საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს გამგებლობაში არსებული სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების - საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტისათვის აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭების თაობაზე

საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს გამგებლობაში არსებული სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტი (შემდეგში – საავტომობილო გზების დეპარტამენტი) ახორციელებს შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის –  ძირულა-ხარაგაული-მოლითი-ფონა-ჩუმათელეთის საავტომობილო გზის რეაბილიტაციის პროექტს (შემდეგში-პროექტი). სარეაბილიტაციო გზის მონაკვეთის სიგრძე შეადგენს 50 კმ-ს. პროექტი იწყება სოფელ ძირულაში, აღმოსავლეთ-დასავლეთის E-60 ჩქაროსნულ ავტომაგისტრალთან მიერთების ადგილიდან და მთავრდება იმავე ავტომაგისტრალის მიერთების ადგილთან ჩუმათელეთში, ხაშურის მუნიციპალიტეტში. სარეაბილიტაციო გზის უდიდესი ნაწილი მდებარეობს იმერეთის რეგიონში და პროექტის აღმოსავლეთ ბოლოსთან მდებარე რამდენიმე კილომეტრიანი მონაკვეთი – შიდა ქართლის რეგიონში. საავტომობილო გზა გადის ჩრდილოეთიდან და სამხრეთიდან მთიანი ქედებით შემოფარგლულ ხეობაში და ხარაგაულის მუნიციპალიტეტს აკავშირებს აღმოსავლეთ-დასავლეთის E-60 ავტომაგისტრალთან. პროექტის დასრულების შემდეგ მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდება რიგ დასახლებებთან დაკავშირების შესაძლებლობა.

პროექტის განხორციელების მიზნით, საავტომობილო გზების დეპარტამენტის დაკვეთით მომზადდა სამოქმედო გეგმა, რომელშიც გათვალისწინებულია პროექტის ზემოქმედების არეალში მოქცეული უძრავი ქონების მესაკუთრეებისათვის ქონების ღირებულებისა და საკომპენსაციო თანხების ანაზღაურების საკითხი.

ძირულა-ხარაგაული-მოლითი-ფონა-ჩუმათელეთის საავტომობილო გზის რეაბილიტაციის პროექტის ფარგლებში მოექცა  ნინო ტალახაძის (პ/ნ 01001014635) და გიორგი ტალახაძის (პ/ნ 01019016126) თანასაკუთრებაში არსებული ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში, სოფელ მოლითში მდებარე სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების 1500 კვ.მ (ს/კ N36.17.33.333) მიწის ნაკვეთის ნაწილი 386 კვ.მ მიწის ნაკვეთი და მასზე არსებული მრავალწლიანი ნარგავები (შემდეგში –  საექსპროპრიაციო ქონება).  

საექსპროპრიაციო ქონების თანამესაკუთრეებს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ წერილობით ეცნობათ განსახორციელებელი პროექტის მნიშვნელობის თაობაზე და მიეცათ პროექტისათვის საჭირო მიწის ნაკვეთის ნაწილის ნებაყოფლობით გასხვისების წინადადება, განსახლების გეგმით განსაზღვრული საკომპენსაციო თანხის სანაცვლოდ, რაზედაც მათ უარი განაცხადეს.

აღნიშნულიდან გამომდინარე,   საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრომ 2021 წლის 01 ივლისის N01/2143  შუამდგომლობით მომართა საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს ექსპროპრიაციის პროცედურის დაწყების შუამდგომლობით და  საავტომობილო გზების დეპარტამენტისათვის აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭება მოითხოვა.

წარმოდგენილი განცხადებისა და თანდართული დოკუმენტაციის საფუძვლიანობის შესწავლისა და ფაქტობრივი გარემოებების შეფასების შედეგად, მიზანშეწონილია დაკმაყოფილდეს საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს შუამდგომლობა და საავტომობილო გზების დეპარტამენტს მოთხოვნილ მიწის ნაკვეთზე მიენიჭოს ექსპროპრიაციის უფლება შემდეგ გარემოებათა გამო:

დადგენილია, რომ საავტომობილო გზების დეპარტამენტი ახორციელებს ძირულა-ხარაგაული-მოლითი-ფონა-ჩუმათელეთის საავტომობილო გზის რეაბილიტაციის პროექტს.

საჯარო რეესტრის ამონაწერით დასტურდება, რომ N36.17.33.333 საკადასტრო კოდით რეგისტრირებული,  ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში, სოფელ მოლითში მდებარე 1500 კვ.მ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების  მიწის ნაკვეთის და მასზე მდგომი შენობა-ნაგებობის N1 (ნანგრევი)  თანამესაკუთრეები არიან გიორგი ტალახაძე (პ/ნ 01019016126) 1/2 ნაწილი და ნინო ტალახაძე (პ/ნ 01001014635) 1/2 ნაწილი.

დადგენილია, რომ სარეაბილიტაციო  პროექტით გათვალისწინებული სამშენებლო სამუშაოების განხორციელების არეალში ექცევა გიორგი ტალახაძის და ნინო ტალახაძის თანასაკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთის ნაწილი 386 კვ.მ მიწის ნაკვეთი და მასზე არსებული მრავალწლიანი ნარგავები.   

დადგენილია, რომ  მიწის ნაკვეთის ნებაყოფლობით გამოსყიდვაზე საავტომობილო გზების დეპარტამენტსა და თანამესაკუთრეებს  შორის შეთანხმება  ვერ იქნა მიღწეული. 

საკუთრების უფლების, ისევე როგორც სხვა ძირითადი უფლებების, სამართლებრივ გარანტიას, წარმოადგენს კონსტიტუცია. უშუალოდ საკუთრების უფლების კონკრეტული კონსტიტუციური გარანტია ასახულია კონსტიტუციის მე-19 მუხლში,  რომლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საკუთრება და მემკვიდრეობის უფლება აღიარებული და უზრუნველყოფილია“. საკუთრების, როგორც ძირითადი უფლების გარანტია, პირველ რიგში, ნიშნავს თითოეული მესაკუთრის უფლებას თავი დაიცვას სახელმწიფოს გაუმართლებელი და სხვა პირების ნებისმიერი ჩარევისგან. თუმცა საკუთრების უფლება არ არის აბსოლუტური უფლება.

საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლი ითვალისწინებს საჯარო მიზნებისათვის ამ უფლების შეზღუდვას კანონით განსაზღვრულ შემთხვევევში და დადგენილი წესით. ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, „აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევა დასაშვებია კანონით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევებში, სასამართლოს გადაწყვეტილების ან ორგანული კანონით დადგენილი გადაუდებელი აუცილებლობისას, წინასწარი, სრული და სამართლიანი ანაზღაურების პირობით. ანაზღაურება თავისუფლდება ყოველგვარი გადასახადისა და მოსაკრებლისგან“. აღნიშნული ნორმით გათვალისწინებულ საკუთრების ჩამორთმევაში იგულისხმება ექსპროპრიაცია, რომლის პირობები და წესი დადგენილია „აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევის წესის შესახებ“ საქართველოს კანონით.

„აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევის წესის შესახებ“  საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად, ,,ამ კანონის მიზანია, განსაზღვროს აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭებისა და ექსპროპრიაციის განხორციელების წესი. აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაცია ხორციელდება საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის ბრძანების საფუძველზე და სასამართლოს გადაწყვეტილებით, სახელმწიფო ორგანოს ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს ანდა საჯარო ან კერძო სამართლის იურიდიული პირის სასარგებლოდ, რომელსაც ამ კანონის შესაბამისად ენიჭება ექსპროპრიაციის უფლება.“ ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად კი აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაცია ხორციელდება გზისა და მაგისტრალის გაყვანა-მშენებლობისათვის.“.

ვინაიდან, ვერ ხერხდება თანამესაკუთრეებთან საექსპროპრიაციო ქონების გამოსყიდვაზე თანხმობის მიღება, არსებობს ექსპროპრიაციის გზით საკუთრების უფლების ჩამორთმევის საჭიროება.

ამდენად, „აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევის წესის შესახებ“  საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის, მე-3 მუხლის პირველი პუნქტისა და საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის 2016  წლის 25 მარტის  №1-1/159 ბრძანებით შექმნილი კომისიის 2021 წლის  26 ივლისის  სხდომის ოქმის საფუძველზე, ვბრძანებ:

1. ძირულა-ხარაგაული-მოლითი-ფონა-ჩუმათელეთის საავტომობილო გზის სარეაბილიტაციო  პროექტი ჩაითვალოს აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროების მქონე პროექტად და საავტომობილო გზების დეპარტამენტს მიენიჭოს აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაციის უფლება პროექტის ფარგლებში მოქცეულ გიორგი ტალახაძის (პ/ნ 01019016126)  და ნინო ტალახაძის (პ/ნ 01001014635) თანასაკუთრებაში არსებულ უძრავ ქონებაზე,  მდებარე ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი, სოფელი მოლითი, საექსპროპრიაციო ფართი 386 კვ.მ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი და  მასზე არსებული მრავალწლიანი ნარგავები  (ს/კ N 36.17.33.333).

2. ბრძანება შეიძლება გასაჩივრდეს მისი გამოქვეყნების ან ოფიციალური წესით გაცნობის დღიდან ერთი თვის ვადაში, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში (მის: ქ. თბილისი, დავით აღმაშენებლის ხეივანი №64).

მინისტრი   ნათელა თურნავა