯარა, რომელიც წარმოადგენს ცენტრს, საიდანაც ხდება განშტოება ცალკეულ პროგრამულ მოდულებზე.

მუხლი 13. ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის განსაზღვრა 200

და 2000 მ ზონებისათვის

1. ცენტრალურ ფანჯარაში ჩაირთვება ღილაკი “საბაზო”, (ან “სარელეო” –საჭიროების მიხედვით) და მივიღებთ ფანჯარას “ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის განსაზღვრა”;

2. ფანჯრის ტექსტურ ბოქსებში ავტომატურ ან დიალოგურ რეჟიმში ჩაიწერება მოცემული ანტენისა და დაკვირვების წერტილების პარამეტრები. შემდეგ ჩაირთვება ღილაკი “გათვლა”;

3. მიღებული ფანჯარა ასახავს ანგარიშის სახით შედეგებს, რომელთა ამობეჭვდა ქაღალდზე ხორციელდება ამობეჭვდის ღილაკის ჩართვის შედეგად;

4. 200 ან 2000 მ ზონებისათვის გათვლების ჩატარებისათვის უნდა მოინიშნოს ან მოიხსნას მონიშვნა სპეციალური მონიშვნის ბოქსზე დაწკაპუნებით;

5. გრაფიკულ პროგრამაზე გადასვლისათვის უნდა ჩაირთოს ღილაკი “გრაფიკა”. გაჩნდება ფანჯარა დამატებითი სამუშაო ზოლებით დაკვირვების ობიექტების ჩართვისათვის;

6. გრაფიკულ ფანჯარის სამუშაო ველზე დაწკაპუნებით ავტომატურად განისაზღვრება ანგარიშისათვის საჭირო წერტილის კორდინატები. ჩაირთვება ღილაკი “სიმკვრივე” და მოცემულ დაკვირვების წერტილთან გაჩნდება ელექტრომაგნიტური ველის ნაკადის სიმკვრივის მნიშვნელობა. მიღებული შედეგების ანგარიშის ამობეჭვდისათვის უნდა ჩაირთოს ღილაკი “ამობეჭვდა”.

7. 3ვ/მ ან 10 მკვტ-იანი ზონის გაანგარიშებისათვის “DeskTop”–ზე უნდა ორჯერ დავაწკაპუნოთ შესაბამისი პროგრამის პიქტოგრამაზე, შედეგად “Visual Foxpro”–ს გარემოში მივიღებთ ცენტრალურ ფანჯარას, საიდანაც ხდება განშტოება სხვადასხვა პროგრამულ მოდულებზე. შემდგომ გამოიყენება ზემოთ აღწერილი ძირითადი მანიპულაციები.

თავი VIII

ელექტრომაგნიტური ველის დაძაბულობის ( ნაკადის სიმკვრივის ) სიდიდის ინსტრუმენტური გაზომვების ჩატარების მეთოდი

მუხლი 14

1. ელექტრომაგნიტური ველის E დაძაბულობის (–ნაკადის სიმკვრივის) ინსტრუმენტური გაზომვები ტარდება რადიოტექნიკური ობიექტის განთავსების ადგილზე ელექტრომაგნიტური მდგომარეობის (ფონის) ფაქტობრივი განსაზღვრისათვის და წარმოადგენს ჩატარებული თეორიული გაანგარიშებების უტყუარობის შეფასების საშუალებას.

2. გაზომვები ტარდება :

ა) გამაფრთხილებელი სანიტარიული ზედამხედველობის ეტაპზე, რადიოტექნიკური ობიექტის ექსპლუატაციაში მიღების დროს;

ბ) მიმდინარე სანიტარიული ზედამხედველობის ეტაპზე, რადიოტექნიკური ობიექტის სხვადასხვა ტექნიკური მახასიათებლების ან მუშაობის რეჟიმის (გამოსხივებული სიმძლავრის, საანტენო-საფიდერო ტრაქტის და ა.შ.) შეცვლის დროს;

გ) რადიოსადგურის განლაგების სიტუაციური პირობების შეცვლის დროს (ანტენების ადგილმდებარეობის, აზიმუტის, სიმაღლის, განაშენიანების პირობების და ა.შ.);

დ) ელექტრომაგნიტური ველის დონის შესამცირებელი ღონისძიებების ჩატარების შემდეგ (საჭიროების შემთხვევაში );

ე) გეგმური საკონტროლო გაზომვებისათვის (არა უმეტეს წელიწადში ერთხელ).

მუხლი 15 მომზადება გაზომვების ჩასატარებლად.

1. გაზომვების ჩატარებისათვის საჭიროა შესრულდეს შემდეგი მოსამზადებელი სამუშაოები:

ა) გაზომვების ჩატარების დროის და პირობების შეთანხმება რადიოტექნიკური ობიექტის მფლობელთან;

ბ) იმ უბნის მდგომარეობის რეკოგნოსცირება, სადაც უნდა ჩატარდეს გაზომვები;

გ) გაზომვების უბნის და სავარაუდო ტრასების (მარშრუტების) შერჩევა;

დ) რადიოტექნიკური ობიექტის პერსონალსა და გამზომი ჯგუფს შორის რადიოკავშირის უზრუნველყოფა;

ე) ინდივიდუალური დაცვის საშუალებების გამოყენების აუცილებლობის განსაზღვრა და უზრუნველყოფა (საჭიროების შემთხვევაში);

ვ) გამზომი აპარატურის მომზადება.

მუხლი 16. გაზომვების ტრასების შერჩევა

1. ტრასების რიცხვი განისაზღვრება ადგილობრივი რელიეფით, შენობა-ნაგებობების არსებობით, ანტენების რაოდენობით, მუშა სექტორების გახსნილობის კუთხით და გაზომვების ჩატარების მიზნებით.

2. როგორც წესი სანიტარიულ-დაცვითი ზონის დასადგენად შეირჩევა რამდენიმე ტრასა.

3. მიმდინარე სანიტარიული ზედამხედველობითი სამუშაოების ჩატარების დროს, როცა სადგურის მუშა პარამეტრები და მისი ექსპლუატაციის პირობები უცვლელია, გაზომვები შეიძლება ჩატარდეს ერთი ან ორი მთავარი ტრასის გასწვრივ, ან სანიტარიულ-დაცვითი ზონის საზღვრის მიმართულებით.

4. ტრასების შერჩევისას უნდა იყოს გათვალისწინებული მიმდებარე ტერიტორიის ხასიათი (რელიეფი, ტყის არსებობა, განაშენიანება და ა.შ.), რომლის შესაბამისად მიმდებარე ტერიტორია იყოფა სექტორებად. თითოეულ სექტორში, სადგურის მიმართ, შეირჩევა რადიალური ტრასა (გამოსხივების მინიმუმის და მაქსიმუმის გათვალისწინებით).

5. ტრასა უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ მოთხოვნებს:

ა) გაზომვების ბაქნებიდან გამომსხივარ ანტენამდე უნდა იყოს პირდაპირი ხედვა, ხოლო ტრასა თავისუფალი;

ბ) ტრასის გასწვრივ, ანტენის გამოსხივების დიაგრამის გახსნილობის ფარგლებში, არ უნდა იყოს ლითონკონსტრუქციები და მსგავსი ნაგებობები, ელექტროგადაცემის ხაზები და სხვა დამრჩდილავი ან ამრეკლი საგნები;

გ) ტრასის დახრა ანტენის მიმართ უნდა იყოს მინიმალური;

დ) ტრასა უნდა იყოს ადვილად მისადგომი, როგორც ქვეითად მოსიარულისათვის ასევე ავტოტრანსპორტისათვის;

ე) ტრასის სიგრძე განისაზღვრება სანიტარიულ-დაცვითი და განაშენიანების ზონების თეორიული გათვლების საფუძველზე და შეირჩევა შემდეგი გამოსახულებით:

L = ( 1.5 –2 ) x (Lს-დზ + Lგშზ.) (28)

სადაც,

ე. ა) Lს-დ.ზ. და. Lგშზ. შესაბამისად გაანგარიშებული ზონების საზღვრების დაშორების სიგრძეებია;

ვ) გაზომვების ბაქნებს შორის ინტერვალი იცვლება 25-50 და მეტ მეტრამდე, ანტენიდან დაშორების მანძილისა და რელიეფის შესაბამისად;

ზ) ბაქნების შერჩევისას, მათ ირგვლივ 10 მეტრის რადიუსში არ უნდა იყოს მაღალი საგნები (10 და მეტი მეტრის).

მუხლი 17. გაზომვების ჩატარების წესები და აპარატურა

1. გაზომვების ჩატარების წინ უნდა იყოს მომზადებული შესაბამისი აპარატურა მისი ექსპლუატაციის ინსტრუქციის მიხედვით. ხელსაწყოები უნდა იყოს ვარგისი და გააჩნდეს სახელმწიფო შემოწმების ჩატარების დამადასტურებელი დოკუმენტი. ინსტრუმენტული კონტროლისა და გაზომვებისათვის ამჟამად გამოიყენება П3-9, П 3-18 , П 3-19 , П 3-20 და სხვა ნებადართული ხელსაწყოები.

2. გაზომვები უნდა ჩატარდეს იმ დაკვირვების წერტილებში, რომლებიც მდებარეობენ ს-დ.ზ.-ს და გ.შ.ზ.-ს შიგ და გარეთ.

3. გაზომვების ჩატარებისას ხელსაწყოს მიმღები ანტენა ორიენტირდება სივრცეში მიღებული სიგნალის პოლარიზაციის მიხედვით.

4. გაზომვები ტარდება შერჩეული ბაქნის ცენტრში 0.5-2 მეტრის სიმაღლეებზე, სადაც იძებნება ყველაზე მაქსიმალური ჩვენება (ხელსაწყოს ინდიკატორზე) რომელიც აღირიცხება როგორც ჩვენება. საჭიროების შემთხვევაში ხდება მიმღები ანტენის სივრცეში მდგომარეობის მდორედ გადაადგილება, როგორც ჰორიზონტალურ ასევე ვერტიკალურ სიბრტყეებში.

5. თითოეულ ბაქანზე უნდა ჩატარდეს არა უმეტეს 3 გაზომვისა. მარეზულტატირებელი სიდიდე იქნება საშუალო არითმეტიკული.

6. დაშორების rm–ის გასაზომად ანძის (შენობის) ძირიდან გაზომვის წერტილამდე გამოიყენება თეოდოლიტი, გამზომი ლენტი, ადგილ- მდებარეობის რუქა.

7. სანიტარიული ზედამხედველობის ჩატარებისას შენობა-ნაგებობებში მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული გამოსხივების მეორადი წყაროები რომლებსაც წარმოადგენენ სხვადასხვა ლითონკონსტრუქციები, ხელოვნური და ბუნებრივი დაბრკოლებები. მეორადი (არეკვლილი) გამოსხივება ურთიერთობს რა პირდაპირ ტალღასღთან, იწვევს ინტერფერენციას და შედეგად არასწორ ჩვენებებს ხელსაწყოს ინდიკატორზე. ასეთ შემთხვევებში გაზომვებს ატარებენ როგორც პირდაპირი ხედვის უბანში, ასევე რადიოჩრდილებში.

8. მჭიდროდ დასახლებულ ქალაქებში აუცილებელია გამოკვლეულ იქნეს პირველი რიგის შენობები რადიოსადგურის მიმართ (ე.ი. ყველაზე ახლოს მდებარე). იმ შემთხვევაში, თუ სადმე E (П) აღემატება ნორმას, მაშინ გაზომვები ტარდება მეორე რიგში მდებარე შენობებში და ა.შ.

9.E-ს და П-ს განსაზღვრისას, გაზომვები ტარდება ფანჯრებთან, შესასვლელ კარებთან, ოთახის ცენტრში, აივანზე დაწყებული მინიმალური სიმაღლიდან 2 მეტრამდე. ამ შემთხვევებში მანძილი გადამსხივებელ საგნებამდე უნდა იყოს 0.5 და მეტი მეტრი.

10. ჩატარებული გაზომვების შედეგების საფუძველზე დგება სპეციალური ოქმი, ხოლო შედეგები ჩაიწერება რადიოობიექტის სანიტარიულ პასპორტში.