საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 117-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად შპს „ალფას“ შეეძლო გაესაჩივრებინა ადმინისტრაციულ ორგანოს მიერ გამოცემული აქტის ბათილად ცნობა, ვინაიდან შპს „ალფას’’ არის დაინტერესებული მხარე. სზაკ-ის 60’ მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად ადმინისტრაციული სამართლებრივ აქტს ბათილად ცნობს მისი გამომცემი ორგანო , ხოლო საჩივარის ან სარჩელის შემთხვევაში ზედმგომი ადმინისტრაციული ორგანო. სასკ-ს მე 2 მუხლის მე-5 ნაწილის თანახმად სასამართლო გარდა კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებისა არ მიიღებს სარჩელს ადმინისტრაციულ ორგანოს მიმართ თუ მოსარჩელემ სზაკ-თ დადგენილი წესით არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საჩივრის ერთჯერადად გასაჩივრების შესაძლებლობა. ყოველივე ზემოთ აღნიშნულისა დგინდება , რომ შპს ალფამ არ გამოიყენა აქტის ერთჯერადი გასაჩივრების წელი ზემდგომ ორგანოში და მან პირდაპირ მიმართა საჩივრით სასამართლოს, რაც შეეხება სასამართლოს , მან სარჩელი წარმოებაში მიიღო და არ გაითვალისწინა კანონით დადგენილი წესი საკს-ს მე-2 მუხლის მე-5 ნაწილი . საქართველოს ენერგეტიკისა დაა წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნულ კომისიის გადაწყვეტილება სზაკ-ს მე-2 მუხლის პირველ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით ეს არის ინდივიდუალურ- ადმინისტრაციული აქტი და მისი გასაჩივრება უნდა მოხდეს ერთი თვის ვადაში სასკ-ის მე-3 ნაწილი . მოცემული კაზუსიდან ირკვევა , რომ ადმინისტრაციულმა ორგანომ ეს გადაწყვეტილება 2017წლის 28 იანვარს მიიღო , ხოლო ადფამ საჩივრით მიმართა სასამართლოს აპრილში , ანუ გასაჩივრებას ვადა გაშვებულია. საკს-ს მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით სასამართლო ვალდებული იყო ჩაება მესამე პირად შპს „გამა“ , რადგან იგი იყო ამ სასამათალურთიერთობის მონაწილე და სასამართლოს ამ საქმეზე მხოლოდ საერთო გადაწყვეტილების გამოტანა შეუძლია საკს-ის 262 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად სასამართლოს უნდა შეეწყვიტა საქმის წარმოება ვინაიდან გაშვებული იყო ერთ თვიანი გასაჩივრების ვადა .
რა განსხვავებაა სამოქალაქო პროცესის დისპოზიციურობის [პრინციპსა და ადმინისტრაციული პროცესის დისპოზიციურობის პრინციპებს შორის. ასევე მაინტერესებს შეჯიბრებითობის პრინციპზე :)~
ინდაქტი
2019 წლის 10 დეკემბერს საპატრულო პოლიციის თანამშრომელმა 100 ლარით დააჯარიმეს მოქალაქე დავით დავითაშვილი , რომელმაც გაიარა შუქნიშნის ამკრძალავ ნიშანზე . დაჯარიმების საფუძვლად მითითებული იყო საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 125-ე მუხლის 7 პუნქტი. ამასთან საპატრულო პოლიციის თანამშრომლებმა არ გაითვალისწინეს დავით დავიტაშვილის ის პოზიცია რომ ის მოქმედებდა უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში , კერძოდ მისი განცხადებით მას საავადმყოფოში მიჰყავდა მისი მოხუცი მშობელი , რომელმაც მოულოდნელად გონება დაკარგა , ( აღნიშნული ფაქტი დადასრურებულია სამედიცინო დაწესებულების მიერ ) ამ ფაქტით აღშფოთებულმა დავითმა გადაწყვიტა ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრება . თუმცა აღმოაჩინა რომ აქტში მითითებული არ იყო ის ორგანო , რომელშიც შეიძლება მისი გასაჩივრება და საჩივრის წარგენის ვადა.
სქემით )
1. უწყებრივი ქვემდებარეობის დროს უნდა გადაწყდეს საკითხი იმის თაობაზე უფლებამოსილია თუ არა სასამართლო რომ განიხილოს კონკრეტული დავა, უნდა გადაეცეს თუ არა სასამართლოს ეს დავა და მიიღოს თუ არა სასამართლომ საკითხი განსახილველად.კაზუსში მოცემულ შემთხვევაში დავა უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს. იმის დადგენის შემდეგ რომ საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს ამის შემდეგ დგება უკვე
2. განსჯადობის საკითხი. როგორც ვიცით , ტერიტორიული განსჯადობის დროს ვიყენებთ სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს. ტერიტორიული განსჯადობის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით , რაც შეეხება ინსტანციურ განსჯადობას , ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-5 მუხლის 1 ნაწილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა. რაც შეეხება საგნობრივ განსჯადობას , საქმე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობიდან ვინაიდან კაზუსში პირდაპირ ნახსენებია ადმინისტრაციულსამართალდარღვევათა კოდექსი , გამომდინარე აქედან ადმინისტრაციულსამართალდარღვევათა კოდექსი ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობის ნაწილია .
3. შესაძლებელია საქმე ეხებოდეს ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის ფორმას - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემასთან დაკავშირებით , რადგანაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ინდაქტის გამოცემის წესი კაზუსის მიხედვით დაცულია რადგანაც , ინდაქტი 4 ელემენტი სახეზე გვაქვს , კონკრეტულად კი ინდაქტი გამოცემულია ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე კაზუსში კი ვხედავთ რომ ადმინისტრაციულ კანონმდებლობას წარმოადგენს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 121 მუხლი. ინდაქტის მოწესრიგების ფუნქცია გამოჩნდა იმ ფაქტში რომ დაიწერა ჯარიმა , ხოლო რაც შეეხება პირთა შეზღუდულ წრეს ინდაქტი გამოცემულია კონკრეტულად 1 პირის დავით დავითიშვილის მიმართ.
3.1 სარჩელის ფორმა - სარჩელის მიზანს კი წარმოადგენს საქართველის ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22 მუხლის 1 ნაწილი, რომლის მიხედვითაც სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების მოთხოვნით. მოსარჩელე დავით დავითაშვილი კი ითხოვდა აქტის ბათილობას.
4. რაც შეეხება საპროცესო სუბიექტუნარიანობას , ვინაიდან კაზუსიდან საპირისპირო არ დგინდება უნდა ვივარაუდოთ რომ კაზუსის მიხედვით სახეზე გვაქვს საპროცესო ქმედუნარიანობა. იმისათვის რომ პირმა მიმართოს სასამართლოს და ისარგებლოს სასამართლოს ინსტიტუტით აუცილებელია პირი იყოს ქმედუნარიანი.
5. რაც შეეხება სარჩელის ფორმას სსკ 177 მუხლის მიხედვით სარჩელი (განცხადება) შედგენილი უნდა იყოს წერილობითი ფორმით, როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით
სარჩელი უნდა უპასუხებდეს ამ კოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს და საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმის ნიმუშს და შედგენილი უნდა იყოს ამ ნიმუშში მითითებული წესების დაცვით.
6. სათანადო მოპასუხეს კაზუსის მიხედვით წარმოადგენს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საპატრულო დეპარტამენტი , ვისი მხრიდანაც უშუალოდ დარღვა, მოსარჩელის უფლებებს.
7. კაზუსის მიხედვით სარჩელის დასაშვებობა სახეზე გვაქვს , რადგანაც მართალია მოსარჩელეს უნდა გამოეყენებინა ერთჯერადი გასაჩივრების წესი რაც გულისხმობს იმას რომ სასამართლო, გარდა კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევისა, არ მიიღებს სარჩელს ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ, თუ მოსარჩელემ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი წესით არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საჩივრის ერთჯერადად წარდგენის შესაძლებლობა. თუმცა რადგან კაზუსიდან ვერ ვიგებთ მოსარჩელემ გაასაჩივრა თუ არა ზემდგომში და ამაზე არ გვაქვს ზუსტი ინფორმაცია ჩავთვლით რომ მასი მიმართვა სასამართლოსადმი იყო კანონიერი და სარჩელი დასაშვებია.
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების მოთხოვნით სარჩელის დასაშვებობა მოწმდება სასკ-ის 22-ე მუხლის საფუძველზე. სარჩელი დასაშვებია, თუ: სარჩელის მიზანია ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა ან ძალადაკარგულად გამოცხადება პირდაპირი და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანი (საკმარისია იმის ვარაუდი, რომ ირღვევა მოსარჩელის სუბიექტური უფლება) დაცულია გასაჩივრების ვადები (სასკ-ის 22-ე მუხლის III ნაწილის თანახმად, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს შესაბამისად დაცულია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ სამართლებრივი აქტის გასაჩივრების ერთთვიანი ვადა (ნორმატიულის შემთხვევაში სამთვიანი) .
8. სარჩელის დასაბუთებას რაც შეეხება სარჩელი იყო დასაბუთებული შესაბამის მუხლზე მითითებით , მოსარჩელე ასაჩივრებდა ადმინისტრაციულისამართალდარღვევათა კოდექსის 121 მუხლით მის დაჯარიმებას .
8.1 რაც შეეხება ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის კანონთან შესაბამისობას , და მის ფორმალურ კანონიერებას სახეზე გვქონდა უფლებამოსილება რაც გულისხმობს იმას რომ გამოცემულია
8.2 უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , კაზუსში კი სახეზე გვაქვს უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო საპატრულო დეპარტამენტის სახით ,
8.3 წარმოების სათანადო სახე - მიღებულია სათანადო წარმოების სახის გამოყენებით , რაც გულისხმობს იმას რომ თუ კანონში პირდაპირ მითითებული არ არის წარმოების სახე ამ შემთხვევაში გამოიყენება მარტივი ადმინისტრაციული წარმოება.
8.4 ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმა - შეესაბამება სზაკ-ით დადგენილ მოთხოვნებს ანუ უნდა იყოს წერილობითი სახით გამოცემული რაც მოცემულ შემთხვევაში სახეზე გვქონდა. დასაბუთება (მათ შორის გასაჩივრების უფლებაზე მითითება) - რაც მოცემულ შემთხვევაში არ იყო აქტში მითითებული აქედან გამომდინარე აქტი ფორმალური კანონიერების შეფასების ნაწილში იყო არაკანონიერი .
ბ.) უფლებამოსილების სამართლებრივი საფუძველი- პოლიციელს ჰქონდა ჯარიმის გამიოცემის უფლება თუმცა მან არ გამოიყენა სწორად და დაარღვია.
გ) დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენების მართლზომიერება-აქაც დარღვეულია რადგანაც მან არ გამოიყენა კანონის მიხედით და გასცდა ანუ 50 ლარის ნაცვლად გამოწერა 100 ლარიანი ჯარიმა.ამასთან საპატრულო პოლიციის თანამშრომლებმა არ გაითვალისწინეს დავით დავითაშვილის ის პოზიცია რომ ის მოქმედებდა უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში, კერძოდ მისი განცხადებით მას საავადმყოფოში მიჰყავდა მისი მოხუცი მშობელი, რომელმაც მოულოდნელად გონება დაკარგა რაც ასევე დადასტურებულია სამედიცინო დაწესებულების მიერ.
დ) თანაზომიერების პრინციპი- თანაზომიერ აქ ვეღარ იქნება მოცემული საშუალება რადგან კანონის დარღვევაა სახეზე პოლიციის მიერ
ე) კონკრეტულობის პრინციპი- ეს პრინციპიც არის სახეზე რადგანაც არის კონკრეტულად დავითის მიმართ. სპირიაპირი უშუალო ჩიიანი-პირს მიადგა ზიანი რადაგან მის მიმართ გამოიწერა.
8.5 რაც შეეხება აქტის მატერიალურ კანონიერებას მოქმედ კანონებთან და სამართლის პრინციპებთან შესაბამისობა კაზუსის მიხედვით სახეზე არ გვქონდა გამომდინარე იქიდან რომ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 125 მუხლი ითვალისწინებდა 50 ლარით პირის დაჯარიმებას , კაზუსის მიხედვით კი გამოყენებული იყო 100 ლარიანი ჯარიმა რაც არ შეესაბამებოდა კანონს. ამ შემთხვევაში დაჯარიმება ჩემი სუბიექტური აზრით არ იყო სწორი გამომდინარე იქიდან რომ კაზუსიდან საქმე გვქონდა უკიდურეს აუცილებლობასთან , რაც დასტურდებოდა სამედიცინო ცნობით , რისკი იმისა რომ ადამიანის სიცოცხლეს შეექმნებოდა საფრთხე იყო დიდი ამიტომ გამოიკვეთა უკიდურესი აუცილებლობა. უკიდურესი აუცილებლობა მოცემულია ასევე ადმნისტრაციულ სამართალდარღვევათა 18 მუხლში ამიტომ საპატრულო პოლიციის ეკიპაჟს შეეძლო გამოეყენებინა აღნიშნული მუხლი და არა 125 მუხლი , აქიდან გამომდინარე აქტი უნდ აიყს ბათილი.
კონკრეტულობის პრინციპი სახეზზე გვაქვს რადგან უშუალოდ დავითის მიმართ იყო აქტი გამოემული.
კაზუსი 2 – კაზუსი ინდაქტი
მოქალაქე გიორგი გიორგიშვილი 2010 წლიდან მუშაობდა იუსტიციის სამინისტროში ერთ ერთი სამმართველოს უფროსის თანამდებობაზე. გიორგი თავისი ხანგრძლივი კარიერის განმავლობაში გამოირჩეოდა კეთილსინდისიერებით, საქმისადმი ერთგულებით, მაღალი პროფესიონალიზმით და მთელი ამ პერიოდის განმავლობაში მას არც ერთი დისციპლინური გადაცდომა არ შეფარდებია. 2021 წლის 10 სექტემბერს გიორგი გიორგიშვილმა იმის გამო რომ მოხვდა საცობში, სამსახურში დააგვიანა 40 წუთით, რის გამოც ვერ შეძლო მინისტრის მიერ დაგეგმილ საგანგებო თათბირზე დროული გამოცხადება. აღნიშნულმა ფაქტმა გამოიწვია მინისტრის ძალიან დიდი უკმაყოფილება. მან ეს ფაქტი, საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონის 85-ე მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტების შესაბამისად მიიჩნია მძიმე დისციპლინურ გადაცდომად და 2021 წლის 15 სექტემბერს გამოსცა ბრძანება გიორგი გიორგიშვილის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ. გათავისუფლების საფუძვლად კი მიუთითა საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონის 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტი.
1. უწყებრივი ქვემდებარეობა - უწყებრივი ქვემდებარეობის დროს უნდა გადაწყდეს საკითხი იმის თაობაზე უფლებამოსილია თუ არა სასამართლო რომ განიხილოს კონკრეტული დავა, უნდა გადაეცეს თუ არა სასამართლოს ეს დავა და მიიღოს თუ არა სასამართლომ საკითხი განსახილველად.კაზუსში მოცემულ შემთხვევაში დავა უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს. იმის დადგენის შემდეგ რომ საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს ამის შემდეგ დგება უკვე
2. განსჯადობა - განსჯადობის საკითხი როგორც ვიცით , ტერიტორიული განსჯადობის დროს ვიყენებთ სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს. ტერიტორიული განსჯადობის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, კაზუსის მიხედვით კი მოპასუხეს წარმოადგენს იუსტიციის სამინისტრო , რაც შეეხება ინსტანციურ განსჯადობას , ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-5 მუხლის 1 ნაწილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა. რაც შეეხება საგნობრივ განსჯადობას , საქმე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობიდან ვინაიდან კაზუსში პირდაპირ ნახსენებია საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონი , გამომდინარე აქედან საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონი ადმინისტრაციული კანონმდებლობის ნაწილია .
3. შესაბამისი სარჩელის სახე - შესაძლებელია საქმე ეხებოდეს ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის ფორმას - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გასაჩივრებასთან დაკავშირებით , რადგანაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ინდაქტის გამოცემის წესი კაზუსის მიხედვით დაცულია რადგანაც , ინდაქტი 4 ელემენტი სახეზე გვაქვს , კონკრეტულად კი ინდაქტი გამოცემულია ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე კაზუსში კი ვხედავთ რომ ადმინისტრაციულ კანონმდებლობას წარმოადგენს საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონი.ინდაქტის მოწესრიგების ფუნქცია გამოჩნდა იმ ფაქტში რომ განთავისუფლდა, ხოლო რაც შეეხება პირთა შეზღუდულ წრეს ინდაქტი გამოცემულია კონკრეტულად 1 პირის გიორგი ჯუმბერიშვილის მიმართ. სარჩელის მიზანს კი წარმოადგენს საქართველის ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22 მუხლის 1 ნაწილი, რომლის მიხედვითაც სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების მოთხოვნით.
4. საპროცესო სუბიექტუნარიანობა - ვინაიდან კაზუსიდან საპირისპირო არ დგინდება უნდა ვივარაუდოთ რომ კაზუსის მიხედვით სახეზე გვაქვს საპროცესო ქმედუნარიანობა. იმისათვის რომ პირმა მიმართოს სასამართლოს და ისარგებლოს სასამართლოს ინსტიტუტით აუცილებელია პირი იყოს ქმედუნარიანი.
5. სარჩელის ფორმა - სსკ 177 მუხლის მიხედვით სარჩელი (განცხადება) შედგენილი უნდა იყოს წერილობითი ფორმით, როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით
სარჩელი უნდა უპასუხებდეს ამ კოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს და საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმის ნიმუშს და შედგენილი უნდა იყოს ამ ნიმუშში მითითებული წესების დაცვით.
6. სათანადო მოპასუხე - კაზუსის მიხედვით სათანადო მოპასუხეს წარმოადგენს იუსტიციის სამინისტრო ვინაიდან და რადგანაც მის მიერ იქნა გამოცემული ინდაქტი .
7. სარჩელის დასაშვებობა - კაზუსის მიხედვით სარჩელის დასაშვებობა სახეზე გვაქვს , რადგანაც მართალია მოსარჩელეს უნდა გამოეყენებინა ერთჯერადი გასაჩივრების წესი რაც გულისხმობს იმას რომ სასამართლო, გარდა კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევისა, არ მიიღებს სარჩელს ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ, თუ მოსარჩელემ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი წესით არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საჩივრის ერთჯერადად წარდგენის შესაძლებლობა. თუმცა რადგან კაზუსში მოცემულია ისეთი ფაქტი რითაც დგინდება რომ ზემდგომი ორგანო არ არსებობს მოსარჩელეს ასეთ შემთხვევაში შეუძლია პირდაპირ მიმართოს სასამართლოს.მასი მიმართვა სასამართლოსადმი იყო კანონიერი და სარჩელი დასაშვებია. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კონკრეტულად კი ინდაქტის სარჩელის დასაშვებობა მოწმდება სასკ-ის 23-ე მუხლის საფუძველზე. სარჩელი დასაშვებია, თუ სახეზეა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 23 მუხლის 1 და 2 ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნა რომლის მიხედვითაც,თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
8. სარჩელის დასაბუთებულობა -
კანონთან შესაბამისობა
ფორმალური კანონიერება
8.1 რაც შეეხება ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის კანონთან შესაბამისობას , და მის ფორმალურ კანონიერებას სახეზე გვქონდა უფლებამოსილება რაც გულისხმობს იმას რომ გამოცემულია უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , კაზუსში კი სახეზე გვაქვს უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო იუსტიციის სამინისტროს სახით ,
8.2 წარმოების სათანადო სახე - მიღებულია სათანადო წარმოების სახის გამოყენებით , რაც გულისხმობს იმას რომ თუ კანონში პირდაპირ მითითებული არ არის წარმოების სახე ამ შემთხვევაში გამოიყენება მარტივი ადმინისტრაციული წარმოება.
8.3 ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმა - შეესაბამება სზაკ-ით დადგენილ მოთხოვნებს ანუ უნდა იყოს წერილობითი სახით გამოცემული რაც მოცემულ შემთხვევაში სახეზე გვქონდა. დასაბუთება (მათ შორის გასაჩივრების უფლებაზე მითითება) - რაც მოცემულ შემთხვევაში იყო აქტში მითითებული აქედან გამომდინარე აქტი ფორმალური კანონიერების შეფასების ნაწილში იყო კანონიერი .
მატერიალური კანონიერება
რაც შეეხება აქტის მატერიალურ კანონიერებას მოქმედ კანონებთან და სამართლის პრინციპებთან შესაბამისობა კაზუსის მიხედვით სახეზე არ გვქონდა გამომდინარე იქიდან რომ პირის მიმართ გამოყენებული იქნა საჯარო სამსახურის შესახებ კანონის 85 მუხლის 2 და მესამე პუნქტები , და ვფიქრობ აღნიშნული ნორმების შეფარდება იყო უკანონო გამომდინარე იქიდან რომ 85 მუხლის 3 პუნქტის მიხედვით დისციპლინურ გადაცდომას არ გამოუწვევია ამ მუხლით განსაზღვრული შედეგები.
ასევე ამავე კოდექსის 98 მუხლის მიხედვით სამსახურიდან გათავისუფლება შეიძლება მხოლოდ მძიმე დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის შემთხვევაში. ამ შემთხვევაში კი სახეზე არ გვქონდა მძიმე დისციპლინური გადაცდომა ამიტომაც უფრო კანონიერი იქნებოდა თუ გამოყენებული იქნებოდა 96 მუხლის 1 პუნქტის ა ნ ბ ნაწილი , გამომდინარე იქიდან რომ გიორგის აქამდე არ ჰქონია დისციპლინური გადაცდომა და ეს ფაქტი არც გამომდინარეობდა მისი ბრალეული ქმედებიდან .
აზუსი აღიარებითზე - ცოდნის აღიარება
უწყებრივი ქვემდებარეობის დროს უნდა გადაწყდეს საკითხი იმის თაობაზე უფლებამოსილია თუ არა სასამართლო რომ განიხილოს კონკრეტული დავა, უნდა გადაეცეს თუ არა სასამართლოს ეს დავა და მიიღოს თუ არა სასამართლომ საკითხი განსახილველად.კაზუსში მოცემულ შემთხვევაში დავა უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს. იმის დადგენის შემდეგ რომ საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს ამის შემდეგ დგება უკვე
2. განსჯადობა - განსჯადობის საკითხი როგორც ვიცით , ტერიტორიული განსჯადობის დროს ვიყენებთ სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს. ტერიტორიული განსჯადობის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, კაზუსის მიხედვით კი მოპასუხეს წარმოადგენს განათლების ხარისხის განვითრებისეროვნული ცენტრი, რაც შეეხება ინსტანციურ განსჯადობას , ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-5 მუხლის 1 ნაწილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა. რაც შეეხება საგნობრივ განსჯადობას , საქმე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობიდან ვინაიდან კაზუსში საქმე ეხება ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მიღებული განათლების აღიარებასტან დაკავშირებულ დავას და გამომდინარე აქედან ეს ადმინისტრაციული კანონმდებლობის ნაწილია .
3. შესაბამისი სარჩელის სახე - შესაძლებელია საქმე ეხებოდეს აღიარებითი სარჩელს.სასამართლო აღიარებით სარჩელს მხოლოდ იმ შემთხვევაში მიიღებს წარმოებაში, თუ აღიარებითი სარჩელის მიმართ მოსარჩელეს იურიდიული ინტერესი გააჩნია, რაც იმას ნიშნავს, რომ მოსარჩელემ უნდა დაადასტუროს მიკუთვნებითი მოთხოვნის არარსებობა და მხოლოდ აღიარებითი მოთხოვნის მიმართ ინტერესი. თუ აღიარებითი მოთხოვნის ინტერესი მიკუთვნებითი ხასიათისაა, მაშინ აღიარებითი სარჩელის წარმოებაში მიღებით სასამართლო პროვოცირებას გაუკეთებს ერთ სასარჩელო მოთხოვნაზე ორმაგი სასარჩელო წარმოების წარმართვის აუცილებლობას, რაც ეწინააღმდეგება სწრაფი და ეფექტური მართლმსაჯულების წარმართვისა და სასამართლოს ეკონომიურობის ძირითად პრინციპს. აღიარებითი სარჩელის წარმოებაში მიღების მიზნებისათვის იურიდიული ინტერესის არსებობა სარჩელის წარმოებაში მიღების ერთ-ერთი და არა ერთადერთი წინაპირობაა .ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 25 მუხლის 1 ნაწილით -აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი. კაზუსის მიხედვით პირს გააჩნია იურიდიული ინტერესი , დავით დავითაშვილს გააჩნია ინტერესი უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ , კონკრეტულად კი მას სურს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მიღებული განათლების აღიარება.
4. საპროცესო სუბიექტუნარიანობა - ვინაიდან კაზუსიდან საპირისპირო არ დგინდება უნდა ვივარაუდოთ რომ კაზუსის მიხედვით სახეზე გვაქვს საპროცესო ქმედუნარიანობა, რომლის სუბიექტიც არის დავითი , იმისათვის რომ პირმა მიმართოს სასამართლოს და ისარგებლოს სასამართლოს ინსტიტუტით აუცილებელია პირი იყოს ქმედუნარიანი.
5. სარჩელის ფორმა - სსკ 177 მუხლის მიხედვით სარჩელი (განცხადება) შედგენილი უნდა იყოს წერილობითი ფორმით, როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით
სარჩელი უნდა უპასუხებდეს ამ კოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს და საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმის ნიმუშს და შედგენილი უნდა იყოს ამ ნიმუშში მითითებული წესების დაცვით.სარჩელში სრულყოფილად და თანამიმდევრობით უნდა იყოს ასახული მოსარჩელის მოსაზრებები საქმის თითოეულ ფაქტობრივ გარემოებასა და მტკიცებულებასთან დაკავშირებით.
6. სათანადო მოპასუხე - კაზუსის მიხედვით სათანადო მოპასუხეს განათლების ეროვნული ცენტრი წარმოადგენს ვინაიდან და რადგანაც მან უნდა აღიაროს მისი განათლება.
7. სარჩელის დასაშვებობა - კაზუსის მიხედვით სარჩელის დასაშვებობა სახეზე გვაქვს რადგან აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი.აღიარებითი სარჩელი არ შეიძლება აღიძრას, თუ მოსარჩელეს შეუძლია აღძრას სარჩელი ამ კოდექსის 22_24-ე მუხლების საფუძველზე.
8. 8. სარჩელის დასაბუთებულობა -
რაც შეეხება აქტის კანონთან შესაბამისობა , და მის ფორმალურ კანონიერებას სახეზე გვქონდა უფლებამოსილება რაც გულისხმობს იმას რომ გამოცემულია უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , კაზუსში კი სახეზე გვაქვს უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოგანათლების ცენტრის სახით .
აქტის მატერიალურ კანონიერებას მოქმედ კანონებთან და სამართლის პრინციპებთან შესაბამისობა კაზუსის მიხედვით სახეზე არ გვქონდა გამომდინარე იქიდან რომ პირის მიმართ გამოყენებული იქნა კანონი რომელიც არ ითვალისიწნებდა იმ ფაქტს რომ დავითი ვერ ახერხებს სამსახურის დაწყებას და ცნობის წარმოუდგენლობა არ იყო გამოწყვეული მისი ბრალეული ქმედებისგან.
აზუსი 4
2021 წელი ინდაქტი.
1. უწყებრივი ქვემდებარეობა - ამ შემთხვევაში საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს, რადგანაც საქმე ეხება ადმისიტრაციული ორგანის მხრიდან პირის მიმართ საჯარო ინფორმაციაზე უარს. (უწებრივი ქვემდ არსი და ექვემდებარება თუარა სასამართლოს)
2. განსჯადობა -
ტერიტორიული- აქ იგულისხმება რომ საერთო განსჯადობის წესით სარჩელი უნდა წარედგინოს სასამართლოს მოპასუხის ადგილსამყოფელის მიხედვით, ანუ ამ შემთხვევაში ქალაქ თბილისის მერიას.
ინსტანციური- აქ საქმეები განიხილება პირველი ინსტანციის წესით. 5 მუხლის მიხედვით,სადაც წერია რომ რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა.
საგნობრივი- ამ შემთხვევაში საქმე გამომდინარეობს ზოგადი ადმინ კოდექსიდან, რომელიც ერთ-ერთი შემავალი ნაწილია ადმინისტრაციული სამართლის კანონმდებლობისა.
3. შესაბამისი სარჩელის სახე- უნდა აღინიშნოს რომ ინდაქტი განიმარტება როგორც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ასევე სზაკ 2 მუხ მიხედვით,ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად ჩაითვლება აგრეთვე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება მის უფლებამოსილებას მიკუთვნებული საკითხის დაკმაყოფილებაზე განმცხადებლისათვის უარის თქმის შესახებ, ასევე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული ან დადასტურებული დოკუმენტი, რომელსაც შეიძლება მოჰყვეს სამართლებრივი შედეგები.
შესაბმისად აქ სავარაუდოდ, საქმე უნდა გვქონდეს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის გასაჩივრებასთან, რადგანაც საქმე ეხება მერიის უარს გიორგის მიმხართ.ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კონკრეტულად კი ინდაქტის სარჩელის დასაშვებობა მოწმდება სასკ-ის 23-ე მუხლის საფუძველზე. სარჩელი დასაშვებია, თუ სახეზეა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 23 მუხლის 1 და 2 ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნა რომლის მიხედვითაც,თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
4.საპროცესო სუბიექტუნარიანობა - თავიდანვე უნდა აღინიშნოს ის რომ ყველა პირი არის დაბადებიდან უფლებაუნარიანი, ქმედუნარიანობას რაც შეეხება, პირი ასევე არის ქმედუნარიანიც, რადგანაც აქ არ არის აღნიშნული პირის არასრულწლოვნების შესახებ.
5.სარჩელის ფორმა - ეს არის წერილობითი აქ კი იგულისხმება იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დადგენილი სტანდარტის მიხედვით დოკუმენტის შედგენა.
6.სათანადო მოპასუხე - ამ შემთხვევაში არის მერია.
7.სარჩელის დასაშვებობა -
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი- სახეზე გვაქვს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტი, 23 მუხლით გათვალისწინებული.
პირდაპირი და უშუალო (ინდივიდუალური) ზიანი- პირს მიადგა ზიანი რადგანაც მერიის უარმა, გამოიწვია მისი სურვილის დაუკმაყოფილებლობა და მასზე მოახდინა ნეგატიური ზეგავლენა.
გასაჩივრების ვადები- რადგანაც აქ სახეზე გვაქვს იდნაქტი,მისი გასაჩივრების ზოგადი ვადა არის 1 თვე.
საჩივარი, როგორც სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა- პირს აქვს სარჩელის წარდგენის უფლებამოსილება,რადგანაც მერიას არ ჰყავს ზემდგომი და ანუ აქ სახეზე არ გვაქვს ერთჯერადი გასაჩივრების წესი. ამასთანავე მერიას არ განუმარტებია გასაჩივრებაზე შესამამისად,პირდაპირ სასამართლოში შეუძლია.
8. სარჩელის დასაბუთებულობა
8.1 კანონთან შესაბამისობა
ფორმალური კანონიერება- -
ა. უფლებამოსილება- ამ ნაწილში იგულისხმება იყო თუ არა პირი უფლებამოსილი ეს აქტი გამოეცა, კაზიდან გამომდინარე კი უფლებამოსილია,რადგანაც მერიას სზაკ ის მიხედვით, უნდა გაეცა ინფ, რადგანაც კოდექსის მიხედვით: დაწესებულება ვალდებულია გასცეს საჯარო ინფორმაცია, მათ შორის, ელექტრონული ფორმით მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია, დაუყოვნებლივ ან არა უგვიანეს 10 დღისა. აქვე აღსანიშნავია რომ დარღვეულია ვადებიც რადგან დაწესებულებამ 10 დღის ნაცვლად პასუხი 25 დღის შემდეგ გასცა.
ბ. ადმინისტრაციული წარმოების სათანადო სახე- წარმოების სახე გვაქვს მარტივი რადგანაც კონკრეტულ დათქმას კანონი არ აკეთებს.
გ.აქტის ფორმა - დაცულია,რადგანაც აქვს ბრძანების ფორმა ანუ წერილობითია
დ. დასაბუთება- სარჩელი არ იყო დასაბუთებული რადგანაც მერია არ უთითებდა კონკრეტულ გარემოებებზე, მისი დასაბუთება კი არ იყო სწორი,როდესაც ამბობდა რომ გიორგის უნდა წარედგინა მოთხოვნის მიზეზები, რადგანაც სზაკ ის მიხედვით:საჯარო ინფორმაციის მისაღებად პირი წარადგენს წერილობით განცხადებას. აუცილებელი არ არის, განცხადებაში მიეთითოს საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნის მოტივი ან მიზანი.
ე. გასაჩივრების უფლებაზე მითითება- მითითება აქ არ არის გაკეთებული. შესაბამისად ვიყენებთ სტანდარტულ 1 თვიან ვადას.
მატერიალური კანონიერება
ა. მატერიალური სამართლის ნორმასთან შესაბამისობა- ნორმებთან შესაბამისი არ არის რადგანაც კონკრეტული დათქმები და მუხლები არაა მითითებული.
ბ. უფლებამოსილების სამართლებრივი საფუძველი- მერიას არ ქჰქონდა უფლება საჯარო ინფ უარი ეთქვა.
გ. დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენების მართლზომიერება- არ არის მართლზომიერი რადგანაც უნდა გაეცა.
დ. თანაზომიერების პრინციპი- თანაზომ პრინც ვთვლი რომ არ არის დაცული რადგანაც გასათვალისწინებელია,ის გარემოება რომ ის პირმა მოითხოვა საჯარო ინფ რისი გაცემის ვალდებულებაც ორგანოს აქვს ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე.
ე. კონკრეტულობის პრინციპი- ეს პრინციპიც არის სახეზე რადგანაც არის კონკრეტულად გიორგის მიმართ.
8.2 პირდაპირი და უშუალო ზიანი -
პირს მიადგა ზიანი,რადაგან მის მიმართ გამოიცა უარი და მოხდა გირგისთვის საინტერესო ინფორმაციის შეუტყობინებლობა.
სესხის ხელშეკრულება სამოქალაქო ბრუნვაში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ხელშეკრულებაა. სესხის ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს, როგორც ზეპირად, ასევე წერილობით. მოცემულ შემთხვევაში გიორგის მიერ შეტანილი სასარჩელო მოთხოვნა თბილისის საქალაქო სასამართლოში შეესაბამება კანონით დადგენილ მოთხოვნებს ვინაიდან და რადგანაც, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-15 მუხლის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით.
მოცემულ შემთხვევაში სასამართლოს მიერ განსაზღვრული 8 დღიანი ვადა არის უკანონო, ვინაიდან და რადგანაც საქართველოს სამოქალაქო კდოექსის 201-ე მუხლის მიხედვით სასამართლოს მიერ განსაზღვრული ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 14 დღეს, ხოლო რთული კატეგორიის საქმეებზე – 21 დღეს. ამ ვადის გაგრძელება დაუშვებელია, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს საპატიო მიზეზი. მოპასუხეს აქვს შესაძლებლობა შესაგებლის წარდგენის ეტაპზე არ ცნოს სარჩელი და ეს ყოველივე შესაბამისი ფაქტებით და გარემოებებით გაამყაროს.
რაც შეეხება მოპასუხე ,,საბას’’ გამოუცხადებლობას 2018 წლის 20 მაისის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 230-ე მუხლის გათვალისწინებით თუ სასამართლოს სხდომაზე არ გამოცხადდება მოპასუხე, რომელსაც გაეგზავნა შეტყობინება ამ კოდექსის 70-ე–78-ე მუხლებით დადგენილი წესით, და მოსარჩელე შუამდგომლობს დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანაზე, მაშინ სარჩელში მითითებული ფაქტობრივი გარემოებები დამტკიცებულად ითვლება.
სამოქალაქო კოდექსის 237 მუხლის მიხედვით მოპასუხე საბას აქვს უფლება 10 დღის ვადაში გაასაჩივროს დაუსწრებელი გადაწყვეტილება. მოცემულ შემთხვევაში არანაირ დარღვევას ადგილი არ აქვს. რაც შეეხება შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს. იმ შეთხვევაში როდესაც გასაჩივრების უფლების მქონე პირი (საბა) ან მისი წარმომადგენელი ესწრება გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადებას, ამ შემთხვევაში გადაწყვეტილების გასაჩივრების მქონე პირი ვალდებულია ვალდებულია გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადებიდან არა უადრეს 20 და არა უგვიანეს 30 დღისა გამოცხადდეს სასამართლოში და ჩაიბაროს გადაწყვეტილების ასლი, მოცემულ შემთხვევაში კი ეს ვადა საბას მიერ არის დარღვეული. თუმცა საბას მიერ ეს ვადები რომ ყოფილიყო დაცული, სასამართლოს განჩინება საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმისა და დაუსწრებელი გადაწყვეტილების ძალაში დატოვების თაობაზე დაუსწრებელ გადაწყვეტილებასთან ერთად გასაჩივრდებოდა სააპელაციო წესით. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 83-ე მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით მოსარჩელეს უფლება აქვს, საქმის წინასწარი სასამართლო განხილვისათვის მომზადების დამთავრებამდე შეცვალოს სარჩელის საფუძველი ან საგანი, შეავსოს სარჩელში მითითებული გარემოებები და მტკიცებულებები, გაადიდოს ან შეამციროს სასარჩელო მოთხოვნის ოდენობა, რის შესახებაც სასამართლომ უნდა აცნობოს მოპასუხეს, მოცემულ შემთხვევაში კი ეს პირობა არ იქნა დაცული არც სასამართლოს და არც მოსარჩელის მიერ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 20 დეკემბრის მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება არის უკანონო, ვინაიდან და რადგანაც, აღნიშნულ სასამართლო სხდომაზე დაირღვა მოპასუხის საპროცესო უფლებები, რაზედაც ზემოთ იქნა აღნიშნულლი. 2018 წლის 28 დეკემბერის სააპელაციო საჩივარი, რომელიც საბამ შეიტანა არის კანონიერი, რადგან ეს მოქმედება არის ნებისმერი მოსახის საპროცესო უფლება, ხოლო მას დააკმაყოფილებენ თუ არა ეს უკვე სასამართლოს დისკრეციული უფლებამოსილებაა. 2019 წლის 4 იანვრის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბას სააპელაციო საჩივრის მიღების შესახებ არის უკანონო, ვინაიდან და რადგანაც მოპასუხე საბას არ განუცხადებია ის საპატიო მიზეზი რის გმოც ვერ გამოცხადდა 2018 წლის 20 დეკემბრის სხდომა. 2019 წლის 20 მარტის სააპელაციო საჩივრის ზეპირი განხილვის სხდომაზე სასამართლო მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არის უკანონo.
1.სააპელაციო სარჩელის მიღების კრიტერიუმები- სსამართლოს პირველი ინსტანციით გამოტანილი გადაწყვეტილება მხარეებმა და მესამე პირებმა დამოუკიდებელი სასარჩელო მოთხოვნით კანონით დადგენილ ვადაში უნდა გაასსაჩივრონ სააპელაციო სასამართლოში.
სააპელაციო დავები დიფერენცირდება ქონებრივ და არაქონებრივ დავებად. სააპელაციო საჩივარი ქონებრივ-სამართლებრივ დავაში დასაშვებია იმ შემთხვევაში თუ დავის საგნის ღირებულება აღემატება 2000 ლარს, სააპელაციო საჩივარი შეტანილი უნდა იყოს იმ სასამართლოში, სადაც თავდაპირველი საქმის განხილვა მოხდა პირველი ინსტანციის მიერ, რომელმაც გამოიტანა გადაწყვეტილება.
რაც შეეხება, სააპელაციო საჩივრის შინაარსს: საჩივარი უნდა შეიცავდეს იმ სასამართლოს დასახელებას რომელ სასამართლოშიცაა შეტანილი, ასევე უნდა იყოს დაფიქსირებული აპელანტის ვინაობა, მამის ვინაობა , მის დასახლებას და საცხოვრებელი ადგილის მისამართი. ასევე, დაფიქსირებული უნდა იყოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ზუსტი დასახელება და მიტითებას ამ გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოზე. აგრეთვე, აღნიშნული უნდა იყოს კონკრეტულად რას მოითხოვს სააპელაციოში საჩივრის შემტანი პირი და რაში მდგომარეობს გადაწყვეტილების უზუსტობა, თან უნდა ახლდეს წერილობითი ნუსხაც რაც დაასაბუთებს სააპელაციო საჩივარს და მტკიცებულებებს, რაც რომლებიც ადასტურებენ ამ გარემოებებს. ასევე, საჩივარშივე უნდა მოხდეს იმის დაზუსტება, ხომ არ სურთ მხარეებს დავა სასამართლომ ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილოს, ან დავის აღმოსაფხვრელად გამოყენებული იქნეს ალტერნატიული საშუალება - მედიაციის სახით.
თუ გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და თავისუდლებათა ევროპული კონვენციის ნორმებს, დამატებით ოქმებსა და პრეცედენტებს საჩივარი უნდა შეიცავდეს ზუსტ მითითებას ამგვარ შეუსაბამობაზე. სასამართლოს წარედგინება საჩივრის იმდენი ასლი, რამდენი მონაწილეც არის საქმეში.
სააპელაციო საჩივრის შემტანი პირი ან მისი წარმომადგენელი ხელს აწერს აუცილებლად საჩივარს. (წარმომადგენლის მიერ შეტანილ საჩივარს უნდა დაერთოს წარმომადგენლობის უფლებამოსილების დამადასტურებელი მინდობილობა, თუ ამდაგვარი საბუთი საქმეში არ არის).
თუ რომელიმე მოთხოვნა არ იქნება დაკმაყოფილებული, ან სახელმწიფო ბაჟი არ არის გადახდილი, სააპელაციო სასამართლო საჩივარს არ მიიღებს და დაუდგენს საჩივრის შემტანს ხარვეზს, რომლის აღმოსაფხვრელადაც მისცემს გარკვეულ ვადას, რათა გამოსწორებულ იქნას ამგვარი ხარვეზი. თუ იმ ვადაში მოსარჩელის ხარვეზი არ იქნება შევსებული, მაშინ საქმეს დატოვებს განუხილველად და გადაწყვეტილება არ გასაჩივრდება- (სააპელაციო საჩივარი არ მიიღება). სააპელაციო საჩივარზე ხარვეზის შესავსებად სასამართლოს მიერ დანიშნული ვადა შესაძლებელია გახანგრძლივდეს მხოლოდ მხარეთა თხოვნით.
სააპელაციო სასამართლოში საჩივრის შეტანის ვადა არის 14 დღე (ამ ვადის გაგრძელება და აღდგენა დაუშვებელია), რომლის ათვლაც იწყება მოსარჩელისთვის გადაწყვეტილების ჩაბარების მომენტიდან.
ასევე სსსკ-ის 370-ე მუხლის დანაწესით, თუ გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ მხარე სასამართლოს ან მოწინააღმდეგე მხარეს წერილობითი ფორმით განუცხადებს უარს სააპელაციო გასაჩივრებაზე, სააპელაციო საჩივარი აღარ დაიშვება.
სააპელაციო საჩივრის დასაშვებობის მომენტიდან პირველი ინსტანციის სასამართლო, არა უგვიანეს ხუთი დღისა, მთლიან საქმეს უგზავნის სააპელაციო სასამართლოს და სააპელაციომ ათი დღის ვადში უნდა ცნოს მისი დასაშვებობა და გამოსცეს განჩინება საქმის განსახილველად მიცემისთვის.
იმ შემთხვევაში, თუ სააპელაციო სასამაღლო საჩივარს განუხილველად დატოვებს, მაშინ მხარეებს შეუძლიათ კერძო საჩივრის შეტანა, რის შემდეგაც სააპელაციო სასამართლო საჩივარს განიხილავს ზეპირად და მხარეებს ატყობინებს ამ გადაწყვეტილების მიღებიდან სამი დღის ვადაში. თუ საჩივარი ემყარება კანონდარღვევას და მოითხოვს ამ გადაწყვეტილების მხოლოდ სამართლებრივი თვალსაზრისით შეფასებას, მაშინ სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე და გადაწყვეტილება მიიღოს, რის შესახებაც წინასწარ უნდა ეცნობოს მხარეებს.
2 სააპელაციო და საკასაციო სასამართლოში შეგებებული სარჩელის დასაშვებობა- პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის აღძვრა შეგვიძლია როგორც სარჩელის ისე განცხადების მეშვეობით.
რაც შეეხება უშუალოდ შეგებებულ სარჩელს, მას თავისი ზუსტი/ავთენტური ხასიათით საკასაციო და სააპელაციო სასამართლოში არ ვხვდებით, ვინაიდან, ამ შემთხვევაში, იგი წარმოდგენილია განსხვავებული რეგულასაციებითა და დასახელებით, კერძოდ, ის ცნობილია როგორც *შეგებებული საჩივარი. შეგებებული საჩივარი, როგორც დამოუკიდებელი საჩივარი სააპელაციო სასამართლოში არის სააპელაციო საჩივრის უფლების (ანუ გასაჩივრების უფლებას) აღდგენის საშუალება იმ პირობებში, როდესაც მხარემ წერილობითი უარი განაცხადა პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილების გასაჩივრებაზე, მისი გამოცხადების შემდეგ. ვინაიდან, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 378-ე მუხლის დანაწესით, გასაჩივრების უფლება (ე.ი. სააპელაციო საჩივრის შეტანის) არ აქვს მას, ვინც პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ უარი თქვა სააპელაციო საჩივრის შეტანაზე.
შეგებებული სააპელაციო საჩივრით აპელანტის მოწინააღმდეგე მხარე მიმართავს სასამართლოს, რითიც იგი ითხოვს გადაწყვეტილების გაუქმებას იმ ნაწილში, რომელიც აპელანტის სასარგებლოდაა გამოტანილი და აპელნტის მიერ არაა გასაჩივრებული. შეგებებული სააპელაციო საჩივარი მოწინააღმდეგე
მხარემ შეიძლება მაშინაც წარადგინოს, როცა მას უარი აქვს ნათქვამი გადაწყვეტილების სააპელაციო წესით გასაჩივრებაზე. შეგებებულ სააპელაციო საჩივარზე არ მოქმედებს სააპელაციო საჩივრის შეტანის ზოგადი ვადა, რომელიც განისაზღვრება 14 დღით, არამედ აქ მოქმედებს სპეციალური ვადა,
რომელიც შეადგენს 10 დღეს და მისი ათვლა იწყება სააპელაციო საჩივრის წარდგენიდან. შეგებებული სააპელაციო საჩივარი დაკავშირებულია სააპელაციო საჩივართან, ისე როგორც შეგებებული სარჩელი სარჩელთან.
საკასაციო და სააპელაციო საჩივარის გამოყენების სფერო: თუ პირმა წერილობით განაცხადა უარი პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილების გასაჩივრებაზე და ამ დროს მეორე მხარემ ე.ი დამარცხებულმა მხარემ გაუსაჩივრა სააპელაციო ან თუნდაც საკასაციო წესით, ამ შემთხვევაში იმ პირმა რომელმაც თავიდანვე უარი თქვა ანუ გამარჯვებულმა მხარემ აღუდგინა უფლება მიუხედავად მისი უარისა. მოწინაარმდეგე მხარეს კი, შეუძლია როგორც კი გადასცემენ საჩივარს ათი დღის ვადაში წარადგინოს შეგებებული სააპელაციო საჩივარი.ასევეა კასაციაშიც. კასაციაში ჩაბარებიდან ათი დღეში უნდა გადაეცეს შეგებებული საკასაციო შაჩივარი მიუხედავად გასაჩივრებაზე უარისა. თავად სააპელაციო საჩივარზე უარის თქმის ან მისი განუხილველად დატოვების შემთხვევაში, შეგებებული სააპელაციო საჩივარი არ განიხილება.
2017 წლის 20 მაისს ბათუმში მცხოვრებმა გიორგიმ ზეპირი სესხის ხელშეკრულების საფუძველზე თბილისში მცხოვრებ საბას ექვსი თვის ვადით სესხად გადასცა 2500 ლარი. მხარეები არ შეთანხმებულან სესხის დაბრუნების ადგილის შესახებ. მოვალე საბამ ვალდებულება დათქმულ დროში არ შეასრულა, რის გამოც გიორგიმ 2018 წლის 25 თებერვალს სარჩელი აღძრა თბილისის საქალაქო სასამართლოში საბას წინააღმდეგ და მოითხოვა სესხის თანხის დაბრუნება. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსამართლემ 2018 წლის 02 მარტის განჩინებით წარმოებაში მიიღო გიორგის სარჩელი, საქმის მომზადების მიზნით დაავალა მოსარჩელე გიორგის მოპასუხე საბასთვის სარჩელისა და თანდართული დოკუმენტების ასლების ჩაბარება, აგრეთვე განუსაზღვრა მოპასუხე საბას წერილობითი შესაგებლის წარმოსადგენად 8 დღის ვადა. (აქ 14 დღე არს ვადა) მოპასუხე საბამ სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში წარადგინა წერილობითი შესაგებელი, რომლითაც სარჩელი არ ცნო იმ საფუძვლით, რომ არის სოციალურად დაუცველი პირი და არ გააჩნია გადახდის შესაძლებლობა. საქმის განმხილველმა მოსამართლემ საქმე მომზადებულად ჩათვალა, სსსკ-ის 207-ე მუხლის საფუძველზე დანიშნა სასამართლოს მთავარი სხდომა 2018 წლის 20 მაისს, რის შესახებაც შეატყობინა მხარეებს კანონით დადგენილი წესით. 2018 წლის 20 მაისის სასამართლო მთავარ სხდომაზე მოპასუხე საბას გამოუცხადებლობის გამო, მოსარჩელე გიორგის შუამდგომლობის საფუძველზე, სასამართლომ გამოიტანა დაუსწრებელი გადაწყვეტილება სარჩელის დაკმაყოფილების შესახებ. აღნიშნული დაუსწრებელი გადაწყვეტილება მოპასუხე საბამ 2018 წლის 28 მაისს გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოში, გაასაჩივრა იმ საფუძვლით, რომ პატივსადები მიზეზით ვერ გამოცხადდა სასამართლოს მთავარ სხდომაზე. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 10 ივლისის განჩინებით არ დაკმაყოფილდა საბას საჩივარი დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გაუქმებისა და საქმისწარმოების განახლებასთან დაკავშირებით. განჩინების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადებას ესწრებოდა საჩივრის ავტორი საბა, რომელიც დაგენილად იქნა მიჩნეული, რომ არის სოციალურად დაუცველი პირი. სასამართლოს 2018 წლის 10 ივლისის დასაბუთებული განჩინება საბასთვის სასამართლოს არ გადაუგზავნია. 2018 წლის 18 სექტემბერს საბა პირადად გამოცხადდა თბილისის საქალაქო სასამართლოში, იმავე დღეს ჩაიბარა 2018 წლის 10 ივლისის დასაბუთებული განჩინება, რომელიც გაასაჩივრა 2018 წლის 25 სექტემბერს სააპელაციო საჩივრის შეტანის გზით. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატამ წარმოებაში მიიღო საბას სააპელაციო საჩივარი, დააკმაყოფილა იგი, გააუქმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს დაუსწრებელი გადაწყვეტილება და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნა თბილისის საქალაქო სასამართლოს. საქმის განმხილველმა თბილისის საქალაქო სამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსამართლემ, 2018 წლის 15 ოქტომბრის განჩინებით დანიშნა საქმის განხილვა სასამართლოს მთავარ სხდომაზე 2018 წლის 20 დეკემბერს, რის შესახებაც შეატყობინა მხარეებს კანონით დადგენილი წესით. 2018 წლის 20 დეკემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მთავარ სხდომაზე საქმის განხილვისას, არ გამოცხადდა მოპასუხე საბა, რომელსაც არაფერი უცნობებია სასამართლოსათვის გამოუცხადებლობის მიზეზების შესახებ, ხოლო სხდომაზე გამოცხადებულმა მოსარჩელე გიორგიმ კი შეამცირა სასარჩელო მოთხოვნა 1900 ლარამდე. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 20 დეკემბრის მეორე (განმეორებითი) დაუსწრებელი გადაწყვეტილებით, სარჩელი დაკმაყოფილდა და მოპასუხე საბას მოსარჩელე გიორგის სასარგებლოდ დაეკისრა 1900 ლარის გადახდა. 2018 წლის 20 დეკემბრის განმეორებითი დაუსწრებელი გადაწყვეტილება 2018 წლის 28 დეკემბერს სააპელაციო საჩივრით გაასაჩივრა მოპასუხემ საბამ, რომელმაც მოითხოვა მისი გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა. 2019 წლის 04 იანვარს სააპელაციო სასამართლომ საბას სააპელაციო საჩივარი განჩინებით მიიღო წარმოებაში განსახილველად, მოამზადა საქმე და დანიშნა სააპელაციო საჩივრის განხილვა 2019 წლის 20 მარტს, რის შესახებაც შეატყობინა მხარეებს კანონით დადგენილი წესით. 2019 წლის 20 მარტს სააპელაციო საჩივრის ზეპირ განხილვაზე არ გამოცხადდა აპელანტის მოწინააღმდეგე მხარე - მოსარჩელე გიორგი. სააპელაციო სასამართლომ მოწინააღმდეგე მხარის გამოუცხადებლობის გამო გამოიტანა დაუსწრებელი გადაწყვეტილება, რომლითაც დააკმაყოფილა სააპელაციო საჩივარი, გააუქმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს განმეორებითი დაუსწრებელი გადაწყვეტილება და გამოიტანა ახალი გადაწყვეტილება სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ.
სოციალისტები იყვნენ და ერთპიროვნული მმართველობა არ მოსწონდათ. კოლექტიური მმართველობის მომხრეები იყვნენ. ამიტომაც შემოიტანეს მთავრობის მეთაურის თანამდებობა, რომელიც პარლამენტის წინაშე იყო ანგარიშვალდებული.
კონსტიტუციონალიზმის განვითარების პირველი პირველ ეტაპზე მიღებული კონსტიტუციის ზოგადი მახასითებლები? 4. პირვეროგორია ლი ეტაპი მოიცავს 1787-1918 წლებს. პირველი ეტაპის კონსტიტუციები, ძირითადად, სახელმწიფო მოწყობის საკითხებს აწესრიგებდა, აკანონებდა უკვე არსებულ წესწყობილებებს, ადამიანის ძირითდ უფლებებსა და თავისუფლებებს ყურადღება არ ექცეოდა.
ვალდებულების შესრულება არის:
უფლების დამაბრკოლებელი შესაგებელი
უფლების მომსპობი შესაგებელი
უფლების შემაფერხებელი შესაგებელი
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
2
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 62-ე მუხლის შესაბამისად, „გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას, თუ სავარაუდოა, რომ გარიგება დაიდებოდა მისი ბათილი ნაწილის გარეშეც.“.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის სამართლებრივ შედეგს?
გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას, თუ სავარაუდოა;
არცერთი პასუხი არ არის სწორი.
თუ სავარაუდოა, რომ გარიგება დაიდებოდა მისი ბათილი ნაწილის გარეშეც;
გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას;
ქულა: 1
3
სამოქალაქო კოდექსის 109-ე მუხლის შესაბამისად, წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება ქარწყლდება: იმ ვადის გასვლით, რა ვადითაც გაიცა უფლებამოსილება.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს ნორმის სამართლებრივ შედეგს:
იმ ვადის გასვლით, რა ვადითაც გაიცა უფლებამოსილება
ყველა პასუხი სწორია
რა ვადითაც გაიცა უფლებამოსილება
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება ქარწყლდება
ქულა: 1
4
სამოქალაქო კოდექსის 905-ე მუხლის პირველი წინადადების შესაბამისად, "თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის კრედიტორის მოთხოვნა ძირითადი მოვალის მიმართ".
ჩამოთვლილთაგან რომელია ნორმის სამართლებრივი შედეგი:
თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის
მასზე გადადის კრედიტორის მოთხოვნა ძირითადი მოვალის მიმართ
თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის კრედიტორის მოთხოვნა
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
5
რისგან შედგება სამართლის ნორმა
სამართლებრივი შედეგი
ქმედების შემადგენლობისა და სამართლებრივი შედეგისგან
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქმედების შემადგენლობა
ქულა: 1
6
თედომ საიველირო მაღაზიაში შეიძინა ოქროს ბეჭედი. აღმოჩნდა, რომ ბეჭედი არ იყო ოქროსი. თედო ითხოვს ხელშეკრულების ბათილად ცნობას.
დაასახელეთ ქმედების შემადგენლობის ის ელემენტი, რომელიც უნდა იქნეს განხილული მოთხოვნის წარმოშობის ეტაპზე
გარიგების დადების ფაქტი
მოტყუების ფაქტი
შეცდომის დაშვების ფაქტი
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
7
კაზუსის გააზრების უზრუნველსაყოფად რა მეთოდები შეიძლება იქნეს გამოყენებული?
კაზუსის ფაბულის ქრონოლოგიური წარმოდგენა
ყველა პასუხი სწორია
კაზუსის ფაბულის ვიზუალიზაცია
ქულა: 1
8
რა მიეთითება სასამართლო გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილში
კანონები
მხოლოდ სამართლებრივი შეფასებები
სამართლებრივი შეფასება და კანონები, რომლებითაც სასამართლო ხელმძღვანელობდა
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
9
კანონმდებლის მიერ განზრახ ურთიერთობის მოუწესრიგებლობის შემთხვევაში შეიძლება თუ არა ანალოგიის გამოყენება?
დასაშვებია, ვინაიდან ურთიერთობა ვერ დარჩება მოწესრიგების გარეშე
დაუშვებელია, რადგან სახეზეა გეგმიური ხარვეზი და დაირღვევა ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
დასაშვებია მხოლოდ საგამონაკლისო შემთხვევებში
ქულა: 1
10
რა ახასიათებს გადაწყვეტილების სტილს
სადავო საკითხების დამაჯერებელი არგუმენტაცია
მსჯელობის დამაჯერებლობა
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
მსჯელობის დამაჯერებლობა და სადავო საკითხების დამაჯერებელი არგუმენტაცია
ქულა: 1
11
15 წლის გიორგიმ ლევანგან შეიძინა სნოუბორდი. სნოუბორდის შესაძენად მან განკარგა მშობლების მიერ თავისუფალი განკარგვის მიზნით გადაცემული თანხა. მას შემდეგ, რაც მშობლებმა გაიგეს გიორგის მიერ დადებული გარიგების თაობაზე, მოითხოვეს ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა.
აქვთ თუ არა მშობლებს ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.
ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 66-ე მუხლის საფუძველზე
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 477-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
ქულა: 1
12
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 152-ე მუხლის შესაბამისად, „არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე არის ის მოთხოვნები და უფლებები, რომლებიც შეიძლება გადაეცეს სხვა პირებს, ან გამიზნულია საიმისოდ, რომ მათ მფლობელს შეექმნას მატერიალური სარგებელი, ანდა მიენიჭოს უფლება მოსთხოვოს სხვა პირებს რაიმე.“
დასახელებული ნორმა წარმოადგენს?
მოთხოვნის სამართლებრივ საფუძველს;
დეფინიციურ ნორმას;
როგორც დეფინიციურ ნორმას, ასევე მოთხოვნის სამართლებრივ საფუძველს;
ყველა პასუხი სწორია.
ქულა: 1
13
გიორგი, რომელიც არის 14 წლის, გადაწყვეტს ველოსიპედის ყიდვას და დადებს ლადოსთან ნასყიდობის ხელშეკრულებას. მშობლები მოგვიანებით შეიტყობენ გიორგის მიერ დადებული გარიგების თაობაზე და მოითხოვენ გარიგების ბათილად ცნობას. აქვს თუ არა გიორგის მშობლებს გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება? გთხოვთ, ჩამოაყალიბოთ ჰიპოთეზა მოცემულ კაზუსზე.
გიორგის მშობლებს შესაძლოა არ ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 477-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
გიორგის მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
გიორგის მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 59-ე მუხლის საფუძველზე
გიორგის მშობლებს შესაძლოა არ ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 477-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
ქულა: 1
14
კანონის ანალოგიისას გამოიყენება
სხვა ნორმა
კანონპროექტის განმარტებითი ბარათი
კეთილსინდისიერების პრინციპი
ყველაზე უფრო მსგავსი ურთიერთობის მომწესრიგებელი ნორმა
61. თორნიკე კახეთში ფლობს 100 ჰა სასოფლო სამეურნეო მიწას, რომელზე
გაშენებულია ვენახი და განლაგებულია ღვინის მარანი. 2018 წლის 15 მარტს
მას უკავშირდება გიორგი და სთავაზობს, რომ მიჰყიდოს მიწა მასზე არსებული
ვენახითა და ღვინის მარნით 1,000,000.00 აშშ დოლარად, რაზედაც თორნიკესგან
მტკიცე უარს იღებს. 2018 წლის 30 ივნისს გიორგი თავისი ნაცნობი
ბუღალტრისგან, რომელიც თორნიკესთან მუშაობს გაიგებს, რომ თორნიკე
კეთილსინდისიერად არ იხდის გადასახადებს და სახელმწიფოს უმალავს
განსაკუთრებით დიდი ოდენობით. აღნიშნული ინფორმაციის გაგების
შემდგომ, 2018 წლის 7 ივლისს გიორგი უკავშირდება თორნიკეს და ეუბნება,
რომ თუ იგი არ მიჰყიდის მიწას 1,000,000.00 აშშ დოლარად, გიორგი თორნიკეს
მიერ ჩადენილი დანაშაულის შესახებ ინფორმაციას შეატყობინებს
საგამოძიებო ორგანოებს. თორნიკეს შეეშინდება და თანხმდება გააფორმოს
გიორგისთან მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის ხელშეკრულება. 2018 წლის 01
აგვისტოს თორნიკე და გიორგი აფორმებენ მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის
ხელშეკრულებას და იმავე დღეს გიორგი საჯარო რეესტრში რეგისტრირდება
მიწის ნაკვეთის ახალ მესაკუთრედ. მოგვიანებით თორნიკე ფიქრობს, რომ
შეცდომა დაუშვა და მიუხედავად მუქარისა გიორგისთვის არ უნდა მიეყიდა
მიწის ნაკვეთი. შესაბამისად, 2018 წლის 01 სექტემბერს თორნიკე გიორგის
უგზავნის წერილს და სთხოვს მიწის ნაკვეთის უკან დაბრუნებას, რაზეც
გიორგი კატეგორიულ უარს აცხადებს.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
იძულებით დადებული გარიგება
62. რას იწვევს კაზუსის შინაარსის მცდარი შეფასება?
მცდარ შედეგს
63. გიორგი ლევანმა აიძულა სიმბოლურ ფასად მიეყიდა მისთვის მიწის
ნაკვეთი, სადაც ცენტრალური მაგისტრალი გადის. ლევანი იყო მაღალი
თანამდებობის პირი. შესაბამისად, სწორედ აღნიშნული გარემოება გახდა
გიორგის მიერ მსგავსი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი. ლევანმა
დაკარგა სამსახური და მის მიმართ დაიწყო სისხლისსამართლებრივი დევნა.
გიორგიმ ამ გარემოების შეტყობიდან 1 წლის და 1 თვის შემდეგ მიმართა
სასამართლოს და მოითხოვა ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა,
რასაც ეწინააღმდეგება ლევანი. სამართლებრივად დასაბუთებულია თუ არა
ლევანის მოსაზრება?
ლევანის მოსაზრება დასაბუთებულია, ვინაიდან გასულია სსკ-ის 89-ე მუხლით
განსაზღვრული შეცილების ვადა
64. ზოგადად, რა სახის შესაგებლები უნდა იქნეს გამოყენებული კაზუსის
ამოხსნის სხვადასხვა ეტაპზე?
უფლების დამაბრკოლებელი შესაგებელი
უფლების შემაფერხებელი შესაგებელი
სწორია - ყველა პასუხი სწორია
1. თელეოლოგიური განმარტება გულისხმობს?
ნორმის არსისა და მიზნის ძიებას
2. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 62-ე მუხლის შესაბამისად, „გარიგების
ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას, თუ
სავარაუდოა, რომ გარიგება დაიდებოდა მისი ბათილი ნაწილის გარეშეც.“
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის სამართლებრივ
შედეგს?
გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას
3.ალტერნატიული ფაქტობრივი ელემენტის არსებობისას აუცილებელია თუ
არა ყველა მათგანის არსებობა?
ერთ-ერთის არსებობა საკმარისია ნორმით გათვალისწინებული
სამართლებრივი შედეგის დადგომისთვის
4. ნათია და ნინო არიან მეგობრები. მათ შორის დაიდო ძვირფასი ტილოს
ნასყიდობის ხელშეკრულება. ნათიამ ნასყიდობის ფასად მიუთითა 200 ლარი.
ნინო დათანხმდა გარიგების დადებას. ნასყიდობის საგნის გადაცემისას
აღმოჩნდა, რომ ნათიამ ნასყიდობის საფასურის 2000 ლარის ნაცვლად
მიუთითა 200 ლარი, რის გამოც ნათიამ უარი თქვა ნივთის გადაცემაზე. აქვს
თუ არა ნათიას გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს მოთხოვნის სამართლებრივ
საფუძველს:
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
5. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 71-ე მუხლის შესაბამისად, „თუ
გარიგების დადებისას შედგენილია ერთი და იმავე შინაარსის რამდენიმე
დოკუმენტი, მაშინ საკმარისია თითოეულმა მხარემ ხელი მოაწეროს იმ
დოკუმენტის ეგზემპლარს, რომელიც განკუთვნილია შესაბამისი
მხარისათვის.“ დაასახელეთ წარმოდგენილი ნორმის ქმედების
შემადგენლობა?
თუ გარიგების დადებისას შედგენილია ერთი და იმავე შინაარსის რამდენიმე
დოკუმენტი
6. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. ლაშამ მიუთითა გარიგების
სარგებლიან ხასიათზე. რა შემთხვევაში ითვლება გარიგება სარგებლის
მომტანად:
როცა მხარე მნიშვნელოვან ქონებრივ სარგებელს იღებს
როცა მხარეს წარმოეშობა მხოლოდ უფლებები ვალებულებების კისრების
გარეშე
7.ვალდებულების შესრულება არის ?
უფლების მომსპობი შესაგებელი
8. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. აქვს თუ არა მშობლებს გარიგების
ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.ლაშას მიერ დადებული გარიგება
წარმოადგენს:
მერყევად ბათილ გარიგებას
9. გიორგიმ თავის 17 წლის შვილს მარიამს მიანიჭა საწარმოს დამოუკიდებლად
გაძღოლის უფლება. მარიამმა აიყვანა თანამშრომლები და გააფორმა მათთან
შრომითი ხელშეკრულებები, ასევე საწარმოს შეუფარხებლად
ფუნქციონირების მიზნით გააფორმა ხელშეკრულება კონტრაქტორ ფირმასთან
ნედლეულის მიწოდებაზე. გიორგიმ არ მოიწონა მარიამის მიერ დადებული
ხელშეკრულებები და მოითხოვა მათი ბათილად ცნობა. მარიამი
ეწინააღმდეგება გარიგების ბათილობას. რა შეიძლება იყოს მარიამის პოზიციის
სასარგებლო სამართლებრივი საფუძველი:
სსკ-ის 65-ე მუხლის მე-2 ნაწილი
10. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლი - „პირი, რომელიც სხვა
პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით
მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი“.
ჩამოთვლილთაგან რომელია ამ ნორმის ქმედების შემადგენლობა:
პირი, რომელიც სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან
გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებს ზიანს
11. რა მიზანს ემსახურება კანონის ინტერპრეტირება?
სამართლიანობის მიღწევა
12. რა სახის შეიძლება იყოს სხვა ნორმის სამართლებრივ შედეგებზე
მითითება ?
სტატისტიკური და დინამიკური
13. სამოქალაქო კოდექსის 829-ე მუხლის შესაბამისად, "მზღვეველი
თავისუფლდება თავისი მოვალეობის შესრულებისაგან, თუ დამზღვევმა
დაზღვევით გათვალისწინებული შემთხვევა გამოიწვია განზრახ ან უხეში
გაუფრთხილებლობით." დაასახელეთ მითითებული ნორმის ქმედების
შემადგენლობა:
თუ დამზღვევმა დაზღვევით გათვალისწინებული შემთხვევა გამოიწვია
განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით
14. გარიგებებში წარმომადგენლობის არსებობისას არ ექვემდებარება
შემოწმებას:
წარმომადგენლის სახით მოქმედება
15. გიორგიმ ლაშას მიჰყიდა მობილური ტელეფონი. გიორგიმ არ გადაუხადა
ლაშას ნასყიდობის საფასური. აქვს თუ არა ლაშას გიორგისგან ფასის
გადახდის მოთხოვნის უფლება. ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ლაშას შესაძლოა ჰქონდეს გიორგისგან ფასის გადახდის მოთხოვნის უფლება
სსკ-ის 477-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
16. რა ნაწილებისგან შედგება სასამართლო გადაწყვეტილება
შესავალი, აღწერილობითი, სამოტივაციო და სარეზოლუციო
17. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 172-ე მუხლის პირველი ნაწილი -
„მესაკუთრეს შეუძლია მფლობელს მოსთხოვოს ნივთის უკან დაბრუნება,
გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მფლობელს ჰქონდა ამ ნივთის ფლობის
უფლება“. აღნიშნული სამართლის ნორმა არის:
მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი
18. სამოქალაქო კოდექსის 51-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, "ნების
გამოვლენის ნამდვილობაზე შეიძლება გავლენა არ მოახდინოს გარიგების
დამდები პირის გარდაცვალებამ ან ამ კოდექსის 1293-ე მუხლის მე-4 ნაწილით
გათვალისწინებულმა შემთხვევამ, თუ ეს მოვლენა ნების გამოვლენის შემდეგ
მოხდა." ჩამოთვლილთაგან რომელია ნორმის ქმედების შემადგენლობა?
თუ ეს მოვლენა ნების გამოვლენის შემდეგ მოხდა
19. სამოქალაქო კოდექსის 51-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, "ნების
გამოვლენის ნამდვილობაზე შეიძლება გავლენა არ მოახდინოს გარიგების
დამდები პირის გარდაცვალებამ ან ამ კოდექსის 1293-ე მუხლის მე-4 ნაწილით
გათვალისწინებულმა შემთხვევამ, თუ ეს მოვლენა ნების გამოვლენის შემდეგ
მოხდა." ჩამოთვლილთაგან რომელია სამართლებრივი შედეგი?
ნების გამოვლენის ნამდვილობაზე შეიძლება გავლენა არ მოახდინოს
გარიგების დამდები პირის გარდაცვალებამ ან ამ კოდექსის 1293-ე მუხლის მე-4
ნაწილით გათვალისწინებულმა შემთხვევამ
20.ნათია და ნინო დიდი ხსნის მეგობრები არიან.ნინო ჰპირდება ნათიას
სესხის სახით 16000 ლარის გადაცემას,თუმცა მოგვიანებით
გადაიფიქრებს.ნათია ემუქრება ნინოს,თუ მას სესხს არ მისცემს,მათ შორის
არსებული მეგობრობა დასრულდება.ამის შიშით ნინო გადასცემს ნათიას
სესხის თანხად 10 წლის ვადით.მოგვიანებით ნინო ითხოვს მათ შორის
არსებული გარეგების ბათილობას.აქვს თუ არა ნინოს გარიგების ბათილად
ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოთვლილთაგან რომელი ელემენტი
ექვემდებარება შემოწმებას მოთხოვნის ნაშრომის ეტაპზე:
იძულების ფაქტი
21. ირაკლის სარჩელი აქვს აღძრული სასამართლოში გიორგის წინააღმდეგ.
დავის საგანს წარმოადგენს თბილისში მდებარე 4 ოთხიანი ბინა საერთო
ფართით 120 კვ.მ. სასამართლოს ზეპირ სხდომაზე მოსამართლე ირაკლისა და
გიორგის შესთავაზებს დავის მორიგებით დასრულებას, წინაღმდეგ
შემთხვევაში აფრთხილებს, რომ დავის ფაქტობრივი და სამართლებრივი
გარემოებებიდან გამომდინარე შესაძლებელია ორივე მხარისათვის
არასასურველი შედეგი დადგეს. ირაკლის მორიგებას ასევე ურჩევს მისი
ადვოკატი სანდრო. ირაკლის გიორგი შესთავაზებს, რომ ირაკლიმ ბინის
სანაცვლოდ გადაიხადოს 50,000.00 აშშ დოლარი. ირაკლის აღნიშნული თანხა არ
გააჩნია და მის ადვოკატ სანდროს ეუბნება, რომ მორიგება ვერ შედგება.
სანდრო ირაკლის შეახსენებს დავის რისკების შესახებ და ასევე გაახსენებს,
რომ ირაკლი ფლობს მიწის ნაკვეთს თბილისში, რომლის საბაზრო ღირებულება
100,000.00 აშშ დოლარია. ირაკლი გადაწყვეტს მიწის გაყიდვას, თუმცა გიორგის
მიერ მორიგებისთვის განსაზღვრული აქვს 1 თვის ვადა. აღნიშნულ ვადაში
ირაკლი ვერ ახერხებს მიწის ნაკვეთის მყიდველის მოძიებას. სანდრო ირაკლის
სთავაზობს, რომ იგი მზადაა შეიძინოს მიწის ნაკვეთი ირაკლისგან 50,000.00 აშშ
დოლარად. ირაკლი სანდროს ეუბნება, რომ 50,000.00 აშშ დოლარად ვერ
გაყიდოს მიწის ნაკვეთს, რომლის საბაზრო ღირებულება 100,000.00 აშშ
დოლარია. სანდრო ირაკლის შეახსენებს, რომ მოურიგებლობის შემთხვევაში
არსებობს საკმოდ დიდი რისკი, რომ იგი დავას წააგებს. ირაკლი ფიქრობს, რომ
მისთვის უმნიშვნელოვანესია ბინა. შესაბამისად, გადაწყვეტს, რომ სანდროს
მიწის ნაკვეთი მიყიდოს 50,000.00 აშშ დოლარად. მხარეები ასეც მოიქცევიან და
2019 წლის 19 აგვისტოს აფორმებენ ნასყიდობის ხელშეკრულებას და სანდრო
რეგისტრირდება მიწის ნაკვეთის მესაკუთრედ. ამავე დროს, სანდრო ირაკლის
უხდის 50,000.00 აშშ დოლარას. აღნიშნული შემდეგ ირაკლი უკავშირდება
გიორგის და თანხმდება მორიგების პირობებზე, თუმცა გიორგი უარს აცხადებს
მორიგებაზე და დავა გრძელდება სასამართლოში. 2019 წლის 01 სექტემბერს
ირაკლი სანდროს სთხოვს, რომ უკან დაუბრუნოს მიწის ნაკვეთი და თავის
მხრივ სანდროს დაუბრუნებს 50,000.00 აშშ დოლარს, რაზედაც სანდრო უარს
აცხადებს. აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
იძულებით დადებული გარიგება
22. გიორგი ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად დიდ ზიანს განიცდის.
ახლობელი ნიკა მას შესთავაზებს თავის ავტომობილს დროებით,
განსაზღვრული ვადით. გიორგი გახარებულია და თანხმობას აცხადებს.
ვინაიდან ნიკას ავტომობილის თხოვება სათანადო თანხის გადახდის
სანაცვლოდ სურს, გამგზავრებამდე მას უნდა, რომ „თხოვების”
ხელშეკრულების თანხაზე მოელაპარაკოს გიორგის. გიორგი უბრალოდ ცდება
სიტყვის მნიშვნელობაში და „თხოვებას“ იყენებს ქირავნობის ნაცვლად.
გიორგის სურს ავტომობილის უსასყიდლოდ თხოვება. გიორგი ითხოვს
ავტოსატრანსპორტო საშუალების უსასყიდლოს სარგებლობაში გადაცემას.
ჩამოთვლილთაგან რა ელემენტი ექვემდებარება შემოწმებას მოთხოვნის
წარმოშობის ეტაპზე:
ნამდვილი ქირავნობის ხელშეკრულების არსებობა
არსებითი შეცდომის არსებობის ფაქტი
23. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 53-ე მუხლის შესაბამისად, „გარიგება
არ არსებობს, თუ არც გარეგნული გამოხატვიდან და არც სხვა გარემოებებიდან
არ შეიძლება ზუსტად დადგინდეს გარიგების შინაარსი.“.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის ქმედების
შემადგენლობას?
თუ არც გარეგნული გამოხატვიდან და არც სხვა გარემოებებიდან არ შეიძლება
ზუსტად დადგინდეს გარიგების შინაარსი
24. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. აქვს თუ არა მშობლებს გარიგების
ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.
ჩამოთვლილთაგან რომელი ელემენტის არსებობა მოწმდება მოთხოვნის
წარმოშობის ეტაპზე:
არასრულწლოვნის მიერ მშობლების თანხმობის გარეშე დადებული ორმხრივი
გარიგების
25. გიორგიმ (გამყიდველი) და ნოდარიმ (მყიდველი) გააფორმეს
საცხოვრებელი სახლის ნასყიდობის ხელშეკრულება. სასამართლოს მიერ
გიორგი მხარდაჭერის მიმღებად იყო ცნობილი და შეზღუდული ჰქონდა
გარიგების დადების უფლება. მხარდამჭერმა არ მოიწონა გარიგება.
ჩამოთვლილთაგან რომელია გიორგისა და ნოდარს შორის გაფორმებული
გარიგების ბათილობის მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი?
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 58 (პრიმა) მუხლის პირველი ნაწილი
26. ყველა შემთხვევაში ახდენს თუ არა სამართლის ნორმა კონკრეტულ
სამართლებრივი შედეგის დადგომას?
საკანონმდებლო დეფინიციების შემთხვევაში არ ახდენს
27. კაზუსის ამოხსნის რომელ ნაწილში მოწმდება უფლების
დამაბრკოლებელი?
მოთხოვნის შეწყვეტა
28. ნათია ფლობდა ტილოს, თუმცა ამ ფაქტს საიდუმლოდ ინახავდა – ეშინოდა
ბოროტმოქმედთა მსხვერპლი არ გამხდარიყო. ერთხელ, ნათიასთან სტუმრად
მყოფმა ლევანმა შეამჩნია ხელოვნების ნიმუში. ის განცვიფრდა დანახულით
და გამოთქვა მისი ნებისმიერ ფასად შეძენის სურვილი. ლევანმა ისაუბრა
ქალაქში გახშირებული ქურდობის ფაქტებზე და იმ საფრთხეებზე, რაც
დაკავშირებულია ძვირად ღირებული ნივთის სახლში შენახვასთან. ნათია
მოსვენება დაკარგა და ყველგან ყაჩაღები ელანდებოდა. შიშებით შეპყრობილმა
გადაწყვიტა ლევანისთვის ნახატის მიყიდვა. ლევანმა საკმაოდ მაღალი თანხა
გადაიხადა ნახატში. მოგვიანებით ნათიამ მოსთხოვა ლევანს ნახატის უკან
დაბრუნება, რადგან ის იყო მსხვერპლი.აქვს თუ არა ნათიას ლევანისგან
ნახატის უკან დაბრუნების მოთხოვნის უფლება
ჩამოთვლილთაგან რომელი ელემენტი ექვემდებარება შემოწმების მოთხოვნის
წარმოშობის ეტაპზე?
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
29. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 152-ე მუხლის შესაბამისად,
„არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე არის ის მოთხოვნები და უფლებები,
რომლებიც შეიძლება გადაეცეს სხვა პირებს, ან გამიზნულია საიმისოდ, რომ
მათ მფლობელს შეექმნას მატერიალური სარგებელი, ანდა მიენიჭოს უფლება
მოსთხოვოს სხვა პირებს რაიმე.“დასახელებული ნორმა წარმოადგენს?
დეფინიციურ ნორმას
30. გიორგი არის ბათუმში მდებარე სასტუმროს მესაკუთრე, თუმცა
სასტუმროს სამართავად არ ფლობს სათანადო ცოდნასა და გამოცდილებას.
შესაბამისად, გადაწყვეტს რომ მოძებნოს ისეთი პიროვნება, რომელიც შეძლებს
სასტუმროს წარმატებულად მართვას. 2019 წლის 1 აგვისტოს გიორგი თავისი
მეგობრისგან შეიტყობს, რომ სასტუმროს მენეჯმენტის კარგი მცოდნეა ვინმე
დავით დავითაშვილი. გიორგის მეგობარი შეპირდება, რომ სოციალურ ქსელ
Facebook-ის მესენჯერში გამოუგზავნის დავით დავითაშვილის Facebook
პროფილის ბმულს და ასე შეძლებს დავით დავითაშვილთან დაკავშირებას.
თუმცა, გიორგის მეგობარს სასწრაფოდ უწევს გამგზავრება 2019 წლის 3
აგვისტოს, თან ავიწყდება გიორგისათვის ბმულის გაგზავნას. გიორგი დროს არ
კარგავს და თავად ეძებს დავით დავითაშვილი Facebook-ზე. საძიებო სისტემამ
იპოვა დავით დავითაშვილის მხოლოდ ერთი პროფილი. პროფილზე დავითს
მითითებული ჰქონდა რომ მან დაამთავრა ჰამბურგის უნივერსიტეტი და
გიორგიმ ჩათვალა, რა რომ ის სწორედ ის დავითია, რომელზეც უყვებოდა
თავისი მეგობარი და არ დააყოვნა შეთავაზება დავითისთვის ბათუმში
მდებარე სასტუმროს მენეჯერის პოზიციაზე. დავითი საქმიანობდა
სამშენებლო სექტორში, სადაც მას ჰქონდა ხელშეკრულება 1 წლის ვადით და
ამ ხნის განმავლობაში მისი შემოსავალი იქნებოდა 100 000 ლარი. თუმცა,
გიორგიმ მას შესთავაზა 5 წლის ვადით ხელშეკრულების გაფორმება, ამასთან,
ბოლო პერიოდში იგი ფიქრობდა სამუშაო ადგილის შეცვლას სხვა
მიმართულებით და რადგან გიორგის შეთავაზება 5 წლიანი იყო და თან
სასტუმროს მენეჯერის პოზიციაზე, მან ეს ჩათვალა საინტერესო გამოწვევად
და დათანხმდა შემოთავაზებას. 2019 წლის 10 აგვისტოს გიორგის მეგობარი
ბრუნდება საქართველოში, ახსენდება რომ გიორგისთვის უნდა გაეგზავნა
დავით დავითაშვილის Facebook პროფილის ბმული, რომელიც
რეგისტრირებულია მხოლოდ ინიციალებით (D.D.). გიორგი აღმოაჩენს რა, რომ
შეცდომა დაუშვა სასწრაფოდ მიწერს დავით დავითაშვილს რომ მას არ სურს
მისი სამსახურში აყვანა. ამასობაში კი დავითმა თავის სამსახურში დაწერა
განცხადება წასვლის თაობაზე.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა
შეცდომა კონტაჰენტის პიროვნებაში
31.გიორგი,რომელსაც სურს ცნობილი მხატვრის ტილოს შეძენა,შეიძენს
იდენტური სახელისა და გვარის სხვა,მხატვრის ტილოს,თუმცა მან არ იცის
აღნიშნულის თაობაზე.მოგვიანებით მისი მეგობარი ეტყვი,რომ ეს ტილო
ეკუთვნის სხვა ნაკლებად ცნობილ მხატვარს.აქვს თუ არა გიროგის შეცილების
უფლება და რა სამართლებრივი საფუძვლით?
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს გარიგების შეცილების უფლება სსკ-ის 73-ე
მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე
ან ეს არი
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს გარიგების შეცილების უფლება სსკ-ის 72-ე
მუხლისა და 74-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე.
32. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება.შეაფასეთ ველოსიპედის უკან
წაღება.შეაფასეთ ლაშას მიერ დადებული გარიგების ნამდვილობის საკითხი:
ლაშას მიერ დადებული გარიგება ნამდვილია სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი
ნაწილის საფუძველზე,რადგან გარიგება სარგბელის მომტანია
33. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 54-ე მუხლის შესაბამისად, „ბათილია
გარიგება, რომელიც არღვევს კანონით დადგენილ წესსა და აკრძალვებს,
ეწინააღმდეგება საჯარო წესრიგს ან ზნეობის ნორმებს.“.
ბათილია გარიგება
34. რა შემთხვევაში ვიყენებთ ანალოგიას?
კანონით მოუწესრიგებელი ურთიერთობის რეგულირებისას
35. სამოქალაქო კოდექსის 909-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, "თუ
კონტოკორენტში შეტანილი მოთხოვნისათვის არსებობს პიროვნული ან
სანივთო უზრუნველყოფა, მაშინ კრედიტორს ანგარიშის დახურვის შემდეგაც
შეუძლია თავის სასარგებლოდ არსებული სალდოს თანხისათვის მოითხოვოს
დაკმაყოფილება ამ უზრუნველყოფიდან." ჩამოთვლილთაგან რომელია
ნორმის სამართლებრივი შედეგი?
მაშინ კრედიტორს ანგარიშის დახურვის შემდეგაც შეუძლია თავის
სასარგებლოდ არსებული სალდოს თანხისათვის მოითხოვოს დაკმაყოფილება
ამ უზრუნველყოფიდან.
36.გიორგიმ ლაშასთან დადო უძრავი ნივთის ნასყიდობის ხელშეკრულება
ზეპირი ფორმით.გიორგი გადავიდა საცხოვრებლად შეძენილ
საკუთრებაში,თუმცა ლაშას გარდაცვალების შემდეგ მისმა მემკვიდრეებმა
მოითხოვეს ხელშეკრულების ბათილად ცნობა.აქვს თუ არა ლაშას
მემკვიდრეებს გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება?
ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ლაშას მემკვიდრეებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების
ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 183-ე მუხლისა და 59-ე მუხლის
პირველი ნაწილის საფუძველზე
37. რით განხვავდება თელეოლოგიური რედუქცია ანალოგიისგან ?
თეოლოგირუი რედუქციის დროს აქვს ნორმის გამოყენების სფეროს
შეზღუდვა
38. ნათია და ნინო დიდი ხსნის მეგობრები არიან.ნინო ჰპირდება ნათიას
სესხის სახით 16000 ლარის გადაცემას,თუმცა მოგვიანებით
გადაიფიქრებს.ნათია ემუქრება ნინოს,თუ მას სესხს არ მისცემს,მათ შორის
არსებული მეგობრობა დასრულდება.ამის შიშით ნინო გადასცემს ნათიას
სესხის თანხად 10 წლის ვადით.მოგვიანებით ნინო ითხოვს მათ შორის
არსებული გარეგების ბათილობას.აქვს თუ არა ნათიას გარიგების ბათილად
ცნობის მოთხოვნაზე უარის თქმის უფლება. დაასახელეთ სამართლებრივი
საფუძველი ?
სსკ-ის 86-ე მუხლის პირველი ნაწილი
39. სამოქალაქო კოდექსის 109-ე მუხლის,შესაბამისად,წარმომადგენლობითი
უფლებამოსილება ქარწყლდება:იმ ვადის გასვლით,რა ვადითაც გაიცა
უფლებამოსილება.ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს ნორმის
სამართლებრივ შედეგს?
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება ქარწყლდება
40. სასამართლო გადაწყვეტილებები დგება ?
როგორც დასკვნის,ისე გადაწყვეტილებების სტილით
41. 17 წლის გიორგიმ დადო კომპიუტერული ტექნიკის ნასყიდობის
ხელშეკრულება ლევანთან. ისინი შეთანხმდნენ ნასყიდობის საფასურზე 2000
ლარზე. როცა მშობლებმა გაიგეს გიორგის მიერ ნასყიდობის ხელშეკრულების
დადების ფაქტის თაობაზე, მოითხოვეს მის მიერ დადებული გარიგების
ბათილად ცნობა. ამ დროს გიორგის უკვე შეუსრულდა 18 წელი. ლევანი
ითხოვს თანხის გადახდას, ხოლო მშობლები გარიგების ბათილობას. რა არის
ცენტრალური პრობლემა წარმოდგენილ კაზუსში:
არასრულწლოვნის მიერ დადებული გარიგება
42. გიორგი ლევანმა აიძულა სიმბოლურ ფასად მიეყიდა მისთვის მიწის
ნაკვეთი, სადაც ცენტრალური მაგისტრალი გადის. ლევანი იყო მაღალი
თანამდებობის პირი. შესაბამისად, სწორედ აღნიშნული გარემოება გახდა
გიორგის მიერ მსგავსი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი. ლევანმა
დაკარგა სამსახური და მის მიმართ დაიწყო სისხლისსამართლებრივი დევნა.
გიორგიმ ამ გარემოების შეტყობიდან 1 წლის და 1 თვის შემდეგ მიმართა
სასამართლოს და მოითხოვა ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა,
რასაც ეწინააღმდეგება ლევანი. აქვს თუ არა გიორგის ნასყიდობის
ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოაყალიბეთ
ჰიპოთეზა
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის
მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 85-ე მუხლის საფუძველზე
43. კაზუსის ამოხსნის რომელ ნაწილში მოქმდება უფლების
დამაბრკოლებელი შესაგებლის არსებობა?
მოთხოვნის წარმოშობა
44. 16 წლის გიორგი დებს ლევანთან კომპიუტერის ნასყიდობის
ხელშეკრულებას მშობლების წინასწარი თანხმობის გარეშე.რა შემთხვევაში
გახდება გარიგება ნამდვილი?
თუ მშობლები მოიწონებენ გარიგებას
45. სამოქალაქო კოდექსის 905-ე მუხლის პირველი წინადადების შესაბამისად,
"თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის კრედიტორის
მოთხოვნა ძირითადი მოვალის მიმართ". ჩამოთვლილთაგან რომელია ნორმის
ქმედების შემადგენლობა?
თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს
46. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 24-ე მუხლის პირველი ნაწილის
შესაბამისად, „იურიდიული პირი არის განსაზღვრული მიზნის მისაღწევად
შექმნილი, საკუთარი ქონების მქონე, ორგანიზებული წარმონაქმნი, რომელიც
თავისი ქონებით დამოუკიდებლად აგებს პასუხს და საკუთარი სახელით
იძენს უფლებებსა და მოვალეობებს, დებს გარიგებებს და შეუძლია
სასამართლოში გამოვიდეს მოსარჩელედ და მოპასუხედ.“. აღნიშნული
სამართლის ნორმა წარმოადგენს?
დეფინიციურ ნორმას
47. გიორგი და ლევანი დიდი ხსნის მეგობრები არიან.ლევანს სჭირდება თანხა
თავისი შვილის სამკურნალოდ.ის თხოვს გიორგის თანხის სესხებას.გიორგი
სამსახურებრივ მივლინებაში მისი ერთი წლით და ის სამსახურეობრივი
მივლინების დასრულებამდე ასესხებს თანხას ლევანს.ერთი წლის შემდეგ
ლევანი ვერ ახერხებს თანხების მობილიზებას,ამიტომ თავისი სანაცნობოს
მეშვეობით ახერხებს გიორგისთვის სამსახურეორბრივი მივლინების ვადის 1
წლით გაგრძელაბს.გიროგი ითხოვს სესხის თანხის დაბრუნებას,რაზეც უარს
ამბობს ლევანი,რადგან არ არი დამდგარი მოთხოვნის ვადა.გიროგის
მოთხოვნის სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენს?
სსკ-ის 98-ე მუხლის პირველი ნაწილი
48. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 156-ე მუხლის შესაბამისად,
„მფლობელობა ითვლება შეწყვეტილად, თუ მფლობელი სამუდამოდ თმობს
ნივთს ან სხვა გზით კარგავს ნივთზე ფაქტობრივ ბატონობას.“.
მფლობელობა ითვლება შეწყვეტილად
49.რას გულისხმობს ინტერპრეტაციის ობიექტური თეორია?
გადამწყვეტია კანონის ნება
50. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. კაზუსის ცენტრალურ პრობლემას
წარმოადგენს?
არასრულწლოვნის მიერ დადებული გარიგება
51. ანი არის ერთ-ერთი ბანკის საკრედიტო ოფიცერი. ერთ-ერთი სესხის
სწრაფად დასამტკიცებლად მან ზაურისაგან უკანონოდ აიღო ფული. ამის
თაობაზე გაიგო გოგიმ და მოსთხოვა ანის, მიეყიდა მისთვის მისი კუთვნილი
ავტომობილი „ფოლკსვაგენ ჯეტა“ 3 000 ლარად, წინააღმდეგ შემთხვევაში
ამხელდა მას დანაშაულის ჩადენაში. ანის ეშინია და თანხმდება გოგის
ნასყიდობის ხელშეკრულების დადებაზე. ხელშეკრულების დადებიდან მეორე
დღესვე სამართალდამცავი ორგანოებისათვის ცნობილი ხდება დანაშაულის
ჩადენის ფაქტი და ანის აპატიმრებენ. მას უფარდებენ ერთი წლით
თავისუფლების აღკვეთას, მაგრამ 7 თვის შემდეგ ამნისტიის საფუძველზე
თავისუფლდება. გათავისუფლებისთანავე ანი ითხოვს გარიგების ბათილობას
და შესაბამისად, გოგისგან მანქანის უკან დაბრუნებას. ჩამოთვლილთაგან
რომელი შეიძლება იყოს მანქანის უკან დაბრუნების მოთხოვნის
სამართლებრივი საფუძველი?
არცერთი პასუხი არ არის სწორი.
52. გიორგის საკუთრებაში აქვს მიწის ნაკვეთი, რომელსაც თითქმის არანაირი
ღირებულება არ აქვს. გიორგი მიწის ნაკვეთის მაღალ ფასად რეალიზაციის
მიზნით აყალბებს ექსპერტიზის დასკვნას. აღნიშნულის შესახებ აქვს
ინფორმაცია ლევანს, თუმცა შემდგომში გიორგისათვის ზიანის ანაზღაურების
მოთხოვნის წარდგენის მიზნით დებს გიორგისთან მიწის ნაკვეთს ნასყიდობის
ხელშეკრულებას მილიონ ლარად. მიწის ნაკვეთი არის გამოუსადეგარი.
სწორედ ამიტომ ლევანი ითხოვს გარიგების ბათილად ცნობას და ზიანის
ანაზღაურებას გიორგისგან. გიორგი უარს ამბობს ლევანთან დადებული
გარიგების ბათილად ცნობასა და ზიანის ანაზღაურებაზე. აქვს თუ არა გიორგის
ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნაზე უარის თქმის უფლება? ჩამოაყალიბეთ
ჰიპოთეზა:
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს ზიანის ანაზღაურებაზე უარის თქმის უფლება
სსკ-ის 83-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
53. კანონმდებლის მიერ განზრახ ურთიერთობის მოუწესრიგებლობის
შემთხვევაში შეიძლება თუ არა ანალოგიის გამოყენება?
დაუშვებელია, რადგან სახეზეა გეგმიური ხარვეზი და დაირღვევა
ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი
54. გიორგი, რომელის არის 16 წლის, იქორწინებს ნანასთან. ქორწინებამდე ის
შეიძენს მარიამისგან ველოსიპედს 100 ლარად, ქორწინების პერიოდში შეიძენს
კომპიუტერს ლევანისგან 200 ლარად, ხოლო 17 წლის ასაკში განქორწინების
შემდგომ შეიძლება მობილურ ტელეფონს ნინოსგან. მშობლები ითხოვენს
გიორგის მიერ დადებული გარიგებების ბათილად ცნობას, ხოლო გიორგი
ეწინააღმდეგება გარიგების ბათილობას. ნინო ითხოვს გიორგისგან თანხის
გადახდას. არის თუ არა ნინოსთან დადებული გარიგება ნამდვილი.
მიუთითეთ სამართლებრივი საფუძველი:
სსკ-ის 63-ე მუხლის მე-2 ნაწილი
55. ხანდაზმულობა არის ?
მოთხოვნის განხორციელების შემაფერხებელი შესაგებელი
56. გიორგის საკუთრებაში აქვს მიწის ნაკვეთი, რომელსაც თითქმის არანაირი
ღირებულება არ აქვს. გიორგი მიწის ნაკვეთის მაღალ ფასად რეალიზაციის
მიზნით აყალბებს ექსპერტიზის დასვნას, რის შედეგადაც დებს ლევანთან
მიწის ნაკვეთს ნასყიდობის ხელშეკრულებას მილიონ ლარად. მიწის ნაკვეთი
არის გამოუსადეგარი. აღნიშნული ინფორმაციის გაგებისთანავე ითხოვს
ლევანი გარიგების ბათილად ცნობას. აქვს თუ არა ლევანს გარიგების ბათილად
ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა:
ლევანს შესაძლოა ჰქონდეს გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება
სსკ-ის 81-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
57. სამოქალაქო კოდექსის 118-ე მუხლის შესაბამისად, "თუკი კომპეტენტური
ორგანოების დახმარება დროულად ვერ უსწრებს და სწრაფი ჩარევის გარეშე
არსებობს საფრთხე, რომ უფლება ვერ განხორციელდება, ან მისი
განხორციელება არსებითად გართულდება, მაშინ მართლსაწინააღმდეგოდ არ
ჩაითვლება იმ პირის მოქმედება, რომელიც თვითდახმარების მიზნით
წაართმევს, გაანადგურებს ან დააზიანებს ნივთს, ან ამავე მიზნით შეიპყრობს
ვალდებულ პირს, რომელიც შეიძლება მიიმალოს, ანდა აღკვეთავს
ვალდებული პირის წინააღმდეგობას იმ მოქმედების მიმართ, რომელიც მას
უნდა შეესრულებინა." ჩამოთვლილთაგან რომელიც მითითებული ნორმის
ქმედების შემადგენლობა?
თუკი კომპეტენტური ორგანოების დახმარება დროულად ვერ უსწრებს და
სწრაფი ჩარევის გარეშე არსებობს საფრთხე, რომ უფლება ვერ
განხორციელდება, ან მისი განხორციელება არსებითად გართულდება
58. გიორგი საგარეჯოში ფლობს 50 ჰა მიწის ნაკვეთს. გიორგი
დარწმუნებულია, რომ მიწის ნაკვეთიდან შესაძლებელია ნავთობის მოპოვება.
ნავთობის მოპოვების მიზნით გიორგი უკავშირდება ირაკლის და სთავაზობს
დააფუძნონ კომპანია შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“. ირაკლი
თანხმდება გიორგის შეთავაზებას. 2019 წლის 29 აგვისტოს გიორგი და ირაკლი
აფუძნებენ შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელს“, პარტნიორები წესდებით
შეთანხმდებიან, რომ მათ შორის წილები განაწილდება 50%-50%. ამავე დროს,
გიორგი ვალდებულია, რომ საწესდებო კაპიტალში შეიტანოს საგარეჯოში
მდებარე 50 ჰა მიწის ნაკვეთი, ხოლო ირაკლი ვალდებულია უზრუნველყოს
ნავთობმოპოვებითი სამუშაოების წარმოება. 2019 წლის 30 აგვისტოს გიორგი
შეასრულებს თავის ვალდებულებას და საწესდებო კაპიტალში შეიტანს
საგარეჯოში მდებარე მიწის ნაკვეთს, შესაბამისად, ამავე დღეს, საგარეჯოში
მდებარე 50 ჰა მიწის ნაკვეთის მესაკუთრედ საჯარო რეესტრში
რეგისტრირდება შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“. აღნიშნულის
შემდგომ, ირაკლი იწყებს მოქმედებას ნავთობმოპოვებითი სამუშაოების
საწარმოებლად, რა დროსაც დაადგენს, რომ მიწის ნაკვეთიდან შეუძლებელია
ნავთობის მოპოვება, რადგან ეს უკანასკნელი უბრალოდ არ არსებობს და
აღნიშნულის შესახებ ატყობინებს გიორგის. გიორგი გულდაწყვეტილი
ეუბნება ირაკლის, „რას ვიზამთ, ჩვენ ორივენი შევცდით. ამდენად, ვფიქრობ,
რომ შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“ უნდა გავაუქმოთ და მიწა კვლავ
მე უნდა დმიბრუნდეს“. აღნიშნულზე კი ირაკლი კატეგორიულ უარს
აცხადებს, რადგან მას მიაჩნია, რომ შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“
დაფუძნებულია კანონმდებლობის მოთხოვნათა დაცვით და ეს უკანასკნელი
არის მიწის ნაკვეთის მესაკუთრე.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
შეცდომით დადებული გარიგება
59. ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის ქმედების
შემადგენლობას? საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ
ნამდვილია;
საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ ნამდვილია, თუკი იგი
ხორციელდება უფლებამოსილი პირის წინასწარი თანხმობით
თუკი იგი ხორციელდება უფლებამოსილი პირის წინასწარი თანხმობით
60. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 976-ე მუხლის პირველი ნაწილის
მიხედვით, „პირს, რომელმაც სხვას ვალდებულების შესასრულებლად რაიმე
გადასცა, შეუძლია მოსთხოვოს ვითომ-კრედიტორს (მიმღებს) მისი უკან
დაბრუნება, თუ:
ა) ვალდებულება გარიგების ბათილობის ან სხვა საფუძვლის გამო არ არსებობს,
არ წარმოიშობა ან შეწყდა შემდგომში;
ბ) ვალდებულების საწინააღმდეგოდ ისეთი შესაგებელი იქნა წარდგენილი, რომ
ხანგრძლივი დროის განმავლობაში გამორიცხულია მოთხოვნის წარდგენა“.
აღნიშნული სამართლის ნორმა არის:
მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი
61. თორნიკე კახეთში ფლობს 100 ჰა სასოფლო სამეურნეო მიწას, რომელზე
გაშენებულია ვენახი და განლაგებულია ღვინის მარანი. 2018 წლის 15 მარტს
მას უკავშირდება გიორგი და სთავაზობს, რომ მიჰყიდოს მიწა მასზე არსებული
ვენახითა და ღვინის მარნით 1,000,000.00 აშშ დოლარად, რაზედაც თორნიკესგან
მტკიცე უარს იღებს. 2018 წლის 30 ივნისს გიორგი თავისი ნაცნობი
ბუღალტრისგან, რომელიც თორნიკესთან მუშაობს გაიგებს, რომ თორნიკე
კეთილსინდისიერად არ იხდის გადასახადებს და სახელმწიფოს უმალავს
განსაკუთრებით დიდი ოდენობით. აღნიშნული ინფორმაციის გაგების
შემდგომ, 2018 წლის 7 ივლისს გიორგი უკავშირდება თორნიკეს და ეუბნება,
რომ თუ იგი არ მიჰყიდის მიწას 1,000,000.00 აშშ დოლარად, გიორგი თორნიკეს
მიერ ჩადენილი დანაშაულის შესახებ ინფორმაციას შეატყობინებს
საგამოძიებო ორგანოებს. თორნიკეს შეეშინდება და თანხმდება გააფორმოს
გიორგისთან მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის ხელშეკრულება. 2018 წლის 01
აგვისტოს თორნიკე და გიორგი აფორმებენ მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის
ხელშეკრულებას და იმავე დღეს გიორგი საჯარო რეესტრში რეგისტრირდება
მიწის ნაკვეთის ახალ მესაკუთრედ. მოგვიანებით თორნიკე ფიქრობს, რომ
შეცდომა დაუშვა და მიუხედავად მუქარისა გიორგისთვის არ უნდა მიეყიდა
მიწის ნაკვეთი. შესაბამისად, 2018 წლის 01 სექტემბერს თორნიკე გიორგის
უგზავნის წერილს და სთხოვს მიწის ნაკვეთის უკან დაბრუნებას, რაზეც
გიორგი კატეგორიულ უარს აცხადებს.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
იძულებით დადებული გარიგება
62. რას იწვევს კაზუსის შინაარსის მცდარი შეფასება?
მცდარ შედეგს
63. გიორგი ლევანმა აიძულა სიმბოლურ ფასად მიეყიდა მისთვის მიწის
ნაკვეთი, სადაც ცენტრალური მაგისტრალი გადის. ლევანი იყო მაღალი
თანამდებობის პირი. შესაბამისად, სწორედ აღნიშნული გარემოება გახდა
გიორგის მიერ მსგავსი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი. ლევანმა
დაკარგა სამსახური და მის მიმართ დაიწყო სისხლისსამართლებრივი დევნა.
გიორგიმ ამ გარემოების შეტყობიდან 1 წლის და 1 თვის შემდეგ მიმართა
სასამართლოს და მოითხოვა ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა,
რასაც ეწინააღმდეგება ლევანი. სამართლებრივად დასაბუთებულია თუ არა
ლევანის მოსაზრება?
ლევანის მოსაზრება დასაბუთებულია, ვინაიდან გასულია სსკ-ის 89-ე მუხლით
განსაზღვრული შეცილების ვადა
64. ზოგადად, რა სახის შესაგებლები უნდა იქნეს გამოყენებული კაზუსის
ამოხსნის სხვადასხვა ეტაპზე?
უფლების დამაბრკოლებელი შესაგებელი
უფლების შემაფერხებელი შესაგებელი
სწორია - ყველა პასუხი სწორია
უფლების შემწყვეტი შესაგებელი
65. ირაკლის მეგობრის დაბადების დღისთვის სურდა ძვირფასი საათის ყიდვა.
მან ვერ მოახერხა მაღაზიაში უშუალოდ წასვლა და საათის ყიდვა დაავალა
თავის მეგობარს - ნათიას. ნათიას გადასცა შესაბამისი თანხა. ნათია
გამყიდველმა მოატყუა და ნაცვლად ძვირფასი საათისა, მას მისცა იაფფასიანი
საათი, ხოლო თანხა ზუსტად იმდენი გამოართვა, რაც ირაკლიმ გაატანა.
ირაკლიმ მოითხოვა მაღაზიისგან ნივთის დაბრუნება. მაღაზია კი მიიჩნევს,
რომ ირაკლი არ არის ხელშეკრულების მხარე და არ აქვს მოთხოვნის უფლება.
რამდენად დასაბუთებულია მაღაზიის პოზიცია:
დაუსაბუთებელია სსკ-ის 104-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
66. გიორგი, რომელის არის 16 წლის, იქორწინებს ნანასთან. ქორწინებამდე ის
შეიძენს მარიამისგან ველოსიპედს 100 ლარად, ქორწინების პერიოდში შეიძენს
კომპიუტერს ლევანისგან 200 ლარად, ხოლო 17 წლის ასაკში განქორწინების
შემდგომ შეიძლება მობილურ ტელეფონს ნინოსგან. მშობლები ითხოვენს
გიორგის მიერ დადებული გარიგებების ბათილად ცნობას, ხოლო გიორგი
ეწინააღმდეგება გარიგების ბათილობას. მშობლების მოთხოვნის
სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენს:
სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი ნაწილი
67. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 102-ე მუხლის პირველი ნაწილის
შესაბამისად, „საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ ნამდვილია,
თუკი იგი ხორციელდება უფლებამოსილი პირის წინასწარი თანხმობით.“
68. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 56-ე მუხლის პირველი ნაწილის
შესაბამისად, „ბათილია გარიგება, რომელიც დადებულია მხოლოდ
მოსაჩვენებლად, იმ განზრახვის გარეშე, რომ მას შესაბამისი იურიდიული
შედეგები მოჰყვეს (მოჩვენებითი გარიგება).“
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის ქმედების
შემადგენლობას?
რომელიც დადებულია მხოლოდ მოსაჩვენებლად, იმ განზრახვის გარეშე, რომ
მას შესაბამისი იურიდიული შედეგები მოჰყვეს (მოჩვენებითი გარიგება)
70. ლანასა და ნინოს შორის დაიდო სამისდღეშიო რჩენის ხელშეკრულება
ზეპირი ფორმით. 1 წლის შემდეგ ნინომ მოითხოვა ხელშეკრულების ბათილად
ცნობა. ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ნინოს შესაძლოა ჰქონდეს ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის
უფლება სსკ-ის 59-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
71. ისტორიული განმარტების პროცესში რა გზით შეიძლება დადგინდეს
კანონმდებლის ნება?
სწორია - ყველა პასუხი სწორია
კანონპროექტის განმარტებითი ბარათით
კომიტეტის სხდომის ოქმით
კანონშემოქმედებით პროცესში მონაწილე პირთა ახსნა-განმარტებებით
72. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 488-ე მუხლის პირველი ნაწილი -
„ნივთი ნივთობრივად უნაკლოა, თუ იგი შეთანხმებული ხარისხისაა. თუ
ხარისხი არ არის წინასწარ შეთანხმებული, მაშინ ნივთი უნაკლოდ
ჩაითვლება, თუკი იგი ვარგისია ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ან
ჩვეულებრივი სარგებლობისათვის“. აღნიშნული სამართლის ნორმა არის:
როგორც დეფინიციური, ისე მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი
დეფინიციური ნორმა
73. 15 წლის გიორგიმ ლევანიგან შეიძინა სნოუბორდი. მას შემდეგ, რაც
მშობლებმა გაიგეს გიორგის მიერ დადებული გარიგების თაობაზე, მოითხოვეს
ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა, ლევანი კი ითხოვს თანხის
გადახდას. აქვს თუ არა ლევანს ნასყიდობის საფასურის გადახდის მოთხოვნის
უფლება? დაასახელეთ ის ელემენტი, რომელიც უნდა იქნეს განხილული
მოთხოვნის წარმოშობის ეტაპზე
მხარის არასრულწლოვანების საკითხი
ნამდვილი ნასყიდობის ხელშეკრულების არსებობა
74. გიორგისა და ლაშას შორის დაიდო უძრავი ნივთის ნასყიდობის
ხელშეკრულება. ისინი ზეპირი ფორმით შეთანხმდნენ ნასყიდობის საფასურზე
20000 ლარზე, თუმცა საგადასახადო ვალდებულების გადახდისგან თავის
არიდების მიზნით ხელშეკრულებაში მიუთითეს 10000 ლარი. ლაშა თანახმაა
გადაიხადოს მხოლოდ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული 10000 ლარი,
ხოლო ლაშა ითხოვს 10000 ლარზე დადებული ნასყიდობის ხელშეკრულების
ბათილად ცნობას. აქვს თუ არა ლაშას 10000 ლარზე დადებული ნასყიდობის
ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოაყალიბეთ
ჰიპოთეზა:
ლაშას შესაძლოა ჰქონდეს 10000 ლარზე დადებული ნასყიდობის
ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 56-ე მუხლის
პირველი ნაწილის საფუძველზე
75. ნათია ფლობდა ტილოს, თუმცა ამ ფაქტს საიდუმლოდ ინახავდა – ეშინოდა
ბოროტმოქმედთა მსხვერპლი არ გამხდარიყო. ერთხელ, ნათიასთან სტუმრად
მყოფმა ლევანმა შეამჩნია ხელოვნების ნიმუშს. ის განცვიფრდა დანახულით
და გამოთქვა მისი ნებისმიერ ფასად შეძენის სურვილი. ლევანმა ისაუბრა
ქალაქში გახშირებული ქურდობის ფაქტებზე და იმ საფრთხეებზე, რაც
დაკავშირებულია ძვირად ღირებული ნივთის სახლში შენახვასთან. ნათია
მოსვენება დაკარგა და ყველგან ყაჩაღები ელანდებოდა. შიშებით შეპყრობილმა
გადაწყვიტა ლევანისთვის ნახატის მიყიდვა. ლევანმა საკმაოდ მაღალი თანხა
გადაიხადა ნახატში. მოგვიანებით ნათიამ მოსთხოვა ლევანს ნახატის უკან
დაბრუნება, რადგან ის იყო მსხვერპლი. ლევანი უარს ამბობს ნახატის უკან
დაბრუნებაზე. აქვს თუ არა ლევანს ნახატის დაბრუნებაზე უარის თქმის
უფლება? ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ლევანს შესაძლოა ჰქონდეს ნახატის დაბრუნებაზე უარის თქმის უფლება სსკ-
ის 86-ე მუხლის პირველი
თენგო-ქ.მ.მ (თენგომ წარადგინა ქვითარი 540ბაჟის-1ინსტაციაში არის დავის სგნის ღირწბულები 3%არანაკლებ 1000ლ )ითხოვდა 500ლარს და არაქონებროვი დაცაც ქონდა ანუ აქტის ბათილად ცნობა)(არაქონებრივზე 100 -ქონწბრივზე 180ლ ჯამში 280) მოსარჩელემ არასწორად გადაიხადა ,სასკის 9მიხლიამ მუხლის 1ნაწ არ გადაიხევინება...)არ უნდა გადაეხადა 580ლარი თენგოს.(ქუთაისმა არ დააკმაყოფილა ,თუმცა სასამარყლომ არ გაითვალ ასკ 17ს-2...)მერია უნდა დაემტკიცებინა რომ აქტი იყო კანონიერი )სასკის 12-1მიხედვით ....სასამარყლომ არ მიუთითა წესი ადგილი მიხლი 12 (6ან2ნაწ) გასაჩივრების ვადაგაგრძელდება 1წლით 2024წლოს 1თებმდე)თენგო ჯდებიდა ვადაში და გადაიხადა ბაჟი 150და არ უნდა გადაეხადა.(განუხილველად დატოვა ,უნდა განეცილა ადმჯნისტ საქმეთა პალატას უნდა განეხილა აქტის ბათ ცნობა)მუხლი 12(3) მიხედვით უფლება აქვს თენგოს კერძო საჩივრის.უზენაესმა უნდა დაუჯმაყოფილოს
ელენე-თბილისის მერია
დავა-ინდაქტის ბათილად ცნობა
(კერძო -სამაქოლაქაშო
(ადმინისტრაციული ორგანო საჯარო სუბიეტად გვევლინება დაადმონისტრაცოული კოლეგია განიხილავს ,გარდა თუ ადმნ ორგანო გავიდა კერძო საქმიანკბაში და დადო კერძო ხელშ.თ.ს.ს სასამათლომ 5დღის ვადაში გამოიტანა განაჩენი სარჩელოს მიღებაზე უარის შესახებ,თუ საკითხი მოწესრიგებული არ არის ადმინისტ საპრო კოდექსში 1(2)ნაწილი გვაძლევს სამოქალაქო საპეროცესოში გადასვლსი უფლებას.მოსამართლემ იხმ სამოქ საპ კოდექს 445(3)ნაწ.რომ 5დღი ვადაში გამოიტანოს განჩინება კანონიერია,თუმცა არ გაითვალისწინა სასამართლო ადმ.საპ26(2)კვადრატში ...ითვ განწ სხდომას(2კვირის ვადაში)ყველა შემთხვევაში არ ინიშნ.თუ მოსმაართლე მიიჩნევს დაუშვწბლად ან დასაშვებობა საეჭვოა ნიშნავს ამ სხდომას,სარჩელის ფრომალური დასაშვებობა განიხილება,ხარვეზი დადგენს მოსამრთლე ან სარჩელი მიღებაზე უარს იტყვის,ან დასაშცვებად და გგააგრძლეებს განხილვას. ელენემ გასაჩივრა კერძო საჩივრით სასკის 26(2ჯვადრატში და 3ნაწილი)...კერძოს დაუკმაყოფილებლობის შემთხვევაში საქმწ უბეუნდება გგანსჯად სასმაართლოს.ელენს ქონს აუფლება კერძოს შეტანის რადგან 1ინსტანციის სასამართლოში იყო საქმე.ელენეს კერძო საჩ უნდა დაუკმაყ და დაუბრუნდეს განსჯად სასამრყლოს,რადგან 1ინსტ სასმარყლოში დაირღვა ელეს უფლება რომ მისი სარჩელის ფორმალჯრი დასაშვებობის შემკწმების მიზნით განმწესრიგებელო სხდომა დანიშნულიყო.
სოციალური-ზაზა გაბუნია(ქმედების განხ 1600ლ დაბრუნება ბიუჟეტში (სასკის 24მუხლი სარჩ სახე ,ქმედების განხ იგივე მავალდებულებელო სარჩელი,რომლითაც ითხოვს ქმედების განხორციელებას ან ქმედების განხ თავის შეკვაებას ,ეს მუხლი აკონკრეტებს რომ მოსჩ ფოზიკური პირია,შესაბამისად მავალდებულებელი სარჩელის წარდგენის უფლევა აქვს ადმ ორგანოსაც,რომელიც ფიზიკ პირისგან ითხოვს მოქმედებას.იმ მიზნით რომ სარჩელი იყოს წარმატებულო უნდა გაიაროს დასაშვებობის და დასაბუთებულობის ეტაპები.დასაშვებობის კრიტ მოცემულია სასკის 24მუხლში-(კრ 1-საქმიანობის სამართლ ფორმა რეალაქტი,რომელიც შეოძლება გამოვლინდეს ორგანიზაციის შიგნით და მის გარეთ(შიდა გულოსხმობს ადმ ორგანოს მიშაკის მიერ თათბირების მოწყობას და მსგავა საქმიანობას,როდესაც არ სცილდება ამ ორგანზაციას .(გარე ორ ჯგუფად(სიანფორმაციო ხასიათია რეალაქტი მოსხ გაფრთხ და ფაქტობრივი ქმედებები სკვერების მოწყობა და დასუფთ)სოც მომ ითხოვდა რეალაქტის განხორციელბას ,რადგან ბიუჯეტში თანხის. დაბრუნება ფაქტობრივი ქმედებით ხორც და სამართლებრივი შედეგი არ მოყვება.2კრიტ-პირდაპირ და უშვალო ზიანი უნდა ადგებოდეს მოსარჩელეს სააგენტომ საფუძველის გარეშე ჩაურიცხა სოც დახმარება ზაზა გაბუნიას ,სააგწნტოს მაიდგა ზიანი.3-სარჩელის ხანდზმუ ვადა -ქმედების განხორც თაობაზე სარჩელს არ აქვს ვადა დაკონკ,თუმცა სარჩელი წარდგენილი უნდ აიქნეს უარის ოფიციალურ გაცნობიდან 1თცის ვადაში.კაზუსში მოცემული არ არის რომ მოპასიხემ უარი თქვა თანხის დაბრუნებაზე და ეს ოფიციალურად შეიტყო სააგენტომ .მაგრამ უნდა ვივარაუდოთ რომ ზაზა თანხას არ აბრუნებდა სხვა შემთხვევაში სამსართლომდე საქმე არ მივიდოდა აგრეთვე უცნობია როდის შეიტანა სარჩელი სააგენტომ ამოტომ უნდა ჩავთვალოთ რომ ვადები დაცულია,როდესაც ადმ ორგანო იყენებს 24მუხლით გათვალისწინებული სარჩელი ფორმას მან. უნდა დააკმაყოფილოს ორი კრიტ -ადმ კანონიდან უნდ აგამომდინარეობდეს დავა და სასკის 2მუხლი(4) არ უნდა იყოს სარჩელის წარდგენის დამაბრკ გარემოება ,ანი როვა ამდ ორგანოს გადასაწყ საკითხი სარჩელი წარდგენა დაუშვბ.ეს საკითხი სასამთლომ უნდ აგადაწჰვიტოს,რადგან სააგენტოს არ შსუძლოა აიძულოს პირი თნხის დაბეუნებაზე.სადჩელი დასაშვსბია და სამართლო სწორად მოიქცა ეომ
მიიღო ,თუმცა უნდა შეემოწმებინა სარჩელის დასაბუთებულობა 33(1კვადრატში )ადმ ორგან უარს და პირსაპირ და უშუალო ზიანს .კანონიერების შემოწმება ხდება ფორმალური და მატ კრიტერიუმებით(ფორმალურით რეალაქტის განხორც უფლება)(მატერიალურით სმართლბრივი საფუძ.)კანონი,კანონქვემდებარე აქტით თუ რომელო საფუძვლით განხორციელდა.ზიანი უნდ ადაკონკრეტდეს რა მოცუკობით იყო ამ შემთხვევაში 1600ლარის ოდენობით.სამართლომ ზაზა გაბუანია დაავალოს ქმედების განხორციელება 160ლარის დაბეუნება სააგენტოს ბიუჟეტში
მოსარჩელე თენგო მოპასუხე ქ.ქუთაისის მუნიციპალიტეტის მერია დავის საგანი მერიის გამოცემული აქტის ბათილად ცნობა განაცდურის ანაზღაურება 2000ლ მიუღებელი შემოსავალი 4000ლ. თენგომ წარადგინა ბაჟის გადახდის ქვითარი540 ლ ოდენობით პირველი ინსტაციის სასამართლოში ბაჟის ოდენობა არის დავის საგნის ღირებულების 3% არანაკლებ 100 ლარისა, მოსარჩელე ითხოვდა 6000 ლარს და არაქონებრივი დავაც ქონდა ანუ აქტის ბათილად ცნობა. არაქონებრივ დავაზე გადაიხდევინება 100 ლ ხოლო ქონებრივ დავაზე ბაჟის გამოთვლის წესისი მიხდვით 180 ლარი ჯამში 280 ლ გამოდის რომ მოსარჩელემ არასწორად გადაიხადაბაჟი. გარდა ამისა უნდა გავითვალისწინოთ რომ ასკ-ს მე-9 მუხლი ადგენს ბაჟის გადახდის წესს,ამ მუხლის 1 ნაწილის თანახმად ბაჟი არ გადაიხდევინება სახელმწიფო სოციალური დაცვის საკითხთან დაკავშირებით,შესაბამისად თენგოს არ უნდა გადაეხადა ბაჟის 540 ლარი.ქ ქუთაისის სასამართლომ თენგოს სარჩელი არ დააკმაყოფილა იმ მოტივით რომ თენგომ ვერ გასწია მისი წილი მტკიცების ტვირთი.თუმცა სასამართლომ არ გაითვალისწინა ასკ-ის მუხლი 17-ის მე-2 ნაწილი რომლის მიხედვითაც ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს. შესაბამისად მერიას უნდა დაემტკიცებინა რომ მის მიერ გამოცემული აქტი იყო კანონიერი. თენგოს ჩაბარდა გადაწყვეტილება სადაც ეწერა რომ გასაჩივრება შეიძლება გასაჩივრდეს 1 თვის ვადაში ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოში,ასკ-ის მუხლი 12-ის პირველი ნაწილის მიხედვით ვადის დენა იწყება იმ მომენტიდან როდესაც მხარეს სასამართლოს აქტით ეცნობა გასაჩივრების შესაძლებლობა, სასამართლო სადაც შეიძლება გასაჩივრება,გასაჩივრების ვადა და წესი. სასამართლომ აქტში ზუსტად არ მიუთითა გასაჩივრების წესზე და ადგილზე ამიტომ მუხლი 12-ის მეექვსე ნაწილის მიხედვით გასაჩივრების ვადა გაიზრდება 1 წლამდე აქტის გამოტანიდან შესაბამისად 2024 წლის 1 თებერვლამდე.თენგომ სააპელაციო საჩივარი შეიტანა 2023 წლის 1 ნოემბერს შესაბამისად ჯდებოდა ვადაში. ამასტანავე გადაიხადა ბაჟის 150 ლარი თუმცა ბაჟისგან უნდა გათავისუფლებულიყო ყველა ინსტანციაში. ქუტაისიის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატამ თენგოს საჩივარი განუხილველად დატოვა იმიტომ რომ ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატას უნდა განეხილა აქტის ბათილად ცნობა. მუხლი 12-ის მესამე ნაწილის მიხედვით თენგოს უფლება აქვს კერძო საჩივრის შეტანის ამგვარ განჩინებაზე.უზენაესმა სასამართომ უნდა დააკმაყოფილოს თენგს კერძო საჩივარი.
მოსარჩელე ელენე მოპასუხე თბილისის მერია დავის საგანი ინდაქტის ბათილად ცნობა. ელენემ სარჩელი შეიტანა ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში, ვიცით რომ კერძოსამართლებრივი დავები განიხილება სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიაში ხოლო ადმინისტრაციული ორგანო სადაც გვევლინება საჯარო სუბიექტად ამ საქმეებს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგია განიხილავს (გარდა იმ შემთხვევისა თუ ადმინისტრაციული ორგანო გადავიდა კერძო საქმიანობაში და დადო კერძო ხელშეკრულება) თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციული კოლეგიის მოსამართლემ სარჩელის შეტანიდან 5 დღის ვადაში გამოიტანა განჩინება ელენეს სარჩელის მიღებაზე უარის თქმის შესახებ თუ საკითხი მოწესრიგებული არ არის ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში ამ კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილი გვაძლევს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსში გადასვლის საშუალებას, მოსამართლემ იხელმძღვანელა სამოქალაქო საპრ. კოდექსის 445-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, რომ სარჩელის მიღებიდან 5 დღის ვადაში გამოიტანოს განჩინება,შესაბამისად მოსამართლის ქმედება კანონიერია,თუმცა სასამართლომ არ გაითვალისწინა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26 მეორე პრიმა მუხლი,რომელიც ითვალისწინებს განმწერიგებელი სხდომის ჩანიშვნას სარცელის მიღებიდან 2 კვირის ვაადშ, თუმცა განმწესრიგებელი სხდომა ყველა შემთხვევაში არ ინიშნება. თუმცა მოსამართლე მიიჩნევს რომ სარჩელი დაუშვებლად უნდა იქნეს ცნობილი ან მისი დასაშვებობის საკითხი საეჭვოა მაშინ ნიშნავს ამ სხდომას,სადაც განიხილება საღცელის ფორმალური დასაშვებობა, ამ სხდომის შედეგად კი სარჩელზე ხარვეზზს დაადგენს მოსამართლე ან სარჩელის მირებაზე უარს იტყვის ან სარჩელს ცნობს დასაშვებად და გააგრზელებს განხილვაასს. ელენემ სასამართლოს განჩინება სარჩელის მიღებაზე უარის შესახებ გაასაჩივრა კერძო საჩივრით, სასკ-ის 26 მეორე პრიმა მუხლის მე-3 ნაწილი ამ მუხლით გათვალისწინებული შემთხვვებში კერძო საჩივრით გასაჩივრებას ექვემდებარება, სარჩელის წარმოებაზე მირებაზე უარის თქმის და სარცელის დაუშვებლად ცნობის გამო ამ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლო კერძო საჩივრის დაკმაყოფილების შემთხვევაში საქმეს განსახილველად უბრუნებს განსჯად სასამართლოს. ელენეს ჰქონდა კერძო საჩივრის შეტანის უფლება რადგან პირველი ინსტანციის სასამართლოში იყო საქმე.ელენეს კერზო საჩივარი უნდა დააკმაყოფილოს და დაუბრუნდეს განსახილველად განსჯად სასამართლოს,რადგან პირველი ინსტანციის სასამართლოში დაირღვა ელენეს უფლება ეომ მისი სარჩელის ფორმალური დასაშვებობის სემოწმების მიზნით განმწესრიგებელი სხდომა დანიშნულიყო.
-------------------------------------თემა 1
ადმინისტრაციული პროცესის ცნება, წყაროები, პრინციპები
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართალი - განსაზღვრავს სასამართლოში ადმინისტრაციულ საქმეთა წარმოების პრინციპებსა და წესებს
რას მოიცავს ტერმინი „ადმინისტრაციული საქმე“
• ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.2
• საჯაროსამართლებრივი და კერძოსამართლებრივი საქმიანობის სფეროების ურთიერთგამიჯვნა
კერძო სამართლის დარგია თუ საჯარო სამართლის?
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის კავშირი სამოქალაქო საპროცესო სამართალთან
• ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.1.2
განსხვავებები სამოქალაქო პროცესისგან:
• ადმინისტრაციული სამართალწარმოება (ადმინისტრაციული მართლმსაჯულება) და ადმინისტრაციული წარმოება (კვაზისასამართლო წარმოება)
• ადმინისტრაციული საჩივარი და ადმინისტრაციული სარჩელი
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის წყაროები:
• საქართველოს კონსტიტუცია
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი (სასკ)
• საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი (ზაკ)
• ორგანული კანონი „საერთო სასამართლოების შესახებ“
• საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი (სსსკ)
• საქართველოს კანონი „სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ“
• საქართველოს კანონი „ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ“
• საქართველოს კანონი „ფსიქიატრიული დახმარების შესახებ“
• საქართველოს კანონი „ლტოლვილისა და ჰუმანიტარული სტატუსების შესახებ“
• საქართველოს კანონი „საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლად აღირებისა და რეპრესირებულთა სოციალური დაცვის შესახებ“
• და ა.შ.
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის პრინციპები:
1. დისპოზიციურობა
2. შეჯიბრებითობა
3. ინკვიზიციურობა (სამძებრო პრინციპი, ფორმალობის პრინციპი)
4. თანასწორობა
5. პროცესის ზეპირობა და საქმის განხილვის უშუალობა
6. მოსამართლის დამოუკიდებლობა და მიუკერძოებლობა
7. პროცესის საქვეყნოობა
8. სამართალწარმოების ენა
9. სასამართლო გადაწყვეტილებათა სავალდებულოობა
----------------------------------------------თემა 2.
ადმინისტრაციული დავის საგანი,
განსჯადობა და უწყებრივი ქვემდებარეობა
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 2, 5-6, 26
დავის საგანი - ესაა მოსარჩელის მატერიალურსამართლებრივი მოთხოვნა მოპასუხისადმი, რომელიც უნდა განიხილოს სასამართლომ და რომლის მიმართაც უნდა გამოიტანოს გადაწყვეტილება
სარჩელის საგანი და დავის საგანი - იდენტური ცნებებია
ადმინისტრაციული დავის საგანი
• ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.2
სასამართლოს უწყებრივი ქვემდებარეობა (სასამართლო საქვეუწყებობა)
სასამართლოს უწყებრივად ქვემდებარე ადმინისტრაციული საქმეები - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხ.2
უწყებრივი ქვემდებარეობის წესების დარღვევის შედეგი:
• ასკ მუხ.2, სსსკ, მუხ.186.1ა;
• სსსკ, მუხ.272ა; მუხ.2721
• სსსკ, 394გ
განსჯადობა
განსჯადობის სახეები
• დარგობრივი განსჯადობა
• გვარეობითი (საგნობრივი) განსჯადობა
• ტერიტორიული განსჯადობა:
მაგისტრატი მოსამართლის განსჯადი საქმეები - ასკ, მუხ.6
დარგობრივი განსჯადობის გადაწყვეტის წესი მოცემულია ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.26.3
განსჯადობის წესების დარღვევის შედეგები
• ასკ მუხ.2.2, სსსკ, მუხ.186„ე“; 187.1
• სსსკ, მუხ.393.3
--------------------------------------------------თემა 3:
ადმინისტრაციული პროცესის მონაწილეები
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 14, 15, 16, 161, 341.2
ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.14:
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 79-ე მუხლით გათვალისწინებული პირების გარდა, ადმინისტრაციულ პროცესში მონაწილეობს ის ადმინისტრაციული ორგანო, რომელმაც გამოსცა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან განახორციელა იურიდიული მნიშვნელობის მქონე რაიმე ქმედება.
სახელმწიფო ადმინისტრაციული ორგანოს ან სახელმწიფოსაგან დელეგირებული უფლებების საფუძველზე კერძო პირის მოქმედებებსა და გადაწყვეტილებებზე პასუხისმგებელია სახელმწიფო.
ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენლობა - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.15
საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მონაწილეობა განსაზღვრული კატეგორიის ადმინისტრაციულ დავებში - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.15.4
მხარეთა საპროცესო უფლებები და მოვალეობები
არასათანადო მხარე და მისი შეცვლის წესის თავისებურება ადმინისტრაციულ პროცესში (არასათანადო მოსარჩელის შეცვლა არ ხდება, არასათანადო მოპასუხის შეცვლა ხდება)
მესამე პირები ადმინისტრაციულ პროცესში
• სავალდებულო მესამე პირი (ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხ.16.2)
• არასავალდებულო მესამე პირი (ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხ.16.1)
მესამე პირად ჩაბმის მიზანი:
• საქმის ყოველმხრივი გამოკვლევა
• პროცესის ეკონომიურობა
• სასამართლოს განტვირთვა
• სამართლებრივი უზრუნველყოფა
მესამე პირების საქმეში ჩაბმის წესი
მესამე პირის საქმეში ჩაბმა ხდება:
• ერთ-ერთი მხარის ინიციატივით
• საკუთარი ინიციატივით
• სასამართლოს ინიციატივით
მესამე პირად ჩაბმაზე უარის შესახებ განჩნების გასაჩივრების წესი
• მესამე პირის საქმეში ჩაბმაზე უარის თქმის შესახებ სასამართლოს განჩინებაზე შეიძლება კერძო საჩივრის შეტანა
მესამე პირად ჩაბმის თაობაზე განჩინების გასაჩივრების წესი
• არასავალდებულო მესამე პირი თუ არის ჩართული, ვერ გაასაჩივრებს
• სავალდებულო მესამე პირი თუ არის ჩართული, გაასაჩივრებს
რომელ ინსტანციაში დაიშვება მესამე პირის ჩაბმა?
• ასკ მუხ.341.2
მესამე პირების საპროცესო უფლებები
პროცესის სხვა მონაწილენი
• მოწმე
• ექსპერტი
• სპეციალისტი
• თარჯიმანი
სასამართლოს მეგობარი (Amicus curiae) - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.161
------------------------------------------------------თემა 4:
ადმინისტრაციული პროცესის ხარჯები.
საპროცესო ვადები. სასამართლო მტკიცებულებები
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 9, 10, 11, 12, 13, 17, 19, 20, 201, 281
მტკიცებულება
• კანონით განსაზღვრული მტკიცების საშუალება, რომელთა გამოყენებით სასამართლოს შეუძლია დაადგინოს საქმის სწორად გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივი გარემოებები
ვის აქვს უფლება, წარადგინოს მტკიცებულებები
• მხარეებს
• მესამე პირებს
რომელი პრინციპის რეალიზაციას ემსახურება მტკიცებულებების წარდგენა?
მტკიცების საგანი.
მტკიცების საგნის განსაზღვრა
• შემთხვევა, როდესაც მხარეებმა არ მიუთითეს ყველა იმ ფაქტობრივ გარემოებაზე, რომელსაც მნიშვნელობა აქვს საქმისთვის, სწორი გადაწყვეტილების გამოტანისთვის - სამოქალაქო პროცესის მიდგომა: მხარეთა მიერ დაშვებულ ამ შეცდომას სასამართლო ვერ გამოასწორებს (მუხ.4); ადმინისტრაციული პროცესის მიდგომა: სასამართლო უფლებამოსილია, საკუთარი ინიციატივითაც შეაგროვოს ფაქტები და მტკიცებულებები (ასკ მუხ.4, მუხ.19.1)
• ასკ მუხ.28პრიმა
მტკიცებულებათა განკუთვნადობა
მტკიცებულებათა დასაშვებობა
მტკიცების ტვირთის განაწილების თავისებურება ადმინისტრაციულ პროცესში
ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.17
• მოსარჩელე ვალდებულია დაასაბუთოს თავისი სარჩელი და წარადგინოს შესაბამისი მტკიცებულებები. მოპასუხე ვალდებულია წარადგინოს წერილობითი პასუხი (შესაგებელი) და შესაბამისი მტკიცებულებები.
• თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარა აქტად აღიარების, ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელმაც გამოსცა ეს აქტი.
• მტკიცების ტვირთი არ გულისხმობს მოსარჩელის განთავისუფლებას სასარჩელო მოთხოვნის დასაბუთებისაგან, მტკიცებულებათა წარმოდგენისაგან. სასარჩელო მოთხოვნის საპირისპიროს დამტკიცება ადმინისტრაციული ორგანოს ვალია.
მტკიცებულებათა შეგროვება სასამართლოს მიერ (ასკ- მუხლი 19)
• საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 103-ე მუხლით მინიჭებული უფლებამოსილების გარდა, სასამართლო უფლებამოსილია საკუთარი ინიციატივითაც შეაგროვოს ფაქტობრივი გარემოებები და მტკიცებულებები
• თუ მხარე საპატიო მიზეზით ვერ ახერხებს მტკიცებულებათა უშუალოდ მიღებას და მათ სასამართლოში წარდგენას, მან ამის შესახებ სასამართლოს უნდა აცნობოს არა უგვიანეს სხდომის დაწყების წინა სამუშაო დღისა.
• თუ ადმინისტრაციულმა ორგანომ არასაპატიო მიზეზით ვერ უზრუნველყო მტკიცებულებათა წარდგენა, სასამართლო ადმინისტრაციული ორგანოს შესაბამის თანამდებობის პირს აჯარიმებს 200 ლარით, რაც არ ათავისუფლებს მას მტკიცებულებათა შემდგომში წარდგენის ვალდებულებისაგან. ასეთ შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია ადმინისტრაციული ორგანოს ხელმძღვანელს ან ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოს მიმართოს წარდგინებით სასამართლოში მტკიცებულებათა წარუდგენლობის მიზეზების დადგენისა და შესაბამისი თანამდებობის პირის მიმართ დისციპლინური ღონისძიებების გატარების თაობაზე.
ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულება ინფორმაციის სასამართლოში წარდგენის თაობაზე (ასკ მუხ. 20)
სასამართლოს მიერ გასაიდუმლოებული ინფორმაციის განხილვის წესი (ასკ მუხ.201)
• სასამართლო გასაიდუმლოებული საჯარო ინფორმაციის გასაიდუმლოების კანონიერების შემოწმების მიზნით საქმეს იხილავს დახურულ სხდომაზე მხარეთა დასწრების გარეშე
• ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ინფორმაცია მხარეებს არ წარედგინება
• ამ მუხლით გათვალისწინებული საქმის თაობაზე გამოტანილ გადაწყვეტილებაში არ მიეთითება ის მონაცემი, რომელიც გამოიწვევს გასაიდუმლოებული ინფორმაციის გამჟღავნებას
რა მიეკუთვნება საიდუმლო ინფორმაციას?
ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მუხ.2.1 „ნ“:
საიდუმლო ინფორმაცია – საჯარო დაწესებულებაში დაცული, აგრეთვე საჯარო დაწესებულების ან მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივ საქმიანობასთან დაკავშირებით მიღებული, დამუშავებული, შექმნილი ან გაგზავნილი ინფორმაცია, რომელიც შეიცავს პერსონალურ მონაცემებს, სახელმწიფო ან კომერციულ საიდუმლოებას.
ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მუხ.271, 272, 273, 274 - განსაზღვრავს, რა მიეკუთვნება პერსონალურ მონაცემებს, სახელმწიფო ან კომერციულ საიდუმლოებას
პროცესის ხარჯების კლასიფიკაცია
I. სასამართლო ხარჯები
ა. სახელმწიფო ბაჟი (სსსკ მუხ.38)
ბ. საქმის განხილვასთან დაკავშირებული ხარჯები (მუხ.44, მუხ.50)
(ხარჯები, რომელიც უნდა აუნაზღაურონ იმ პირებს, რომლებიც დახმარებას უწევენ სასამართლოს):
• მოწმეების, ექსპერტის, სპეციალისტისთვის, თარჯიმნისთვის მისაცემი თანხა;
• ადგილობრივ დათვალიერებაზე გაწეული ხარჯი;
• ადვოკატისთვისთვის სახელმწიფო სალაროდან გადახდილი თანხა;
• სასამართლო ექსპერტიზის ჩატარების ხარჯი;
• მოპასუხის მოძებნის ხარჯი;
• სასამართლო გადაწყვეტილების აღსრულებასთან დაკავშირებული ხარჯი;
• და ა.შ.
II. სასამართლოსგარეშე ხარჯები
• ადვოკატის ჰონორარი
• განაცდური ხელფასი
• და ა.შ.
სახელმწიფო ბაჟის თავისებურებანი ადმინისტრაციულ დავებზე
ასკ მუხ. 9
• სახელმწიფო ბაჟი არ გადაიხდება სახელმწიფო სოციალური დაცვის საკითხთან დაკავშირებით აღძრულ სარჩელზე და ამ კოდექსის VII3 თავით (ოჯახში ძალადობა) გათვალისწინებულ საქმეებზე
• სახელმწიფო ბაჟი არ გადაიხდება ამ კოდექსის VII9 თავით (არასრულწლოვნის სკოლა-პანსიონში გაგზავნა) გათვალისწინებულ საქმეებზე
• საქმის შეწყვეტის შემთხვევაში სახელმწიფო ბაჟის ოდენობა განახევრდება
პროცესის ხარჯების ანაზღაურება - ასკ მუხ.10
• თუ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემული იყო საქმის გარემოებების სათანადო გამოკვლევის გარეშე, ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია აანაზღაუროს პროცესის ხარჯები მის სასარგებლოდ გადაწყვეტილების გამოტანის შემთხვევაშიც
• თუ მხარე, რომელიც ვალდებულია გადაიხადოს სასამართლოს ხარჯები, რამდენიმე ფიზიკური ან იურიდიული პირისაგან შედგება, მაშინ სასამართლო ხარჯები მათ შორის ნაწილდება თანაბრად
საპროცესო ხარჯების განაწილება საქმის მორიგებით დამთავრებისას - ასკ მუხლი 11
• თუ სასამართლო წარმოება დასრულდა მორიგებით და მხარეები ვერ შეთანხმდნენ ხარჯების განაწილებაზე, ამასთან მხარე არ არის გათავისუფლებული სასამართლო ხარჯების ანაზღაურების ვალდებულებისაგან, მაშინ სასამართლო ხარჯები მათ შორის ნაწილდება თანაბრად
• სასამართლოსგარეშე ხარჯებს თითოეული მათგანი ანაზღაურებს დამოუკიდებლად
უნდა გადაიხადოს თუ არა სახელმწიფო ბაჟი ადმინისტრაციულმა ორგანომ ?
„სახელმწიფო ბაჟის შესახებ“ კანონის მუხ.5.1„უ“
საპროცესო ვადა
ადმინისტრაციული გასაჩივრების ვადის დინება
დროის გარკვეული მონაკვეთი, რომლის განმავლობაშიც უნდა შესრულდეს ესა თუ ის საპროცესო მოქმედება.
გასაჩივრების ვადის ათვლა - ასკ მუხ. 12
• გასაჩივრების ვადის დინება დაიწყება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ პროცესის მონაწილე პირს სასამართლო აქტით განემარტა გასაჩივრების შესაძლებლობა, სასამართლო, სადაც შეიძლება გასაჩივრება, მისი ადგილმდებარეობა, გასაჩივრების ვადა და წესი
• თუ მხარეს არ ეცნობა გასაჩივრების უფლების შესახებ ან ეცნობა ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული რომელიმე მოთხოვნის დარღვევით, მაშინ გასაჩივრება შეიძლება სასამართლოს აქტის გამოტანიდან ერთი წლის განმავლობაში
• ამ მუხლის პირველ ნაწილთან სასამართლო აქტის შეუსაბამობის შემთხვევაში სასამართლო მხარის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციატივით გამოიტანს განჩინებას სასამართლო აქტის ამ კანონით დადგენილ მოთხოვნებთან შესაბამისობის თაობაზე. განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი.
---------------------------- თემა 5
ადმინისტრაციული
ორგანოს საქმიანობის სამართლებრივი ფორმების საპროცესო-სამართლებრივი მნიშვნელობა
• ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი, მუხ.2, 9, 51-64, 65-71
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 2.1, 22, 23, 24, 25, 25პრიმა
ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის
საჯარო-სამართლებრივი ფორმები:
• ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• ნორმატიული ადმინისტრაციულ - სამართლებრივი აქტი
• რეალაქტი
• ადმინისტრაციული ხელშეკრულება
•
ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის
კერძო-სამართლებრივი ფორმები:
• სამოქალაქო ხელშეკრულება
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნების ელემენტები:
• ადმინისტრაციული ორგანო
• ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე
• ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი - პირთა შეზღუდული წრე
• აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
საპროცესო-სამართლებრივი მნიშვნელობა:
სარჩელის სახის სწორად შერჩევა:
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად ცნობის შესახებ
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარად ცნობის შესახებ
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის შესახებ
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილობისა და ძალადაკარგულობის განსხვავება
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერება
• ფორმალური კანონიერება
• მატერიალური კანონიერება
ადმინისტრაციული ორგანოს დაპირება
• ადმინისტრაციული ორგანოს დაპირების მიმართ გამოიყენება ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გასაჩივრებისთვის დადგენილი წესები
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი. ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნების ძირითადი ელემენტები
• უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო
• საკანონმდებლო აქტის საფუძველზე
• ქცევის ზოგადი წესი
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერება
• ფორმალური კანონიერება
• მატერიალური კანონიერება
რეალაქტი
• ადმინისტრაციული ორგანოს ისეთი საჯაროსამართლებრივი ღონისძიება, რომელიც მიმართულია ფაქტობრივი შედეგის დადგომისკენ
რეალაქტის გამოვლინების ფორმები
ადმინისტრაციული ხელშეკრულება
• ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების მიზნით ფიზიკურ ან იურიდიულ პირთან, აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან დადებული სამოქალაქო-სამართლებრივი ხელშეკრულება
ადმინისტრაციული ხელშეკრულებისა და ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის განსხვავება
ადმინისტრაციული ხელშეკრულების კანონიერება
• ფორმალური კანონიერება
• მატერიალური კანონიერება
------------------------------------------- თემა 6
საქმის განხილვა პირველი ინსტანციის სასამართლოში. სასარჩელო წარმოება
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 26პრიმა-28პრიმა
ადმინისტრაციული სარჩელის განხილვის ეტაპები პირველი ინსტანციის სასამართლოში:
I. სარჩელის წარმოებაში მიღება (სარჩელის ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება+განმწესრიგებელი სხდომის ჩანიშვნის საკითხის განსაზღვრა)
II. სარჩელის დასაშვებობის საკითხის შემოწმება განმწესრიგებელ სხდომაზე (მხოლოდ ასკ 262.1 მუხლით გათალისწინებულ შემთხვევაში)
III. საქმის მომზადების ეტაპი
IV. მთავარი სხდომის ეტაპი
სარჩელის წარმოებაში მიღება
(სარჩელის ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება, I ეტაპის დასაშვებობა)
• მოწმდება 5 დღის ვადაში სარჩელის სასამართლოში ჩაბარებიდან (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 445.3 მუხლი)
• დამატებით, ამავე ვადაში, ასევე, მოწმდება ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე–25-ე მუხლებით დადგენილ მოთხოვნებთან სარჩელის შესაბამისობა
როდესაც სარჩელი არ აკმაყოფილებს ფორმალური დასაშვებობის წინაპირობებს (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 445-450 მუხლები):
• სარჩელზე ხარვეზის დადგენა
• სარჩელის მიღებაზე უარის თქმა
რას ნიშნავს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე–25-ე მუხლებით დადგენილ მოთხოვნებთან სარჩელის შესაბამისობის შემოწმება?
• მუხლი 22. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების თაობაზე
• მუხლი 23. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე
• მუხლი 24. სარჩელი ქმედების განხორციელების თაობაზე
• მუხლი 25. აღიარებითი სარჩელი
რა სახის ადმინისტრაციულ სარჩელს არ ესაჭიროება მე-2 ეტაპის დასაშვებობის გავლა:
• ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებულ სარჩელს (ასკ მუხ.25პრიმა)
• ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ ზიანის ანაზღაურების შესახებ სარჩელს (ასკ მუხ.2.1„გ“)
რა სახის ადმინისტრაციული სარჩელები არსებობს
1. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ (მუხ.22)
2. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ (მუხ.22)
3. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის შესახებ (მუხ.23)
4. სარჩელი ქმედების განხორციელების შესახებ (მუხ.23)
5. აღიარებითი სარჩელი (მუხ.25)
6. სახელშეკრულებო სარჩელი (მუხ.25პრიმა)
7. სარჩელი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ზიანის ანაზღაურების შესახებ (მუხ.2.1.„გ“)
სარჩელის დასაშვებობის საკითხის შემოწმება განმწესრიგებელ სხდომაზე (მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) - ასკ 262 მუხლი
• განმწესრიგებელი სხდომა - მოიწვევა სარჩელის დასაშვებობის საკითხის გადასაწყვეტად (ასკ 22-25-ე მუხლებით აღძრული სარჩელის შემთხვევაში)
• განმწესრიგებელი სხდომა ყოველთვის არ მოიწვევა
• განმწესრიგებელი სხდომა მოიწვევა მხოლოდ შემდეგ შემთხვევებში:
- როდესაც სარჩელის დასაშვებობის საკითხის გადაწყვეტა საეჭვოა
- როდესაც მოსამართლე მიიჩნევს, რომ სარჩელი დაუშვებლად უნდა იქნეს ცნობილი
განმწესრიგებელი სხდომის ჩატარების ვადა (ასკ 262 მუხლი)
• 2 კვირა სარჩელის წარმოებაში მიღებიდან
• მოსამართლე იწვევს მხარეებს პროცესზე
• მხარეთა გამოუცხადებლობა არ დააბრკოლებს საკითხის განხილვას
რა შედეგით შეიძლება დასრულდეს განმწესრიგებელი სხდომა?
• სარჩელი ცნობილ იქნეს დაუშვებლად, თუ სარჩელი არ აკმაყოფილებს ამ კოდექსის 22-ე–25-ე მუხლებით დადგენილ დასაშვებობის მოთხოვნებს. ამ შემთხვევაში შეწყდება საქმის წარმოება, მოსამართლე გამოიტანს განჩინებას საქმის წარმოების შეწყვეტის თაობაზე. ეს განჩინება საჩივრდება კერძო საჩივრით.
• სარჩელი ცნობილ იქნეს დასაშვებად და გაგარძელდეს საქმეზე წარმოება საერთო წესით
• სასამართლო არ არის უფლებამოსილი, გასცდეს სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლებს, მაგრამ იგი არ არის შებოჭილი სასარჩელო მოთხოვნის ფორმულირებით. პროცესის დაჩქარების მიზნით, მოსამართლეს შეუძლია დაეხმაროს მხარეს მოთხოვნის ტრანსფორმირებაში (ასკ მუხ. 281)
შემთხვევა, როდესაც მოსამართლემ დასაშვებად ცნო სარჩელი და შემდგომში გამოვლინდა სარჩელის დაუშვებლობის საფუძველი (ასკ 262 მუხლი):
• პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის განხილვისას სასამართლო სარჩელის დაუშვებლობის საფუძვლით წყვეტს საქმის წარმოებას პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე .
• საქმის სააპელაციო წესით განხილვისას დაუშვებლობის მოტივით საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენისას სასამართლო იღებს საქმის წარმოების შეწყვეტის შესახებ განჩინებას, რომელიც საჩივრდება კერძო საჩივრით
• საქმის საკასაციო წესით განხილვისას დაუშვებლობის მოტივით საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენისას სასამართლო უფლებამოსილია მიიღოს საქმის წარმოების შეწყვეტის შესახებ განჩინება, რომელიც არ საჩივრდება.
საქმის მომზადების ეტაპი
მთავარი სხდომის ეტაპი
მოპასუხის მიერ წერილობითი შესაგებლის წარუდგენლობა
• ადმინისტრაციულ წარმოებაში მოპასუხეს არ აქვს შესაგებლის წერილობით წარდგენის ვალდებულება
• მოპასუხის მიერ წერილობითი შესაგებლის წარუდგენლობის შემთხვევაში ადმინისტრაციულ წარმოებაში დაუწრებელი გადაწყვეტილება არ გამოიტანება
დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის დაუშვებლობა
(ასკ 261 მუხლი)
გამარტივებული სამართალწარმოება
(ასკ მუხ. 27)
დაჩქარებული სამართალწარმოება
(ასკ მუხ.28)
მოსამართლის აცილების დამატებითი საფუძველი ადმინისტერაციულ სამართალწარმოებაში - ასკ მუხ.7
მხარეთათვის უწყების, დოკუმენტების გადაცემა (მუხ.13)
• განსხვავება სამოქალაქო და ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებას შორის
იმ გადაწყვეტილების (განჩინების) ჩაბარების წესში, რომელიც გასაჩივრებას ექვემდებარება - სსსკ მუხ.259პრიმა და ასკ მუხ.13.2
საგადასახადო და საბაჟო საქმეების განხილვის შემოკლებული ვადები (ასკ მუხ.13სეკუნდა)
-------------------------------- თემა 7
სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების თაობაზე
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლები: 22, 262, 32
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გაუქმების სარჩელები:
• სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართალებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ (ასკ მუხ.22)
• სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ (ასკ მუხ.22)
აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების სარჩელის დასაშვებობა
- მუხ.22.2, 22.3:
• სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას (მუხ.22.2)
• სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს შესაბამისად ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გაცნობიდან, ასევე ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისათვის დადგენილი ვადის გასვლიდან 1 თვის ვადაში (მუხ.22.3)
• ნორმატიული აქტის შემთხვევაში – უშუალო ზიანის მიყენებიდან 3 თვის ვადაში (მუხ.22.3)
ამ სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებია:
1. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არსებობა
2. პირდაპირი და უშუალო ზიანი
3. ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში ადმინისტრაციული საჩივრის წარდგენა (თუკი ადმინისტრაციულ ორგანოს ზემდგომი ჰყავს)
4. გასაჩივრების ვადების დაცვა
ვადების ათვლისას უნდა გამოვყოთ 3 შემთხვევა:
• როდესაც გასაჩივრებული აქტი არ ექვემდებარება გასაჩივრებას ადმინისტრაციული წარმოების წესით - ვადა აითვლება აქტის გაცნობიდან
• როდესაც გასაჩივრებულია ადმინისტრაციულ საჩივარზე მიღებული გადაწყვეტილება - ვადა აითვლება ამ გადაწყვეტილების გაცნობიდან - ვინ იქნება მოპასუხე ამ შემთხვევაში
• როდესაც აქტი გასულია ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი ვადა - ვადა: გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი ვადის გასვლიდან 1 თვე, ხოლო ნორმატიული აქტის შემთხვევაში - უშუალო ზიანის მიყენებიდან 3 თვე
გასაჩივრების ვადის ათვლა უკავშირდება აქტის ოფიციალურ გაცნობას - რას ნიშნავს აქტის გაცნობა
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმალური და მატერიალური კანონიერება
შეგებებული სარჩელის აღძვრის დაუშვებლობა
• მუხ.22.6: „ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა“.
სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობისა და ახალი აქტის გამოცემის დავალების წინაპირობები
• მუხ.32.4
• სასკ-ის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილით მინიჭებული უფლებამოსილება სასამართლომ უნდა გამოიყენოს იმ ვითარებაში, როცა სასამართლო წესით ვერ ხერხდება ფაქტობრივი გარემოებების დადგენა და შეფასება, შესაბამისად, შეუძლებელი ხდება სადავო ადმინისტრაციული აქტის მატერიალური კანონიერების შეფასება.
თუ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი აღსრულებული იყო სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე, მხარის შუამდგომლობით სასამართლო გადაწყვეტილებაში მიუთითებს აღსრულების გაუქმების წესის შესახებ (მუხ.32.2)
სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია, მხარის კანონიერი ინტერესის არსებობისას და მისი მოთხოვნით, ბათილად ცნოს ეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი (მუხ.32.3) - იგულისხმება ბათილად ცნობა აქტის გამომცემი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ.
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებას აქვს სავალდებულო ძალა (მუხ.32.4)
თუ ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადება მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას სასამართლო უფლებამოსილია სამართლებრივი აქტი ბათილად გამოცხადების ნაცვლად ძალადაკარგულად გამოაცხადოს (მუხ.32.4)
სასამართლო გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა გამოქვეყნდეს იმავე წესით, რა წესითაც იყო გამოქვეყნებული ნორმატიული აქტი (მუხ.32.5)
------------------------------- თემა 8
სარჩელი
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
გამოცემის თაობაზე
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 23, 33
სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე -
მავალდებულებელი სარჩელი ანუ სარჩელი მოვალეობის შესრულების შესახებ
ასკ მუხ.23.1: „1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით.“
მიზანი - აქტის გამოცემა
მნიშვნელობა - ადმინისტრაციულმა ორგანოებმა შეასრულონ კანონმდებლობით დაკისრებული ვალდებულებები
როდესაც მოთხოვნილია რაიმე უფლების მაღიარებელი ინდაქტის გამოცემა, მისი დავალებაც აქტის გამოცემის დავალების შესახებ სარჩელითაა შესაძლებელი და არა აღიარებითი სარჩელით
ეს სარჩელი ითვალისწინებს როგორც ინდივიდუაური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის, ისე ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
სარჩელის დასაშვებობა
ასკ მუხ.23.2-23.4:
„2. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.
3. თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
4. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა.“
დასაშვებობის წინაპირობები:
• მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა
• უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ აქტის გამოცემაზე
• ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
• გასაჩივრების ვადა უნდა იყოს დაცული - 1 თვე (ან კანონით გათვალისწინებული სხვა ვადა)
ადმინისტრაციული ორგანოს უარის სახეები:
• წერილობითი უარი
• უმოქმედობით უარი - ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემისათვის განსაზღვრული ვადის დარღვევა (ვადაში აქტის გამოუცემლობა) განიხილება აქტის გამოცემაზე უარის თქმად (ე.წ. ვირტუალური უარი)
გასაჩივრების ვადები:
• წერილობითი უარის (ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის) შემთხვევაში ვადის ათვლა დაიწყება უარის თქმის შესახებ აქტის დადგენილი წესით მიღებიდან ერთი თვის ვადაში
• უმოქმედობით უარის შემთხვევაში, სარჩელის სასამართლოში წარდგენის ვადა განისაზღვრება აქტის გამოცემისათვის დადგენილი ვადის გასვლიდან ერთი თვის ვადაში
სარჩელის დასაბუთებულობის დადგენა - მუხ.33
• სარჩელი დასაბუთებულია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარი კანონს ეწინააღმდეგება ან დარღვეულია მისი გამოცემის ვადა და ეს პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
• ამ შემთხვევაში სასამართლო გამოიტანს გადაწყვეტილებას, რომლითაც ადმინისტრაციულ ორგანოს ავალებს, გამოსცეს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მხარის მოთხოვნით სასამართლო ადგენს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის ვადას
• სასამართლოს შეუძლია თვითონ მოაწესრიგოს სადავო საკითხი
• აქაც შესაძლებელია ასკ 32.4 მუხლის გამოყენება
• დისკრეციული უფლებამოსილების შემთხვევა - სასამართლოს არ აქვს უფლება, თავად გამოსცეს მოთხოვნილი აქტი, თუ საკითხი ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციულ უფლებამოსილებას განეკუთვნება
შეგებებული სარჩელის წარდგენის დაუშვებლობა
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა
ხშირად, 23-ე მუხლით განსაზღვრული სარჩელი მოიცავს ასევე უარის თქმის შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელსაც (22-ე მუხლით აღძრულ სარჩელს)
---------------------------------------------------- თემა 9
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 24, 331, 251
სარჩელი ქმედების განხორციელების შესახებ - მავალდებულებელი სარჩელის ერთ-ერთი სახე
ასკ მუხ.24:
„1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ისეთი მოქმედები ან მოქმედებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით, რომელიც არ გულისხმობს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას.
2. სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.“
ეს სარჩელი მოიცავს:
1. სარჩელს მოქმედების განხორციელების მოთხოვნით - მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალური მოქმედების (რეალაქტის) განხორციელებისკენ
2. სარჩელს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით - მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალაქტის განხორციელებისაგან თავის შეკავებისკენ
რეალაქტი
• რეალაქტის ცნების ქვეშ იგულისხმება ყველა ის მმართველობითი ღონისძიება, რომელიც მიმართულია არა სამართლებრივი, არამედ ფაქტობრივი შედეგის დადგომისაკენ (წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისაკენ).
• ინდაქტს მისგან განასხვავებს მოწესრიგება: ინდაქტი აწესრიგებს, რეალაქტი - არა
ორგანიზაციის გარეთ გამოვლენილი რეალაქტები:
1. საინფორმაციო ხასიათის რეალაქტები - მოქალაქეებისთვის ახსნა-განმარტებების მიცემა; საჯარო გაფრთხილება მოქალაქეებისთვის საშიშროების თავიდან ასაცილებლად; საჯარო წლიური მოხსენება და ა.შ.
2. ფაქტობრივი ქმედებები - ქუჩების შეკეთება, დასუფთავება, სკვერების მოწყობა, სოციალური ფულადი და მატერიალური დახმარებების გაცემა და ა.შ.
რეალაქტის განხორციელების სამართლებრივი საფუძველი:
• კანონი
• კანონქვემდებარე აქტი
• ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• აღმჭურველი რეალაქტი შეიძლება განხორციელდეს კონკრეტული ნორმატიული საფუძვლების გარეშეც
ეს სარჩელი ასევე გამოიყენება ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ, როდესაც სარჩელის მიზანია საჯარო სამართლებრივ ურთიერთობაში წარმოშობილი მოქალაქის ვალდებულების - კონკრეტული ქმედების განხორციელების უზრუნველყოფა. ამდენად, სახელმწიფოსაც შეუძლია შეიტანოს სარჩელი მოქალაქის მიერ ქმედების განხორციელების მოთხოვნით
სარჩელის შეტანისას მოწმდება - ხომ არ საჭიროებს ქმედების განხორციელება სამართლებრივ საფუძველს - ინდაქტის გამოცემას. ასეთ შემთხვევაში მხარემ უნდა მოითხოვოს აქტის გამოცემა და არა ქმედების განხორციელება, ხოლო მოსამართლე უნდა დაეხმაროს მას სასარჩელო მოთხოვნის მოდიფიცირებაში.
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
დასაშვებობის წინაპირობები ასკ მუხ.24.2:
• მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ქმედების განხორციელება (ან მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავება)
• უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ ქმედების განხორციელებაზე (ან ქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავებაზე)
• ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
სახელშეკრულებო დავები მოიცავს სარჩელებს, რომლებიც დაკავშირებულია ადმინისტრაციული ხელშეკრულების:
• დადებასთან,
• შესრულებასთან,
• შეწყვეტასთან
ასკ მუხ. 251.2:
• „2. ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება საერთო სასამართლოების მიერ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით. ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.“
სახელშეკრულებო სარჩელების მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ეს სარჩელები ავტომატურად დასაშვებია და განმწესრიგებელი სხდომის მოწვევა ამ შემთხვევაში არ ხდება.
---------------------- თემა 10
აღიარებითი სარჩელი
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 25; 32.3
ასკ მუხ.25
„1. აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი.
2. აღიარებითი სარჩელი არ შეიძლება აღიძრას, თუ მოსარჩელეს შეუძლია აღძრას სარჩელი ამ კოდექსის 22–24-ე მუხლების საფუძველზე.“
აღიარებითი სარჩელის სახეები:
I. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარად გამოცხადების შესახებ
II. სარჩელი უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
III. სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
აქტის არარად გამოცხადების შესახებ სარჩელის დასაშვებობა:
დასაშვებობის წინაპირობები:
• უნდა იყოს გამოცემული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მოსარჩელეს არ უნდა შეეძლოს სარჩელის აღძვრა ასკ 22-24-ე მუხლების საფუძველზე
• მოსარჩელეს აქტის არარად აღიარების მიმართ უნდა გააჩნდეს კანონიერი ინტერესი
არ არის დადგენილი:
• გასაჩივრების ვადა (ზაკ-ის მუხ.60.2)
• ზემდგომი ადმინისტრაციული ორგანოსადმი წინასწარი მიმართვის სავალდებულობა (ასკ-ის მუხ. 2.5)
რა არის არარა აქტი
ზაკ-ის მუხ.60.1
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემისთანავე ითვლება არარად, თუ:
• შეუძლებელია მისი გამომცემი ორგანოს დადგენა
• გამოცემულია არაუფლებამოსილი ორგანოს ან არაუფლებამოსილი პირის მიერ
• მისი შესრულება შეუძლებელია ფაქტობრივი მიზეზების გამო
• მისი შესრულება გამოიწვევს სისხლისსამართლებრივ ან ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევას
ის გარემოება, რომ აქტი არარაა, არის სარჩელის საფუძვლიანობის/დასაბუთებულობის შემოწმების საკითხი და ეს არ არის სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა
შემთხვევა, როდესაც მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო:
• თუკი მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო, მართებულია, ასეთ შემთხვევაში აღიძრას სარჩელი 22-ე მუხლით, რათა მოსარჩელემ არ გაუშვას ხანდაზმულობის ვადა. შემდგომ შესაძლებელია სარჩელის ტრანსფორმაცია 28 პრიმა მუხლით.
აღიარებითი სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის ან უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
• სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობაა უკვე არსებული კონკრეტული სამართლებრივი ურთიერთობა ან უფლება
ასეთი აღიარებითი სარჩელი უშუალოდ არ იწვევს დავის გადაწყვეტას, არამედ აღიარებითი სარჩელით მიღწეული შედეგი შეიძლება საფუძვლად დაედოს დავის გადაწყვეტას
პრევენციული (წინასწარი დაცვის შესახებ) აღიარებითი სარჩელი
• ჰგავს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების სარჩელს
• შეიძლება მიმართული იყოს, ასევე, შემზღუდველი ინდაქტის/ნორმაქტისაგან დაცვისკენ
• მიმართულია მომავალში მოქმედებაზე
• სარჩელი დასაშვებია, თუკი მოსარჩელის მიმართ არსებული სამართლებრივი ურთიერთობის შეცვლით არსებობს ზიანის საფრთხე და სამართლებრივი ურთიერთობა იმდენად კონკრეტულია, რომ წინასწარ შეიძლება განისაზღვროს მომავალში მოსარჩელის მიმართ მისი ნეგატიური შედეგი
განვრცობითი აღიარებითი სარჩელი
• სარჩელი დასაშვებია, როდესაც სადავო ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოტანის მომენტისათვის მთლიანად დასრულებულია
• ასკ მუხ.32.3 - სასამართლოს მიერ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების გამოტანამდე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მისი ბათილად ცნობის შემთხვევაში, მხარე უფლებამოსილია მოითხოვოს ამ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სასამართლოს მიერ არაკანონიერად აღიარება
• სასამართლო იმ შემთხვევაშია უფლებამოსილი, აღიაროს შესაბამისი აქტი არაკანონიერად, როდესაც ამაზე არსებობს მხარის კანონიერი ინტერესი
აღიარებითი სარჩელის დასაბუთებულობა
სასამართლოს გადაწყვეტილება - სასამართლოს გამოაქვს ე.წ. დეკლარაციული ხასიათის გადაწყვეტილება, რომელიც არავითარ დავალდებულებას არ შეიცავს მოპასუხის მიმართ და ატარებს ე.წ. შეტყობინებით ხასიათს.
-------------------------------------- თემა 11
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები
სარჩელი ზიანის ანაზღაურების შესახებ
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 29, 30, 301 , 31
ადმინისტრაციული სარჩელი ზიანის ანაზღაურების შესახებ (ადმინისტრაციული დელიქტური სარჩელი) - მოიცავს სარჩელს, რომელიც მიმართულია ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ, ე.ი. მოპასუხე უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანო, ზიანის ანაზღაურება მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ. ასკ მუხ. 2.1„გ“: სასამართლოში ადმინისტრაციული დავის საგანი შეიძლება იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულება ზიანის ანაზღაურების თაობაზე. ამ სარჩელის მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, ე.ი. განეკუთვნება ავტომატურად დასაშვებ სარჩელს.
სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება ადმინისტრაციულ საქმეებზე
• ადმინისტრაციულ პროცესში დასაშვებია სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება, ანუ ერთ სარჩელზე რამდენიმე სასარჩელო მოთხოვნის გაერთიანება
• ეს სასარჩელო მოთხოვნები შესაძლებელია იყოს სხვადასხვა სახის ადმინისტრაციული სარჩელები
• დასაშვებობა მოწმდება ცალ-ცალკე თითოეული სასარჩელო მოთხოვნის ნაწილში
• შესაძლებელია რომელიმე ნაწილში სარჩელი დაუშვებლად იქნეს ცნობილი და ამ ნაწილში შეწყდეს წარმოება, ხოლო დანარჩენ ნაწილში გაგრძელდეს განხილვა
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები
მიზანი:
• უფლების დაცვის დროებითი საშუალებები უზრუნველყოფს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე არსებული მდგომარეობის შენარჩუნებას ან იმგვარად შეცვლას, რომ საბოლოო გადაწყვეტილება აღსრულებადი გახდეს
• მაგალითად, 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის შემთხვევაში - თუკი მოხდება სადავო აქტის აღსრულება, აზრი დაეკარგება დავის წარმოებას, რამდენადაც სასამართლო გადაწყვეტილება არ იქნება აღსრულებადი. ამიტომ ამ შემთხვევაში დროებით საშუალებად გათვალისწინებულია გასაჩივრებული აქტის მოქმედების შეჩერება
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებებია:
1. სადავო/გასაჩივრებული აქტის შეჩერება (29-301 მუხლები)
2. დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (31-ე მუხლი)
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები გამოიყენება მხოლოდ 22-ე, 23-ე და 24-ე მუხლებით აღძრული სარჩელების მიმართ, კერძოდ:
• 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ გამოიყენება 29-ე და 301 მუხლებით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 23-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 24-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
ამდენად, უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები სარჩელთა სახეების მიხედვით ასე გამოიყურება:
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის ბათილად ან ძალადაკარგულად ცნობა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის ღონისძიებაა სადავო აქტის შეჩერება (მუხ.29; 301)
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის გამოცემა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
• როდესაც მოთხოვნილია ქმედების განხორციელება (ქმედებისაგან თავის შეკავება) - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება, როგორც უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალება
• სუსპენზიური ეფექტი - შემაჩერებელი ეფექტი - აქტის მოქმედების შეჩერება (suspend - შეჩერება, გადადება)
• მისი მიზანია, რომ მოსალოდნელი გამოუსწორებელი ზიანისგან სამართლებრივად დაიცვას მოსარჩელე
• ემსახურება უფლების დროებით დაცვას, რომლის მიზანია, დაიცვას პირი მმართველობის ღონისძიების შედეგებისგან დავის საგანზე სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებამდე
• მოწესრიგებულია 29-ე მუხლით
• გამოიყენება მხოლოდ 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ
შეჩერებაუნარიანობის თვალსაზრისით ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები იყოფა 2 ჯგუფად:
1. აქტის მოქმედების შეჩერება ავტომატურად, სარჩელის შეტანისთანავე (მუხ.29.1)
2. აქტის მოქმედების შეჩერება მხოლოდ მოსარჩელის შუამდგომლობის შემთხვევაში, შესაბამისი წინაპირობების არსებობისას (მუხ.29.2, 29.3)
ყველა ინდაქტი, რომელიც არ არის ჩამოთვლილი 29.2 მუხლში, შეჩერდება ავტომატურად, სარჩელის მიღებით
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის ავტომატური შეჩერება
1. მუხ.29.1: „ სარჩელის მიღება სასამართლოში აჩერებს გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედებას.“
2. ავტომატური შეჩერება
3. არ არის საჭირო მოსარჩელის შუამდგომლობა
რომელი ინდაქტი არ შეჩერდება ავტომატურად (მუხ.29.2):
1. რომელიც დაკავშირებულია სახელმწიფო ან ადგილობრივი გადასახადების, მოსაკრებლების ან სხვა გადასახდელების გადახდასთან
2. რომლის აღსრულების გადადება გამოიწვევს მნიშვნელოვან მატერიალურ ზიანს, ან მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის საზოგადოებრივ წესრიგს ან უსაფრთხოებას
3. რომელიც გამოცემულია შესაბამისი კანონის საფუძველზე გამოცხადებული საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის დროს
4. როდესაც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებულია წერილობითი დასაბუთებული გადაწყვეტილება ინდაქტის დაუყოვნებელი აღსრულების შესახებ, თუ არსებობს გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა
5. ინდაქტი აღსრულებულია ან იგი წარმოადგენს აღმჭურველ აქტს და მისი შეჩერება მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს სხვა პირის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
6. ეს გათვალისწინებულია კანონით.
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წესი შემდეგში მდგომარეობს (მუხ.29.3):
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წინაპირობები:
• მხარის მოთხოვნა
• დასაბუთებული ეჭვი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერების შესახებ ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება არსებით ზიანს აყენებს მხარეს ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება შეუძლებელს ხდის მხარისკანონიერი უფლების ან ინტერესის დაცვას
გამონაკლისი:
მიუხედავად ზემოაღნიშნული წინაპირობებისა, მაინც არ შეჩერდება:
• „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით გათვალისწინებული შემთხვევებში, როდესაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერებამ შეიძლება საფრთხე შეუქმნას საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ ეფექტიანი ზედამხედველობის განხორციელებას ან კომერციული ბანკის, მიკრობანკის დეპოზიტართა კანონიერ უფლებებს ან ინტერესებს ან/და კომერციული ბანკის, მიკრობანკის ან ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას.
სასამართლო უფლებამოსილია განსაზღვროს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერების ვადა.
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება
სარჩელის აღძვრამდე
• დასაშვებია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება სარჩელის აღძვრამდეც
ასკ მუხ.29.5, 29.6:
„5. ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ მხარის შუამდგომლობა შეიძლება წარდგენილ იქნეს სარჩელის აღძვრამდეც.
6. სასამართლო გადაწყვეტილებას იღებს სამი დღის ვადაში და ერთი დღის ვადაში უგზავნის მხარეებს.“
ახლად აღმოჩენილი გარემოების გავლენა შეჩერებაზე
• ახლად აღმოჩენილი გარემოებების შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს განჩინება აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ (მუხ.29.8)
შემთხვევა, როდესაც შეჩერებული ინდაქტი უკვე აღსრულებულია
• ასეთ შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს აღსრულებასთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილება (მუხ.29.7)
როდის შეუძლია სასამართლოს, გააუქმოს ავტომატურად შეჩერებული აქტის შეჩერება
• ისეთ შემთხვევაში, როდესაც არსებობს აქტის გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა, რაც მნიშვნელოვან ზიანს უკავშირდება, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს შეჩერება მხარის შუამდგომლობით (მუხ.29.4)
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერების წესი
ასკ, მუხლი: 301 :
„1. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სასამართლოს შეუძლია სარჩელის აღძვრისას მხარის შუამდგომლობით შეაჩეროს ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება, თუ არსებობს დასაბუთებული ეჭვი ამ აქტის კანონიერების თაობაზე ან თუ მისი გადაუდებელი აღსრულებით პირს მიადგება არსებითი ზიანი ან შეუძლებელი გახდება პირის კანონიერი უფლებისა და ინტერესის დაცვა.
2. ახლად აღმოჩენილი გარემოების არსებობისას სასამართლო უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე შეცვალოს ან გააუქმოს განჩინება ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ.
3. სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი.“
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი აქტის შეჩერების მოთხოვნა (არაავტომატურად შეჩერების შემთხვევებში):
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
სასამართლოს განჩინების გასაჩივრება აქტის შეჩერების შესახებ
• სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი
დროებითი განჩინება
უფლების დაცვის ეს დროებითი საშუალება გამოიყენება:
• ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით აღძრული სარჩელის მიმართ (23-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
• ქმედების განხორციელების შესახებ სარჩელის მიმართ (24-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
რა შეიძლება გაითვალისწინოს დროებითმა განჩინებამ
1. არსებული მდგომარეობის შენარჩუნება (31-ე მუხლის 1-ლი წინადადება)
2. სადავო სამართლებრივი ურთიერთობის წინასწარი მოწესრიგება / გადაწყვეტა (მუხ.31.2)
დროებითი განჩინების მიმართ მხარის უფლებადამცავი ინტერესის შემოწმება
დროებით განჩინების გამოცემაზე მოსარჩელის უფლებადამცავი ინტერესი არ არსებობს, თუკი:
• მოსარჩელის მიერ დასმული საკითხი ჯერ არ გამხდარა ადმინისტრაციული ორგანოს მსჯელობის საკითხი
• როდესაც დროებითი განჩინების გამოცემას ითხოვს ადმინისტრაციული ორგანო, რომელიც მოსარჩელეა და რომელსაც შეუძლია თავად გადაწყვიტოს ეს საკითხი
• დასახული მიზნის მიუღწევლობა
დროებითი განჩინებით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება
• თუ დროებითი განჩინება გაუმართლებელი გამოდგება იმის გამო, რომ დავის საგანთან დაკავშირებით არ დაკმაყოფილდება მოსარჩელის მოთხოვნა, ან დადასტურდება, რომ თავიდანვე არ ჰქონდა ამ მოთხოვნის აღძვრის სამართლებრივი საფუძველი, მაშინ მეორე მხარე ვალდებულია აუნაზღაუროს მას მიყენებული ზიანი
• ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა შესაძლებელია საბოლოო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი დროებითი განჩინების გამოტანა
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
-------------------------------------- თემა 12-13
თემა 12:
აპელაცია და კასაცია
თემა 13:
ადმინისტრაციული სამართალწარმოების განსაკუთრებული სახეები
(ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსებასთან დაკავშირებით; ადმინისტრაციული სამართალწარმოება პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარებული პირებისათვის და მათი პირველი რიგის მემკვიდრეებისათვის ფულადი კომპენსაციის გაცემასთან დაკავშირებით; ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არასრულწლოვანთა სკოლა-პანსიონში გაგზავნასთან დაკავშირებით)
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 34-34პრიმა; 2116-2120; 2135-2138 ; 2157-2160
აპელაცია და კასაცია
აპელაცია
• სააპელაციო და საკასაციო საჩივრები ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში დასაშვებია, მიუხედავად სარჩელის ფასისა
• ამ შემთხვევაში არ გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 365-ე მუხლის მოთხოვნები („სააპელაციო საჩივარი ქონებრივ-სამართლებრივ დავაში დასაშვებია იმ შემთხვევაში, თუ დავის საგნის ღირებულება აღემატება 2 000 ლარს“).
ვინ შეიძლება იყოს აპელანტი
• მხარეები
• 16.2 მუხლით გათვალისწინებული მესამე პირები (სავალდებულო მესამე პირები)
სააპელაციო სასამართლოში მოსამართლის მიერ შესაძლებელია შემდეგი ადმინისტრაციული საქმეების ერთპიროვნულად განხილვა:
ა) სააპელაციო საჩივრები, რომლებიც შეტანილია შემდეგ საქმეებთან დაკავშირებულ გადაწყვეტილებებზე:
• ასკ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული დავები (მაგისტრატი მოსამართლის განსჯადი საქმეები)
• საჯარო ინფორმაციის გაცემასთან დაკავშირებული დავა
• საჯარო რეესტრის ჩანაწერთან დაკავშირებული დავა
• საცხოვრებელი ბინის პრივატიზებასთან დაკავშირებული დავა
• ადმინისტრაციული ხელშეკრულებიდან გამომდინარე დავა
• სამშენებლო ურთიერთობიდან გამომდინარე დავა
• „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონიდან გამომდინარე სააღსრულებო ურთიერთობებიდან წარმოშობილი დავა
• ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ზიანის ანაზღაურების შესახებ დავა
• „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონიდან გამომდინარე დავა
ბ) კერძო საჩივრები
გ) საჩივრები/სააპელაციო საჩივრები ამ კოდექსის VII1 და VII3−VII14 თავებით გათვალისწინებულ დავებზე
დ) საჩივრები/სააპელაციო საჩივრები ამ კოდექსის VII18−VII21 თავებით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალწარმოებებით განსაზღვრულ დავებზე
სააპელაციო სასამართლოში დასაშვებია საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვა, თუ:
• სააპელაციო საჩივარი ემყარება კანონის დარღვევას და მასში მოთხოვნილია გასაჩივრებული გადაწყვეტილების (განჩინების) მხოლოდ სამართლებრივი თვალსაზრისით შემოწმება
• აშკარაა, რომ სახეზეა პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების (განჩინების) საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლით (გარდა აღნიშნული მუხლის „ე“ და „ე1“ ქვეპუნქტებისა) განსაზღვრული გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტური საფუძვლები
• მოპასუხემ ცნო სარჩელი
საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის შესახებ წინასწარ უნდა ეცნობოს მხარეებს. სააპელაციო სასამართლოს გამოაქვს განჩინება საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თარიღის შესახებ
კასაცია
ვინ შეიძლება იყოს კასატორი
• მხარეები
• 16.2 მუხლით გათვალისწინებული მესამე პირები (სავალდებულო მესამე პირები)
საკასაციო საჩივრის განხილვის ეტაპები:
• საკასაციო საჩივრის წარმოებაში მიღება, ანუ საკასაციო საჩივრის ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება - 10 დღე საკასაციო საჩივრის შესვლიდან
• საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმება (მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) –
3 თვე
• საკასაციო საჩივრის არსებითი განხილვა (იმ შემთხვევაში, თუკი გადაილახა მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) - 6 თვე
საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის
(მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) წინაპირობები
• ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას;
• ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია;
• გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება;
• დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან;
• ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე;
• ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საქმის განხილვა საკასაციო სასამართლოში (მუხ.34პრიმა)
• საკასაციო სასამართლოში საქმის განხილვისას მხარეებს შეუძლიათ წარადგინონ თავიანთი მოსაზრებები მხოლოდ იმ გარემოებებთან დაკავშირებით, რა საფუძვლითაც დაუშვა საჩივარი საკასაციო სასამართლომ
სავალდებულო მესამე პირის ჩაბმა კასაციაში
• საკასაციო სასამართლოში მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მესამე პირები შეიძლება ჩაებან მათივე თანხმობით, თუ ისინი სადავოდ არ ხდიან სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და წარადგენენ მხოლოდ სამართლებრივ მოსაზრებებს.
ადმინისტრაციული სამართალწარმოების განსაკუთრებული სახეები
ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსებასთან დაკავშირებით
• იძულებითი ფსიქიატრიული მკურნალობა
• აწესრიგებს ასკ, მუხლები 2116-2120, თავი VII4
• კანონი „ფსიქიატრიული დახმარების შესახებ“, „ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ“
• არანებაყოფლობითი სტაციონარული ფსიქიატრიული დახმარება ტარდება, როდესაც პირს ფსიქიკური აშლილობის გამო არ გააჩნია გაცნობიერებული გადაწყვეტილების მიღების უნარი და მისთვის ფსიქიატრიული დახმარების გაწევა შეუძლებელია სტაციონარში მოთავსების გარეშე, აგრეთვე თუ დახმარების დაყოვნება საფრთხეს შეუქმნის პაციენტის ან სხვის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას, ან პაციენტმა საკუთარი მოქმედებით შეიძლება მიიღოს ან სხვას მიაყენოს მნიშვნელოვანი მატერიალური ზარალი.
საქმეს იხილავს:
• მაგისტრატი მოსამართლე
• იქ, სადაც არ მოქმედებს მაგისტრატი მოსამართლე - სხვა პირველი ინსტანციის მოსამართლე
ვინ არის უფლებამოსილი, არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების შესახებ ბრძანების გამოცემის მოთხოვნით მიმართოს სასამართლოს:
• იმ ფსიქიატრიული დაწესებულების ადმინისტრაცია, რომელშიც პაციენტი იმყოფება;
• ის პენიტენციური დაწესებულება, რომელშიც პაციენტი/მსჯავრდებული იმყოფება
სასამართლოსადმი მიმართვის ვადაა:
• პაციენტის/მსჯავრდებულის სტაციონარში მოთავსებიდან ან უფლებამოსილი საექსპერტო დაწესებულებიდან დადებითი დასკვნის მიღებიდან 48 საათი
რა აქტი გამოაქვს სასამართლოს ამ საქმეზე:
• თუკი მოსამართლე აკმაყოფილებს განცხადებას, გამოაქვს ბრძანება
• თუკი მოსამართლე არ აკმაყოფილებს განცხადებას, გამოაქვს დადგენილება
სასამართლოს მიერ საქმის განხილვა
• მოსამართლე ვალდებულია საქმე განიხილოს 24 საათში შესაბამისი მიმართვის წარდგენიდან
• საქმის განხილვა ხდება დახურულ სხდომაზე
• სხდომაზე დასწრების უფლება აქვთ მხოლოდ პაციენტის/მსჯავრდებულის მკურნალობის პროცესში ჩართულ პირებს, აგრეთვე იმ პირებს, რომელთა მონაწილეობაც აუცილებელია ადმინისტრაციული სამართალწარმოების განხორციელების უზრუნველსაყოფად. აღნიშნული საქმის განხილვაში უნდა მონაწილეობდნენ შესაბამისად ფსიქიატრიული დაწესებულების ადმინისტრაციის ან პენიტენციური დაწესებულების წარმომადგენელი, შესაბამისი ექიმ-ფსიქიატრთა კომისიის ერთი წევრი მაინც, პაციენტი/მსჯავრდებული და მისი ადვოკატი. თუ პაციენტს/მსჯავრდებულს არ აქვს ადვოკატის აყვანის შესაძლებლობა, სასამართლო ვალდებულია დაუნიშნოს მას ადვოკატი სახელმწიფოს ხარჯზე. საქმის განხილვაში მონაწილეობს აგრეთვე პაციენტის/მსჯავრდებულის კანონიერი წარმომადგენელი, ხოლო მისი არარსებობისას – ნათესავი (ამ შემთხვევაში ტერმინი „პაციენტის ნათესავი“ გულისხმობს პირს „ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის „თ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ პირთა წრიდან)
• განსაკუთრებულ შემთხვევაში, როდესაც პაციენტის/მსჯავრდებულის სასამართლოში მიყვანა შეუძლებელია მისი ავადმყოფობის გამო ან სხვა ობიექტური მიზეზით, მოსამართლე არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების საქმის განსახილველად ატარებს გასვლით სასამართლო სხდომას იმ სტაციონარში, რომელშიც პაციენტი/მსჯავრდებული იმყოფება, ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით, პაციენტმა/მსჯავრდებულმა საქმის განხილვაში მონაწილეობა შეიძლება მიიღოს დისტანციურად, ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით.
მოსამართლის ბრძანების ვადა
• არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების გაწევის მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების შესახებ მოსამართლის ბრძანება მოქმედებს პაციენტის არანებაყოფლობითი მკურნალობის კრიტერიუმების ამოწურვამდე, რაც დასტურდება ექიმ-ფსიქიატრთა კომისიის დასკვნის საფუძველზე, მაგრამ ეს ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 6 თვეს. აღნიშნული ვადა არ ვრცელდება პაციენტზე, რომელიც სასჯელს იხდის შესაბამის სამედიცინო (სამკურნალო) დაწესებულებაში. სტაციონარში მოთავსების ვადა აითვლება პირის სტაციონარში მოთავსებიდან
მოსამართლის ბრძანების/დადგენილების გასაჩივრება
• მოსამართლის ბრძანება/დადგენილება საჩივრდება საჩივრით, სააპელაციო სასამართლოში, ბრძანების გადაცემიდან 48 საათში
საჩივრის შეტანა შეუძლიათ:
• ფსიქიატრიული დაწესებულების ადმინისტრაციას ან პენიტენციურმა დაწესებულებას,
• პაციენტს/მსჯავრდებულს,
• მის ადვოკატს, კანონიერმა წარმომადგენელს ან/და ნათესავს
სააპელაციო სასამართლო საქმე იხილავს:
• 1 კვირაში, ბრძანებას აუქმებს ბრძანებით, ხოლო დადგენილებას - დადგენილებით.
• სააპელაციო სასამართლოს ბრძანება/დადგენილება საბოლოოა და გასაჩივრებას არ ექვემდებარება
ადმინისტრაციული სამართალწარმოება პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარებული პირებისათვის და მათი პირველი რიგის მემკვიდრეებისათვის ფულადი კომპენსაციის გაცემასთან დაკავშირებით
• აწესრიგებს ასკ, მუხლები 2126-2129, თავი VII7
• „საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლად აღიარებისა და რეპრესირებულთა სოციალური დაცვის შესახებ“ კანონის მე-9 მუხლი ითვალისწინებს კომპენსაციის გაცემას
• ამ ნორმების მიღება განაპირობა ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებამ საქმეზე „კლაუს და იური კილაძეები საქართველოს წინააღმდეგ“
„საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლად აღიარებისა და რეპრესირებულთა სოციალური დაცვის შესახებ“ კანონი, რომელიც 1997 წელს იქნა მიღებული, თავდაპირველი რედაქცია არ ითვალისწინებდა კომპენსაციი გაცემას, მხოლოდ გმობდა სსრკ-ის რეჟიმის დროს ჩადენილ სისასტიკეს. სტრასბურგის სასამართლომ განმარტა, რომ სახელმწიფოს მიერ უნდა იქნეს მიღებული საკანონმდებლო, ადმინისტრაციული და საბიუჯეტო ზომები, რათა კანონით განსაზღვრულ პირებს მიეცეთ ამ კანონით გარანტირებული უფლებით ეფექტური სარგებლობის შესაძლებლობა.
• ფულადი კომპენსაციის ოდენობაა არანაკლებ 1000 და არაუმეტეს 2000 ლარისა
• სარჩელზე მოპასუხეა საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო
ფულადი კომპენსაციის მიღების შესახებ სარჩელს უნდა დაერთოს:
• პირის პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარების დამადასტურებელი დოკუმენტი;
• პირველი რიგის მემკვიდრის მიერ სარჩელის წარდგენისას − მემკვიდრეობის დამადასტურებელი დოკუმენტი;
• სანოტარო წესით დამოწმებული გარიგება ფულადი კომპენსაციის მოთხოვნის უფლების დათმობის თაობაზე, თუ არსებობს რამდენიმე პირველი რიგის მემკვიდრე და ფულადი კომპენსაციის მოთხოვნის უფლებას ეს მემკვიდრეები თმობენ ერთი ან რამდენიმე მემკვიდრის სასარგებლოდ.
• პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარებული პირის რამდენიმე პირველი რიგის მემკვიდრის არსებობის შემთხვევაში მათზე გაიცემა ერთიანი ფულადი კომპენსაცია.
გასაჩივრება:
• თბილისის ან ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს, შესაბამისად, თბილისის ან ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოში საქართველოს საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილი წესით
• სააპელაციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება (განჩინება) საბოლოოა და არ საჩივრდება
ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არასრულწლოვანთა სკოლა-პანსიონში გაგზავნასთან დაკავშირებით
• აწესრიგებს ასკ, მუხლები 2135-2138, თავი VII9
• მატერიალური საფუძველი: „ზოგადი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონის 487 მუხლი (მე-9 პუნქტი)
• რომელი არასრულწლოვანი იგზავნება სკოლა-პანსიონში: რთლი ქცევის მქონე არასრულწლოვანი
ვინ მიმართავს სასამართლოს:
• სასამართლოს უნდა წარედგინოს შუამდგომლობა, რათა დაიწყოს ამ საქმის განხილვა
• შუამდგომლობის შეტანის უფლება აქვს იუსტიციის სამინისტროს სსიპ დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნული სააგენტოს სტრუქტურული ერთეულის − არასრულწლოვანთა რეფერირების ცენტრის სპეციალისტთა ჯგუფს
მოსამართლის მიერ საქმის განხილვა:
• მოსმართლე საქმეს იხილავს დახურულ სხდომაზე
• დახურულ სასამართლო სხდომაზე დასწრების უფლება აქვთ: არასრულწლოვანს, არასრულწლოვნის მშობელს/კანონიერ წარმომადგენელს, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს წარმომადგენელს, სპეციალისტთა ჯგუფის წევრებს, არასრულწლოვანთა რეფერირების ცენტრის სხვა წარმომადგენელს, სოციალურ მუშაკს, არასრულწლოვნის ადვოკატს, აგრეთვე სასამართლოს მიერ მოწვეულ სხვა პირებს
• სასამართლო პროცესზე არასრულწლოვანს წარმოადგენს მშობელი ან კანონიერი წარმომადგენელი. თუ არასრულწლოვანს არ ჰყავს მშობელი ან კანონიერი წარმომადგენელი, სასამართლო ვალდებულია მისი ინტერესების დასაცავად საქმეში ჩააბას მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო
გასაჩივრება:
• თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება საჩივრდება გადაწყვეტილების ჩაბარებიდან 10 დღის ვადაში თბილისის სააპელაციო სასამართლოში.
• თბილისის სააპელაციო სასამართლო საჩივარს განიხილავს მისი წარმოებაში მიღებიდან 10 დღის ვადაში.
• თბილისის სააპელაციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება (განჩინება) საბოლოოა და არ საჩივრდება.
არასრულწლოვანის უფლებები:
• არასრულწლოვანს უფლება აქვს, უარი განაცხადოს სასამართლოში ახსნა-განმარტების მიცემაზე,
• აგრეთვე მოითხოვოს სასამართლო პროცესზე ადვოკატის, მშობლის/კანონიერი წარმომადგენლის დასწრება.
### **ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის საჯარო-სამართლებრივი ფორმები**
1. **ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი**
- **განმარტება**: კონკრეტული პირის ან პირთა შეზღუდული წრის მიმართ გამოცემული გადაწყვეტილება (მაგ., ნებართვა, ჯარიმა).
- **მაგალითი**: მშენებლობის ნებართვის გაცემა ან გაუქმება.
2. **ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი**
- **განმარტება**: ზოგადი წესის დამყარებელი აქტი (მაგ., მინისტრის ბრძანება).
- **მაგალითი**: პოლიციის მიერ საგზაო მოძრაობის წესების დადგენა.
3. **რეალაქტი**
- **განმარტება**: ფაქტობრივი მოქმედება, რომელიც არ არის აქტი (მაგ., პოლიციის რეიდი).
- **მაგალითი**: შენობის გამოკვლევა სახანძრო უსაფრთხოების შესამოწმებლად.
4. **ადმინისტრაციული ხელშეკრულება**
- **განმარტება**: საჯარო ინტერესებისთვის დადებული შეთანხმება (მაგ., კონცესია).
- **მაგალითი**: მუნიციპალიტეტისა და კომპანიის შეთანხმება გზის რემონტზე.
---
### **ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის კერძო-სამართლებრივი ფორმები**
1. **სამოქალაქო ხელშეკრულება**
- **განმარტება**: ორ თანასწორუფლებიან მხარეს შორის დადებული შეთანხმება (მაგ., ქირავნობა).
- **მაგალითი**: სკოლის მიერ კომპიუტერების შეძენა კერძო მომწოდებლისგან.
1. **ადმინისტრაციული ორგანო** – ავტორიტეტი, რომელმაც აქტი გამოსცა.
2. **ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველი** – კანონი, რომელიც აძლევს უფლებამოსილებას.
3. **ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი** – მიმართულია კონკრეტულ პირებზე.
4. **აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს** – ცვლის სამართლებრივ მდგომარეობას.
---
### **სარჩელის სახეები ინდივიდუალური აქტისთვის**
1. **ბათილად ცნობის შესახებ** – აქტი უკანონოა გამოცემის დღიდან.
2. **ძალადაკარგულად ცნობის შესახებ** – აქტი კანონიერი იყო, მაგრამ დაკარგა ძალა.
3. **არარად ცნობის შესახებ** – აქტი არასოდეს ყოფილა სამართლებრივი ძალის მქონე.
4. **გამოცემის შესახებ** – მოთხოვნა აქტის გამოცემაზე (მაგ., ნებართვის მიღება).
---
### **ბათილობა vs. ძალადაკარგულობა**
- **ბათილობა**: აქტი **არასწორია გამოცემის დღიდან** (მაგ., უფლებამოსილების გადაჭარბება).
- **ძალადაკარგულობა**: აქტი **თავდაპირველად კანონიერი იყო**, მაგრამ დაკარგა ძალა (მაგ., ვადის ამოწურვა).
1. **უფლებამოსილი ორგანო** – მხოლოდ ის, ვისაც კანონი აძლევს უფლებას.
2. **საკანონმდებლო საფუძველი** – კანონი, რომელიც ამტკიცებს აქტის გამოცემას.
3. **ქცევის ზოგადი წესი** – მიმართულია განუსაზღვრელი რაოდენობის პირისადმი.
**კანონიერება**:
- **ფორმალური**: დაცულია პროცედურები (გამოცემის უფლებამოსილება, ფორმა).
- **მატერიალური**: შეესაბამება კანონსა და კონსტიტუციას.
---
### **რეალაქტი**
- **განმარტება**: ფაქტობრივი მოქმედება **წერილობითი აქტის გარეშე** (მაგ., ტვირთის ჩახერვა).
- **გამოვლინება**:
- ფიზიკური ქმედება (მაგ., ქუჩის გაწმენდა).
- ტექნიკური ოპერაცია (მაგ., სიგნალიზაციის ჩართვა).
---
### **ადმინისტრაციული ხელშეკრულება**
- **განმარტება**: შეთანხმება **საჯარო ინტერესებისთვის** (მაგ., კონცესია).
- **განსხვავება ინდივიდუალური აქტისგან**:
- **ხელშეკრულება**: თანასწორუფლებიანი მხარეები, შეთანხმება.
- **აქტი**: ცალმხრივი, ავტორიტარული გადაწყვეტილება.
**კანონიერება**:
- **ფორმალური**: დადების უფლებამოსილება, სწორი პროცედურა.
- **მატერიალური**: შეესაბამება საჯარო ინტერესებს.
## **I. სარჩელის წარმოებაში მიღება (ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება)**
ეს არის პირველი ეტაპი, როდესაც სასამართლო ამოწმებს, **შეესაბამება თუ არა სარჩელი ფორმალურ მოთხოვნებს**.
### **რა მოწმდება?**
1. **5-დღიანი ვადა** (საპრ.კ. 445.3):
- სარჩელი უნდა იყოს მიღებული სასამართლოს მიერ **5 სამუშაო დღის** განმავლობაში მისი ჩაბარებიდან.
- თუ ვადა დაირღვა, სარჩელი შეიძლება დაუბრუნდეს მოსარჩელეს.
2. **ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის (ასკ) 22-25 მუხლებთან შესაბამისობა**:
- სარჩელი უნდა შეესაბამებოდეს კონკრეტულ ტიპს (მაგ., ადმინისტრაციული აქტის გაუქმება, ზიანის ანაზღაურება).
### **თუ სარჩელი არ აკმაყოფილებს მოთხოვნებს:**
- სასამართლო **აღნიშნავს ხარვეზებს** და აცნობებს მოსარჩელეს.
- თუ ხარვეზები არ გამოსწორდება, სარჩელი **უარყოფილია**.
ამ პროცესში გამოიყენება **გამარტივებული, დაჩქარებული** და **ტრანსფორმირებადი** პროცედურები, რაც ხელს უწყობს სამართლიანი და ეფექტური განხილვის უზრუნველყოფას.
**ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გაუქმების სარჩელები:**
- სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართალებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ (ასკ მუხ.22)
- სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ (ასკ მუხ.22)
**აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების სარჩელის დასაშვებობა**
- **მუხ.22.2, 22.3:**
- სარჩელი **დასაშვებია**, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი **პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ)** **ზიანს** აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს ან უკანონოდ **ზღუდავს** მის უფლებას (მუხ.22.2)
- **სარჩელი** სასამართლოს უნდა წარედგინოს შესაბამისად ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების **გაცნობიდან,** ასევე ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისათვის დადგენილი ვადის **გასვლიდან** **1 თვის** ვადაში (მუხ.22.3)
- **ნორმატიული** აქტის შემთხვევაში – უშუალო ზიანის მიყენებიდან **3 თვის** ვადაში (მუხ.22.3)
**ამ სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებია:**
1. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არსებობა
2. პირდაპირი და უშუალო ზიანი
3. ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში ადმინისტრაციული საჩივრის წარდგენა (თუკი ადმინისტრაციულ ორგანოს ზემდგომი ჰყავს)
4. გასაჩივრების ვადების დაცვა
**ვადების ათვლისას უნდა გამოვყოთ 3 შემთხვევა:**
- როდესაც გასაჩივრებული აქტი არ ექვემდებარება გასაჩივრებას ადმინისტრაციული წარმოების წესით - **ვადა აითვლება აქტის გაცნობიდან**
- როდესაც გასაჩივრებულია ადმინისტრაციულ საჩივარზე მიღებული გადაწყვეტილება - **ვადა აითვლება ამ გადაწყვეტილების გაცნობიდან - ვინ იქნება მოპასუხე ამ შემთხვევაში**
- როდესაც აქტი გასულია ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი ვადა - ვადა: გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი **ვადის გასვლიდან 1 თვე, ხოლო ნორმატიული აქტის შემთხვევაში - უშუალო ზიანის მიყენებიდან 3 თვე**
**გასაჩივრების ვადის ათვლა უკავშირდება აქტის ოფიციალურ გაცნობას -** რას ნიშნავს აქტის გაცნობა
**ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმალური და მატერიალური კანონიერება**
**შეგებებული სარჩელის აღძვრის დაუშვებლობა**
- მუხ.22.6: „ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა“.
**სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობისა და ახალი აქტის გამოცემის დავალების წინაპირობები**
- მუხ.32.4
- სასკ-ის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილით მინიჭებული უფლებამოსილება სასამართლომ უნდა გამოიყენოს იმ ვითარებაში, როცა სასამართლო წესით ვერ ხერხდება ფაქტობრივი გარემოებების დადგენა და შეფასება, შესაბამისად, შეუძლებელი ხდება სადავო ადმინისტრაციული აქტის მატერიალური კანონიერების შეფასება.
თუ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი **აღსრულებული იყო** სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე, მხარის შუამდგომლობით სასამართლო გადაწყვეტილებაში მიუთითებს აღსრულების გაუქმების წესის შესახებ (მუხ.32.2)
სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია, მხარის კანონიერი ინტერესის არსებობისას და მისი მოთხოვნით, ბათილად ცნოს ეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი (მუხ.32.3) - იგულისხმება ბათილად ცნობა აქტის გამომცემი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ.
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებას აქვს სავალდებულო ძალა (მუხ.32.4)
თუ ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადება მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას სასამართლო უფლებამოსილია სამართლებრივი აქტი ბათილად გამოცხადების ნაცვლად ძალადაკარგულად გამოაცხადოს (მუხ.32.4)
სასამართლო გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა გამოქვეყნდეს იმავე წესით, რა წესითაც იყო გამოქვეყნებული ნორმატიული აქტი (მუხ.32.5)
სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე -
მავალდებულებელი სარჩელი ანუ სარჩელი მოვალეობის შესრულების შესახებ
ასკ მუხ.23.1: „1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით.“
მიზანი - აქტის გამოცემა
მნიშვნელობა - ადმინისტრაციულმა ორგანოებმა შეასრულონ კანონმდებლობით დაკისრებული ვალდებულებები
როდესაც მოთხოვნილია რაიმე უფლების მაღიარებელი ინდაქტის გამოცემა, მისი დავალებაც აქტის გამოცემის დავალების შესახებ სარჩელითაა შესაძლებელი და არა აღიარებითი სარჩელით
ეს სარჩელი ითვალისწინებს როგორც ინდივიდუაური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის, ისე ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
სარჩელის დასაშვებობა
ასკ მუხ.23.2-23.4:
„2. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.
3. თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
4. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა.“
დასაშვებობის წინაპირობები:
• მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა
• უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ აქტის გამოცემაზე
• ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
• გასაჩივრების ვადა უნდა იყოს დაცული - 1 თვე (ან კანონით გათვალისწინებული სხვა ვადა)
ადმინისტრაციული ორგანოს უარის სახეები:
• წერილობითი უარი
• უმოქმედობით უარი - ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემისათვის განსაზღვრული ვადის დარღვევა (ვადაში აქტის გამოუცემლობა) განიხილება აქტის გამოცემაზე უარის თქმად (ე.წ. ვირტუალური უარი)
გასაჩივრების ვადები:
• წერილობითი უარის (ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის) შემთხვევაში ვადის ათვლა დაიწყება უარის თქმის შესახებ აქტის დადგენილი წესით მიღებიდან ერთი თვის ვადაში
• უმოქმედობით უარის შემთხვევაში, სარჩელის სასამართლოში წარდგენის ვადა განისაზღვრება აქტის გამოცემისათვის დადგენილი ვადის გასვლიდან ერთი თვის ვადაში
სარჩელის დასაბუთებულობის დადგენა - მუხ.33
• სარჩელი დასაბუთებულია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარი კანონს ეწინააღმდეგება ან დარღვეულია მისი გამოცემის ვადა და ეს პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
• ამ შემთხვევაში სასამართლო გამოიტანს გადაწყვეტილებას, რომლითაც ადმინისტრაციულ ორგანოს ავალებს, გამოსცეს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მხარის მოთხოვნით სასამართლო ადგენს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის ვადას
• სასამართლოს შეუძლია თვითონ მოაწესრიგოს სადავო საკითხი
• აქაც შესაძლებელია ასკ 32.4 მუხლის გამოყენება
• დისკრეციული უფლებამოსილების შემთხვევა - სასამართლოს არ აქვს უფლება, თავად გამოსცეს მოთხოვნილი აქტი, თუ საკითხი ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციულ უფლებამოსილებას განეკუთვნება
შეგებებული სარჩელის წარდგენის დაუშვებლობა
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა
ხშირად, 23-ე მუხლით განსაზღვრული სარჩელი მოიცავს ასევე უარის თქმის შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელსაც (22-ე მუხლით აღძრულ სარჩელს)
**სარჩელი ქმედების განხორციელების შესახებ - მავალდებულებელი სარჩელის ერთ-ერთი სახე**
**ასკ მუხ.24:**
„1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ისეთი მოქმედები ან მოქმედებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით, რომელიც არ გულისხმობს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას.
2. სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.“
**ეს სარჩელი მოიცავს:**
1. **სარჩელს მოქმედების განხორციელების მოთხოვნით** მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალური მოქმედების (რეალაქტის) განხორციელებისკენ
2. **სარჩელს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით** მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალაქტის განხორციელებისაგან თავის შეკავებისკენ
**რეალაქტი**
- რეალაქტის ცნების ქვეშ იგულისხმება ყველა ის მმართველობითი ღონისძიება, რომელიც მიმართულია არა სამართლებრივი, არამედ **ფაქტობრივი შედეგის დადგომისაკენ** (წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისაკენ).
- ინდაქტს მისგან განასხვავებს **მოწესრიგება:** ინდაქტი აწესრიგებს, რეალაქტი - არა
**ორგანიზაციის გარეთ გამოვლენილი რეალაქტები:**
1. **საინფორმაციო ხასიათის რეალაქტები -** მოქალაქეებისთვის ახსნა-განმარტებების მიცემა; საჯარო გაფრთხილება მოქალაქეებისთვის საშიშროების თავიდან ასაცილებლად; საჯარო წლიური მოხსენება და ა.შ.
2. **ფაქტობრივი ქმედებები** ქუჩების შეკეთება, დასუფთავება, სკვერების მოწყობა, სოციალური ფულადი და მატერიალური დახმარებების გაცემა და ა.შ.
- კანონი
- კანონქვემდებარე აქტი
- ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
- აღმჭურველი რეალაქტი შეიძლება განხორციელდეს კონკრეტული ნორმატიული საფუძვლების გარეშეც
**ეს სარჩელი ასევე გამოიყენება ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ, როდესაც სარჩელის მიზანია საჯარო სამართლებრივ ურთიერთობაში წარმოშობილი მოქალაქის ვალდებულების - კონკრეტული ქმედების განხორციელების უზრუნველყოფა. ამდენად, სახელმწიფოსაც შეუძლია შეიტანოს სარჩელი მოქალაქის მიერ ქმედების განხორციელების მოთხოვნით**
**სარჩელის შეტანისას მოწმდება** - ხომ არ საჭიროებს ქმედების განხორციელება სამართლებრივ საფუძველს - ინდაქტის გამოცემას. ასეთ შემთხვევაში მხარემ უნდა მოითხოვოს აქტის გამოცემა და არა ქმედების განხორციელება, ხოლო მოსამართლე უნდა დაეხმაროს მას სასარჩელო მოთხოვნის მოდიფიცირებაში.
**სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:**
1. **სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს**
**II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს**
**დასაშვებობის წინაპირობები ასკ მუხ.24.2:**
- მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ქმედების განხორციელება (ან მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავება)
- უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ ქმედების განხორციელებაზე (ან ქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავებაზე)
- ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
**სახელშეკრულებო დავები მოიცავს სარჩელებს, რომლებიც დაკავშირებულია ადმინისტრაციული ხელშეკრულების:**
- **„**2. ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება საერთო სასამართლოების მიერ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით. ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.“
**სახელშეკრულებო სარჩელების მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ეს სარჩელები ავტომატურად დასაშვებია და განმწესრიგებელი სხდომის მოწვევა ამ შემთხვევაში არ ხდება.**
ასკ მუხ.25
„1. აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი.
2. აღიარებითი სარჩელი არ შეიძლება აღიძრას, თუ მოსარჩელეს შეუძლია აღძრას სარჩელი ამ კოდექსის 22–24-ე მუხლების საფუძველზე.“
აღიარებითი სარჩელის სახეები:
I. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარად გამოცხადების შესახებ
II. სარჩელი უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
III. სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
აქტის არარად გამოცხადების შესახებ სარჩელის დასაშვებობა:
დასაშვებობის წინაპირობები:
• უნდა იყოს გამოცემული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მოსარჩელეს არ უნდა შეეძლოს სარჩელის აღძვრა ასკ 22-24-ე მუხლების საფუძველზე
• მოსარჩელეს აქტის არარად აღიარების მიმართ უნდა გააჩნდეს კანონიერი ინტერესი
არ არის დადგენილი:
• გასაჩივრების ვადა (ზაკ-ის მუხ.60.2)
• ზემდგომი ადმინისტრაციული ორგანოსადმი წინასწარი მიმართვის სავალდებულობა (ასკ-ის მუხ. 2.5)
რა არის არარა აქტი
ზაკ-ის მუხ.60.1
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემისთანავე ითვლება არარად, თუ:
• შეუძლებელია მისი გამომცემი ორგანოს დადგენა
• გამოცემულია არაუფლებამოსილი ორგანოს ან არაუფლებამოსილი პირის მიერ
• მისი შესრულება შეუძლებელია ფაქტობრივი მიზეზების გამო
• მისი შესრულება გამოიწვევს სისხლისსამართლებრივ ან ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევას
ის გარემოება, რომ აქტი არარაა, არის სარჩელის საფუძვლიანობის/დასაბუთებულობის შემოწმების საკითხი და ეს არ არის სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა
შემთხვევა, როდესაც მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო:
• თუკი მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო, მართებულია, ასეთ შემთხვევაში აღიძრას სარჩელი 22-ე მუხლით, რათა მოსარჩელემ არ გაუშვას ხანდაზმულობის ვადა. შემდგომ შესაძლებელია სარჩელის ტრანსფორმაცია 28 პრიმა მუხლით.
აღიარებითი სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის ან უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
• სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობაა უკვე არსებული კონკრეტული სამართლებრივი ურთიერთობა ან უფლება
ასეთი აღიარებითი სარჩელი უშუალოდ არ იწვევს დავის გადაწყვეტას, არამედ აღიარებითი სარჩელით მიღწეული შედეგი შეიძლება საფუძვლად დაედოს დავის გადაწყვეტას
პრევენციული (წინასწარი დაცვის შესახებ) აღიარებითი სარჩელი
• ჰგავს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების სარჩელს
• შეიძლება მიმართული იყოს, ასევე, შემზღუდველი ინდაქტის/ნორმაქტისაგან დაცვისკენ
• მიმართულია მომავალში მოქმედებაზე
• სარჩელი დასაშვებია, თუკი მოსარჩელის მიმართ არსებული სამართლებრივი ურთიერთობის შეცვლით არსებობს ზიანის საფრთხე და სამართლებრივი ურთიერთობა იმდენად კონკრეტულია, რომ წინასწარ შეიძლება განისაზღვროს მომავალში მოსარჩელის მიმართ მისი ნეგატიური შედეგი
განვრცობითი აღიარებითი სარჩელი
• სარჩელი დასაშვებია, როდესაც სადავო ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოტანის მომენტისათვის მთლიანად დასრულებულია
• ასკ მუხ.32.3 - სასამართლოს მიერ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების გამოტანამდე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მისი ბათილად ცნობის შემთხვევაში, მხარე უფლებამოსილია მოითხოვოს ამ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სასამართლოს მიერ არაკანონიერად აღიარება
• სასამართლო იმ შემთხვევაშია უფლებამოსილი, აღიაროს შესაბამისი აქტი არაკანონიერად, როდესაც ამაზე არსებობს მხარის კანონიერი ინტერესი
აღიარებითი სარჩელის დასაბუთებულობა
სასამართლოს გადაწყვეტილება - სასამართლოს გამოაქვს ე.წ. დეკლარაციული ხასიათის გადაწყვეტილება, რომელიც არავითარ დავალდებულებას არ შეიცავს მოპასუხის მიმართ და ატარებს ე.წ. შეტყობინებით ხასიათს.
საკითხავი მასალა:
• მაია კოპალეიშვილი, პაატა ტურავა, ირმა ხარშილაძე, ხათუნა ლორია, თამარ გვარამაძე, თამარ ღვამიჩავა, ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის სახელმძღვანელო, 2018, გვ. 335-344
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 29, 30, 301 , 31
ადმინისტრაციული სარჩელი ზიანის ანაზღაურების შესახებ (ადმინისტრაციული დელიქტური სარჩელი) - მოიცავს სარჩელს, რომელიც მიმართულია ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ, ე.ი. მოპასუხე უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანო, ზიანის ანაზღაურება მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ. ასკ მუხ. 2.1„გ“: სასამართლოში ადმინისტრაციული დავის საგანი შეიძლება იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულება ზიანის ანაზღაურების თაობაზე. ამ სარჩელის მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, ე.ი. განეკუთვნება ავტომატურად დასაშვებ სარჩელს.
სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება ადმინისტრაციულ საქმეებზე
• ადმინისტრაციულ პროცესში დასაშვებია სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება, ანუ ერთ სარჩელზე რამდენიმე სასარჩელო მოთხოვნის გაერთიანება
• ეს სასარჩელო მოთხოვნები შესაძლებელია იყოს სხვადასხვა სახის ადმინისტრაციული სარჩელები
• დასაშვებობა მოწმდება ცალ-ცალკე თითოეული სასარჩელო მოთხოვნის ნაწილში
• შესაძლებელია რომელიმე ნაწილში სარჩელი დაუშვებლად იქნეს ცნობილი და ამ ნაწილში შეწყდეს წარმოება, ხოლო დანარჩენ ნაწილში გაგრძელდეს განხილვა
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები
მიზანი:
• უფლების დაცვის დროებითი საშუალებები უზრუნველყოფს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე არსებული მდგომარეობის შენარჩუნებას ან იმგვარად შეცვლას, რომ საბოლოო გადაწყვეტილება აღსრულებადი გახდეს
• მაგალითად, 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის შემთხვევაში - თუკი მოხდება სადავო აქტის აღსრულება, აზრი დაეკარგება დავის წარმოებას, რამდენადაც სასამართლო გადაწყვეტილება არ იქნება აღსრულებადი. ამიტომ ამ შემთხვევაში დროებით საშუალებად გათვალისწინებულია გასაჩივრებული აქტის მოქმედების შეჩერება
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებებია:
1. სადავო/გასაჩივრებული აქტის შეჩერება (29-301 მუხლები)
2. დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (31-ე მუხლი)
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები გამოიყენება მხოლოდ 22-ე, 23-ე და 24-ე მუხლებით აღძრული სარჩელების მიმართ, კერძოდ:
• 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ გამოიყენება 29-ე და 301 მუხლებით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 23-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 24-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
ამდენად, უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები სარჩელთა სახეების მიხედვით ასე გამოიყურება:
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის ბათილად ან ძალადაკარგულად ცნობა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის ღონისძიებაა სადავო აქტის შეჩერება (მუხ.29; 301)
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის გამოცემა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
• როდესაც მოთხოვნილია ქმედების განხორციელება (ქმედებისაგან თავის შეკავება) - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება, როგორც უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალება
• სუსპენზიური ეფექტი - შემაჩერებელი ეფექტი - აქტის მოქმედების შეჩერება (suspend - შეჩერება, გადადება)
• მისი მიზანია, რომ მოსალოდნელი გამოუსწორებელი ზიანისგან სამართლებრივად დაიცვას მოსარჩელე
• ემსახურება უფლების დროებით დაცვას, რომლის მიზანია, დაიცვას პირი მმართველობის ღონისძიების შედეგებისგან დავის საგანზე სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებამდე
• მოწესრიგებულია 29-ე მუხლით
• გამოიყენება მხოლოდ 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ
შეჩერებაუნარიანობის თვალსაზრისით ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები იყოფა 2 ჯგუფად:
1. აქტის მოქმედების შეჩერება ავტომატურად, სარჩელის შეტანისთანავე (მუხ.29.1)
2. აქტის მოქმედების შეჩერება მხოლოდ მოსარჩელის შუამდგომლობის შემთხვევაში, შესაბამისი წინაპირობების არსებობისას (მუხ.29.2, 29.3)
ყველა ინდაქტი, რომელიც არ არის ჩამოთვლილი 29.2 მუხლში, შეჩერდება ავტომატურად, სარჩელის მიღებით
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის ავტომატური შეჩერება
1. მუხ.29.1: „ სარჩელის მიღება სასამართლოში აჩერებს გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედებას.“
2. ავტომატური შეჩერება
3. არ არის საჭირო მოსარჩელის შუამდგომლობა
რომელი ინდაქტი არ შეჩერდება ავტომატურად (მუხ.29.2):
1. რომელიც დაკავშირებულია სახელმწიფო ან ადგილობრივი გადასახადების, მოსაკრებლების ან სხვა გადასახდელების გადახდასთან
2. რომლის აღსრულების გადადება გამოიწვევს მნიშვნელოვან მატერიალურ ზიანს, ან მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის საზოგადოებრივ წესრიგს ან უსაფრთხოებას
3. რომელიც გამოცემულია შესაბამისი კანონის საფუძველზე გამოცხადებული საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის დროს
4. როდესაც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებულია წერილობითი დასაბუთებული გადაწყვეტილება ინდაქტის დაუყოვნებელი აღსრულების შესახებ, თუ არსებობს გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა
5. ინდაქტი აღსრულებულია ან იგი წარმოადგენს აღმჭურველ აქტს და მისი შეჩერება მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს სხვა პირის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
6. ეს გათვალისწინებულია კანონით.
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წესი შემდეგში მდგომარეობს (მუხ.29.3):
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წინაპირობები:
• მხარის მოთხოვნა
• დასაბუთებული ეჭვი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერების შესახებ ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება არსებით ზიანს აყენებს მხარეს ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება შეუძლებელს ხდის მხარისკანონიერი უფლების ან ინტერესის დაცვას
გამონაკლისი:
მიუხედავად ზემოაღნიშნული წინაპირობებისა, მაინც არ შეჩერდება:
• „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით გათვალისწინებული შემთხვევებში, როდესაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერებამ შეიძლება საფრთხე შეუქმნას საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ ეფექტიანი ზედამხედველობის განხორციელებას ან კომერციული ბანკის, მიკრობანკის დეპოზიტართა კანონიერ უფლებებს ან ინტერესებს ან/და კომერციული ბანკის, მიკრობანკის ან ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას.
სასამართლო უფლებამოსილია განსაზღვროს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერების ვადა.
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება
სარჩელის აღძვრამდე
• დასაშვებია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება სარჩელის აღძვრამდეც
ასკ მუხ.29.5, 29.6:
„5. ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ მხარის შუამდგომლობა შეიძლება წარდგენილ იქნეს სარჩელის აღძვრამდეც.
6. სასამართლო გადაწყვეტილებას იღებს სამი დღის ვადაში და ერთი დღის ვადაში უგზავნის მხარეებს.“
ახლად აღმოჩენილი გარემოების გავლენა შეჩერებაზე
• ახლად აღმოჩენილი გარემოებების შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს განჩინება აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ (მუხ.29.8)
შემთხვევა, როდესაც შეჩერებული ინდაქტი უკვე აღსრულებულია
• ასეთ შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს აღსრულებასთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილება (მუხ.29.7)
როდის შეუძლია სასამართლოს, გააუქმოს ავტომატურად შეჩერებული აქტის შეჩერება
• ისეთ შემთხვევაში, როდესაც არსებობს აქტის გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა, რაც მნიშვნელოვან ზიანს უკავშირდება, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს შეჩერება მხარის შუამდგომლობით (მუხ.29.4)
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერების წესი
ასკ, მუხლი: 301 :
„1. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სასამართლოს შეუძლია სარჩელის აღძვრისას მხარის შუამდგომლობით შეაჩეროს ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება, თუ არსებობს დასაბუთებული ეჭვი ამ აქტის კანონიერების თაობაზე ან თუ მისი გადაუდებელი აღსრულებით პირს მიადგება არსებითი ზიანი ან შეუძლებელი გახდება პირის კანონიერი უფლებისა და ინტერესის დაცვა.
2. ახლად აღმოჩენილი გარემოების არსებობისას სასამართლო უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე შეცვალოს ან გააუქმოს განჩინება ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ.
3. სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი.“
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი აქტის შეჩერების მოთხოვნა (არაავტომატურად შეჩერების შემთხვევებში):
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
სასამართლოს განჩინების გასაჩივრება აქტის შეჩერების შესახებ
• სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი
დროებითი განჩინება
უფლების დაცვის ეს დროებითი საშუალება გამოიყენება:
• ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით აღძრული სარჩელის მიმართ (23-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
• ქმედების განხორციელების შესახებ სარჩელის მიმართ (24-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
რა შეიძლება გაითვალისწინოს დროებითმა განჩინებამ
1. არსებული მდგომარეობის შენარჩუნება (31-ე მუხლის 1-ლი წინადადება)
2. სადავო სამართლებრივი ურთიერთობის წინასწარი მოწესრიგება / გადაწყვეტა (მუხ.31.2)
დროებითი განჩინების მიმართ მხარის უფლებადამცავი ინტერესის შემოწმება
დროებით განჩინების გამოცემაზე მოსარჩელის უფლებადამცავი ინტერესი არ არსებობს, თუკი:
• მოსარჩელის მიერ დასმული საკითხი ჯერ არ გამხდარა ადმინისტრაციული ორგანოს მსჯელობის საკითხი
• როდესაც დროებითი განჩინების გამოცემას ითხოვს ადმინისტრაციული ორგანო, რომელიც მოსარჩელეა და რომელსაც შეუძლია თავად გადაწყვიტოს ეს საკითხი
• დასახული მიზნის მიუღწევლობა
დროებითი განჩინებით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება
• თუ დროებითი განჩინება გაუმართლებელი გამოდგება იმის გამო, რომ დავის საგანთან დაკავშირებით არ დაკმაყოფილდება მოსარჩელის მოთხოვნა, ან დადასტურდება, რომ თავიდანვე არ ჰქონდა ამ მოთხოვნის აღძვრის სამართლებრივი საფუძველი, მაშინ მეორე მხარე ვალდებულია აუნაზღაუროს მას მიყენებული ზიანი
• ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა შესაძლებელია საბოლოო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი დროებითი განჩინების გამოტანა
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
თბილისის მერიამ, ჩატარებული ტენდერის საფუძველზე, ქ. თბილისში, ერთ-ერთ სატრანსპორტო ხაზზე, შპს ,,თბილისის ტრანსპორტის’’ სასარგებლოდ გასცა მგზავრთა გადაყვანის ნებართვა. თბილისის მერიის აღნიშნულ გადაწყვეტილებას არ ეთანხმება შპს ,, ოკრიბა’’, რომელსაც მიაჩნია რომ შპს ,,თბილისის ტრანსპორტი’’ ვერ აკმაყოფილებს ტენდერის პირობებს, კერძოდ, მის საკუთრებაში არსებული ტრანსპორტი არ არის ტენდერით დადგენილი ხარისხის შესაბამისი. აღნიშნული ფაქტის დასადასტურებლად შპს ,,ოკრიბას’’ გააჩნია შპს ,,აუდიტორის’’ საექსპერტო დასკვნა.
1)განსაზღვრეთ ადმინისტრაციული ორგანოს რომელი საქმიანობის სამართლებრივი ფორმაა გამოყენებული მოცემულ შემთხვევაში.
2) რომელმა სასამართლომ უნდა განიხილოს ეს დავა?
3) ვინ იქნებიან პროცესის მონაწილენი და რა იქნება დავის საგანი?
პასუხი:
შპს ,,ოკრიბა იქნებოდა მოსარჩელე ვინაიდან ვხედავთ მას აქვს პრეტენზია აქტის კანონიერებასთან დაკავშირებით. მოპასუხე იქნება ადმინისტრაციული ორგანო-თბილისის მერია. დავის საგანი იქნება აქტის ბათილად ცნობა.
საქმე ეხება ადმინისიტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემულ აღმჭურველ ადმინისტრაციულ აქტს. სასკ-ის 22-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის მიხედვით სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით. ამავე მუხლის 2-ე ნაწილის მიხედვით მოსარჩელეს ეს აქტი პირდაპირ ან უშუალოდ ზიანს აყნებს მოსარჩელეის უფლებას ან ინტერესების ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას.
რაც შეეხება განსჯადობის საკითხს დავა თბილისის საქალაქო საქმეთა ადმინისტრაციულმა პალატამ უნდა განიხილოს. დავა ეხება თბილისში სატრანსპორტო სისტემის მოწესრიგებას შესაბამისად დავა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციული პალატის განსჯადია.
დადგენილი 1 თვის ვადაც უნდა იყოს დაცული სარჩელის წარდგენის შესახებ.
კაზუსი 2
სსიპ სოციალური მომსახურების სააგენტოს სოციალური მომსახურების ცენტრმა აღძრა სარჩელი ზაზა გაბუნიას მიმართ და მოითხოვა მისთვის უკანონოდ მიღებული სახელმწიფო გასაცემლის - სოციალური დახმარების სახელმწიფო ბიუჯეტში დაბრუნების დავალება. მოსარჩელე აღნიშნავდა რომ მოპასუხე იღებდა სოციალურ დახმარებას 2022 წლის იანვრიდან თვეში 400 ლარის ოდენობით. 2023 წლის სექტემბრიდან იგი აღარ აკმაყოფილებდა სოციალური დახმარების მიმღები პირის კრიტერიუმებს და შესაბამის სარეიტინგო ქულებს. მიუხედავად ამისა, მას 2023 წლის სექტემბრიდან დეკემბრის ჩათვლის შეცდომით ჩაერიცხა 1600 ლარი. მოსარჩელის მოსაზრებით, ეს თანხა ექვემდებარება ბიუჯეტში დაბრუნებას. სასამართლომ აღნიშნული სარჩელი დასაშვებად ცნო და დაიწყო საქმის განხილვა.
იმსჯელეთ სარჩელის დასაშვებობის საფუძვლების შესახებ და შეაფასეთ სასამართლოს ქმედების კანონიერება.
პასუხი:
მოსარჩელე -სსიპ სოციალური მომსახურების სააგენტოს სოციალური მომსახურების ცენტრი
მოპასუხე-ზაზა გაბუნია
დავის საგანი-ქმედების განხორციელება (1600 ლარის დაბრუნება ბიუჯეტში).
სასკ-ის 24-ე მუხლი ითვალისწინებს სარჩელის სახეს ქმედების განხორციელების თაობაზე იგივე მავალდებულებელი სარჩელი, რომლითაც ითხოვს ქმედების განხორციელებას ან ქმედების განხორციელებისგან თავის შეკავებას - ეს მუხლი არ აკონკრეტებს, რომ მოსარჩელდ არის მხოლოდ ფიზიკური პირი, შესაბამისად მავალდებულებელი სარჩელის წარდგენის უფლება აქვს ადმინისტრაციულ ორგანოსაც, რომელიც ფიზიკური პირისგან ითხოვს მოქმედებას იმისათვის, რომ ეს სარჩელი იყოს წარმატებული უნდა გაიაროს დასაშვებობის და დასაბუთებულობის ეტაპები.
დასაშვებობის კრიტერიუმები მოცემულია სასკ-ის 24-ე მუხლში. ესენია:
1.საქმიანობის სამართლებრივი ფორმა (რეალაქტი) რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს როგორც ორგანიზაციის შიგნით ისე გარეთ. შიდაორგანიზაციული რეალაქტი გულისხმობს ადმ. ორგანოს მუშაკის მიერ თათბირების მოწყობას და მსგავს საქმინობას, როდესაც ის არ სცილდება ამ ორგანიზაციას. ორგანიზაციული რეალაქტი იყოფა 2 ჯგუფად: საინფორმაციო ხასიათის რეალაქტი (მოსახლეობის გაფრთხილება) და ფაქტობრივი ქმედებები (სკვერების მოწყობა; დასუფთავება).
სოციალური მომსახურების ცენტრი ითხოვდა რეალაქტის განხორციელებას რადგან ბიუჯეტში თანხის დაბრუნება ფაქტობრივი ქმედებებით ხორციელდება და სამართლებრივი შედეგი არ მოყვება.
2.პირდაპირი და უშუალო ზიანი უნდა ადგებიდეს მოსარჩელეს. სააგენტომ საფუძვლის გარეშე ჩაურიცხა ზაზა გაბუნიას სოც. დახმარება. შესაბამისად სააგენტოს მიადგა ზიანი.
3.სარჩელის ხანდაზმულობის ვადა-ქმედების განხორციელებაზე სარჩელს არ აქვს ვადა დაკონკრეტებული, თუმცა უნდა გავითვალისწინოთ რომ სარჩელი წარდგენილი უნდა იქნეს უარის ოფიციალურად გაცნობიდან 1 თვის ვადაში. კაზუსში მოცემული არ არის, რომ მოპასუხემ უარი თქვა თანხის დაბრუნებაზე და ეს ოფიციალურად შეიტყო სააგენტომ.
კაზუსი 3
შპს ‘’კალათმა’’ მშენებლობის ნებართვის მოთხოვნით მიმართა ქუთაისის მერიის არქიტექტურის სამსახურს ნებართვის მოპოვებაზე. 30 დღის გასვლის მიუხედავად არანაირი პასუხი არ მიუღია მერიიდან. შპს-მ მიმართა სასამართლოს ნებართვის მინიჭების მოტივით. სასამართლომ დასაშვებად ცნო სარჩელი და დაიწყო წარმოება.
პასუხი:
უფლების სასამართლო წესით დაცვის პრინციპიდან გამომდინარე შპს კალათმა მიმართა სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით. ვინაიდან შპს უკვე მიმართა ადმინისტრაციულ ორგანოს ნება დართვის მიზნით მაგრამ ადმინისტრაციულმა ორგანომ ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 100 მუხლის მიხედვით გადაწყვეტილების მიღების 1 თვიანი ვადა დაარღვია. ამის შEმდგომ შპს მიმართა სასამართლოს ნებართვის მინიჭების მოთხოვნით რასაც ითვალისწინებს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 23 მუხლი შესაბამისად სასამართლომ წარმოებაში მიიღო საქმე რაც სწორია.
კაზუსი 4
ლევანმა უჩივლა სასამართლოში საჯარო რეესტრს. იმ მოტივით, რომ მას ქონდა 800 კვადრატი მიწის ნაკვეთი, ხოლო რეესტრის რუკაზე შეცდომით დარეგისტირებული იყო 730 კვადრატი. საჩივრის შეტანამდე ჯერ თხოვნით მიმართა რეესტრს შეცდომის ჩასწორებაზე, რადგანაც უარი მიიღო რეესტრიდან მერე უჩივლა სასამართლოში. აქაც სასამართლომ სცნო დასაშვებად სარჩელი და დაიწყო წარმოება.
პასუხი:
უფლების სასამართლო წესით დაცვის საფუძველზე ლევანიმ მიმართა სასამართლოს იმ მოტივით რომ რეგისტრაციის დროს დაშვებული შეცდომა ჩაესწორებინათ, ვინაიდან ლევანიმ მიმართა ადმინისტრაციულ ორგანოს ამ შეცდომის აღმოფხვრის თაობაზე და უარი მიიღო მიმართა სასამართლოს. საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22 მუხლის მიხედვით ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ და ითხოვს ამავე კოდექსის 23 მუხლის მიხედვით ახალი ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის გამოცემას რაც კოდექსთან შესაბამისობაშია და სწორია. შესაბამისად სასამართლომ სწორად მიიღო საქმე წარმოებაში
კაზუსი 5
ა სამსახურადან გაათავისუფლეს სამსახურის ხშირი გაცდენის გამოვო და ა-მ სარჩელი შეიტანა ამის შესახებო და რამდენად აკმაყოფილებს დასაშვებობის წინაპირობებსო
პასუხი: მესამეში დასაშვებობის საკითხი არის თუ არის სწორ სასამართლოში შეტანილი თუა წერილობითი ან უშუალოდ იმ პირის მიერ ვისაც ზიანი მიადგა ამას რო უწერია ამის მიხედვით უეჭველი დასაშვებია ახლა რო გამაგდოს ვიღაცამ და ვუჩივლო მაქბს უფლება მითუმეტეს თუგინდა აცდენდე ან რამე
კაზუსი
1. მოქალაქე გიორგი გიორგიშვილი საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის თანამშრომელმა დააჯარიმა ავტოსაგზაო მოძრობის წესების დარღვევის გამო. დაჯარიმების შესახებ გამოცემულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში გასაჩივრების ადგილად მითითებული იყო საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის ზემდგომი სტრუქტურული ერთეული. იმ განცდით, რომ იმავე სტრუქტურაში გასაჩივრებით ვერ მიაღწევდა სასურველ შედეგს, გიორგი გიორგიშვილმა სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას.
გთხოვთ იმსჯელოთ შემდეგი საკითხებზე:
1. შეაფასეთ გიორგი გიორგიშვილის მოქმედების კანონიერება
2. რა გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიამ?
2. ერთ - ერთმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ მოითხოვა ქ. თბილისის მერიისაგან მის მიერ სამარშრუტო ტაქტების მოძრაობასთან დაკავშირებით გაცემული ლიცენზიის შეწყვეტა , იმ მიზეზით , რომ აღნიშნული სატრანსპორტო საშუალებები განსაკუთრებით დიდ ზიანს აყენებენ გარემოს , მას შემდეგ რაც თბილისის მერიამ აღნიშნული გადაწყვეტილება არ დააკმაყოფილა , ორგანიზაციამ მიმართა არნიშნული ლიცენზიის ბათილად გამოცხადების მოთხოვნით.
1)ვინ არის საქმეზე მოსარჩელე და მოპასუხე
2)ვინ უნდა ჩაერთოს პროცესში მესამე პირად ასეთის არსებობის შემთხვევაში და რომელი საფუძვლით ?
კაზუსიდან გამომდინარე საქმეზე მოსარცელედ გვევლინება არასამტავრობო ორგანიზაცია , ხოლო მოპასუხე მხარეს წარმოადგენს თბილისის მერია .
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლი განსაზღვრავს მესამე პირის ჩაბმის პირობებს ადმინისტრაციულ პროცესში , მოცემულ შემთხვევაში სასამართლო მ პროცესში მესამე პირად უნდა ჩართოს ის პირები ვის მიმართაც იქნა გაცემული ლიცენზია . სასამართლო უფლებამოსილია აცნობოს პირს, რომლის ინტრესებსაც შეიძლება შეეხოს სასამართლოს გადაწყვეტილება, ადმინისტრაციული პროცესის დაწყების შესახებ და ჩააბას იგი საქმეში მესამე პირად.მესამე პირი აუცილებლად უნდა იქნეს საქმეში ჩაბმული, თუ იგი არის იმ სამართალურთიერთობის მონაწილე, რომლის თაობაზედაც სასამართლოს მიერ მხოლოდ საერთო გადაწყვეტილების გამოტანაა შესაძლებელი.
3)ქ. თბილისის მერიამ სამსახურიდან გაანთავისუფლა არქიტექტურის სამსახურში დასაქმებული გიორგი გიორგიშვილი, რომელიც მუშაობდა არქიტექტორად. გათავისუფლების მიზეზი გახდა გიორგი გიორგიშვილის მიერ შედგენილი ერთ ერთი არქიტექტურული პროექტი, რომელიც მერიის აზრით მნიშვნელოვანი ხარვეზებით ხასითდებოდა და მისი განხორციელება გამოიწვევდა მნიშვნელოვან ზარალს. გიორგი გიორგიშვილმა მისი გათავისუფლების შესახებ ბრძანება გაასაჩივრა სასამართლოში, რისთვისაც გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი 100 ლარის ოდენობით. გარდა ამისა, მან მტკიცებულიბის სახით წარადგინა ექსპერტიზის ბიუროს გაცემული დასკვნა, რომელიც ადასტურებდა რომ მის მიერ შედენილ პროექტს არანაირი ხარვეზი არ გააჩნდა. აღნიშნული მომსახურეობა მას დაუჯდა 500 ლარი. მან ასევე დაიქირავა ადვოკატი, რომელსაც საადვოკატო მომსახურეობისათვის გადაუხადა 2000 ლარი. ამასთან, სასამართლო საქმის განხილვის პერიოდში გიორგის ადგილზე დაინიშნა დავით დავითაშვილი.
1.მოსარჩელე- გიორგიშვილი
მოპასუხე- მერია
ამასთან, მესამე პირად სავალდებულო წესით გამოძახებული იქნება დავითშვილი, რადგანც შესაძლოა საქმის გიორგიშვილის სასარგებლოდ წარმართვის შემთხვევაში მან დაკარგოს თანამდებობის ადგილი და ისევ გიორგიშვილს დაუთმოს.
2.მერიისგან შეუძლია მოითხოვოს ყველა ის ხარჯი რაც მან გასწია, ანუ 2600 ლარი.
ფინალური
3. 2019 წლის 10 დეკემბერს საპატრულო პოლიციის თანამშრომელმა 100 ლარით დააჯარიმეს მოქალაქე დავით დავითაშვილი , რომელმაც გაიარა შუქნიშნის ამკრძალავ ნიშანზე . დაჯარიმების საფუძვლად მითითებული იყო საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 125-ე მუხლის 7 პუნქტი. ამასთან საპატრულო პოლიციის თანამშრომლებმა არ გაითვალისწინეს დავით დავიტაშვილის ის პოზიცია რომ ის მოქმედებდა უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში , კერძოდ მისი განცხადებით მას საავადმყოფოში მიჰყავდა მისი მოხუცი მშობელი , რომელმაც მოულოდნელად გონება დაკარგა , ( აღნიშნული ფაქტი დადასრურებულია სამედიცინო დაწესებულების მიერ ) ამ ფაქტით აღშფოთებულმა დავითმა გადაწყვიტა ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრება . თუმცა აღმოაჩინა რომ აქტში მითითებული არ იყო ის ორგანო , რომელშიც შეიძლება მისი გასაჩივრება და საჩივრის წარგენის ვადა.
სქემით )
ადმინისტრაციული სარჩელის სახეები – შეცილებითი სარჩელი (სასკ-ის 22-ე მუხლი), მავალდებულებელი სარჩელი – ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე (სასკ-ის 23-ე მუხლი), მავალდებულებელი სარჩელი – ქმედების (მოქმედების ან უმოქმედობის) განხორციელების თაობაზე (სასკ-ის 24-ე მუხლი), აღიარებითი სარჩელი (სასკ-ის 25-ე მუხლი) სახელშეკრულებო დავები.
კაზუსი 2
სარჩელის ტიპი- მავალდებულებელი სარჩელი ვინაიდან მოსარჩელემ მოითხოვა საჯარო რეესტრის მიერ აზომვითი ნახაზების წარდგენა და გამოსწორება აღნისნული არ გულისხმობს ადმინისტრაციული აქტის გამოცემას შესაბამისად ასკ-ის 24 პირველი ნაწილის მიხედვით . სარჩელი შეიძლება აღიძრას ისეთი მოქმედების განხორციელების ან ისეთი მოქმედებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით, რომელიც არ გულისხმობს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას ამრიგად მოსარჩელეს კანონიერი უფლების დასაცავად აღნიშნული მუხლის საფუძველზე შეეძლო საჩელი შეეტანა სასამართლოში ამავე მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით არჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს. ვინაიდან მოცემულ სიტუაციაში აშკარად იკვეთება მოპასუხის ზიანი რაც გამოიხატება იმაში საჯარო რეესტრის ნახაზში არასწორადაა მითითებული საკუთრებაში არსებული მიწის რეალური ფართობი ( 800 კვმ ნაცვლად 720კვმ ) რამაც შესაძლებელია შეაფერხოს შემდგომში მიწის ნაკვეთის რეალიზაცია შეგვიძლია ვთქვათ რომ მოსარჩელის სარჩელი დასაშვებია.
ზაკ-ის 177, 178.179 მუხლი და 180 მუხლი
ასკ-ის 2.3 მუხლი
ასკ-ის 6 მუხლი 1 ნაწილის ე ქვეპუნქტი
ასკ-ის 22 მუხლი
ასკ-ის 32 მუხლი
ასკ-ის 34 მუხლი
სსკ-ის 102 მუხლი ან ასკ-ის 17 მუხლის 2 ნაწილი
საკ-ის მე-2 მუხლის მესამე ნაწილის მიხედვით: ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული საქმეების გარდა, სასამართლოში ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განიხილება სხვა საქმეებიც იმ სამართლებრივ ურთიერთობებთან დაკავშირებით, რომლებიც აგრეთვე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული სამართლის კანონმდებლობიდან ამასთან ამავე კოდექცის მეექვსე მუხლის ე ქვეპუნქტის მიხედვით მაგისტრატი მოსამართლის განსჯად ადმინისტრაციულ საქმეეებს წარმოადგენს ასევე საჯარო სამსახურში შრომითი ურთიერთობიდან წარმოშობილ დავასთან დაკავშირებით; ვინაიდან აღნიშნული საქმე ეხება ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული აქტის ბათილად ცნობას შეგვიძლია ვთქვათ რომ აღნიშნული საქმე უნდა განიხილოს ადმინისტრაციული საქმეთა კოლეგიამ,
სასკ-ის 22 მუხლის პირველი და მეორე ნაწილის მიხედვით: სარჩელი შესაძლებელია აღიძრას ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ თუ აღნიშნული აქტი ან მისი ნაწილი პირდაპი და უშუალოდ ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას შესაბამისად თენგოს მიერ აღძრული სარჩელი დასაშვებია, ასკ-ის 17 მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით: ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარა აქტად აღიარების, ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელმაც გამოსცა ეს აქტი, შესაბამისად სასამართლოს მიერ თენგოს სარჩელის არ დაკმაყოფილება აღნიშნული მიზეზით არაკანონიერია, თუმცა სასამართლოს შეეძლო არ მიეღო სარჩელი იმის გათვალისწინებით რომ თენგომ არ გამიყენა ზაკ-ის 177 მუხლით გათვალისწინებული უფლება რაც გულისხმობს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის ერთჯერადად გასაჩივრებას, რაც შეეხება სააპელაციო საჩივარს ასკ-ის 34 მუხლის 1(1) პუნქტის ა. ა ქვეპუნქტის მიხედვით თენგოს შეეძლო საააპელაციო საჩივრის შეტანა თუმცა სსსკ-ის 369 მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით სააპელაციო საჩივრის შეტანის ვადაა 14 დღე. ამ ვადის გაგრძელება და აღდგენა დაუშვებელია და იგი იწყება მხარისათვის დასაბუთებული გადაწყვეტილების გადაცემის მომენტიდან შესაბამისად თენგოს ვადები არასწორად განებარტა თუმცა მოცემულ შემთხვევაში თენგომ საჩივრის შეტანის ვადას გადააცილა, რაც შეეხება საკასაციო საჩივარს ასკ-ის 34 მუხლის 3 ნაწილის ე ქვეპუნქტის მიხედვით თენგოს შეეძლო შეეტანა საკასაციო საჩივარი თუმცა ეს იმ შემთხვევაში თუ თენგო თავდაპირველად გამოიყენებდა ზაკ_ის მიხედვით მისთვის მინიჭებულ უფლებას და შეიტანდა ადმინისტრაციული საჩივარს ერთჯერადად, თუმცა ამ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლოს უფლება აქვს არ მიიღოს სარჩელი.
კაზუსი
1.
მოქალაქე გიორგი გიორგიშვილი საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის თანამშრომელმა დააჯარიმა ავტოსაგზაო მოძრობის წესების დარღვევის გამო. დაჯარიმების შესახებ გამოცემულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში გასაჩივრების ადგილად მითითებული იყო საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის ზემდგომი სტრუქტურული ერთეული. იმ განცდით, რომ იმავე სტრუქტურაში გასაჩივრებით ვერ მიაღწევდა სასურველ შედეგს, გიორგი გიორგიშვილმა სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას.
გთხოვთ იმსჯელოთ შემდეგი საკითხებზე:
1.შეაფასეთ გიორგი გიორგიშვილის მოქმედების კანონიერება
აქ სახეზეა ერთჯერადი გასაჩივრების წესი ანუ აუცილებელია პირმა ჯერ ზემდომ ადმინისტ ორგანოში გაასაჩივროს და ამის შემდეგ სურვილის შემთხვევაში სასამართლოში.
2. რა გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიამ?
2.
ერთ - ერთმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ მოითხოვა ქ. თბილისის მერიისაგან მის მიერ სამარშრუტო ტაქტების მოძრაობასთან დაკავშირებით გაცემული ლიცენზიის შეწყვეტა , იმ მიზეზით , რომ აღნიშნული სატრანსპორტო საშუალებები განსაკუთრებით დიდ ზიანს აყენებენ გარემოს , მას შემდეგ რაც თბილისის მერიამ აღნიშნული გადაწყვეტილება არ დააკმაყოფილა , ორგანიზაციამ მიმართა არნიშნული ლიცენზიის ბათილად გამოცხადების მოთხოვნით.
1)ვინ არის საქმეზე მოსარჩელე და მოპასუხე
2)ვინ უნდა ჩაერთოს პროცესში მესამე პირად ასეთის არსებობის შემთხვევაში და რომელი საფუძვლით ?
კაზუსიდან გამომდინარე საქმეზე მოსარცელედ გვევლინება არასამტავრობო ორგანიზაცია , ხოლო მოპასუხე მხარეს წარმოადგენს თბილისის მერია .
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლი განსაზღვრავს მესამე პირის ჩაბმის პირობებს ადმინისტრაციულ პროცესში , მოცემულ შემთხვევაში სასამართლო მ პროცესში მესამე პირად უნდა ჩართოს ის პირები ვის მიმართაც იქნა გაცემული ლიცენზია . სასამართლო უფლებამოსილია აცნობოს პირს, რომლის ინტრესებსაც შეიძლება შეეხოს სასამართლოს გადაწყვეტილება, ადმინისტრაციული პროცესის დაწყების შესახებ და ჩააბას იგი საქმეში მესამე პირად.მესამე პირი აუცილებლად უნდა იქნეს საქმეში ჩაბმული, თუ იგი არის იმ სამართალურთიერთობის მონაწილე, რომლის თაობაზედაც სასამართლოს მიერ მხოლოდ საერთო გადაწყვეტილების გამოტანაა შესაძლებელი.
3.
ქ. თბილისის მერიამ სამსახურიდან გაანთავისუფლა არქიტექტურის სამსახურში დასაქმებული გიორგი გიორგიშვილი, რომელიც მუშაობდა არქიტექტორად. გათავისუფლების მიზეზი გახდა გიორგი გიორგიშვილის მიერ შედგენილი ერთ ერთი არქიტექტურული პროექტი, რომელიც მერიის აზრით მნიშვნელოვანი ხარვეზებით ხასითდებოდა და მისი განხორციელება გამოიწვევდა მნიშვნელოვან ზარალს.
გიორგი გიორგიშვილმა მისი გათავისუფლების შესახებ ბრძანება გაასაჩივრა სასამართლოში, რისთვისაც გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი 100 ლარის ოდენობით. გარდა ამისა, მან მტკიცებულიბის სახით წარადგინა ექსპერტიზის ბიუროს გაცემული დასკვნა, რომელიც ადასტურებდა რომ მის მიერ შედენილ პროექტს არანაირი ხარვეზი არ გააჩნდა. აღნიშნული მომსახურეობა მას დაუჯდა 500 ლარი. მან ასევე დაიქირავა ადვოკატი, რომელსაც საადვოკატო მომსახურეობისათვის გადაუხადა 2000 ლარი. ამასთან, სასამართლო საქმის განხილვის პერიოდში გიორგის ადგილზე დაინიშნა დავით დავითაშვილი.
გთხოვთ იმსჯელოთ შემდეგ საკითხებზე:
1.განსაზღვრეთ თუ ვინ იქნებიან ადმინისტრაციული პროცესის მონაწილეები და რა სტატუსით;
2.საქმის წარმატებით დამთავრების შემთხვევაში, რა ხარჯების გადახდის მოთხოვნის უფლება ექნება გიორგი გიოგიშვილს მერიისაგან?
1.ამ შემთხვევაში პროცესის მონაწილეები იქნებიან:
მოსარჩელე- გიორგი გიორგიშვილი
მოპასუხე- თბილისის მერია
რაც შეეხება მესამე პირებს,დავით დავითიშვილი სავალდებულო წესით უნდა იქნეს გამოძახებული, რადგან შესაძლოა ეს მის ინტერესებს შეეხოს და საქმის გარემოებების შეცვლის გამო ასევე გიორგიშვილის სასარგებლოდ მიღებული გადაწყვეტილების გამო,მისი სტატუსი შეიცვალოს.
2.თბილისის მერიისგან, გიორგიშვილს შეეძლება მოითხოვოს ყველა გაწეული ხარჯის ანაზღაურება, რაც ჯამში შეადგენს 2600 ლარს.
4.
ნინო ნინოშვილი და გიორგი გიორგიშვილი მეუღლეები არიან და ცხოვრობენ ქ. თბილისში. გიორგი გიორგიშვილს მიაჩნდა, რომ როგორც მეორე მსოფლიო ომის მონაწილეს მას სახელმწიფოსგან ეკუთვნოდა სოციალური დაცვის პაკეტის მიღება, რისთვისაც მან მიმართა სოციალური მომსახურების სააგენტოს, რომელმაც მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარი უთხრა. გიორგიმ იმედი დაკარგა, რომ ის სახელმწიფოსგან რაიმე ტიპის დახმარებას სასამართლოს მეშვეობით მიიღებდა, თუმცა ასე არ ფიქრობდა მისი მეუღლე ნინო ნინოშვილი, რომელმაც 2020 წლის 25 სექტემბერს მიმართა თბილსის საქალაქო სასამართლოს და მოითხოვა მისი მეუღლისათვის სოციალური დახმარების პაკეტის მიკუთვნება. თუმცა, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულმა საქმეთა კოლეგიამ იმ მოტივით, რომ მოსარჩელეს არ ჰქონდა გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი, დაუდგინა ხარვეზი და მისცა ერთკვირიანი ვადა ამ ხარვეზის შესავსებად. დადგენილ ვადაში ბაჟის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის წარდგენის შემდეგ კი სასამართლომ საქმის არსებითი განხილვა დაიწყო. საბოლოო გადაწყვეტილება საქმეზე სასამართლომ მიიღო 2021 წლის 30 აპრილს, რომლითაც ნინო ნინოშვილის მოთხოვნა არ დაკმაყოფილდა.
დავალება:
შეაფასეთ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის გადაწყვეტილების კანონიერება.
ნინოს არ შეეძლო სხისი უფლების დასაცავად მიემართა სასამართლოსთვის,რადგან ადმინისტრაციული პროცესის მიხედვით პირს
1. ჩამოაყალიბეთ სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა
საქმე პირველ ინსტანციაში აღიძვრება სარჩელით, რომელიც შედგენილი არის მოსარჩელის მიერ წერილობითი ფორმით ან ნაბეჭდი სახით. სარჩელში მოსარჩელემ უნდა ასახოს სრულყოფილად მისი მოსაზრებები ფაქტობრივ გარემოებებთან და მტკიცებულებებთან დაკავშირებით და ის შედგენილი უნდა იყოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი მოთხოვნის თანახმად. მასში უნდა აღინიშნოს სასამართლოს დასახელება, მოსარჩელის მისი წარმომადგენლის, მოპასუხის, მოსაწვევი პირების სახელები და გვარები, მათი მისამართი და ინფორმაცია, დავის საგანი, სარჩელის ფასი, ფაქტობრივი გარემოებები, მტკიცებულებები, მოსარჩელის მოთხოვნა, თანდართული დოკუმენტების ნუსხა, მოსარჩელის მოსაზრება ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვაზე და მედიაციით განხილვაზე და სხვა.
სარჩელის სასამართლოში შეტანისას სასამართლოს კანცელარია ახდენს სარჩელის რეგისტრაციას. სარჩელი არ რეგისტრირდება, თუ იგი არ აკმაყოფილებს შემდეგ ფორმალურ მოთხოვნებს:
ა) არ არის შეტანილი საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმით;
ბ) მის ფორმაში არ არის აღნიშნული ამ კოდექსის 178-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული რეკვიზიტები, ესენია: სასამართლოს დასახელება, სარჩელის ფასი, მოსარჩელის მოთხოვნა, თანდართული დოკუმენტების ნუსხა, მოსარჩელის მოსაზრება ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვაზე.
გ) არ ერთვის სახელმწიფო ბაჟის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის დედანი.
დ) არ ერთვის თანდართული დოკუმენტების ნუსხაში მითითებული ყველა დოკუმენტი;
ე) არ ერთვის წარმომადგენლის უფლებამოსილების დამადასტურებელი დოკუმენტი, თუ სარჩელი შეაქვს წარმომადგენელს;
ვ) არ არის ხელმოწერილი;
ზ) არ არის წარდგენილი სარჩელის და თანდართული დოკუმენტების იმდენი ასლი, რამდენიც მოპასუხეა.
2. განასხვავეთ ერთმანეთისგან სარჩელი და შეგებებული სარჩელი
სარჩელი -არის დაცვის პროცესუალური საშუალება რომელსაც იყენებს მოსარჩელე. ის სარჩელის მეშვეობით აღძრავს საქმეს პირველ ინსტანციაში. სარჩელში კი ასახავს მის მოსაზრებებს ფაქტობრივ გარემოებებზე და მტკიცებულებებზე. ყოველ დაინტერესებულ პირს შეუძლია კანონით დადგენილი წესით მიმართოს სასამართლოს, დარღვეული ან სადავო უფლების, ანდა კანონით გათვალისწინებული ინტერესების დასაცავად.
შეგებებული ეწოდება სარჩელს- რომელსაც მოპასუხე აღძრავს იმავე საქმის წარმოების დროს მოსარჩელის სარჩელთან ერთად განსახილველად
შეგებებული სარჩელი, როგორც წესი, არის ჩვეულებრივი სარჩელი, მაგრამ მის აღძვრას რამდენიმე წინაპირობა აქვს. კერძოდ, შეგებებული სარჩელი დასაშვებია და სასამართლო მიიღებს მას წარმოებაში, თუ ა) იგი მიმართულია პირვანდელი მოთხოვნის ჩასათვლელად; ბ) შეგებებული სარჩელის დაკმაყოფილება მთლიანად ან ნაწილობრივ გამორიცხავს პირვანდელი სარჩელის დაკმაყოფილების შესაძლებლობას და გ) შეგებებულ სარჩელსა და პირვანდელ სარჩელს შორის არის ურთიერთკავშირი და მათი ერთად განხილვის შედეგად აღძრული დავა უფრო სწრაფად და სწორად გადაწყდება. შეგებებული სარჩელის აღძვრა შესაძლებელია პირვანდელი სარჩელის მოპასუხისათვის ჩაბარებიდან საქმის ზეპირი განხილვისათვის წინასწარი მომზადების დამთავრებამდე, ხოლო საპატიო მიზეზის არსებობის შემთხვევაში კი სასამართლო პაექრობის დაწყებამდე. პირვანდელი და შეგებებული სარჩელის ერთად განხილვის შედეგად სასამართლოს გამოაქვს ერთობლივი გადაწყვეტილება.
3. განასხვავეთ ერთმანეთისგან შესაგებელი და შეგებებული სარჩელი
შესაგებელი-მოპასუხე ვალდებულია სარჩელის მიღების შემდეგ, სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში, წარუდგინოს სასამართლოს თავისი პასუხი (შესაგებელი). შესაგებელი არის პასუხი სარჩელზე და მასში დასმულ საკითხებზე, რომელიც იგზავნება კანონით დადგენილი ფორმით. შესაგებლის წარდგენის ვადას განსაზღვრავს სასამართლო და ეს ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 14 დღეს, ხოლო რთული კატეგორიის საქმეებზე – 21 დღეს. ამ ვადის გაგრძელება დაუშვებელია, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს საპატიო მიზეზი. შესაგებლის წარდგენა სასამართლოში აუცილებელია რადგან სასამართლოს განსაზღვრულ ვადაში შესაგებლის წარუდგენლობის შემთხვევაში მოსამართლეს გამოაქვს დაუსწრებელი გადაწყვეტილება. შესაგებელში მოპასუხე ამტკიცებს,რომ მოსარჩელის მოთხოვნა უსაფუძვლო და დაუსაბუთებელია.
შეგებებული სარჩელი- ამ დროს შეგებებული სარჩელი არის მოპასუხის დამოუკიდებელი სასარჩელო მოთხოვნა.შეგებებული სარჩელის წარდგინებით მოპასუხე ითხოვს რაიმე მოქმედების ჩათვლას ან აბათილებს მოსარჩელის მოთხოვნებს.
4. იმსჯელეთ რა არის სარჩელის უზრუნველყოფა და რა მიზანს ემსახურება ?
სარჩელის უზრუნველყოფა არის გადაწყვეტილების რელურად აღსრულებისთვის მოსალოდნელი დაბრკოლების თავიდან აცილება, მოპასუხისთვის ქონების ან ფულადი სახსრების განკარგვის უფლების შეზღუდვით. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 198 მუხლში გათვალისწინებულია სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიების სახეები: ყადაღის დადება ქონებაზე, ფასიან ქაღალდებსა და ფულად სახსრებზე; მოპასუხისთვის გარკვეული ქმედების განხორციელების აკრძალვა.
მოსარჩელეს შეუძლია სასამართლოს მიმართოს სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ განცხადებით და მიუთითებს გარემოებებს რომლის გამოც თუ არ იქნება გამოყენებული სარჩელის უზრუნველყოფა ხელს შეუშლის გადაწყვეტილების აღსრულებას. მოსარჩელემ უნდა მიუთითოს და დაასაბუთოს რომელი ღონისძიების გამოყენება მიაჩნია აუცილებლად.
განცხადება სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ გადაუდებელ შემთხვევაში შეიძლება შეტანილი იქნეს სასამართლოში სარჩელის აღძვრამდე და თუ სასამართლომ ასეთი განცხადება დააკმაყოფილა სარჩელი მოსარჩელემ უნდა შეიტანოს განჩინების მიღებიდან 10 დღეში. მხარეთა მოთხოვნით შესაძლოა სარჩელის უზრუნველყოფის ერთი სახის მეორით შეცვლა.
5. განასხვავეთ ერთმანეთისგან სარჩელის უზრუნველყოფა და ჯერ არ აღძრული სარჩელის უზრუნველყოფა.
სარჩელის უზრუნველყოფა არის გადაწყვეტილების რელურად აღსრულებისთვის მოსალოდნელი დაბრკოლების თავიდან აცილება, მოპასუხისთვის ქონების ან ფულადი სახსრების განკარგვის უფლების შეზღუდვით. სასამართლოს შეგიძლიათ მიმართოთ სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ განცხადებით, რომელიც უნდა იყოს დასაბუთებული და შეიცავდეს იმ გარემოებებზე მითითებას რომლებიც გააძნელებს, შეუძლებელს გახდის გადაწყვეტილების აღსრულებას ან ისეთ ზიანს გამოიწვევს, რომელიც ვერ ანაზღაურდება. უნდა მივუთითოთ თუ რა სახის უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენებას მიიჩნევთ აუცილებლად.
ჯერ არ აღძრული სარჩელის უზრუნველყოფა- განცხადება სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ გადაუდებელ შემთხვევაში შეიძლება შეტანილ იქნეს სასამართლოში სარჩელის აღძვრამდე. ამ განცხადების სასამართლოს მიერ დაკმაყოფილების შემთხვევაში სარჩელი შეტანილი უნდა იქნეს სასამართლოში განჩინების მიღებიდან 10 დღის ვადაში. თუ ამ ვადაში სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ განცხადების შემტანი პირი არ აღძრავს სარჩელს, სასამართლო თავისი ინიციატივით ან მოწინააღმდეგე მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე გამოიტანს განჩინებას სარჩელის უზრუნველსაყოფად მის მიერ მიღებული ღონისძიებების გაუქმების შესახებ.
rtuli
24
გ
საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 117-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად შპს „ალფას“ შეეძლო გაესაჩივრებინა ადმინისტრაციულ ორგანოს მიერ გამოცემული აქტის ბათილად ცნობა, ვინაიდან შპს „ალფას’’ არის დაინტერესებული მხარე. სზაკ-ის 60’ მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად ადმინისტრაციული სამართლებრივ აქტს ბათილად ცნობს მისი გამომცემი ორგანო , ხოლო საჩივარის ან სარჩელის შემთხვევაში ზედმგომი ადმინისტრაციული ორგანო. სასკ-ს მე 2 მუხლის მე-5 ნაწილის თანახმად სასამართლო გარდა კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებისა არ მიიღებს სარჩელს ადმინისტრაციულ ორგანოს მიმართ თუ მოსარჩელემ სზაკ-თ დადგენილი წესით არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საჩივრის ერთჯერადად გასაჩივრების შესაძლებლობა. ყოველივე ზემოთ აღნიშნულისა დგინდება , რომ შპს ალფამ არ გამოიყენა აქტის ერთჯერადი გასაჩივრების წელი ზემდგომ ორგანოში და მან პირდაპირ მიმართა საჩივრით სასამართლოს, რაც შეეხება სასამართლოს , მან სარჩელი წარმოებაში მიიღო და არ გაითვალისწინა კანონით დადგენილი წესი საკს-ს მე-2 მუხლის მე-5 ნაწილი . საქართველოს ენერგეტიკისა დაა წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნულ კომისიის გადაწყვეტილება სზაკ-ს მე-2 მუხლის პირველ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით ეს არის ინდივიდუალურ- ადმინისტრაციული აქტი და მისი გასაჩივრება უნდა მოხდეს ერთი თვის ვადაში სასკ-ის მე-3 ნაწილი . მოცემული კაზუსიდან ირკვევა , რომ ადმინისტრაციულმა ორგანომ ეს გადაწყვეტილება 2017წლის 28 იანვარს მიიღო , ხოლო ადფამ საჩივრით მიმართა სასამართლოს აპრილში , ანუ გასაჩივრებას ვადა გაშვებულია. საკს-ს მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით სასამართლო ვალდებული იყო ჩაება მესამე პირად შპს „გამა“ , რადგან იგი იყო ამ სასამათალურთიერთობის მონაწილე და სასამართლოს ამ საქმეზე მხოლოდ საერთო გადაწყვეტილების გამოტანა შეუძლია საკს-ის 262 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად სასამართლოს უნდა შეეწყვიტა საქმის წარმოება ვინაიდან გაშვებული იყო ერთ თვიანი გასაჩივრების ვადა .
რა განსხვავებაა სამოქალაქო პროცესის დისპოზიციურობის [პრინციპსა და ადმინისტრაციული პროცესის დისპოზიციურობის პრინციპებს შორის. ასევე მაინტერესებს შეჯიბრებითობის პრინციპზე :)~
male gadaval sisxlze
kii
luka
luka aq xar?
ინდაქტი
2019 წლის 10 დეკემბერს საპატრულო პოლიციის თანამშრომელმა 100 ლარით დააჯარიმეს მოქალაქე დავით დავითაშვილი , რომელმაც გაიარა შუქნიშნის ამკრძალავ ნიშანზე . დაჯარიმების საფუძვლად მითითებული იყო საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 125-ე მუხლის 7 პუნქტი. ამასთან საპატრულო პოლიციის თანამშრომლებმა არ გაითვალისწინეს დავით დავიტაშვილის ის პოზიცია რომ ის მოქმედებდა უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში , კერძოდ მისი განცხადებით მას საავადმყოფოში მიჰყავდა მისი მოხუცი მშობელი , რომელმაც მოულოდნელად გონება დაკარგა , ( აღნიშნული ფაქტი დადასრურებულია სამედიცინო დაწესებულების მიერ ) ამ ფაქტით აღშფოთებულმა დავითმა გადაწყვიტა ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრება . თუმცა აღმოაჩინა რომ აქტში მითითებული არ იყო ის ორგანო , რომელშიც შეიძლება მისი გასაჩივრება და საჩივრის წარგენის ვადა.
სქემით )
1. უწყებრივი ქვემდებარეობის დროს უნდა გადაწყდეს საკითხი იმის თაობაზე უფლებამოსილია თუ არა სასამართლო რომ განიხილოს კონკრეტული დავა, უნდა გადაეცეს თუ არა სასამართლოს ეს დავა და მიიღოს თუ არა სასამართლომ საკითხი განსახილველად.კაზუსში მოცემულ შემთხვევაში დავა უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს. იმის დადგენის შემდეგ რომ საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს ამის შემდეგ დგება უკვე
2. განსჯადობის საკითხი. როგორც ვიცით , ტერიტორიული განსჯადობის დროს ვიყენებთ სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს. ტერიტორიული განსჯადობის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით , რაც შეეხება ინსტანციურ განსჯადობას , ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-5 მუხლის 1 ნაწილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა. რაც შეეხება საგნობრივ განსჯადობას , საქმე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობიდან ვინაიდან კაზუსში პირდაპირ ნახსენებია ადმინისტრაციულსამართალდარღვევათა კოდექსი , გამომდინარე აქედან ადმინისტრაციულსამართალდარღვევათა კოდექსი ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობის ნაწილია .
3. შესაძლებელია საქმე ეხებოდეს ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის ფორმას - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემასთან დაკავშირებით , რადგანაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ინდაქტის გამოცემის წესი კაზუსის მიხედვით დაცულია რადგანაც , ინდაქტი 4 ელემენტი სახეზე გვაქვს , კონკრეტულად კი ინდაქტი გამოცემულია ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე კაზუსში კი ვხედავთ რომ ადმინისტრაციულ კანონმდებლობას წარმოადგენს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 121 მუხლი. ინდაქტის მოწესრიგების ფუნქცია გამოჩნდა იმ ფაქტში რომ დაიწერა ჯარიმა , ხოლო რაც შეეხება პირთა შეზღუდულ წრეს ინდაქტი გამოცემულია კონკრეტულად 1 პირის დავით დავითიშვილის მიმართ.
3.1 სარჩელის ფორმა - სარჩელის მიზანს კი წარმოადგენს საქართველის ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22 მუხლის 1 ნაწილი, რომლის მიხედვითაც სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების მოთხოვნით. მოსარჩელე დავით დავითაშვილი კი ითხოვდა აქტის ბათილობას.
4. რაც შეეხება საპროცესო სუბიექტუნარიანობას , ვინაიდან კაზუსიდან საპირისპირო არ დგინდება უნდა ვივარაუდოთ რომ კაზუსის მიხედვით სახეზე გვაქვს საპროცესო ქმედუნარიანობა. იმისათვის რომ პირმა მიმართოს სასამართლოს და ისარგებლოს სასამართლოს ინსტიტუტით აუცილებელია პირი იყოს ქმედუნარიანი.
5. რაც შეეხება სარჩელის ფორმას სსკ 177 მუხლის მიხედვით სარჩელი (განცხადება) შედგენილი უნდა იყოს წერილობითი ფორმით, როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით
სარჩელი უნდა უპასუხებდეს ამ კოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს და საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმის ნიმუშს და შედგენილი უნდა იყოს ამ ნიმუშში მითითებული წესების დაცვით.
6. სათანადო მოპასუხეს კაზუსის მიხედვით წარმოადგენს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საპატრულო დეპარტამენტი , ვისი მხრიდანაც უშუალოდ დარღვა, მოსარჩელის უფლებებს.
7. კაზუსის მიხედვით სარჩელის დასაშვებობა სახეზე გვაქვს , რადგანაც მართალია მოსარჩელეს უნდა გამოეყენებინა ერთჯერადი გასაჩივრების წესი რაც გულისხმობს იმას რომ სასამართლო, გარდა კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევისა, არ მიიღებს სარჩელს ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ, თუ მოსარჩელემ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი წესით არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საჩივრის ერთჯერადად წარდგენის შესაძლებლობა. თუმცა რადგან კაზუსიდან ვერ ვიგებთ მოსარჩელემ გაასაჩივრა თუ არა ზემდგომში და ამაზე არ გვაქვს ზუსტი ინფორმაცია ჩავთვლით რომ მასი მიმართვა სასამართლოსადმი იყო კანონიერი და სარჩელი დასაშვებია.
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების მოთხოვნით სარჩელის დასაშვებობა მოწმდება სასკ-ის 22-ე მუხლის საფუძველზე. სარჩელი დასაშვებია, თუ: სარჩელის მიზანია ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა ან ძალადაკარგულად გამოცხადება პირდაპირი და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანი (საკმარისია იმის ვარაუდი, რომ ირღვევა მოსარჩელის სუბიექტური უფლება) დაცულია გასაჩივრების ვადები (სასკ-ის 22-ე მუხლის III ნაწილის თანახმად, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს შესაბამისად დაცულია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ სამართლებრივი აქტის გასაჩივრების ერთთვიანი ვადა (ნორმატიულის შემთხვევაში სამთვიანი) .
8. სარჩელის დასაბუთებას რაც შეეხება სარჩელი იყო დასაბუთებული შესაბამის მუხლზე მითითებით , მოსარჩელე ასაჩივრებდა ადმინისტრაციულისამართალდარღვევათა კოდექსის 121 მუხლით მის დაჯარიმებას .
8.1 რაც შეეხება ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის კანონთან შესაბამისობას , და მის ფორმალურ კანონიერებას სახეზე გვქონდა უფლებამოსილება რაც გულისხმობს იმას რომ გამოცემულია
8.2 უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , კაზუსში კი სახეზე გვაქვს უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო საპატრულო დეპარტამენტის სახით ,
8.3 წარმოების სათანადო სახე - მიღებულია სათანადო წარმოების სახის გამოყენებით , რაც გულისხმობს იმას რომ თუ კანონში პირდაპირ მითითებული არ არის წარმოების სახე ამ შემთხვევაში გამოიყენება მარტივი ადმინისტრაციული წარმოება.
8.4 ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმა - შეესაბამება სზაკ-ით დადგენილ მოთხოვნებს ანუ უნდა იყოს წერილობითი სახით გამოცემული რაც მოცემულ შემთხვევაში სახეზე გვქონდა. დასაბუთება (მათ შორის გასაჩივრების უფლებაზე მითითება) - რაც მოცემულ შემთხვევაში არ იყო აქტში მითითებული აქედან გამომდინარე აქტი ფორმალური კანონიერების შეფასების ნაწილში იყო არაკანონიერი .
ბ.) უფლებამოსილების სამართლებრივი საფუძველი- პოლიციელს ჰქონდა ჯარიმის გამიოცემის უფლება თუმცა მან არ გამოიყენა სწორად და დაარღვია.
გ) დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენების მართლზომიერება-აქაც დარღვეულია რადგანაც მან არ გამოიყენა კანონის მიხედით და გასცდა ანუ 50 ლარის ნაცვლად გამოწერა 100 ლარიანი ჯარიმა.ამასთან საპატრულო პოლიციის თანამშრომლებმა არ გაითვალისწინეს დავით დავითაშვილის ის პოზიცია რომ ის მოქმედებდა უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში, კერძოდ მისი განცხადებით მას საავადმყოფოში მიჰყავდა მისი მოხუცი მშობელი, რომელმაც მოულოდნელად გონება დაკარგა რაც ასევე დადასტურებულია სამედიცინო დაწესებულების მიერ.
დ) თანაზომიერების პრინციპი- თანაზომიერ აქ ვეღარ იქნება მოცემული საშუალება რადგან კანონის დარღვევაა სახეზე პოლიციის მიერ
ე) კონკრეტულობის პრინციპი- ეს პრინციპიც არის სახეზე რადგანაც არის კონკრეტულად დავითის მიმართ. სპირიაპირი უშუალო ჩიიანი-პირს მიადგა ზიანი რადაგან მის მიმართ გამოიწერა.
8.5 რაც შეეხება აქტის მატერიალურ კანონიერებას მოქმედ კანონებთან და სამართლის პრინციპებთან შესაბამისობა კაზუსის მიხედვით სახეზე არ გვქონდა გამომდინარე იქიდან რომ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 125 მუხლი ითვალისწინებდა 50 ლარით პირის დაჯარიმებას , კაზუსის მიხედვით კი გამოყენებული იყო 100 ლარიანი ჯარიმა რაც არ შეესაბამებოდა კანონს. ამ შემთხვევაში დაჯარიმება ჩემი სუბიექტური აზრით არ იყო სწორი გამომდინარე იქიდან რომ კაზუსიდან საქმე გვქონდა უკიდურეს აუცილებლობასთან , რაც დასტურდებოდა სამედიცინო ცნობით , რისკი იმისა რომ ადამიანის სიცოცხლეს შეექმნებოდა საფრთხე იყო დიდი ამიტომ გამოიკვეთა უკიდურესი აუცილებლობა. უკიდურესი აუცილებლობა მოცემულია ასევე ადმნისტრაციულ სამართალდარღვევათა 18 მუხლში ამიტომ საპატრულო პოლიციის ეკიპაჟს შეეძლო გამოეყენებინა აღნიშნული მუხლი და არა 125 მუხლი , აქიდან გამომდინარე აქტი უნდ აიყს ბათილი.
კონკრეტულობის პრინციპი სახეზზე გვაქვს რადგან უშუალოდ დავითის მიმართ იყო აქტი გამოემული.
კაზუსი 2 – კაზუსი ინდაქტი
მოქალაქე გიორგი გიორგიშვილი 2010 წლიდან მუშაობდა იუსტიციის სამინისტროში ერთ ერთი სამმართველოს უფროსის თანამდებობაზე. გიორგი თავისი ხანგრძლივი კარიერის განმავლობაში გამოირჩეოდა კეთილსინდისიერებით, საქმისადმი ერთგულებით, მაღალი პროფესიონალიზმით და მთელი ამ პერიოდის განმავლობაში მას არც ერთი დისციპლინური გადაცდომა არ შეფარდებია. 2021 წლის 10 სექტემბერს გიორგი გიორგიშვილმა იმის გამო რომ მოხვდა საცობში, სამსახურში დააგვიანა 40 წუთით, რის გამოც ვერ შეძლო მინისტრის მიერ დაგეგმილ საგანგებო თათბირზე დროული გამოცხადება. აღნიშნულმა ფაქტმა გამოიწვია მინისტრის ძალიან დიდი უკმაყოფილება. მან ეს ფაქტი, საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონის 85-ე მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტების შესაბამისად მიიჩნია მძიმე დისციპლინურ გადაცდომად და 2021 წლის 15 სექტემბერს გამოსცა ბრძანება გიორგი გიორგიშვილის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ. გათავისუფლების საფუძვლად კი მიუთითა საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონის 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტი.
1. უწყებრივი ქვემდებარეობა - უწყებრივი ქვემდებარეობის დროს უნდა გადაწყდეს საკითხი იმის თაობაზე უფლებამოსილია თუ არა სასამართლო რომ განიხილოს კონკრეტული დავა, უნდა გადაეცეს თუ არა სასამართლოს ეს დავა და მიიღოს თუ არა სასამართლომ საკითხი განსახილველად.კაზუსში მოცემულ შემთხვევაში დავა უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს. იმის დადგენის შემდეგ რომ საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს ამის შემდეგ დგება უკვე
2. განსჯადობა - განსჯადობის საკითხი როგორც ვიცით , ტერიტორიული განსჯადობის დროს ვიყენებთ სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს. ტერიტორიული განსჯადობის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, კაზუსის მიხედვით კი მოპასუხეს წარმოადგენს იუსტიციის სამინისტრო , რაც შეეხება ინსტანციურ განსჯადობას , ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-5 მუხლის 1 ნაწილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა. რაც შეეხება საგნობრივ განსჯადობას , საქმე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობიდან ვინაიდან კაზუსში პირდაპირ ნახსენებია საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონი , გამომდინარე აქედან საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონი ადმინისტრაციული კანონმდებლობის ნაწილია .
3. შესაბამისი სარჩელის სახე - შესაძლებელია საქმე ეხებოდეს ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის ფორმას - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გასაჩივრებასთან დაკავშირებით , რადგანაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ინდაქტის გამოცემის წესი კაზუსის მიხედვით დაცულია რადგანაც , ინდაქტი 4 ელემენტი სახეზე გვაქვს , კონკრეტულად კი ინდაქტი გამოცემულია ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე კაზუსში კი ვხედავთ რომ ადმინისტრაციულ კანონმდებლობას წარმოადგენს საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონი.ინდაქტის მოწესრიგების ფუნქცია გამოჩნდა იმ ფაქტში რომ განთავისუფლდა, ხოლო რაც შეეხება პირთა შეზღუდულ წრეს ინდაქტი გამოცემულია კონკრეტულად 1 პირის გიორგი ჯუმბერიშვილის მიმართ. სარჩელის მიზანს კი წარმოადგენს საქართველის ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22 მუხლის 1 ნაწილი, რომლის მიხედვითაც სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების მოთხოვნით.
4. საპროცესო სუბიექტუნარიანობა - ვინაიდან კაზუსიდან საპირისპირო არ დგინდება უნდა ვივარაუდოთ რომ კაზუსის მიხედვით სახეზე გვაქვს საპროცესო ქმედუნარიანობა. იმისათვის რომ პირმა მიმართოს სასამართლოს და ისარგებლოს სასამართლოს ინსტიტუტით აუცილებელია პირი იყოს ქმედუნარიანი.
5. სარჩელის ფორმა - სსკ 177 მუხლის მიხედვით სარჩელი (განცხადება) შედგენილი უნდა იყოს წერილობითი ფორმით, როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით
სარჩელი უნდა უპასუხებდეს ამ კოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს და საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმის ნიმუშს და შედგენილი უნდა იყოს ამ ნიმუშში მითითებული წესების დაცვით.
6. სათანადო მოპასუხე - კაზუსის მიხედვით სათანადო მოპასუხეს წარმოადგენს იუსტიციის სამინისტრო ვინაიდან და რადგანაც მის მიერ იქნა გამოცემული ინდაქტი .
7. სარჩელის დასაშვებობა - კაზუსის მიხედვით სარჩელის დასაშვებობა სახეზე გვაქვს , რადგანაც მართალია მოსარჩელეს უნდა გამოეყენებინა ერთჯერადი გასაჩივრების წესი რაც გულისხმობს იმას რომ სასამართლო, გარდა კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევისა, არ მიიღებს სარჩელს ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ, თუ მოსარჩელემ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი წესით არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საჩივრის ერთჯერადად წარდგენის შესაძლებლობა. თუმცა რადგან კაზუსში მოცემულია ისეთი ფაქტი რითაც დგინდება რომ ზემდგომი ორგანო არ არსებობს მოსარჩელეს ასეთ შემთხვევაში შეუძლია პირდაპირ მიმართოს სასამართლოს.მასი მიმართვა სასამართლოსადმი იყო კანონიერი და სარჩელი დასაშვებია. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კონკრეტულად კი ინდაქტის სარჩელის დასაშვებობა მოწმდება სასკ-ის 23-ე მუხლის საფუძველზე. სარჩელი დასაშვებია, თუ სახეზეა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 23 მუხლის 1 და 2 ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნა რომლის მიხედვითაც,თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
8. სარჩელის დასაბუთებულობა -
კანონთან შესაბამისობა
ფორმალური კანონიერება
8.1 რაც შეეხება ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის კანონთან შესაბამისობას , და მის ფორმალურ კანონიერებას სახეზე გვქონდა უფლებამოსილება რაც გულისხმობს იმას რომ გამოცემულია უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , კაზუსში კი სახეზე გვაქვს უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო იუსტიციის სამინისტროს სახით ,
8.2 წარმოების სათანადო სახე - მიღებულია სათანადო წარმოების სახის გამოყენებით , რაც გულისხმობს იმას რომ თუ კანონში პირდაპირ მითითებული არ არის წარმოების სახე ამ შემთხვევაში გამოიყენება მარტივი ადმინისტრაციული წარმოება.
8.3 ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმა - შეესაბამება სზაკ-ით დადგენილ მოთხოვნებს ანუ უნდა იყოს წერილობითი სახით გამოცემული რაც მოცემულ შემთხვევაში სახეზე გვქონდა. დასაბუთება (მათ შორის გასაჩივრების უფლებაზე მითითება) - რაც მოცემულ შემთხვევაში იყო აქტში მითითებული აქედან გამომდინარე აქტი ფორმალური კანონიერების შეფასების ნაწილში იყო კანონიერი .
მატერიალური კანონიერება
რაც შეეხება აქტის მატერიალურ კანონიერებას მოქმედ კანონებთან და სამართლის პრინციპებთან შესაბამისობა კაზუსის მიხედვით სახეზე არ გვქონდა გამომდინარე იქიდან რომ პირის მიმართ გამოყენებული იქნა საჯარო სამსახურის შესახებ კანონის 85 მუხლის 2 და მესამე პუნქტები , და ვფიქრობ აღნიშნული ნორმების შეფარდება იყო უკანონო გამომდინარე იქიდან რომ 85 მუხლის 3 პუნქტის მიხედვით დისციპლინურ გადაცდომას არ გამოუწვევია ამ მუხლით განსაზღვრული შედეგები.
ასევე ამავე კოდექსის 98 მუხლის მიხედვით სამსახურიდან გათავისუფლება შეიძლება მხოლოდ მძიმე დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის შემთხვევაში. ამ შემთხვევაში კი სახეზე არ გვქონდა მძიმე დისციპლინური გადაცდომა ამიტომაც უფრო კანონიერი იქნებოდა თუ გამოყენებული იქნებოდა 96 მუხლის 1 პუნქტის ა ნ ბ ნაწილი , გამომდინარე იქიდან რომ გიორგის აქამდე არ ჰქონია დისციპლინური გადაცდომა და ეს ფაქტი არც გამომდინარეობდა მისი ბრალეული ქმედებიდან .
აზუსი აღიარებითზე - ცოდნის აღიარება
უწყებრივი ქვემდებარეობის დროს უნდა გადაწყდეს საკითხი იმის თაობაზე უფლებამოსილია თუ არა სასამართლო რომ განიხილოს კონკრეტული დავა, უნდა გადაეცეს თუ არა სასამართლოს ეს დავა და მიიღოს თუ არა სასამართლომ საკითხი განსახილველად.კაზუსში მოცემულ შემთხვევაში დავა უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს. იმის დადგენის შემდეგ რომ საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს ამის შემდეგ დგება უკვე
2. განსჯადობა - განსჯადობის საკითხი როგორც ვიცით , ტერიტორიული განსჯადობის დროს ვიყენებთ სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს. ტერიტორიული განსჯადობის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, კაზუსის მიხედვით კი მოპასუხეს წარმოადგენს განათლების ხარისხის განვითრებისეროვნული ცენტრი, რაც შეეხება ინსტანციურ განსჯადობას , ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-5 მუხლის 1 ნაწილის მიხედვით რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა. რაც შეეხება საგნობრივ განსჯადობას , საქმე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლობიდან ვინაიდან კაზუსში საქმე ეხება ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მიღებული განათლების აღიარებასტან დაკავშირებულ დავას და გამომდინარე აქედან ეს ადმინისტრაციული კანონმდებლობის ნაწილია .
3. შესაბამისი სარჩელის სახე - შესაძლებელია საქმე ეხებოდეს აღიარებითი სარჩელს.სასამართლო აღიარებით სარჩელს მხოლოდ იმ შემთხვევაში მიიღებს წარმოებაში, თუ აღიარებითი სარჩელის მიმართ მოსარჩელეს იურიდიული ინტერესი გააჩნია, რაც იმას ნიშნავს, რომ მოსარჩელემ უნდა დაადასტუროს მიკუთვნებითი მოთხოვნის არარსებობა და მხოლოდ აღიარებითი მოთხოვნის მიმართ ინტერესი. თუ აღიარებითი მოთხოვნის ინტერესი მიკუთვნებითი ხასიათისაა, მაშინ აღიარებითი სარჩელის წარმოებაში მიღებით სასამართლო პროვოცირებას გაუკეთებს ერთ სასარჩელო მოთხოვნაზე ორმაგი სასარჩელო წარმოების წარმართვის აუცილებლობას, რაც ეწინააღმდეგება სწრაფი და ეფექტური მართლმსაჯულების წარმართვისა და სასამართლოს ეკონომიურობის ძირითად პრინციპს. აღიარებითი სარჩელის წარმოებაში მიღების მიზნებისათვის იურიდიული ინტერესის არსებობა სარჩელის წარმოებაში მიღების ერთ-ერთი და არა ერთადერთი წინაპირობაა .ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 25 მუხლის 1 ნაწილით -აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი. კაზუსის მიხედვით პირს გააჩნია იურიდიული ინტერესი , დავით დავითაშვილს გააჩნია ინტერესი უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ , კონკრეტულად კი მას სურს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მიღებული განათლების აღიარება.
4. საპროცესო სუბიექტუნარიანობა - ვინაიდან კაზუსიდან საპირისპირო არ დგინდება უნდა ვივარაუდოთ რომ კაზუსის მიხედვით სახეზე გვაქვს საპროცესო ქმედუნარიანობა, რომლის სუბიექტიც არის დავითი , იმისათვის რომ პირმა მიმართოს სასამართლოს და ისარგებლოს სასამართლოს ინსტიტუტით აუცილებელია პირი იყოს ქმედუნარიანი.
5. სარჩელის ფორმა - სსკ 177 მუხლის მიხედვით სარჩელი (განცხადება) შედგენილი უნდა იყოს წერილობითი ფორმით, როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით
სარჩელი უნდა უპასუხებდეს ამ კოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს და საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმის ნიმუშს და შედგენილი უნდა იყოს ამ ნიმუშში მითითებული წესების დაცვით.სარჩელში სრულყოფილად და თანამიმდევრობით უნდა იყოს ასახული მოსარჩელის მოსაზრებები საქმის თითოეულ ფაქტობრივ გარემოებასა და მტკიცებულებასთან დაკავშირებით.
6. სათანადო მოპასუხე - კაზუსის მიხედვით სათანადო მოპასუხეს განათლების ეროვნული ცენტრი წარმოადგენს ვინაიდან და რადგანაც მან უნდა აღიაროს მისი განათლება.
7. სარჩელის დასაშვებობა - კაზუსის მიხედვით სარჩელის დასაშვებობა სახეზე გვაქვს რადგან აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი.აღიარებითი სარჩელი არ შეიძლება აღიძრას, თუ მოსარჩელეს შეუძლია აღძრას სარჩელი ამ კოდექსის 22_24-ე მუხლების საფუძველზე.
8. 8. სარჩელის დასაბუთებულობა -
რაც შეეხება აქტის კანონთან შესაბამისობა , და მის ფორმალურ კანონიერებას სახეზე გვქონდა უფლებამოსილება რაც გულისხმობს იმას რომ გამოცემულია უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ , კაზუსში კი სახეზე გვაქვს უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოგანათლების ცენტრის სახით .
აქტის მატერიალურ კანონიერებას მოქმედ კანონებთან და სამართლის პრინციპებთან შესაბამისობა კაზუსის მიხედვით სახეზე არ გვქონდა გამომდინარე იქიდან რომ პირის მიმართ გამოყენებული იქნა კანონი რომელიც არ ითვალისიწნებდა იმ ფაქტს რომ დავითი ვერ ახერხებს სამსახურის დაწყებას და ცნობის წარმოუდგენლობა არ იყო გამოწყვეული მისი ბრალეული ქმედებისგან.
აზუსი 4
2021 წელი ინდაქტი.
1. უწყებრივი ქვემდებარეობა - ამ შემთხვევაში საქმე უწყებრივად ექვემდებარება სასამართლოს, რადგანაც საქმე ეხება ადმისიტრაციული ორგანის მხრიდან პირის მიმართ საჯარო ინფორმაციაზე უარს. (უწებრივი ქვემდ არსი და ექვემდებარება თუარა სასამართლოს)
2. განსჯადობა -
ტერიტორიული- აქ იგულისხმება რომ საერთო განსჯადობის წესით სარჩელი უნდა წარედგინოს სასამართლოს მოპასუხის ადგილსამყოფელის მიხედვით, ანუ ამ შემთხვევაში ქალაქ თბილისის მერიას.
ინსტანციური- აქ საქმეები განიხილება პირველი ინსტანციის წესით. 5 მუხლის მიხედვით,სადაც წერია რომ რაიონული (საქალაქო) სასამართლო პირველი ინსტანციით განიხილავს სასამართლოსადმი უწყებრივად დაქვემდებარებულ ადმინისტრაციულ საქმეებს, გარდა ამ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული საქმეებისა.
საგნობრივი- ამ შემთხვევაში საქმე გამომდინარეობს ზოგადი ადმინ კოდექსიდან, რომელიც ერთ-ერთი შემავალი ნაწილია ადმინისტრაციული სამართლის კანონმდებლობისა.
3. შესაბამისი სარჩელის სახე- უნდა აღინიშნოს რომ ინდაქტი განიმარტება როგორც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ასევე სზაკ 2 მუხ მიხედვით,ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად ჩაითვლება აგრეთვე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება მის უფლებამოსილებას მიკუთვნებული საკითხის დაკმაყოფილებაზე განმცხადებლისათვის უარის თქმის შესახებ, ასევე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული ან დადასტურებული დოკუმენტი, რომელსაც შეიძლება მოჰყვეს სამართლებრივი შედეგები.
შესაბმისად აქ სავარაუდოდ, საქმე უნდა გვქონდეს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის გასაჩივრებასთან, რადგანაც საქმე ეხება მერიის უარს გიორგის მიმხართ.ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კონკრეტულად კი ინდაქტის სარჩელის დასაშვებობა მოწმდება სასკ-ის 23-ე მუხლის საფუძველზე. სარჩელი დასაშვებია, თუ სახეზეა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 23 მუხლის 1 და 2 ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნა რომლის მიხედვითაც,თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
4.საპროცესო სუბიექტუნარიანობა - თავიდანვე უნდა აღინიშნოს ის რომ ყველა პირი არის დაბადებიდან უფლებაუნარიანი, ქმედუნარიანობას რაც შეეხება, პირი ასევე არის ქმედუნარიანიც, რადგანაც აქ არ არის აღნიშნული პირის არასრულწლოვნების შესახებ.
5.სარჩელის ფორმა - ეს არის წერილობითი აქ კი იგულისხმება იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დადგენილი სტანდარტის მიხედვით დოკუმენტის შედგენა.
6.სათანადო მოპასუხე - ამ შემთხვევაში არის მერია.
7.სარჩელის დასაშვებობა -
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი- სახეზე გვაქვს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტი, 23 მუხლით გათვალისწინებული.
პირდაპირი და უშუალო (ინდივიდუალური) ზიანი- პირს მიადგა ზიანი რადგანაც მერიის უარმა, გამოიწვია მისი სურვილის დაუკმაყოფილებლობა და მასზე მოახდინა ნეგატიური ზეგავლენა.
გასაჩივრების ვადები- რადგანაც აქ სახეზე გვაქვს იდნაქტი,მისი გასაჩივრების ზოგადი ვადა არის 1 თვე.
საჩივარი, როგორც სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა- პირს აქვს სარჩელის წარდგენის უფლებამოსილება,რადგანაც მერიას არ ჰყავს ზემდგომი და ანუ აქ სახეზე არ გვაქვს ერთჯერადი გასაჩივრების წესი. ამასთანავე მერიას არ განუმარტებია გასაჩივრებაზე შესამამისად,პირდაპირ სასამართლოში შეუძლია.
8. სარჩელის დასაბუთებულობა
8.1 კანონთან შესაბამისობა
ფორმალური კანონიერება- -
ა. უფლებამოსილება- ამ ნაწილში იგულისხმება იყო თუ არა პირი უფლებამოსილი ეს აქტი გამოეცა, კაზიდან გამომდინარე კი უფლებამოსილია,რადგანაც მერიას სზაკ ის მიხედვით, უნდა გაეცა ინფ, რადგანაც კოდექსის მიხედვით: დაწესებულება ვალდებულია გასცეს საჯარო ინფორმაცია, მათ შორის, ელექტრონული ფორმით მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია, დაუყოვნებლივ ან არა უგვიანეს 10 დღისა. აქვე აღსანიშნავია რომ დარღვეულია ვადებიც რადგან დაწესებულებამ 10 დღის ნაცვლად პასუხი 25 დღის შემდეგ გასცა.
ბ. ადმინისტრაციული წარმოების სათანადო სახე- წარმოების სახე გვაქვს მარტივი რადგანაც კონკრეტულ დათქმას კანონი არ აკეთებს.
გ.აქტის ფორმა - დაცულია,რადგანაც აქვს ბრძანების ფორმა ანუ წერილობითია
დ. დასაბუთება- სარჩელი არ იყო დასაბუთებული რადგანაც მერია არ უთითებდა კონკრეტულ გარემოებებზე, მისი დასაბუთება კი არ იყო სწორი,როდესაც ამბობდა რომ გიორგის უნდა წარედგინა მოთხოვნის მიზეზები, რადგანაც სზაკ ის მიხედვით:საჯარო ინფორმაციის მისაღებად პირი წარადგენს წერილობით განცხადებას. აუცილებელი არ არის, განცხადებაში მიეთითოს საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნის მოტივი ან მიზანი.
ე. გასაჩივრების უფლებაზე მითითება- მითითება აქ არ არის გაკეთებული. შესაბამისად ვიყენებთ სტანდარტულ 1 თვიან ვადას.
მატერიალური კანონიერება
ა. მატერიალური სამართლის ნორმასთან შესაბამისობა- ნორმებთან შესაბამისი არ არის რადგანაც კონკრეტული დათქმები და მუხლები არაა მითითებული.
ბ. უფლებამოსილების სამართლებრივი საფუძველი- მერიას არ ქჰქონდა უფლება საჯარო ინფ უარი ეთქვა.
გ. დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენების მართლზომიერება- არ არის მართლზომიერი რადგანაც უნდა გაეცა.
დ. თანაზომიერების პრინციპი- თანაზომ პრინც ვთვლი რომ არ არის დაცული რადგანაც გასათვალისწინებელია,ის გარემოება რომ ის პირმა მოითხოვა საჯარო ინფ რისი გაცემის ვალდებულებაც ორგანოს აქვს ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე.
ე. კონკრეტულობის პრინციპი- ეს პრინციპიც არის სახეზე რადგანაც არის კონკრეტულად გიორგის მიმართ.
8.2 პირდაპირი და უშუალო ზიანი -
პირს მიადგა ზიანი,რადაგან მის მიმართ გამოიცა უარი და მოხდა გირგისთვის საინტერესო ინფორმაციის შეუტყობინებლობა.
სესხის ხელშეკრულება სამოქალაქო ბრუნვაში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ხელშეკრულებაა. სესხის ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს, როგორც ზეპირად, ასევე წერილობით. მოცემულ შემთხვევაში გიორგის მიერ შეტანილი სასარჩელო მოთხოვნა თბილისის საქალაქო სასამართლოში შეესაბამება კანონით დადგენილ მოთხოვნებს ვინაიდან და რადგანაც, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-15 მუხლის მიხედვით სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით.
მოცემულ შემთხვევაში სასამართლოს მიერ განსაზღვრული 8 დღიანი ვადა არის უკანონო, ვინაიდან და რადგანაც საქართველოს სამოქალაქო კდოექსის 201-ე მუხლის მიხედვით სასამართლოს მიერ განსაზღვრული ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 14 დღეს, ხოლო რთული კატეგორიის საქმეებზე – 21 დღეს. ამ ვადის გაგრძელება დაუშვებელია, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს საპატიო მიზეზი. მოპასუხეს აქვს შესაძლებლობა შესაგებლის წარდგენის ეტაპზე არ ცნოს სარჩელი და ეს ყოველივე შესაბამისი ფაქტებით და გარემოებებით გაამყაროს.
რაც შეეხება მოპასუხე ,,საბას’’ გამოუცხადებლობას 2018 წლის 20 მაისის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 230-ე მუხლის გათვალისწინებით თუ სასამართლოს სხდომაზე არ გამოცხადდება მოპასუხე, რომელსაც გაეგზავნა შეტყობინება ამ კოდექსის 70-ე–78-ე მუხლებით დადგენილი წესით, და მოსარჩელე შუამდგომლობს დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანაზე, მაშინ სარჩელში მითითებული ფაქტობრივი გარემოებები დამტკიცებულად ითვლება.
სამოქალაქო კოდექსის 237 მუხლის მიხედვით მოპასუხე საბას აქვს უფლება 10 დღის ვადაში გაასაჩივროს დაუსწრებელი გადაწყვეტილება. მოცემულ შემთხვევაში არანაირ დარღვევას ადგილი არ აქვს. რაც შეეხება შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს. იმ შეთხვევაში როდესაც გასაჩივრების უფლების მქონე პირი (საბა) ან მისი წარმომადგენელი ესწრება გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადებას, ამ შემთხვევაში გადაწყვეტილების გასაჩივრების მქონე პირი ვალდებულია ვალდებულია გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადებიდან არა უადრეს 20 და არა უგვიანეს 30 დღისა გამოცხადდეს სასამართლოში და ჩაიბაროს გადაწყვეტილების ასლი, მოცემულ შემთხვევაში კი ეს ვადა საბას მიერ არის დარღვეული. თუმცა საბას მიერ ეს ვადები რომ ყოფილიყო დაცული, სასამართლოს განჩინება საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმისა და დაუსწრებელი გადაწყვეტილების ძალაში დატოვების თაობაზე დაუსწრებელ გადაწყვეტილებასთან ერთად გასაჩივრდებოდა სააპელაციო წესით. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 83-ე მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით მოსარჩელეს უფლება აქვს, საქმის წინასწარი სასამართლო განხილვისათვის მომზადების დამთავრებამდე შეცვალოს სარჩელის საფუძველი ან საგანი, შეავსოს სარჩელში მითითებული გარემოებები და მტკიცებულებები, გაადიდოს ან შეამციროს სასარჩელო მოთხოვნის ოდენობა, რის შესახებაც სასამართლომ უნდა აცნობოს მოპასუხეს, მოცემულ შემთხვევაში კი ეს პირობა არ იქნა დაცული არც სასამართლოს და არც მოსარჩელის მიერ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 20 დეკემბრის მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება არის უკანონო, ვინაიდან და რადგანაც, აღნიშნულ სასამართლო სხდომაზე დაირღვა მოპასუხის საპროცესო უფლებები, რაზედაც ზემოთ იქნა აღნიშნულლი. 2018 წლის 28 დეკემბერის სააპელაციო საჩივარი, რომელიც საბამ შეიტანა არის კანონიერი, რადგან ეს მოქმედება არის ნებისმერი მოსახის საპროცესო უფლება, ხოლო მას დააკმაყოფილებენ თუ არა ეს უკვე სასამართლოს დისკრეციული უფლებამოსილებაა. 2019 წლის 4 იანვრის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბას სააპელაციო საჩივრის მიღების შესახებ არის უკანონო, ვინაიდან და რადგანაც მოპასუხე საბას არ განუცხადებია ის საპატიო მიზეზი რის გმოც ვერ გამოცხადდა 2018 წლის 20 დეკემბრის სხდომა. 2019 წლის 20 მარტის სააპელაციო საჩივრის ზეპირი განხილვის სხდომაზე სასამართლო მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არის უკანონo.
II
1.სააპელაციო სარჩელის მიღების კრიტერიუმები- სსამართლოს პირველი ინსტანციით გამოტანილი გადაწყვეტილება მხარეებმა და მესამე პირებმა დამოუკიდებელი სასარჩელო მოთხოვნით კანონით დადგენილ ვადაში უნდა გაასსაჩივრონ სააპელაციო სასამართლოში.
სააპელაციო დავები დიფერენცირდება ქონებრივ და არაქონებრივ დავებად. სააპელაციო საჩივარი ქონებრივ-სამართლებრივ დავაში დასაშვებია იმ შემთხვევაში თუ დავის საგნის ღირებულება აღემატება 2000 ლარს, სააპელაციო საჩივარი შეტანილი უნდა იყოს იმ სასამართლოში, სადაც თავდაპირველი საქმის განხილვა მოხდა პირველი ინსტანციის მიერ, რომელმაც გამოიტანა გადაწყვეტილება.
რაც შეეხება, სააპელაციო საჩივრის შინაარსს: საჩივარი უნდა შეიცავდეს იმ სასამართლოს დასახელებას რომელ სასამართლოშიცაა შეტანილი, ასევე უნდა იყოს დაფიქსირებული აპელანტის ვინაობა, მამის ვინაობა , მის დასახლებას და საცხოვრებელი ადგილის მისამართი. ასევე, დაფიქსირებული უნდა იყოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ზუსტი დასახელება და მიტითებას ამ გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოზე. აგრეთვე, აღნიშნული უნდა იყოს კონკრეტულად რას მოითხოვს სააპელაციოში საჩივრის შემტანი პირი და რაში მდგომარეობს გადაწყვეტილების უზუსტობა, თან უნდა ახლდეს წერილობითი ნუსხაც რაც დაასაბუთებს სააპელაციო საჩივარს და მტკიცებულებებს, რაც რომლებიც ადასტურებენ ამ გარემოებებს. ასევე, საჩივარშივე უნდა მოხდეს იმის დაზუსტება, ხომ არ სურთ მხარეებს დავა სასამართლომ ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილოს, ან დავის აღმოსაფხვრელად გამოყენებული იქნეს ალტერნატიული საშუალება - მედიაციის სახით.
თუ გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და თავისუდლებათა ევროპული კონვენციის ნორმებს, დამატებით ოქმებსა და პრეცედენტებს საჩივარი უნდა შეიცავდეს ზუსტ მითითებას ამგვარ შეუსაბამობაზე. სასამართლოს წარედგინება საჩივრის იმდენი ასლი, რამდენი მონაწილეც არის საქმეში.
სააპელაციო საჩივრის შემტანი პირი ან მისი წარმომადგენელი ხელს აწერს აუცილებლად საჩივარს. (წარმომადგენლის მიერ შეტანილ საჩივარს უნდა დაერთოს წარმომადგენლობის უფლებამოსილების დამადასტურებელი მინდობილობა, თუ ამდაგვარი საბუთი საქმეში არ არის).
თუ რომელიმე მოთხოვნა არ იქნება დაკმაყოფილებული, ან სახელმწიფო ბაჟი არ არის გადახდილი, სააპელაციო სასამართლო საჩივარს არ მიიღებს და დაუდგენს საჩივრის შემტანს ხარვეზს, რომლის აღმოსაფხვრელადაც მისცემს გარკვეულ ვადას, რათა გამოსწორებულ იქნას ამგვარი ხარვეზი. თუ იმ ვადაში მოსარჩელის ხარვეზი არ იქნება შევსებული, მაშინ საქმეს დატოვებს განუხილველად და გადაწყვეტილება არ გასაჩივრდება- (სააპელაციო საჩივარი არ მიიღება). სააპელაციო საჩივარზე ხარვეზის შესავსებად სასამართლოს მიერ დანიშნული ვადა შესაძლებელია გახანგრძლივდეს მხოლოდ მხარეთა თხოვნით.
სააპელაციო სასამართლოში საჩივრის შეტანის ვადა არის 14 დღე (ამ ვადის გაგრძელება და აღდგენა დაუშვებელია), რომლის ათვლაც იწყება მოსარჩელისთვის გადაწყვეტილების ჩაბარების მომენტიდან.
ასევე სსსკ-ის 370-ე მუხლის დანაწესით, თუ გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ მხარე სასამართლოს ან მოწინააღმდეგე მხარეს წერილობითი ფორმით განუცხადებს უარს სააპელაციო გასაჩივრებაზე, სააპელაციო საჩივარი აღარ დაიშვება.
სააპელაციო საჩივრის დასაშვებობის მომენტიდან პირველი ინსტანციის სასამართლო, არა უგვიანეს ხუთი დღისა, მთლიან საქმეს უგზავნის სააპელაციო სასამართლოს და სააპელაციომ ათი დღის ვადში უნდა ცნოს მისი დასაშვებობა და გამოსცეს განჩინება საქმის განსახილველად მიცემისთვის.
იმ შემთხვევაში, თუ სააპელაციო სასამაღლო საჩივარს განუხილველად დატოვებს, მაშინ მხარეებს შეუძლიათ კერძო საჩივრის შეტანა, რის შემდეგაც სააპელაციო სასამართლო საჩივარს განიხილავს ზეპირად და მხარეებს ატყობინებს ამ გადაწყვეტილების მიღებიდან სამი დღის ვადაში. თუ საჩივარი ემყარება კანონდარღვევას და მოითხოვს ამ გადაწყვეტილების მხოლოდ სამართლებრივი თვალსაზრისით შეფასებას, მაშინ სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია განიხილოს ზეპირი მოსმენის გარეშე და გადაწყვეტილება მიიღოს, რის შესახებაც წინასწარ უნდა ეცნობოს მხარეებს.
2 სააპელაციო და საკასაციო სასამართლოში შეგებებული სარჩელის დასაშვებობა- პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის აღძვრა შეგვიძლია როგორც სარჩელის ისე განცხადების მეშვეობით.
რაც შეეხება უშუალოდ შეგებებულ სარჩელს, მას თავისი ზუსტი/ავთენტური ხასიათით საკასაციო და სააპელაციო სასამართლოში არ ვხვდებით, ვინაიდან, ამ შემთხვევაში, იგი წარმოდგენილია განსხვავებული რეგულასაციებითა და დასახელებით, კერძოდ, ის ცნობილია როგორც *შეგებებული საჩივარი. შეგებებული საჩივარი, როგორც დამოუკიდებელი საჩივარი სააპელაციო სასამართლოში არის სააპელაციო საჩივრის უფლების (ანუ გასაჩივრების უფლებას) აღდგენის საშუალება იმ პირობებში, როდესაც მხარემ წერილობითი უარი განაცხადა პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილების გასაჩივრებაზე, მისი გამოცხადების შემდეგ. ვინაიდან, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 378-ე მუხლის დანაწესით, გასაჩივრების უფლება (ე.ი. სააპელაციო საჩივრის შეტანის) არ აქვს მას, ვინც პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ უარი თქვა სააპელაციო საჩივრის შეტანაზე.
შეგებებული სააპელაციო საჩივრით აპელანტის მოწინააღმდეგე მხარე მიმართავს სასამართლოს, რითიც იგი ითხოვს გადაწყვეტილების გაუქმებას იმ ნაწილში, რომელიც აპელანტის სასარგებლოდაა გამოტანილი და აპელნტის მიერ არაა გასაჩივრებული. შეგებებული სააპელაციო საჩივარი მოწინააღმდეგე
მხარემ შეიძლება მაშინაც წარადგინოს, როცა მას უარი აქვს ნათქვამი გადაწყვეტილების სააპელაციო წესით გასაჩივრებაზე. შეგებებულ სააპელაციო საჩივარზე არ მოქმედებს სააპელაციო საჩივრის შეტანის ზოგადი ვადა, რომელიც განისაზღვრება 14 დღით, არამედ აქ მოქმედებს სპეციალური ვადა,
რომელიც შეადგენს 10 დღეს და მისი ათვლა იწყება სააპელაციო საჩივრის წარდგენიდან. შეგებებული სააპელაციო საჩივარი დაკავშირებულია სააპელაციო საჩივართან, ისე როგორც შეგებებული სარჩელი სარჩელთან.
საკასაციო და სააპელაციო საჩივარის გამოყენების სფერო: თუ პირმა წერილობით განაცხადა უარი პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილების გასაჩივრებაზე და ამ დროს მეორე მხარემ ე.ი დამარცხებულმა მხარემ გაუსაჩივრა სააპელაციო ან თუნდაც საკასაციო წესით, ამ შემთხვევაში იმ პირმა რომელმაც თავიდანვე უარი თქვა ანუ გამარჯვებულმა მხარემ აღუდგინა უფლება მიუხედავად მისი უარისა. მოწინაარმდეგე მხარეს კი, შეუძლია როგორც კი გადასცემენ საჩივარს ათი დღის ვადაში წარადგინოს შეგებებული სააპელაციო საჩივარი.ასევეა კასაციაშიც. კასაციაში ჩაბარებიდან ათი დღეში უნდა გადაეცეს შეგებებული საკასაციო შაჩივარი მიუხედავად გასაჩივრებაზე უარისა. თავად სააპელაციო საჩივარზე უარის თქმის ან მისი განუხილველად დატოვების შემთხვევაში, შეგებებული სააპელაციო საჩივარი არ განიხილება.
2017 წლის 20 მაისს ბათუმში მცხოვრებმა გიორგიმ ზეპირი სესხის ხელშეკრულების საფუძველზე თბილისში მცხოვრებ საბას ექვსი თვის ვადით სესხად გადასცა 2500 ლარი. მხარეები არ შეთანხმებულან სესხის დაბრუნების ადგილის შესახებ. მოვალე საბამ ვალდებულება დათქმულ დროში არ შეასრულა, რის გამოც გიორგიმ 2018 წლის 25 თებერვალს სარჩელი აღძრა თბილისის საქალაქო სასამართლოში საბას წინააღმდეგ და მოითხოვა სესხის თანხის დაბრუნება. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსამართლემ 2018 წლის 02 მარტის განჩინებით წარმოებაში მიიღო გიორგის სარჩელი, საქმის მომზადების მიზნით დაავალა მოსარჩელე გიორგის მოპასუხე საბასთვის სარჩელისა და თანდართული დოკუმენტების ასლების ჩაბარება, აგრეთვე განუსაზღვრა მოპასუხე საბას წერილობითი შესაგებლის წარმოსადგენად 8 დღის ვადა. (აქ 14 დღე არს ვადა) მოპასუხე საბამ სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში წარადგინა წერილობითი შესაგებელი, რომლითაც სარჩელი არ ცნო იმ საფუძვლით, რომ არის სოციალურად დაუცველი პირი და არ გააჩნია გადახდის შესაძლებლობა. საქმის განმხილველმა მოსამართლემ საქმე მომზადებულად ჩათვალა, სსსკ-ის 207-ე მუხლის საფუძველზე დანიშნა სასამართლოს მთავარი სხდომა 2018 წლის 20 მაისს, რის შესახებაც შეატყობინა მხარეებს კანონით დადგენილი წესით. 2018 წლის 20 მაისის სასამართლო მთავარ სხდომაზე მოპასუხე საბას გამოუცხადებლობის გამო, მოსარჩელე გიორგის შუამდგომლობის საფუძველზე, სასამართლომ გამოიტანა დაუსწრებელი გადაწყვეტილება სარჩელის დაკმაყოფილების შესახებ. აღნიშნული დაუსწრებელი გადაწყვეტილება მოპასუხე საბამ 2018 წლის 28 მაისს გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოში, გაასაჩივრა იმ საფუძვლით, რომ პატივსადები მიზეზით ვერ გამოცხადდა სასამართლოს მთავარ სხდომაზე. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 10 ივლისის განჩინებით არ დაკმაყოფილდა საბას საჩივარი დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გაუქმებისა და საქმისწარმოების განახლებასთან დაკავშირებით. განჩინების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადებას ესწრებოდა საჩივრის ავტორი საბა, რომელიც დაგენილად იქნა მიჩნეული, რომ არის სოციალურად დაუცველი პირი. სასამართლოს 2018 წლის 10 ივლისის დასაბუთებული განჩინება საბასთვის სასამართლოს არ გადაუგზავნია. 2018 წლის 18 სექტემბერს საბა პირადად გამოცხადდა თბილისის საქალაქო სასამართლოში, იმავე დღეს ჩაიბარა 2018 წლის 10 ივლისის დასაბუთებული განჩინება, რომელიც გაასაჩივრა 2018 წლის 25 სექტემბერს სააპელაციო საჩივრის შეტანის გზით. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატამ წარმოებაში მიიღო საბას სააპელაციო საჩივარი, დააკმაყოფილა იგი, გააუქმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს დაუსწრებელი გადაწყვეტილება და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნა თბილისის საქალაქო სასამართლოს. საქმის განმხილველმა თბილისის საქალაქო სამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსამართლემ, 2018 წლის 15 ოქტომბრის განჩინებით დანიშნა საქმის განხილვა სასამართლოს მთავარ სხდომაზე 2018 წლის 20 დეკემბერს, რის შესახებაც შეატყობინა მხარეებს კანონით დადგენილი წესით. 2018 წლის 20 დეკემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მთავარ სხდომაზე საქმის განხილვისას, არ გამოცხადდა მოპასუხე საბა, რომელსაც არაფერი უცნობებია სასამართლოსათვის გამოუცხადებლობის მიზეზების შესახებ, ხოლო სხდომაზე გამოცხადებულმა მოსარჩელე გიორგიმ კი შეამცირა სასარჩელო მოთხოვნა 1900 ლარამდე. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 20 დეკემბრის მეორე (განმეორებითი) დაუსწრებელი გადაწყვეტილებით, სარჩელი დაკმაყოფილდა და მოპასუხე საბას მოსარჩელე გიორგის სასარგებლოდ დაეკისრა 1900 ლარის გადახდა. 2018 წლის 20 დეკემბრის განმეორებითი დაუსწრებელი გადაწყვეტილება 2018 წლის 28 დეკემბერს სააპელაციო საჩივრით გაასაჩივრა მოპასუხემ საბამ, რომელმაც მოითხოვა მისი გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა. 2019 წლის 04 იანვარს სააპელაციო სასამართლომ საბას სააპელაციო საჩივარი განჩინებით მიიღო წარმოებაში განსახილველად, მოამზადა საქმე და დანიშნა სააპელაციო საჩივრის განხილვა 2019 წლის 20 მარტს, რის შესახებაც შეატყობინა მხარეებს კანონით დადგენილი წესით. 2019 წლის 20 მარტს სააპელაციო საჩივრის ზეპირ განხილვაზე არ გამოცხადდა აპელანტის მოწინააღმდეგე მხარე - მოსარჩელე გიორგი. სააპელაციო სასამართლომ მოწინააღმდეგე მხარის გამოუცხადებლობის გამო გამოიტანა დაუსწრებელი გადაწყვეტილება, რომლითაც დააკმაყოფილა სააპელაციო საჩივარი, გააუქმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს განმეორებითი დაუსწრებელი გადაწყვეტილება და გამოიტანა ახალი გადაწყვეტილება სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ.
სოციალისტები იყვნენ და ერთპიროვნული მმართველობა არ მოსწონდათ. კოლექტიური მმართველობის მომხრეები იყვნენ. ამიტომაც შემოიტანეს მთავრობის მეთაურის თანამდებობა, რომელიც პარლამენტის წინაშე იყო ანგარიშვალდებული.
კონსტიტუციონალიზმის განვითარების პირველი პირველ ეტაპზე მიღებული კონსტიტუციის ზოგადი მახასითებლები? 4. პირვეროგორია ლი ეტაპი მოიცავს 1787-1918 წლებს. პირველი ეტაპის კონსტიტუციები, ძირითადად, სახელმწიფო მოწყობის საკითხებს აწესრიგებდა, აკანონებდა უკვე არსებულ წესწყობილებებს, ადამიანის ძირითდ უფლებებსა და თავისუფლებებს ყურადღება არ ექცეოდა.
l
ვალდებულების შესრულება არის:
უფლების დამაბრკოლებელი შესაგებელი
უფლების მომსპობი შესაგებელი
უფლების შემაფერხებელი შესაგებელი
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
2
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 62-ე მუხლის შესაბამისად, „გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას, თუ სავარაუდოა, რომ გარიგება დაიდებოდა მისი ბათილი ნაწილის გარეშეც.“.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის სამართლებრივ შედეგს?
გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას, თუ სავარაუდოა;
არცერთი პასუხი არ არის სწორი.
თუ სავარაუდოა, რომ გარიგება დაიდებოდა მისი ბათილი ნაწილის გარეშეც;
გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას;
ქულა: 1
3
სამოქალაქო კოდექსის 109-ე მუხლის შესაბამისად, წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება ქარწყლდება: იმ ვადის გასვლით, რა ვადითაც გაიცა უფლებამოსილება.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს ნორმის სამართლებრივ შედეგს:
იმ ვადის გასვლით, რა ვადითაც გაიცა უფლებამოსილება
ყველა პასუხი სწორია
რა ვადითაც გაიცა უფლებამოსილება
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება ქარწყლდება
ქულა: 1
4
სამოქალაქო კოდექსის 905-ე მუხლის პირველი წინადადების შესაბამისად, "თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის კრედიტორის მოთხოვნა ძირითადი მოვალის მიმართ".
ჩამოთვლილთაგან რომელია ნორმის სამართლებრივი შედეგი:
თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის
მასზე გადადის კრედიტორის მოთხოვნა ძირითადი მოვალის მიმართ
თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის კრედიტორის მოთხოვნა
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
5
რისგან შედგება სამართლის ნორმა
სამართლებრივი შედეგი
ქმედების შემადგენლობისა და სამართლებრივი შედეგისგან
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქმედების შემადგენლობა
ქულა: 1
6
თედომ საიველირო მაღაზიაში შეიძინა ოქროს ბეჭედი. აღმოჩნდა, რომ ბეჭედი არ იყო ოქროსი. თედო ითხოვს ხელშეკრულების ბათილად ცნობას.
დაასახელეთ ქმედების შემადგენლობის ის ელემენტი, რომელიც უნდა იქნეს განხილული მოთხოვნის წარმოშობის ეტაპზე
გარიგების დადების ფაქტი
მოტყუების ფაქტი
შეცდომის დაშვების ფაქტი
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
7
კაზუსის გააზრების უზრუნველსაყოფად რა მეთოდები შეიძლება იქნეს გამოყენებული?
კაზუსის ფაბულის ქრონოლოგიური წარმოდგენა
ყველა პასუხი სწორია
კაზუსის ფაბულის ვიზუალიზაცია
ქულა: 1
8
რა მიეთითება სასამართლო გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილში
კანონები
მხოლოდ სამართლებრივი შეფასებები
სამართლებრივი შეფასება და კანონები, რომლებითაც სასამართლო ხელმძღვანელობდა
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
ქულა: 1
9
კანონმდებლის მიერ განზრახ ურთიერთობის მოუწესრიგებლობის შემთხვევაში შეიძლება თუ არა ანალოგიის გამოყენება?
დასაშვებია, ვინაიდან ურთიერთობა ვერ დარჩება მოწესრიგების გარეშე
დაუშვებელია, რადგან სახეზეა გეგმიური ხარვეზი და დაირღვევა ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
დასაშვებია მხოლოდ საგამონაკლისო შემთხვევებში
ქულა: 1
10
რა ახასიათებს გადაწყვეტილების სტილს
სადავო საკითხების დამაჯერებელი არგუმენტაცია
მსჯელობის დამაჯერებლობა
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
მსჯელობის დამაჯერებლობა და სადავო საკითხების დამაჯერებელი არგუმენტაცია
ქულა: 1
11
15 წლის გიორგიმ ლევანგან შეიძინა სნოუბორდი. სნოუბორდის შესაძენად მან განკარგა მშობლების მიერ თავისუფალი განკარგვის მიზნით გადაცემული თანხა. მას შემდეგ, რაც მშობლებმა გაიგეს გიორგის მიერ დადებული გარიგების თაობაზე, მოითხოვეს ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა.
აქვთ თუ არა მშობლებს ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.
ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 66-ე მუხლის საფუძველზე
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 477-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 65-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
ქულა: 1
12
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 152-ე მუხლის შესაბამისად, „არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე არის ის მოთხოვნები და უფლებები, რომლებიც შეიძლება გადაეცეს სხვა პირებს, ან გამიზნულია საიმისოდ, რომ მათ მფლობელს შეექმნას მატერიალური სარგებელი, ანდა მიენიჭოს უფლება მოსთხოვოს სხვა პირებს რაიმე.“
დასახელებული ნორმა წარმოადგენს?
მოთხოვნის სამართლებრივ საფუძველს;
დეფინიციურ ნორმას;
როგორც დეფინიციურ ნორმას, ასევე მოთხოვნის სამართლებრივ საფუძველს;
ყველა პასუხი სწორია.
ქულა: 1
13
გიორგი, რომელიც არის 14 წლის, გადაწყვეტს ველოსიპედის ყიდვას და დადებს ლადოსთან ნასყიდობის ხელშეკრულებას. მშობლები მოგვიანებით შეიტყობენ გიორგის მიერ დადებული გარიგების თაობაზე და მოითხოვენ გარიგების ბათილად ცნობას. აქვს თუ არა გიორგის მშობლებს გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება? გთხოვთ, ჩამოაყალიბოთ ჰიპოთეზა მოცემულ კაზუსზე.
გიორგის მშობლებს შესაძლოა არ ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 477-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
გიორგის მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
გიორგის მშობლებს შესაძლოა ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 59-ე მუხლის საფუძველზე
გიორგის მშობლებს შესაძლოა არ ჰქონდეთ გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 477-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
ქულა: 1
14
კანონის ანალოგიისას გამოიყენება
სხვა ნორმა
კანონპროექტის განმარტებითი ბარათი
კეთილსინდისიერების პრინციპი
ყველაზე უფრო მსგავსი ურთიერთობის მომწესრიგებელი ნორმა
61. თორნიკე კახეთში ფლობს 100 ჰა სასოფლო სამეურნეო მიწას, რომელზე
გაშენებულია ვენახი და განლაგებულია ღვინის მარანი. 2018 წლის 15 მარტს
მას უკავშირდება გიორგი და სთავაზობს, რომ მიჰყიდოს მიწა მასზე არსებული
ვენახითა და ღვინის მარნით 1,000,000.00 აშშ დოლარად, რაზედაც თორნიკესგან
მტკიცე უარს იღებს. 2018 წლის 30 ივნისს გიორგი თავისი ნაცნობი
ბუღალტრისგან, რომელიც თორნიკესთან მუშაობს გაიგებს, რომ თორნიკე
კეთილსინდისიერად არ იხდის გადასახადებს და სახელმწიფოს უმალავს
განსაკუთრებით დიდი ოდენობით. აღნიშნული ინფორმაციის გაგების
შემდგომ, 2018 წლის 7 ივლისს გიორგი უკავშირდება თორნიკეს და ეუბნება,
რომ თუ იგი არ მიჰყიდის მიწას 1,000,000.00 აშშ დოლარად, გიორგი თორნიკეს
მიერ ჩადენილი დანაშაულის შესახებ ინფორმაციას შეატყობინებს
საგამოძიებო ორგანოებს. თორნიკეს შეეშინდება და თანხმდება გააფორმოს
გიორგისთან მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის ხელშეკრულება. 2018 წლის 01
აგვისტოს თორნიკე და გიორგი აფორმებენ მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის
ხელშეკრულებას და იმავე დღეს გიორგი საჯარო რეესტრში რეგისტრირდება
მიწის ნაკვეთის ახალ მესაკუთრედ. მოგვიანებით თორნიკე ფიქრობს, რომ
შეცდომა დაუშვა და მიუხედავად მუქარისა გიორგისთვის არ უნდა მიეყიდა
მიწის ნაკვეთი. შესაბამისად, 2018 წლის 01 სექტემბერს თორნიკე გიორგის
უგზავნის წერილს და სთხოვს მიწის ნაკვეთის უკან დაბრუნებას, რაზეც
გიორგი კატეგორიულ უარს აცხადებს.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
იძულებით დადებული გარიგება
62. რას იწვევს კაზუსის შინაარსის მცდარი შეფასება?
მცდარ შედეგს
63. გიორგი ლევანმა აიძულა სიმბოლურ ფასად მიეყიდა მისთვის მიწის
ნაკვეთი, სადაც ცენტრალური მაგისტრალი გადის. ლევანი იყო მაღალი
თანამდებობის პირი. შესაბამისად, სწორედ აღნიშნული გარემოება გახდა
გიორგის მიერ მსგავსი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი. ლევანმა
დაკარგა სამსახური და მის მიმართ დაიწყო სისხლისსამართლებრივი დევნა.
გიორგიმ ამ გარემოების შეტყობიდან 1 წლის და 1 თვის შემდეგ მიმართა
სასამართლოს და მოითხოვა ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა,
რასაც ეწინააღმდეგება ლევანი. სამართლებრივად დასაბუთებულია თუ არა
ლევანის მოსაზრება?
ლევანის მოსაზრება დასაბუთებულია, ვინაიდან გასულია სსკ-ის 89-ე მუხლით
განსაზღვრული შეცილების ვადა
64. ზოგადად, რა სახის შესაგებლები უნდა იქნეს გამოყენებული კაზუსის
ამოხსნის სხვადასხვა ეტაპზე?
უფლების დამაბრკოლებელი შესაგებელი
უფლების შემაფერხებელი შესაგებელი
სწორია - ყველა პასუხი სწორია
უფლების შემწყვეტი
1. თელეოლოგიური განმარტება გულისხმობს?
ნორმის არსისა და მიზნის ძიებას
2. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 62-ე მუხლის შესაბამისად, „გარიგების
ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას, თუ
სავარაუდოა, რომ გარიგება დაიდებოდა მისი ბათილი ნაწილის გარეშეც.“
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის სამართლებრივ
შედეგს?
გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას
3.ალტერნატიული ფაქტობრივი ელემენტის არსებობისას აუცილებელია თუ
არა ყველა მათგანის არსებობა?
ერთ-ერთის არსებობა საკმარისია ნორმით გათვალისწინებული
სამართლებრივი შედეგის დადგომისთვის
4. ნათია და ნინო არიან მეგობრები. მათ შორის დაიდო ძვირფასი ტილოს
ნასყიდობის ხელშეკრულება. ნათიამ ნასყიდობის ფასად მიუთითა 200 ლარი.
ნინო დათანხმდა გარიგების დადებას. ნასყიდობის საგნის გადაცემისას
აღმოჩნდა, რომ ნათიამ ნასყიდობის საფასურის 2000 ლარის ნაცვლად
მიუთითა 200 ლარი, რის გამოც ნათიამ უარი თქვა ნივთის გადაცემაზე. აქვს
თუ არა ნათიას გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს მოთხოვნის სამართლებრივ
საფუძველს:
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
5. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 71-ე მუხლის შესაბამისად, „თუ
გარიგების დადებისას შედგენილია ერთი და იმავე შინაარსის რამდენიმე
დოკუმენტი, მაშინ საკმარისია თითოეულმა მხარემ ხელი მოაწეროს იმ
დოკუმენტის ეგზემპლარს, რომელიც განკუთვნილია შესაბამისი
მხარისათვის.“ დაასახელეთ წარმოდგენილი ნორმის ქმედების
შემადგენლობა?
თუ გარიგების დადებისას შედგენილია ერთი და იმავე შინაარსის რამდენიმე
დოკუმენტი
6. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. ლაშამ მიუთითა გარიგების
სარგებლიან ხასიათზე. რა შემთხვევაში ითვლება გარიგება სარგებლის
მომტანად:
როცა მხარე მნიშვნელოვან ქონებრივ სარგებელს იღებს
როცა მხარეს წარმოეშობა მხოლოდ უფლებები ვალებულებების კისრების
გარეშე
7.ვალდებულების შესრულება არის ?
უფლების მომსპობი შესაგებელი
8. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. აქვს თუ არა მშობლებს გარიგების
ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.ლაშას მიერ დადებული გარიგება
წარმოადგენს:
მერყევად ბათილ გარიგებას
9. გიორგიმ თავის 17 წლის შვილს მარიამს მიანიჭა საწარმოს დამოუკიდებლად
გაძღოლის უფლება. მარიამმა აიყვანა თანამშრომლები და გააფორმა მათთან
შრომითი ხელშეკრულებები, ასევე საწარმოს შეუფარხებლად
ფუნქციონირების მიზნით გააფორმა ხელშეკრულება კონტრაქტორ ფირმასთან
ნედლეულის მიწოდებაზე. გიორგიმ არ მოიწონა მარიამის მიერ დადებული
ხელშეკრულებები და მოითხოვა მათი ბათილად ცნობა. მარიამი
ეწინააღმდეგება გარიგების ბათილობას. რა შეიძლება იყოს მარიამის პოზიციის
სასარგებლო სამართლებრივი საფუძველი:
სსკ-ის 65-ე მუხლის მე-2 ნაწილი
10. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლი - „პირი, რომელიც სხვა
პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით
მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი“.
ჩამოთვლილთაგან რომელია ამ ნორმის ქმედების შემადგენლობა:
პირი, რომელიც სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან
გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებს ზიანს
11. რა მიზანს ემსახურება კანონის ინტერპრეტირება?
სამართლიანობის მიღწევა
12. რა სახის შეიძლება იყოს სხვა ნორმის სამართლებრივ შედეგებზე
მითითება ?
სტატისტიკური და დინამიკური
13. სამოქალაქო კოდექსის 829-ე მუხლის შესაბამისად, "მზღვეველი
თავისუფლდება თავისი მოვალეობის შესრულებისაგან, თუ დამზღვევმა
დაზღვევით გათვალისწინებული შემთხვევა გამოიწვია განზრახ ან უხეში
გაუფრთხილებლობით." დაასახელეთ მითითებული ნორმის ქმედების
შემადგენლობა:
თუ დამზღვევმა დაზღვევით გათვალისწინებული შემთხვევა გამოიწვია
განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით
14. გარიგებებში წარმომადგენლობის არსებობისას არ ექვემდებარება
შემოწმებას:
წარმომადგენლის სახით მოქმედება
15. გიორგიმ ლაშას მიჰყიდა მობილური ტელეფონი. გიორგიმ არ გადაუხადა
ლაშას ნასყიდობის საფასური. აქვს თუ არა ლაშას გიორგისგან ფასის
გადახდის მოთხოვნის უფლება. ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ლაშას შესაძლოა ჰქონდეს გიორგისგან ფასის გადახდის მოთხოვნის უფლება
სსკ-ის 477-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
16. რა ნაწილებისგან შედგება სასამართლო გადაწყვეტილება
შესავალი, აღწერილობითი, სამოტივაციო და სარეზოლუციო
17. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 172-ე მუხლის პირველი ნაწილი -
„მესაკუთრეს შეუძლია მფლობელს მოსთხოვოს ნივთის უკან დაბრუნება,
გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მფლობელს ჰქონდა ამ ნივთის ფლობის
უფლება“. აღნიშნული სამართლის ნორმა არის:
მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი
18. სამოქალაქო კოდექსის 51-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, "ნების
გამოვლენის ნამდვილობაზე შეიძლება გავლენა არ მოახდინოს გარიგების
დამდები პირის გარდაცვალებამ ან ამ კოდექსის 1293-ე მუხლის მე-4 ნაწილით
გათვალისწინებულმა შემთხვევამ, თუ ეს მოვლენა ნების გამოვლენის შემდეგ
მოხდა." ჩამოთვლილთაგან რომელია ნორმის ქმედების შემადგენლობა?
თუ ეს მოვლენა ნების გამოვლენის შემდეგ მოხდა
19. სამოქალაქო კოდექსის 51-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, "ნების
გამოვლენის ნამდვილობაზე შეიძლება გავლენა არ მოახდინოს გარიგების
დამდები პირის გარდაცვალებამ ან ამ კოდექსის 1293-ე მუხლის მე-4 ნაწილით
გათვალისწინებულმა შემთხვევამ, თუ ეს მოვლენა ნების გამოვლენის შემდეგ
მოხდა." ჩამოთვლილთაგან რომელია სამართლებრივი შედეგი?
ნების გამოვლენის ნამდვილობაზე შეიძლება გავლენა არ მოახდინოს
გარიგების დამდები პირის გარდაცვალებამ ან ამ კოდექსის 1293-ე მუხლის მე-4
ნაწილით გათვალისწინებულმა შემთხვევამ
20.ნათია და ნინო დიდი ხსნის მეგობრები არიან.ნინო ჰპირდება ნათიას
სესხის სახით 16000 ლარის გადაცემას,თუმცა მოგვიანებით
გადაიფიქრებს.ნათია ემუქრება ნინოს,თუ მას სესხს არ მისცემს,მათ შორის
არსებული მეგობრობა დასრულდება.ამის შიშით ნინო გადასცემს ნათიას
სესხის თანხად 10 წლის ვადით.მოგვიანებით ნინო ითხოვს მათ შორის
არსებული გარეგების ბათილობას.აქვს თუ არა ნინოს გარიგების ბათილად
ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოთვლილთაგან რომელი ელემენტი
ექვემდებარება შემოწმებას მოთხოვნის ნაშრომის ეტაპზე:
იძულების ფაქტი
21. ირაკლის სარჩელი აქვს აღძრული სასამართლოში გიორგის წინააღმდეგ.
დავის საგანს წარმოადგენს თბილისში მდებარე 4 ოთხიანი ბინა საერთო
ფართით 120 კვ.მ. სასამართლოს ზეპირ სხდომაზე მოსამართლე ირაკლისა და
გიორგის შესთავაზებს დავის მორიგებით დასრულებას, წინაღმდეგ
შემთხვევაში აფრთხილებს, რომ დავის ფაქტობრივი და სამართლებრივი
გარემოებებიდან გამომდინარე შესაძლებელია ორივე მხარისათვის
არასასურველი შედეგი დადგეს. ირაკლის მორიგებას ასევე ურჩევს მისი
ადვოკატი სანდრო. ირაკლის გიორგი შესთავაზებს, რომ ირაკლიმ ბინის
სანაცვლოდ გადაიხადოს 50,000.00 აშშ დოლარი. ირაკლის აღნიშნული თანხა არ
გააჩნია და მის ადვოკატ სანდროს ეუბნება, რომ მორიგება ვერ შედგება.
სანდრო ირაკლის შეახსენებს დავის რისკების შესახებ და ასევე გაახსენებს,
რომ ირაკლი ფლობს მიწის ნაკვეთს თბილისში, რომლის საბაზრო ღირებულება
100,000.00 აშშ დოლარია. ირაკლი გადაწყვეტს მიწის გაყიდვას, თუმცა გიორგის
მიერ მორიგებისთვის განსაზღვრული აქვს 1 თვის ვადა. აღნიშნულ ვადაში
ირაკლი ვერ ახერხებს მიწის ნაკვეთის მყიდველის მოძიებას. სანდრო ირაკლის
სთავაზობს, რომ იგი მზადაა შეიძინოს მიწის ნაკვეთი ირაკლისგან 50,000.00 აშშ
დოლარად. ირაკლი სანდროს ეუბნება, რომ 50,000.00 აშშ დოლარად ვერ
გაყიდოს მიწის ნაკვეთს, რომლის საბაზრო ღირებულება 100,000.00 აშშ
დოლარია. სანდრო ირაკლის შეახსენებს, რომ მოურიგებლობის შემთხვევაში
არსებობს საკმოდ დიდი რისკი, რომ იგი დავას წააგებს. ირაკლი ფიქრობს, რომ
მისთვის უმნიშვნელოვანესია ბინა. შესაბამისად, გადაწყვეტს, რომ სანდროს
მიწის ნაკვეთი მიყიდოს 50,000.00 აშშ დოლარად. მხარეები ასეც მოიქცევიან და
2019 წლის 19 აგვისტოს აფორმებენ ნასყიდობის ხელშეკრულებას და სანდრო
რეგისტრირდება მიწის ნაკვეთის მესაკუთრედ. ამავე დროს, სანდრო ირაკლის
უხდის 50,000.00 აშშ დოლარას. აღნიშნული შემდეგ ირაკლი უკავშირდება
გიორგის და თანხმდება მორიგების პირობებზე, თუმცა გიორგი უარს აცხადებს
მორიგებაზე და დავა გრძელდება სასამართლოში. 2019 წლის 01 სექტემბერს
ირაკლი სანდროს სთხოვს, რომ უკან დაუბრუნოს მიწის ნაკვეთი და თავის
მხრივ სანდროს დაუბრუნებს 50,000.00 აშშ დოლარს, რაზედაც სანდრო უარს
აცხადებს. აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
იძულებით დადებული გარიგება
22. გიორგი ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად დიდ ზიანს განიცდის.
ახლობელი ნიკა მას შესთავაზებს თავის ავტომობილს დროებით,
განსაზღვრული ვადით. გიორგი გახარებულია და თანხმობას აცხადებს.
ვინაიდან ნიკას ავტომობილის თხოვება სათანადო თანხის გადახდის
სანაცვლოდ სურს, გამგზავრებამდე მას უნდა, რომ „თხოვების”
ხელშეკრულების თანხაზე მოელაპარაკოს გიორგის. გიორგი უბრალოდ ცდება
სიტყვის მნიშვნელობაში და „თხოვებას“ იყენებს ქირავნობის ნაცვლად.
გიორგის სურს ავტომობილის უსასყიდლოდ თხოვება. გიორგი ითხოვს
ავტოსატრანსპორტო საშუალების უსასყიდლოს სარგებლობაში გადაცემას.
ჩამოთვლილთაგან რა ელემენტი ექვემდებარება შემოწმებას მოთხოვნის
წარმოშობის ეტაპზე:
ნამდვილი ქირავნობის ხელშეკრულების არსებობა
არსებითი შეცდომის არსებობის ფაქტი
23. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 53-ე მუხლის შესაბამისად, „გარიგება
არ არსებობს, თუ არც გარეგნული გამოხატვიდან და არც სხვა გარემოებებიდან
არ შეიძლება ზუსტად დადგინდეს გარიგების შინაარსი.“.
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის ქმედების
შემადგენლობას?
თუ არც გარეგნული გამოხატვიდან და არც სხვა გარემოებებიდან არ შეიძლება
ზუსტად დადგინდეს გარიგების შინაარსი
24. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. აქვს თუ არა მშობლებს გარიგების
ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება.
ჩამოთვლილთაგან რომელი ელემენტის არსებობა მოწმდება მოთხოვნის
წარმოშობის ეტაპზე:
არასრულწლოვნის მიერ მშობლების თანხმობის გარეშე დადებული ორმხრივი
გარიგების
25. გიორგიმ (გამყიდველი) და ნოდარიმ (მყიდველი) გააფორმეს
საცხოვრებელი სახლის ნასყიდობის ხელშეკრულება. სასამართლოს მიერ
გიორგი მხარდაჭერის მიმღებად იყო ცნობილი და შეზღუდული ჰქონდა
გარიგების დადების უფლება. მხარდამჭერმა არ მოიწონა გარიგება.
ჩამოთვლილთაგან რომელია გიორგისა და ნოდარს შორის გაფორმებული
გარიგების ბათილობის მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი?
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 58 (პრიმა) მუხლის პირველი ნაწილი
26. ყველა შემთხვევაში ახდენს თუ არა სამართლის ნორმა კონკრეტულ
სამართლებრივი შედეგის დადგომას?
საკანონმდებლო დეფინიციების შემთხვევაში არ ახდენს
27. კაზუსის ამოხსნის რომელ ნაწილში მოწმდება უფლების
დამაბრკოლებელი?
მოთხოვნის შეწყვეტა
28. ნათია ფლობდა ტილოს, თუმცა ამ ფაქტს საიდუმლოდ ინახავდა – ეშინოდა
ბოროტმოქმედთა მსხვერპლი არ გამხდარიყო. ერთხელ, ნათიასთან სტუმრად
მყოფმა ლევანმა შეამჩნია ხელოვნების ნიმუში. ის განცვიფრდა დანახულით
და გამოთქვა მისი ნებისმიერ ფასად შეძენის სურვილი. ლევანმა ისაუბრა
ქალაქში გახშირებული ქურდობის ფაქტებზე და იმ საფრთხეებზე, რაც
დაკავშირებულია ძვირად ღირებული ნივთის სახლში შენახვასთან. ნათია
მოსვენება დაკარგა და ყველგან ყაჩაღები ელანდებოდა. შიშებით შეპყრობილმა
გადაწყვიტა ლევანისთვის ნახატის მიყიდვა. ლევანმა საკმაოდ მაღალი თანხა
გადაიხადა ნახატში. მოგვიანებით ნათიამ მოსთხოვა ლევანს ნახატის უკან
დაბრუნება, რადგან ის იყო მსხვერპლი.აქვს თუ არა ნათიას ლევანისგან
ნახატის უკან დაბრუნების მოთხოვნის უფლება
ჩამოთვლილთაგან რომელი ელემენტი ექვემდებარება შემოწმების მოთხოვნის
წარმოშობის ეტაპზე?
არცერთი პასუხი არ არის სწორი
29. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 152-ე მუხლის შესაბამისად,
„არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე არის ის მოთხოვნები და უფლებები,
რომლებიც შეიძლება გადაეცეს სხვა პირებს, ან გამიზნულია საიმისოდ, რომ
მათ მფლობელს შეექმნას მატერიალური სარგებელი, ანდა მიენიჭოს უფლება
მოსთხოვოს სხვა პირებს რაიმე.“დასახელებული ნორმა წარმოადგენს?
დეფინიციურ ნორმას
30. გიორგი არის ბათუმში მდებარე სასტუმროს მესაკუთრე, თუმცა
სასტუმროს სამართავად არ ფლობს სათანადო ცოდნასა და გამოცდილებას.
შესაბამისად, გადაწყვეტს რომ მოძებნოს ისეთი პიროვნება, რომელიც შეძლებს
სასტუმროს წარმატებულად მართვას. 2019 წლის 1 აგვისტოს გიორგი თავისი
მეგობრისგან შეიტყობს, რომ სასტუმროს მენეჯმენტის კარგი მცოდნეა ვინმე
დავით დავითაშვილი. გიორგის მეგობარი შეპირდება, რომ სოციალურ ქსელ
Facebook-ის მესენჯერში გამოუგზავნის დავით დავითაშვილის Facebook
პროფილის ბმულს და ასე შეძლებს დავით დავითაშვილთან დაკავშირებას.
თუმცა, გიორგის მეგობარს სასწრაფოდ უწევს გამგზავრება 2019 წლის 3
აგვისტოს, თან ავიწყდება გიორგისათვის ბმულის გაგზავნას. გიორგი დროს არ
კარგავს და თავად ეძებს დავით დავითაშვილი Facebook-ზე. საძიებო სისტემამ
იპოვა დავით დავითაშვილის მხოლოდ ერთი პროფილი. პროფილზე დავითს
მითითებული ჰქონდა რომ მან დაამთავრა ჰამბურგის უნივერსიტეტი და
გიორგიმ ჩათვალა, რა რომ ის სწორედ ის დავითია, რომელზეც უყვებოდა
თავისი მეგობარი და არ დააყოვნა შეთავაზება დავითისთვის ბათუმში
მდებარე სასტუმროს მენეჯერის პოზიციაზე. დავითი საქმიანობდა
სამშენებლო სექტორში, სადაც მას ჰქონდა ხელშეკრულება 1 წლის ვადით და
ამ ხნის განმავლობაში მისი შემოსავალი იქნებოდა 100 000 ლარი. თუმცა,
გიორგიმ მას შესთავაზა 5 წლის ვადით ხელშეკრულების გაფორმება, ამასთან,
ბოლო პერიოდში იგი ფიქრობდა სამუშაო ადგილის შეცვლას სხვა
მიმართულებით და რადგან გიორგის შეთავაზება 5 წლიანი იყო და თან
სასტუმროს მენეჯერის პოზიციაზე, მან ეს ჩათვალა საინტერესო გამოწვევად
და დათანხმდა შემოთავაზებას. 2019 წლის 10 აგვისტოს გიორგის მეგობარი
ბრუნდება საქართველოში, ახსენდება რომ გიორგისთვის უნდა გაეგზავნა
დავით დავითაშვილის Facebook პროფილის ბმული, რომელიც
რეგისტრირებულია მხოლოდ ინიციალებით (D.D.). გიორგი აღმოაჩენს რა, რომ
შეცდომა დაუშვა სასწრაფოდ მიწერს დავით დავითაშვილს რომ მას არ სურს
მისი სამსახურში აყვანა. ამასობაში კი დავითმა თავის სამსახურში დაწერა
განცხადება წასვლის თაობაზე.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა
შეცდომა კონტაჰენტის პიროვნებაში
31.გიორგი,რომელსაც სურს ცნობილი მხატვრის ტილოს შეძენა,შეიძენს
იდენტური სახელისა და გვარის სხვა,მხატვრის ტილოს,თუმცა მან არ იცის
აღნიშნულის თაობაზე.მოგვიანებით მისი მეგობარი ეტყვი,რომ ეს ტილო
ეკუთვნის სხვა ნაკლებად ცნობილ მხატვარს.აქვს თუ არა გიროგის შეცილების
უფლება და რა სამართლებრივი საფუძვლით?
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს გარიგების შეცილების უფლება სსკ-ის 73-ე
მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე
ან ეს არი
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს გარიგების შეცილების უფლება სსკ-ის 72-ე
მუხლისა და 74-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე.
32. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება.შეაფასეთ ველოსიპედის უკან
წაღება.შეაფასეთ ლაშას მიერ დადებული გარიგების ნამდვილობის საკითხი:
ლაშას მიერ დადებული გარიგება ნამდვილია სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი
ნაწილის საფუძველზე,რადგან გარიგება სარგბელის მომტანია
33. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 54-ე მუხლის შესაბამისად, „ბათილია
გარიგება, რომელიც არღვევს კანონით დადგენილ წესსა და აკრძალვებს,
ეწინააღმდეგება საჯარო წესრიგს ან ზნეობის ნორმებს.“.
ბათილია გარიგება
34. რა შემთხვევაში ვიყენებთ ანალოგიას?
კანონით მოუწესრიგებელი ურთიერთობის რეგულირებისას
35. სამოქალაქო კოდექსის 909-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, "თუ
კონტოკორენტში შეტანილი მოთხოვნისათვის არსებობს პიროვნული ან
სანივთო უზრუნველყოფა, მაშინ კრედიტორს ანგარიშის დახურვის შემდეგაც
შეუძლია თავის სასარგებლოდ არსებული სალდოს თანხისათვის მოითხოვოს
დაკმაყოფილება ამ უზრუნველყოფიდან." ჩამოთვლილთაგან რომელია
ნორმის სამართლებრივი შედეგი?
მაშინ კრედიტორს ანგარიშის დახურვის შემდეგაც შეუძლია თავის
სასარგებლოდ არსებული სალდოს თანხისათვის მოითხოვოს დაკმაყოფილება
ამ უზრუნველყოფიდან.
36.გიორგიმ ლაშასთან დადო უძრავი ნივთის ნასყიდობის ხელშეკრულება
ზეპირი ფორმით.გიორგი გადავიდა საცხოვრებლად შეძენილ
საკუთრებაში,თუმცა ლაშას გარდაცვალების შემდეგ მისმა მემკვიდრეებმა
მოითხოვეს ხელშეკრულების ბათილად ცნობა.აქვს თუ არა ლაშას
მემკვიდრეებს გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება?
ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ლაშას მემკვიდრეებს შესაძლოა ჰქონდეთ ნასყიდობის ხელშეკრულების
ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 183-ე მუხლისა და 59-ე მუხლის
პირველი ნაწილის საფუძველზე
37. რით განხვავდება თელეოლოგიური რედუქცია ანალოგიისგან ?
თეოლოგირუი რედუქციის დროს აქვს ნორმის გამოყენების სფეროს
შეზღუდვა
38. ნათია და ნინო დიდი ხსნის მეგობრები არიან.ნინო ჰპირდება ნათიას
სესხის სახით 16000 ლარის გადაცემას,თუმცა მოგვიანებით
გადაიფიქრებს.ნათია ემუქრება ნინოს,თუ მას სესხს არ მისცემს,მათ შორის
არსებული მეგობრობა დასრულდება.ამის შიშით ნინო გადასცემს ნათიას
სესხის თანხად 10 წლის ვადით.მოგვიანებით ნინო ითხოვს მათ შორის
არსებული გარეგების ბათილობას.აქვს თუ არა ნათიას გარიგების ბათილად
ცნობის მოთხოვნაზე უარის თქმის უფლება. დაასახელეთ სამართლებრივი
საფუძველი ?
სსკ-ის 86-ე მუხლის პირველი ნაწილი
39. სამოქალაქო კოდექსის 109-ე მუხლის,შესაბამისად,წარმომადგენლობითი
უფლებამოსილება ქარწყლდება:იმ ვადის გასვლით,რა ვადითაც გაიცა
უფლებამოსილება.ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს ნორმის
სამართლებრივ შედეგს?
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება ქარწყლდება
40. სასამართლო გადაწყვეტილებები დგება ?
როგორც დასკვნის,ისე გადაწყვეტილებების სტილით
41. 17 წლის გიორგიმ დადო კომპიუტერული ტექნიკის ნასყიდობის
ხელშეკრულება ლევანთან. ისინი შეთანხმდნენ ნასყიდობის საფასურზე 2000
ლარზე. როცა მშობლებმა გაიგეს გიორგის მიერ ნასყიდობის ხელშეკრულების
დადების ფაქტის თაობაზე, მოითხოვეს მის მიერ დადებული გარიგების
ბათილად ცნობა. ამ დროს გიორგის უკვე შეუსრულდა 18 წელი. ლევანი
ითხოვს თანხის გადახდას, ხოლო მშობლები გარიგების ბათილობას. რა არის
ცენტრალური პრობლემა წარმოდგენილ კაზუსში:
არასრულწლოვნის მიერ დადებული გარიგება
42. გიორგი ლევანმა აიძულა სიმბოლურ ფასად მიეყიდა მისთვის მიწის
ნაკვეთი, სადაც ცენტრალური მაგისტრალი გადის. ლევანი იყო მაღალი
თანამდებობის პირი. შესაბამისად, სწორედ აღნიშნული გარემოება გახდა
გიორგის მიერ მსგავსი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი. ლევანმა
დაკარგა სამსახური და მის მიმართ დაიწყო სისხლისსამართლებრივი დევნა.
გიორგიმ ამ გარემოების შეტყობიდან 1 წლის და 1 თვის შემდეგ მიმართა
სასამართლოს და მოითხოვა ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა,
რასაც ეწინააღმდეგება ლევანი. აქვს თუ არა გიორგის ნასყიდობის
ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოაყალიბეთ
ჰიპოთეზა
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობის
მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 85-ე მუხლის საფუძველზე
43. კაზუსის ამოხსნის რომელ ნაწილში მოქმდება უფლების
დამაბრკოლებელი შესაგებლის არსებობა?
მოთხოვნის წარმოშობა
44. 16 წლის გიორგი დებს ლევანთან კომპიუტერის ნასყიდობის
ხელშეკრულებას მშობლების წინასწარი თანხმობის გარეშე.რა შემთხვევაში
გახდება გარიგება ნამდვილი?
თუ მშობლები მოიწონებენ გარიგებას
45. სამოქალაქო კოდექსის 905-ე მუხლის პირველი წინადადების შესაბამისად,
"თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის კრედიტორის
მოთხოვნა ძირითადი მოვალის მიმართ". ჩამოთვლილთაგან რომელია ნორმის
ქმედების შემადგენლობა?
თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს
46. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 24-ე მუხლის პირველი ნაწილის
შესაბამისად, „იურიდიული პირი არის განსაზღვრული მიზნის მისაღწევად
შექმნილი, საკუთარი ქონების მქონე, ორგანიზებული წარმონაქმნი, რომელიც
თავისი ქონებით დამოუკიდებლად აგებს პასუხს და საკუთარი სახელით
იძენს უფლებებსა და მოვალეობებს, დებს გარიგებებს და შეუძლია
სასამართლოში გამოვიდეს მოსარჩელედ და მოპასუხედ.“. აღნიშნული
სამართლის ნორმა წარმოადგენს?
დეფინიციურ ნორმას
47. გიორგი და ლევანი დიდი ხსნის მეგობრები არიან.ლევანს სჭირდება თანხა
თავისი შვილის სამკურნალოდ.ის თხოვს გიორგის თანხის სესხებას.გიორგი
სამსახურებრივ მივლინებაში მისი ერთი წლით და ის სამსახურეობრივი
მივლინების დასრულებამდე ასესხებს თანხას ლევანს.ერთი წლის შემდეგ
ლევანი ვერ ახერხებს თანხების მობილიზებას,ამიტომ თავისი სანაცნობოს
მეშვეობით ახერხებს გიორგისთვის სამსახურეორბრივი მივლინების ვადის 1
წლით გაგრძელაბს.გიროგი ითხოვს სესხის თანხის დაბრუნებას,რაზეც უარს
ამბობს ლევანი,რადგან არ არი დამდგარი მოთხოვნის ვადა.გიროგის
მოთხოვნის სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენს?
სსკ-ის 98-ე მუხლის პირველი ნაწილი
48. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 156-ე მუხლის შესაბამისად,
„მფლობელობა ითვლება შეწყვეტილად, თუ მფლობელი სამუდამოდ თმობს
ნივთს ან სხვა გზით კარგავს ნივთზე ფაქტობრივ ბატონობას.“.
მფლობელობა ითვლება შეწყვეტილად
49.რას გულისხმობს ინტერპრეტაციის ობიექტური თეორია?
გადამწყვეტია კანონის ნება
50. 15 წლის ლაშას მეგობარმა 16 წლის გიორგიმ აჩუქა ველოსიპედი. როცა ეს
გაიგეს ლაშას მშობლებმა არ მოიწონეს გარიგება, რადგან არსებობდა
ველოსიპედის სეირნობისას ლაშას დაზიანების მაღალი რისკი. სწორედ ამიტომ
მოითხოვეს მხარეთა შორის დადებული გარიგების ბათილად ცნობა და
გიორგის მიერ ველოსიპედის უკან წაღება. კაზუსის ცენტრალურ პრობლემას
წარმოადგენს?
არასრულწლოვნის მიერ დადებული გარიგება
51. ანი არის ერთ-ერთი ბანკის საკრედიტო ოფიცერი. ერთ-ერთი სესხის
სწრაფად დასამტკიცებლად მან ზაურისაგან უკანონოდ აიღო ფული. ამის
თაობაზე გაიგო გოგიმ და მოსთხოვა ანის, მიეყიდა მისთვის მისი კუთვნილი
ავტომობილი „ფოლკსვაგენ ჯეტა“ 3 000 ლარად, წინააღმდეგ შემთხვევაში
ამხელდა მას დანაშაულის ჩადენაში. ანის ეშინია და თანხმდება გოგის
ნასყიდობის ხელშეკრულების დადებაზე. ხელშეკრულების დადებიდან მეორე
დღესვე სამართალდამცავი ორგანოებისათვის ცნობილი ხდება დანაშაულის
ჩადენის ფაქტი და ანის აპატიმრებენ. მას უფარდებენ ერთი წლით
თავისუფლების აღკვეთას, მაგრამ 7 თვის შემდეგ ამნისტიის საფუძველზე
თავისუფლდება. გათავისუფლებისთანავე ანი ითხოვს გარიგების ბათილობას
და შესაბამისად, გოგისგან მანქანის უკან დაბრუნებას. ჩამოთვლილთაგან
რომელი შეიძლება იყოს მანქანის უკან დაბრუნების მოთხოვნის
სამართლებრივი საფუძველი?
არცერთი პასუხი არ არის სწორი.
52. გიორგის საკუთრებაში აქვს მიწის ნაკვეთი, რომელსაც თითქმის არანაირი
ღირებულება არ აქვს. გიორგი მიწის ნაკვეთის მაღალ ფასად რეალიზაციის
მიზნით აყალბებს ექსპერტიზის დასკვნას. აღნიშნულის შესახებ აქვს
ინფორმაცია ლევანს, თუმცა შემდგომში გიორგისათვის ზიანის ანაზღაურების
მოთხოვნის წარდგენის მიზნით დებს გიორგისთან მიწის ნაკვეთს ნასყიდობის
ხელშეკრულებას მილიონ ლარად. მიწის ნაკვეთი არის გამოუსადეგარი.
სწორედ ამიტომ ლევანი ითხოვს გარიგების ბათილად ცნობას და ზიანის
ანაზღაურებას გიორგისგან. გიორგი უარს ამბობს ლევანთან დადებული
გარიგების ბათილად ცნობასა და ზიანის ანაზღაურებაზე. აქვს თუ არა გიორგის
ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნაზე უარის თქმის უფლება? ჩამოაყალიბეთ
ჰიპოთეზა:
გიორგის შესაძლოა ჰქონდეს ზიანის ანაზღაურებაზე უარის თქმის უფლება
სსკ-ის 83-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
53. კანონმდებლის მიერ განზრახ ურთიერთობის მოუწესრიგებლობის
შემთხვევაში შეიძლება თუ არა ანალოგიის გამოყენება?
დაუშვებელია, რადგან სახეზეა გეგმიური ხარვეზი და დაირღვევა
ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი
54. გიორგი, რომელის არის 16 წლის, იქორწინებს ნანასთან. ქორწინებამდე ის
შეიძენს მარიამისგან ველოსიპედს 100 ლარად, ქორწინების პერიოდში შეიძენს
კომპიუტერს ლევანისგან 200 ლარად, ხოლო 17 წლის ასაკში განქორწინების
შემდგომ შეიძლება მობილურ ტელეფონს ნინოსგან. მშობლები ითხოვენს
გიორგის მიერ დადებული გარიგებების ბათილად ცნობას, ხოლო გიორგი
ეწინააღმდეგება გარიგების ბათილობას. ნინო ითხოვს გიორგისგან თანხის
გადახდას. არის თუ არა ნინოსთან დადებული გარიგება ნამდვილი.
მიუთითეთ სამართლებრივი საფუძველი:
სსკ-ის 63-ე მუხლის მე-2 ნაწილი
55. ხანდაზმულობა არის ?
მოთხოვნის განხორციელების შემაფერხებელი შესაგებელი
56. გიორგის საკუთრებაში აქვს მიწის ნაკვეთი, რომელსაც თითქმის არანაირი
ღირებულება არ აქვს. გიორგი მიწის ნაკვეთის მაღალ ფასად რეალიზაციის
მიზნით აყალბებს ექსპერტიზის დასვნას, რის შედეგადაც დებს ლევანთან
მიწის ნაკვეთს ნასყიდობის ხელშეკრულებას მილიონ ლარად. მიწის ნაკვეთი
არის გამოუსადეგარი. აღნიშნული ინფორმაციის გაგებისთანავე ითხოვს
ლევანი გარიგების ბათილად ცნობას. აქვს თუ არა ლევანს გარიგების ბათილად
ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა:
ლევანს შესაძლოა ჰქონდეს გარიგების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება
სსკ-ის 81-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე
57. სამოქალაქო კოდექსის 118-ე მუხლის შესაბამისად, "თუკი კომპეტენტური
ორგანოების დახმარება დროულად ვერ უსწრებს და სწრაფი ჩარევის გარეშე
არსებობს საფრთხე, რომ უფლება ვერ განხორციელდება, ან მისი
განხორციელება არსებითად გართულდება, მაშინ მართლსაწინააღმდეგოდ არ
ჩაითვლება იმ პირის მოქმედება, რომელიც თვითდახმარების მიზნით
წაართმევს, გაანადგურებს ან დააზიანებს ნივთს, ან ამავე მიზნით შეიპყრობს
ვალდებულ პირს, რომელიც შეიძლება მიიმალოს, ანდა აღკვეთავს
ვალდებული პირის წინააღმდეგობას იმ მოქმედების მიმართ, რომელიც მას
უნდა შეესრულებინა." ჩამოთვლილთაგან რომელიც მითითებული ნორმის
ქმედების შემადგენლობა?
თუკი კომპეტენტური ორგანოების დახმარება დროულად ვერ უსწრებს და
სწრაფი ჩარევის გარეშე არსებობს საფრთხე, რომ უფლება ვერ
განხორციელდება, ან მისი განხორციელება არსებითად გართულდება
58. გიორგი საგარეჯოში ფლობს 50 ჰა მიწის ნაკვეთს. გიორგი
დარწმუნებულია, რომ მიწის ნაკვეთიდან შესაძლებელია ნავთობის მოპოვება.
ნავთობის მოპოვების მიზნით გიორგი უკავშირდება ირაკლის და სთავაზობს
დააფუძნონ კომპანია შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“. ირაკლი
თანხმდება გიორგის შეთავაზებას. 2019 წლის 29 აგვისტოს გიორგი და ირაკლი
აფუძნებენ შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელს“, პარტნიორები წესდებით
შეთანხმდებიან, რომ მათ შორის წილები განაწილდება 50%-50%. ამავე დროს,
გიორგი ვალდებულია, რომ საწესდებო კაპიტალში შეიტანოს საგარეჯოში
მდებარე 50 ჰა მიწის ნაკვეთი, ხოლო ირაკლი ვალდებულია უზრუნველყოს
ნავთობმოპოვებითი სამუშაოების წარმოება. 2019 წლის 30 აგვისტოს გიორგი
შეასრულებს თავის ვალდებულებას და საწესდებო კაპიტალში შეიტანს
საგარეჯოში მდებარე მიწის ნაკვეთს, შესაბამისად, ამავე დღეს, საგარეჯოში
მდებარე 50 ჰა მიწის ნაკვეთის მესაკუთრედ საჯარო რეესტრში
რეგისტრირდება შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“. აღნიშნულის
შემდგომ, ირაკლი იწყებს მოქმედებას ნავთობმოპოვებითი სამუშაოების
საწარმოებლად, რა დროსაც დაადგენს, რომ მიწის ნაკვეთიდან შეუძლებელია
ნავთობის მოპოვება, რადგან ეს უკანასკნელი უბრალოდ არ არსებობს და
აღნიშნულის შესახებ ატყობინებს გიორგის. გიორგი გულდაწყვეტილი
ეუბნება ირაკლის, „რას ვიზამთ, ჩვენ ორივენი შევცდით. ამდენად, ვფიქრობ,
რომ შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“ უნდა გავაუქმოთ და მიწა კვლავ
მე უნდა დმიბრუნდეს“. აღნიშნულზე კი ირაკლი კატეგორიულ უარს
აცხადებს, რადგან მას მიაჩნია, რომ შპს „საგარეჯოს ნავთობმომპოვებელი“
დაფუძნებულია კანონმდებლობის მოთხოვნათა დაცვით და ეს უკანასკნელი
არის მიწის ნაკვეთის მესაკუთრე.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
შეცდომით დადებული გარიგება
59. ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის ქმედების
შემადგენლობას? საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ
ნამდვილია;
საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ ნამდვილია, თუკი იგი
ხორციელდება უფლებამოსილი პირის წინასწარი თანხმობით
თუკი იგი ხორციელდება უფლებამოსილი პირის წინასწარი თანხმობით
60. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 976-ე მუხლის პირველი ნაწილის
მიხედვით, „პირს, რომელმაც სხვას ვალდებულების შესასრულებლად რაიმე
გადასცა, შეუძლია მოსთხოვოს ვითომ-კრედიტორს (მიმღებს) მისი უკან
დაბრუნება, თუ:
ა) ვალდებულება გარიგების ბათილობის ან სხვა საფუძვლის გამო არ არსებობს,
არ წარმოიშობა ან შეწყდა შემდგომში;
ბ) ვალდებულების საწინააღმდეგოდ ისეთი შესაგებელი იქნა წარდგენილი, რომ
ხანგრძლივი დროის განმავლობაში გამორიცხულია მოთხოვნის წარდგენა“.
აღნიშნული სამართლის ნორმა არის:
მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი
61. თორნიკე კახეთში ფლობს 100 ჰა სასოფლო სამეურნეო მიწას, რომელზე
გაშენებულია ვენახი და განლაგებულია ღვინის მარანი. 2018 წლის 15 მარტს
მას უკავშირდება გიორგი და სთავაზობს, რომ მიჰყიდოს მიწა მასზე არსებული
ვენახითა და ღვინის მარნით 1,000,000.00 აშშ დოლარად, რაზედაც თორნიკესგან
მტკიცე უარს იღებს. 2018 წლის 30 ივნისს გიორგი თავისი ნაცნობი
ბუღალტრისგან, რომელიც თორნიკესთან მუშაობს გაიგებს, რომ თორნიკე
კეთილსინდისიერად არ იხდის გადასახადებს და სახელმწიფოს უმალავს
განსაკუთრებით დიდი ოდენობით. აღნიშნული ინფორმაციის გაგების
შემდგომ, 2018 წლის 7 ივლისს გიორგი უკავშირდება თორნიკეს და ეუბნება,
რომ თუ იგი არ მიჰყიდის მიწას 1,000,000.00 აშშ დოლარად, გიორგი თორნიკეს
მიერ ჩადენილი დანაშაულის შესახებ ინფორმაციას შეატყობინებს
საგამოძიებო ორგანოებს. თორნიკეს შეეშინდება და თანხმდება გააფორმოს
გიორგისთან მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის ხელშეკრულება. 2018 წლის 01
აგვისტოს თორნიკე და გიორგი აფორმებენ მიწის ნაკვეთის ნასყიდობის
ხელშეკრულებას და იმავე დღეს გიორგი საჯარო რეესტრში რეგისტრირდება
მიწის ნაკვეთის ახალ მესაკუთრედ. მოგვიანებით თორნიკე ფიქრობს, რომ
შეცდომა დაუშვა და მიუხედავად მუქარისა გიორგისთვის არ უნდა მიეყიდა
მიწის ნაკვეთი. შესაბამისად, 2018 წლის 01 სექტემბერს თორნიკე გიორგის
უგზავნის წერილს და სთხოვს მიწის ნაკვეთის უკან დაბრუნებას, რაზეც
გიორგი კატეგორიულ უარს აცხადებს.
აღნიშნული კაზუსის ცენტრალური სამართლებრივი პრობლემაა:
იძულებით დადებული გარიგება
62. რას იწვევს კაზუსის შინაარსის მცდარი შეფასება?
მცდარ შედეგს
63. გიორგი ლევანმა აიძულა სიმბოლურ ფასად მიეყიდა მისთვის მიწის
ნაკვეთი, სადაც ცენტრალური მაგისტრალი გადის. ლევანი იყო მაღალი
თანამდებობის პირი. შესაბამისად, სწორედ აღნიშნული გარემოება გახდა
გიორგის მიერ მსგავსი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი. ლევანმა
დაკარგა სამსახური და მის მიმართ დაიწყო სისხლისსამართლებრივი დევნა.
გიორგიმ ამ გარემოების შეტყობიდან 1 წლის და 1 თვის შემდეგ მიმართა
სასამართლოს და მოითხოვა ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა,
რასაც ეწინააღმდეგება ლევანი. სამართლებრივად დასაბუთებულია თუ არა
ლევანის მოსაზრება?
ლევანის მოსაზრება დასაბუთებულია, ვინაიდან გასულია სსკ-ის 89-ე მუხლით
განსაზღვრული შეცილების ვადა
64. ზოგადად, რა სახის შესაგებლები უნდა იქნეს გამოყენებული კაზუსის
ამოხსნის სხვადასხვა ეტაპზე?
უფლების დამაბრკოლებელი შესაგებელი
უფლების შემაფერხებელი შესაგებელი
სწორია - ყველა პასუხი სწორია
უფლების შემწყვეტი შესაგებელი
65. ირაკლის მეგობრის დაბადების დღისთვის სურდა ძვირფასი საათის ყიდვა.
მან ვერ მოახერხა მაღაზიაში უშუალოდ წასვლა და საათის ყიდვა დაავალა
თავის მეგობარს - ნათიას. ნათიას გადასცა შესაბამისი თანხა. ნათია
გამყიდველმა მოატყუა და ნაცვლად ძვირფასი საათისა, მას მისცა იაფფასიანი
საათი, ხოლო თანხა ზუსტად იმდენი გამოართვა, რაც ირაკლიმ გაატანა.
ირაკლიმ მოითხოვა მაღაზიისგან ნივთის დაბრუნება. მაღაზია კი მიიჩნევს,
რომ ირაკლი არ არის ხელშეკრულების მხარე და არ აქვს მოთხოვნის უფლება.
რამდენად დასაბუთებულია მაღაზიის პოზიცია:
დაუსაბუთებელია სსკ-ის 104-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
66. გიორგი, რომელის არის 16 წლის, იქორწინებს ნანასთან. ქორწინებამდე ის
შეიძენს მარიამისგან ველოსიპედს 100 ლარად, ქორწინების პერიოდში შეიძენს
კომპიუტერს ლევანისგან 200 ლარად, ხოლო 17 წლის ასაკში განქორწინების
შემდგომ შეიძლება მობილურ ტელეფონს ნინოსგან. მშობლები ითხოვენს
გიორგის მიერ დადებული გარიგებების ბათილად ცნობას, ხოლო გიორგი
ეწინააღმდეგება გარიგების ბათილობას. მშობლების მოთხოვნის
სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენს:
სსკ-ის 63-ე მუხლის პირველი ნაწილი
67. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 102-ე მუხლის პირველი ნაწილის
შესაბამისად, „საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ ნამდვილია,
თუკი იგი ხორციელდება უფლებამოსილი პირის წინასწარი თანხმობით.“
68. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 56-ე მუხლის პირველი ნაწილის
შესაბამისად, „ბათილია გარიგება, რომელიც დადებულია მხოლოდ
მოსაჩვენებლად, იმ განზრახვის გარეშე, რომ მას შესაბამისი იურიდიული
შედეგები მოჰყვეს (მოჩვენებითი გარიგება).“
ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს აღნიშნული ნორმის ქმედების
შემადგენლობას?
რომელიც დადებულია მხოლოდ მოსაჩვენებლად, იმ განზრახვის გარეშე, რომ
მას შესაბამისი იურიდიული შედეგები მოჰყვეს (მოჩვენებითი გარიგება)
70. ლანასა და ნინოს შორის დაიდო სამისდღეშიო რჩენის ხელშეკრულება
ზეპირი ფორმით. 1 წლის შემდეგ ნინომ მოითხოვა ხელშეკრულების ბათილად
ცნობა. ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ნინოს შესაძლოა ჰქონდეს ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის
უფლება სსკ-ის 59-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე
71. ისტორიული განმარტების პროცესში რა გზით შეიძლება დადგინდეს
კანონმდებლის ნება?
სწორია - ყველა პასუხი სწორია
კანონპროექტის განმარტებითი ბარათით
კომიტეტის სხდომის ოქმით
კანონშემოქმედებით პროცესში მონაწილე პირთა ახსნა-განმარტებებით
72. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 488-ე მუხლის პირველი ნაწილი -
„ნივთი ნივთობრივად უნაკლოა, თუ იგი შეთანხმებული ხარისხისაა. თუ
ხარისხი არ არის წინასწარ შეთანხმებული, მაშინ ნივთი უნაკლოდ
ჩაითვლება, თუკი იგი ვარგისია ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ან
ჩვეულებრივი სარგებლობისათვის“. აღნიშნული სამართლის ნორმა არის:
როგორც დეფინიციური, ისე მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი
დეფინიციური ნორმა
73. 15 წლის გიორგიმ ლევანიგან შეიძინა სნოუბორდი. მას შემდეგ, რაც
მშობლებმა გაიგეს გიორგის მიერ დადებული გარიგების თაობაზე, მოითხოვეს
ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა, ლევანი კი ითხოვს თანხის
გადახდას. აქვს თუ არა ლევანს ნასყიდობის საფასურის გადახდის მოთხოვნის
უფლება? დაასახელეთ ის ელემენტი, რომელიც უნდა იქნეს განხილული
მოთხოვნის წარმოშობის ეტაპზე
მხარის არასრულწლოვანების საკითხი
ნამდვილი ნასყიდობის ხელშეკრულების არსებობა
74. გიორგისა და ლაშას შორის დაიდო უძრავი ნივთის ნასყიდობის
ხელშეკრულება. ისინი ზეპირი ფორმით შეთანხმდნენ ნასყიდობის საფასურზე
20000 ლარზე, თუმცა საგადასახადო ვალდებულების გადახდისგან თავის
არიდების მიზნით ხელშეკრულებაში მიუთითეს 10000 ლარი. ლაშა თანახმაა
გადაიხადოს მხოლოდ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული 10000 ლარი,
ხოლო ლაშა ითხოვს 10000 ლარზე დადებული ნასყიდობის ხელშეკრულების
ბათილად ცნობას. აქვს თუ არა ლაშას 10000 ლარზე დადებული ნასყიდობის
ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება? ჩამოაყალიბეთ
ჰიპოთეზა:
ლაშას შესაძლოა ჰქონდეს 10000 ლარზე დადებული ნასყიდობის
ხელშეკრულების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება სსკ-ის 56-ე მუხლის
პირველი ნაწილის საფუძველზე
75. ნათია ფლობდა ტილოს, თუმცა ამ ფაქტს საიდუმლოდ ინახავდა – ეშინოდა
ბოროტმოქმედთა მსხვერპლი არ გამხდარიყო. ერთხელ, ნათიასთან სტუმრად
მყოფმა ლევანმა შეამჩნია ხელოვნების ნიმუშს. ის განცვიფრდა დანახულით
და გამოთქვა მისი ნებისმიერ ფასად შეძენის სურვილი. ლევანმა ისაუბრა
ქალაქში გახშირებული ქურდობის ფაქტებზე და იმ საფრთხეებზე, რაც
დაკავშირებულია ძვირად ღირებული ნივთის სახლში შენახვასთან. ნათია
მოსვენება დაკარგა და ყველგან ყაჩაღები ელანდებოდა. შიშებით შეპყრობილმა
გადაწყვიტა ლევანისთვის ნახატის მიყიდვა. ლევანმა საკმაოდ მაღალი თანხა
გადაიხადა ნახატში. მოგვიანებით ნათიამ მოსთხოვა ლევანს ნახატის უკან
დაბრუნება, რადგან ის იყო მსხვერპლი. ლევანი უარს ამბობს ნახატის უკან
დაბრუნებაზე. აქვს თუ არა ლევანს ნახატის დაბრუნებაზე უარის თქმის
უფლება? ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზა
ლევანს შესაძლოა ჰქონდეს ნახატის დაბრუნებაზე უარის თქმის უფლება სსკ-
ის 86-ე მუხლის პირველი
თენგო-ქ.მ.მ (თენგომ წარადგინა ქვითარი 540ბაჟის-1ინსტაციაში არის დავის სგნის ღირწბულები 3%არანაკლებ 1000ლ )ითხოვდა 500ლარს და არაქონებროვი დაცაც ქონდა ანუ აქტის ბათილად ცნობა)(არაქონებრივზე 100 -ქონწბრივზე 180ლ ჯამში 280) მოსარჩელემ არასწორად გადაიხადა ,სასკის 9მიხლიამ მუხლის 1ნაწ არ გადაიხევინება...)არ უნდა გადაეხადა 580ლარი თენგოს.(ქუთაისმა არ დააკმაყოფილა ,თუმცა სასამარყლომ არ გაითვალ ასკ 17ს-2...)მერია უნდა დაემტკიცებინა რომ აქტი იყო კანონიერი )სასკის 12-1მიხედვით ....სასამარყლომ არ მიუთითა წესი ადგილი მიხლი 12 (6ან2ნაწ) გასაჩივრების ვადაგაგრძელდება 1წლით 2024წლოს 1თებმდე)თენგო ჯდებიდა ვადაში და გადაიხადა ბაჟი 150და არ უნდა გადაეხადა.(განუხილველად დატოვა ,უნდა განეცილა ადმჯნისტ საქმეთა პალატას უნდა განეხილა აქტის ბათ ცნობა)მუხლი 12(3) მიხედვით უფლება აქვს თენგოს კერძო საჩივრის.უზენაესმა უნდა დაუჯმაყოფილოს
ელენე-თბილისის მერია
დავა-ინდაქტის ბათილად ცნობა
(კერძო -სამაქოლაქაშო
(ადმინისტრაციული ორგანო საჯარო სუბიეტად გვევლინება დაადმონისტრაცოული კოლეგია განიხილავს ,გარდა თუ ადმნ ორგანო გავიდა კერძო საქმიანკბაში და დადო კერძო ხელშ.თ.ს.ს სასამათლომ 5დღის ვადაში გამოიტანა განაჩენი სარჩელოს მიღებაზე უარის შესახებ,თუ საკითხი მოწესრიგებული არ არის ადმინისტ საპრო კოდექსში 1(2)ნაწილი გვაძლევს სამოქალაქო საპეროცესოში გადასვლსი უფლებას.მოსამართლემ იხმ სამოქ საპ კოდექს 445(3)ნაწ.რომ 5დღი ვადაში გამოიტანოს განჩინება კანონიერია,თუმცა არ გაითვალისწინა სასამართლო ადმ.საპ26(2)კვადრატში ...ითვ განწ სხდომას(2კვირის ვადაში)ყველა შემთხვევაში არ ინიშნ.თუ მოსმაართლე მიიჩნევს დაუშვწბლად ან დასაშვებობა საეჭვოა ნიშნავს ამ სხდომას,სარჩელის ფრომალური დასაშვებობა განიხილება,ხარვეზი დადგენს მოსამრთლე ან სარჩელი მიღებაზე უარს იტყვის,ან დასაშცვებად და გგააგრძლეებს განხილვას. ელენემ გასაჩივრა კერძო საჩივრით სასკის 26(2ჯვადრატში და 3ნაწილი)...კერძოს დაუკმაყოფილებლობის შემთხვევაში საქმწ უბეუნდება გგანსჯად სასმაართლოს.ელენს ქონს აუფლება კერძოს შეტანის რადგან 1ინსტანციის სასამართლოში იყო საქმე.ელენეს კერძო საჩ უნდა დაუკმაყ და დაუბრუნდეს განსჯად სასამრყლოს,რადგან 1ინსტ სასმარყლოში დაირღვა ელეს უფლება რომ მისი სარჩელის ფორმალჯრი დასაშვებობის შემკწმების მიზნით განმწესრიგებელო სხდომა დანიშნულიყო.
სოციალური-ზაზა გაბუნია(ქმედების განხ 1600ლ დაბრუნება ბიუჟეტში (სასკის 24მუხლი სარჩ სახე ,ქმედების განხ იგივე მავალდებულებელო სარჩელი,რომლითაც ითხოვს ქმედების განხორციელებას ან ქმედების განხ თავის შეკვაებას ,ეს მუხლი აკონკრეტებს რომ მოსჩ ფოზიკური პირია,შესაბამისად მავალდებულებელი სარჩელის წარდგენის უფლევა აქვს ადმ ორგანოსაც,რომელიც ფიზიკ პირისგან ითხოვს მოქმედებას.იმ მიზნით რომ სარჩელი იყოს წარმატებულო უნდა გაიაროს დასაშვებობის და დასაბუთებულობის ეტაპები.დასაშვებობის კრიტ მოცემულია სასკის 24მუხლში-(კრ 1-საქმიანობის სამართლ ფორმა რეალაქტი,რომელიც შეოძლება გამოვლინდეს ორგანიზაციის შიგნით და მის გარეთ(შიდა გულოსხმობს ადმ ორგანოს მიშაკის მიერ თათბირების მოწყობას და მსგავა საქმიანობას,როდესაც არ სცილდება ამ ორგანზაციას .(გარე ორ ჯგუფად(სიანფორმაციო ხასიათია რეალაქტი მოსხ გაფრთხ და ფაქტობრივი ქმედებები სკვერების მოწყობა და დასუფთ)სოც მომ ითხოვდა რეალაქტის განხორციელბას ,რადგან ბიუჯეტში თანხის. დაბრუნება ფაქტობრივი ქმედებით ხორც და სამართლებრივი შედეგი არ მოყვება.2კრიტ-პირდაპირ და უშვალო ზიანი უნდა ადგებოდეს მოსარჩელეს სააგენტომ საფუძველის გარეშე ჩაურიცხა სოც დახმარება ზაზა გაბუნიას ,სააგწნტოს მაიდგა ზიანი.3-სარჩელის ხანდზმუ ვადა -ქმედების განხორც თაობაზე სარჩელს არ აქვს ვადა დაკონკ,თუმცა სარჩელი წარდგენილი უნდ აიქნეს უარის ოფიციალურ გაცნობიდან 1თცის ვადაში.კაზუსში მოცემული არ არის რომ მოპასიხემ უარი თქვა თანხის დაბრუნებაზე და ეს ოფიციალურად შეიტყო სააგენტომ .მაგრამ უნდა ვივარაუდოთ რომ ზაზა თანხას არ აბრუნებდა სხვა შემთხვევაში სამსართლომდე საქმე არ მივიდოდა აგრეთვე უცნობია როდის შეიტანა სარჩელი სააგენტომ ამოტომ უნდა ჩავთვალოთ რომ ვადები დაცულია,როდესაც ადმ ორგანო იყენებს 24მუხლით გათვალისწინებული სარჩელი ფორმას მან. უნდა დააკმაყოფილოს ორი კრიტ -ადმ კანონიდან უნდ აგამომდინარეობდეს დავა და სასკის 2მუხლი(4) არ უნდა იყოს სარჩელის წარდგენის დამაბრკ გარემოება ,ანი როვა ამდ ორგანოს გადასაწყ საკითხი სარჩელი წარდგენა დაუშვბ.ეს საკითხი სასამთლომ უნდ აგადაწჰვიტოს,რადგან სააგენტოს არ შსუძლოა აიძულოს პირი თნხის დაბეუნებაზე.სადჩელი დასაშვსბია და სამართლო სწორად მოიქცა ეომ
მიიღო ,თუმცა უნდა შეემოწმებინა სარჩელის დასაბუთებულობა 33(1კვადრატში )ადმ ორგან უარს და პირსაპირ და უშუალო ზიანს .კანონიერების შემოწმება ხდება ფორმალური და მატ კრიტერიუმებით(ფორმალურით რეალაქტის განხორც უფლება)(მატერიალურით სმართლბრივი საფუძ.)კანონი,კანონქვემდებარე აქტით თუ რომელო საფუძვლით განხორციელდა.ზიანი უნდ ადაკონკრეტდეს რა მოცუკობით იყო ამ შემთხვევაში 1600ლარის ოდენობით.სამართლომ ზაზა გაბუანია დაავალოს ქმედების განხორციელება 160ლარის დაბეუნება სააგენტოს ბიუჟეტში
მოსარჩელე თენგო მოპასუხე ქ.ქუთაისის მუნიციპალიტეტის მერია დავის საგანი მერიის გამოცემული აქტის ბათილად ცნობა განაცდურის ანაზღაურება 2000ლ მიუღებელი შემოსავალი 4000ლ. თენგომ წარადგინა ბაჟის გადახდის ქვითარი540 ლ ოდენობით პირველი ინსტაციის სასამართლოში ბაჟის ოდენობა არის დავის საგნის ღირებულების 3% არანაკლებ 100 ლარისა, მოსარჩელე ითხოვდა 6000 ლარს და არაქონებრივი დავაც ქონდა ანუ აქტის ბათილად ცნობა. არაქონებრივ დავაზე გადაიხდევინება 100 ლ ხოლო ქონებრივ დავაზე ბაჟის გამოთვლის წესისი მიხდვით 180 ლარი ჯამში 280 ლ გამოდის რომ მოსარჩელემ არასწორად გადაიხადაბაჟი. გარდა ამისა უნდა გავითვალისწინოთ რომ ასკ-ს მე-9 მუხლი ადგენს ბაჟის გადახდის წესს,ამ მუხლის 1 ნაწილის თანახმად ბაჟი არ გადაიხდევინება სახელმწიფო სოციალური დაცვის საკითხთან დაკავშირებით,შესაბამისად თენგოს არ უნდა გადაეხადა ბაჟის 540 ლარი.ქ ქუთაისის სასამართლომ თენგოს სარჩელი არ დააკმაყოფილა იმ მოტივით რომ თენგომ ვერ გასწია მისი წილი მტკიცების ტვირთი.თუმცა სასამართლომ არ გაითვალისწინა ასკ-ის მუხლი 17-ის მე-2 ნაწილი რომლის მიხედვითაც ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს. შესაბამისად მერიას უნდა დაემტკიცებინა რომ მის მიერ გამოცემული აქტი იყო კანონიერი. თენგოს ჩაბარდა გადაწყვეტილება სადაც ეწერა რომ გასაჩივრება შეიძლება გასაჩივრდეს 1 თვის ვადაში ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოში,ასკ-ის მუხლი 12-ის პირველი ნაწილის მიხედვით ვადის დენა იწყება იმ მომენტიდან როდესაც მხარეს სასამართლოს აქტით ეცნობა გასაჩივრების შესაძლებლობა, სასამართლო სადაც შეიძლება გასაჩივრება,გასაჩივრების ვადა და წესი. სასამართლომ აქტში ზუსტად არ მიუთითა გასაჩივრების წესზე და ადგილზე ამიტომ მუხლი 12-ის მეექვსე ნაწილის მიხედვით გასაჩივრების ვადა გაიზრდება 1 წლამდე აქტის გამოტანიდან შესაბამისად 2024 წლის 1 თებერვლამდე.თენგომ სააპელაციო საჩივარი შეიტანა 2023 წლის 1 ნოემბერს შესაბამისად ჯდებოდა ვადაში. ამასტანავე გადაიხადა ბაჟის 150 ლარი თუმცა ბაჟისგან უნდა გათავისუფლებულიყო ყველა ინსტანციაში. ქუტაისიის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატამ თენგოს საჩივარი განუხილველად დატოვა იმიტომ რომ ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატას უნდა განეხილა აქტის ბათილად ცნობა. მუხლი 12-ის მესამე ნაწილის მიხედვით თენგოს უფლება აქვს კერძო საჩივრის შეტანის ამგვარ განჩინებაზე.უზენაესმა სასამართომ უნდა დააკმაყოფილოს თენგს კერძო საჩივარი.
მოსარჩელე ელენე მოპასუხე თბილისის მერია დავის საგანი ინდაქტის ბათილად ცნობა. ელენემ სარჩელი შეიტანა ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში, ვიცით რომ კერძოსამართლებრივი დავები განიხილება სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიაში ხოლო ადმინისტრაციული ორგანო სადაც გვევლინება საჯარო სუბიექტად ამ საქმეებს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგია განიხილავს (გარდა იმ შემთხვევისა თუ ადმინისტრაციული ორგანო გადავიდა კერძო საქმიანობაში და დადო კერძო ხელშეკრულება) თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციული კოლეგიის მოსამართლემ სარჩელის შეტანიდან 5 დღის ვადაში გამოიტანა განჩინება ელენეს სარჩელის მიღებაზე უარის თქმის შესახებ თუ საკითხი მოწესრიგებული არ არის ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში ამ კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილი გვაძლევს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსში გადასვლის საშუალებას, მოსამართლემ იხელმძღვანელა სამოქალაქო საპრ. კოდექსის 445-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, რომ სარჩელის მიღებიდან 5 დღის ვადაში გამოიტანოს განჩინება,შესაბამისად მოსამართლის ქმედება კანონიერია,თუმცა სასამართლომ არ გაითვალისწინა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26 მეორე პრიმა მუხლი,რომელიც ითვალისწინებს განმწერიგებელი სხდომის ჩანიშვნას სარცელის მიღებიდან 2 კვირის ვაადშ, თუმცა განმწესრიგებელი სხდომა ყველა შემთხვევაში არ ინიშნება. თუმცა მოსამართლე მიიჩნევს რომ სარჩელი დაუშვებლად უნდა იქნეს ცნობილი ან მისი დასაშვებობის საკითხი საეჭვოა მაშინ ნიშნავს ამ სხდომას,სადაც განიხილება საღცელის ფორმალური დასაშვებობა, ამ სხდომის შედეგად კი სარჩელზე ხარვეზზს დაადგენს მოსამართლე ან სარჩელის მირებაზე უარს იტყვის ან სარჩელს ცნობს დასაშვებად და გააგრზელებს განხილვაასს. ელენემ სასამართლოს განჩინება სარჩელის მიღებაზე უარის შესახებ გაასაჩივრა კერძო საჩივრით, სასკ-ის 26 მეორე პრიმა მუხლის მე-3 ნაწილი ამ მუხლით გათვალისწინებული შემთხვვებში კერძო საჩივრით გასაჩივრებას ექვემდებარება, სარჩელის წარმოებაზე მირებაზე უარის თქმის და სარცელის დაუშვებლად ცნობის გამო ამ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლო კერძო საჩივრის დაკმაყოფილების შემთხვევაში საქმეს განსახილველად უბრუნებს განსჯად სასამართლოს. ელენეს ჰქონდა კერძო საჩივრის შეტანის უფლება რადგან პირველი ინსტანციის სასამართლოში იყო საქმე.ელენეს კერზო საჩივარი უნდა დააკმაყოფილოს და დაუბრუნდეს განსახილველად განსჯად სასამართლოს,რადგან პირველი ინსტანციის სასამართლოში დაირღვა ელენეს უფლება ეომ მისი სარჩელის ფორმალური დასაშვებობის სემოწმების მიზნით განმწესრიგებელი სხდომა დანიშნულიყო.
-------------------------------------თემა 1
ადმინისტრაციული პროცესის ცნება, წყაროები, პრინციპები
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართალი - განსაზღვრავს სასამართლოში ადმინისტრაციულ საქმეთა წარმოების პრინციპებსა და წესებს
რას მოიცავს ტერმინი „ადმინისტრაციული საქმე“
• ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.2
• საჯაროსამართლებრივი და კერძოსამართლებრივი საქმიანობის სფეროების ურთიერთგამიჯვნა
კერძო სამართლის დარგია თუ საჯარო სამართლის?
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის კავშირი სამოქალაქო საპროცესო სამართალთან
• ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.1.2
განსხვავებები სამოქალაქო პროცესისგან:
• ადმინისტრაციული სამართალწარმოება (ადმინისტრაციული მართლმსაჯულება) და ადმინისტრაციული წარმოება (კვაზისასამართლო წარმოება)
• ადმინისტრაციული საჩივარი და ადმინისტრაციული სარჩელი
ადინისტრაციული მართლმსაჯულების ორგანიზაციული მოწყობა
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის წყაროები:
• საქართველოს კონსტიტუცია
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი (სასკ)
• საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი (ზაკ)
• ორგანული კანონი „საერთო სასამართლოების შესახებ“
• საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი (სსსკ)
• საქართველოს კანონი „სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ“
• საქართველოს კანონი „ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ“
• საქართველოს კანონი „ფსიქიატრიული დახმარების შესახებ“
• საქართველოს კანონი „ლტოლვილისა და ჰუმანიტარული სტატუსების შესახებ“
• საქართველოს კანონი „საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლად აღირებისა და რეპრესირებულთა სოციალური დაცვის შესახებ“
• და ა.შ.
ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის პრინციპები:
1. დისპოზიციურობა
2. შეჯიბრებითობა
3. ინკვიზიციურობა (სამძებრო პრინციპი, ფორმალობის პრინციპი)
4. თანასწორობა
5. პროცესის ზეპირობა და საქმის განხილვის უშუალობა
6. მოსამართლის დამოუკიდებლობა და მიუკერძოებლობა
7. პროცესის საქვეყნოობა
8. სამართალწარმოების ენა
9. სასამართლო გადაწყვეტილებათა სავალდებულოობა
----------------------------------------------თემა 2.
ადმინისტრაციული დავის საგანი,
განსჯადობა და უწყებრივი ქვემდებარეობა
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 2, 5-6, 26
დავის საგანი - ესაა მოსარჩელის მატერიალურსამართლებრივი მოთხოვნა მოპასუხისადმი, რომელიც უნდა განიხილოს სასამართლომ და რომლის მიმართაც უნდა გამოიტანოს გადაწყვეტილება
სარჩელის საგანი და დავის საგანი - იდენტური ცნებებია
ადმინისტრაციული დავის საგანი
• ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.2
სასამართლოს უწყებრივი ქვემდებარეობა (სასამართლო საქვეუწყებობა)
სასამართლოს უწყებრივად ქვემდებარე ადმინისტრაციული საქმეები - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხ.2
უწყებრივი ქვემდებარეობის წესების დარღვევის შედეგი:
• ასკ მუხ.2, სსსკ, მუხ.186.1ა;
• სსსკ, მუხ.272ა; მუხ.2721
• სსსკ, 394გ
განსჯადობა
განსჯადობის სახეები
• დარგობრივი განსჯადობა
• გვარეობითი (საგნობრივი) განსჯადობა
• ტერიტორიული განსჯადობა:
მაგისტრატი მოსამართლის განსჯადი საქმეები - ასკ, მუხ.6
დარგობრივი განსჯადობის გადაწყვეტის წესი მოცემულია ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.26.3
განსჯადობის წესების დარღვევის შედეგები
• ასკ მუხ.2.2, სსსკ, მუხ.186„ე“; 187.1
• სსსკ, მუხ.393.3
--------------------------------------------------თემა 3:
ადმინისტრაციული პროცესის მონაწილეები
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 14, 15, 16, 161, 341.2
ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.14:
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 79-ე მუხლით გათვალისწინებული პირების გარდა, ადმინისტრაციულ პროცესში მონაწილეობს ის ადმინისტრაციული ორგანო, რომელმაც გამოსცა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან განახორციელა იურიდიული მნიშვნელობის მქონე რაიმე ქმედება.
სახელმწიფო ადმინისტრაციული ორგანოს ან სახელმწიფოსაგან დელეგირებული უფლებების საფუძველზე კერძო პირის მოქმედებებსა და გადაწყვეტილებებზე პასუხისმგებელია სახელმწიფო.
ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენლობა - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.15
საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მონაწილეობა განსაზღვრული კატეგორიის ადმინისტრაციულ დავებში - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.15.4
მხარეთა საპროცესო უფლებები და მოვალეობები
არასათანადო მხარე და მისი შეცვლის წესის თავისებურება ადმინისტრაციულ პროცესში (არასათანადო მოსარჩელის შეცვლა არ ხდება, არასათანადო მოპასუხის შეცვლა ხდება)
მესამე პირები ადმინისტრაციულ პროცესში
• სავალდებულო მესამე პირი (ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხ.16.2)
• არასავალდებულო მესამე პირი (ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხ.16.1)
მესამე პირად ჩაბმის მიზანი:
• საქმის ყოველმხრივი გამოკვლევა
• პროცესის ეკონომიურობა
• სასამართლოს განტვირთვა
• სამართლებრივი უზრუნველყოფა
მესამე პირების საქმეში ჩაბმის წესი
მესამე პირის საქმეში ჩაბმა ხდება:
• ერთ-ერთი მხარის ინიციატივით
• საკუთარი ინიციატივით
• სასამართლოს ინიციატივით
მესამე პირად ჩაბმაზე უარის შესახებ განჩნების გასაჩივრების წესი
• მესამე პირის საქმეში ჩაბმაზე უარის თქმის შესახებ სასამართლოს განჩინებაზე შეიძლება კერძო საჩივრის შეტანა
მესამე პირად ჩაბმის თაობაზე განჩინების გასაჩივრების წესი
• არასავალდებულო მესამე პირი თუ არის ჩართული, ვერ გაასაჩივრებს
• სავალდებულო მესამე პირი თუ არის ჩართული, გაასაჩივრებს
რომელ ინსტანციაში დაიშვება მესამე პირის ჩაბმა?
• ასკ მუხ.341.2
მესამე პირების საპროცესო უფლებები
პროცესის სხვა მონაწილენი
• მოწმე
• ექსპერტი
• სპეციალისტი
• თარჯიმანი
სასამართლოს მეგობარი (Amicus curiae) - ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.161
------------------------------------------------------თემა 4:
ადმინისტრაციული პროცესის ხარჯები.
საპროცესო ვადები. სასამართლო მტკიცებულებები
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 9, 10, 11, 12, 13, 17, 19, 20, 201, 281
მტკიცებულება
• კანონით განსაზღვრული მტკიცების საშუალება, რომელთა გამოყენებით სასამართლოს შეუძლია დაადგინოს საქმის სწორად გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივი გარემოებები
ვის აქვს უფლება, წარადგინოს მტკიცებულებები
• მხარეებს
• მესამე პირებს
რომელი პრინციპის რეალიზაციას ემსახურება მტკიცებულებების წარდგენა?
მტკიცებულებათა სახეები:
1. მხარეთა (მესამე პირთა) ახსნა-განმარტება
2. წერილობითი მტკიცებულება
3. ნივთიერი მტკიცებულება
4. მოწმის ჩვენება
5. ექსპერტის დასკვნა
6. ფაქტების კონსტატაციის მასალები
მტკიცების საგანი.
მტკიცების საგნის განსაზღვრა
• შემთხვევა, როდესაც მხარეებმა არ მიუთითეს ყველა იმ ფაქტობრივ გარემოებაზე, რომელსაც მნიშვნელობა აქვს საქმისთვის, სწორი გადაწყვეტილების გამოტანისთვის - სამოქალაქო პროცესის მიდგომა: მხარეთა მიერ დაშვებულ ამ შეცდომას სასამართლო ვერ გამოასწორებს (მუხ.4); ადმინისტრაციული პროცესის მიდგომა: სასამართლო უფლებამოსილია, საკუთარი ინიციატივითაც შეაგროვოს ფაქტები და მტკიცებულებები (ასკ მუხ.4, მუხ.19.1)
• ასკ მუხ.28პრიმა
მტკიცებულებათა განკუთვნადობა
მტკიცებულებათა დასაშვებობა
მტკიცების ტვირთის განაწილების თავისებურება ადმინისტრაციულ პროცესში
ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მუხ.17
• მოსარჩელე ვალდებულია დაასაბუთოს თავისი სარჩელი და წარადგინოს შესაბამისი მტკიცებულებები. მოპასუხე ვალდებულია წარადგინოს წერილობითი პასუხი (შესაგებელი) და შესაბამისი მტკიცებულებები.
• თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარა აქტად აღიარების, ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელმაც გამოსცა ეს აქტი.
• მტკიცების ტვირთი არ გულისხმობს მოსარჩელის განთავისუფლებას სასარჩელო მოთხოვნის დასაბუთებისაგან, მტკიცებულებათა წარმოდგენისაგან. სასარჩელო მოთხოვნის საპირისპიროს დამტკიცება ადმინისტრაციული ორგანოს ვალია.
მტკიცებულებათა შეგროვება სასამართლოს მიერ (ასკ- მუხლი 19)
• საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 103-ე მუხლით მინიჭებული უფლებამოსილების გარდა, სასამართლო უფლებამოსილია საკუთარი ინიციატივითაც შეაგროვოს ფაქტობრივი გარემოებები და მტკიცებულებები
• თუ მხარე საპატიო მიზეზით ვერ ახერხებს მტკიცებულებათა უშუალოდ მიღებას და მათ სასამართლოში წარდგენას, მან ამის შესახებ სასამართლოს უნდა აცნობოს არა უგვიანეს სხდომის დაწყების წინა სამუშაო დღისა.
• თუ ადმინისტრაციულმა ორგანომ არასაპატიო მიზეზით ვერ უზრუნველყო მტკიცებულებათა წარდგენა, სასამართლო ადმინისტრაციული ორგანოს შესაბამის თანამდებობის პირს აჯარიმებს 200 ლარით, რაც არ ათავისუფლებს მას მტკიცებულებათა შემდგომში წარდგენის ვალდებულებისაგან. ასეთ შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია ადმინისტრაციული ორგანოს ხელმძღვანელს ან ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოს მიმართოს წარდგინებით სასამართლოში მტკიცებულებათა წარუდგენლობის მიზეზების დადგენისა და შესაბამისი თანამდებობის პირის მიმართ დისციპლინური ღონისძიებების გატარების თაობაზე.
ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულება ინფორმაციის სასამართლოში წარდგენის თაობაზე (ასკ მუხ. 20)
სასამართლოს მიერ გასაიდუმლოებული ინფორმაციის განხილვის წესი (ასკ მუხ.201)
• სასამართლო გასაიდუმლოებული საჯარო ინფორმაციის გასაიდუმლოების კანონიერების შემოწმების მიზნით საქმეს იხილავს დახურულ სხდომაზე მხარეთა დასწრების გარეშე
• ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ინფორმაცია მხარეებს არ წარედგინება
• ამ მუხლით გათვალისწინებული საქმის თაობაზე გამოტანილ გადაწყვეტილებაში არ მიეთითება ის მონაცემი, რომელიც გამოიწვევს გასაიდუმლოებული ინფორმაციის გამჟღავნებას
რა მიეკუთვნება საიდუმლო ინფორმაციას?
ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მუხ.2.1 „ნ“:
საიდუმლო ინფორმაცია – საჯარო დაწესებულებაში დაცული, აგრეთვე საჯარო დაწესებულების ან მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივ საქმიანობასთან დაკავშირებით მიღებული, დამუშავებული, შექმნილი ან გაგზავნილი ინფორმაცია, რომელიც შეიცავს პერსონალურ მონაცემებს, სახელმწიფო ან კომერციულ საიდუმლოებას.
ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მუხ.271, 272, 273, 274 - განსაზღვრავს, რა მიეკუთვნება პერსონალურ მონაცემებს, სახელმწიფო ან კომერციულ საიდუმლოებას
პროცესის ხარჯების კლასიფიკაცია
I. სასამართლო ხარჯები
ა. სახელმწიფო ბაჟი (სსსკ მუხ.38)
ბ. საქმის განხილვასთან დაკავშირებული ხარჯები (მუხ.44, მუხ.50)
(ხარჯები, რომელიც უნდა აუნაზღაურონ იმ პირებს, რომლებიც დახმარებას უწევენ სასამართლოს):
• მოწმეების, ექსპერტის, სპეციალისტისთვის, თარჯიმნისთვის მისაცემი თანხა;
• ადგილობრივ დათვალიერებაზე გაწეული ხარჯი;
• ადვოკატისთვისთვის სახელმწიფო სალაროდან გადახდილი თანხა;
• სასამართლო ექსპერტიზის ჩატარების ხარჯი;
• მოპასუხის მოძებნის ხარჯი;
• სასამართლო გადაწყვეტილების აღსრულებასთან დაკავშირებული ხარჯი;
• და ა.შ.
II. სასამართლოსგარეშე ხარჯები
• ადვოკატის ჰონორარი
• განაცდური ხელფასი
• და ა.შ.
სახელმწიფო ბაჟის თავისებურებანი ადმინისტრაციულ დავებზე
ასკ მუხ. 9
• სახელმწიფო ბაჟი არ გადაიხდება სახელმწიფო სოციალური დაცვის საკითხთან დაკავშირებით აღძრულ სარჩელზე და ამ კოდექსის VII3 თავით (ოჯახში ძალადობა) გათვალისწინებულ საქმეებზე
• სახელმწიფო ბაჟი არ გადაიხდება ამ კოდექსის VII9 თავით (არასრულწლოვნის სკოლა-პანსიონში გაგზავნა) გათვალისწინებულ საქმეებზე
• საქმის შეწყვეტის შემთხვევაში სახელმწიფო ბაჟის ოდენობა განახევრდება
პროცესის ხარჯების ანაზღაურება - ასკ მუხ.10
• თუ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემული იყო საქმის გარემოებების სათანადო გამოკვლევის გარეშე, ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია აანაზღაუროს პროცესის ხარჯები მის სასარგებლოდ გადაწყვეტილების გამოტანის შემთხვევაშიც
• თუ მხარე, რომელიც ვალდებულია გადაიხადოს სასამართლოს ხარჯები, რამდენიმე ფიზიკური ან იურიდიული პირისაგან შედგება, მაშინ სასამართლო ხარჯები მათ შორის ნაწილდება თანაბრად
საპროცესო ხარჯების განაწილება საქმის მორიგებით დამთავრებისას - ასკ მუხლი 11
• თუ სასამართლო წარმოება დასრულდა მორიგებით და მხარეები ვერ შეთანხმდნენ ხარჯების განაწილებაზე, ამასთან მხარე არ არის გათავისუფლებული სასამართლო ხარჯების ანაზღაურების ვალდებულებისაგან, მაშინ სასამართლო ხარჯები მათ შორის ნაწილდება თანაბრად
• სასამართლოსგარეშე ხარჯებს თითოეული მათგანი ანაზღაურებს დამოუკიდებლად
უნდა გადაიხადოს თუ არა სახელმწიფო ბაჟი ადმინისტრაციულმა ორგანომ ?
„სახელმწიფო ბაჟის შესახებ“ კანონის მუხ.5.1„უ“
საპროცესო ვადა
ადმინისტრაციული გასაჩივრების ვადის დინება
დროის გარკვეული მონაკვეთი, რომლის განმავლობაშიც უნდა შესრულდეს ესა თუ ის საპროცესო მოქმედება.
გასაჩივრების ვადის ათვლა - ასკ მუხ. 12
• გასაჩივრების ვადის დინება დაიწყება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ პროცესის მონაწილე პირს სასამართლო აქტით განემარტა გასაჩივრების შესაძლებლობა, სასამართლო, სადაც შეიძლება გასაჩივრება, მისი ადგილმდებარეობა, გასაჩივრების ვადა და წესი
• თუ მხარეს არ ეცნობა გასაჩივრების უფლების შესახებ ან ეცნობა ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული რომელიმე მოთხოვნის დარღვევით, მაშინ გასაჩივრება შეიძლება სასამართლოს აქტის გამოტანიდან ერთი წლის განმავლობაში
• ამ მუხლის პირველ ნაწილთან სასამართლო აქტის შეუსაბამობის შემთხვევაში სასამართლო მხარის შუამდგომლობით ან საკუთარი ინიციატივით გამოიტანს განჩინებას სასამართლო აქტის ამ კანონით დადგენილ მოთხოვნებთან შესაბამისობის თაობაზე. განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი.
---------------------------- თემა 5
ადმინისტრაციული
ორგანოს საქმიანობის სამართლებრივი ფორმების საპროცესო-სამართლებრივი მნიშვნელობა
• ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი, მუხ.2, 9, 51-64, 65-71
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 2.1, 22, 23, 24, 25, 25პრიმა
ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის
საჯარო-სამართლებრივი ფორმები:
• ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• ნორმატიული ადმინისტრაციულ - სამართლებრივი აქტი
• რეალაქტი
• ადმინისტრაციული ხელშეკრულება
•
ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის
კერძო-სამართლებრივი ფორმები:
• სამოქალაქო ხელშეკრულება
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნების ელემენტები:
• ადმინისტრაციული ორგანო
• ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე
• ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი - პირთა შეზღუდული წრე
• აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
საპროცესო-სამართლებრივი მნიშვნელობა:
სარჩელის სახის სწორად შერჩევა:
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად ცნობის შესახებ
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარად ცნობის შესახებ
• სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის შესახებ
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილობისა და ძალადაკარგულობის განსხვავება
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერება
• ფორმალური კანონიერება
• მატერიალური კანონიერება
ადმინისტრაციული ორგანოს დაპირება
• ადმინისტრაციული ორგანოს დაპირების მიმართ გამოიყენება ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გასაჩივრებისთვის დადგენილი წესები
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი. ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნების ძირითადი ელემენტები
• უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო
• საკანონმდებლო აქტის საფუძველზე
• ქცევის ზოგადი წესი
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერება
• ფორმალური კანონიერება
• მატერიალური კანონიერება
რეალაქტი
• ადმინისტრაციული ორგანოს ისეთი საჯაროსამართლებრივი ღონისძიება, რომელიც მიმართულია ფაქტობრივი შედეგის დადგომისკენ
რეალაქტის გამოვლინების ფორმები
ადმინისტრაციული ხელშეკრულება
• ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების მიზნით ფიზიკურ ან იურიდიულ პირთან, აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან დადებული სამოქალაქო-სამართლებრივი ხელშეკრულება
ადმინისტრაციული ხელშეკრულებისა და ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის განსხვავება
ადმინისტრაციული ხელშეკრულების კანონიერება
• ფორმალური კანონიერება
• მატერიალური კანონიერება
------------------------------------------- თემა 6
საქმის განხილვა პირველი ინსტანციის სასამართლოში. სასარჩელო წარმოება
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მუხლი: 26პრიმა-28პრიმა
ადმინისტრაციული სარჩელის განხილვის ეტაპები პირველი ინსტანციის სასამართლოში:
I. სარჩელის წარმოებაში მიღება (სარჩელის ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება+განმწესრიგებელი სხდომის ჩანიშვნის საკითხის განსაზღვრა)
II. სარჩელის დასაშვებობის საკითხის შემოწმება განმწესრიგებელ სხდომაზე (მხოლოდ ასკ 262.1 მუხლით გათალისწინებულ შემთხვევაში)
III. საქმის მომზადების ეტაპი
IV. მთავარი სხდომის ეტაპი
სარჩელის წარმოებაში მიღება
(სარჩელის ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება, I ეტაპის დასაშვებობა)
• მოწმდება 5 დღის ვადაში სარჩელის სასამართლოში ჩაბარებიდან (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 445.3 მუხლი)
• დამატებით, ამავე ვადაში, ასევე, მოწმდება ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე–25-ე მუხლებით დადგენილ მოთხოვნებთან სარჩელის შესაბამისობა
როდესაც სარჩელი არ აკმაყოფილებს ფორმალური დასაშვებობის წინაპირობებს (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 445-450 მუხლები):
• სარჩელზე ხარვეზის დადგენა
• სარჩელის მიღებაზე უარის თქმა
რას ნიშნავს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე–25-ე მუხლებით დადგენილ მოთხოვნებთან სარჩელის შესაბამისობის შემოწმება?
• მუხლი 22. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების თაობაზე
• მუხლი 23. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე
• მუხლი 24. სარჩელი ქმედების განხორციელების თაობაზე
• მუხლი 25. აღიარებითი სარჩელი
რა სახის ადმინისტრაციულ სარჩელს არ ესაჭიროება მე-2 ეტაპის დასაშვებობის გავლა:
• ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებულ სარჩელს (ასკ მუხ.25პრიმა)
• ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ ზიანის ანაზღაურების შესახებ სარჩელს (ასკ მუხ.2.1„გ“)
რა სახის ადმინისტრაციული სარჩელები არსებობს
1. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ (მუხ.22)
2. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ (მუხ.22)
3. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის შესახებ (მუხ.23)
4. სარჩელი ქმედების განხორციელების შესახებ (მუხ.23)
5. აღიარებითი სარჩელი (მუხ.25)
6. სახელშეკრულებო სარჩელი (მუხ.25პრიმა)
7. სარჩელი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ზიანის ანაზღაურების შესახებ (მუხ.2.1.„გ“)
სარჩელის დასაშვებობის საკითხის შემოწმება განმწესრიგებელ სხდომაზე (მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) - ასკ 262 მუხლი
• განმწესრიგებელი სხდომა - მოიწვევა სარჩელის დასაშვებობის საკითხის გადასაწყვეტად (ასკ 22-25-ე მუხლებით აღძრული სარჩელის შემთხვევაში)
• განმწესრიგებელი სხდომა ყოველთვის არ მოიწვევა
• განმწესრიგებელი სხდომა მოიწვევა მხოლოდ შემდეგ შემთხვევებში:
- როდესაც სარჩელის დასაშვებობის საკითხის გადაწყვეტა საეჭვოა
- როდესაც მოსამართლე მიიჩნევს, რომ სარჩელი დაუშვებლად უნდა იქნეს ცნობილი
განმწესრიგებელი სხდომის ჩატარების ვადა (ასკ 262 მუხლი)
• 2 კვირა სარჩელის წარმოებაში მიღებიდან
• მოსამართლე იწვევს მხარეებს პროცესზე
• მხარეთა გამოუცხადებლობა არ დააბრკოლებს საკითხის განხილვას
რა შედეგით შეიძლება დასრულდეს განმწესრიგებელი სხდომა?
• სარჩელი ცნობილ იქნეს დაუშვებლად, თუ სარჩელი არ აკმაყოფილებს ამ კოდექსის 22-ე–25-ე მუხლებით დადგენილ დასაშვებობის მოთხოვნებს. ამ შემთხვევაში შეწყდება საქმის წარმოება, მოსამართლე გამოიტანს განჩინებას საქმის წარმოების შეწყვეტის თაობაზე. ეს განჩინება საჩივრდება კერძო საჩივრით.
• სარჩელი ცნობილ იქნეს დასაშვებად და გაგარძელდეს საქმეზე წარმოება საერთო წესით
• სასამართლო არ არის უფლებამოსილი, გასცდეს სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლებს, მაგრამ იგი არ არის შებოჭილი სასარჩელო მოთხოვნის ფორმულირებით. პროცესის დაჩქარების მიზნით, მოსამართლეს შეუძლია დაეხმაროს მხარეს მოთხოვნის ტრანსფორმირებაში (ასკ მუხ. 281)
შემთხვევა, როდესაც მოსამართლემ დასაშვებად ცნო სარჩელი და შემდგომში გამოვლინდა სარჩელის დაუშვებლობის საფუძველი (ასკ 262 მუხლი):
• პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის განხილვისას სასამართლო სარჩელის დაუშვებლობის საფუძვლით წყვეტს საქმის წარმოებას პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე .
• საქმის სააპელაციო წესით განხილვისას დაუშვებლობის მოტივით საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენისას სასამართლო იღებს საქმის წარმოების შეწყვეტის შესახებ განჩინებას, რომელიც საჩივრდება კერძო საჩივრით
• საქმის საკასაციო წესით განხილვისას დაუშვებლობის მოტივით საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენისას სასამართლო უფლებამოსილია მიიღოს საქმის წარმოების შეწყვეტის შესახებ განჩინება, რომელიც არ საჩივრდება.
საქმის მომზადების ეტაპი
მთავარი სხდომის ეტაპი
მოპასუხის მიერ წერილობითი შესაგებლის წარუდგენლობა
• ადმინისტრაციულ წარმოებაში მოპასუხეს არ აქვს შესაგებლის წერილობით წარდგენის ვალდებულება
• მოპასუხის მიერ წერილობითი შესაგებლის წარუდგენლობის შემთხვევაში ადმინისტრაციულ წარმოებაში დაუწრებელი გადაწყვეტილება არ გამოიტანება
დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის დაუშვებლობა
(ასკ 261 მუხლი)
გამარტივებული სამართალწარმოება
(ასკ მუხ. 27)
დაჩქარებული სამართალწარმოება
(ასკ მუხ.28)
მოსამართლის აცილების დამატებითი საფუძველი ადმინისტერაციულ სამართალწარმოებაში - ასკ მუხ.7
მხარეთათვის უწყების, დოკუმენტების გადაცემა (მუხ.13)
• განსხვავება სამოქალაქო და ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებას შორის
იმ გადაწყვეტილების (განჩინების) ჩაბარების წესში, რომელიც გასაჩივრებას ექვემდებარება - სსსკ მუხ.259პრიმა და ასკ მუხ.13.2
საგადასახადო და საბაჟო საქმეების განხილვის შემოკლებული ვადები (ასკ მუხ.13სეკუნდა)
-------------------------------- თემა 7
სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების თაობაზე
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლები: 22, 262, 32
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გაუქმების სარჩელები:
• სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართალებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ (ასკ მუხ.22)
• სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ (ასკ მუხ.22)
აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების სარჩელის დასაშვებობა
- მუხ.22.2, 22.3:
• სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას (მუხ.22.2)
• სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს შესაბამისად ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გაცნობიდან, ასევე ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისათვის დადგენილი ვადის გასვლიდან 1 თვის ვადაში (მუხ.22.3)
• ნორმატიული აქტის შემთხვევაში – უშუალო ზიანის მიყენებიდან 3 თვის ვადაში (მუხ.22.3)
ამ სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებია:
1. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არსებობა
2. პირდაპირი და უშუალო ზიანი
3. ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში ადმინისტრაციული საჩივრის წარდგენა (თუკი ადმინისტრაციულ ორგანოს ზემდგომი ჰყავს)
4. გასაჩივრების ვადების დაცვა
ვადების ათვლისას უნდა გამოვყოთ 3 შემთხვევა:
• როდესაც გასაჩივრებული აქტი არ ექვემდებარება გასაჩივრებას ადმინისტრაციული წარმოების წესით - ვადა აითვლება აქტის გაცნობიდან
• როდესაც გასაჩივრებულია ადმინისტრაციულ საჩივარზე მიღებული გადაწყვეტილება - ვადა აითვლება ამ გადაწყვეტილების გაცნობიდან - ვინ იქნება მოპასუხე ამ შემთხვევაში
• როდესაც აქტი გასულია ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი ვადა - ვადა: გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი ვადის გასვლიდან 1 თვე, ხოლო ნორმატიული აქტის შემთხვევაში - უშუალო ზიანის მიყენებიდან 3 თვე
გასაჩივრების ვადის ათვლა უკავშირდება აქტის ოფიციალურ გაცნობას - რას ნიშნავს აქტის გაცნობა
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმალური და მატერიალური კანონიერება
შეგებებული სარჩელის აღძვრის დაუშვებლობა
• მუხ.22.6: „ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა“.
სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობისა და ახალი აქტის გამოცემის დავალების წინაპირობები
• მუხ.32.4
• სასკ-ის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილით მინიჭებული უფლებამოსილება სასამართლომ უნდა გამოიყენოს იმ ვითარებაში, როცა სასამართლო წესით ვერ ხერხდება ფაქტობრივი გარემოებების დადგენა და შეფასება, შესაბამისად, შეუძლებელი ხდება სადავო ადმინისტრაციული აქტის მატერიალური კანონიერების შეფასება.
თუ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი აღსრულებული იყო სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე, მხარის შუამდგომლობით სასამართლო გადაწყვეტილებაში მიუთითებს აღსრულების გაუქმების წესის შესახებ (მუხ.32.2)
სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია, მხარის კანონიერი ინტერესის არსებობისას და მისი მოთხოვნით, ბათილად ცნოს ეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი (მუხ.32.3) - იგულისხმება ბათილად ცნობა აქტის გამომცემი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ.
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებას აქვს სავალდებულო ძალა (მუხ.32.4)
თუ ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადება მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას სასამართლო უფლებამოსილია სამართლებრივი აქტი ბათილად გამოცხადების ნაცვლად ძალადაკარგულად გამოაცხადოს (მუხ.32.4)
სასამართლო გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა გამოქვეყნდეს იმავე წესით, რა წესითაც იყო გამოქვეყნებული ნორმატიული აქტი (მუხ.32.5)
------------------------------- თემა 8
სარჩელი
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
გამოცემის თაობაზე
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 23, 33
სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე -
მავალდებულებელი სარჩელი ანუ სარჩელი მოვალეობის შესრულების შესახებ
ასკ მუხ.23.1: „1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით.“
მიზანი - აქტის გამოცემა
მნიშვნელობა - ადმინისტრაციულმა ორგანოებმა შეასრულონ კანონმდებლობით დაკისრებული ვალდებულებები
როდესაც მოთხოვნილია რაიმე უფლების მაღიარებელი ინდაქტის გამოცემა, მისი დავალებაც აქტის გამოცემის დავალების შესახებ სარჩელითაა შესაძლებელი და არა აღიარებითი სარჩელით
ეს სარჩელი ითვალისწინებს როგორც ინდივიდუაური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის, ისე ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
სარჩელის დასაშვებობა
ასკ მუხ.23.2-23.4:
„2. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.
3. თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
4. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა.“
დასაშვებობის წინაპირობები:
• მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა
• უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ აქტის გამოცემაზე
• ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
• გასაჩივრების ვადა უნდა იყოს დაცული - 1 თვე (ან კანონით გათვალისწინებული სხვა ვადა)
ადმინისტრაციული ორგანოს უარის სახეები:
• წერილობითი უარი
• უმოქმედობით უარი - ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემისათვის განსაზღვრული ვადის დარღვევა (ვადაში აქტის გამოუცემლობა) განიხილება აქტის გამოცემაზე უარის თქმად (ე.წ. ვირტუალური უარი)
გასაჩივრების ვადები:
• წერილობითი უარის (ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის) შემთხვევაში ვადის ათვლა დაიწყება უარის თქმის შესახებ აქტის დადგენილი წესით მიღებიდან ერთი თვის ვადაში
• უმოქმედობით უარის შემთხვევაში, სარჩელის სასამართლოში წარდგენის ვადა განისაზღვრება აქტის გამოცემისათვის დადგენილი ვადის გასვლიდან ერთი თვის ვადაში
სარჩელის დასაბუთებულობის დადგენა - მუხ.33
• სარჩელი დასაბუთებულია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარი კანონს ეწინააღმდეგება ან დარღვეულია მისი გამოცემის ვადა და ეს პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
• ამ შემთხვევაში სასამართლო გამოიტანს გადაწყვეტილებას, რომლითაც ადმინისტრაციულ ორგანოს ავალებს, გამოსცეს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მხარის მოთხოვნით სასამართლო ადგენს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის ვადას
• სასამართლოს შეუძლია თვითონ მოაწესრიგოს სადავო საკითხი
• აქაც შესაძლებელია ასკ 32.4 მუხლის გამოყენება
• დისკრეციული უფლებამოსილების შემთხვევა - სასამართლოს არ აქვს უფლება, თავად გამოსცეს მოთხოვნილი აქტი, თუ საკითხი ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციულ უფლებამოსილებას განეკუთვნება
შეგებებული სარჩელის წარდგენის დაუშვებლობა
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა
ხშირად, 23-ე მუხლით განსაზღვრული სარჩელი მოიცავს ასევე უარის თქმის შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელსაც (22-ე მუხლით აღძრულ სარჩელს)
---------------------------------------------------- თემა 9
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 24, 331, 251
სარჩელი ქმედების განხორციელების შესახებ - მავალდებულებელი სარჩელის ერთ-ერთი სახე
ასკ მუხ.24:
„1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ისეთი მოქმედები ან მოქმედებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით, რომელიც არ გულისხმობს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას.
2. სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.“
ეს სარჩელი მოიცავს:
1. სარჩელს მოქმედების განხორციელების მოთხოვნით - მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალური მოქმედების (რეალაქტის) განხორციელებისკენ
2. სარჩელს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით - მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალაქტის განხორციელებისაგან თავის შეკავებისკენ
რეალაქტი
• რეალაქტის ცნების ქვეშ იგულისხმება ყველა ის მმართველობითი ღონისძიება, რომელიც მიმართულია არა სამართლებრივი, არამედ ფაქტობრივი შედეგის დადგომისაკენ (წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისაკენ).
• ინდაქტს მისგან განასხვავებს მოწესრიგება: ინდაქტი აწესრიგებს, რეალაქტი - არა
ორგანიზაციის გარეთ გამოვლენილი რეალაქტები:
1. საინფორმაციო ხასიათის რეალაქტები - მოქალაქეებისთვის ახსნა-განმარტებების მიცემა; საჯარო გაფრთხილება მოქალაქეებისთვის საშიშროების თავიდან ასაცილებლად; საჯარო წლიური მოხსენება და ა.შ.
2. ფაქტობრივი ქმედებები - ქუჩების შეკეთება, დასუფთავება, სკვერების მოწყობა, სოციალური ფულადი და მატერიალური დახმარებების გაცემა და ა.შ.
რეალაქტის განხორციელების სამართლებრივი საფუძველი:
• კანონი
• კანონქვემდებარე აქტი
• ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• აღმჭურველი რეალაქტი შეიძლება განხორციელდეს კონკრეტული ნორმატიული საფუძვლების გარეშეც
ეს სარჩელი ასევე გამოიყენება ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ, როდესაც სარჩელის მიზანია საჯარო სამართლებრივ ურთიერთობაში წარმოშობილი მოქალაქის ვალდებულების - კონკრეტული ქმედების განხორციელების უზრუნველყოფა. ამდენად, სახელმწიფოსაც შეუძლია შეიტანოს სარჩელი მოქალაქის მიერ ქმედების განხორციელების მოთხოვნით
სარჩელის შეტანისას მოწმდება - ხომ არ საჭიროებს ქმედების განხორციელება სამართლებრივ საფუძველს - ინდაქტის გამოცემას. ასეთ შემთხვევაში მხარემ უნდა მოითხოვოს აქტის გამოცემა და არა ქმედების განხორციელება, ხოლო მოსამართლე უნდა დაეხმაროს მას სასარჩელო მოთხოვნის მოდიფიცირებაში.
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
დასაშვებობის წინაპირობები ასკ მუხ.24.2:
• მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ქმედების განხორციელება (ან მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავება)
• უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ ქმედების განხორციელებაზე (ან ქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავებაზე)
• ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
სახელშეკრულებო დავები მოიცავს სარჩელებს, რომლებიც დაკავშირებულია ადმინისტრაციული ხელშეკრულების:
• დადებასთან,
• შესრულებასთან,
• შეწყვეტასთან
ასკ მუხ. 251.2:
• „2. ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება საერთო სასამართლოების მიერ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით. ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.“
სახელშეკრულებო სარჩელების მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ეს სარჩელები ავტომატურად დასაშვებია და განმწესრიგებელი სხდომის მოწვევა ამ შემთხვევაში არ ხდება.
---------------------- თემა 10
აღიარებითი სარჩელი
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 25; 32.3
ასკ მუხ.25
„1. აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი.
2. აღიარებითი სარჩელი არ შეიძლება აღიძრას, თუ მოსარჩელეს შეუძლია აღძრას სარჩელი ამ კოდექსის 22–24-ე მუხლების საფუძველზე.“
აღიარებითი სარჩელის სახეები:
I. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარად გამოცხადების შესახებ
II. სარჩელი უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
III. სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
აქტის არარად გამოცხადების შესახებ სარჩელის დასაშვებობა:
დასაშვებობის წინაპირობები:
• უნდა იყოს გამოცემული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მოსარჩელეს არ უნდა შეეძლოს სარჩელის აღძვრა ასკ 22-24-ე მუხლების საფუძველზე
• მოსარჩელეს აქტის არარად აღიარების მიმართ უნდა გააჩნდეს კანონიერი ინტერესი
არ არის დადგენილი:
• გასაჩივრების ვადა (ზაკ-ის მუხ.60.2)
• ზემდგომი ადმინისტრაციული ორგანოსადმი წინასწარი მიმართვის სავალდებულობა (ასკ-ის მუხ. 2.5)
რა არის არარა აქტი
ზაკ-ის მუხ.60.1
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემისთანავე ითვლება არარად, თუ:
• შეუძლებელია მისი გამომცემი ორგანოს დადგენა
• გამოცემულია არაუფლებამოსილი ორგანოს ან არაუფლებამოსილი პირის მიერ
• მისი შესრულება შეუძლებელია ფაქტობრივი მიზეზების გამო
• მისი შესრულება გამოიწვევს სისხლისსამართლებრივ ან ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევას
ის გარემოება, რომ აქტი არარაა, არის სარჩელის საფუძვლიანობის/დასაბუთებულობის შემოწმების საკითხი და ეს არ არის სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა
შემთხვევა, როდესაც მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო:
• თუკი მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო, მართებულია, ასეთ შემთხვევაში აღიძრას სარჩელი 22-ე მუხლით, რათა მოსარჩელემ არ გაუშვას ხანდაზმულობის ვადა. შემდგომ შესაძლებელია სარჩელის ტრანსფორმაცია 28 პრიმა მუხლით.
აღიარებითი სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის ან უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
• სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობაა უკვე არსებული კონკრეტული სამართლებრივი ურთიერთობა ან უფლება
ასეთი აღიარებითი სარჩელი უშუალოდ არ იწვევს დავის გადაწყვეტას, არამედ აღიარებითი სარჩელით მიღწეული შედეგი შეიძლება საფუძვლად დაედოს დავის გადაწყვეტას
პრევენციული (წინასწარი დაცვის შესახებ) აღიარებითი სარჩელი
• ჰგავს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების სარჩელს
• შეიძლება მიმართული იყოს, ასევე, შემზღუდველი ინდაქტის/ნორმაქტისაგან დაცვისკენ
• მიმართულია მომავალში მოქმედებაზე
• სარჩელი დასაშვებია, თუკი მოსარჩელის მიმართ არსებული სამართლებრივი ურთიერთობის შეცვლით არსებობს ზიანის საფრთხე და სამართლებრივი ურთიერთობა იმდენად კონკრეტულია, რომ წინასწარ შეიძლება განისაზღვროს მომავალში მოსარჩელის მიმართ მისი ნეგატიური შედეგი
განვრცობითი აღიარებითი სარჩელი
• სარჩელი დასაშვებია, როდესაც სადავო ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოტანის მომენტისათვის მთლიანად დასრულებულია
• ასკ მუხ.32.3 - სასამართლოს მიერ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების გამოტანამდე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მისი ბათილად ცნობის შემთხვევაში, მხარე უფლებამოსილია მოითხოვოს ამ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სასამართლოს მიერ არაკანონიერად აღიარება
• სასამართლო იმ შემთხვევაშია უფლებამოსილი, აღიაროს შესაბამისი აქტი არაკანონიერად, როდესაც ამაზე არსებობს მხარის კანონიერი ინტერესი
აღიარებითი სარჩელის დასაბუთებულობა
სასამართლოს გადაწყვეტილება - სასამართლოს გამოაქვს ე.წ. დეკლარაციული ხასიათის გადაწყვეტილება, რომელიც არავითარ დავალდებულებას არ შეიცავს მოპასუხის მიმართ და ატარებს ე.წ. შეტყობინებით ხასიათს.
-------------------------------------- თემა 11
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები
სარჩელი ზიანის ანაზღაურების შესახებ
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 29, 30, 301 , 31
ადმინისტრაციული სარჩელი ზიანის ანაზღაურების შესახებ (ადმინისტრაციული დელიქტური სარჩელი) - მოიცავს სარჩელს, რომელიც მიმართულია ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ, ე.ი. მოპასუხე უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანო, ზიანის ანაზღაურება მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ. ასკ მუხ. 2.1„გ“: სასამართლოში ადმინისტრაციული დავის საგანი შეიძლება იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულება ზიანის ანაზღაურების თაობაზე. ამ სარჩელის მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, ე.ი. განეკუთვნება ავტომატურად დასაშვებ სარჩელს.
სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება ადმინისტრაციულ საქმეებზე
• ადმინისტრაციულ პროცესში დასაშვებია სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება, ანუ ერთ სარჩელზე რამდენიმე სასარჩელო მოთხოვნის გაერთიანება
• ეს სასარჩელო მოთხოვნები შესაძლებელია იყოს სხვადასხვა სახის ადმინისტრაციული სარჩელები
• დასაშვებობა მოწმდება ცალ-ცალკე თითოეული სასარჩელო მოთხოვნის ნაწილში
• შესაძლებელია რომელიმე ნაწილში სარჩელი დაუშვებლად იქნეს ცნობილი და ამ ნაწილში შეწყდეს წარმოება, ხოლო დანარჩენ ნაწილში გაგრძელდეს განხილვა
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები
მიზანი:
• უფლების დაცვის დროებითი საშუალებები უზრუნველყოფს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე არსებული მდგომარეობის შენარჩუნებას ან იმგვარად შეცვლას, რომ საბოლოო გადაწყვეტილება აღსრულებადი გახდეს
• მაგალითად, 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის შემთხვევაში - თუკი მოხდება სადავო აქტის აღსრულება, აზრი დაეკარგება დავის წარმოებას, რამდენადაც სასამართლო გადაწყვეტილება არ იქნება აღსრულებადი. ამიტომ ამ შემთხვევაში დროებით საშუალებად გათვალისწინებულია გასაჩივრებული აქტის მოქმედების შეჩერება
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებებია:
1. სადავო/გასაჩივრებული აქტის შეჩერება (29-301 მუხლები)
2. დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (31-ე მუხლი)
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები გამოიყენება მხოლოდ 22-ე, 23-ე და 24-ე მუხლებით აღძრული სარჩელების მიმართ, კერძოდ:
• 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ გამოიყენება 29-ე და 301 მუხლებით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 23-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 24-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
ამდენად, უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები სარჩელთა სახეების მიხედვით ასე გამოიყურება:
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის ბათილად ან ძალადაკარგულად ცნობა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის ღონისძიებაა სადავო აქტის შეჩერება (მუხ.29; 301)
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის გამოცემა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
• როდესაც მოთხოვნილია ქმედების განხორციელება (ქმედებისაგან თავის შეკავება) - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება, როგორც უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალება
• სუსპენზიური ეფექტი - შემაჩერებელი ეფექტი - აქტის მოქმედების შეჩერება (suspend - შეჩერება, გადადება)
• მისი მიზანია, რომ მოსალოდნელი გამოუსწორებელი ზიანისგან სამართლებრივად დაიცვას მოსარჩელე
• ემსახურება უფლების დროებით დაცვას, რომლის მიზანია, დაიცვას პირი მმართველობის ღონისძიების შედეგებისგან დავის საგანზე სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებამდე
• მოწესრიგებულია 29-ე მუხლით
• გამოიყენება მხოლოდ 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ
შეჩერებაუნარიანობის თვალსაზრისით ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები იყოფა 2 ჯგუფად:
1. აქტის მოქმედების შეჩერება ავტომატურად, სარჩელის შეტანისთანავე (მუხ.29.1)
2. აქტის მოქმედების შეჩერება მხოლოდ მოსარჩელის შუამდგომლობის შემთხვევაში, შესაბამისი წინაპირობების არსებობისას (მუხ.29.2, 29.3)
ყველა ინდაქტი, რომელიც არ არის ჩამოთვლილი 29.2 მუხლში, შეჩერდება ავტომატურად, სარჩელის მიღებით
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის ავტომატური შეჩერება
1. მუხ.29.1: „ სარჩელის მიღება სასამართლოში აჩერებს გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედებას.“
2. ავტომატური შეჩერება
3. არ არის საჭირო მოსარჩელის შუამდგომლობა
რომელი ინდაქტი არ შეჩერდება ავტომატურად (მუხ.29.2):
1. რომელიც დაკავშირებულია სახელმწიფო ან ადგილობრივი გადასახადების, მოსაკრებლების ან სხვა გადასახდელების გადახდასთან
2. რომლის აღსრულების გადადება გამოიწვევს მნიშვნელოვან მატერიალურ ზიანს, ან მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის საზოგადოებრივ წესრიგს ან უსაფრთხოებას
3. რომელიც გამოცემულია შესაბამისი კანონის საფუძველზე გამოცხადებული საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის დროს
4. როდესაც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებულია წერილობითი დასაბუთებული გადაწყვეტილება ინდაქტის დაუყოვნებელი აღსრულების შესახებ, თუ არსებობს გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა
5. ინდაქტი აღსრულებულია ან იგი წარმოადგენს აღმჭურველ აქტს და მისი შეჩერება მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს სხვა პირის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
6. ეს გათვალისწინებულია კანონით.
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წესი შემდეგში მდგომარეობს (მუხ.29.3):
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წინაპირობები:
• მხარის მოთხოვნა
• დასაბუთებული ეჭვი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერების შესახებ ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება არსებით ზიანს აყენებს მხარეს ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება შეუძლებელს ხდის მხარისკანონიერი უფლების ან ინტერესის დაცვას
გამონაკლისი:
მიუხედავად ზემოაღნიშნული წინაპირობებისა, მაინც არ შეჩერდება:
• „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით გათვალისწინებული შემთხვევებში, როდესაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერებამ შეიძლება საფრთხე შეუქმნას საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ ეფექტიანი ზედამხედველობის განხორციელებას ან კომერციული ბანკის, მიკრობანკის დეპოზიტართა კანონიერ უფლებებს ან ინტერესებს ან/და კომერციული ბანკის, მიკრობანკის ან ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას.
სასამართლო უფლებამოსილია განსაზღვროს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერების ვადა.
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება
სარჩელის აღძვრამდე
• დასაშვებია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება სარჩელის აღძვრამდეც
ასკ მუხ.29.5, 29.6:
„5. ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ მხარის შუამდგომლობა შეიძლება წარდგენილ იქნეს სარჩელის აღძვრამდეც.
6. სასამართლო გადაწყვეტილებას იღებს სამი დღის ვადაში და ერთი დღის ვადაში უგზავნის მხარეებს.“
ახლად აღმოჩენილი გარემოების გავლენა შეჩერებაზე
• ახლად აღმოჩენილი გარემოებების შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს განჩინება აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ (მუხ.29.8)
შემთხვევა, როდესაც შეჩერებული ინდაქტი უკვე აღსრულებულია
• ასეთ შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს აღსრულებასთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილება (მუხ.29.7)
როდის შეუძლია სასამართლოს, გააუქმოს ავტომატურად შეჩერებული აქტის შეჩერება
• ისეთ შემთხვევაში, როდესაც არსებობს აქტის გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა, რაც მნიშვნელოვან ზიანს უკავშირდება, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს შეჩერება მხარის შუამდგომლობით (მუხ.29.4)
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერების წესი
ასკ, მუხლი: 301 :
„1. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სასამართლოს შეუძლია სარჩელის აღძვრისას მხარის შუამდგომლობით შეაჩეროს ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება, თუ არსებობს დასაბუთებული ეჭვი ამ აქტის კანონიერების თაობაზე ან თუ მისი გადაუდებელი აღსრულებით პირს მიადგება არსებითი ზიანი ან შეუძლებელი გახდება პირის კანონიერი უფლებისა და ინტერესის დაცვა.
2. ახლად აღმოჩენილი გარემოების არსებობისას სასამართლო უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე შეცვალოს ან გააუქმოს განჩინება ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ.
3. სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი.“
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი აქტის შეჩერების მოთხოვნა (არაავტომატურად შეჩერების შემთხვევებში):
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
სასამართლოს განჩინების გასაჩივრება აქტის შეჩერების შესახებ
• სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი
დროებითი განჩინება
უფლების დაცვის ეს დროებითი საშუალება გამოიყენება:
• ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით აღძრული სარჩელის მიმართ (23-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
• ქმედების განხორციელების შესახებ სარჩელის მიმართ (24-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
რა შეიძლება გაითვალისწინოს დროებითმა განჩინებამ
1. არსებული მდგომარეობის შენარჩუნება (31-ე მუხლის 1-ლი წინადადება)
2. სადავო სამართლებრივი ურთიერთობის წინასწარი მოწესრიგება / გადაწყვეტა (მუხ.31.2)
დროებითი განჩინების მიმართ მხარის უფლებადამცავი ინტერესის შემოწმება
დროებით განჩინების გამოცემაზე მოსარჩელის უფლებადამცავი ინტერესი არ არსებობს, თუკი:
• მოსარჩელის მიერ დასმული საკითხი ჯერ არ გამხდარა ადმინისტრაციული ორგანოს მსჯელობის საკითხი
• როდესაც დროებითი განჩინების გამოცემას ითხოვს ადმინისტრაციული ორგანო, რომელიც მოსარჩელეა და რომელსაც შეუძლია თავად გადაწყვიტოს ეს საკითხი
• დასახული მიზნის მიუღწევლობა
დროებითი განჩინებით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება
• თუ დროებითი განჩინება გაუმართლებელი გამოდგება იმის გამო, რომ დავის საგანთან დაკავშირებით არ დაკმაყოფილდება მოსარჩელის მოთხოვნა, ან დადასტურდება, რომ თავიდანვე არ ჰქონდა ამ მოთხოვნის აღძვრის სამართლებრივი საფუძველი, მაშინ მეორე მხარე ვალდებულია აუნაზღაუროს მას მიყენებული ზიანი
• ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა შესაძლებელია საბოლოო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი დროებითი განჩინების გამოტანა
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
-------------------------------------- თემა 12-13
თემა 12:
აპელაცია და კასაცია
თემა 13:
ადმინისტრაციული სამართალწარმოების განსაკუთრებული სახეები
(ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსებასთან დაკავშირებით; ადმინისტრაციული სამართალწარმოება პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარებული პირებისათვის და მათი პირველი რიგის მემკვიდრეებისათვის ფულადი კომპენსაციის გაცემასთან დაკავშირებით; ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არასრულწლოვანთა სკოლა-პანსიონში გაგზავნასთან დაკავშირებით)
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 34-34პრიმა; 2116-2120; 2135-2138 ; 2157-2160
აპელაცია და კასაცია
აპელაცია
• სააპელაციო და საკასაციო საჩივრები ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში დასაშვებია, მიუხედავად სარჩელის ფასისა
• ამ შემთხვევაში არ გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 365-ე მუხლის მოთხოვნები („სააპელაციო საჩივარი ქონებრივ-სამართლებრივ დავაში დასაშვებია იმ შემთხვევაში, თუ დავის საგნის ღირებულება აღემატება 2 000 ლარს“).
ვინ შეიძლება იყოს აპელანტი
• მხარეები
• 16.2 მუხლით გათვალისწინებული მესამე პირები (სავალდებულო მესამე პირები)
სააპელაციო სასამართლოში მოსამართლის მიერ შესაძლებელია შემდეგი ადმინისტრაციული საქმეების ერთპიროვნულად განხილვა:
ა) სააპელაციო საჩივრები, რომლებიც შეტანილია შემდეგ საქმეებთან დაკავშირებულ გადაწყვეტილებებზე:
• ასკ კოდექსის მე-6 მუხლით გათვალისწინებული დავები (მაგისტრატი მოსამართლის განსჯადი საქმეები)
• საჯარო ინფორმაციის გაცემასთან დაკავშირებული დავა
• საჯარო რეესტრის ჩანაწერთან დაკავშირებული დავა
• საცხოვრებელი ბინის პრივატიზებასთან დაკავშირებული დავა
• ადმინისტრაციული ხელშეკრულებიდან გამომდინარე დავა
• სამშენებლო ურთიერთობიდან გამომდინარე დავა
• „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონიდან გამომდინარე სააღსრულებო ურთიერთობებიდან წარმოშობილი დავა
• ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ზიანის ანაზღაურების შესახებ დავა
• „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონიდან გამომდინარე დავა
ბ) კერძო საჩივრები
გ) საჩივრები/სააპელაციო საჩივრები ამ კოდექსის VII1 და VII3−VII14 თავებით გათვალისწინებულ დავებზე
დ) საჩივრები/სააპელაციო საჩივრები ამ კოდექსის VII18−VII21 თავებით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალწარმოებებით განსაზღვრულ დავებზე
სააპელაციო სასამართლოში დასაშვებია საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვა, თუ:
• სააპელაციო საჩივარი ემყარება კანონის დარღვევას და მასში მოთხოვნილია გასაჩივრებული გადაწყვეტილების (განჩინების) მხოლოდ სამართლებრივი თვალსაზრისით შემოწმება
• აშკარაა, რომ სახეზეა პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების (განჩინების) საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლით (გარდა აღნიშნული მუხლის „ე“ და „ე1“ ქვეპუნქტებისა) განსაზღვრული გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტური საფუძვლები
• მოპასუხემ ცნო სარჩელი
საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის შესახებ წინასწარ უნდა ეცნობოს მხარეებს. სააპელაციო სასამართლოს გამოაქვს განჩინება საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თარიღის შესახებ
კასაცია
ვინ შეიძლება იყოს კასატორი
• მხარეები
• 16.2 მუხლით გათვალისწინებული მესამე პირები (სავალდებულო მესამე პირები)
საკასაციო საჩივრის განხილვის ეტაპები:
• საკასაციო საჩივრის წარმოებაში მიღება, ანუ საკასაციო საჩივრის ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება - 10 დღე საკასაციო საჩივრის შესვლიდან
• საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმება (მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) –
3 თვე
• საკასაციო საჩივრის არსებითი განხილვა (იმ შემთხვევაში, თუკი გადაილახა მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) - 6 თვე
საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის
(მე-2 ეტაპის დასაშვებობა) წინაპირობები
• ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას;
• ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია;
• გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება;
• დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან;
• ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე;
• ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საქმის განხილვა საკასაციო სასამართლოში (მუხ.34პრიმა)
• საკასაციო სასამართლოში საქმის განხილვისას მხარეებს შეუძლიათ წარადგინონ თავიანთი მოსაზრებები მხოლოდ იმ გარემოებებთან დაკავშირებით, რა საფუძვლითაც დაუშვა საჩივარი საკასაციო სასამართლომ
სავალდებულო მესამე პირის ჩაბმა კასაციაში
• საკასაციო სასამართლოში მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მესამე პირები შეიძლება ჩაებან მათივე თანხმობით, თუ ისინი სადავოდ არ ხდიან სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და წარადგენენ მხოლოდ სამართლებრივ მოსაზრებებს.
ადმინისტრაციული სამართალწარმოების განსაკუთრებული სახეები
ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსებასთან დაკავშირებით
• იძულებითი ფსიქიატრიული მკურნალობა
• აწესრიგებს ასკ, მუხლები 2116-2120, თავი VII4
• კანონი „ფსიქიატრიული დახმარების შესახებ“, „ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ“
• არანებაყოფლობითი სტაციონარული ფსიქიატრიული დახმარება ტარდება, როდესაც პირს ფსიქიკური აშლილობის გამო არ გააჩნია გაცნობიერებული გადაწყვეტილების მიღების უნარი და მისთვის ფსიქიატრიული დახმარების გაწევა შეუძლებელია სტაციონარში მოთავსების გარეშე, აგრეთვე თუ დახმარების დაყოვნება საფრთხეს შეუქმნის პაციენტის ან სხვის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას, ან პაციენტმა საკუთარი მოქმედებით შეიძლება მიიღოს ან სხვას მიაყენოს მნიშვნელოვანი მატერიალური ზარალი.
საქმეს იხილავს:
• მაგისტრატი მოსამართლე
• იქ, სადაც არ მოქმედებს მაგისტრატი მოსამართლე - სხვა პირველი ინსტანციის მოსამართლე
ვინ არის უფლებამოსილი, არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების შესახებ ბრძანების გამოცემის მოთხოვნით მიმართოს სასამართლოს:
• იმ ფსიქიატრიული დაწესებულების ადმინისტრაცია, რომელშიც პაციენტი იმყოფება;
• ის პენიტენციური დაწესებულება, რომელშიც პაციენტი/მსჯავრდებული იმყოფება
სასამართლოსადმი მიმართვის ვადაა:
• პაციენტის/მსჯავრდებულის სტაციონარში მოთავსებიდან ან უფლებამოსილი საექსპერტო დაწესებულებიდან დადებითი დასკვნის მიღებიდან 48 საათი
რა აქტი გამოაქვს სასამართლოს ამ საქმეზე:
• თუკი მოსამართლე აკმაყოფილებს განცხადებას, გამოაქვს ბრძანება
• თუკი მოსამართლე არ აკმაყოფილებს განცხადებას, გამოაქვს დადგენილება
სასამართლოს მიერ საქმის განხილვა
• მოსამართლე ვალდებულია საქმე განიხილოს 24 საათში შესაბამისი მიმართვის წარდგენიდან
• საქმის განხილვა ხდება დახურულ სხდომაზე
• სხდომაზე დასწრების უფლება აქვთ მხოლოდ პაციენტის/მსჯავრდებულის მკურნალობის პროცესში ჩართულ პირებს, აგრეთვე იმ პირებს, რომელთა მონაწილეობაც აუცილებელია ადმინისტრაციული სამართალწარმოების განხორციელების უზრუნველსაყოფად. აღნიშნული საქმის განხილვაში უნდა მონაწილეობდნენ შესაბამისად ფსიქიატრიული დაწესებულების ადმინისტრაციის ან პენიტენციური დაწესებულების წარმომადგენელი, შესაბამისი ექიმ-ფსიქიატრთა კომისიის ერთი წევრი მაინც, პაციენტი/მსჯავრდებული და მისი ადვოკატი. თუ პაციენტს/მსჯავრდებულს არ აქვს ადვოკატის აყვანის შესაძლებლობა, სასამართლო ვალდებულია დაუნიშნოს მას ადვოკატი სახელმწიფოს ხარჯზე. საქმის განხილვაში მონაწილეობს აგრეთვე პაციენტის/მსჯავრდებულის კანონიერი წარმომადგენელი, ხოლო მისი არარსებობისას – ნათესავი (ამ შემთხვევაში ტერმინი „პაციენტის ნათესავი“ გულისხმობს პირს „ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის „თ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ პირთა წრიდან)
• განსაკუთრებულ შემთხვევაში, როდესაც პაციენტის/მსჯავრდებულის სასამართლოში მიყვანა შეუძლებელია მისი ავადმყოფობის გამო ან სხვა ობიექტური მიზეზით, მოსამართლე არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების საქმის განსახილველად ატარებს გასვლით სასამართლო სხდომას იმ სტაციონარში, რომელშიც პაციენტი/მსჯავრდებული იმყოფება, ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით, პაციენტმა/მსჯავრდებულმა საქმის განხილვაში მონაწილეობა შეიძლება მიიღოს დისტანციურად, ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით.
მოსამართლის ბრძანების ვადა
• არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების გაწევის მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების შესახებ მოსამართლის ბრძანება მოქმედებს პაციენტის არანებაყოფლობითი მკურნალობის კრიტერიუმების ამოწურვამდე, რაც დასტურდება ექიმ-ფსიქიატრთა კომისიის დასკვნის საფუძველზე, მაგრამ ეს ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 6 თვეს. აღნიშნული ვადა არ ვრცელდება პაციენტზე, რომელიც სასჯელს იხდის შესაბამის სამედიცინო (სამკურნალო) დაწესებულებაში. სტაციონარში მოთავსების ვადა აითვლება პირის სტაციონარში მოთავსებიდან
მოსამართლის ბრძანების/დადგენილების გასაჩივრება
• მოსამართლის ბრძანება/დადგენილება საჩივრდება საჩივრით, სააპელაციო სასამართლოში, ბრძანების გადაცემიდან 48 საათში
საჩივრის შეტანა შეუძლიათ:
• ფსიქიატრიული დაწესებულების ადმინისტრაციას ან პენიტენციურმა დაწესებულებას,
• პაციენტს/მსჯავრდებულს,
• მის ადვოკატს, კანონიერმა წარმომადგენელს ან/და ნათესავს
სააპელაციო სასამართლო საქმე იხილავს:
• 1 კვირაში, ბრძანებას აუქმებს ბრძანებით, ხოლო დადგენილებას - დადგენილებით.
• სააპელაციო სასამართლოს ბრძანება/დადგენილება საბოლოოა და გასაჩივრებას არ ექვემდებარება
ადმინისტრაციული სამართალწარმოება პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარებული პირებისათვის და მათი პირველი რიგის მემკვიდრეებისათვის ფულადი კომპენსაციის გაცემასთან დაკავშირებით
• აწესრიგებს ასკ, მუხლები 2126-2129, თავი VII7
• „საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლად აღიარებისა და რეპრესირებულთა სოციალური დაცვის შესახებ“ კანონის მე-9 მუხლი ითვალისწინებს კომპენსაციის გაცემას
• ამ ნორმების მიღება განაპირობა ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებამ საქმეზე „კლაუს და იური კილაძეები საქართველოს წინააღმდეგ“
„საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლად აღიარებისა და რეპრესირებულთა სოციალური დაცვის შესახებ“ კანონი, რომელიც 1997 წელს იქნა მიღებული, თავდაპირველი რედაქცია არ ითვალისწინებდა კომპენსაციი გაცემას, მხოლოდ გმობდა სსრკ-ის რეჟიმის დროს ჩადენილ სისასტიკეს. სტრასბურგის სასამართლომ განმარტა, რომ სახელმწიფოს მიერ უნდა იქნეს მიღებული საკანონმდებლო, ადმინისტრაციული და საბიუჯეტო ზომები, რათა კანონით განსაზღვრულ პირებს მიეცეთ ამ კანონით გარანტირებული უფლებით ეფექტური სარგებლობის შესაძლებლობა.
• ფულადი კომპენსაციის ოდენობაა არანაკლებ 1000 და არაუმეტეს 2000 ლარისა
• სარჩელზე მოპასუხეა საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო
ფულადი კომპენსაციის მიღების შესახებ სარჩელს უნდა დაერთოს:
• პირის პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარების დამადასტურებელი დოკუმენტი;
• პირველი რიგის მემკვიდრის მიერ სარჩელის წარდგენისას − მემკვიდრეობის დამადასტურებელი დოკუმენტი;
• სანოტარო წესით დამოწმებული გარიგება ფულადი კომპენსაციის მოთხოვნის უფლების დათმობის თაობაზე, თუ არსებობს რამდენიმე პირველი რიგის მემკვიდრე და ფულადი კომპენსაციის მოთხოვნის უფლებას ეს მემკვიდრეები თმობენ ერთი ან რამდენიმე მემკვიდრის სასარგებლოდ.
• პოლიტიკური რეპრესიის მსხვერპლად აღიარებული პირის რამდენიმე პირველი რიგის მემკვიდრის არსებობის შემთხვევაში მათზე გაიცემა ერთიანი ფულადი კომპენსაცია.
გასაჩივრება:
• თბილისის ან ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს, შესაბამისად, თბილისის ან ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოში საქართველოს საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილი წესით
• სააპელაციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება (განჩინება) საბოლოოა და არ საჩივრდება
ადმინისტრაციული სამართალწარმოება არასრულწლოვანთა სკოლა-პანსიონში გაგზავნასთან დაკავშირებით
• აწესრიგებს ასკ, მუხლები 2135-2138, თავი VII9
• მატერიალური საფუძველი: „ზოგადი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონის 487 მუხლი (მე-9 პუნქტი)
• რომელი არასრულწლოვანი იგზავნება სკოლა-პანსიონში: რთლი ქცევის მქონე არასრულწლოვანი
ვინ მიმართავს სასამართლოს:
• სასამართლოს უნდა წარედგინოს შუამდგომლობა, რათა დაიწყოს ამ საქმის განხილვა
• შუამდგომლობის შეტანის უფლება აქვს იუსტიციის სამინისტროს სსიპ დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნული სააგენტოს სტრუქტურული ერთეულის − არასრულწლოვანთა რეფერირების ცენტრის სპეციალისტთა ჯგუფს
მოსამართლის მიერ საქმის განხილვა:
• მოსმართლე საქმეს იხილავს დახურულ სხდომაზე
• დახურულ სასამართლო სხდომაზე დასწრების უფლება აქვთ: არასრულწლოვანს, არასრულწლოვნის მშობელს/კანონიერ წარმომადგენელს, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს წარმომადგენელს, სპეციალისტთა ჯგუფის წევრებს, არასრულწლოვანთა რეფერირების ცენტრის სხვა წარმომადგენელს, სოციალურ მუშაკს, არასრულწლოვნის ადვოკატს, აგრეთვე სასამართლოს მიერ მოწვეულ სხვა პირებს
• სასამართლო პროცესზე არასრულწლოვანს წარმოადგენს მშობელი ან კანონიერი წარმომადგენელი. თუ არასრულწლოვანს არ ჰყავს მშობელი ან კანონიერი წარმომადგენელი, სასამართლო ვალდებულია მისი ინტერესების დასაცავად საქმეში ჩააბას მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო
გასაჩივრება:
• თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება საჩივრდება გადაწყვეტილების ჩაბარებიდან 10 დღის ვადაში თბილისის სააპელაციო სასამართლოში.
• თბილისის სააპელაციო სასამართლო საჩივარს განიხილავს მისი წარმოებაში მიღებიდან 10 დღის ვადაში.
• თბილისის სააპელაციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება (განჩინება) საბოლოოა და არ საჩივრდება.
არასრულწლოვანის უფლებები:
• არასრულწლოვანს უფლება აქვს, უარი განაცხადოს სასამართლოში ახსნა-განმარტების მიცემაზე,
• აგრეთვე მოითხოვოს სასამართლო პროცესზე ადვოკატის, მშობლის/კანონიერი წარმომადგენლის დასწრება.
### **ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის საჯარო-სამართლებრივი ფორმები**
1. **ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი**
- **განმარტება**: კონკრეტული პირის ან პირთა შეზღუდული წრის მიმართ გამოცემული გადაწყვეტილება (მაგ., ნებართვა, ჯარიმა).
- **მაგალითი**: მშენებლობის ნებართვის გაცემა ან გაუქმება.
2. **ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი**
- **განმარტება**: ზოგადი წესის დამყარებელი აქტი (მაგ., მინისტრის ბრძანება).
- **მაგალითი**: პოლიციის მიერ საგზაო მოძრაობის წესების დადგენა.
3. **რეალაქტი**
- **განმარტება**: ფაქტობრივი მოქმედება, რომელიც არ არის აქტი (მაგ., პოლიციის რეიდი).
- **მაგალითი**: შენობის გამოკვლევა სახანძრო უსაფრთხოების შესამოწმებლად.
4. **ადმინისტრაციული ხელშეკრულება**
- **განმარტება**: საჯარო ინტერესებისთვის დადებული შეთანხმება (მაგ., კონცესია).
- **მაგალითი**: მუნიციპალიტეტისა და კომპანიის შეთანხმება გზის რემონტზე.
---
### **ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის კერძო-სამართლებრივი ფორმები**
1. **სამოქალაქო ხელშეკრულება**
- **განმარტება**: ორ თანასწორუფლებიან მხარეს შორის დადებული შეთანხმება (მაგ., ქირავნობა).
- **მაგალითი**: სკოლის მიერ კომპიუტერების შეძენა კერძო მომწოდებლისგან.
---
### **ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნების ელემენტები**
1. **ადმინისტრაციული ორგანო** – ავტორიტეტი, რომელმაც აქტი გამოსცა.
2. **ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველი** – კანონი, რომელიც აძლევს უფლებამოსილებას.
3. **ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი** – მიმართულია კონკრეტულ პირებზე.
4. **აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს** – ცვლის სამართლებრივ მდგომარეობას.
---
### **სარჩელის სახეები ინდივიდუალური აქტისთვის**
1. **ბათილად ცნობის შესახებ** – აქტი უკანონოა გამოცემის დღიდან.
2. **ძალადაკარგულად ცნობის შესახებ** – აქტი კანონიერი იყო, მაგრამ დაკარგა ძალა.
3. **არარად ცნობის შესახებ** – აქტი არასოდეს ყოფილა სამართლებრივი ძალის მქონე.
4. **გამოცემის შესახებ** – მოთხოვნა აქტის გამოცემაზე (მაგ., ნებართვის მიღება).
---
### **ბათილობა vs. ძალადაკარგულობა**
- **ბათილობა**: აქტი **არასწორია გამოცემის დღიდან** (მაგ., უფლებამოსილების გადაჭარბება).
- **ძალადაკარგულობა**: აქტი **თავდაპირველად კანონიერი იყო**, მაგრამ დაკარგა ძალა (მაგ., ვადის ამოწურვა).
---
### **ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი**
**ელემენტები**:
1. **უფლებამოსილი ორგანო** – მხოლოდ ის, ვისაც კანონი აძლევს უფლებას.
2. **საკანონმდებლო საფუძველი** – კანონი, რომელიც ამტკიცებს აქტის გამოცემას.
3. **ქცევის ზოგადი წესი** – მიმართულია განუსაზღვრელი რაოდენობის პირისადმი.
**კანონიერება**:
- **ფორმალური**: დაცულია პროცედურები (გამოცემის უფლებამოსილება, ფორმა).
- **მატერიალური**: შეესაბამება კანონსა და კონსტიტუციას.
---
### **რეალაქტი**
- **განმარტება**: ფაქტობრივი მოქმედება **წერილობითი აქტის გარეშე** (მაგ., ტვირთის ჩახერვა).
- **გამოვლინება**:
- ფიზიკური ქმედება (მაგ., ქუჩის გაწმენდა).
- ტექნიკური ოპერაცია (მაგ., სიგნალიზაციის ჩართვა).
---
### **ადმინისტრაციული ხელშეკრულება**
- **განმარტება**: შეთანხმება **საჯარო ინტერესებისთვის** (მაგ., კონცესია).
- **განსხვავება ინდივიდუალური აქტისგან**:
- **ხელშეკრულება**: თანასწორუფლებიანი მხარეები, შეთანხმება.
- **აქტი**: ცალმხრივი, ავტორიტარული გადაწყვეტილება.
**კანონიერება**:
- **ფორმალური**: დადების უფლებამოსილება, სწორი პროცედურა.
- **მატერიალური**: შეესაბამება საჯარო ინტერესებს.
## **I. სარჩელის წარმოებაში მიღება (ფორმალური დასაშვებობის შემოწმება)**
ეს არის პირველი ეტაპი, როდესაც სასამართლო ამოწმებს, **შეესაბამება თუ არა სარჩელი ფორმალურ მოთხოვნებს**.
### **რა მოწმდება?**
1. **5-დღიანი ვადა** (საპრ.კ. 445.3):
- სარჩელი უნდა იყოს მიღებული სასამართლოს მიერ **5 სამუშაო დღის** განმავლობაში მისი ჩაბარებიდან.
- თუ ვადა დაირღვა, სარჩელი შეიძლება დაუბრუნდეს მოსარჩელეს.
2. **ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის (ასკ) 22-25 მუხლებთან შესაბამისობა**:
- სარჩელი უნდა შეესაბამებოდეს კონკრეტულ ტიპს (მაგ., ადმინისტრაციული აქტის გაუქმება, ზიანის ანაზღაურება).
### **თუ სარჩელი არ აკმაყოფილებს მოთხოვნებს:**
- სასამართლო **აღნიშნავს ხარვეზებს** და აცნობებს მოსარჩელეს.
- თუ ხარვეზები არ გამოსწორდება, სარჩელი **უარყოფილია**.
---
## **II. სარჩელის დასაშვებობის შემოწმება განმწესრიგებელ სხდომაზე (ასკ 262.1)**
ეს ეტაპი **არ არის საჭირო ყველა სარჩელზე**, მხოლოდ მაშინ, როცა:
- სარჩელის დასაშვებობა **სადავოა**.
- მოსამართლე თვლის, რომ ის **შეიძლება დაუშვებელი იყოს**.
### **რომელ სარჩელებს არ სჭირდება ეს ეტაპი?**
- ადმინისტრაციული ხელშეკრულებების დარღვევის სარჩელები (ასკ 25პრიმა).
- ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნები (ასკ 2.1 "გ").
### **განმწესრიგებელი სხდომის ჩატარება:**
- ვადა: **2 კვირა** სარჩელის მიღებიდან.
- მხარეები იწვევიან, მაგრამ **მათი გამოუცხადებლობა არ უშლის საქმის განხილვას**.
### **შესაძლო გადაწყვეტილებები:**
✅ **სარჩელი დასაშვებია** → საქმე გრძელდება.
❌ **სარჩელი დაუშვებელია** → საქმე წყდება, მაგრამ განჩინება **საჩივრებადია**.
---
## **III. საქმის მომზადების ეტაპი**
ამ ეტაპზე:
- მხარეები **წარადგენენ მტკიცებულებებს**.
- სასამართლო **აკეთებს მოსამზადებელ ქმედებებს** (მაგ., ექსპერტიზის დანიშვნა).
- **შესაძლებელია მოთხოვნის შეცვლა/დაზუსტება** (მხოლოდ მოსამზადებელ ეტაპზე).
### **მნიშვნელოვანი დეტალები:**
- **წერილობითი შესაგებელი არ არის სავალდებულო** ადმინისტრაციულ პროცესში.
- **დაუსწრებელი გადაწყვეტილება არ გამოიცემა** (ასკ 261).
---
## **IV. მთავარი სხდომის ეტაპი**
ეს არის **ფინალური ეტაპი**, სადაც:
- **მხარეები წარმოთქვამენ არგუმენტებს**.
- **წარმოადგენენ მტკიცებულებებს**.
- **სასამართლო იღებს გადაწყვეტილებას**.
### **განსაკუთრებული პროცედურები:**
1. **გამარტივებული სამართალწარმოება (ასკ 27)**:
- საქმე განიხილება **მხარეთა დაუსწრებლად** (მაგრამ საჯარო სხდომა მაინც ტარდება).
2. **დაჩქარებული სამართალწარმოება (ასკ 28)**:
- **ვადები მცირდება** (მაგ., შესაგებლის წარდგენის დრო).
3. **სარჩელის ტრანსფორმაცია (ასკ 28პრიმა)**:
- თუ სარჩელი არასწორი ფორმითაა შეტანილი, სასამართლო **შეუძლია შესთავაზოს მისი გადაფორმება**.
---
### **დასკვნა**
ადმინისტრაციული სარჩელის განხილვა პირველ ინსტანციაში მოიცავს:
1. **ფორმალურ შემოწმებას** (5 დღე).
2. **დასაშვებობის განხილვას** (მხოლოდ საჭიროების შემთხვევაში).
3. **მოსამზადებელ ეტაპს** (მტკიცებულებების შეგროვება).
4. **მთავარ სხდომას** (გადაწყვეტილების მიღება).
ამ პროცესში გამოიყენება **გამარტივებული, დაჩქარებული** და **ტრანსფორმირებადი** პროცედურები, რაც ხელს უწყობს სამართლიანი და ეფექტური განხილვის უზრუნველყოფას.
**ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გაუქმების სარჩელები:**
- სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართალებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ (ასკ მუხ.22)
- სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ (ასკ მუხ.22)
**აქტის ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების სარჩელის დასაშვებობა**
- **მუხ.22.2, 22.3:**
- სარჩელი **დასაშვებია**, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი **პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ)** **ზიანს** აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს ან უკანონოდ **ზღუდავს** მის უფლებას (მუხ.22.2)
- **სარჩელი** სასამართლოს უნდა წარედგინოს შესაბამისად ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების **გაცნობიდან,** ასევე ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისათვის დადგენილი ვადის **გასვლიდან** **1 თვის** ვადაში (მუხ.22.3)
- **ნორმატიული** აქტის შემთხვევაში – უშუალო ზიანის მიყენებიდან **3 თვის** ვადაში (მუხ.22.3)
**ამ სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებია:**
1. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არსებობა
2. პირდაპირი და უშუალო ზიანი
3. ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში ადმინისტრაციული საჩივრის წარდგენა (თუკი ადმინისტრაციულ ორგანოს ზემდგომი ჰყავს)
4. გასაჩივრების ვადების დაცვა
**ვადების ათვლისას უნდა გამოვყოთ 3 შემთხვევა:**
- როდესაც გასაჩივრებული აქტი არ ექვემდებარება გასაჩივრებას ადმინისტრაციული წარმოების წესით - **ვადა აითვლება აქტის გაცნობიდან**
- როდესაც გასაჩივრებულია ადმინისტრაციულ საჩივარზე მიღებული გადაწყვეტილება - **ვადა აითვლება ამ გადაწყვეტილების გაცნობიდან - ვინ იქნება მოპასუხე ამ შემთხვევაში**
- როდესაც აქტი გასულია ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებული გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი ვადა - ვადა: გადაწყვეტილების გამოტანისთვის დადგენილი **ვადის გასვლიდან 1 თვე, ხოლო ნორმატიული აქტის შემთხვევაში - უშუალო ზიანის მიყენებიდან 3 თვე**
**გასაჩივრების ვადის ათვლა უკავშირდება აქტის ოფიციალურ გაცნობას -** რას ნიშნავს აქტის გაცნობა
**ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმალური და მატერიალური კანონიერება**
**შეგებებული სარჩელის აღძვრის დაუშვებლობა**
- მუხ.22.6: „ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა“.
**სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობისა და ახალი აქტის გამოცემის დავალების წინაპირობები**
- მუხ.32.4
- სასკ-ის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილით მინიჭებული უფლებამოსილება სასამართლომ უნდა გამოიყენოს იმ ვითარებაში, როცა სასამართლო წესით ვერ ხერხდება ფაქტობრივი გარემოებების დადგენა და შეფასება, შესაბამისად, შეუძლებელი ხდება სადავო ადმინისტრაციული აქტის მატერიალური კანონიერების შეფასება.
თუ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი **აღსრულებული იყო** სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე, მხარის შუამდგომლობით სასამართლო გადაწყვეტილებაში მიუთითებს აღსრულების გაუქმების წესის შესახებ (მუხ.32.2)
სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია, მხარის კანონიერი ინტერესის არსებობისას და მისი მოთხოვნით, ბათილად ცნოს ეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი (მუხ.32.3) - იგულისხმება ბათილად ცნობა აქტის გამომცემი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ.
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებას აქვს სავალდებულო ძალა (მუხ.32.4)
თუ ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადება მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას სასამართლო უფლებამოსილია სამართლებრივი აქტი ბათილად გამოცხადების ნაცვლად ძალადაკარგულად გამოაცხადოს (მუხ.32.4)
სასამართლო გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა გამოქვეყნდეს იმავე წესით, რა წესითაც იყო გამოქვეყნებული ნორმატიული აქტი (მუხ.32.5)
სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე -
მავალდებულებელი სარჩელი ანუ სარჩელი მოვალეობის შესრულების შესახებ
ასკ მუხ.23.1: „1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით.“
მიზანი - აქტის გამოცემა
მნიშვნელობა - ადმინისტრაციულმა ორგანოებმა შეასრულონ კანონმდებლობით დაკისრებული ვალდებულებები
როდესაც მოთხოვნილია რაიმე უფლების მაღიარებელი ინდაქტის გამოცემა, მისი დავალებაც აქტის გამოცემის დავალების შესახებ სარჩელითაა შესაძლებელი და არა აღიარებითი სარჩელით
ეს სარჩელი ითვალისწინებს როგორც ინდივიდუაური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის, ისე ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
სარჩელის დასაშვებობა
ასკ მუხ.23.2-23.4:
„2. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.
3. თუ კანონით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, სარჩელი სასამართლოს უნდა წარედგინოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარის მიღებიდან ერთი თვის ვადაში.
4. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა.“
დასაშვებობის წინაპირობები:
• მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა
• უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ აქტის გამოცემაზე
• ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
• გასაჩივრების ვადა უნდა იყოს დაცული - 1 თვე (ან კანონით გათვალისწინებული სხვა ვადა)
ადმინისტრაციული ორგანოს უარის სახეები:
• წერილობითი უარი
• უმოქმედობით უარი - ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემისათვის განსაზღვრული ვადის დარღვევა (ვადაში აქტის გამოუცემლობა) განიხილება აქტის გამოცემაზე უარის თქმად (ე.წ. ვირტუალური უარი)
გასაჩივრების ვადები:
• წერილობითი უარის (ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის) შემთხვევაში ვადის ათვლა დაიწყება უარის თქმის შესახებ აქტის დადგენილი წესით მიღებიდან ერთი თვის ვადაში
• უმოქმედობით უარის შემთხვევაში, სარჩელის სასამართლოში წარდგენის ვადა განისაზღვრება აქტის გამოცემისათვის დადგენილი ვადის გასვლიდან ერთი თვის ვადაში
სარჩელის დასაბუთებულობის დადგენა - მუხ.33
• სარჩელი დასაბუთებულია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე უარი კანონს ეწინააღმდეგება ან დარღვეულია მისი გამოცემის ვადა და ეს პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
• ამ შემთხვევაში სასამართლო გამოიტანს გადაწყვეტილებას, რომლითაც ადმინისტრაციულ ორგანოს ავალებს, გამოსცეს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მხარის მოთხოვნით სასამართლო ადგენს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის ვადას
• სასამართლოს შეუძლია თვითონ მოაწესრიგოს სადავო საკითხი
• აქაც შესაძლებელია ასკ 32.4 მუხლის გამოყენება
• დისკრეციული უფლებამოსილების შემთხვევა - სასამართლოს არ აქვს უფლება, თავად გამოსცეს მოთხოვნილი აქტი, თუ საკითხი ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციულ უფლებამოსილებას განეკუთვნება
შეგებებული სარჩელის წარდგენის დაუშვებლობა
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში არ დაიშვება შეგებებული სარჩელის წარდგენა
ხშირად, 23-ე მუხლით განსაზღვრული სარჩელი მოიცავს ასევე უარის თქმის შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელსაც (22-ე მუხლით აღძრულ სარჩელს)
**სარჩელი ქმედების განხორციელების შესახებ - მავალდებულებელი სარჩელის ერთ-ერთი სახე**
**ასკ მუხ.24:**
„1. სარჩელი შეიძლება აღიძრას ისეთი მოქმედები ან მოქმედებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით, რომელიც არ გულისხმობს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას.
2. სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.“
**ეს სარჩელი მოიცავს:**
1. **სარჩელს მოქმედების განხორციელების მოთხოვნით** მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალური მოქმედების (რეალაქტის) განხორციელებისკენ
2. **სარჩელს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით** მოსარჩელის მოთხოვნა მიმართულია რეალაქტის განხორციელებისაგან თავის შეკავებისკენ
**რეალაქტი**
- რეალაქტის ცნების ქვეშ იგულისხმება ყველა ის მმართველობითი ღონისძიება, რომელიც მიმართულია არა სამართლებრივი, არამედ **ფაქტობრივი შედეგის დადგომისაკენ** (წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისაკენ).
- ინდაქტს მისგან განასხვავებს **მოწესრიგება:** ინდაქტი აწესრიგებს, რეალაქტი - არა
**ორგანიზაციის გარეთ გამოვლენილი რეალაქტები:**
1. **საინფორმაციო ხასიათის რეალაქტები -** მოქალაქეებისთვის ახსნა-განმარტებების მიცემა; საჯარო გაფრთხილება მოქალაქეებისთვის საშიშროების თავიდან ასაცილებლად; საჯარო წლიური მოხსენება და ა.შ.
2. **ფაქტობრივი ქმედებები** ქუჩების შეკეთება, დასუფთავება, სკვერების მოწყობა, სოციალური ფულადი და მატერიალური დახმარებების გაცემა და ა.შ.
**რეალაქტის განხორციელების სამართლებრივი საფუძველი:**
- კანონი
- კანონქვემდებარე აქტი
- ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
- აღმჭურველი რეალაქტი შეიძლება განხორციელდეს კონკრეტული ნორმატიული საფუძვლების გარეშეც
**ეს სარჩელი ასევე გამოიყენება ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ, როდესაც სარჩელის მიზანია საჯარო სამართლებრივ ურთიერთობაში წარმოშობილი მოქალაქის ვალდებულების - კონკრეტული ქმედების განხორციელების უზრუნველყოფა. ამდენად, სახელმწიფოსაც შეუძლია შეიტანოს სარჩელი მოქალაქის მიერ ქმედების განხორციელების მოთხოვნით**
**სარჩელის შეტანისას მოწმდება** - ხომ არ საჭიროებს ქმედების განხორციელება სამართლებრივ საფუძველს - ინდაქტის გამოცემას. ასეთ შემთხვევაში მხარემ უნდა მოითხოვოს აქტის გამოცემა და არა ქმედების განხორციელება, ხოლო მოსამართლე უნდა დაეხმაროს მას სასარჩელო მოთხოვნის მოდიფიცირებაში.
**სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:**
1. **სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს**
**II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს**
**დასაშვებობის წინაპირობები ასკ მუხ.24.2:**
- მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს ქმედების განხორციელება (ან მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი უნდა იყოს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავება)
- უნდა არსებობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ამ ქმედების განხორციელებაზე (ან ქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავებაზე)
- ეს უარი პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს უნდა აყენებდეს მოსარჩელის უფლებებს
**სახელშეკრულებო დავები მოიცავს სარჩელებს, რომლებიც დაკავშირებულია ადმინისტრაციული ხელშეკრულების:**
- **დადებასთან,**
- **შესრულებასთან,**
- **შეწყვეტასთან**
**ასკ მუხ.** **251.2:**
- **„**2. ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება საერთო სასამართლოების მიერ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით. ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.“
**სახელშეკრულებო სარჩელების მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ეს სარჩელები ავტომატურად დასაშვებია და განმწესრიგებელი სხდომის მოწვევა ამ შემთხვევაში არ ხდება.**
ასკ მუხ.25
„1. აღიარებითი სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის არარად აღიარების, უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს ამის კანონიერი ინტერესი.
2. აღიარებითი სარჩელი არ შეიძლება აღიძრას, თუ მოსარჩელეს შეუძლია აღძრას სარჩელი ამ კოდექსის 22–24-ე მუხლების საფუძველზე.“
აღიარებითი სარჩელის სახეები:
I. სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარად გამოცხადების შესახებ
II. სარჩელი უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
III. სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
სარჩელი წარმატებული იქნება, თუკი იგი დააკმაყოფილებს:
I. სარჩელის დასაშვებობის კრიტერიუმებს
II. სარჩელის დასაბუთებულობის კრიტერიუმებს
აქტის არარად გამოცხადების შესახებ სარჩელის დასაშვებობა:
დასაშვებობის წინაპირობები:
• უნდა იყოს გამოცემული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი
• მოსარჩელეს არ უნდა შეეძლოს სარჩელის აღძვრა ასკ 22-24-ე მუხლების საფუძველზე
• მოსარჩელეს აქტის არარად აღიარების მიმართ უნდა გააჩნდეს კანონიერი ინტერესი
არ არის დადგენილი:
• გასაჩივრების ვადა (ზაკ-ის მუხ.60.2)
• ზემდგომი ადმინისტრაციული ორგანოსადმი წინასწარი მიმართვის სავალდებულობა (ასკ-ის მუხ. 2.5)
რა არის არარა აქტი
ზაკ-ის მუხ.60.1
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემისთანავე ითვლება არარად, თუ:
• შეუძლებელია მისი გამომცემი ორგანოს დადგენა
• გამოცემულია არაუფლებამოსილი ორგანოს ან არაუფლებამოსილი პირის მიერ
• მისი შესრულება შეუძლებელია ფაქტობრივი მიზეზების გამო
• მისი შესრულება გამოიწვევს სისხლისსამართლებრივ ან ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევას
ის გარემოება, რომ აქტი არარაა, არის სარჩელის საფუძვლიანობის/დასაბუთებულობის შემოწმების საკითხი და ეს არ არის სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა
შემთხვევა, როდესაც მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო:
• თუკი მოსარჩელე არ არის დარწმუნებული, სადავო აქტი არარა აქტია თუ კანონსაწინააღმდეგო, მართებულია, ასეთ შემთხვევაში აღიძრას სარჩელი 22-ე მუხლით, რათა მოსარჩელემ არ გაუშვას ხანდაზმულობის ვადა. შემდგომ შესაძლებელია სარჩელის ტრანსფორმაცია 28 პრიმა მუხლით.
აღიარებითი სარჩელი სამართლებრივი ურთიერთობის ან უფლების არსებობა-არარსებობის დადგენის შესახებ
• სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობაა უკვე არსებული კონკრეტული სამართლებრივი ურთიერთობა ან უფლება
ასეთი აღიარებითი სარჩელი უშუალოდ არ იწვევს დავის გადაწყვეტას, არამედ აღიარებითი სარჩელით მიღწეული შედეგი შეიძლება საფუძვლად დაედოს დავის გადაწყვეტას
პრევენციული (წინასწარი დაცვის შესახებ) აღიარებითი სარჩელი
• ჰგავს მოქმედების განხორციელებისაგან თავის შეკავების სარჩელს
• შეიძლება მიმართული იყოს, ასევე, შემზღუდველი ინდაქტის/ნორმაქტისაგან დაცვისკენ
• მიმართულია მომავალში მოქმედებაზე
• სარჩელი დასაშვებია, თუკი მოსარჩელის მიმართ არსებული სამართლებრივი ურთიერთობის შეცვლით არსებობს ზიანის საფრთხე და სამართლებრივი ურთიერთობა იმდენად კონკრეტულია, რომ წინასწარ შეიძლება განისაზღვროს მომავალში მოსარჩელის მიმართ მისი ნეგატიური შედეგი
განვრცობითი აღიარებითი სარჩელი
• სარჩელი დასაშვებია, როდესაც სადავო ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოტანის მომენტისათვის მთლიანად დასრულებულია
• ასკ მუხ.32.3 - სასამართლოს მიერ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების გამოტანამდე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მისი ბათილად ცნობის შემთხვევაში, მხარე უფლებამოსილია მოითხოვოს ამ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სასამართლოს მიერ არაკანონიერად აღიარება
• სასამართლო იმ შემთხვევაშია უფლებამოსილი, აღიაროს შესაბამისი აქტი არაკანონიერად, როდესაც ამაზე არსებობს მხარის კანონიერი ინტერესი
აღიარებითი სარჩელის დასაბუთებულობა
სასამართლოს გადაწყვეტილება - სასამართლოს გამოაქვს ე.წ. დეკლარაციული ხასიათის გადაწყვეტილება, რომელიც არავითარ დავალდებულებას არ შეიცავს მოპასუხის მიმართ და ატარებს ე.წ. შეტყობინებით ხასიათს.
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები
სარჩელი ზიანის ანაზღაურების შესახებ
საკითხავი მასალა:
• მაია კოპალეიშვილი, პაატა ტურავა, ირმა ხარშილაძე, ხათუნა ლორია, თამარ გვარამაძე, თამარ ღვამიჩავა, ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის სახელმძღვანელო, 2018, გვ. 335-344
• საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, მუხლი: 29, 30, 301 , 31
ადმინისტრაციული სარჩელი ზიანის ანაზღაურების შესახებ (ადმინისტრაციული დელიქტური სარჩელი) - მოიცავს სარჩელს, რომელიც მიმართულია ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ, ე.ი. მოპასუხე უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანო, ზიანის ანაზღაურება მოთხოვნილი უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ. ასკ მუხ. 2.1„გ“: სასამართლოში ადმინისტრაციული დავის საგანი შეიძლება იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულება ზიანის ანაზღაურების თაობაზე. ამ სარჩელის მიმართ დასაშვებობის წინაპირობები არ არის დადგენილი, ე.ი. განეკუთვნება ავტომატურად დასაშვებ სარჩელს.
სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება ადმინისტრაციულ საქმეებზე
• ადმინისტრაციულ პროცესში დასაშვებია სარჩელთა ობიექტური გაერთიანება, ანუ ერთ სარჩელზე რამდენიმე სასარჩელო მოთხოვნის გაერთიანება
• ეს სასარჩელო მოთხოვნები შესაძლებელია იყოს სხვადასხვა სახის ადმინისტრაციული სარჩელები
• დასაშვებობა მოწმდება ცალ-ცალკე თითოეული სასარჩელო მოთხოვნის ნაწილში
• შესაძლებელია რომელიმე ნაწილში სარჩელი დაუშვებლად იქნეს ცნობილი და ამ ნაწილში შეწყდეს წარმოება, ხოლო დანარჩენ ნაწილში გაგრძელდეს განხილვა
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები
მიზანი:
• უფლების დაცვის დროებითი საშუალებები უზრუნველყოფს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე არსებული მდგომარეობის შენარჩუნებას ან იმგვარად შეცვლას, რომ საბოლოო გადაწყვეტილება აღსრულებადი გახდეს
• მაგალითად, 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის შემთხვევაში - თუკი მოხდება სადავო აქტის აღსრულება, აზრი დაეკარგება დავის წარმოებას, რამდენადაც სასამართლო გადაწყვეტილება არ იქნება აღსრულებადი. ამიტომ ამ შემთხვევაში დროებით საშუალებად გათვალისწინებულია გასაჩივრებული აქტის მოქმედების შეჩერება
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებებია:
1. სადავო/გასაჩივრებული აქტის შეჩერება (29-301 მუხლები)
2. დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (31-ე მუხლი)
უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები გამოიყენება მხოლოდ 22-ე, 23-ე და 24-ე მუხლებით აღძრული სარჩელების მიმართ, კერძოდ:
• 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ გამოიყენება 29-ე და 301 მუხლებით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 23-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
• 24-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ - 31-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლების დაცვის დროებითი საშუალება
ამდენად, უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალებები სარჩელთა სახეების მიხედვით ასე გამოიყურება:
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის ბათილად ან ძალადაკარგულად ცნობა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის ღონისძიებაა სადავო აქტის შეჩერება (მუხ.29; 301)
• როდესაც მოთხოვნილია აქტის გამოცემა - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
• როდესაც მოთხოვნილია ქმედების განხორციელება (ქმედებისაგან თავის შეკავება) - გამოსაყენებელი უფლების დაცვის საშუალებაა დროებითი განჩინების გამოცემა სადავო ურთიერთობის წინასწარ მოსაწესრიგებლად (მუხ.31)
გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება, როგორც უფლების დაცვის პრევენციული (დროებითი) საშუალება
• სუსპენზიური ეფექტი - შემაჩერებელი ეფექტი - აქტის მოქმედების შეჩერება (suspend - შეჩერება, გადადება)
• მისი მიზანია, რომ მოსალოდნელი გამოუსწორებელი ზიანისგან სამართლებრივად დაიცვას მოსარჩელე
• ემსახურება უფლების დროებით დაცვას, რომლის მიზანია, დაიცვას პირი მმართველობის ღონისძიების შედეგებისგან დავის საგანზე სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებამდე
• მოწესრიგებულია 29-ე მუხლით
• გამოიყენება მხოლოდ 22-ე მუხლით აღძრული სარჩელის მიმართ
შეჩერებაუნარიანობის თვალსაზრისით ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები იყოფა 2 ჯგუფად:
1. აქტის მოქმედების შეჩერება ავტომატურად, სარჩელის შეტანისთანავე (მუხ.29.1)
2. აქტის მოქმედების შეჩერება მხოლოდ მოსარჩელის შუამდგომლობის შემთხვევაში, შესაბამისი წინაპირობების არსებობისას (მუხ.29.2, 29.3)
ყველა ინდაქტი, რომელიც არ არის ჩამოთვლილი 29.2 მუხლში, შეჩერდება ავტომატურად, სარჩელის მიღებით
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის ავტომატური შეჩერება
1. მუხ.29.1: „ სარჩელის მიღება სასამართლოში აჩერებს გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედებას.“
2. ავტომატური შეჩერება
3. არ არის საჭირო მოსარჩელის შუამდგომლობა
რომელი ინდაქტი არ შეჩერდება ავტომატურად (მუხ.29.2):
1. რომელიც დაკავშირებულია სახელმწიფო ან ადგილობრივი გადასახადების, მოსაკრებლების ან სხვა გადასახდელების გადახდასთან
2. რომლის აღსრულების გადადება გამოიწვევს მნიშვნელოვან მატერიალურ ზიანს, ან მნიშვნელოვან საფრთხეს შეუქმნის საზოგადოებრივ წესრიგს ან უსაფრთხოებას
3. რომელიც გამოცემულია შესაბამისი კანონის საფუძველზე გამოცხადებული საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის დროს
4. როდესაც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებულია წერილობითი დასაბუთებული გადაწყვეტილება ინდაქტის დაუყოვნებელი აღსრულების შესახებ, თუ არსებობს გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა
5. ინდაქტი აღსრულებულია ან იგი წარმოადგენს აღმჭურველ აქტს და მისი შეჩერება მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს სხვა პირის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს
6. ეს გათვალისწინებულია კანონით.
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წესი შემდეგში მდგომარეობს (მუხ.29.3):
ასეთი ინდაქტების შეჩერების წინაპირობები:
• მხარის მოთხოვნა
• დასაბუთებული ეჭვი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერების შესახებ ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება არსებით ზიანს აყენებს მხარეს ან
• თუკი აქტის გადაუდებელი აღსრულება შეუძლებელს ხდის მხარისკანონიერი უფლების ან ინტერესის დაცვას
გამონაკლისი:
მიუხედავად ზემოაღნიშნული წინაპირობებისა, მაინც არ შეჩერდება:
• „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით გათვალისწინებული შემთხვევებში, როდესაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერებამ შეიძლება საფრთხე შეუქმნას საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ ეფექტიანი ზედამხედველობის განხორციელებას ან კომერციული ბანკის, მიკრობანკის დეპოზიტართა კანონიერ უფლებებს ან ინტერესებს ან/და კომერციული ბანკის, მიკრობანკის ან ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას.
სასამართლო უფლებამოსილია განსაზღვროს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის მოქმედების შეჩერების ვადა.
ინდივიდუალური ადმინისტარციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება
სარჩელის აღძვრამდე
• დასაშვებია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერება სარჩელის აღძვრამდეც
ასკ მუხ.29.5, 29.6:
„5. ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ მხარის შუამდგომლობა შეიძლება წარდგენილ იქნეს სარჩელის აღძვრამდეც.
6. სასამართლო გადაწყვეტილებას იღებს სამი დღის ვადაში და ერთი დღის ვადაში უგზავნის მხარეებს.“
ახლად აღმოჩენილი გარემოების გავლენა შეჩერებაზე
• ახლად აღმოჩენილი გარემოებების შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს განჩინება აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ (მუხ.29.8)
შემთხვევა, როდესაც შეჩერებული ინდაქტი უკვე აღსრულებულია
• ასეთ შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს აღსრულებასთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილება (მუხ.29.7)
როდის შეუძლია სასამართლოს, გააუქმოს ავტომატურად შეჩერებული აქტის შეჩერება
• ისეთ შემთხვევაში, როდესაც არსებობს აქტის გადაუდებელი აღსრულების აუცილებლობა, რაც მნიშვნელოვან ზიანს უკავშირდება, სასამართლოს შეუძლია გააუქმოს შეჩერება მხარის შუამდგომლობით (მუხ.29.4)
ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შეჩერების წესი
ასკ, მუხლი: 301 :
„1. თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სასამართლოს შეუძლია სარჩელის აღძვრისას მხარის შუამდგომლობით შეაჩეროს ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედება, თუ არსებობს დასაბუთებული ეჭვი ამ აქტის კანონიერების თაობაზე ან თუ მისი გადაუდებელი აღსრულებით პირს მიადგება არსებითი ზიანი ან შეუძლებელი გახდება პირის კანონიერი უფლებისა და ინტერესის დაცვა.
2. ახლად აღმოჩენილი გარემოების არსებობისას სასამართლო უფლებამოსილია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე შეცვალოს ან გააუქმოს განჩინება ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების შესახებ.
3. სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი.“
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი აქტის შეჩერების მოთხოვნა (არაავტომატურად შეჩერების შემთხვევებში):
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
სასამართლოს განჩინების გასაჩივრება აქტის შეჩერების შესახებ
• სასამართლო განჩინებაზე დაიშვება კერძო საჩივარი
დროებითი განჩინება
უფლების დაცვის ეს დროებითი საშუალება გამოიყენება:
• ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით აღძრული სარჩელის მიმართ (23-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
• ქმედების განხორციელების შესახებ სარჩელის მიმართ (24-ე მუხლით აღძრული სარჩელი)
რა შეიძლება გაითვალისწინოს დროებითმა განჩინებამ
1. არსებული მდგომარეობის შენარჩუნება (31-ე მუხლის 1-ლი წინადადება)
2. სადავო სამართლებრივი ურთიერთობის წინასწარი მოწესრიგება / გადაწყვეტა (მუხ.31.2)
დროებითი განჩინების მიმართ მხარის უფლებადამცავი ინტერესის შემოწმება
დროებით განჩინების გამოცემაზე მოსარჩელის უფლებადამცავი ინტერესი არ არსებობს, თუკი:
• მოსარჩელის მიერ დასმული საკითხი ჯერ არ გამხდარა ადმინისტრაციული ორგანოს მსჯელობის საკითხი
• როდესაც დროებითი განჩინების გამოცემას ითხოვს ადმინისტრაციული ორგანო, რომელიც მოსარჩელეა და რომელსაც შეუძლია თავად გადაწყვიტოს ეს საკითხი
• დასახული მიზნის მიუღწევლობა
დროებითი განჩინებით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება
• თუ დროებითი განჩინება გაუმართლებელი გამოდგება იმის გამო, რომ დავის საგანთან დაკავშირებით არ დაკმაყოფილდება მოსარჩელის მოთხოვნა, ან დადასტურდება, რომ თავიდანვე არ ჰქონდა ამ მოთხოვნის აღძვრის სამართლებრივი საფუძველი, მაშინ მეორე მხარე ვალდებულია აუნაზღაუროს მას მიყენებული ზიანი
• ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა შესაძლებელია საბოლოო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ
რომელ ინსტანციაშია შესაძლებელი დროებითი განჩინების გამოტანა
• ნებისმიერ ინსტანციაში, ნებისმიერ ეტაპზე
კაზუსი 1
თბილისის მერიამ, ჩატარებული ტენდერის საფუძველზე, ქ. თბილისში, ერთ-ერთ სატრანსპორტო ხაზზე, შპს ,,თბილისის ტრანსპორტის’’ სასარგებლოდ გასცა მგზავრთა გადაყვანის ნებართვა. თბილისის მერიის აღნიშნულ გადაწყვეტილებას არ ეთანხმება შპს ,, ოკრიბა’’, რომელსაც მიაჩნია რომ შპს ,,თბილისის ტრანსპორტი’’ ვერ აკმაყოფილებს ტენდერის პირობებს, კერძოდ, მის საკუთრებაში არსებული ტრანსპორტი არ არის ტენდერით დადგენილი ხარისხის შესაბამისი. აღნიშნული ფაქტის დასადასტურებლად შპს ,,ოკრიბას’’ გააჩნია შპს ,,აუდიტორის’’ საექსპერტო დასკვნა.
1)განსაზღვრეთ ადმინისტრაციული ორგანოს რომელი საქმიანობის სამართლებრივი ფორმაა გამოყენებული მოცემულ შემთხვევაში.
2) რომელმა სასამართლომ უნდა განიხილოს ეს დავა?
3) ვინ იქნებიან პროცესის მონაწილენი და რა იქნება დავის საგანი?
პასუხი:
შპს ,,ოკრიბა იქნებოდა მოსარჩელე ვინაიდან ვხედავთ მას აქვს პრეტენზია აქტის კანონიერებასთან დაკავშირებით. მოპასუხე იქნება ადმინისტრაციული ორგანო-თბილისის მერია. დავის საგანი იქნება აქტის ბათილად ცნობა.
საქმე ეხება ადმინისიტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემულ აღმჭურველ ადმინისტრაციულ აქტს. სასკ-ის 22-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის მიხედვით სარჩელი შეიძლება აღიძრას აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით. ამავე მუხლის 2-ე ნაწილის მიხედვით მოსარჩელეს ეს აქტი პირდაპირ ან უშუალოდ ზიანს აყნებს მოსარჩელეის უფლებას ან ინტერესების ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას.
რაც შეეხება განსჯადობის საკითხს დავა თბილისის საქალაქო საქმეთა ადმინისტრაციულმა პალატამ უნდა განიხილოს. დავა ეხება თბილისში სატრანსპორტო სისტემის მოწესრიგებას შესაბამისად დავა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციული პალატის განსჯადია.
დადგენილი 1 თვის ვადაც უნდა იყოს დაცული სარჩელის წარდგენის შესახებ.
კაზუსი 2
სსიპ სოციალური მომსახურების სააგენტოს სოციალური მომსახურების ცენტრმა აღძრა სარჩელი ზაზა გაბუნიას მიმართ და მოითხოვა მისთვის უკანონოდ მიღებული სახელმწიფო გასაცემლის - სოციალური დახმარების სახელმწიფო ბიუჯეტში დაბრუნების დავალება. მოსარჩელე აღნიშნავდა რომ მოპასუხე იღებდა სოციალურ დახმარებას 2022 წლის იანვრიდან თვეში 400 ლარის ოდენობით. 2023 წლის სექტემბრიდან იგი აღარ აკმაყოფილებდა სოციალური დახმარების მიმღები პირის კრიტერიუმებს და შესაბამის სარეიტინგო ქულებს. მიუხედავად ამისა, მას 2023 წლის სექტემბრიდან დეკემბრის ჩათვლის შეცდომით ჩაერიცხა 1600 ლარი. მოსარჩელის მოსაზრებით, ეს თანხა ექვემდებარება ბიუჯეტში დაბრუნებას. სასამართლომ აღნიშნული სარჩელი დასაშვებად ცნო და დაიწყო საქმის განხილვა.
იმსჯელეთ სარჩელის დასაშვებობის საფუძვლების შესახებ და შეაფასეთ სასამართლოს ქმედების კანონიერება.
პასუხი:
მოსარჩელე -სსიპ სოციალური მომსახურების სააგენტოს სოციალური მომსახურების ცენტრი
მოპასუხე-ზაზა გაბუნია
დავის საგანი-ქმედების განხორციელება (1600 ლარის დაბრუნება ბიუჯეტში).
სასკ-ის 24-ე მუხლი ითვალისწინებს სარჩელის სახეს ქმედების განხორციელების თაობაზე იგივე მავალდებულებელი სარჩელი, რომლითაც ითხოვს ქმედების განხორციელებას ან ქმედების განხორციელებისგან თავის შეკავებას - ეს მუხლი არ აკონკრეტებს, რომ მოსარჩელდ არის მხოლოდ ფიზიკური პირი, შესაბამისად მავალდებულებელი სარჩელის წარდგენის უფლება აქვს ადმინისტრაციულ ორგანოსაც, რომელიც ფიზიკური პირისგან ითხოვს მოქმედებას იმისათვის, რომ ეს სარჩელი იყოს წარმატებული უნდა გაიაროს დასაშვებობის და დასაბუთებულობის ეტაპები.
დასაშვებობის კრიტერიუმები მოცემულია სასკ-ის 24-ე მუხლში. ესენია:
1.საქმიანობის სამართლებრივი ფორმა (რეალაქტი) რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს როგორც ორგანიზაციის შიგნით ისე გარეთ. შიდაორგანიზაციული რეალაქტი გულისხმობს ადმ. ორგანოს მუშაკის მიერ თათბირების მოწყობას და მსგავს საქმინობას, როდესაც ის არ სცილდება ამ ორგანიზაციას. ორგანიზაციული რეალაქტი იყოფა 2 ჯგუფად: საინფორმაციო ხასიათის რეალაქტი (მოსახლეობის გაფრთხილება) და ფაქტობრივი ქმედებები (სკვერების მოწყობა; დასუფთავება).
სოციალური მომსახურების ცენტრი ითხოვდა რეალაქტის განხორციელებას რადგან ბიუჯეტში თანხის დაბრუნება ფაქტობრივი ქმედებებით ხორციელდება და სამართლებრივი შედეგი არ მოყვება.
2.პირდაპირი და უშუალო ზიანი უნდა ადგებიდეს მოსარჩელეს. სააგენტომ საფუძვლის გარეშე ჩაურიცხა ზაზა გაბუნიას სოც. დახმარება. შესაბამისად სააგენტოს მიადგა ზიანი.
3.სარჩელის ხანდაზმულობის ვადა-ქმედების განხორციელებაზე სარჩელს არ აქვს ვადა დაკონკრეტებული, თუმცა უნდა გავითვალისწინოთ რომ სარჩელი წარდგენილი უნდა იქნეს უარის ოფიციალურად გაცნობიდან 1 თვის ვადაში. კაზუსში მოცემული არ არის, რომ მოპასუხემ უარი თქვა თანხის დაბრუნებაზე და ეს ოფიციალურად შეიტყო სააგენტომ.
კაზუსი 3
შპს ‘’კალათმა’’ მშენებლობის ნებართვის მოთხოვნით მიმართა ქუთაისის მერიის არქიტექტურის სამსახურს ნებართვის მოპოვებაზე. 30 დღის გასვლის მიუხედავად არანაირი პასუხი არ მიუღია მერიიდან. შპს-მ მიმართა სასამართლოს ნებართვის მინიჭების მოტივით. სასამართლომ დასაშვებად ცნო სარჩელი და დაიწყო წარმოება.
პასუხი:
უფლების სასამართლო წესით დაცვის პრინციპიდან გამომდინარე შპს კალათმა მიმართა სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნით. ვინაიდან შპს უკვე მიმართა ადმინისტრაციულ ორგანოს ნება დართვის მიზნით მაგრამ ადმინისტრაციულმა ორგანომ ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 100 მუხლის მიხედვით გადაწყვეტილების მიღების 1 თვიანი ვადა დაარღვია. ამის შEმდგომ შპს მიმართა სასამართლოს ნებართვის მინიჭების მოთხოვნით რასაც ითვალისწინებს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 23 მუხლი შესაბამისად სასამართლომ წარმოებაში მიიღო საქმე რაც სწორია.
კაზუსი 4
ლევანმა უჩივლა სასამართლოში საჯარო რეესტრს. იმ მოტივით, რომ მას ქონდა 800 კვადრატი მიწის ნაკვეთი, ხოლო რეესტრის რუკაზე შეცდომით დარეგისტირებული იყო 730 კვადრატი. საჩივრის შეტანამდე ჯერ თხოვნით მიმართა რეესტრს შეცდომის ჩასწორებაზე, რადგანაც უარი მიიღო რეესტრიდან მერე უჩივლა სასამართლოში. აქაც სასამართლომ სცნო დასაშვებად სარჩელი და დაიწყო წარმოება.
პასუხი:
უფლების სასამართლო წესით დაცვის საფუძველზე ლევანიმ მიმართა სასამართლოს იმ მოტივით რომ რეგისტრაციის დროს დაშვებული შეცდომა ჩაესწორებინათ, ვინაიდან ლევანიმ მიმართა ადმინისტრაციულ ორგანოს ამ შეცდომის აღმოფხვრის თაობაზე და უარი მიიღო მიმართა სასამართლოს. საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22 მუხლის მიხედვით ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ და ითხოვს ამავე კოდექსის 23 მუხლის მიხედვით ახალი ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის გამოცემას რაც კოდექსთან შესაბამისობაშია და სწორია. შესაბამისად სასამართლომ სწორად მიიღო საქმე წარმოებაში
კაზუსი 5
ა სამსახურადან გაათავისუფლეს სამსახურის ხშირი გაცდენის გამოვო და ა-მ სარჩელი შეიტანა ამის შესახებო და რამდენად აკმაყოფილებს დასაშვებობის წინაპირობებსო
პასუხი: მესამეში დასაშვებობის საკითხი არის თუ არის სწორ სასამართლოში შეტანილი თუა წერილობითი ან უშუალოდ იმ პირის მიერ ვისაც ზიანი მიადგა ამას რო უწერია ამის მიხედვით უეჭველი დასაშვებია ახლა რო გამაგდოს ვიღაცამ და ვუჩივლო მაქბს უფლება მითუმეტეს თუგინდა აცდენდე ან რამე
კაზუსი
1. მოქალაქე გიორგი გიორგიშვილი საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის თანამშრომელმა დააჯარიმა ავტოსაგზაო მოძრობის წესების დარღვევის გამო. დაჯარიმების შესახებ გამოცემულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში გასაჩივრების ადგილად მითითებული იყო საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის ზემდგომი სტრუქტურული ერთეული. იმ განცდით, რომ იმავე სტრუქტურაში გასაჩივრებით ვერ მიაღწევდა სასურველ შედეგს, გიორგი გიორგიშვილმა სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას.
გთხოვთ იმსჯელოთ შემდეგი საკითხებზე:
1. შეაფასეთ გიორგი გიორგიშვილის მოქმედების კანონიერება
2. რა გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიამ?
2. ერთ - ერთმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ მოითხოვა ქ. თბილისის მერიისაგან მის მიერ სამარშრუტო ტაქტების მოძრაობასთან დაკავშირებით გაცემული ლიცენზიის შეწყვეტა , იმ მიზეზით , რომ აღნიშნული სატრანსპორტო საშუალებები განსაკუთრებით დიდ ზიანს აყენებენ გარემოს , მას შემდეგ რაც თბილისის მერიამ აღნიშნული გადაწყვეტილება არ დააკმაყოფილა , ორგანიზაციამ მიმართა არნიშნული ლიცენზიის ბათილად გამოცხადების მოთხოვნით.
1)ვინ არის საქმეზე მოსარჩელე და მოპასუხე
2)ვინ უნდა ჩაერთოს პროცესში მესამე პირად ასეთის არსებობის შემთხვევაში და რომელი საფუძვლით ?
კაზუსიდან გამომდინარე საქმეზე მოსარცელედ გვევლინება არასამტავრობო ორგანიზაცია , ხოლო მოპასუხე მხარეს წარმოადგენს თბილისის მერია .
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლი განსაზღვრავს მესამე პირის ჩაბმის პირობებს ადმინისტრაციულ პროცესში , მოცემულ შემთხვევაში სასამართლო მ პროცესში მესამე პირად უნდა ჩართოს ის პირები ვის მიმართაც იქნა გაცემული ლიცენზია . სასამართლო უფლებამოსილია აცნობოს პირს, რომლის ინტრესებსაც შეიძლება შეეხოს სასამართლოს გადაწყვეტილება, ადმინისტრაციული პროცესის დაწყების შესახებ და ჩააბას იგი საქმეში მესამე პირად.მესამე პირი აუცილებლად უნდა იქნეს საქმეში ჩაბმული, თუ იგი არის იმ სამართალურთიერთობის მონაწილე, რომლის თაობაზედაც სასამართლოს მიერ მხოლოდ საერთო გადაწყვეტილების გამოტანაა შესაძლებელი.
3)ქ. თბილისის მერიამ სამსახურიდან გაანთავისუფლა არქიტექტურის სამსახურში დასაქმებული გიორგი გიორგიშვილი, რომელიც მუშაობდა არქიტექტორად. გათავისუფლების მიზეზი გახდა გიორგი გიორგიშვილის მიერ შედგენილი ერთ ერთი არქიტექტურული პროექტი, რომელიც მერიის აზრით მნიშვნელოვანი ხარვეზებით ხასითდებოდა და მისი განხორციელება გამოიწვევდა მნიშვნელოვან ზარალს. გიორგი გიორგიშვილმა მისი გათავისუფლების შესახებ ბრძანება გაასაჩივრა სასამართლოში, რისთვისაც გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი 100 ლარის ოდენობით. გარდა ამისა, მან მტკიცებულიბის სახით წარადგინა ექსპერტიზის ბიუროს გაცემული დასკვნა, რომელიც ადასტურებდა რომ მის მიერ შედენილ პროექტს არანაირი ხარვეზი არ გააჩნდა. აღნიშნული მომსახურეობა მას დაუჯდა 500 ლარი. მან ასევე დაიქირავა ადვოკატი, რომელსაც საადვოკატო მომსახურეობისათვის გადაუხადა 2000 ლარი. ამასთან, სასამართლო საქმის განხილვის პერიოდში გიორგის ადგილზე დაინიშნა დავით დავითაშვილი.
1.მოსარჩელე- გიორგიშვილი
მოპასუხე- მერია
ამასთან, მესამე პირად სავალდებულო წესით გამოძახებული იქნება დავითშვილი, რადგანც შესაძლოა საქმის გიორგიშვილის სასარგებლოდ წარმართვის შემთხვევაში მან დაკარგოს თანამდებობის ადგილი და ისევ გიორგიშვილს დაუთმოს.
2.მერიისგან შეუძლია მოითხოვოს ყველა ის ხარჯი რაც მან გასწია, ანუ 2600 ლარი.
ფინალური
3. 2019 წლის 10 დეკემბერს საპატრულო პოლიციის თანამშრომელმა 100 ლარით დააჯარიმეს მოქალაქე დავით დავითაშვილი , რომელმაც გაიარა შუქნიშნის ამკრძალავ ნიშანზე . დაჯარიმების საფუძვლად მითითებული იყო საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 125-ე მუხლის 7 პუნქტი. ამასთან საპატრულო პოლიციის თანამშრომლებმა არ გაითვალისწინეს დავით დავიტაშვილის ის პოზიცია რომ ის მოქმედებდა უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში , კერძოდ მისი განცხადებით მას საავადმყოფოში მიჰყავდა მისი მოხუცი მშობელი , რომელმაც მოულოდნელად გონება დაკარგა , ( აღნიშნული ფაქტი დადასრურებულია სამედიცინო დაწესებულების მიერ ) ამ ფაქტით აღშფოთებულმა დავითმა გადაწყვიტა ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრება . თუმცა აღმოაჩინა რომ აქტში მითითებული არ იყო ის ორგანო , რომელშიც შეიძლება მისი გასაჩივრება და საჩივრის წარგენის ვადა.
სქემით )
ადმინისტრაციული სარჩელის სახეები – შეცილებითი სარჩელი (სასკ-ის 22-ე მუხლი), მავალდებულებელი სარჩელი – ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე (სასკ-ის 23-ე მუხლი), მავალდებულებელი სარჩელი – ქმედების (მოქმედების ან უმოქმედობის) განხორციელების თაობაზე (სასკ-ის 24-ე მუხლი), აღიარებითი სარჩელი (სასკ-ის 25-ე მუხლი) სახელშეკრულებო დავები.
კაზუსი 2
სარჩელის ტიპი- მავალდებულებელი სარჩელი ვინაიდან მოსარჩელემ მოითხოვა საჯარო რეესტრის მიერ აზომვითი ნახაზების წარდგენა და გამოსწორება აღნისნული არ გულისხმობს ადმინისტრაციული აქტის გამოცემას შესაბამისად ასკ-ის 24 პირველი ნაწილის მიხედვით . სარჩელი შეიძლება აღიძრას ისეთი მოქმედების განხორციელების ან ისეთი მოქმედებისაგან თავის შეკავების მოთხოვნით, რომელიც არ გულისხმობს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემას ამრიგად მოსარჩელეს კანონიერი უფლების დასაცავად აღნიშნული მუხლის საფუძველზე შეეძლო საჩელი შეეტანა სასამართლოში ამავე მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით არჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს. ვინაიდან მოცემულ სიტუაციაში აშკარად იკვეთება მოპასუხის ზიანი რაც გამოიხატება იმაში საჯარო რეესტრის ნახაზში არასწორადაა მითითებული საკუთრებაში არსებული მიწის რეალური ფართობი ( 800 კვმ ნაცვლად 720კვმ ) რამაც შესაძლებელია შეაფერხოს შემდგომში მიწის ნაკვეთის რეალიზაცია შეგვიძლია ვთქვათ რომ მოსარჩელის სარჩელი დასაშვებია.
ზაკ-ის 177, 178.179 მუხლი და 180 მუხლი
ასკ-ის 2.3 მუხლი
ასკ-ის 6 მუხლი 1 ნაწილის ე ქვეპუნქტი
ასკ-ის 22 მუხლი
ასკ-ის 32 მუხლი
ასკ-ის 34 მუხლი
სსკ-ის 102 მუხლი ან ასკ-ის 17 მუხლის 2 ნაწილი
საკ-ის მე-2 მუხლის მესამე ნაწილის მიხედვით: ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული საქმეების გარდა, სასამართლოში ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განიხილება სხვა საქმეებიც იმ სამართლებრივ ურთიერთობებთან დაკავშირებით, რომლებიც აგრეთვე გამომდინარეობს ადმინისტრაციული სამართლის კანონმდებლობიდან ამასთან ამავე კოდექცის მეექვსე მუხლის ე ქვეპუნქტის მიხედვით მაგისტრატი მოსამართლის განსჯად ადმინისტრაციულ საქმეეებს წარმოადგენს ასევე საჯარო სამსახურში შრომითი ურთიერთობიდან წარმოშობილ დავასთან დაკავშირებით; ვინაიდან აღნიშნული საქმე ეხება ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული აქტის ბათილად ცნობას შეგვიძლია ვთქვათ რომ აღნიშნული საქმე უნდა განიხილოს ადმინისტრაციული საქმეთა კოლეგიამ,
სასკ-ის 22 მუხლის პირველი და მეორე ნაწილის მიხედვით: სარჩელი შესაძლებელია აღიძრას ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ თუ აღნიშნული აქტი ან მისი ნაწილი პირდაპი და უშუალოდ ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას შესაბამისად თენგოს მიერ აღძრული სარჩელი დასაშვებია, ასკ-ის 17 მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით: ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარა აქტად აღიარების, ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელმაც გამოსცა ეს აქტი, შესაბამისად სასამართლოს მიერ თენგოს სარჩელის არ დაკმაყოფილება აღნიშნული მიზეზით არაკანონიერია, თუმცა სასამართლოს შეეძლო არ მიეღო სარჩელი იმის გათვალისწინებით რომ თენგომ არ გამიყენა ზაკ-ის 177 მუხლით გათვალისწინებული უფლება რაც გულისხმობს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტის ერთჯერადად გასაჩივრებას, რაც შეეხება სააპელაციო საჩივარს ასკ-ის 34 მუხლის 1(1) პუნქტის ა. ა ქვეპუნქტის მიხედვით თენგოს შეეძლო საააპელაციო საჩივრის შეტანა თუმცა სსსკ-ის 369 მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით სააპელაციო საჩივრის შეტანის ვადაა 14 დღე. ამ ვადის გაგრძელება და აღდგენა დაუშვებელია და იგი იწყება მხარისათვის დასაბუთებული გადაწყვეტილების გადაცემის მომენტიდან შესაბამისად თენგოს ვადები არასწორად განებარტა თუმცა მოცემულ შემთხვევაში თენგომ საჩივრის შეტანის ვადას გადააცილა, რაც შეეხება საკასაციო საჩივარს ასკ-ის 34 მუხლის 3 ნაწილის ე ქვეპუნქტის მიხედვით თენგოს შეეძლო შეეტანა საკასაციო საჩივარი თუმცა ეს იმ შემთხვევაში თუ თენგო თავდაპირველად გამოიყენებდა ზაკ_ის მიხედვით მისთვის მინიჭებულ უფლებას და შეიტანდა ადმინისტრაციული საჩივარს ერთჯერადად, თუმცა ამ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლოს უფლება აქვს არ მიიღოს სარჩელი.
კაზუსი
1.
მოქალაქე გიორგი გიორგიშვილი საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის თანამშრომელმა დააჯარიმა ავტოსაგზაო მოძრობის წესების დარღვევის გამო. დაჯარიმების შესახებ გამოცემულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში გასაჩივრების ადგილად მითითებული იყო საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის ზემდგომი სტრუქტურული ერთეული. იმ განცდით, რომ იმავე სტრუქტურაში გასაჩივრებით ვერ მიაღწევდა სასურველ შედეგს, გიორგი გიორგიშვილმა სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას.
გთხოვთ იმსჯელოთ შემდეგი საკითხებზე:
1.შეაფასეთ გიორგი გიორგიშვილის მოქმედების კანონიერება
აქ სახეზეა ერთჯერადი გასაჩივრების წესი ანუ აუცილებელია პირმა ჯერ ზემდომ ადმინისტ ორგანოში გაასაჩივროს და ამის შემდეგ სურვილის შემთხვევაში სასამართლოში.
2. რა გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიამ?
2.
ერთ - ერთმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ მოითხოვა ქ. თბილისის მერიისაგან მის მიერ სამარშრუტო ტაქტების მოძრაობასთან დაკავშირებით გაცემული ლიცენზიის შეწყვეტა , იმ მიზეზით , რომ აღნიშნული სატრანსპორტო საშუალებები განსაკუთრებით დიდ ზიანს აყენებენ გარემოს , მას შემდეგ რაც თბილისის მერიამ აღნიშნული გადაწყვეტილება არ დააკმაყოფილა , ორგანიზაციამ მიმართა არნიშნული ლიცენზიის ბათილად გამოცხადების მოთხოვნით.
1)ვინ არის საქმეზე მოსარჩელე და მოპასუხე
2)ვინ უნდა ჩაერთოს პროცესში მესამე პირად ასეთის არსებობის შემთხვევაში და რომელი საფუძვლით ?
კაზუსიდან გამომდინარე საქმეზე მოსარცელედ გვევლინება არასამტავრობო ორგანიზაცია , ხოლო მოპასუხე მხარეს წარმოადგენს თბილისის მერია .
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლი განსაზღვრავს მესამე პირის ჩაბმის პირობებს ადმინისტრაციულ პროცესში , მოცემულ შემთხვევაში სასამართლო მ პროცესში მესამე პირად უნდა ჩართოს ის პირები ვის მიმართაც იქნა გაცემული ლიცენზია . სასამართლო უფლებამოსილია აცნობოს პირს, რომლის ინტრესებსაც შეიძლება შეეხოს სასამართლოს გადაწყვეტილება, ადმინისტრაციული პროცესის დაწყების შესახებ და ჩააბას იგი საქმეში მესამე პირად.მესამე პირი აუცილებლად უნდა იქნეს საქმეში ჩაბმული, თუ იგი არის იმ სამართალურთიერთობის მონაწილე, რომლის თაობაზედაც სასამართლოს მიერ მხოლოდ საერთო გადაწყვეტილების გამოტანაა შესაძლებელი.
3.
ქ. თბილისის მერიამ სამსახურიდან გაანთავისუფლა არქიტექტურის სამსახურში დასაქმებული გიორგი გიორგიშვილი, რომელიც მუშაობდა არქიტექტორად. გათავისუფლების მიზეზი გახდა გიორგი გიორგიშვილის მიერ შედგენილი ერთ ერთი არქიტექტურული პროექტი, რომელიც მერიის აზრით მნიშვნელოვანი ხარვეზებით ხასითდებოდა და მისი განხორციელება გამოიწვევდა მნიშვნელოვან ზარალს.
გიორგი გიორგიშვილმა მისი გათავისუფლების შესახებ ბრძანება გაასაჩივრა სასამართლოში, რისთვისაც გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი 100 ლარის ოდენობით. გარდა ამისა, მან მტკიცებულიბის სახით წარადგინა ექსპერტიზის ბიუროს გაცემული დასკვნა, რომელიც ადასტურებდა რომ მის მიერ შედენილ პროექტს არანაირი ხარვეზი არ გააჩნდა. აღნიშნული მომსახურეობა მას დაუჯდა 500 ლარი. მან ასევე დაიქირავა ადვოკატი, რომელსაც საადვოკატო მომსახურეობისათვის გადაუხადა 2000 ლარი. ამასთან, სასამართლო საქმის განხილვის პერიოდში გიორგის ადგილზე დაინიშნა დავით დავითაშვილი.
გთხოვთ იმსჯელოთ შემდეგ საკითხებზე:
1.განსაზღვრეთ თუ ვინ იქნებიან ადმინისტრაციული პროცესის მონაწილეები და რა სტატუსით;
2.საქმის წარმატებით დამთავრების შემთხვევაში, რა ხარჯების გადახდის მოთხოვნის უფლება ექნება გიორგი გიოგიშვილს მერიისაგან?
1.ამ შემთხვევაში პროცესის მონაწილეები იქნებიან:
მოსარჩელე- გიორგი გიორგიშვილი
მოპასუხე- თბილისის მერია
რაც შეეხება მესამე პირებს,დავით დავითიშვილი სავალდებულო წესით უნდა იქნეს გამოძახებული, რადგან შესაძლოა ეს მის ინტერესებს შეეხოს და საქმის გარემოებების შეცვლის გამო ასევე გიორგიშვილის სასარგებლოდ მიღებული გადაწყვეტილების გამო,მისი სტატუსი შეიცვალოს.
2.თბილისის მერიისგან, გიორგიშვილს შეეძლება მოითხოვოს ყველა გაწეული ხარჯის ანაზღაურება, რაც ჯამში შეადგენს 2600 ლარს.
4.
ნინო ნინოშვილი და გიორგი გიორგიშვილი მეუღლეები არიან და ცხოვრობენ ქ. თბილისში. გიორგი გიორგიშვილს მიაჩნდა, რომ როგორც მეორე მსოფლიო ომის მონაწილეს მას სახელმწიფოსგან ეკუთვნოდა სოციალური დაცვის პაკეტის მიღება, რისთვისაც მან მიმართა სოციალური მომსახურების სააგენტოს, რომელმაც მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარი უთხრა. გიორგიმ იმედი დაკარგა, რომ ის სახელმწიფოსგან რაიმე ტიპის დახმარებას სასამართლოს მეშვეობით მიიღებდა, თუმცა ასე არ ფიქრობდა მისი მეუღლე ნინო ნინოშვილი, რომელმაც 2020 წლის 25 სექტემბერს მიმართა თბილსის საქალაქო სასამართლოს და მოითხოვა მისი მეუღლისათვის სოციალური დახმარების პაკეტის მიკუთვნება. თუმცა, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულმა საქმეთა კოლეგიამ იმ მოტივით, რომ მოსარჩელეს არ ჰქონდა გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი, დაუდგინა ხარვეზი და მისცა ერთკვირიანი ვადა ამ ხარვეზის შესავსებად. დადგენილ ვადაში ბაჟის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის წარდგენის შემდეგ კი სასამართლომ საქმის არსებითი განხილვა დაიწყო. საბოლოო გადაწყვეტილება საქმეზე სასამართლომ მიიღო 2021 წლის 30 აპრილს, რომლითაც ნინო ნინოშვილის მოთხოვნა არ დაკმაყოფილდა.
დავალება:
შეაფასეთ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის გადაწყვეტილების კანონიერება.
ნინოს არ შეეძლო სხისი უფლების დასაცავად მიემართა სასამართლოსთვის,რადგან ადმინისტრაციული პროცესის მიხედვით პირს
სამოქალაქო
1. ჩამოაყალიბეთ სარჩელის დასაშვებობის წინაპირობა
საქმე პირველ ინსტანციაში აღიძვრება სარჩელით, რომელიც შედგენილი არის მოსარჩელის მიერ წერილობითი ფორმით ან ნაბეჭდი სახით. სარჩელში მოსარჩელემ უნდა ასახოს სრულყოფილად მისი მოსაზრებები ფაქტობრივ გარემოებებთან და მტკიცებულებებთან დაკავშირებით და ის შედგენილი უნდა იყოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი მოთხოვნის თანახმად. მასში უნდა აღინიშნოს სასამართლოს დასახელება, მოსარჩელის მისი წარმომადგენლის, მოპასუხის, მოსაწვევი პირების სახელები და გვარები, მათი მისამართი და ინფორმაცია, დავის საგანი, სარჩელის ფასი, ფაქტობრივი გარემოებები, მტკიცებულებები, მოსარჩელის მოთხოვნა, თანდართული დოკუმენტების ნუსხა, მოსარჩელის მოსაზრება ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვაზე და მედიაციით განხილვაზე და სხვა.
სარჩელის სასამართლოში შეტანისას სასამართლოს კანცელარია ახდენს სარჩელის რეგისტრაციას. სარჩელი არ რეგისტრირდება, თუ იგი არ აკმაყოფილებს შემდეგ ფორმალურ მოთხოვნებს:
ა) არ არის შეტანილი საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმით;
ბ) მის ფორმაში არ არის აღნიშნული ამ კოდექსის 178-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული რეკვიზიტები, ესენია: სასამართლოს დასახელება, სარჩელის ფასი, მოსარჩელის მოთხოვნა, თანდართული დოკუმენტების ნუსხა, მოსარჩელის მოსაზრება ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვაზე.
გ) არ ერთვის სახელმწიფო ბაჟის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის დედანი.
დ) არ ერთვის თანდართული დოკუმენტების ნუსხაში მითითებული ყველა დოკუმენტი;
ე) არ ერთვის წარმომადგენლის უფლებამოსილების დამადასტურებელი დოკუმენტი, თუ სარჩელი შეაქვს წარმომადგენელს;
ვ) არ არის ხელმოწერილი;
ზ) არ არის წარდგენილი სარჩელის და თანდართული დოკუმენტების იმდენი ასლი, რამდენიც მოპასუხეა.
2. განასხვავეთ ერთმანეთისგან სარჩელი და შეგებებული სარჩელი
სარჩელი -არის დაცვის პროცესუალური საშუალება რომელსაც იყენებს მოსარჩელე. ის სარჩელის მეშვეობით აღძრავს საქმეს პირველ ინსტანციაში. სარჩელში კი ასახავს მის მოსაზრებებს ფაქტობრივ გარემოებებზე და მტკიცებულებებზე. ყოველ დაინტერესებულ პირს შეუძლია კანონით დადგენილი წესით მიმართოს სასამართლოს, დარღვეული ან სადავო უფლების, ანდა კანონით გათვალისწინებული ინტერესების დასაცავად.
შეგებებული ეწოდება სარჩელს- რომელსაც მოპასუხე აღძრავს იმავე საქმის წარმოების დროს მოსარჩელის სარჩელთან ერთად განსახილველად
შეგებებული სარჩელი, როგორც წესი, არის ჩვეულებრივი სარჩელი, მაგრამ მის აღძვრას რამდენიმე წინაპირობა აქვს. კერძოდ, შეგებებული სარჩელი დასაშვებია და სასამართლო მიიღებს მას წარმოებაში, თუ ა) იგი მიმართულია პირვანდელი მოთხოვნის ჩასათვლელად; ბ) შეგებებული სარჩელის დაკმაყოფილება მთლიანად ან ნაწილობრივ გამორიცხავს პირვანდელი სარჩელის დაკმაყოფილების შესაძლებლობას და გ) შეგებებულ სარჩელსა და პირვანდელ სარჩელს შორის არის ურთიერთკავშირი და მათი ერთად განხილვის შედეგად აღძრული დავა უფრო სწრაფად და სწორად გადაწყდება. შეგებებული სარჩელის აღძვრა შესაძლებელია პირვანდელი სარჩელის მოპასუხისათვის ჩაბარებიდან საქმის ზეპირი განხილვისათვის წინასწარი მომზადების დამთავრებამდე, ხოლო საპატიო მიზეზის არსებობის შემთხვევაში კი სასამართლო პაექრობის დაწყებამდე. პირვანდელი და შეგებებული სარჩელის ერთად განხილვის შედეგად სასამართლოს გამოაქვს ერთობლივი გადაწყვეტილება.
3. განასხვავეთ ერთმანეთისგან შესაგებელი და შეგებებული სარჩელი
შესაგებელი-მოპასუხე ვალდებულია სარჩელის მიღების შემდეგ, სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში, წარუდგინოს სასამართლოს თავისი პასუხი (შესაგებელი). შესაგებელი არის პასუხი სარჩელზე და მასში დასმულ საკითხებზე, რომელიც იგზავნება კანონით დადგენილი ფორმით. შესაგებლის წარდგენის ვადას განსაზღვრავს სასამართლო და ეს ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 14 დღეს, ხოლო რთული კატეგორიის საქმეებზე – 21 დღეს. ამ ვადის გაგრძელება დაუშვებელია, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს საპატიო მიზეზი. შესაგებლის წარდგენა სასამართლოში აუცილებელია რადგან სასამართლოს განსაზღვრულ ვადაში შესაგებლის წარუდგენლობის შემთხვევაში მოსამართლეს გამოაქვს დაუსწრებელი გადაწყვეტილება. შესაგებელში მოპასუხე ამტკიცებს,რომ მოსარჩელის მოთხოვნა უსაფუძვლო და დაუსაბუთებელია.
შეგებებული სარჩელი- ამ დროს შეგებებული სარჩელი არის მოპასუხის დამოუკიდებელი სასარჩელო მოთხოვნა.შეგებებული სარჩელის წარდგინებით მოპასუხე ითხოვს რაიმე მოქმედების ჩათვლას ან აბათილებს მოსარჩელის მოთხოვნებს.
4. იმსჯელეთ რა არის სარჩელის უზრუნველყოფა და რა მიზანს ემსახურება ?
სარჩელის უზრუნველყოფა არის გადაწყვეტილების რელურად აღსრულებისთვის მოსალოდნელი დაბრკოლების თავიდან აცილება, მოპასუხისთვის ქონების ან ფულადი სახსრების განკარგვის უფლების შეზღუდვით. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 198 მუხლში გათვალისწინებულია სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიების სახეები: ყადაღის დადება ქონებაზე, ფასიან ქაღალდებსა და ფულად სახსრებზე; მოპასუხისთვის გარკვეული ქმედების განხორციელების აკრძალვა.
მოსარჩელეს შეუძლია სასამართლოს მიმართოს სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ განცხადებით და მიუთითებს გარემოებებს რომლის გამოც თუ არ იქნება გამოყენებული სარჩელის უზრუნველყოფა ხელს შეუშლის გადაწყვეტილების აღსრულებას. მოსარჩელემ უნდა მიუთითოს და დაასაბუთოს რომელი ღონისძიების გამოყენება მიაჩნია აუცილებლად.
განცხადება სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ გადაუდებელ შემთხვევაში შეიძლება შეტანილი იქნეს სასამართლოში სარჩელის აღძვრამდე და თუ სასამართლომ ასეთი განცხადება დააკმაყოფილა სარჩელი მოსარჩელემ უნდა შეიტანოს განჩინების მიღებიდან 10 დღეში. მხარეთა მოთხოვნით შესაძლოა სარჩელის უზრუნველყოფის ერთი სახის მეორით შეცვლა.
5. განასხვავეთ ერთმანეთისგან სარჩელის უზრუნველყოფა და ჯერ არ აღძრული სარჩელის უზრუნველყოფა.
სარჩელის უზრუნველყოფა არის გადაწყვეტილების რელურად აღსრულებისთვის მოსალოდნელი დაბრკოლების თავიდან აცილება, მოპასუხისთვის ქონების ან ფულადი სახსრების განკარგვის უფლების შეზღუდვით. სასამართლოს შეგიძლიათ მიმართოთ სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ განცხადებით, რომელიც უნდა იყოს დასაბუთებული და შეიცავდეს იმ გარემოებებზე მითითებას რომლებიც გააძნელებს, შეუძლებელს გახდის გადაწყვეტილების აღსრულებას ან ისეთ ზიანს გამოიწვევს, რომელიც ვერ ანაზღაურდება. უნდა მივუთითოთ თუ რა სახის უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენებას მიიჩნევთ აუცილებლად.
ჯერ არ აღძრული სარჩელის უზრუნველყოფა- განცხადება სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ გადაუდებელ შემთხვევაში შეიძლება შეტანილ იქნეს სასამართლოში სარჩელის აღძვრამდე. ამ განცხადების სასამართლოს მიერ დაკმაყოფილების შემთხვევაში სარჩელი შეტანილი უნდა იქნეს სასამართლოში განჩინების მიღებიდან 10 დღის ვადაში. თუ ამ ვადაში სარჩელის უზრუნველყოფის შესახებ განცხადების შემტანი პირი არ აღძრავს სარჩელს, სასამართლო თავისი ინიციატივით ან მოწინააღმდეგე მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე გამოიტანს განჩინებას სარჩელის უზრუნველსაყოფად მის მიერ მიღებული ღონისძიებების გაუქმების შესახებ.