ON ENEGRY EFFICIENCY

Initial version (28/05/2020 - 09/02/2023)

ენერგოეფექტურობის შესახებ

თავი I. ზოგადი დებულებები

მუხლი 1. კანონის მიზნები

ამ კანონის მიზნებია:

ა) ენერგიის დაზოგვის, ენერგიის მიწოდების უსაფრთხოებისა და ენერგოდამოუკიდებლობის გაზრდა, აგრეთვე ენერგეტიკულ ბაზარზე ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების ხელშემშლელი დაბრკოლებების მაქსიმალურად აღმოფხვრა;

ბ) ქვეყანაში ენერგოეფექტურობის ხელშეწყობისა და განხორციელებისთვის საჭირო ღონისძიებების ზოგადი სამართლებრივი საფუძვლების განსაზღვრა „ენერგეტიკული გაერთიანების დამფუძნებელ ხელშეკრულებასთან საქართველოს შეერთების შესახებ“ ოქმით დადგენილი მიზნის მიღწევის უზრუნველსაყოფად;

გ) ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის შემუშავების პროცედურის ჩამოყალიბება;

დ) ენერგოეფექტურობის სამოქმედო გეგმის მიღების პროცედურის ჩამოყალიბება;

ე) ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემის ან/და პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების ჩამოყალიბება ენერგიის დაზოგვის უზრუნველსაყოფად;

ვ) ქვეყანაში ენერგოეფექტურობის პოლიტიკის, მისი კოორდინაციის, კონტროლის, ზედამხედველობისა და მონიტორინგის განხორციელება.

მუხლი 2. კანონის მოქმედების სფერო

1. ამ კანონის მოქმედების სფერო მოიცავს:

ა) ჰორიზონტალურ (სექტორთაშორის) პოლიტიკას, რომელიც გავლენას ახდენს საჯარო და კერძო სექტორებზე და დაკავშირებულია ენერგომომსახურებასთან და მის მონიტორინგთან, გაზომვასა და დადასტურებასთან;

ბ) კონკრეტულ სექტორებს: კერძო შენობების, მათ შორის, კომერციული დანიშნულების შენობების, მრეწველობის, ენერგიის წარმოების, გარდაქმნის, გადაცემისა და განაწილების სექტორებს.

2. ეს კანონი განსაზღვრავს საჯარო და კერძო დაწესებულებების, საყოფაცხოვრებო მომხმარებლების, ენერგომომსახურების მიმწოდებლების, მრეწველობისა და ეკონომიკის სხვა სექტორების ვალდებულებებსა და პასუხისმგებლობის ზომებს ენერგიის ეფექტური მოხმარების, ენერგოდაზოგვის ხელშეწყობისა და ენერგომომსახურების ბაზრის განვითარების პროცესში.

მუხლი 3. ტერმინთა განმარტება

ამ კანონის მიზნებისთვის მასში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) არსებითი განახლება − დანადგარის სარეაბილიტაციო სამუშაოები, რომელთა ღირებულება აღემატება ახალი, მსგავსი დანადგარის მოწყობისთვის საჭირო საინვესტიციო თანხის 50%-ს;

ბ) აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემა − ელექტრონული სისტემა, რომელსაც შეუძლია ენერგიის მოხმარების გაზომვა, მრიცხველით აღრიცხულ სტანდარტულ ინფორმაციაზე მეტი ინფორმაციის მიწოდება და მონაცემების ელექტრონული კომუნიკაციით გაცვლა;

გ) გადამცემი სისტემის ოპერატორი − ელექტროენერგიის ან/და ბუნებრივი გაზის გადამცემი სისტემის ოპერატორი;

დ) გაზომვისა და დადასტურების პლატფორმა (შემდგომ − პლატფორმა) − ელექტრონული პლატფორმა, რომელიც გამოიყენება ენერგოდანაზოგის სხვადასხვა პარამეტრის, მათ შორის, ენერგიის მოხმარების, დადასტურებისთვის;

ე) გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორი − ელექტროენერგიის ან/და ბუნებრივი გაზის განაწილების ლიცენზიატი;

ვ) განახლებადი წყაროებიდან მიღებული ენერგია − ენერგია, რომელიც მიიღება განახლებადი წყაროებიდან, კერძოდ: ქარის, მზის, აეროთერმული, გეოთერმული, ჰიდროთერმული, ოკეანის ენერგია, ჰიდროენერგია, ბიომასა, ნაგავსაყრელებზე ორგანული მასალის დაშლით მიღებული გაზი, წყალარინების გამწმენდ ნაგებობებში წარმოქმნილი გაზი და ბიოგაზი;

ზ) გარემოსდაცვითი მართვის სისტემა − საწარმოს გარემოსდაცვითი ღონისძიებების ურთიერთდაკავშირებული და ურთიერთმოქმედი ელემენტების რიგი, რომლებიც განსაზღვრავს ეკოლოგიურ ამოცანებს და ამ ამოცანების შესრულების სტრატეგიას;

თ) ეკონომიკურად გამართლებული მოთხოვნა − ენერგიის რაოდენობა, რომელიც არ აღემატება გათბობისა და გაგრილებისთვის საჭირო ენერგიის რაოდენობას და რომლის დაკმაყოფილება, კოგენერაციის გარდა, შესაძლებელია სხვაგვარად, საბაზრო პირობებში გენერირებული ენერგიით;

ი) ენერგეტიკული გაერთიანება − საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომლის მიზანია, მის წევრ ქვეყნებს დაეხმაროს ევროკავშირთან ინტეგრირებული პანევროპული (ევროპული ღირებულებების მქონე) ენერგეტიკული ბაზრის ჩამოყალიბებაში;

კ) ენერგია − ყველა სახის ენერგია, მათ შორის, საწვავის, თბური, განახლებადი წყაროებიდან მიღებული ენერგია, ელექტროენერგია ან ნებისმიერი სხვა ფორმის ენერგია;

ლ) ენერგიის გამანაწილებელი − ფიზიკური ან იურიდიული პირი (გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორის ჩათვლით), რომელიც პასუხისმგებელია ენერგიის ტრანსპორტირებისთვის ან განაწილების სადგურებში ტრანსპორტირებისთვის მისი საბოლოო მომხმარებლისთვის მიწოდების მიზნით;

მ) ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებელი − პირველადი ენერგიის მოხმარების ან ენერგიის საბოლოო მოხმარების შემცირების მაჩვენებელი, რომელიც განსაზღვრულია ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამოქმედო გეგმით ან ენერგოეფექტურობის ყოველწლიური სამოქმედო გეგმით;

ნ) ენერგიის მიმწოდებელი − ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობისა და სახელშეკრულებო ურთიერთობის საფუძველზე ენერგიას საბოლოო მომხმარებელს აწვდის;

ო) ენერგიის საბოლოო მოხმარება − ენერგია, რომელიც მიეწოდება მრეწველობის, ტრანსპორტის, შინამეურნეობების, მომსახურებისა და სოფლის მეურნეობის სექტორებს. ენერგიის საბოლოო მოხმარებაში არ შედის ენერგეტიკული სექტორისთვის და ენერგიის გარდასაქმნელად მიწოდებული ენერგია;

პ) ენერგოაუდიტი − სისტემური პროცედურა, რომლის მიზანია შენობის ენერგოეფექტურობის, სამრეწველო ან კომერციული პროცესის ან/და დანადგარის, საჯარო ან კერძო მომსახურების ობიექტის მიერ ენერგიის მოხმარების შესახებ არსებული ინფორმაციის მოძიება, ენერგიის დაზოგვის ხარჯეფექტური პოტენციალის გამოვლენა და გაანგარიშება და შედეგების შესახებ ანგარიშგება;

ჟ) ენერგოდანაზოგი − დაზოგილი ენერგიის რაოდენობა, რომელიც გამოითვლება ენერგიის მოხმარებაზე გავლენის მქონე გარემო პირობების ნორმალიზების პირობებში ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიების განხორციელებამდე და ამის შემდეგ მოხმარებული ენერგიის გაზომილ ან/და გაანგარიშებულ რაოდენობებს შორის სხვაობის სახით;

რ) ენერგოდანაზოგის ფინანსური ღირებულება − მიღწეული და დადასტურებული ენერგოდანაზოგის ფიზიკური მაჩვენებლების (გამოხატულია კვტ.სთ-ით ან ჯოულით) ფულადი ღირებულება, რომელიც შეთანხმებულია ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულებით;

ს) ენერგოეფექტური სახელმწიფო შესყიდვა − საჯარო დაწესებულების მიერ მაღალი ენერგოეფექტურობის მქონე პროდუქტის, მომსახურებისა და შენობის შესყიდვა, ხარჯეფექტურობის, ეკონომიკური მიზანშეწონილობის, მდგრადობის ფართო დიაპაზონის, ტექნიკური შესაბამისობისა და სათანადო კონკურენციის გათვალისწინებით;

ტ) ენერგოეფექტურობა − შესრულებული სამუშაოს, მომსახურების, პროდუქტის ან/და ენერგიის მოხმარებულ ენერგიასთან თანაფარდობა;

უ) ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებები − ღონისძიებები, რომლებითაც მიიღწევა იგივე შედეგი უფრო მცირე მოცულობის ენერგიის მოხმარებით ან უკეთესი შედეგი იმავე მოცულობის ენერგიის მოხმარებით;

ფ) ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესება − ენერგოეფექტურობის გაზრდა ტექნოლოგიური, ქცევითი ან/და ეკონომიკური ცვლილებების შედეგად;

ქ) ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამოქმედო გეგმა − საქართველოს მთავრობის დადგენილებით დამტკიცებული სამოქმედო გეგმა, რომელიც მომზადებულია საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნების შესაბამისად, განსაზღვრავს ენერგიის დაზოგვის ღონისძიებებს და ითვალისწინებს ენერგომომხმარებელ სექტორებში ენერგიის დაზოგვის მიზნით ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების განხორციელებას;

ღ) ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემა − მექანიზმი, რომელიც მასში ჩართულ მხარეებს ავალდებულებს ენერგოდანაზოგების სამიზნე მაჩვენებლების მიღწევას ან/და შესყიდვას დადასტურებული ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების განხორციელებით;

ყ) ენერგოეფექტურობის პოლიტიკის ღონისძიებები − ენერგომომსახურების ბაზრის მონაწილეების მიერ ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელებისა და ენერგომომსახურების მიწოდებისა და შესყიდვის ხელშეწყობისა და სტიმულირების მიზნით ჩამოყალიბებული და ამოქმედებული მარეგულირებელი, ფინანსური, ფისკალური, ნებაყოფლობითი ან საინფორმაციო უზრუნველყოფის ინსტრუმენტები;

შ) ენერგოეფექტურობის სერტიფიკატი − გამოიყენება „შენობების ენერგოეფექტურობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული მნიშვნელობით;

ჩ) ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულება – ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიების მიმღებსა და მიმწოდებელს შორის არსებული სახელშეკრულებო ურთიერთობა, რომლის გადამოწმება და მონიტორინგი ხელშეკრულების მოქმედების მთელი ვადის განმავლობაში მიმდინარეობს და რომლის შედეგად სამუშაოში, მომსახურებაში ან საქონელში განხორციელებული ინვესტიციის ამოგება ხდება ხელშეკრულებით შეთანხმებულ დონემდე გაუმჯობესების შესაბამისად ან/და ენერგეტიკული მახასიათებლების სხვა შეთანხმებული კრიტერიუმების, მათ შორის, ფინანსური დანაზოგების, დაკმაყოფილების მიხედვით;

ც) ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების ინვესტორი − მხარე, რომელიც იღებს ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელების რისკებისა და სარგებლის უმეტესობას;

ძ) ენერგომენეჯმენტის განმახორციელებელი პირი − ენერგომენეჯერთა სერტიფიცირების პროგრამის შესაბამისად სერტიფიცირებული ფიზიკური პირი ან იურიდიული პირი, რომელსაც ასევე ჰყავს ენერგომენეჯერთა სერტიფიცირების პროგრამის შესაბამისად სერტიფიცირებული პირი;

წ) ენერგომენეჯმენტის სისტემა − მენეჯმენტის გეგმის ურთიერთდაკავშირებული ან ურთიერთმოქმედი ელემენტების რიგი, რომლებიც განსაზღვრავს ენერგოეფექტურობის სამიზნე მაჩვენებელს და ამ მაჩვენებლის მიღწევის სტრატეგიას;

ჭ) ენერგომომსახურება − ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების საფუძველზე სხვადასხვა მომსახურებით, მათ შორის, ექსპლუატაციით, საექსპლუატაციო მომსახურებითა და პროცესის მართვით ან/და ენერგიისა და ენერგოეფექტური ტექნოლოგიების კომბინაციით, მიღებული მატერიალური სარგებელი, რომელიც ნორმალურ პირობებში განაპირობებს ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების ან პირველადი ენერგიის დაზოგვის გადამოწმებად ან გაზომვად შედეგს;

ხ) ენერგომომსახურების მიმღები − ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომლის მფლობელობაში ან სარგებლობაშია ენერგომომსახურების მიმღები საშუალება ან ნაგებობა;

ჯ) ენერგომომსახურების მიმწოდებელი − საბოლოო მომხმარებლისთვის ან ენერგომომსახურების მიმღების საკუთრებაში, მფლობელობაში ან სარგებლობაში არსებული ობიექტისთვის ენერგომომსახურების ან ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი სხვა ღონისძიებების მიმწოდებელი ფიზიკური ან იურიდიული პირი;

ჰ) ენერგომომსახურების მიწოდება − ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების საფუძველზე საბოლოო მომხმარებლის დანადგარზე ან შენობაში/ნაგებობაში ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელება, რისთვისაც ენერგომომსახურების მიმწოდებელი იღებს ანაზღაურებას საბოლოო მომხმარებლის მიერ ენერგომომსახურების მიმწოდებლის მიერ ინვესტიციის განხორციელებით მიღწეული ენერგოდანაზოგისთვის;

ჰ¹) ეფექტური ცენტრალური გათბობა და გაგრილება − ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების სისტემები, რომლებიც მოიხმარს სულ მცირე 50% განახლებადი წყაროებიდან მიღებულ ენერგიას ან 50% ნარჩენ (რეკუპირებულ) თბურ ენერგიას ან 75% კოგენერაციით მიღებულ სითბოს ან/და 50% ზემოაღნიშნული ენერგიისა და სითბოს კომბინაციას;

ჰ²) თითქმის ნულოვანი ენერგომოხმარების შენობა − გამოიყენება „შენობების ენერგოეფექტურობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული მნიშვნელობით;

ჰ³) ინდივიდუალური ღონისძიება − ღონისძიება, რომელიც განხორციელებულია ენერგოეფექტურობის პოლიტიკის შესაბამისად და იწვევს ენერგოეფექტურობის გაზომვად და დადასტურებად ან/და შეფასებად გაუმჯობესებას;

ჰ⁴) ინვესტიცია არამატერიალურ აქტივებში − საკონსულტაციო მომსახურებაში, სარგებლობაში, მართვაში, შესყიდვაში ან/და სხვა საქმიანობაში განხორციელებული ინვესტიცია, რომელიც ენერგომომსახურების მიმღებისთვის მისი შენობების/ნაგებობების და საშუალებების ექსპლუატაციის პირობების ცვლილებით ან ენერგომენეჯმენტის გაუმჯობესებით განაპირობებს დადასტურებად ენერგოდანაზოგებს ან/და ენერგიასთან დაკავშირებულ ფინანსურ დანაზოგებს;

ჰ⁵) ინვესტიცია განუცალკევებელ მატერიალურ აქტივებში − ენერგომომსახურების მიმწოდებლის მიერ ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების საფუძველზე განხორციელებული ინვესტიცია შემდეგ აქტივებში: შენობის გარსი, შენობის საექსპლუატაციო მომსახურებისთვის საჭირო აქტივები, მათ შორის, ისეთი აქტივი, რომელიც განკუთვნილია საბოლოო მომხმარებლის კონკრეტული მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად და რომელიც საბოლოო მომხმარებლის შენობასთან/ნაგებობასთან ისეა დაკავშირებული, რომ იგი ვერ განცალკევდება ან მისი განცალკევება გამოიწვევს არსებით დანახარჯს ან შეამცირებს ამ აქტივის ღირებულებას;

ჰ⁶) ინვესტიცია განცალკევებად მატერიალურ აქტივებში − ენერგომომსახურების მიმწოდებლის მიერ განხორციელებული ინვესტიცია მის საკუთრებაში არსებულ, მის მიერ შენარჩუნებულ და გამოყენებად აქტივებში, რომლებიც გამოიყენება ენერგიაზე საბოლოო მომხმარებლის მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად;

ჰ⁷) კოგენერაცია − თბური ენერგიისა და ელექტროენერგიის ან მექანიკური ენერგიის ერთდროული გამომუშავების (წარმოების) პროცესი;

ჰ⁸) კომისია − საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია;

ჰ⁹) მნიშვნელოვანი რეკონსტრუქცია − გამოიყენება „შენობების ენერგოეფექტურობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული მნიშვნელობით;

ჰ¹⁰) მონაწილე მხარე − საწარმო ან საჯარო დაწესებულება, რომელმაც ნებაყოფლობითი შეთანხმებით აიღო კონკრეტული მიზნების მიღწევის ვალდებულება ან რომელიც შედის ამ კანონის ან მის საფუძველზე მიღებული დოკუმენტის რეგულირების სფეროში;

ჰ¹¹) ნებაყოფლობითი შეთანხმება − ადმინისტრაციულ ორგანოსა და ერთ ან რამდენიმე კერძო პირს (საწარმოს) შორის დადებული ხელშეკრულება, რომლის მიზანია, საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული ვალდებულებების გარდა, ზენორმატიული გარემოსდაცვითი ამოცანების შესრულება ან გარემოს მდგომარეობის გაუმჯობესება;

ჰ¹²) პასუხისმგებელი პირი − ადმინისტრაციული ორგანო, ენერგომომსახურების ბაზრის მონაწილე, ენერგომომსახურების მიმწოდებელი, ენერგოაუდიტორი, პირველი კატეგორიის საწარმო, სხვა მონაწილე მხარე;

ჰ¹³) პირველადი ენერგიის მოხმარება − ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე ენერგიის ჯამური შიდა მოხმარება (ენერგიის გარდაქმნის, გადაცემისა და განაწილების პროცესში დანაკარგების ჩათვლით), გარდა ენერგიის არაენერგეტიკული მიზნით მოხმარებისა;

ჰ¹⁴) პირველი კატეგორიის საწარმო – საწარმო, რომლის მაჩვენებლები წლიური საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს შემდეგი 3 კრიტერიუმიდან სულ მცირე 2-ს აკმაყოფილებს:

ჰ¹⁴.ა) აქტივების ჯამური ღირებულება 50 მილიონ ლარს აღემატება;

ჰ¹⁴.ბ) შემოსავალი 100 მილიონ ლარს აღემატება;

ჰ¹⁴.გ) საანგარიშგებო პერიოდში დასაქმებულთა საშუალო რაოდენობა 250-ს აღემატება;

ჰ¹⁵) საბოლოო მომხმარებელი − ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც ენერგიას საკუთარი მოხმარებისთვის ყიდულობს;

ჰ¹⁶) საერთო სასარგებლო ფართობი − შენობის ან შენობის ნაწილის ფართობი, სადაც ენერგია შიდა კლიმატის შესაქმნელად გამოიყენება;

ჰ¹⁷) უფლებამოსილი პირი/მხარე − იურიდიული პირი, რომელიც საქართველოს მთავრობის ან სახელმწიფო უწყების მიერ ენერგოეფექტურობის დაფინანსების სქემის შემუშავების, მართვისა და ოპერირების უფლებამოსილებითაა აღჭურვილი;

ჰ¹⁸) ყოველწლიური ანგარიში − ყოველწლიურად მომზადებული დოკუმენტი, რომელიც ასახავს ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის შესრულებაში მიღწეულ პროგრესს;

ჰ¹⁹) შენობის ენერგოეფექტურობა − გამოიყენება „შენობების ენერგოეფექტურობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული მნიშვნელობით;

ჰ²⁰) ცენტრალური გათბობა ან ცენტრალური გაგრილება − ერთიანი ქსელით ცენტრალური წყაროდან თბური ენერგიის რამდენიმე შენობისთვის ან სხვა ობიექტისთვის მიწოდება ორთქლის, ცხელი წყლის ან ცივი სითხის საშუალებით, შიდა სივრცის ან/და ტექნოლოგიური პროცესის გათბობის ან გაგრილების მიზნით.

თავი II. ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა და მისი ღონისძიებები

მუხლი 4. ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა

1. ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა ითვალისწინებს ენერგოეფექტურობის საკანონმდებლო ბაზის შექმნას, ენერგოეფექტურობისა და ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლების განსაზღვრას და იმ ბარიერების აღმოფხვრას, რომლებიც ხელს უშლის ენერგიის მიწოდებისა და მოხმარების ეფექტურობას და ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამოქმედო გეგმით (შემდგომ − ეესგ) განსაზღვრული ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის მიღწევას.

2. ენერგოეფექტურობის პოლიტიკის განხორციელება მოიცავს სხვადასხვა ღონისძიებასა და ინიციატივას, მათ შორის:

ა) პროექტების იდენტიფიცირებას, ტექნიკური დახმარებებისა და გრანტების განაწილების სქემების განსაზღვრას;

ბ) საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე შენობების ენერგოეფექტურობის მარეგულირებული ნორმების მიღებას, მათ შორის, შენობების ენერგოეფექტურობის სერტიფიცირების წესის დამტკიცებას, მშენებლობის სექტორში კვალიფიკაციის ამაღლებას;

გ) საზოგადოების საქმიანი წრეების ცოდნის გაღრმავებას, ენერგოაუდიტისა და ენერგომენეჯმენტის სისტემისთვის წესების დადგენას და ენერგოაუდიტორებისა და ენერგომომსახურების მიმწოდებლების კვალიფიკაციის ამაღლებას;

დ) ენერგოეფექტურობის შესახებ საბოლოო მომხმარებლების, მათ შორის, წარმოებისა და ვაჭრობის სფეროში არსებული მეწარმე სუბიექტებისა და ადმინისტრაციული ორგანოების, ცოდნისა და გამოცდილების დონის ამაღლებას;

ე) ენერგოეფექტური სახელმწიფო შესყიდვის პრაქტიკის ჩამოყალიბებას;

ვ) ენერგიის გარდაქმნის, გადაცემისა და განაწილების სექტორებში ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესებას, რაც მოიცავს ქსელებში ელექტროენერგიის ან/და ბუნებრივი გაზის დანაკარგების შემცირებას და ბუნებრივ გაზზე მომუშავე ელექტროსადგურების ეფექტურობის გაზრდას კომბინირებული ციკლის სადგურებზე გადასვლით;

ზ) ენერგიის საბოლოო მოხმარების მოწყობილობების, მათ შორის, განათების, ავტომანქანების, ტუმბოების, ძრავებისა და საწარმოების საქვაბეების, ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესებას;

თ) ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების ხელშეწყობის მიზნით ფინანსური წახალისებისა და საგადასახადო შეღავათების განხორციელების მექანიზმების შემოღების ინიციირებას;

ი) ზედამხედველობისა და ანგარიშგების მიზნით მრეწველობის, მშენებლობისა და სხვა შესაბამის სექტორებში კვალიფიკაციის, აკრედიტაციისა და სერტიფიცირების სქემების დანერგვას.

3. ენერგოეფექტურობის პოლიტიკის განხორციელებისას საქართველოს მთავრობა ითვალისწინებს საზოგადოების მიერ მისაღებ სარგებელს შემდეგი მიზნების მისაღწევად:

ა) განახორციელოს ენერგიის რეალური ღირებულების ამსახველი ფასების განმსაზღვრელი ღონისძიება ისე, რომ არ შემცირდეს საბოლოო მომხმარებლების მიერ ენერგოეფექტური ღონისძიებების განხორციელების მოტივაცია;

ბ) დაამტკიცოს საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს (შემდგომ − სამინისტრო) მიერ წარდგენილი ეესგ;

გ) ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელებაში სამაგალითო როლი შეასრულოს;

დ) ფინანსური ინსტრუმენტების შემუშავებით ხელი შეუწყოს საბოლოო მომხმარებლების მიერ ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელებას;

ე) გააძლიეროს საერთაშორისო და რეგიონალური თანამშრომლობა;

ვ) აწარმოოს საინფორმაციო კამპანიები.

4. ენერგოეფექტურობის პოლიტიკის განხორციელების მიზნებიდან გამომდინარე, სამინისტრო ვალდებულია:

ა) ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა განახორციელოს ძირითადი მიმართულებების, სტრატეგიების, სამოქმედო გეგმებისა და სახელმწიფო პროგრამების შემუშავებითა და განხორციელებით, თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, საჯარო და სახელმწიფო უწყებებთან და კერძო სექტორთან კოორდინაციით;

ბ) შეიმუშაოს ამ კანონით განსაზღვრული შესაბამისი სამართლებრივი ბაზა და ხელი შეუწყოს მის განხორციელებას;

გ) შეიმუშაოს ეესგ, რომელიც განსაზღვრავს ენერგიის დაზოგვის ეროვნულ სამიზნე მაჩვენებელს, და იგი დასამტკიცებლად წარუდგინოს საქართველოს მთავრობას;

დ) ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების მიზნით განსაზღვროს შესაბამისი ღონისძიებები და ხელი შეუწყოს მათ განხორციელებას;

ე) ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების მიზნით თავისი კომპეტენციის ფარგლებში ხელი შეუწყოს ინვესტიციების განხორციელებას;

ვ) განახორციელოს შესაბამის საერთაშორისო ორგანიზაციებში საქართველოს წარმომადგენლობა და წარმართოს მათთან ურთიერთობა, მათ შორის, წარუდგინოს ანგარიშები;

ზ) სახელმწიფო და მუნიციპალიტეტის ორგანოების წახალისების მიზნით საქართველოს მთავრობას წარუდგინოს წინადადებები, რათა სახელმწიფო და მუნიციპალიტეტის ორგანოებმა თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში:

ზ.ა) დამოუკიდებლად ან/და ენერგეტიკისა და კლიმატის ეროვნული ინტეგრირებული გეგმის ფარგლებში შეიმუშაონ ენერგოეფექტურობის სამოქმედო გეგმა, რომელიც განსაზღვრავს ენერგიის დაზოგვისა და ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების კონკრეტულ მიზნებსა და ქმედებებს;

ზ.ბ) ენერგოეფექტურობის სამოქმედო გეგმაში ასახონ ენერგომენეჯმენტის სისტემა და ენერგოაუდიტი, როგორც ამ გეგმის მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი;

ზ.გ) შესაბამის შემთხვევებში გამოიყენონ ენერგომომსახურების მიმწოდებელი კომპანიები და ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულებები განახლების დაფინანსებისთვის და გრძელვადიან პერიოდში ენერგოეფექტურობის შენარჩუნების ან გაუმჯობესების გეგმების განხორციელებისთვის;

ზ.დ) ტექნიკური შესაბამისობის, მდგრადობის შენარჩუნების, ეკონომიკური მიზანშეწონილობის, ხარჯეფექტურობისა და სათანადო კონკურენციის გათვალისწინებით, შეისყიდონ მხოლოდ მაღალი ენერგოეფექტურობის მქონე პროდუქტი, მომსახურება და შენობა.

5. ამ კანონის მიზნებისთვის სამინისტრო შესაბამისი კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით ამტკიცებს ერთ-ერთ შემდეგ ღონისძიებას:

ა) ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემას;

ბ) პოლიტიკის ალტერნატიულ ღონისძიებებს, ამ მუხლის მე-6−მე-8 პუნქტებით გათვალისწინებული პრინციპების შესაბამისად;

გ) ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემასა და პოლიტიკის ალტერნატიულ ღონისძიებებს ერთობლივად.

6. ამ მუხლის მე-5 პუნქტის მიზნებისთვის სამინისტრო უზრუნველყოფს ყოველ 3 წელიწადში ყოველწლიური ენერგოდანაზოგების სამიზნე მაჩვენებლების დადგენას საბოლოო მომხმარებლისთვის წინა 3 წელიწადში მიყიდული ენერგიის საშუალო მაჩვენებლის საფუძველზე. ეს სამიზნე მაჩვენებლები ყოველი მომდევნო წლისთვის დგინდება ეესგ-ით ან სამინისტროს კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით და განისაზღვრება შემდეგნაირად:

ა) ეესგ-ის დამტკიცების მომდევნო წელს − ეესგ-ის დამტკიცებამდე წინა 3 წელიწადში საბოლოო მომხმარებლისთვის მიყიდული ენერგიის საშუალო მაჩვენებლის 0,5%-ის ოდენობით;

ბ) ეესგ-ის დამტკიცებიდან მეორე წელს − ეესგ-ის დამტკიცებამდე წინა 3 წელიწადში საბოლოო მომხმარებლისთვის მიყიდული ენერგიის საშუალო მაჩვენებლის 0,5%-ის ოდენობით;

გ) ეესგ-ის დამტკიცებიდან მესამე წელს − ეესგ-ის დამტკიცებამდე წინა 3 წელიწადში საბოლოო მომხმარებლისთვის მიყიდული ენერგიის საშუალო მაჩვენებლის 0,7%-ის ოდენობით.

7. ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემა, შესაბამისი ვალდებულების შესრულებისთვის საჭირო სახსრების ხელმისაწვდომობისა და შესაძლებლობის გათვალისწინებით, შეიძლება განსაზღვრავდეს ენერგიის გამანაწილებლისა და ენერგიის მიმწოდებლის ვალდებულებას, ამ სქემის შესაბამისად უზრუნველყონ ენერგოდანაზოგების მიღწევა:

ა) ენერგიის გარდაქმნის, გადაცემისა და განაწილების პროცესში დანაკარგების შემცირების პროგრამებით;

ბ) საბოლოო მომხმარებლების მიერ ენერგიის მოხმარების შემცირების პროგრამებით.

8. ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემის ფარგლებში მიღწეული ენერგოდანაზოგების რაოდენობა და შესაბამისი გრაფიკი განისაზღვრება სამინისტროს კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით. ენერგოდანაზოგების სამიზნე მაჩვენებლები არ ავალდებულებს ენერგიის მიმწოდებელსა და ენერგიის გამანაწილებელს გაყიდული ენერგიის აბსოლუტური რაოდენობის შემცირებას. ენერგიის მიმწოდებელმა და ენერგიის გამანაწილებელმა ენერგოდანაზოგებს შეიძლება მიაღწიონ ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების განხორციელების მიზნით საკუთარი საბოლოო მომხმარებლის ან ენერგომომსახურების ბაზრის სხვა მონაწილეების, მათ შორის, სხვა ენერგიის მიმწოდებლის საბოლოო მომხმარებლის, წახალისებით.

9. ენერგიის დაზოგვის პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებები და ენერგოდანაზოგების სამიზნე მაჩვენებლები უნდა შეესაბამებოდეს ამ მუხლის მე-6 პუნქტით განსაზღვრულ ენერგოდანაზოგების რაოდენობებს. პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების მიზანია ეესგ-ით გათვალისწინებული კონკრეტული ტექნიკური/საინვესტიციო ღონისძიებების განხორციელება, კერძოდ:

ა) მრეწველობაში ენერგოაუდიტების განხორციელებასთან ერთად სავალდებულო ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების დანერგვა და მათი განხორციელების ხელშეწყობა;

ბ) სასწავლო − სატრენინგო პროგრამებისა და ენერგოსაკონსულტაციო პროგრამების დანერგვა;

გ) საყოფაცხოვრებო ტექნიკის ენერგოეფექტურობის სტანდარტების, ნორმებისა და ენერგოეტიკეტირების სქემების დანერგვა.

10. სამინისტრო ვალდებულია ეესგ-ის დამტკიცებიდან 3 თვის ვადაში ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოს (შემდგომ − სამდივნო) წარუდგინოს ამ კანონის მე-5 მუხლის მე-3 პუნქტის შესაბამისად მომზადებული ანგარიში პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების შესახებ, რომელიც მოიცავს ინფორმაციას პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებებით ენერგოდანაზოგების მოთხოვნილი რაოდენობების მიღწევისა და იმავე მუხლით გათვალისწინებული პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების კრიტერიუმების დაკმაყოფილების შესახებ.

მუხლი 5. პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებები

1. სამინისტრო პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების განსაზღვრისას ითვალისწინებს შემდეგ მოთხოვნებს:

ა) პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებები უზრუნველყოფს ამ კანონის მე-4 მუხლით განსაზღვრული ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის მიღწევას;

ბ) პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებებით მისაღწევი ენერგოდანაზოგის სამიზნე რაოდენობა განისაზღვრება გამჭვირვალედ და არადისკრიმინაციულად, ენერგოდანაზოგების მიღწევისა და ამ ღონისძიებების განხორციელებისთვის პასუხისმგებელ მხარეებთან თანამშრომლობით;

გ) პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებებით მისაღწევი ენერგოდანაზოგის რაოდენობა არის ენერგიის საბოლოო მოხმარების ან პირველადი ენერგიის მოხმარების დანაზოგი, რომელიც მიიღწევა ამ კანონის მე-9 მუხლით გათვალისწინებული გარდაქმნის კოეფიციენტის გამოყენებით;

დ) ენერგოდანაზოგი გამოითვლება ამ კანონის განხორციელების მიზნებისთვის მიღებული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით გათვალისწინებული მეთოდებისა და პრინციპების მეშვეობით;

ე) განისაზღვრება შესაბამისი უფლებამოსილი მხარის, მონაწილე მხარის ან უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოს ვალდებულებები;

ვ) ენერგოდანაზოგის მიღწევისთვის პასუხისმგებელი მონაწილე მხარე ვალდებულია წარადგინოს და საჯარო გახადოს მიღწეული ენერგოდანაზოგის შესახებ წლიური ანგარიში, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ენერგიის დაზოგვის შესახებ წლიური მონაცემების თაობაზე არასაკმარისი ინფორმაციის არსებობის გამო ეს მიზანშეწონილი არ არის;

ზ) განხორციელდება პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების შედეგების მონიტორინგი, შესაბამისი არადამაკმაყოფილებელი პროგრესის შემთხვევაში − აგრეთვე სათანადო ღონისძიებები;

თ) დაინერგება პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებებით განსაზღვრული ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების შედეგების კონტროლის სისტემა.

2. პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებებით ენერგიის დაზოგვის ტენდენციის ამსახველი მონაცემები ყოველწლიურად ქვეყნდება სამინისტროს ვებგვერდზე. ამ კანონის მე-4 მუხლის მე-9 პუნქტის მიზნებისთვის სამინისტრო უზრუნველყოფს ენერგოდანაზოგის ორმაგად დათვლის პრევენციას, როდესაც პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებები ან ინდივიდუალური ღონისძიება, რომელიც პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებებით განსაზღვრული არ არის, ერთმანეთს ემთხვევა.

3. სამინისტროს კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით მტკიცდება ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების შესახებ შეტყობინების ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოსთვის წარდგენის წესი.

მუხლი 6. ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების განხორციელება, კონტროლი და ზედამხედველობა

1. სამინისტრო ამ კანონითა და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით დადგენილი წესით კონტროლსა და ზედამხედველობას უწევს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ, ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების განხორციელებისთვის პასუხისმგებელ პირებს.

2. სამინისტრო უზრუნველყოფს:

ა) ენერგომენეჯმენტის სისტემისა და ენერგოაუდიტის დანერგვას;

ბ) ენერგოეფექტური მოწყობილობებისა და ენერგომომსახურების ხარისხის კონტროლს;

გ) ენერგოაუდიტორებისა და ენერგომენეჯმენტის განმახორციელებელი პირებისთვის ენერგეტიკული მახასიათებლების სერტიფიცირების წესების დადგენას და ენერგეტიკული მახასიათებლების სერტიფიკატის გამცემებისა და ტექნიკური ინსპექტორების სასერტიფიკაციო პროგრამების შემუშავებასა და დანერგვას;

დ) ეროვნულ დონეზე მიღებული ღონისძიებებით მიღწეული ენერგოდანაზოგების გამოთვლის მეთოდოლოგიისა და ინდივიდუალური ღონისძიებებით მიღწეული ენერგოდანაზოგების გამოთვლის მეთოდოლოგიის შემუშავებას;

ე) ენერგომომსახურების მიწოდებით ენერგომომხმარებლის მიერ მიღწეული ენერგოდანაზოგის მაჩვენებლის დადასტურებას;

ვ) ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელებისა და მიღწეული ენერგოდანაზოგების შესახებ ანგარიშგების წესის შემუშავებასა და დამტკიცებას;

ზ) ამ კანონის მე-20 მუხლის მიზნებისთვის შესაბამისი რეესტრის შექმნას, განახლებასა და მონიტორინგს;

თ) მაღალეფექტური კოგენერაციისა და ეფექტური ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების გამოყენების პოტენციალის დეტალური შეფასებისა და ხარჯეფექტურობის ანალიზის განხორციელებას;

ი) საპილოტე (სადემონსტრაციო) პროექტების განხორციელებასა და წახალისებას/ხელშეწყობას;

კ) სატრენინგო პროგრამებისა და ენერგოსაკონსულტაციო პროგრამების დანერგვას და ცნობიერების ამაღლებას;

ლ) ენერგომომსახურების ბაზრის ფუნქციონირების ხელშეწყობას.

3. სამინისტრო:

ა) სახელმწიფო კონტროლსა და ზედამხედველობას უწევს:

ა.ა) ეესგ-ის განხორციელებას;

ა.ბ) ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემის ფარგლებში ან/და პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებებით მიღწეულ ენერგოდანაზოგებს;

ა.გ) ენერგოაუდიტორებისა და ამ კანონით დადგენილი წესით შედგენილ ექსპერტთა სიაში შეყვანილი ექსპერტების საქმიანობას;

ა.დ) პირველი კატეგორიის საწარმოების მიერ ამ კანონის მე-19 მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად ენერგოაუდიტის განხორციელების უზრუნველყოფას;

ა.ე) სერტიფიცირებული ენერგომენეჯმენტის სისტემის ან/და ფორმალური და სერტიფიცირებული გარემოსდაცვითი მართვის სისტემის დანერგვის სტატუსს;

ა.ვ) ენერგოაუდიტის ანგარიშის საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებთან შესაბამისობას;

ბ) შესაბამისი კანონმდებლობის მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში ადგენს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმს და იღებს გადაწყვეტილებას ადმინისტრაციული სახდელის − ჯარიმის დაკისრების შესახებ;

გ) ადგენს ენერგომომხმარებელი პროდუქტის ენერგოეტიკეტირების წესის საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებთან შესაბამისობას „ენერგოეტიკეტირების შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად;

დ) ამოწმებს ენერგომომსახურების მიწოდებით ენერგომომხმარებლის მიერ მიღწეული ენერგოდანაზოგის მაჩვენებელს მისი დადასტურების მიზნით;

ე) სისტემატურად უწევს მონიტორინგს პლატფორმაზე განთავსებულ ეროვნულ დონეზე მიღებული ღონისძიებებით მიღწეულ ენერგოდანაზოგებს მათი გაზომვისა და დადასტურების მიზნით;

ვ) ყოველწლიურად აანალიზებს ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ ენერგიის მოხმარებას;

ზ) ადმინისტრაციული ორგანოებისა და ინდივიდუალური მომხმარებლებისთვის ან/და მომხმარებელთა ჯგუფისთვის შეიმუშავებს მითითებებსა და რეკომენდაციებს ენერგოდანაზოგებისა და ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების შესახებ;

თ) წარადგენს ანგარიშებს ამ კანონის მიზნების შესაბამისად;

ი) ამ კანონით განსაზღვრული უფლებების განხორციელებისა და მოვალეობების შესრულების მიზნით გამოსცემს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებს;

კ) ხელს უწყობს:

კ.ა) ეესგ-ითა და ამ კანონით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელებას;

კ.ბ) ენერგოეფექტურობის დანერგვის მიზნით საჯარო და კერძო სექტორებში პროექტებისა და პროგრამების განხორციელებას;

კ.გ) სამდივნოსთვის წარდგენის მიზნით ამ კანონით გათვალისწინებული ანგარიშების მომზადებას;

ლ) ასრულებს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა მოთხოვნებს.

მუხლი 7. სამინისტროს მიერ პროგრამების, ღონისძიებებისა და საქმიანობების პოპულარიზაცია, ხელშეწყობა და განხორციელება

სამინისტრო საერთაშორისო და რეგიონალურ დონორ ორგანიზაციებთან კოორდინაციითა და თანხების მობილიზაციით პოპულარიზაციას უწევს, ხელს უწყობს და ახორციელებს შენობების, მრეწველობის, ენერგიის წარმოების, გადაცემისა და განაწილების სექტორებში შემდეგ პროგრამებს, ღონისძიებებსა და საქმიანობებს:

ა) ენერგომენეჯმენტის სისტემისა და ენერგოაუდიტის დანერგვა;

ბ) შენობების, მრეწველობის, ტრანსპორტის, ენერგიის წარმოების, გადაცემისა და განაწილების სექტორებში ენერგოეფექტური ტექნოლოგიების დანერგვის წახალისება;

გ) ადმინისტრაციული ორგანოების სარგებლობაში არსებული შენობების, ქუჩების განათებისა და ტრანსპორტის ენერგომახასიათებლების გაუმჯობესება, ენერგოსაკონსულტაციო პროგრამები;

დ) მრეწველობაში ენერგოაუდიტორებისა და ენერგომენეჯმენტის განმახორციელებელი პირებისთვის ენერგეტიკული მახასიათებლების სერტიფიკატის გამცემებისა და ტექნიკური ინსპექტორების სასერტიფიკაციო პროგრამები;

ე) სატრანსპორტო საშუალებების ეკომართვის საინფორმაციო კამპანიების წარმოება;

ვ) ენერგიის ალტერნატიული წყაროების გამოყენების, მათ შორის, ენერგოეფექტური ღუმლებისა და მზის ენერგიაზე მომუშავე წყლის გამაცხელებლების დანერგვის, პროგრამები.

მუხლი 8. ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებელი

1. ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებელი, როგორც პირველადი ენერგიის მოხმარების, ისე ენერგიის საბოლოო მოხმარების დანაზოგის რაოდენობა, განისაზღვრება ეესგ-ით 3 წელიწადში ერთხელ მომდევნო 3 წლისთვის. გრძელვადიანი მიზნებისთვის შესაძლებელია განისაზღვროს დამატებითი ინდიკატური (საორიენტაციო) სამიზნე მაჩვენებელი.

2. ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის განსაზღვრისას გათვალისწინებული უნდა იქნეს:

ა) ამ მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრულ პერიოდში ენერგიის საპროგნოზო მოხმარება;

ბ) ამ კანონით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელება;

გ) ენერგიის დაზოგვის ხარჯეფექტური დარჩენილი პოტენციალი;

დ) მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდის პროგნოზი;

ე) ენერგიის იმპორტისა და ექსპორტის ცვლილებები;

ვ) განახლებადი წყაროებიდან მიღებული ენერგიის მოხმარება, ატომური ენერგიის მოხმარება (არსებობის შემთხვევაში), ნახშირორჟანგის ჩაჭერისა და დასაწყობების ინფრასტრუქტურის მშენებლობა (არსებობის შემთხვევაში);

ზ) წინა პერიოდში განხორციელებული ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების შედეგები.

3. სამინისტრო ყოველი წლის 1 მარტამდე ამზადებს და ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოსთვის ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის შესრულების თაობაზე ანგარიშგების წესის შესაბამისად სამდივნოს წარუდგენს ყოველწლიურ ანგარიშს ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის შესრულების თაობაზე.

მუხლი 9. ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამოქმედო გეგმა (ეესგ)

1. ეესგ განსაზღვრავს ენერგოეფექტურობის პოლიტიკის განხორციელების ღონისძიებებს და ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელ ღონისძიებებს.

2. ეესგ უნდა მოიცავდეს:

ა) ქვეყნის მიერ ენერგიის მოხმარების შეფასებას და მის წარდგენას;

ბ) გრძელვადიან მიზნებს (ენერგოდანაზოგების ეროვნული ჩარჩოს ჩათვლით), ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელ ღონისძიებებს და შესაბამის ინდიკატორებს;

გ) ენერგიის დაზოგვის ეროვნულ სამიზნე მაჩვენებელს;

დ) ეესგ-ის დადგენილ ვადაში განხორციელებისთვის პასუხისმგებელ ორგანოებს;

ე) ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელ ღონისძიებებს, ენერგეტიკული და საქართველოს მთავრობის მიერ მიღებული სხვა სტრატეგიული დოკუმენტების შესაბამისად;

ვ) არსებული შენობების ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების გეგმას;

ზ) თითქმის ნულოვანი ენერგომოხმარების შენობების რაოდენობის გაზრდის გეგმას;

თ) იმ ღონისძიებების ჩამონათვალს, რომლებიც უზრუნველყოფს ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებული, გათბობის ან გაგრილების საჭიროების მქონე შენობის საერთო ფართობის 1%-ის განახლებას შენობისთვის ან შენობის ნაწილისთვის განსაზღვრული მინიმალური ენერგეტიკული მახასიათებლების მიღწევის მიზნით;

ი) მოსალოდნელი ენერგოდანაზოგების გამოთვლას ენერგოდანაზოგების მონიტორინგის, გაზომვისა და დადასტურების წესების შესაბამისად;

კ) გარდაქმნის კოეფიციენტს ენერგიის დაზოგვისა და ენერგიის მოხმარების დაგეგმვისა და ანგარიშგების მიზნებისთვის;

ლ) ეესგ-ის განხორციელებისთვის საჭირო ფინანსებს და დაფინანსების სავარაუდო წყაროებს, მათ შორის, სახელმწიფო მხარდაჭერას/ბიუჯეტის მიერ გამოყოფილ სახსრებს, კერძო ინვესტიციას, დონორთა მიერ გამოყოფილ სახსრებს ან სხვა წყაროს.

3. სამინისტროს მიერ შემუშავებული ეესგ დასამტკიცებლად წარედგინება საქართველოს მთავრობას ყოველ 3 წელიწადში.

4. საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებულ ეესგ-ს სამინისტრო წარუდგენს სამდივნოს. მისთვის წარსადგენი დოკუმენტაცია უნდა მოიცავდეს წინა წლისთვის განსაზღვრული მიზნების მიღწევის ანალიზს.

მუხლი 10. ენერგოეფექტურობის ყოველწლიური სამოქმედო გეგმა

1. სამინისტრო უფლებამოსილია საჭიროების შემთხვევაში მიიღოს ენერგოეფექტურობის ყოველწლიური სამოქმედო გეგმა.

2. ენერგოეფექტურობის ყოველწლიური სამოქმედო გეგმა უნდა მოიცავდეს (მაგრამ არ უნდა შემოიფარგლებოდეს):

ა) წინა სამოქმედო გეგმით განსაზღვრული ამოცანების შედეგების ანალიზს;

ბ) სამოქმედო გეგმის განხორციელებისთვის პასუხისმგებელ პირებს;

გ) ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელ ღონისძიებებს, ენერგეტიკული და საქართველოს მთავრობის მიერ მიღებული სხვა სტრატეგიული დოკუმენტების შესაბამისად;

დ) სამოქმედო გეგმის განხორციელების მონიტორინგის საშუალებებს და ანგარიშგების გეგმას;

ე) ღონისძიებების დაფინანსების წყაროებს.

მუხლი 11. პლატფორმა (გაზომვისა და დადასტურების სისტემა)

1. ეროვნულ დონეზე მიღებული ღონისძიებებით მიღწეული ენერგოდანაზოგები და ინდივიდუალური ღონისძიებებით მიღწეული ენერგოდანაზოგები უნდა განთავსდეს პლატფორმაზე.

2. პლატფორმაზე განთავსდება ინფორმაცია/მონაცემები:

ა) ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ ენერგიის მოხმარების შესახებ;

ბ) ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული ვალდებული პირების/მხარეების მიერ ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების განხორციელებისა და ამ ღონისძიებებით მიღწეული ენერგოდანაზოგების შესახებ.

3. პლატფორმაზე ინფორმაციის/მონაცემების განთავსების ვალდებულება ეკისრება:

ა) ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელიც სამინისტროს წარუდგენს ინფორმაციას ენერგიის მოხმარებასთან პირდაპირ ან არაპირდაპირ დაკავშირებული შემთხვევების, ღონისძიებებისა და გარემოებების, მათ შორის, ეესგ-ით გათვალისწინებული ან/და სამინისტროს მიერ მოთხოვნილი ღონისძიებების განხორციელების, თაობაზე;

ბ) ენერგიის გამანაწილებელს, რომელიც ამ მუხლის მე-4 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად ათავსებს საბოლოო მომხმარებლის მიერ ენერგიის მოხმარების შესახებ მონაცემებს;

გ) ენერგომომსახურების მიმწოდებელს, რომელიც ათავსებს ინვესტიციების განხორციელებით მიღწეული ენერგოდანაზოგების შესახებ მონაცემებს და შესაბამის მტკიცებულებებს;

დ) სუბსიდიის მიმწოდებელს, რომელიც ათავსებს მომავალი წლისთვის დაგეგმილი საქმიანობის შესახებ მონაცემებს არაუგვიანეს მიმდინარე წლის ნოემბრისა და წინა წელს განხორციელებული საქმიანობის შესახებ ანგარიშებს არაუგვიანეს მომავალი წლის თებერვლისა.

4. პლატფორმის ფორმატი განისაზღვრება და მასზე ინფორმაციის/მონაცემების განთავსების წესი მტკიცდება სამინისტროს კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით. იგი უნდა მოიცავდეს:

ა) ეროვნულ დონეზე მიღებული ღონისძიებებით მიღწეული ენერგოდანაზოგების გამოთვლის მეთოდოლოგიას;

ბ) ინდივიდუალური ღონისძიებებით მიღწეული ენერგოდანაზოგების გამოთვლის მეთოდოლოგიას;

გ) ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული ვალდებული პირების/მხარეების მიერ პლატფორმაზე განსათავსებელი მონაცემების ფორმას;

დ) ინფორმაციას ენერგოეფექტურობის სერტიფიკატებისა და გათბობისა და ჰაერის კონდიცირების სისტემების ინსპექტირების ანგარიშების, მათი მიზნების და შენობების ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების ხარჯეფექტური მეთოდების შესახებ;

ე) ენერგოდანაზოგების დადასტურებისა და ენერგოდანაზოგებთან დაკავშირებული დავების გადაწყვეტის პროცედურებს.

თავი III. ჰორიზონტალური (სექტორთაშორისი) პოლიტიკის ღონისძიებები

მუხლი 12. ენერგომომსახურების ბაზრის განვითარების ხელშეწყობის მიზნით ადმინისტრაციული ორგანოებისთვის განსაზღვრული ვალდებულებები

1. ადმინისტრაციული ორგანოები უზრუნველყოფენ ენერგიის მოხმარების ეფექტურობისა და ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესებისთვის სამინისტროსგან მიღებული რეკომენდაციების დანერგვას.

2. ენერგომომსახურების ბაზრის განვითარების მიზნით ადმინისტრაციული ორგანოები ხელს უწყობენ ენერგომომსახურების მიმწოდებელსა და ენერგომომსახურების მიმღებს შორის ურთიერთობას შემდეგი საშუალებებით:

ა) საქართველოს მთავრობა ეესგ-ით გათვალისწინებული ღონისძიებებით ხელს უწყობს ენერგომომსახურების მიმწოდებელს შესაბამისი საქმიანობის განხორციელებაში;

ბ) საქართველოს მთავრობის დადგენილებებით განისაზღვრება სახელმწიფო შესყიდვების სფეროში ენერგოეფექტურობის განხორციელების წესები და სახელმძღვანელო პრინციპები და ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების განხორციელების ბიუჯეტირების წესი ადმინისტრაციული ორგანოს (როგორც ენერგომომსახურების მიმღების) სარგებლობაში არსებული შენობისა და სხვა აქტივების ენერგომომსახურებისთვის.

3. ენერგომომსახურების ბაზრის ფუნქციონირების ხელშეწყობის მიზნით სამინისტრო ვალდებულია:

ა) მუდმივად იზრუნოს ენერგომომსახურების ბაზრის ფუნქციონირების ხელშემშლელი პირობების შემცირებასა და აღმოფხვრაზე. თუ ენერგიის მიმწოდებელი ან ენერგიის გამანაწილებელი აფერხებს ენერგომომსახურებაზე მოთხოვნილების დაკმაყოფილებას, სამინისტრო უფლებამოსილია მას მოსთხოვოს ენერგომომსახურების ბაზრის ფუნქციონირებისთვის ხელის შეშლის შეწყვეტა და დააკისროს პასუხისმგებლობა ამ კანონის 26-ე მუხლის შესაბამისად;

ბ) საკუთარ ვებგვერდზე გამოაქვეყნოს სამინისტროს მიერვე დამტკიცებული ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებული შენობის ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების ნიმუში;

გ) უზრუნველყოს ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების საუკეთესო პრაქტიკის თაობაზე ინფორმაციის გავრცელება;

დ) უზრუნველყოს ენერგომომსახურების მიმწოდებელი კომპანიების სიისა და ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელ ღონისძიებებთან დაკავშირებული ექსპერტების რეესტრის ხელმისაწვდომობა;

ე) სახელმწიფო და საერთაშორისო საბუღალტრო სტანდარტების შესაბამისად შეიმუშაოს და დაამტკიცოს ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულებისთვის ანგარიშსწორების წესები.

მუხლი 13. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულება

1. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულება, როგორც ენერგიის დაზოგვის საშუალება, გამოიყენება ენერგიის დაზოგვის სფეროში მაღალი ტექნიკური და ეკონომიკური შესაძლებლობების მქონე ენერგომომსახურების მიმწოდებელი კომპანიის მიერ ინვესტიციის განხორციელებით. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების თანახმად, ენერგიის დაზოგვა არის ენერგომომსახურების მიმწოდებლის მიერ ენერგომომსახურების მიმღებისთვის მიწოდებული ენერგომომსახურება ენერგომომსახურების მიმღებისთვის დამატებითი საფასურის დაკისრების გარეშე. ენერგომომსახურების მიმღების მიერ ინვესტიციის ამოღება ხდება იმ დანაზოგიდან, რომელიც წარმოიქმნება ენერგიის მოხმარების შემცირების შესაბამისად შემცირებული მოხმარებული ენერგიის საფასურით. ენერგომომსახურების მიმწოდებლის მიერ ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების შესაბამისად განხორციელებული ინვესტიციის შედეგად წარმოქმნილი განცალკევებადი აქტივები სახელშეკრულებო ვალდებულებების შესრულებამდე ენერგომომსახურების მიმწოდებლის საკუთრებაში რჩება.

2. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულებით განისაზღვრება:

ა) განსახორციელებელი ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების ან ამ ღონისძიებების შედეგების მკაფიო და გამჭვირვალე ჩამონათვალი;

ბ) ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელებით მისაღები გარანტირებული ენერგოდანაზოგები და მათი მიღწევის ფინანსური ღირებულება;

გ) ენერგოდანაზოგის გამოთვლისა და დადასტურების შესახებ დებულებები, პერიოდები, რომელთა განმავლობაშიც ხორციელდება მისი დადასტურება წინა პერიოდებისთვის, ენერგოდანაზოგის დადასტურების მეთოდოლოგია, ხელშეკრულების მხარეთა მიერ წარსადგენი მტკიცებულებები, ხარისხის კონტროლი და ინვესტორის მიერ წარსადგენი გარანტიები;

დ) ენერგიის მოხმარების ნორმალიზაციისა და ენერგოდანაზოგების ფინანსური ღირებულების კორექტირების შესახებ დებულებები;

ე) ხელშეკრულების ხანგრძლივობა და განხორციელების ეტაპები, გაფრთხილების ვადები და პირობები;

ვ) ხელშეკრულების მხარეების ვალდებულებათა მკაფიო და გამჭვირვალე ჩამონათვალი და მათი შესრულების სავარაუდო რისკები;

ზ) დეტალური ინფორმაცია ხელშეკრულების პირობების დარღვევისთვის ხელშეკრულების მხარეებისთვის პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ;

თ) ხელშეკრულებაში ცვლილების შეტანის წესი.

3. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულება შესაძლებელია მოიცავდეს ენერგომომსახურების მიმწოდებლის ინვესტიციებს განუცალკევებელ მატერიალურ აქტივებში, განცალკევებად მატერიალურ აქტივებსა და არამატერიალურ აქტივებში.

4. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების ენერგომომსახურების მიმწოდებლის ბრალეულობით შეწყვეტისას ენერგომომსახურების მიმწოდებელი ვერ მიიღებს ანაზღაურებას შენობის გაზრდილი ფასის გამო.

5. ამ კანონის შესაბამისად, ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების დადება შესაძლებელია მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის მიერ ან/და ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობების მიერ ერთობლივად საერთო საკუთრებაში არსებულ ქონებასთან დაკავშირებით, თუ ხელშეკრულების თანხა არ აღემატება გარანტირებული ენერგოდანაზოგების ფინანსურ ღირებულებას. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების დადების თაობაზე გადაწყვეტილება მიიღება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

6. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების დამდებ ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის წევრ ბინათმესაკუთრეს შეუძლია სადავო გახადოს ხელშეკრულება ამ მუხლის პირობების შესაბამისად.

7. ენერგოდანაზოგები გამოითვლება ამ კანონის მე-11 მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის შესაბამისად, თუ ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულებით უფრო დეტალური მეთოდოლოგია არ არის განსაზღვრული.

8. ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების მხარეთა ზოგადი უფლება-მოვალეობები განისაზღვრება სამინისტროს კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით.

მუხლი 14. სატრენინგო პროგრამები

1. საქართველოს მთავრობა სამინისტროს წარდგინებით, ეესგ-ის შესაბამისად ამტკიცებს სატრენინგო პროგრამებს:

ა) ენერგომომსახურების მიმწოდებლებისთვის;

ბ) მრეწველობის სექტორში ენერგოაუდიტის განმახორციელებელთათვის;

გ) შენობების ენერგოეფექტურობის სერტიფიცირების განმახორციელებელთათვის;

დ) ენერგომენეჯერებისა და შენობის მიერ ენერგიის მოხმარებაზე გავლენის მქონე ელემენტების მემონტაჟეებისთვის.

2. სატრენინგო პროგრამით მომზადებულ ექსპერტთა სიას ადგენს სამინისტრო და მას საკუთარ ვებგვერდზე აქვეყნებს.

მუხლი 15. სახელმწიფო შესყიდვა

საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტო შეიმუშავებს და საქართველოს მთავრობას დასამტკიცებლად წარუდგენს სახელმწიფო შესყიდვების სფეროში ენერგოეფექტურობის განხორციელების წესებსა და სახელმძღვანელო პრინციპებს, ხარჯეფექტურობის, ეკონომიკური მიზანშეწონილობის, მდგრადობის პრინციპების, ტექნიკური შესაბამისობისა და სათანადო კონკურენციის გათვალისწინებით.

თავი IV. შენობების ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა

მუხლი 16. შენობების ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა და მისი ღონისძიებები

1. საქართველოს მთავრობა სამინისტროს წარდგინებით ამტკიცებს შენობების მნიშვნელოვანი რეკონსტრუქციისა და ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებებისთვის ინვესტიციების სტიმულირების გრძელვადიან სტრატეგიას.

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული გრძელვადიანი სტრატეგია უნდა მოიცავდეს:

ა) არსებული შენობების მიმოხილვას;

ბ) შენობების განახლების ხარჯეფექტურობას, მათი ტიპისა და განლაგების კლიმატური ზონის გათვალისწინებით;

გ) შენობების ფართომასშტაბიანი ხარჯეფექტური განახლებისთვის, მათ შორის, ეტაპობრივი ძირეული განახლებისთვის, საჭირო პოლიტიკასა და ღონისძიებებს;

დ) გრძელვადიანი ინვესტიციებისთვის საჭირო სახელმძღვანელო მითითებებს ყველა ფიზიკური და იურიდიული პირისთვის, მშენებლობის სექტორისა და ფინანსური ინსტიტუტებისთვის;

ე) ინფორმაციას მოსალოდნელი ენერგოდანაზოგების შესახებ;

ვ) მოსალოდნელ ენერგოდანაზოგებს, ენერგოდანაზოგების თაობაზე ინფორმაციის საზოგადოებისთვის მიწოდების მეთოდებს.

3. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული გრძელვადიანი სტრატეგია უნდა დამტკიცდეს ეესგ-ის დამტკიცების შემდეგ და უნდა წარედგინოს სამდივნოს ეესგ-სთან ერთად.

მუხლი 17. ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებული შენობების ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა

1. საქართველოს მთავრობა:

ა) ყოველწლიურად უზრუნველყოფს ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებული, გათბობის ან გაგრილების საჭიროების მქონე შენობის საერთო სასარგებლო ფართობის 1%-ის განახლებას საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული მინიმალური ენერგეტიკული მახასიათებლების მიღწევის მიზნით;

ბ) უზრუნველყოფს ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებულ შენობაში და სხვა ობიექტზე ენერგომენეჯმენტის სისტემების დანერგვას.

2. შენობის საერთო სასარგებლო ფართობის 1%-ის განახლების ვალდებულება არ ვრცელდება:

ა) კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის მქონე შენობაზე, თუ ამ შენობის ენერგეტიკული მახასიათებლების შეცვლა გამოიწვევს მისი განსაკუთრებული ხასიათისა და გარეგნული იერსახის ცვლილებას;

ბ) საქართველოს თავდაცვის ძალების სარგებლობაში ან ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებულ შენობაზე, რომელიც გამოიყენება ეროვნული/საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისთვის, გარდა საცხოვრებელი შენობისა ან შეიარაღებული ძალების საოფისე შენობისა;

გ) საკულტო-რელიგიური დანიშნულების შენობა-ნაგებობაზე.

3. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული შენობების რეესტრს აწარმოებს სამინისტრო. ეს რეესტრი, სხვა საიდენტიფიკაციო მონაცემების გარდა, უნდა მოიცავდეს ინფორმაციას შენობის ფართობისა და ენერგეტიკული მახასიათებლების ან ენერგიის მოხმარებასთან დაკავშირებული სხვა სათანადო მონაცემების შესახებ.

მუხლი 18. შენობების ენერგოეფექტურობის სერტიფიცირება, დამოუკიდებელი ექსპერტების აკრედიტაცია და გათბობისა და ჰაერის კონდიცირების სისტემების ინსპექტირება

შენობების ენერგოეფექტურობის სერტიფიცირების, სერტიფიცირების განხორციელების უფლებამოსილების მქონე დამოუკიდებელი ექსპერტების აკრედიტაციისა და გათბობისა და ჰაერის კონდიცირების სისტემების ინსპექტირების საკითხები რეგულირდება „შენობების ენერგოეფექტურობის შესახებ“ საქართველოს კანონით.

თავი V. ენერგოეფექტურობის პოლიტიკა მრეწველობაში

მუხლი 19. ენერგოაუდიტის განხორციელება და ენერგომენეჯმენტის სისტემის დანერგვა მრეწველობაში

1. ენერგოაუდიტი არის დამოუკიდებელი ღონისძიება ან/და ღონისძიება, რომელიც ხორციელდება საწარმოს სერტიფიცირებული ენერგომენეჯმენტის სისტემის ან/და სერტიფიცირებული გარემოსდაცვითი მართვის სისტემის (რომლის ძირითადი მიმართულებაა ენერგია) ფარგლებში და რომლის მიზანია ენერგიის მოხმარების შემცირების შესაძლებლობის იდენტიფიცირება და ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების შესახებ რეკომენდაციების მომზადება.

2. პირველი კატეგორიის საწარმომ ყოველ 4 წელიწადში უნდა განახორციელოს სრული ენერგოაუდიტი ერთ-ერთი შემდეგი მიდგომის მეშვეობით, შესაბამისი პირობის არსებობისას:

ა) თუ საწარმო შედგება ენერგიის საბოლოო მოხმარების სხვადასხვა, დიდი ელემენტისგან − ამ ელემენტების ინდივიდუალური ენერგოაუდიტების სერიის მეშვეობით;

ბ) თუ საწარმოს აქვს 2 ან 2-ზე მეტი უფრო მცირე ზომის ობიექტი, რომლებიც ერთსა და იმავე ან მსგავს საქმიანობას ახორციელებენ, − შერჩევითობის პრინციპით 2 ან რამდენიმე ობიექტის ენერგოაუდიტის მეშვეობით;

გ) ამ პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირობების ერთობლიობის არსებობისას − იმავე ქვეპუნქტებით განსაზღვრული მიდგომების მეშვეობით ერთობლივად.

3. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული:

ა) ენერგოაუდიტი უნდა ეფუძნებოდეს განახლებულ, გაზომვად და მოძიებად მონაცემებს ენერგიის მოხმარების შესახებ, ხოლო ელექტროენერგიის შემთხვევაში − აგრეთვე დატვირთვის შესახებ;

ბ) ენერგოაუდიტი უნდა ასახავდეს შენობის ან შენობების ჯგუფის, საწარმოო დანადგარებისა და ტრანსპორტის მიერ ენერგიის მოხმარების დეტალურ ინფორმაციას (პროფილებს);

გ) ენერგოაუდიტის რეკომენდაცია შესაძლებლობის შემთხვევაში, მარტივი უკუგების პერიოდის მითითების ნაცვლად, უნდა მოიცავდეს სასიცოცხლო ციკლის ღირებულების ანალიზს, რათა შესაძლებელი იყოს გრძელვადიანი დანაზოგის, გრძელვადიანი ინვესტიციის ნარჩენი ღირებულებისა და საპროცენტო განაკვეთის გათვალისწინება.

4. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული ვალდებულების შესრულება შესაძლებელია დადასტურდეს საწარმოს მიერ ენერგოაუდიტის განხორციელების ან ენერგომენეჯმენტის სისტემის ან გარემოსდაცვითი მართვის სისტემის დანერგვის შესახებ დამოუკიდებელი აკრედიტებული ორგანოს მიერ გაცემული სერტიფიკატის სამინისტროსთვის წარდგენით.

5. პირველი კატეგორიის საწარმო ვალდებულია განხორციელებული ენერგოაუდიტის ანგარიშის ასლი წარუდგინოს სამინისტროს და განხორციელებული ენერგოაუდიტის შესახებ მონაცემები შეინახოს სულ მცირე 10 წლის ვადით.

6. პირველი კატეგორიის საწარმო ვალდებულია სამინისტროს წარუდგინოს სერტიფიცირებული ენერგომენეჯმენტის სისტემის ან/და ფორმალური და სერტიფიცირებული გარემოსდაცვითი მართვის სისტემის დანერგვის შესახებ ანგარიში. ამ ანგარიშში მოცემული უნდა იყოს ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების შესახებ რეკომენდაციებიც.

7. ეესგ ითვალისწინებს წამახალისებელი პროგრამების დანერგვას მცირე და საშუალო საწარმოებისთვის (რომლებიც არ არიან პირველი კატეგორიის საწარმოები), ენერგოაუდიტებისა და ენერგოაუდიტების შედეგად განსახორციელებელი ღონისძიებების განხორციელების მიზნით.

8. სამინისტრო შეიმუშავებს პროგრამებს მცირე და საშუალო საწარმოებისთვის (რომლებიც არ არიან პირველი კატეგორიის საწარმოები), ენერგომენეჯმენტის სისტემების დანერგვის სარგებლიანობისა და სერტიფიცირებული ექსპერტების შესახებ ინფორმაციის მიწოდების მიზნით.

9. საწარმო, რომელიც სახელმწიფო მხარდაჭერით სარგებლობს, ვალდებულია სამინისტროს პლატფორმის მეშვეობით ან წინასწარ შეთანხმებული სხვა მეთოდით ყოველწლიურად, სამინისტროს მიერვე დადგენილი წესის შესაბამისად წარუდგინოს ანგარიში ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელებისა და მიღწეული ენერგოდანაზოგების შესახებ. აღნიშნული წესით განისაზღვრება აგრეთვე ამ მუხლის მე-5 და მე-6 პუნქტებით გათვალისწინებული ანგარიშების სამინისტროსთვის წარდგენის ვადები და პირობები.

10. სამინისტრო კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით ამტკიცებს ენერგოაუდიტის ჩატარების წესს.

მუხლი 20. ენერგოაუდიტორები მრეწველობაში

1. პირველი კატეგორიის საწარმო ან საწარმო, რომელიც ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების ან/და ენერგოაუდიტის განხორციელებისთვის სახელმწიფო მხარდაჭერით სარგებლობს, ვალდებულია ენერგოაუდიტი განახორციელოს აკრედიტებული ან/და სერტიფიცირებული პირის მეშვეობით.

2. ენერგოაუდიტორთა აკრედიტაციას ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − აკრედიტაციის ერთიანი ეროვნული ორგანო − აკრედიტაციის ცენტრი, რომელსაც უფლება აქვს, დაინტერესებულ პირებს მიანიჭოს აკრედიტაცია ენერგოაუდიტორთა სერტიფიცირებისთვის. აკრედიტაციის ცენტრს ასევე უფლება აქვს, ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების შესაბამის ორგანოებთან შეთანხმების საფუძველზე აღიაროს ენერგოაუდიტორთა სერტიფიკატები.

3. ენერგოაუდიტორთა აკრედიტაცია და სერტიფიცირება მოქმედებს 4 წლის ვადით.

4. სამინისტრო აწარმოებს რეესტრს, რომელიც მოიცავს:

ა) შესაბამისი აკრედიტაციის/სერტიფიკატის მქონე ენერგოაუდიტორების ჩამონათვალს. ეს ჩამონათვალი ქვეყნდება სამინისტროს ვებგვერდზე;

ბ) განხორციელებული ენერგოაუდიტების შესახებ ანგარიშებს. ეს ანგარიში უნდა მოიცავდეს საწარმოს დასახელებას, ენერგოაუდიტორის ვინაობას და ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების ჩამონათვალს;

გ) პირველი კატეგორიის საწარმოების ჩამონათვალს, რომლებიც ვალდებული არიან განახორციელონ ენერგოაუდიტები.

5. ენერგოაუდიტორთა სერტიფიცირებისა და აკრედიტაციის წესები მტკიცდება საქართველოს მთავრობის ნორმატიული აქტით.

მუხლი 21. ენერგოეფექტურობის წამახალისებელი დამატებითი ღონისძიებები მრეწველობაში

1. მრეწველობაში ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების მიზნით სამინისტრო უფლებამოსილია საქართველოს მთავრობასთან შეთანხმებით დადოს საწარმოსთან ხელშეკრულება ნებაყოფლობითი შეთანხმების თაობაზე. ნებაყოფლობითი შეთანხმების თაობაზე ხელშეკრულების დადებისას შესაძლებელია გათვალისწინებულ იქნეს ენერგომომსახურების გაუმჯობესების ხელშეწყობა.

2. სამინისტრო აფასებს ნებაყოფლობითი შეთანხმების თაობაზე ხელშეკრულების დადებამდე საწარმოს მიერ შემოთავაზებულ სამიზნე მაჩვენებლებს. საჭიროების შემთხვევაში, თუ სამინისტრო შემოთავაზებულ სამიზნე მაჩვენებლებს დამაკმაყოფილებლად არ მიიჩნევს, მას უფლება აქვს, დააწესოს სავალდებულო სამიზნე მაჩვენებლები, რომლებიც საწარმოს ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესებას განაპირობებს.

3. ნებაყოფლობითი შეთანხმების მხარე − საწარმო უფლებამოსილია საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე მიიღოს საქართველოს მთავრობის, მათ შორის, სამინისტროს, დახმარება ენერგოაუდიტისა და ენერგომენეჯმენტის სისტემის დანერგვისა და ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებლად ინდივიდუალური ღონისძიების განხორციელების მიზნით.

4. სამინისტრო უფლებამოსილია შეიმუშაოს ნებაყოფლობითი შეთანხმების მომზადების საფუძვლები და ზოგადი დებულებები.

თავი VI. ენერგოეფექტურობა ენერგიის გარდაქმნის, გადაცემისა და განაწილების სექტორებში

მუხლი 22. კომისიის უფლებამოსილებები ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესების მიზნით ენერგიის გარდაქმნის, გადაცემისა და განაწილების სექტორებში

1. ელექტროენერგიის გადაცემისა და განაწილების, ბუნებრივი გაზის ტრანსპორტირებისა და განაწილების სფეროებთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მიღებისას კომისია უფლებამოსილია გაითვალისწინოს ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების სამართლებრივი მოთხოვნები და უზრუნველყოს მარეგულირებელი ჩარჩოს განვითარება, რომელიც წაახალისებს ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის სექტორში გადამცემი სისტემის ოპერატორებსა და გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორებს, განახორციელონ ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებები შესაბამისი ქსელური ინფრასტრუქტურის დაგეგმვისას და ექსპლუატაციისას.

2. კომისია უზრუნველყოფს, რომ ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის სექტორში გადამცემი სისტემის ოპერატორებმა და გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორებმა განახორციელონ ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებები, შესაბამისი ქსელური ინფრასტრუქტურის დაგეგმვა და ექსპლუატაციისას სისტემის ენერგოეფექტურობის პოტენციალის შეფასება. ამ ოპერატორმა კომისიას უნდა წარუდგინოს აღნიშნული შეფასება, როგორც შესაბამისი ქსელის განვითარების სამოქმედო გეგმის ნაწილი. სისტემების ენერგოეფექტურობის პოტენციალის შეფასება უნდა მოიცავდეს:

ა) ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის გადამცემ და გამანაწილებელ სისტემებში ენერგოეფექტურობის ღონისძიებებისა და შესაბამისი ინვესტიციების განხორციელებას;

ბ) გადამცემი სისტემის ოპერატორის ან გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორის მიერ გადამცემ/ტრანსპორტირების და გამანაწილებელ ქსელებში ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის დანაკარგების შემცირების შესაძლებლობის შეფასებას.

3. კომისია ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის სექტორში:

ა) ენერგიაზე მოთხოვნილების დაკმაყოფილების მიზნით ხელს უწყობს საცალო და საბითუმო ბაზარზე ენერგიით ვაჭრობის დროს ენერგოეფექტურობის კრიტერიუმების გათვალისწინებას;

ბ) უზრუნველყოფს, რომ ელექტროენერგიის გადაცემისა და განაწილების ტარიფები ასახავდეს ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებებისთვის გონივრულ და მიზანშეწონილ ინვესტიციას/დანახარჯებს, აგრეთვე ამ ღონისძიებების ფინანსურ შედეგებს, მათ შორის, ელექტროენერგიის ქსელის ან უფრო ოპტიმალური ექსპლუატაციით განხორციელებული ინვესტიციებიდან ან/და მოთხოვნაზე რეაგირების ღონისძიებებიდან და განაწილებული წარმოებიდან მიღებულ ფინანსურ დანაზოგებს კომისიის მიერ დამტკიცებული სატარიფო მეთოდოლოგიების შესაბამისად;

გ) უზრუნველყოფს, რომ გადამცემი სისტემის ოპერატორებმა და გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორებმა მაღალეფექტურ კოგენერაციულ სადგურებს მიანიჭონ უპირატესობა და უზრუნველყონ ელექტროენერგიის ქსელთან გარანტირებული წვდომა ელექტროენერგეტიკული სისტემის უსაფრთხო ოპერირების შესაძლებლობის ფარგლებში.

4. საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნების შესაბამისად, ელექტროენერგიის წარმოების სალიცენზიო პირობების გათვალისწინებით, ჰიდროელექტროსადგური ვალდებულია ექსპლუატაციაში შესვლის შემდეგ ყოველ 15 წელიწადში მოამზადოს ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთება ჰიდროელექტროსადგურის საექსპლუატაციო პარამეტრების გაუმჯობესების პოტენციალის გამოსავლენად. ჰიდროელექტროსადგური განახორციელებს ჰიდროელექტროსადგურის ეფექტურობის პოტენციური გაუმჯობესების განხორციელებადობის/ტექნიკურ-ეკონომიკური შეფასების კვლევას.

მუხლი 23. გათბობისა და გაგრილების სისტემების ენერგოეფექტურობის ხელშეწყობა

1. ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების სისტემების შესაბამისი ინფრასტრუქტურის განვითარებისა და ამოქმედების შემთხვევაში სამინისტრო ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების ქსელის ოპერატორებთან თანამშრომლობით:

ა) განახორციელებს თბური ენერგიისა და ელექტროენერგიის მაღალეფექტური კოგენერაციისა და ეფექტური ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების გამოყენების პოტენციალის დეტალურ შეფასებას;

ბ) გათბობისა და გაგრილების სისტემების ხარჯეფექტურობის ანალიზის წესის შესაბამისად განახორციელებს ხარჯეფექტურობის ანალიზს, როგორც გათბობისა და გაგრილებისთვის ეკონომიკურად ყველაზე ეფექტური და უპირატესი შესაძლებლობის განსაზღვრისთვის განსახორციელებელი დეტალური შეფასების ნაწილს.

2. ხარჯეფექტურობის ანალიზი გათბობისა და გაგრილების სისტემების ხარჯეფექტურობის ანალიზის წესის შესაბამისად განხორციელდება იმ შემთხვევაში, თუ:

ა) იგეგმება ჯამში 20 მგვტ-ზე მეტი ნომინალური თბური სიმძლავრის ახალი კოგენერაციული, ელექტროენერგიისა და თბური ენერგიის მწარმოებელი დანადგარის დამონტაჟება და საჭიროა ამ დანადგარის, როგორც მაღალეფექტური კოგენერაციული დანადგარის, ხარჯეფექტურობის შეფასება;

ბ) ხდება ჯამში 20 მგვტ-ზე მეტი ნომინალური თბური სიმძლავრის არსებული კოგენერაციული დანადგარის არსებითი განახლება და საჭიროა ამ დანადგარის მაღალეფექტურ კოგენერაციულ დანადგარად გადაკეთების ხარჯეფექტურობის შეფასება;

გ) იგეგმება 20 მგვტ-ზე მეტი შემავალი ნომინალური თბური სიმძლავრის სამრეწველო მოწყობილობის დამონტაჟება ან არსებითი განახლება, რომლის გამოსაყენებელი ტემპერატურის მქონე ნარჩენი სითბოს ათვისების ეკონომიკურად გამართლებული მოთხოვნის შეფასებისთვის საჭიროა კოგენერაციის ან ამ მოწყობილობის ინდივიდუალური გათბობის სისტემასთან ან/და ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების სისტემებთან მიერთების ხარჯეფექტურობის შეფასება;

დ) იგეგმება ინდივიდუალური გათბობისა და ცენტრალური გათბობის ახალი სისტემების დამონტაჟება ან ხდება არსებულ გათბობის სისტემებში ჯამში 20 მგვტ-ზე მეტი ნომინალური თბური სიმძლავრის ახალი კოგენერაციული, ენერგიის მწარმოებელი დანადგარის დამონტაჟება ან არსებული დანადგარის არსებითი განახლება და საჭიროა ახლოს არსებული სამრეწველო დანადგარებიდან ნარჩენებით წარმოებული სითბოს გამოყენების ხარჯეფექტურობის შეფასება.

3. თბური ენერგიისა და ელექტროენერგიის მაღალეფექტური კოგენერაციის ან/და ეფექტური ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების გამოყენების იმგვარი პოტენციალის გამოვლენის შემთხვევაში, რომლის სარგებელი ხარჯს აღემატება, სამინისტრო ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული დეტალური შეფასებისა და ხარჯეფექტურობის ანალიზის შესაბამისად, ამავე მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული კონკრეტული შემთხვევიდან გამომდინარე, განსაზღვრავს ღონისძიებებს, რომლებიც უზრუნველყოფს:

ა) ეფექტური ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების ინფრასტრუქტურის განვითარებას ან/და თბური ენერგიისა და ელექტროენერგიის მაღალეფექტური კოგენერაციის განვითარებას;

ბ) ნარჩენი სითბოსგან და განახლებადი ენერგიის წყაროებიდან მიღებული გათბობისა და გაგრილების ენერგიის გამოყენებას.

4. ხარჯეფექტურობის ანალიზის განხორციელების სახელმძღვანელო დებულებები განისაზღვრება გათბობისა და გაგრილების სისტემების ხარჯეფექტურობის ანალიზის წესით, რომელსაც ამტკიცებს სამინისტრო.

მუხლი 24. მოხმარებული ენერგიის აღრიცხვისა და გადასახადის დარიცხვის სისტემა

1. საბოლოო მომხმარებლების მიერ მოხმარებული ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის აღრიცხვა და გადასახადის დარიცხვა ხდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის მრიცხველების დამონტაჟებისთვის, ოპერირებისა და მათი მდგომარეობის შენარჩუნებისთვის საქართველოს კანონმდებლობით უფლებამოსილი პირები ვალდებული არიან საბოლოო მომხმარებლებს დაუმონტაჟონ ინდივიდუალური მრიცხველები, რომლებიც ენერგიის მოხმარებას რეალურ დროში აღრიცხავს.

2. ხარჯეფექტურობის ანალიზის საფუძველზე ელექტროენერგიისა და ბუნებრივი გაზის მომხმარებლებისთვის აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების დამონტაჟების ეესგ-ით გათვალისწინების შემთხვევაში კომისია შეიმუშავებს შესაბამის სამართლებრივ აქტებს, რათა ენერგიის გამანაწილებლებმა ან/და ენერგიის მიმწოდებლებმა უზრუნველყონ:

ა) აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების დამონტაჟება, რომლებიც მომხმარებლებს აწვდის ზუსტ და სანდო ინფორმაციას ენერგიის რეალური მოხმარების, მათ შორის, ენერგიის რეალურ დროში მოხმარების, შესახებ;

ბ) აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების ფუნქციონირების მიმართ მინიმალური მოთხოვნებისა და ენერგიის გამანაწილებლების ან/და ენერგიის მიმწოდებლების და მომხმარებლების ვალდებულებების განსაზღვრისას ენერგოეფექტურობის მიზნებისა და სარგებლის სრულად გათვალისწინება;

გ) აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების მიერ წარმოებული, გადაცემული და მიღებული მონაცემებისა და საბოლოო მომხმარებლების პერსონალური მონაცემების დაცვა საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად;

დ) მომხმარებლის მოთხოვნის საფუძველზე აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების მიერ მომხმარებლის საკუთრებაში არსებული ენერგიის წარმოების საშუალებებიდან ქსელისთვის მიწოდებული ელექტროენერგიის აღრიცხვის შესაძლებლობა;

ე) საბოლოო მომხმარებლის მოთხოვნის შემთხვევაში მისი ელექტროენერგიის გაცემისა და მიღების შესახებ მონაცემების მისთვის ან მისი სახელით მოქმედი მესამე პირისთვის ხელმისაწვდომობა. აღნიშნული მონაცემები მიწოდებული უნდა იქნეს ადვილად გასაგები ფორმით;

ვ) აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების დამონტაჟებისას საბოლოო მომხმარებლებისთვის ამ სისტემების წაკითხვისა და მართვის და ენერგიის მოხმარების მონიტორინგის შესახებ რეკომენდაციებისა და ინფორმაციის მიწოდება.

3. საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული, საბოლოო მომხმარებელთან ანგარიშსწორების განმახორციელებელი პირები ვალდებული არიან უზრუნველყონ საბოლოო მომხმარებლის მიერ ენერგიის მოხმარების შესახებ ისტორიული მონაცემების ხელმისაწვდომობა. კერძოდ, ხელმისაწვდომი უნდა იყოს:

ა) ჯამური მონაცემები. ეს მონაცემები უნდა შეესაბამებოდეს ენერგიის გამანაწილებლების ან/და ენერგიის მიმწოდებლების მომხმარებლების შესახებ მონაცემთა ბაზაში ამ მონაცემების შეტანის ინტერვალებს. ჯამური მონაცემები დგება მომხმარებლების შესახებ მონაცემთა ბაზის სულ მცირე ბოლო 3 წლის მონაცემებით ან ენერგიის მიწოდების დაწყებიდან, თუ მომხმარებლის შესახებ მონაცემების ისტორია 3 წელზე ხანმოკლეა;

ბ) დეტალური მონაცემები რეალური დროის მიხედვით, ნებისმიერი დღისთვის, კვირისთვის, თვისა და წლისთვის − აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების დანერგვის შემთხვევაში. ეს მონაცემები საბოლოო მომხმარებლისთვის ხელმისაწვდომი შეიძლება გახდეს ინტერნეტის ან მრიცხველის (ინდიკაციის ერთეულის) მეშვეობით, სულ მცირე ბოლო 24 თვისთვის ან აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების დანერგვიდან, თუ ეს პერიოდი 24 თვეზე მცირეა.

4. ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებულმა პირებმა უნდა უზრუნველყონ, რომ საბოლოო მომხმარებლისთვის წარდგენილი ენერგიის ქვითარი შეიცავდეს შემდეგ ინფორმაციას (არსებობის შემთხვევაში):

ა) ინფორმაციას ენერგიის რეალური მოხმარების შესახებ, მისი ფასისა და ღირებულების მითითებით;

ბ) ინფორმაციას წინა წლის იმავე პერიოდში მოხმარებული ენერგიის შესახებ, მისი ფასის მითითებით;

გ) ინფორმაციას საბოლოო მომხმარებელთა იმავე ჯგუფის მიერ მოხმარებული ენერგიის საშუალო მაჩვენებლის შესახებ;

დ) ინფორმაციას ამ კანონის მე-12 მუხლის მე-3 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული რეესტრის შესახებ.

მუხლი 25. ენერგომომხმარებლის ინფორმირება და ცნობიერების ამაღლება

1. ენერგიის მცირე მომხმარებლების, მათ შორის, საყოფაცხოვრებო მომხმარებლების, მიერ ენერგიის ეფექტური მოხმარების ხელშეწყობისა და წახალისების მიზნით სამინისტრო მუნიციპალიტეტებთან თანამშრომლობით იღებს შესაბამის ზომებს ან/და საქართველოს მთავრობას წარუდგენს მოსაზრებებს:

ა) ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელების მიზნით:

ა.ა) დაბალპროცენტიანი სესხების გაცემის თაობაზე;

ა.ბ) ენერგოეფექტურობის ღონისძიებების ღირებულების ანაზღაურების თაობაზე;

ა.გ) არაანაზღაურებადი ტექნიკური და ფინანსური დახმარების თაობაზე;

ბ) ენერგოეფექტურობის გაზრდის მიზნით − ცნობიერების ამაღლების თაობაზე;

გ) საინფორმაციო და საგანმანათლებლო ღონისძიებების დანერგვის თაობაზე;

დ) სამუშაო ადგილებზე ენერგიის მოხმარებაში ქცევითი ცვლილების წახალისების თაობაზე;

ე) საბოლოო მომხმარებლების, მათ შორის, ენერგიის მომხმარებელი ორგანიზაციების, მიერ აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების დამონტაჟების წახალისების თაობაზე.

2. სამინისტრო უზრუნველყოფს ენერგოეფექტურობის ხელმისაწვდომი მექანიზმების, ფინანსური ინსტრუმენტებისა და სამართლებრივი მარეგულირებელი ნორმების შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას.

3. კომისია უფლებამოსილია გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორებს ან ენერგიის მიმწოდებლებს მოსთხოვოს, ჩაერთონ აღრიცხვის „ჭკვიანი“ სისტემების გავრცელებისა და ქცევითი ცვლილების ხელშემწყობ ღონისძიებებში, რომლებმაც შესაძლებელია გაზარდოს ენერგიის მოხმარების ეფექტურობა. გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორები ან ენერგიის მიმწოდებლები, თავის მხრივ, ვალდებული არიან შეასრულონ კომისიის მოთხოვნა/მითითებები.

თავი VII. პასუხისმგებლობა ამ კანონის მოთხოვნების დარღვევისთვის

მუხლი 26. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევა და ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა (სახდელები)

1. ამ კანონის მე-4 მუხლის მე-7 პუნქტის შესაბამისად ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემაში ჩართული პირის მიერ წლიური ენერგიის საბოლოო მოხმარების დაზოგვის ინდივიდუალური სამიზნე მაჩვენებლების შეუსრულებლობა გამოიწვევს პირის დაჯარიმებას 50 000 ლარიდან 150 000 ლარამდე.

2. ადმინისტრაციული ორგანოს, ენერგიის გამანაწილებლის, ენერგომომსახურების მიმწოდებლის ან სუბსიდიის მიმწოდებლის მიერ პლატფორმაზე ამ კანონით განსაზღვრული ინფორმაციის/მონაცემების განუთავსებლობა გამოიწვევს პირის გაფრთხილებას, ხოლო მისი გაფრთხილებიდან 30 დღის ვადაში დარღვევის გამოუსწორებლობა − დაჯარიმებას 1000 ლარიდან 5000 ლარამდე.

3. ენერგიის მიმწოდებლის ან ენერგიის გამანაწილებლის მიერ ენერგომომსახურების ბაზრის ფუნქციონირებისთვის ხელის შეშლა გამოიწვევს პირის დაჯარიმებას 20 000 ლარიდან 100 000 ლარამდე.

4. საწარმოს მიერ ენერგოაუდიტის განუხორციელებლობა ან სერტიფიცირებული ენერგომენეჯმენტის სისტემის ან გარემოსდაცვითი მართვის სისტემის დანერგვის განუხორციელებლობა ან/და სამინისტროსთვის განხორციელებული ენერგოაუდიტის ანგარიშის ასლის წარუდგენლობა ან სერტიფიცირებული ენერგომენეჯმენტის სისტემის ან გარემოსდაცვითი მართვის სისტემის დანერგვის შესახებ შეუტყობინებლობა გამოიწვევს პირის გაფრთხილებას, ხოლო მისი გაფრთხილებიდან 90 დღის ვადაში დარღვევის გამოუსწორებლობა − დაჯარიმებას 50 000 ლარიდან 100 000 ლარამდე.

5. ენერგოაუდიტის ანგარიშის შენახვის წესების დარღვევა გამოიწვევს პირის დაჯარიმებას 50 000 ლარიდან 100 000 ლარამდე.

6. გადამცემი სისტემის ოპერატორის ან გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორის მიერ სისტემის ენერგოეფექტურობის პოტენციალის შეფასების განუხორციელებლობა გამოიწვევს პირის დაჯარიმებას 50 000 ლარიდან 150 000 ლარამდე.

7. სამინისტროს მიერ განსაზღვრული ეფექტური ცენტრალური გათბობისა და გაგრილების ინფრასტრუქტურის განვითარების ღონისძიებების განუხორციელებლობა გამოიწვევს პირის დაჯარიმებას 50 000 ლარიდან 150 000 ლარამდე.

მუხლი 27. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევისთვის ჯარიმის დაკისრებისა და გადახდის წესი

1. ამ კანონით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევისთვის ჯარიმის დაკისრების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს და შესაბამის ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმს ადგენს სამინისტრო.

2. დამრღვევმა ამ კანონის 26-ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმა უნდა გადაიხადოს საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში, დაჯარიმების შესახებ დადგენილების მისთვის ჩაბარებიდან 30 დღის ვადაში.

3. დაკისრებული ჯარიმის ამ მუხლის მე-2 პუნქტით დადგენილ ვადაში გადაუხდელობის შემთხვევაში დამრღვევს დაეკისრება საურავი დაჯარიმების შესახებ გადაწყვეტილებით განსაზღვრული ჯარიმის თანხის 0,01%-ის ოდენობით. ჯარიმისა და საურავის საურავის დაკისრებიდან 1 თვის ვადაში გადაუხდელობის შემთხვევაში ამ გადაწყვეტილებით განსაზღვრული ჯარიმა და საურავი დაუყოვნებლივ მიექცევა აღსასრულებლად.

4. ამ კანონით (გარდა ამ კანონის 26-ე მუხლის პირველი და მე-5 პუნქტებისა) გათვალისწინებული ჯარიმის გადახდა პირს არ ათავისუფლებს დარღვევის გამოსწორების ვალდებულებისგან. დარღვევის 6 თვის ვადაში გამოუსწორებლობის შემთხვევაში პირი დაჯარიმდება ჯარიმის თანხის სამმაგი ოდენობით.

თავი VIII. გარდამავალი და დასკვნითი დებულებები

მუხლი 28. კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების მიღება და გამოცემა

1. სამინისტრო უზრუნველყოფს ამ კანონის ამოქმედებიდან:

ა) 12 თვის ვადაში:

ა.ა) ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემის ან პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების ან ენერგოეფექტურობის ვალდებულების სქემისა და პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების დამტკიცებას;

ა.ბ) ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოსთვის ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის შესრულების თაობაზე ანგარიშგების წესის დამტკიცებას;

ა.გ) გაზომვისა და დადასტურების პლატფორმის ფორმატის განსაზღვრას და მასზე ინფორმაციის/მონაცემების განთავსების წესის დამტკიცებას;

ა.დ) ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებული შენობების რეესტრის წარმოების წესის დამტკიცებას;

ა.ე) ენერგოაუდიტის ჩატარების წესის დამტკიცებას;

ა.ვ) ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებების განხორციელებისა და მიღწეული ენერგოდანაზოგების შესახებ ანგარიშგების წესის დამტკიცებას;

ა.ზ) ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებული შენობის ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების ნიმუშის დამტკიცებას;

ა.თ) ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულებისთვის ანგარიშსწორების წესების დამტკიცებას;

ა.ი) ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების მხარეთა ზოგადი უფლება-მოვალეობების განსაზღვრას;

ბ) 16 თვის ვადაში:

ბ.ა) ამ კანონით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის ფორმის დამტკიცებას;

ბ.ბ) გათბობისა და გაგრილების სისტემების ხარჯეფექტურობის ანალიზის წესის დამტკიცებას.

2. საქართველოს მთავრობა უზრუნველყოფს ამ კანონის ამოქმედებიდან:

ა) 12 თვის ვადაში − სამინისტროს წარდგინებით:

ა.ა) სატრენინგო პროგრამების დამტკიცებას;

ა.ბ) ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამოქმედო გეგმის (ეესგ) დამტკიცებას;

ა.გ) ენერგოაუდიტორთა სერტიფიცირებისა და აკრედიტაციის წესების დამტკიცებას;

ბ) 24 თვის ვადაში − სამინისტროს წარდგინებით − ენერგომახასიათებლების შესახებ ხელშეკრულების განხორციელების ბიუჯეტირების წესის დამტიცებას;

გ) 24 თვის ვადაში − საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს წარდგინებით:

გ.ა) სახელმწიფო შესყიდვების სფეროში ენერგოეფექტურობის განხორციელების წესებისა და სახელმძღვანელო პრინციპების დამტკიცებას;

გ.ბ) ენერგოეფექტური სახელმწიფო შესყიდვების განხორციელების მიზნით ეროვნული მონეტარული ზღვრების დამტკიცებას.

3. ეესგ-ის დამტკიცებიდან 12 თვის ვადაში:

ა) საქართველოს მთავრობა უზრუნველყოფს შენობების მნიშვნელოვანი რეკონსტრუქციისა და ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებელი ღონისძიებებისთვის ინვესტიციების სტიმულირების გრძელვადიანი სტრატეგიის დამტკიცებას;

ბ) სამინისტრო უზრუნველყოფს ენერგოეფექტურობის ეროვნული სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებების შესახებ შეტყობინების ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოსთვის წარდგენის წესის დამტკიცებას.

4. ამ კანონის ამოქმედებიდან 12 თვის ვადაში სამინისტრო, კომისია და შესაბამისი უწყებები უზრუნველყოფენ სათანადო კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების ამ კანონთან შესაბამისობას.

მუხლი 29. კონკრეტული ღონისძიებების განხორციელების ვადები

1. ამ კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული პოლიტიკის ალტერნატიული ღონისძიებები უნდა ადგენდეს სულ მცირე 2 შუალედურ პერიოდს 2030 წლის 31 დეკემბრამდე და უნდა უზრუნველყოფდეს იმავე პუნქტით განსაზღვრული ენერგიის დაზოგვის ეროვნული სამიზნე მაჩვენებლის მიღწევას.

2. ამ კანონის მე-17 მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნები 2023 წლის 1 იანვრამდე ვრცელდება ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებულ იმ შენობაზე, რომლის საერთო სასარგებლო ფართობი 500 მ²-ს აღემატება. 2023 წლის 1 იანვრიდან აღნიშნული მოთხოვნები გავრცელდება ადმინისტრაციული ორგანოს სარგებლობაში არსებულ იმ შენობაზე, რომლის საერთო ფართობი 250 მ²-ს აღემატება.

მუხლი 30. კანონის ამოქმედება

1. ეს კანონი, გარდა ამ კანონის მე-4 მუხლის მე-5−მე-7 პუნქტებისა, მე-11 მუხლის პირველი−მე-3 პუნქტებისა, მე-12 მუხლის მე-3 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტისა, მე-13 მუხლის პირველი−მე-7 პუნქტებისა, მე-17 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტებისა, მე-19 მუხლის პირველი−მე-9 პუნქტებისა, მე-20 მუხლის პირველი პუნქტისა, 22-ე მუხლის მე-4 პუნქტისა, 23-ე მუხლის პირველი−მე-3 პუნქტებისა, 24-ე მუხლის მე-3 და მე-4 პუნქტებისა და 26-ე და 27-ე მუხლებისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

2. ამ კანონის მე-4 მუხლის მე-5−მე-7 პუნქტები, მე-11 მუხლის პირველი−მე-3 პუნქტები, მე-17 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტები, 23-ე მუხლის პირველი−მე-3 პუნქტები და 24-ე მუხლის მე-3 და მე-4 პუნქტები ამოქმედდეს 2021 წლის 1 ივნისიდან.

3. ამ კანონის მე-13 მუხლის პირველი−მე-7 პუნქტები, მე-19 მუხლის პირველი−მე-9 პუნქტები, მე-20 მუხლის პირველი პუნქტი და 22-ე მუხლის მე-4 პუნქტი ამოქმედდეს 2022 წლის 1 იანვრიდან.

4. ამ კანონის მე-12 მუხლის მე-3 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი და 26-ე და 27-ე მუხლები ამოქმედდეს 2022 წლის 1 ივნისიდან.

საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი

თბილისი,

21 მაისი 2020 წ.

N5898-სს

ЗАКОН ГРУЗИИ

Об энергоэффективности

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Цели Закона

Целями настоящего Закона являются:

а) повышение энергосбережения, безопасности поставки энергии и энергонезависимости, а также максимальное устранение на энергетическом рынке преград, препятствующих улучшению энергоэффективности;

б) определение общих правовых оснований мер, необходимых для содействия и осуществления энергоэффективности в стране для обеспечения достижения цели, установленной Протоколом «О присоединении Грузии к учредительному договору энергетического объединения»;

в) формирование процедуры разработки национального целевого показателя энергоэффективности;

г) формирование процедуры принятия плана действий по энергоэффективности;

д) формирование схемы обязательств или (и) альтернативных мер политики энергоэффективности для обеспечения энергосбережения;

е) осуществление в стране политики энергоэффективности, ее координации, контроля, надзора и мониторинга.

Статья 2. Сфера действия Закона

1. Сфера действия настоящего Закона включает:

а) горизонтальную (межсекторную) политику, влияющую на публичный и частный секторы и связанную с энергообслуживанием, его мониторингом, измерением и подтверждением;

б) конкретные секторы: частные здания, в том числе, здания коммерческого назначения, секторы промышленности, производства, преобразования, передачи и распределения энергии.

2. Настоящий Закон определяет обязательства и меры ответственности публичных и частных учреждений, бытовых потребителей, поставщиков энергоуслуг, других секторов промышленности и экономики в процессе эффективного потребления энергии, содействия энергосбережению и развития рынка энергоуслуг.

Статья 3. Разъяснение терминов

Для целей настоящего Закона использованные в нем термины имеют следующие значения:

а) существенное обновление – реабилитационные работы на установке, стоимость которых превышает 50 % инвестиционной суммы, необходимой для устройства новой подобной установки;

б) «умная» система учета – электронная система, осуществляющая измерение потребления энергии, предоставление более широкой информации, по сравнению со стандартной информацией, фиксируемой счетчиком, и обмен данными путем электронной коммуникации;

в) оператор системы передачи – оператор системы передачи электроэнергии или (и) природного газа;

г) платформа измерения и подтверждения (далее – платформа) – электронная платформа, которая используется для подтверждения различных параметров энергосбережения, в том числе, потребления энергии;

д) оператор системы распределения – лицензиат распределения электроэнергии или (и) природного газа;

е) энергия, получаемая из возобновляемых источников, – энергия, получаемая из возобновляемых источников, в частности: энергия ветра, солнечная, аэротермальная, геотермальная, гидротермальная энергия, энергия океана, гидроэнергия, биомасса, газ, полученный в результате разложения органического материала на мусорных свалках, газ, образующийся в водоотводных очистных сооружениях, и биогаз;

ж) система природоохранного управления – ряд взаимосвязанных природоохранных мероприятий и взаимодействующих элементов предприятия, определяющих экологические задачи и стратегию выполнения указанных задач;

з) экономически оправданное требование – количество энергии, не превышающее количества энергии, необходимого для отопления и охлаждения и удовлетворение которого, помимо когенерации, возможно иным способом, энергией, генерируемой в рыночных условиях;

и) энергетическое объединение – международная организация, целью которой является оказание странам-членам помощи в формировании интегрированного с Евросоюзом панъевропейского (основанного на европейских ценностях) энергетического рынка;

к) энергия – энергия всех видов, в том числе, топливная, тепловая, полученная из возобновляемых источников, электроэнергия или энергия в любой иной форме;

л) распределитель энергии – физическое или юридическое лицо (включая оператора системы распределения), которое ответственно за транспортировку энергии или транспортировку на станции распределения с целью ее поставки конечному потребителю;

м) национальный целевой показатель энергосбережения – показатель сокращения первичного потребления или конечного потребления энергии, который определяется Национальным планом действий по энергоэффективности или ежегодным планом действий по энергоэффективности;

н) поставщик энергии – физическое или юридическое лицо, которое поставляет энергию конечному потребителю на основании законодательства Грузии и договорных отношений;

о) конечное потребление энергии – энергия, поставляемая секторам промышленности, транспорта, домашнего хозяйства, услуг и сельского хозяйства. В конечное потребление энергии не входит энергия, поставляемая энергетическому сектору, и энергия, поставляемая для преобразования энергии;

п) энергоаудит – системная процедура, целью которой является получение информации об энергоэффективности зданий, энергопотреблении промышленных или коммерческих процессов или (и) установок, публичных или частных объектов по оказанию услуг, выявление и расчет потенциала эффективности затрат при сбережении энергии и отчетность по результатам;

р) энергосбережение – количество сберегаемой энергии, исчисляемое как разность между измеренными или (и) расчетными количествами энергии, потребленной в условиях нормализации внешних условий, влияющих на потребление энергии, до осуществления мероприятий по улучшению энергоэффективности и после него;

с) финансовая стоимость энергосбережения – денежная стоимость физических показателей достигнутого и подтвержденного энергосбережения (выражается в кВт.ч или джоулях), которая согласована в договоре об энергетических характеристиках;

т) энергоэффективная государственная закупка – закупка публичным учреждением продукта, услуги и здания с высокой энергоэффективностью с учетом эффективности затрат, экономической целесообразности, широкого диапазона устойчивости, технического соответствия и надлежащей конкуренции;

у) энергоэффективность – соотношение между произведенными работами, услугами, продуктом или (и) энергией и потребленной энергией;

ф) мероприятия по улучшению энергоэффективности – мероприятия, при помощи которых достигается тот же результат при потреблении энергии меньшего количества или лучший результат при потреблении энергии того же количества;

х) улучшение энергоэффективности – увеличение энергоэффективности в результате технологических, поведенческих или (и) экономических изменений;

ц) Национальный план действий по энергоэффективности – утвержденный постановлением Правительства Грузии план действий, который подготовлен в соответствии с требованиями законодательства Грузии, определяет мероприятия по энергосбережению и предусматривает осуществление мероприятий по энергоэффективности с целью сбережения энергии в энергопотребляющих секторах;

ч) схема обязательств по энергоэффективности – механизм, обязующий вовлеченные в него стороны, достичь целевых показателей энергосбережения или (и) производить закупку с осуществлением подтвержденных мероприятий энергоэффективности;

ш) мероприятия политики по энергоэффективности – инструменты регулирующего, финансового, фискального, добровольного или информационного обеспечения, сформированные и задействованные с целью поддержки, и стимулирования осуществления участниками рынка энергообслуживания мероприятий по улучшению энергоэффективности, поставки и закупки энергоуслуг;

щ) сертификат энергоэффективности – используется в значении, предусмотренном Законом Грузии «Об энергоэффективности зданий»;

ы) договор об энергетических характеристиках – договорные отношения между получателем и поставщиком мероприятия по улучшению энергоэффективности, перепроверка и мониторинг которых ведутся в течение всего срока действия договора и в результате которых отдача от инвестиций осуществленных в работы, услуги или товары, поступает по мере улучшения до согласованного в договоре уровня или (и) удовлетворения энергетических характеристик другим согласованным критериям, в том числе, касающимся финансовых сбережений;

э) инвестор по договору об энергетических характеристиках – сторона, которая берет на себя большую часть рисков и прибыли от осуществления мероприятий, предусмотренных договором об энергетических характеристиках;

ю) лицо, осуществляющее энергетический менеджмент, – физические лица, сертифицированные в соответствии с программой сертификации энергоменеджеров или юридические лица, у которых также имеются лица, сертифицированные в соответствии с программой сертификации энергоменеджеров;

я) система энергоменеджмента – ряд взаимосвязанных или взаимодействующих элементов плана менеджмента, определяющих целевой показатель энергоэффективности и стратегию достижения этого показателя;

я¹) энергоуслуги – материальная выгода, получаемая при осуществлении различных услуг на основании договора об энергетических характеристиках, в том числе эксплуатации, эксплуатационных услуг и управление процессом или (и) комбинации энергии и энергоэффективных технологий, которая в нормальных условиях обусловливает перепроверяемый и измеримый результат улучшения энергоэффективности или сбережения первичной энергии;

я²) получатель энергоуслуг – физическое или юридическое лицо, во владении или пользовании которого находятся средства или сооружения, получающие энергоуслуги;

я³) поставщик энергоуслуг – физическое или юридическое лицо, поставляющее конечному потребителю или объекту, находящемуся в собственности, во владении или пользовании получателя энергоуслуг, энергоуслуги или другие мероприятия по улучшению энергоэффективности;

я⁴) поставка энергоуслуг – осуществление мероприятий по улучшению энергоэффективности на установках или в зданиях/сооружениях конечного потребителя на основании договора об энергетических характеристиках, за что поставщик энергоуслуг получает вознаграждение за энергосбережение, достигнутое конечным потребителем при осуществлении инвестиций поставщиком энергоуслуг;

я⁵) эффективное центральное отопление и охлаждение – системы центрального отопления и охлаждения, потребляющие по меньшей мере 50% энергии, получаемой из возобновляемых источников, или 50 % остаточной (рекупированной) тепловой энергии или 75% тепла, полученного путем когенерации или (и) 50% комбинации вышеуказанной энергии и тепла;

я⁶) здание с почти нулевым энергопотреблением – используется в значении, предусмотренном Законом Грузии «Об энергоэффективности зданий»;

я⁷) индивидуальное мероприятие – мероприятие, осуществляемое в соответствии с политикой энергоэффективности и влекущее измеримое и подтверждаемое или (и) оцениваемое улучшение энергоэффективности;

я⁸) инвестиция в нематериальные активы – инвестиция в консультативные услуги, пользование, управление, закупку или (и) другую деятельность, которая обусловливает для получателя энергоуслуг подтверждаемое энергосбережение или (и) финансовые сбережения, связанные с энергий, путем изменения условий эксплуатации или улучшения энергоменеджмента принадлежащих ему зданий/сооружений и средств;

я⁹) инвестиция в неделимые материальные активы – осуществляемая поставщиком энергоуслуг на основании договора об энергетических характеристиках инвестиция в следующие активы: оболочка здания, активы, необходимые для эксплуатационного обслуживания здания, в том числе, активы, предназначенные для удовлетворения конкретной потребности конечного потребителя, которые связаны со зданием/сооружением, принадлежащим конечному потребителю, таким образом, что не подлежат разделению или их обособление повлечет существенные затраты либо снизит стоимость указанного актива;

я¹⁰) инвестиция в делимые материальные активы – осуществляемая поставщиком энергоуслуг инвестиция в находящиеся в его собственности, сохраненные и используемые им активы, которые используются для удовлетворения спроса конечного потребителя на энергию;

я¹¹) когенерация – процесс совместной выработки (производства) тепловой и электрической либо механической энергии;

я¹²) Комиссия – юридическое лицо публичного права – Национальная комиссия по регулированию энергетики и водоснабжения Грузии;

я¹³) значительная реконструкция – используется в значении, предусмотренном Законом Грузии «Об энергоэффективности зданий»;

я¹⁴) участвующая сторона – предприятие или публичное учреждение, по добровольному соглашению принявшее обязательство по достижению конкретных целей или входящее в сферу, регулируемую настоящим Законом, или документом, принятым на его основании;

я¹⁵) добровольное соглашение – договор, заключенный между административным органом и одним или несколькими частными лицами (предприятиями), целью которого, помимо обязательств, определенных законодательством Грузии, является выполнение сверхнормативных природоохранных задач или улучшение состояния окружающей среды;

я¹⁶) ответственное лицо – административный орган, участник рынка энергоуслуг, поставщик энергоуслуг, энергоаудитор, предприятие первой категории, другая сторона – участник;

я¹⁷) потребление первичной энергии – суммарное внутреннее потребление энергии на всей территории страны (включая потери в процессе преобразования, передачи и распределения энергии), кроме потребления энергии в неэнергетических целях;

я¹⁸) предприятие первой категории – предприятие, показатели которого к концу годового отчетного периода удовлетворяют по меньшей мере двум из трех следующих критериев:

я¹⁸.а) суммарная стоимость активов превышает 50 миллионов лари;

я¹⁸.б) доход превышает 100 миллионов лари;

я¹⁸.в) средняя численность занятых в отчетный период лиц превышает 250;

я¹⁹) конечный потребитель – физическое или юридическое лицо, покупающее энергию для собственного потребления;

я²⁰) общая полезная площадь – площадь здания или части здания, на которой энергия используется для создания внутреннего климата;

я²¹) уполномоченное лицо/уполномоченная сторона – юридическое лицо, которое Правительством Грузии или государственным ведомством наделено полномочием на разработку схемы финансирования энергоэффективности, управление и оперирование ею;

я²²) ежегодный отчет – ежегодно подготавливаемый документ, отражающий прогресс, достигнутый в исполнении национального целевого показателя энергоэффективности;

я²³) энергоэффективность здания – используется в значении, предусмотренном Законом Грузии «Об энергоэффективности зданий»;

я²⁴) центральное отопление и центральное охлаждение – подача тепловой энергии из центрального источника при помощи единой сети нескольким зданиям или другим объектам посредством пара, горячей воды или холодной жидкости, для отопления или охлаждения внутреннего пространства или (и) технологического процесса.

Глава II. Политика энергоэффективности и ее мероприятия

Статья 4. Политика энергоэффективности

1. Политика энергоэффективности предусматривает создание законодательной базы по энергоэффективности, определение национальных целевых показателей энергоэффективности и энергосбережения и устранение барьеров, препятствующих эффективности поставки и потребления энергии и достижению национальных целевых показателей сбережения энергии, определенных Национальным планом действий по энергоэффективности (далее – НПДЭ).

2. Осуществление политики энергоэффективности включает различные мероприятия и инициативы, в том числе:

а) идентификацию проекта, определение схем по распределению технической помощи и грантов;

б) принятие на основании законодательства Грузии норм, регулирующих энергоэффективность зданий, в том числе, утверждение порядка сертификации энергоэффективности зданий, повышение квалификации в строительном секторе;

в) углубление знаний представителей деловых кругов общественности, установление правил для систем энергоаудита и энергоменеджмента и повышение квалификации энергоаудиторов и поставщиков энергоуслуг;

г) повышение уровня знаний и опыта в сфере энергоэффективности конечных потребителей, в том числе, субъектов предпринимательской деятельности и административных органов в области производства и торговли;

д) формирование энергоэффективной практики государственных закупок;

е) улучшение энергоэффективности в секторах преобразования, передачи и распределения энергии, что включает сокращение в сетях потерь электроэнергии или (и) природного газа и повышение эффективности электростанций, работающих на природном газе, путем перехода на станции комбинированного цикла;

ж) улучшение энергоэффективности устройств конечного потребления энергии, в том числе, освещения, автомобилей, насосов, двигателей и котельных на предприятиях;

з) инициирование введения механизмов осуществления финансового поощрения и налоговых льгот с целью содействия мероприятиям по энергоэффективности;

и) внедрение схем квалификации, аккредитации и сертификации в промышленном, строительном и других соответствующих секторах в целях надзора и отчетности.

3. При осуществлении политики энергоэффективности Правительство Грузии учитывает выгоду, получаемую обществом, для достижения следующих целей:

а) осуществлять мероприятия по определению цен, отражающих реальную стоимость энергии таким образом, чтобы не снижалась мотивация к осуществлению энергоэффективных мероприятий конечными потребителями;

б) утвердить НПДЭ, представленный Министерством экономики и устойчивого развития Грузии;

в) выполнять образцовую роль в осуществлении мероприятий по улучшению энергоэффективности;

г) путем разработки финансовых инструментов содействовать осуществлению мероприятий по улучшению энергоэффективности конечными потребителями;

д) укреплять международное и региональное сотрудничество;

е) проводить информационные кампании.

4. Исходя из целей осуществления политики энергоэффективности Министерство обязано:

а) осуществлять политику энергоэффективности путем разработки и осуществления основных направлений, стратегий, планов действий и государственных программ в пределах своей компетенции, в координации с публичными и государственными ведомствами и частным сектором;

б) разработать определенную настоящим Законом соответствующую правовую базу и содействовать ее осуществлению;

в) разработать НПДЭ, определяюший национальный целевой показатель сбережения энергии и представить его Правительству Грузии на утверждение;

г) с целью улучшения энергоэффективности определить соответствующие мероприятия и содействовать их осуществлению;

д) с целью улучшения энергоэффективности в пределах своей компетенции содействовать осуществлению инвестиций;

е) осуществлять представительство Грузии в соответствующих международных организациях и вести отношения с ними, в том числе, представлять им отчеты;

ж) с целью поощрения государственных органов и органов муниципалитета представлять Правительству Грузии предложения с тем, чтобы государственные органы и органы муниципалитета в пределах своей компетенции:

ж.а) независимо или (и) в рамках национального интегрированного плана в области энергетики и климата разработали план действий по энергоэффективности, определяющий конкретные цели и действия по сбережению энергии и улучшению энергоэффективности;

ж.б) отразили в плане действий по энергоэффективности систему энергоменеджмента и энергоаудит как существенный инструмент указанного плана;

ж.в) в соответствующих случаях использовали компании, предоставляющие энергоуслуги, и договоры об энергетических характеристиках для финансирования обновлений и осуществления планов поддержания или улучшения энергоэффективности на долгосрочный период;

ж.г) с учетом технического соответствия, сохранения устойчивости, экономической целесообразности, эффективности затрат и надлежащей конкуренции закупали только продукты, услуги и здания с высокой энергоэффективностью.

5. Для целей настоящего Закона Министерство соответствующим подзаконным нормативным актом утверждает одно из следующих мероприятий:

а) схему обязательств по энергоэффективности;

б) альтернативные мероприятия политики в соответствии с принципами, предусмотренными пунктами 6–8 настоящей статьи;

в) схему обязательств по энергоэффективности и альтернативные мероприятия политики одновременно.

6. Для целей пункта 5 настоящей статьи Министерство обеспечивает установление каждые 3 года целевых показателей ежегодного энергосбережения на основании среднего показателя энергии, проданной конечному потребителю за 3 предыдущих года. Указанные целевые показатели для каждого следующего года устанавливаются НПДЭ или подзаконным нормативным актом Министерства и определяются следующим образом:

а) на следующий год после утверждения НПДЭ – в размере 0,5% среднего показателя энергии, проданной конечному потребителю за 3 предыдущих года до утверждения НПДЭ;

б) на второй год после утверждения НПДЭ – в размере 0,5% среднего показателя энергии, проданной конечному потребителю за 3 предыдущих года до утверждения НПДЭ;

в) на третий год после утверждения НПДЭ – в размере 0,7% среднего показателя энергии, проданной конечному потребителю за 3 предыдущих года до утверждения НПДЭ.

7. Схема обязательств по энергоэффективности с учетом доступности средств, необходимых для выполнения соответствующего обязательства и возможности, может определять обязательство распределителя энергии и поставщика энергии – обеспечить достижение энергосбережения в соответствии с указанной схемой:

а) при помощи программ сокращения потерь в процессе преобразования, передачи и распределения энергии;

б) при помощи программ сокращения потребления энергии конечным потребителем.

8. Объем энергосбережения, достигнутого в рамках схемы обязательств по энергоэффективности, и соответствующий график определяются подзаконным нормативным актом Министерства. Целевой показатель энергосбережения не обязует поставщика энергии и распределителя энергии сокращать абсолютное количество проданной энергии. Поставщик энергии и распределитель энергии могут достичь энергосбережения путем поощрения собственного конечного потребителя или других участников рынка энергоуслуг, в том числе, конечного потребителя другого поставщика энергии, с целью осуществления ими мероприятий по энергоэффективности.

9. Альтернативные мероприятия политики сбережения энергии и целевые показатели энергосбережения должны соответствовать количествам энергосбережения, определенным пунктом 6 настоящей статьи. Целью альтернативных мероприятий политики является осуществление конкретных технических/инвестиционных мероприятий, предусмотренных НПДЭ, в частности:

а) внедрение обязательных мероприятий по энергоэффективности в сфере промышленности наряду с осуществлением энергоаудитов и содействие их осуществлению;

б) внедрение учебно-тренинговых программ и энергоконсультационных программ;

в) внедрение схем стандартов, норм и энергоэтикетирования энергоэффективности бытовой техники.

10. Министерство обязано в 3-месячный срок со дня утверждения НПДЭ представить секретариату энергетического объединения (далее – секретариат) подготовленные в соответствии с пунктом 3 статьи 5 настоящего Закона отчет об альтернативных мероприятиях политики, включающий информацию о достижении требуемых количеств энергосбережения путем проведения альтернативных мероприятий политики и об удовлетворении альтернативных мероприятий политики, критериям, предусмотренным той же статьей.

Статья 5. Альтернативные мероприятия политики

1. Министерство при определении альтернативных мероприятий политики предусматривает следующие требования:

а) альтернативные мероприятия политики обеспечивают достижение национальных целевых показателей сбережения энергии, определенных статьей 4 настоящего Закона;

б) целевое количество энергосбережения, подлежащее достижению путем осуществления альтернативных мероприятий политики, определяется прозрачно и недискриминационно, в сотрудничестве со сторонами, ответственными за достижение энергосбережения и осуществление указанных мероприятий;

в) количество энергосбережения, подлежащее достижению путем осуществления альтернативных мероприятий политики, – это сбережение в конечном потреблении или первичном потреблении энергии, которое достигается с применением коэффициента преобразования, предусмотренного статьей 9 настоящего Закона;

г) энергосбережение исчисляется на основании методов и принципов, предусмотренных подзаконными нормативными актами, принятыми в целях осуществления настоящего Закона;

д) определяются обязательства соответствующей уполномоченной стороны, участвующей стороны или уполномоченного государственного органа;

е) участвующая сторона, ответственная за достижение энергосбережения, обязана представить и обнародовать годовой отчет о достигнутом энергосбережении, за исключением случая, когда это нецелесообразно ввиду отсутствия достаточной информации о годовых данных по сбережению энергии;

ж) будет осуществляться мониторинг результатов альтернативных мероприятий политики, а в случае соответствующего неудовлетворительного прогресса – также надлежащие мероприятия;

з) будет внедрена система контроля результатов мероприятий по улучшению энергоэффективности, определенных альтернативными мероприятиями политики.

2. Данные, отражающие тенденцию сбережения энергии путем осуществления альтернативных мероприятий политики, ежегодно публикуются на веб-странице Министерства. Для целей пункта 9 статьи 4 настоящего Закона Министерство обеспечивает превенцию двойного исчисления энергосбережения, когда альтернативные мероприятия политики, или индивидуальное мероприятие, не определенное альтернативными мероприятиями политики, совпадают друг с другом.

3. Подзаконным нормативным актом Министерства утверждается порядок представления секретариату энергетического объединения сообщения об альтернативных мероприятиях политики, предусмотренных Национальным планом действий по энергоэффективности.

Статья 6. Осуществление мероприятий по энергоэффективности, контроль и надзор за ними

1. Министерство в порядке, установленном настоящим Законом и подзаконными нормативными актами, осуществляет контроль и надзор за деятельностью лиц, ответственных за проведение мероприятий по энергоэффективности, определенных законодательством Грузии.

2. Министерство обеспечивает:

а) внедрение системы энергоменеджмента и энергоаудита;

б) контроль энергоэффективных устройств и качества энергоуслуг;

в) установление правил сертификации энергетических характеристик для энергоаудиторов и лиц, осуществляющих энергоменеджмент, и разработку и внедрение сертификационных программ для лиц, выдающих сертификаты по энергетическим характеристикам, и технических инспекторов;

г) разработку методологии расчета энергосбережания, достигнутого путем осуществления мероприятий, принятых на национальном уровне, и методологии расчета энергосбережания, достигнутого путем осуществления индивидуальных мероприятий;

д) подтверждение показателя энергосбережения, достигнутого энергопотребителем при поставке энергоуслуг;

е) разработку и утверждение порядка отчетности об осуществлении мероприятий по улучшению энергоэффективности и достигнутых энергосбережениях;

ж) для целей статьи 20 настоящего Закона – создание, обновление и мониторинг соответствующего реестра;

з) осуществление детальной оценки потенциала высокоэффективной когенерации и использования эффективного центрального отопления и охлаждения и анализа эффективности затрат;

и) осуществление и поощрение/поддержку пилотных (демонстрационных) проектов;

к) внедрение тренинговых программ и энергоконсультационных программ и повышение сознания;

л) содействие функционированию рынка энергоуслуг.

3. Министерство:

а) осуществляет государственный контроль и надзор за:

а.а) осуществлением НПДЭ;

а.б) энергосбережением, достигнутым в рамках схемы обязательств по энергоэффективности, или (и) путем осуществления альтернативных мероприятий политики;

а.в) деятельностью энергоаудиторов и экспертов, включенных в список экспертов, составленный в порядке, установленном настоящим Законом;

а.г) обеспечением осуществления энергоаудита предприятиями первой категории в соответствии с пунктом 2 статьи 19 настоящего Закона;

а.д) статусом внедрения системы сертифицированного энергоменеджмента или (и) системы формального и сертифицированного природоохранного управления;

а.е) соответствием отчета об энергоаудите требованиям законодательства Грузии;

б) в случае нарушения требований соответствующего законодательства составляет протокол об административном правонарушении и принимает решение о наложении административного взыскания – штрафа;

в) устанавливает соответствие порядка энергоэтикетирования энергопотребляющего продукта требованиям законодательства Грузии в соответствии с требованиями Закона Грузии «Об энергоэтикетировании»;

г) проверяет показатель энергосбережения, достигнутого энергопотребителем при поставке энергоуслуг с целью его подтверждения;

д) систематически ведет мониторинг размещенных на платформе энергосбережений, достигнутых путем осуществления мероприятий, принятых на национальном уровне, в целях их измерения и подтверждения;

е) осуществляет ежегодный анализ потребления энергии административными органами;

ж) разрабатывает для административных органов и индивидуальных потребителей или (и) групп потребителей указания и рекомендации о мероприятиях по улучшению энергосбережения и энергоэффективности;

з) представляет отчеты в соответствии с целями настоящего Закона;

и) издает административно-правовые акты с целью осуществления прав и исполнения обязанностей, определенных настоящим Законом;

к) содействует:

к.а) осуществлению мероприятий, предусмотренных НПДЭ и настоящим Законом;

к.б) осуществлению проектов и программ в публичном и частном секторах с целью внедрения энергоэффективности;

к.в) подготовке отчетов, предусмотренных настоящим Законом, для представления секретариату;

л) выполняет другие требования, предусмотренные законодательством Грузии.

Статья 7. Популяризация, поддержка и осуществление Министерством программ, мероприятий и деятельности

Министерство в координации с международными и региональными донорскими организациями и путем мобилизации средств обеспечивает популяризацию, поддержку и осуществление следующих программ, мероприятий и видов деятельности в секторах производства, передачи и распределения энергии зданий, промышленности:

а) внедрение системы энергоменеджмента и энергоаудита;

б) поощрение внедрения энергоэффективных технологий в секторах зданий, промышленности, транспорта, производства, передачи и распределения энергии;

в) улучшение энергетических характеристик освещения зданий, улиц и транспорта, находящихся в пользовании административных органов, энергоконсультационные программы;

г) сертификационные программы лиц, выдающих сертификат по энергетическим характеристикам, и технических инспекторов для энергоаудиторов и лиц, осуществляющих энергоменеджмент в области промышленности;

д) ведение информационных кампаний по экоуправлению транспортными средствами;

е) программы по использованию альтернативных источников энергии, в том числе, внедрению энергоэффективных печей и водяных обогревателей, работающих на солнечной энергии.

Статья 8. Национальный целевой показатель сбережения энергии

1. Национальный целевой показатель сбережения энергии, количество сбережения как при первичном потреблении, так и конечном потреблении энергии определяется НПДЭ раз в 3 года на следующие 3 года. Для долгосрочных целей может определяться дополнительный индикатный (ориентировочный) целевой показатель.

2. При определении национального целевого показателя сбережения энергии следует учитывать:

а) прогнозируемое потребление энергии в период, определенный пунктом первым настоящей статьи;

б) осуществление мероприятий, предусмотренных настоящим Законом;

в) оставшийся потенциал сбережения энергии с эффективными затратами;

г) прогноз роста валового внутреннего продукта;

д) изменения в импорте и экспорте энергии;

е) потребление энергии, полученной из возобновляемых источников, потребление атомной энергии (при наличии таковой), строительство инфраструктуры по удержанию и складированию углекислого газа (при наличии таковой);

ж) результаты мероприятий по энергоэффективности, осуществленных за предыдущий период.

3. Министерство до 1 марта каждого года подготавливает и представляет Секретариату энергетического объединения ежегодный отчет об исполнении национального целевого показателя энергоэффективности в соответствии с порядком представления отчетности об исполнении национального целевого показателя энергоэффективности.

Статья 9. Национальный план действий по энергоэффективности (НПДЭ)

1. НПДЭ определяет мероприятия по осуществлению политики энергоэффективности и мероприятия по улучшению энергоэффективности.

2. НПДЭ должен содержать:

а) оценку потребления энергии страной и ее представление;

б) долгосрочные цели (включая национальную рамку энергосбережения), мероприятия по улучшению энергоэффективности и соответствующие индикаторы;

в) национальный целевой показатель сбережения энергии;

г) органы, ответственные за осуществление НПДЭ в установленный срок;

д) мероприятия по улучшению энергоэффективности в соответствии с энергетическими и другими стратегическими документами, принятыми Правительством Грузии;

е) план улучшения энергоэффективности имеющихся зданий;

ж) план увеличения количества зданий с почти нулевым энергопотреблением;

з) перечень мероприятий, обеспечивающих обновление 1% общей площади находящегося в собственности административного органа здания, требующего отопления или охлаждения, с целью достижения минимальных энергетических характеристик, определенных для здания или части здания;

и) исчисление ожидаемых энергосбережений в соответствии с правилами мониторинга, измерения и подтверждения энергосбережения;

к) коэффициент преобразования для целей планирования и отчетности по сбережению энергии и потреблению энергии;

л) финансовые средства, необходимые для осуществления НПДЭ и предполагаемые источники финансирования, в том числе, государственную поддержку/средства, выделенные из бюджета, частные инвестиции, средства, выделяемые донорами, или другие источники.

3. НПДЭ, разработанный Министерством, каждые 3 года представляется на утверждение Правительству Грузии.

4. НПДЭ, утвержденный Правительством Грузии, Министерство представляет секретариату. Документация, представляемая секретариату, должна содержать анализ достижения целей, определенных на предыдущий год.

Статья 10. Ежегодный план действий по энергоэффективности

1. Министерство правомочно в случае необходимости принимать ежегодный план действий по энергоэффективности.

2. Ежегодный план действий по энергоэффективности должен содержать (но не ограничиваться):

а) анализ результатов задач, определенных предыдущим планом действий;

б) указание лиц, ответственных за осуществление плана действий;

в) мероприятия по улучшению энергоэффективности в соответствии с энергетическими и другими принятыми Правительством Грузии стратегическими документами;

г) средства мониторинга осуществления плана действий и план отчетности;

д) источники финансирования мероприятий.

Статья 11. Платформа (система измерения и подтверждения)

1. Энергосбережения, достигнутые посредством мероприятий, принятых на национальном уровне, и энергосбережения, достигнутые посредством индивидуальных мероприятий, должны размещаться на платформе.

2. На платформе размещаются следующие информация/данные:

а) о потреблении энергии административными органами;

б) об осуществлении обязанными лицами/сторонами, предусмотренными пунктом 3 настоящей статьи, мероприятий по энергоэффективности и энергосбережении, достигнутом посредством указанных мероприятий.

3. Обязательство по размещению на платформе информации/данных возлагается на:

а) административный орган, который представляет Министерству информацию о случаях, мероприятиях и обстоятельствах, прямо или косвенно связанных с потреблением энергии, в том числе, об осуществлении мероприятий, предусмотренных НПДЭ, или (и) требуемых Министерством;

б) распределителя энергии, который в соответствии с подпунктом «в» пункта 4 настоящей статьи размещает данные о потреблении энергии конечным потребителем;

в) поставщика энергоуслуг, который размещает данные об энергосбережении, достигнутом путем осуществления инвестиций, и соответствующие доказательства;

г) поставщика субсидий, который размещает данные о деятельности, запланированной на будущий год, не позднее ноября текущего года и отчеты о деятельности, осуществленной в предыдущем году, не позднее февраля следующего года.

4. Формат платформы определяется и порядок размещения на ней информации/данных утверждается подзаконным нормативным актом Министерства. Он должен включать:

а) методологию расчета энергосбережения, достигнутого посредством мероприятий, принятых на национальном уровне;

б) методологию расчета энергосбережения, достигнутого посредством индивидуальных мероприятий;

в) форму данных, размещаемых на платформе обязанными лицами/сторонами, предусмотренными пунктом 3 настоящей статьи;

г) информацию о сертификатах энергоэффективности, отчетах по инспектированию систем отопления и кондиционирования воздуха, их целях и методах эффективного расходования по улучшению энергоэффективности зданий;

д) процедуры подтверждения энергосбережения и разрешения споров, связанных с энергосбережением.

Глава III. Мероприятия горизонтальной (межсекторной) политики

Статья 12. Обязательства, определенные для административных органов с целью содействия развитию рынка энергоуслуг

1. Административные органы обеспечивают внедрение получаемых от Министерства рекомендаций, касающихся эффективности потребления энергии и улучшения энергоэффективности.

2. С целью развития рынка энергоуслуг административные органы содействуют отношениям между поставщиком энергоуслуг и получателем энергоуслуг следующими средствами:

а) Правительство Грузии посредством мероприятий, определенных НПДЭ, содействует поставщику энергоуслуг в осуществлении соответствующей деятельности;

б) постановлением Правительства Грузии определяются правила осуществления энергоэффективности в сфере государственных закупок и руководящие принципы, порядок бюджетирования осуществления договора об энергетических характеристиках для энергообслуживания зданий, находящихся в пользовании административного органа (как получателя энергоуслуг) и других активов.

3. Министерство с целью содействия функционированию рынка энергоуслуг обязано:

а) постоянно заботиться о сокращении и устранении условий, препятствующих функционированию рынка энергоуслуг. Если поставщик энергии или распределитель энергии препятствуют удовлетворению спроса на энергоуслуги, Министерство правомочно требовать от них прекратить препятствование функционированию рынка энергоуслуг и возложить ответственность в соответствии со статьей 26 настоящего Закона;

б) опубликовать на собственной веб-странице образец утвержденного самим Министерством договора об энергетических характеристиках здания, находящегося в пользовании административного органа;

в) обеспечить распространение информации о наилучшей практике договора об энергетических характеристиках;

г) обеспечить доступ к списку компаний – поставщиков энергоуслуг, и реестру экспертов, связанных с мероприятиями по улучшению энергоэффективности;

д) в соответствии с государственными и международными стандартами бухгалтерского учета разработать и утвердить правила расчета по договору об энергетических характеристиках.

Статья 13. Договор об энергетических характеристиках

1. Договор об энергетических характеристиках, как средство сбережения энергии применяется при осуществлении инвестиций компанией – поставщиком энергоуслуг, имеющей высокие технические и экономические возможности в сфере сбережения энергии. Согласно договору об энергетических характеристиках сбережение энергии – это энергоуслуги, предоставленные поставщиком энергоуслуг получателю энергоуслуг без дополнительной платы. Инвестиции получатель энергоуслуг возмещает за счет сбережения, образовавшегося в результате сокращения стоимости потребленной энергии в соответствии с сокращением потребления энергии. Делимые активы, образовавшиеся в результате инвестиций, осуществленных поставщиком энергоуслуг в соответствии с договором об энергетических характеристиках, остаются в собственности поставщика энергоуслуг до исполнения договорных обязательств.

2. Договором об энергетических характеристиках определяются:

а) четкий и прозрачный перечень подлежащих осуществлению мероприятий по энергоэффективности или результатов этих мероприятий:

б) гарантированное энергосбережение, которое будет получено в результате осуществления мероприятий, предусмотренных договором, и финансовая стоимость их достижения;

в) положения о расчете и подтверждении энергосбережения, периоды, в течение которых осуществляется подтверждение энергосбережения за предыдущий период, методология подтверждения энергосбережения, доказательства, которые должны предоставить стороны договора, контроль качества и гарантии, которые должен предоставить инвестор;

г) положения о нормализации потребления энергии и о корректировке финансовой стоимости энергосбережения;

д) продолжительность и этапы осуществления договора, сроки и условия предупреждения;

е) четкий и прозрачный перечень обязательств сторон договора и предполагаемые риски, связанные с их исполнением;

ж) детальная информация о возложении на стороны договора ответственности за нарушение условий договора;

з) порядок внесения изменения в договор.

3. Договор об энергетических характеристиках может охватывать инвестиции поставщика энергоуслуг в неделимые материальные активы, делимые материальные активы и нематериальные активы.

4. При прекращении договора об энергетических характеристиках по вине поставщика энергоуслуг поставщик энергоуслуг не получает вознаграждения ввиду возросшей цены здания.

5. В соответствии с настоящим Законом договор об энергетических характеристиках может быть заключен товариществом собственников или (и) товариществами собственников жилья в многоквартирном жилом доме совместно в связи с имуществом, находящемся в общей собственности, если сумма договора не превышает финансовую стоимость гарантированного энергосбережения. Решение о заключении договора об энергетических характеристиках принимается в порядке, установленном законодательством Грузии.

6. Собственник жилья – член товарищества собственников жилья, заключившего договор об энергетических характеристиках, может оспаривать договор в соответствии с условиями настоящей статьи.

7. Энергосбережения исчисляются в соответствии с подзаконным нормативным актом, предусмотренным пунктом 4 статьи 11 настоящего Закона, если договором об энергетических характеристиках не определена более детальная методология.

8. Общие права и обязанности сторон договора об энергетических характеристиках определяются подзаконным нормативным актом Министерства.

Статья 14. Тренинговые программы

1. Правительство Грузии по представлению Министерства, в соответствии с НПДЭ утверждает тренинговые программы:

а) для поставщиков энергоуслуг;

б) для лиц, осуществляющих энергоаудит в промышленном секторе;

в) для лиц, осуществляющих сертификацию энергоэффективности зданий;

г) для энергоменеджеров и монтажников элементов, оказывающих влияние на энергопотребление здания.

2. Список экспертов, прошедших подготовку по тренинговой программе, составляет Министерство и публикует его на своей веб-странице.

Статья 15. Государственная закупка

Юридическое лицо публичного права – Агентство государственных закупок разрабатывает и представляет Правительству Грузии на утверждение правила осуществления энергоэффективности в сфере государственных закупок и руководящие принципы, с учетом принципов эффективности затрат, экономической целесообразности, устойчивости, технического соответствия и надлежащей конкуренции.

Глава IV. Политика энергоэффективности зданий

Статья 16. Политика энергоэффективности зданий и ее мероприятия

1. Правительство Грузии по представлению Министерства утверждает долгосрочную стратегию стимулирования инвестиций в значительную реконструкцию и мероприятия по улучшению энергоэффективности зданий.

2. Долгосрочная стратегия, предусмотренная пунктом первым настоящей статьи, должна включать:

а) обзор имеющихся зданий;

б) эффективность затрат на здания, с учетом их типа и климатической зоны расположения;

в) необходимую политику и мероприятия для широкомасштабного обновления, в том числе, основательного поэтапного обновления зданий при эффективности затрат;

г) необходимые для долгосрочных инвестиций руководящие указания для всех физических и юридических лиц, строительного сектора и финансовых институтов;

д) информацию об ожидаемом энергосбережении;

е) ожидаемые энергосбережения, методы предоставления общественности информации о энергосбережениях.

3. Долгосрочная стратегия, предусмотренная пунктом первым настоящей статьи, должна быть утверждена после утверждения НПДЭ и представлена секретариату вместе с НПДЭ.

Статья 17. Политика энергоэффективности зданий, находящихся в пользовании административного органа

1. Правительство Грузии:

а) ежегодно обеспечивает обновление 1% общей полезной площади находящегося в пользовании административного органа здания, требующего отопления или охлаждения, с целью достижения минимальных энергетических характеристик, определенных законодательством Грузии;

б) обеспечивает внедрение систем энергоменеджмента в зданиях, находящихся в пользовании административного органа, и на других объектах.

2. Обязательство по обновлению 1% общей полезной площади здания не распространяется:

а) на здание со статусом памятника культурного наследия, если изменение энергетических характеристик указанного здания повлечет изменение его особенного характера и внешнего облика;

б) на здание, находящееся в пользовании Сил Обороны Грузии или административного органа, которое используется для целей национальной/общественной безопасности, кроме жилых зданий или (и) офисных зданий Вооруженных Сил;

в) на здания и сооружения культового и религиозного назначения.

3. Реестр зданий, предусмотренных пунктом первым настоящей статьи, ведет Министерство. Указанный реестр, помимо других идентификационных данных, должен содержать информацию о площади, энергетических характеристиках здания или других надлежащих данных, связанных с потреблением указанной энергии.

Статья 18. Сертификация энергоэффективности зданий, аккредитация независимых экспертов и инспектирование систем отопления и кондиционирования воздуха

Вопросы сертификации энергоэффективности зданий, аккредитации независимых экспертов, уполномоченных на осуществление сертификации, и инспектирования систем отопления и кондиционирования воздуха регулируются Законом Грузии «Об энергоэффективности зданий».

Глава V. Политика энергоэффективности в промышленности

Статья 19. Осуществление энергоаудита и внедрение системы энергоменеджмента в промышленности

1. Энергоаудит – это самостоятельное мероприятие или (и) мероприятие, осуществляемое в рамках сертифицированной системы энергоменеджмента предприятия или (и) сертифицированной системы природоохранного управления (основным направлением которой является энергия), целью которого является идентификация возможности сокращения потребления энергии и подготовка рекомендаций о мероприятиях по энергоэффективности.

2. Предприятие первой категории каждые 4 года должно осуществлять полный энергоаудит на основе одного из следующих подходов, при наличии соответствующих условий:

а) если предприятие состоит из различных крупных элементов конечного потребления энергии, – посредством серии индивидуальных энергоаудитов указанных элементов;

б) при наличии у предприятия 2-х или более объектов меньшего размера, осуществляющих одну и ту же или подобную деятельность, – по принципу выборки – посредством энергоаудита 2-х или нескольких объектов;

в) при наличии совокупности условий, предусмотренных подпунктами «а» и «б» настоящего пункта, – на основе совместного применения всех подходов, предусмотренных теми же подпунктами.

3. Предусмотренные пунктом 2 настоящей статьи:

а) энергоаудит должен основываться на обновленных, измеримых и добываемых данных о потреблении энергии, а в случае с электроэнергией– также о нагрузке;

б) энергоаудит должен отражать детальную информацию (профили) о потреблении энергии зданиями или группами зданий, производственными установками и транспортом;

в) рекомендация энергоаудита по возможности вместо указания периода простой отдачи должна содержать анализ стоимости жизненного цикла, с тем чтобы предоставить возможность учитывать долгосрочное сбережение, остаточную стоимость долгосрочной инвестиции и процентную ставку.

4. Исполнение обязательства, предусмотренного пунктом 2 настоящей статьи, предприятие может подтвердить путем представления Министерству выданного независимым аккредитованным органом сертификата об осуществлении энергоаудита или внедрении системы энергоменеджмента либо системы природоохранного управления.

5. Предприятие первой категории обязано представить копию отчета об осуществленном энергоаудите Министерству и хранить данные осуществленного энергоаудита не менее чем в течение 10 лет.

6. Предприятие первой категории обязано представить Министерству отчет о внедрении сертифицированной системы энергоменеджмента или (и) формальной либо сертифицированной системы природоохранного управления. В указанном отчете должны быть приведены также рекомендации об усовершенствованных мероприятиях по энергоэффективности.

7. НПДЭ предусматривает внедрение поощрительных программ для малых и средних предприятий (не являющихся предприятиями первой категории) с целью осуществления энергоаудитов и мероприятий, проводимых в результате энергоаудитов.

8. Министерство разрабатывает программы для малых и средних предприятий (не являющихся предприятиями первой категории) с целью предоставления информации о выгодности внедрения систем энергоменеджмента и о сертифицированных экспертах.

9. Предприятие, пользующееся поддержкой государства, обязано ежегодно посредством платформы или другим, заранее согласованным способом представлять Министерству в установленном самим Министерством порядке отчет об осуществлении мероприятий по улучшению энергоэффективности и достигнутом энергосбережении. В указанном порядке определяются также сроки и условия представления Министерству отчетов, предусмотренных пунктами 5 и 6 настоящей статьи.

10. Министерство подзаконным нормативным актом утверждает порядок проведения энергоаудита.

Статья 20. Энергоаудиторы в промышленности

1. Предприятие первой категории или предприятие, которое пользуется поддержкой государства для осуществления мероприятий по улучшению энергоэффективности или (и) осуществления энергоаудита, обязаны осуществлять энергоаудит посредством аккредитованного или (и) сертифицированного лица.

2. Аккредитацию энергоаудиторов осуществляет юридическое лицо публичного права – единый национальный орган аккредитации – Центр аккредитации, который вправе предоставлять заинтересованным лицам аккредитацию для сертификации энергоаудиторов. Центр аккредитации также вправе на основании соглашения с соответствующими органами государств – членов Евросоюза признавать сертификаты энергоаудиторов.

3. Аккредитация и сертификация энергоаудиторов действует в течение 4 летнего срока.

4. Министерство ведет реестр, включающий:

а) перечень энергоаудиторов, имеющих соответствующую аккредитацию/сертификат. Указанный перечень публикуется на веб-странице Министерства;

б) отчеты об осуществленных энергоаудитах. Указанный отчет должен содержать наименование предприятия, личные данные энергоаудитора и перечень мероприятий по улучшению энергоэффективности;

в) перечень предприятий первой категории, которые обязаны осуществлять энергоаудиты.

5. Правила сертификации и аккредитации энергоаудиторов утверждаются нормативным актом Правительства Грузии.

Статья 21. Дополнительные мероприятия по поощрению энергоэффективности в промышленности

1. С целью улучшения энергоэффективности в промышленности Министерство по согласованию с Правительством Грузии правомочно заключать с предприятием договор о добровольном соглашении. При заключении договора о добровольном соглашении может быть предусмотрена поддержка улучшения энергоуслуг.

2. Министерство оценивает целевые показатели, предложенные предприятием до заключения договора о добровольном соглашении. В случае необходимости, если Министерство не сочтет удовлетворительными предложенные целевые показатели, оно вправе установить обязательные целевые показатели, обусловливающие улучшение энергоэффективности предприятия.

3. Сторона добровольного соглашения – предприятие правомочно на основании договора, заключенного в соответствии с законодательством Грузии, получить помощь от Правительства Грузии, в том числе, Министерства с целью внедрения системы энергоаудита и энергоменеджмента и осуществления индивидуальных мероприятий для улучшения энергоэффективности.

4. Министерство правомочно разработать основания подготовки и общие положения добровольного соглашения.

Глава VI. Энергоэффективность в секторах преобразования, передачи и распределения энергии

Статья 22. Полномочия Комиссии в секторах преобразования, передачи и распределения энергии с целью улучшения энергоэффективности

1. При принятии решений, связанных со сферами передачи и распределения электроэнергии, транспортировки и распределения природного газа Комиссия правомочна учитывать правовые требования мероприятий по улучшению энергоэффективности и обеспечить развитие регулирующей рамки, которая будет поощрять операторов системы передачи и системы распределения в секторе электроэнергии и природного газа, осуществлять мероприятия по улучшению энергоэффективности при планировании и эксплуатации соответствующей сетевой инфраструктуры.

2. Комиссия обеспечивает осуществление операторами системы передачи и системы распределения в секторе электроэнергии и природного газа мероприятий по улучшению энергоэффективности, планирование соответствующей сетевой инфраструктуры и оценку потенциала энергоэффективности системы при эксплуатации. Указанный оператор должен представить Комиссии указанный отчет как часть плана действий по развитию соответствующей сети. Оценка потенциала энергоэффективности систем должна включать:

а) осуществление мероприятий по энергоэффективности и соответствующих инвестиций в системы передачи и системы распределения электроэнергии и природного газа;

б) оценку возможности сокращения операторами системы передачи или операторами системы распределения потерь электроэнергии и природного газа в передаточных/транспортировочных и распределительных сетях.

3. Комиссия в секторе электроэнергии и природного газа:

а) с целью удовлетворения потребности в энергии содействует учету критериев энергоэффективности при торговле энергией на розничном и оптовом рынках;

б) обеспечивает, чтобы тарифы на передачу и распределение электроэнергии отражали разумные и целесообразные инвестиции/затраты на мероприятия по улучшению энергоэффективности, а также финансовые результаты указанных мероприятий, в том числе, сбережения сети электроэнергии или финансовые сбережения, полученные из осуществленных инвестиций от более оптимальной эксплуатации или (и) от мероприятий реагирования на спрос, и разделенного производства в соответствии с тарифными методологиями, утвержденными Комиссией;

в) обеспечивает, чтобы операторы системы передачи и операторы системы распределения отдавали предпочтение высокоэффективным когенерационным станциям и обеспечивали гарантированный доступ к сети электроэнергии в рамках возможности безопасного оперирования электроэнергетической системы.

4. В соответствии с требованиями законодательства Грузии с учетом лицензионных условий производства электроэнергии гидроэлектростанция обязана каждые 15 лет после вступления в эксплуатацию подготавливать технико- экономическое обоснование для выявления потенциала улучшения эксплуатационных параметров гидроэлектростанции. Гидроэлектростанция осуществляет изучение осуществимости потенциального улучшения эффективности/технико-экономической оценки гидроэлектростанции.

Статья 23. Содействие энергоэффективности систем отопления и охлаждения

1. В случае развития и задействования соответствующей инфраструктуры систем центрального отопления и охлаждения Министерство в сотрудничестве с операторами сети центрального отопления и охлаждения:

а) осуществляет детальную оценку потенциала использования высокоэффективной когенерации тепловой энергии и электроэнергии и эффективного центрального отопления и охлаждения;

б) в соответствии с порядком анализа эффективности расходования систем отопления и охлаждения осуществляет анализ эффективности расходования как часть детальной оценки, осуществляемой для определения экономически наиболее эффективной и предпочтительной возможности отопления и охлаждения.

2. Анализ эффективности расходования в соответствии с порядком анализа эффективности расходования систем отопления и охлаждения осуществляется в случае, если:

а) планируется монтаж новой когенерационной установки, производящей электроэнергию и тепловую энергию, с номинальной тепловой мощностью более 20 МВт суммарно и требуется оценка эффективности расходования указанной установки как высокоэффективной когенерационной установки;

б) производится существенное обновление имеющейся когенерационной установки с номинальной тепловой мощностью более 20 МВт суммарно и требуется оценка эффективности расходов на переделку указанной установки в высокоэффективную когенерационную установку;

в) планируется монтаж или существенное обновление промышленной установки с номинальной тепловой мощностью более 20 МВт, для оценки экономически оправданной потребности которой в освоении остаточного тепла используемой температуры требуется оценка эффективности расходов на когенерацию или присоединение указанного устройства к системе индивидуального отопления или (и) системам центрального отопления и охлаждения;

г) планируется монтаж новых систем индивидуального отопления и центрального отопления или осуществляется монтаж в имеющихся системах отопления новой когенерационной установки, производящей энергию, с номинальной тепловой мощностью более 20 МВт суммарно или существенное обновление имеющейся установки и требуется оценка эффективности расходов на использование тепла, производимого из отходов близлежащих промышленных установок.

3. В случае выявления потенциала высокоэффективной когенерации тепловой энергии и электроэнергии или (и) применения эффективного центрального отопления и охлаждения, выгода от которых превышает расходы, Министерство в соответствии с предусмотренными пунктом первым настоящей статьи детальной оценкой и анализом эффективности расходования, исходя из конкретного случая, предусмотренного пунктом 2 этой же статьи, определяет мероприятия, обеспечивающие:

а) развитие инфраструктуры эффективного центрального отопления и охлаждения или (и) развитие высокоэффективной когенерации тепловой энергии и электроэнергии;

б) использование энергии на отопление и охлаждение, полученной из остаточного тепла и источников возобновляемой энергии.

4. Руководящие положения об осуществлении анализа эффективности расходования определяются порядком анализа эффективности расходования систем отопления и охлаждения, который утверждает Министерство.

Статья 24. Система учета потребляемой энергии и начисления налога

1. Учет электроэнергии и природного газа, потребляемого конечным потребителем и начисление налога производятся в порядке, установленном законодательством Грузии. Лица, уполномоченные законодательством Грузии, на монтаж счетчиков электроэнергии и природного газа, оперирование и их поддержание в надлежащем состоянии, обязаны установить индивидуальные счетчики для конечных потребителей, ведущие учет потребления энергии в реальном времени.

2. В случае, если в НПДЭ на основе анализа эффективности расходования будет предусмотрена установка для потребителей электроэнергии и природного газа «умных» систем учета, Комиссия разработает соответствующие правовые акты, с тем чтобы распределители энергии или (и) поставщики энергии обеспечивали:

а) монтаж «умных» систем учета, предоставляющих потребителю точную и надежную информацию о реальном потреблении энергии, в том числе, о потреблении энергии в реальном времени;

б) полный учет целей энергоэффективности и выгоды при определении минимальных требований к функционированию «умных» систем учета и обязательств распределителей энергии или (и) поставщиков энергии и потребителей;

в) защиту данных, производимых, передаваемых и получаемых «умными» системами учета, и персональных данных конечного потребителя в соответствии с законодательством Грузии;

г) на основании требования потребителя – возможность учета «умными» системами учета электроэнергии, поданной в сеть из средств производства энергии, находящихся в собственности потребителя;

д) на основании требования потребителя – доступность для него и третьего лица, действующего от его имени, данных о подаче и получении им электроэнергии. Указанные данные должны предоставляться в понятной форме;

е) при установке «умных» систем учета дача конечным потребителям рекомендаций и предоставление информации о считывании данных, управлении указанными системами и мониторинге потребления энергии.

3. Определенные законодательством Грузии лица, осуществляющие расчет с конечным потребителем, обязаны обеспечить доступ к данным истории потребления энергии конечным потребителем, в частности доступными должны быть:

а) суммарные данные. Указанные данные должны соответствовать интервалам внесения распределителями энергии или (и) поставщиками энергии указанных данных в базу данных о потребителях. Суммарные данные состоят из данных, имеющихся в базе данных о потребителе по крайней мере за последние 3 года или с начала поставки энергии, если история данных о потребителе не насчитывает 3 лет;

б) детальные данные в соответствии с реальным временем, на любой день, неделю, месяц и год – в случае внедрения «умных» систем учета. Указанные данные могут стать доступными для конечного потребителя посредством Интернета или счетчика (единицы индикации), по меньшей мере за последние 24 месяца или с момента внедрения «умной» системы учета, если этот период меньше 24 месяцев.

4. Лица, предусмотренные пунктом 3 настоящей статьи, должны обеспечить, чтобы представленная конечному потребителю квитанция на энергию содержала следующую информацию (при наличии таковой):

а) о реальном потреблении энергии с указанием ее цены и стоимости;

б) об энергии, потребленной в тот же период предыдущего года, с указанием ее цены;

в) о среднем показателе энергии потребленной той же группой конечных потребителей;

г) о реестре, предусмотренном подпунктом «г» пункта 3 статьи 12 настоящего Закона.

Статья 25. Информирование и повышение сознания энергопотребителя

1. В целях содействия и поощрения эффективного потребления энергии малыми потребителями энергии, в том числе, бытовыми потребителями, Министерство в сотрудничестве с муниципалитетами принимает соответствующие меры или (и) представляет Правительству Грузии следующие соображения:

а) с целью осуществления мероприятий по улучшению энергоэффективности:

а.а.) о предоставлении ссуд по низкой процентной ставке;

а.б) о возмещении стоимости мероприятия по энергоэффективности;

а.в) о неоплачиваемой технической и финансовой помощи;

б) с целью увеличения энергоэффективности – о повышении сознания;

в) о внедрении информационных и образовательных мероприятий;

г) о поощрении поведенческих изменений в потреблении энергии на рабочих местах;

д) о поощрении монтажа конечными потребителями, в том числе, организациями, потребляющими энергию, «умных» систем учета.

2. Министерство обеспечивает распространение информации о доступных механизмах энергоэффективности, финансовых инструментах и правовых регулирующих нормах.

3. Комиссия правомочна требовать от операторов системы распределения или поставщиков энергии участия в мероприятиях поддержки распространения «умных» систем учета и поведенческих изменений, которые могут увеличить эффективность потребления энергии. Операторы системы распределения или поставщики энергии, в свою очередь, обязаны выполнять требования/указания Комиссии.

Глава VII. Ответственность за нарушение требований настоящего Закона

Статья 26. Административное правонарушение и административная ответственность (взыскания)

1. Невыполнение годовых индивидуальных целевых показателей сбережения конечного потребления энергии лицом, вовлеченным в схему обязательств по энергоэффективности в соответствии с пунктом 7 статьи 4 настоящего Закона, влечет наложение на лиц штрафа в размере от 50 000 лари до 150 000 лари.

2. Неразмещение административным органом, распределителем энергии, поставщиком энергоуслуг или поставщиком субсидии определенной настоящим Законом информации/данных на платформе влечет предупреждение лица, а неустранение нарушения в 30-дневный срок со дня предупреждения – наложение штрафа в размере от 1000 лари до 5000 лари.

3. Препятствование поставщиком энергии или распределителем энергии функционированию рынка энергоуслуг влечет наложение на лицо штрафа в размере от 20 000 лари до 100 000 лари.

4. Неосуществление предприятием энергоаудита или внедрения сертифицированной системы энергоменеджмента или системы природоохранного управления или (и) непредставление Министерству копии отчета об осуществленном энергоаудите или неуведомление о внедрении сертифицированной системы энергоменеджмента или системы природоохранного управления влечет предупреждение лица, а неустранение нарушения в 90-дневный срок после предупреждения – наложение штрафа в размере от 50 000 лари до 100 000 лари.

5. Нарушение правил хранения отчета об энергоаудите влечет наложение на лицо штрафа в размере от 50 000 лари до 100 000 лари.

6. Неосуществление оператором системы передачи или оператором системы распределения оценки потенциала энергоэффективности системы влечет наложение на лицо штрафа в размере от 50 000 лари до 150 000 лари.

7. Неосуществление определенных Министерством мероприятий по развитию инфраструктуры эффективного центрального отопления и охлаждения влечет наложение на лицо штрафа в размере от 50 000 лари до 150 000 лари.

Статья 27. Порядок наложения и уплаты штрафа за административное правонарушение

1. Решение о наложении штрафа за административное правонарушение, предусмотренное настоящим Законом, принимает и протокол о соответствующем административном правонарушении составляет Министерство.

2. Нарушитель должен уплатить штраф, предусмотренный статьей 26 настоящего Закона, в государственный бюджет Грузии, в 30-дневный срок со дня вручения ему постановления о наложении штрафа.

3. В случае неуплаты наложенного штрафа в срок, предусмотренный пунктом 2 настоящей статьи, на нарушителя налагаются пени в размере 0,01% суммы штрафа, определенного решением о наложении штрафа. В случае неуплаты штрафа и пени в месячный срок после наложения определенные указанным решением штраф и пени незамедлительно обращаются к исполнению.

4. Уплата штрафа, предусмотренного настоящим Законом (кроме пунктов первого и 5 статьи 26 настоящего Закона), не освобождает лицо от обязательства по устранению нарушения. В случае неустранения нарушения в 6-месячный срок лицо подвергается штрафу в троекратном размере суммы штрафа.

Глава VIII. Переходные и заключительные положения

Статья 28. Принятие и издание подзаконных нормативных актов

1. Министерство после введения в действие настоящего Закона обеспечивает:

а) в 12-месячный срок:

а.а) утверждение схемы обязательств по энергоэффективности или альтернативных мероприятий политики, или схемы обязательств по энергоэффективности и альтернативных мероприятий политики;

а.б) утверждение порядка представления секретариату энергетического объединения отчетности об исполнении национального целевого показателя энергоэффективности;

а.в) утверждение порядка определения формата платформы измерения и подтверждения и размещения на ней информации/данных;

а.г) утверждение порядка ведения реестра зданий, находящихся в пользовании административного органа;

а.д) утверждение порядка проведения энергоаудита;

а.е) утверждение порядка осуществления мероприятий по улучшению энергоэффективности и отчетности о достигнутых энергосбережениях;

а.ж) утверждение образца договора об энергетических характеристиках зданий, находящихся в пользовании административного органа;

а.з) утверждение правил расчета по договору об энергетических характеристиках;

а.и) определение общих прав и обязанностей сторон договора об энергетических характеристиках;

б) в 16-месячный срок:

б.а) утверждение формы протокола об административном правонарушении и привлечении к административной ответственности, предусмотренной настоящим Законом;

б.б) утверждение порядка анализа эффективного расходования системы отопления и охлаждения;

2. Правительство Грузии обеспечивает после введения в действие настоящего Закона:

а) в 12-месячный срок – по представлению Министерства:

а.а) утверждение тренинговых программ;

а.б) утверждение Национального плана действий по энергоэффективности (НПДЭ);

а.в) утверждение правил сертификации и аккредитации энергоаудиторов;

б) в 24-месячный срок – по представлению Министерства – утверждение порядка бюджетирования осуществления договора об энергетических характеристиках;

в) в 24-месячный срок – по представлению юридического лица публичного права – Агентства государственных закупок:

в.а) утверждение правил осуществления энергоэффективности и руководящих принципов в сфере государственных закупок;

в.б) утверждение национальных монетарных пределов с целью осуществления энергоэффективных государственных закупок.

3. В 12-месячный срок со дня утверждения НПДЭ:

а) Правительство Грузии обеспечивает утверждение долгосрочной стратегии стимулирования инвестиций в значительную реконструкцию зданий и мероприятия по улучшению их энергоэффективности;

б) Министерство обеспечивает утверждение порядка представления секретариату энергетического объединения уведомления об альтернативных мероприятиях политики, предусмотренной Национальным планом действий по энергоэффективности;

4. В 12-месячный срок со дня введения в действие настоящего Закона Министерство, Комиссия и соответствующие ведомства обеспечивают соответствие надлежащих подзаконных нормативных актов настоящему Закону.

Статья 29. Сроки осуществления конкретных мероприятий

1. Предусмотренные пунктом первым статьи 5 настоящего Закона альтернативные мероприятия политики должны устанавливать по крайней мере 2 промежуточных периода до 31 декабря 2030 года и обеспечивать достижение национального целевого показателя энергосбережения, определенного тем же пунктом.

2. Требования пункта первого статьи 17 настоящего Закона до 1 января 2023 года распространяются на здание, находящееся в пользовании административного органа, общая полезная площадь которого превышает 500 м². С 1 января 2023 года указанные требования распространяются на здание, находящееся в пользовании административного органа, общая площадь которого превышает 250 м².

Статья 30. Введение Закона в действие

1. Настоящий Закон, за исключением пунктов 5–7 статьи 4, пунктов первого–3 статьи 11, подпункта «а» пункта 3 статьи 12, пунктов первого–7 статьи 13, пунктов первого и 2 статьи 17, пунктов первого–9 статьи 19, пункта первого статьи 20, пункта 4 статьи 22, пунктов первого–3 статьи 23, пунктов 3 и 4 статьи 24, статей 26 и 27 настоящего Закона, ввести в действие по опубликовании.

2. Пункты 5–7 статьи 4, пункты первый–3 статьи 11, пункты первый и 2 статьи 17, пункты первый–3 статьи 23, и пункты 3 и 4 статьи 24 настоящего Закона ввести в действие с 1 июня 2021 года.

3. Пункты первый–7 статьи 13, пункты первый–9 статьи 19, пункт первый статьи 20 и пункт 4 статьи 22 настоящего Закона ввести в действие с 1 января 2022 года.

4. Подпункт «а» пункта 3 статьи 12 и статьи 26 и 27 настоящего Закона ввести в действие с 1 июня 2022 года.

Президент Грузии Саломе Зурабишвили

Тбилиси

21 мая 2020 г.

№ 5898-чз

рс