ტურიზმის შესახებ

Структура документа

View explanations

Связанный документы

Комментарии к документу

Отметки документа

Консолидированный публикации

13/06/2024 28/12/2023

Вернуться назад

Консолидированная версия (Окончательный вариант)

ტურიზმის შესახებ

თავი I

ზოგადი დებულებები

მუხლი 1. კანონის მოქმედების სფერო

1. ეს კანონი განსაზღვრავს ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკასა და ტურისტული საქმიანობის სუბიექტებსა და მიმართულებებს, აწესრიგებს ტურისტულ საქმიანობას, აგრეთვე განსაზღვრავს ტურისტის, როგორც მომხმარებლის, უფლებებსა და გარანტიებს, ტურისტული მომსახურების სახელშეკრულებო ურთიერთობებს, სახელმწიფო ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების ფუნქციებსა და ვალდებულებებს, ტურიზმის სფეროში კერძო და საჯარო თანამშრომლობის მექანიზმებს, ტურისტის უსაფრთხოებასა და ტურიზმთან დაკავშირებულ სხვა საკითხებს.

2. ტურიზმის შესახებ საქართველოს კანონმდებლობა შედგება საქართველოს კონსტიტუციისგან, საერთაშორისო ხელშეკრულებებისგან, ამ კანონისა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებისგან.

მუხლი 2. ტერმინთა განმარტება

ამ კანონის მიზნებისთვის მასში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) აგროტურიზმი − ტურიზმის მიმართულება, რომელიც ხორციელდება ფერმერულ მეურნეობაში და მოიცავს ტურისტების მიღებას, კვებას, მათთვის სოფლური ცხოვრების წესის, კულტურის, ადგილობრივი ტრადიციებისა და ღირსშესანიშნაობების გაცნობას, ტურისტების ჩართვას სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობაში, მათთვის ადგილობრივი წარმოების სოფლის მეურნეობის პროდუქტების მიწოდებას და ტურიზმსა და სოფლის მეურნეობასთან დაკავშირებული სხვა საქმიანობის განხორციელებას;

ბ) ალპური გამყოლი − სერტიფიცირებული ფიზიკური პირი, რომელიც უძღვება ტურისტს/ტურისტების ჯგუფს ნებისმიერი სახის, ნებისმიერი სირთულის მთის რელიეფზე, მათ შორის, ალპინიზმისა და მთამსვლელთა საერთაშორისო ასოციაციის (UIAA) კლასიფიკაციით განსაზღვრული ნებისმიერი კატეგორიის კლდოვან მარშრუტზე, მასთან დაკავშირებულ ალპინისტურ მარშრუტებზე, და პროფესიულ საქმიანობას ახორციელებს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი პროფესიული სტანდარტის შესაბამისად წელიწადის მხოლოდ იმ დროს, როდესაც საჭირო არ არის სათხილამურო აღჭურვილობისა და სამთო თხილამურებზე სრიალის ტექნიკის გამოყენება;

გ) გადაყიდვის ხელშეკრულება − ხელშეკრულება, რომლის თანახმადაც, მოვაჭრე საფასურის სანაცვლოდ მომხმარებელს ეხმარება დროის განაწილების ან გრძელვადიანი დასვენების პროდუქტის ყიდვა-გაყიდვაში;

დ) გამყვანი ტურიზმი − მოქალაქის/რეზიდენტის მოგზაურობა უცხო ქვეყანაში (საკუთარი ქვეყნის ფარგლების გარეთ);

ე) განთავსების საშუალება − ტურისტული მომსახურების ობიექტი, რომელიც განკუთვნილია ტურისტისთვის არანაკლებ 1 ღამის გასათევად;

ვ) გარდაუვალი და განსაკუთრებული გარემოებები − გარემოებები, რომლებსაც ვერ აკონტროლებს ამ გარემოებების გამომწვევი პირი და რომელთა შედეგების თავიდან აცილება ყველა მიზანშეწონილი ღონისძიების განხორციელების შემთხვევაშიც კი შეუძლებელია;

ზ) გაცვლის ხელშეკრულება − ხელშეკრულება, რომლის თანახმადაც, მომხმარებელი საფასურის სანაცვლოდ უერთდება გადაცვლის სისტემას, რაც მას უფლებას აძლევს, ხელი მიუწვდებოდეს განთავსების საშუალებაზე ან სხვა მომსახურებაზე, რის სანაცვლოდაც იგი სხვა პირებს გადასცემს მომხმარებლის დროის განაწილების ხელშეკრულებიდან წარმოშობილი უფლებებით მიღებულ შეღავათებზე დროებითი წვდომის უფლებას;

თ) გრძელვადიანი დასვენების ხელშეკრულება − ხელშეკრულება, რომლის ხანგრძლივობა 1 წელს აღემატება და რომლის თანახმადაც, მომხმარებელი საფასურის სანაცვლოდ განთავსების საშუალებასთან დაკავშირებით იძენს ფასდაკლების ან სხვა შეღავათების მიღების უფლებას, ცალკე ან ტურისტულ მომსახურებასთან ან სხვა მომსახურებასთან ერთად;

ი) დაკავშირებული ტურისტული მომსახურება − არანაკლებ ორი სხვადასხვა სახის ტურისტული მომსახურება, რომლებიც შეძენილია ერთი და იმავე მოგზაურობის ფარგლებში, არ შეადგენს პაკეტს და რომელთა მისაღებად იდება ცალკე ხელშეკრულებები ტურისტული მომსახურების ინდივიდუალურ მიმწოდებლებთან, თუ სრულდება ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:

ი.ა) მოვაჭრე უზრუნველყოფს ტურისტის ერთ ვიზიტს ან კავშირს ტურისტული მომსახურების რეალიზაციის პუნქტთან, ტურისტის მიერ თითოეული მომსახურების ცალ-ცალკე შერჩევას და შესაბამისი საფასურის ცალ-ცალკე გადახდას;

ი.ბ) მოვაჭრე მიზანმიმართულად უზრუნველყოფს სხვა მოვაჭრისგან სულ მცირე ერთი დამატებითი ტურისტული მომსახურების შეძენას, თუ ხელშეკრულება ამ სხვა მოვაჭრესთან დადებულია პირველი ტურისტული მომსახურების დაჯავშნის დადასტურებიდან მაქსიმუმ 24 საათის განმავლობაში;

ი.გ) ამ მუხლის „ჰ.ა“, „ჰ.ბ“ ან „ჰ.გ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული ერთი ტურისტული მომსახურება გაერთიანებულია ამავე მუხლის „ჰ.დ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ ერთ ან ერთზე მეტ ტურისტულ მომსახურებაში, რომელიც (რომლებიც) ტურისტული მომსახურების საერთო ღირებულების სულ მცირე 25 პროცენტს შეადგენს და რეკლამირებული არის, როგორც მოგზაურობის ან დასვენების არსებითი ელემენტი, და სხვაგვარად არ წარმოადგენს მოგზაურობის ან დასვენების არსებით ელემენტს;

კ) დამხმარე ხელშეკრულება − ხელშეკრულება, რომლის თანახმადაც, მომხმარებელი სარგებლობს მომსახურებებით, რომლებიც დაკავშირებულია დროის განაწილების ან გრძელვადიანი დასვენების ხელშეკრულებასთან და რომელთა განხორციელებას უზრუნველყოფს მოვაჭრე ან მესამე მხარე ამ მესამე მხარესა და მოვაჭრეს შორის არსებული შეთანხმების საფუძველზე;

ლ) დროის განაწილება − რამდენიმე მფლობელის ან მომხმარებლის მიერ უძრავი ქონებით ერთობლივი სარგებლობა, რომლებსაც უფლება აქვთ, გამოიყენონ უძრავი ქონება, როგორც განთავსების საშუალება, დროის განაწილების წინასწარ განსაზღვრული სქემით;

მ) დროის განაწილების ხელშეკრულება − ხელშეკრულება, რომლის ხანგრძლივობა განისაზღვრება 1 წელზე მეტი ვადით და რომლის თანახმადაც, მომხმარებელი საფასურის გადახდის სანაცვლოდ იძენს უფლებას, განთავსების საშუალება გამოიყენოს 1 ღამით ან 1-ზე მეტი ღამით ერთზე მეტი სარგებლობის პერიოდით;

ნ) ეკოტურიზმი − ბუნებისა და ბუნებრივ არეალში ტრადიციული კულტურებისა და საქმიანობების შეცნობა, შეფასება ან/და ამ მიზნით ტურისტული საქმიანობის განხორციელება;

ო) ექსკურსია − გამყოლის ან ტურისტული გიდის ხელმძღვანელობით მოგზაურობა წინასწარ განსაზღვრული მარშრუტით. მისი ხანგრძლივობა 24 საათს არ აჭარბებს;

პ) ვიზიტორი − ტურიზმის სტატისტიკის მიზნებისთვის მოგზაური, რომელიც მოგზაურობს მთავარი დანიშნულების ადგილისკენ ჩვეული გარემოს გარეთ 1 წელზე ნაკლები დროით და ნებისმიერი მთავარი მიზნით (ბიზნესი, დასვენება ან სხვა, პირადი მიზანი), გარდა დანიშნულების ქვეყანაში ან დანიშნულების ადგილზე არსებულ დაწესებულებაში დასაქმებისა. ვიზიტორი მოგზაურობის ხანგრძლივობის მიხედვით არის ტურისტი ან ერთდღიანი ვიზიტორი (ექსკურსანტი), კერძოდ:

პ.ა) ტურისტი − ვიზიტორი, რომელიც მოგზაურობს ბიზნესის, დასვენების ან სხვა, პირადი მიზნებით, სულ მცირე ღამის თევით და არაუმეტეს 1 წლით, გარდა დანიშნულების ქვეყანაში ან დანიშნულების ადგილზე არსებულ დაწესებულებაში დასაქმებისა. ამ კანონის IV თავის მიზნებისთვის ტურისტი არის პირი, რომელსაც სურს ხელშეკრულების დადება ან უფლება აქვს, იმოგზაუროს დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე;

პ.ბ) ერთდღიანი ვიზიტორი (ექსკურსანტი) − ვიზიტორი, რომლის მოგზაურობა არ მოიცავს ღამის თევას;

ჟ) ინკლუზიური ტურიზმი − ტურიზმის მიმართულება, რომელიც დაინტერესებულ მხარეებს შორის უნივერსალური დიზაინის გამოყენებით არსებით თანასწორობაზე დაფუძნებული თანამშრომლობის პროცესია. იგი მოიცავს მობილობის, სმენის, მხედველობისა და მისაწვდომობის კოგნიტურ შემადგენელს ფუნქციურად დამოუკიდებელი და თანასწორად მისაწვდომი ტურისტული პროდუქტის, მომსახურებისა და ფიზიკური გარემოს მიწოდებით;

რ) კურორტი − საკურორტო ადგილი, რომელზედაც განთავსებულია საკურორტო საქმიანობისთვის საჭირო ინფრასტრუქტურა;

ს) რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურება − მოგზაურობისას რისკის შემცველი აქტივობა, რომელიც ხორციელდება მიწაზე, წყალში, ჰაერში, სხვადასხვა რელიეფისა და კლიმატური ზონის, უჩვეულო, ეგზოტიკურ, მოშორებულ, დაუსახლებელ (მიუვალ) ადგილას ან სპეციალურად მოწყობილ და აღჭურვილ არეალში და შეიცავს მომხმარებლების დაზიანებისა და ტურისტული აქტივობიდან გამომდინარე სხვა საფრთხეებს;

ტ) მოვაჭრე − პირი, რომელიც სამეწარმეო საქმიანობას ახორციელებს და ამ კანონით მოწესრიგებულ ურთიერთობებში მონაწილეობს, როგორც ტუროპერატორი, ტურისტული სააგენტო (ტურაგენტი), დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მიმწოდებელი;

უ) ტურისტული პაკეტის დაწყება − ტურისტული პაკეტით გათვალისწინებული მომსახურებების განხორციელების დაწყება;

ფ) რეპატრიაცია − ტურისტის დაბრუნება გამგზავრების ადგილზე ან ნებისმიერ ადგილზე, რომლის შესახებაც ტურისტული პაკეტის ან/და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების ხელშემკვრელი მხარეები შეთანხმდებიან;

ქ) რელიგიური ტურიზმი − რელიგიური მიზნით მოგზაურობა, წმინდა ადგილების მონახულება, მომლოცველობა;

ღ) სათხილამურო გამყოლი − სერტიფიცირებული ფიზიკური პირი, რომელიც უძღვება ტურისტს/ტურისტების ჯგუფს თხილამურებით ან/და სნოუბორდით ნებისმიერი სირთულის გაუკვალავ თოვლში ასვლისა და დაშვების მარშრუტებზე, აგრეთვე თხილამურებით სრიალის ტურს ვერტმფრენის გამოყენებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი პროფესიული სტანდარტის შესაბამისად;

ყ) საკურორტო ადგილი – ტერიტორია, რომელიც შეიცავს ბუნებრივ სამკურნალო-გამაჯანსაღებელ რესურსებს, ვარგისია მიზნობრივი გამოყენებისთვის და არ გააჩნია საკურორტო საქმიანობისთვის საჭირო ინფრასტრუქტურა;

შ) საკურორტო საქმიანობა – ბუნებრივი სამკურნალო-გამაჯანსაღებელი რესურსების და შესაბამისი ინფრასტრუქტურის გამოყენების ორგანიზება პროფილაქტიკის, მკურნალობის, რეაბილიტაციისა და გაჯანსაღების მიზნით;

ჩ) საკურორტო საქმიანობის სუბიექტი – ნებისმიერი ფიზიკური პირი, იურიდიული პირი ან საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, რომელიც საკურორტო საქმიანობას ახორციელებს;

ც) სამთო გამყოლი − საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე სერტიფიცირებული ფიზიკური პირი, რომელიც მთებში ქვეითად გადაადგილებული ტურისტების მეგზურია, მომსახურებას ახორციელებს საქართველოს მთიანი ადგილების მასშტაბით და სამთო ტურის განხორციელებას უზრუნველყოფს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი პროფესიული სტანდარტის შესაბამისად;

ძ) სარეწი − ნებისმიერი უძრავი ობიექტი ან მოძრავი ობიექტი, სადაც მოვაჭრე, ჩვეულებრივ, კომერციულ საქმიანობას ახორციელებს;

წ) საფეხმავლო გამყოლი − ფიზიკური პირი, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი საფეხმავლო გამყოლის პროფესიული სტანდარტის შესაბამისად ახორციელებს ტურისტების მომსახურებას საქართველოს მასშტაბით. ეს მომსახურება არ მოიცავს ამ მუხლის „ღ“ და „ც“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ მომსახურებებს;

ჭ) ტერიტორიული კომპეტენციები − გეოგრაფიული ადგილის რელიეფის სირთულე, სიმაღლე ზღვის დონიდან, დახრილობა, რელიეფზე გადაადგილების ტექნიკური უნარები, გამოყენებული ტექნიკური აღჭურვილობა, გამყოლობის ტექნიკა, საფრთხეებისა და რისკების ხარისხი;

ხ) ტურისტული მომსახურების რეალიზაციის პუნქტი − ტურისტული პაკეტისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების რეალიზაციისთვის განკუთვნილი ნებისმიერი მოძრავი ქონება ან უძრავი ქონება, ვებგვერდი ან მსგავსი ონლაინგაყიდვების საშუალება, აგრეთვე სატელეფონო მომსახურება. თუ ვებგვერდი ან ონლაინგაყიდვების საშუალება წარმოდგენილია, როგორც ერთიანი პლატფორმა, იგი გაყიდვის ერთიანი პუნქტია;

ჯ) ტურისტული გიდი − ფიზიკური პირი, რომელიც დაკავებულია ტურისტების უშუალო მომსახურებით, კერძოდ, ტურის წინასწარი გეგმის ან პროგრამის, მარშრუტისა და დროში გაწერილი გეგმის თანახმად, ტურის შინაარსობრივად, ტექნიკურად და ლოჯისტიკურად წარმართვას უზრუნველყოფს;

ჰ) ტურისტული მომსახურება − ტურისტული საქმიანობის სუბიექტების მიერ მოგზაურობის დროს ტურისტების მოთხოვნების დაკმაყოფილებასთან დაკავშირებული მომსახურება. ტურისტული მომსახურება ხორციელდება ტურისტის ჯგუფური ან ინდივიდუალური მოგზაურობისას. ტურისტული პაკეტისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მიზნებისთვის ტურისტული მომსახურებებია:

ჰ.ა) ტურისტის ტრანსპორტირება;

ჰ.ბ) განთავსების მომსახურება, რომელიც ტურისტის ტრანსპორტირების შემადგენელი ნაწილი არ არის და განკუთვნილი არ არის საცხოვრებელი მიზნებისთვის;

ჰ.გ) ავტომობილის, სხვა ძრავიანი სატრანსპორტო საშუალების (რომელიც არანაკლებ 25 კმ/სთ სიჩქარით გადაადგილდება, ან მოტოციკლის, რომლის მართვა A კატეგორიის მართვის მოწმობას მოითხოვს) გაქირავება;

ჰ.დ) ნებისმიერი სხვა ტურისტული მომსახურება, რომელიც ამ მუხლის „ჰ.ა“, „ჰ.ბ“ და „ჰ.გ“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრული ტურისტული მომსახურებების ნაწილი არ არის;

ჰ¹) ტურისტული სააგენტო (ტურაგენტი) − პირი, რომელიც ყიდის ან გასაყიდად სთავაზობს როგორც ტუროპერატორის მიერ შექმნილ ტურისტულ პაკეტს, ისე ცალკეულ ტურისტულ მომსახურებებს;

ჰ²) ტურიზმი − ადამიანების თავისუფალი, ნებაყოფლობითი, დროებითი გადაადგილება საცხოვრებელი ადგილის ფარგლების გარეთ დასვენების, გაჯანსაღების, კულტურული და შემეცნებითი ინტერესის დაკმაყოფილების, პირადი, საქმიანი ან/და პროფესიული მიზნით, რომელიც დაკავშირებული არ არის დანიშნულების ქვეყანაში ან დანიშნულების ადგილზე ანაზღაურებად საქმიანობასთან;

ჰ³) ტურისტული პაკეტი (შემდგომ – პაკეტი) − ორი ან ორზე მეტი სხვადასხვა ტურისტული მომსახურების ერთობლიობა, რომლებიც განკუთვნილია ერთი მოგზაურობისთვის, თუ სრულდება ამ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ერთ-ერთი პირობა. გამონაკლისია შემთხვევა, როდესაც ამ მუხლის „ჰ.ა“, „ჰ.ბ“ ან „ჰ.გ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული მომსახურება გაერთიანებულია ამავე მუხლის „ჰ.დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ერთ ან ერთზე მეტ ტურისტულ მომსახურებაში, თუ ეს ტურისტული მომსახურება (მომსახურებები) არ შეადგენს ტურისტული მომსახურებების ჯამური ღირებულების სულ მცირე 25 პროცენტს, რეკლამირებული არ არის და არც სხვა მხრივ არის ტურისტული მომსახურებების ერთობლიობის არსებითი ნაწილი ან არჩეული და შეძენილია მას შემდეგ, რაც ამ მუხლის „ჰ.ა“, „ჰ.ბ“ ან „ჰ.გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ტურისტული მომსახურების განხორციელება დაწყებულია. ამ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულია შემდეგი პირობები:

ჰ³.ა) ტურისტული მომსახურებები ერთმა მოვაჭრემ გააერთიანა, მათ შორის, ტურისტის მოთხოვნით ან მისი შერჩევით, ყველა მომსახურებისთვის ერთი ხელშეკრულების გაფორმებამდე;

ჰ³.ბ) ტურისტული მომსახურების მიმწოდებლებთან დადებულია ან დადებული არ არის ცალკე ხელშეკრულებები და ტურისტული მომსახურებები აკმაყოფილებს ერთ-ერთ შემდეგ პირობას:

ჰ³.ბ.ა) შეძენილია გაყიდვის ერთ პუნქტში და ტურისტული მომსახურებები შეირჩევა მანამ, სანამ ტურისტი თანხმობას განაცხადებს თანხის გადახდაზე;

ჰ³.ბ.ბ) შეთავაზებულია, იყიდება ან ანგარიშსწორება ხდება ჯამური ღირებულების სანაცვლოდ;

ჰ³.ბ.გ) რეკლამირებულია ან იყიდება „პაკეტის“ ან მსგავსი ტერმინის გამოყენებით;

ჰ³.ბ.დ) გაერთიანებულია იმ ხელშეკრულების დადების შემდეგ, რომლის საფუძველზედაც მოვაჭრე ტურისტს ანიჭებს უფლებამოსილებას, სხვადასხვა ტურისტულ მომსახურებას შორის გააკეთოს არჩევანი;

ჰ³.ბ.ე) შეძენილია სხვადასხვა მოვაჭრისგან ერთმანეთთან დაკავშირებული ონლაინდაჯავშნის პროცედურით, თუ მოვაჭრე, რომელთანაც დადებულია პირველი ხელშეკრულება, სხვა მოვაჭრეს/მოვაჭრეებს აცნობებს ტურისტის სახელს, გადახდის დეტალებსა და ელექტრონული ფოსტის მისამართს და ამ უკანასკნელ მოვაჭრესთან/მოვაჭრეებთან იდება ხელშეკრულება პირველი ტურისტული მომსახურების დაჯავშნის დადასტურებიდან არაუგვიანეს 24 საათისა;

ჰ⁴) ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება − პაკეტის შესახებ ერთიანი ხელშეკრულება ან, თუ პაკეტი წარმოდგენილია ცალკეული ტურისტული მომსახურებების ხელშეკრულებებით, ამ ხელშეკრულებების ერთობლიობა;

ჰ⁵) ტუროპერატორი − პირი, რომელიც ქმნის და ყიდის (ან გასაყიდად სთავაზობს) პაკეტს თვითონ ან ტურისტული სააგენტოს (ტურაგენტის) მეშვეობით ან მასთან ერთად ან ტურისტის შესახებ მონაცემებს აწვდის ტურისტული მომსახურების სხვა მიმწოდებელს ამ პირის თანხმობით, ამ მუხლის „ჰ³.ბ.ე“ ქვეპუნქტის შესაბამისად;

ჰ⁶) უნივერსალური დიზაინი − პროდუქტის, გარემოს, სწავლების, პროგრამისა და მომსახურების ისეთი დიზაინი, რომელიც ყველა ადამიანს აძლევს მათზე წვდომის საშუალებას სპეციალური ადაპტირებისა და სპეციალური დიზაინის გამოყენების გარეშე. უნივერსალური დიზაინი არ გამორიცხავს, საჭიროების შემთხვევაში, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე კონკრეტული ჯგუფის მიერ დამხმარე საშუალებების ან/და სხვაგვარი ხელშეწყობის გამოყენებას;

ჰ⁷) ქცევის კოდექსი − შეთანხმება ან წესი, რომელიც კანონით შესასრულებლად სავალდებულო არ არის და ადგენს იმ მოვაჭრის ქცევას, რომელიც ქცევის კოდექსით ივალდებულებს თავს ერთი ან ერთზე მეტი კომერციული საქმიანობის სფეროში;

ჰ⁸) შიდა ტურიზმი − საქართველოს მოქალაქეებისა და რეზიდენტი პირების საქართველოს ფარგლებში მოგზაურობა;

ჰ⁹) შემომყვანი ტურიზმი − არარეზიდენტი პირების საქართველოს ფარგლებში მოგზაურობა;

ჰ¹⁰) შეუსაბამობა − პაკეტით გათვალისწინებული ტურისტული მომსახურებების შესრულების შეუძლებლობა ან არასათანადო შესრულება;

ჰ¹¹) ღვინის ტურიზმი − ტურიზმის მიმართულება, რომლის განხორციელების დროსაც მოგზაურობის ძირითადი მიზანია ვენახებისა და მევენახეობის ტრადიციების, ღვინის ქარხნების, ენოთეკებისა და მარნების, ღვინის წარმოებასთან დაკავშირებული სხვა საშუალებებისა და ობიექტების გაცნობა, აგრეთვე სხვადასხვა ჯიშისგან დამზადებული ღვინოების წარმოების ადგილზე შეძენა და მეღვინეობასთან დაკავშირებულ ტრადიციულ დღესასწაულებსა და საქმიანობაში მონაწილეობა;

ჰ¹²) ხანგამძლე მატარებელი − ნებისმიერი ინსტრუმენტი (მათ შორის, ელექტრონული ინსტრუმენტი), რომელიც ტურისტს/მომხმარებელსა და მოვაჭრეს საშუალებას აძლევს, პირადად მათთვის მიწოდებული ინფორმაცია მისი გამოყენებისთვის საჭირო დროის განმავლობაში შეინახონ იმგვარად, რომ უზრუნველყოფილი იყოს ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა და უცვლელად რეპროდუცირების შესაძლებლობა.

თავი II

ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკა, ტურისტული საქმიანობის სამართლებრივი რეგულირება

მუხლი 3. ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკა

1. ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკის მიზანია ტურიზმის ეკონომიკური სექტორის მდგრადი განვითარების მხარდაჭერა, ტურიზმის სფეროში დასაქმების ხელშეწყობა, რეგიონის ტურისტული პოტენციალის გაზრდა და შესაბამისი ინფრასტრუქტურის განვითარება.

2. ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკის ძირითადი პრინციპებია:

ა) ტურისტული საქმიანობის მხარდაჭერა, მისი განვითარებისთვის ხელსაყრელი სამართლებრივი და ეკონომიკური პირობებისა და შესაბამისი ინფრასტრუქტურის შექმნა;

ბ) ტურიზმის პრიორიტეტული მიმართულებების განსაზღვრა და განვითარების ხელშეწყობა;

გ) საქართველოს, როგორც ტურისტული დანიშნულების ადგილის, პოპულარიზაციის ხელშეწყობა;

დ) ტურისტული რესურსების დაცვა ტურიზმის მდგრადი განვითარებისთვის;

ე) შესაბამისი სამართლებრივი გარემოს შექმნა და ტურისტებისა და ტურისტული მომსახურების მიმწოდებლების კანონიერი ინტერესებისა და უფლებების დაცვა;

ვ) ტურიზმის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის განვითარების უზრუნველყოფა.

მუხლი 4. ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის უფლებამოსილი ორგანოები

1. ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო ხელისუფლების უფლებამოსილი ორგანოებია: საქართველოს მთავრობა, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს კონტროლისადმი დაქვემდებარებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია და სახელმწიფო ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები, რომლებიც თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში ასრულებენ ამ კანონით გათვალისწინებულ ფუნქცია-მოვალეობებს.

2. საქართველოს მთავრობა უფლებამოსილია ტურიზმის თითოეული სახეობისთვის კანონით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში განსაზღვროს შეღავათები, დაადგინოს ტურისტული საქმიანობის სუბიექტების მიერ სტატუსის მოპოვების ან/და ამ სუბიექტებისთვის სტატუსის გაუქმების წესი, პრინციპები და პირობები.

3. ტურიზმის სფეროში საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს უფლებამოსილებებია:

ა) ტურიზმის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკის განხორციელების კოორდინაცია;

ბ) საკანონმდებლო აქტების პროექტების შემუშავება და საქართველოს მთავრობისთვის წარდგენა ტურიზმის სფეროს საკანონმდებლო უზრუნველყოფის მიზნით;

გ) საქართველოს სამინისტროებს შორის უწყებათაშორისი თანამშრომლობის კოორდინაცია.

4. ტურიზმის სფეროში საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის უფლებამოსილებებია:

ა) საქართველოში უცხოელი ტურისტების მოზიდვა;

ბ) შიდა ტურიზმის სტიმულირება;

გ) ადამიანური რესურსებისა და მომსახურების ხარისხის განვითარების ხელშეწყობა;

დ) საქართველოს ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობის აქტივების გამოყენებით კონკურენტუნარიანი და მდგრადი ახალი ტურისტული პროდუქტების შექმნა და არსებულთა დივერსიფიკაციის ხელშეწყობა უნიკალური ტურისტული მომსახურებების შეთავაზებით;

ე) საქართველოს ტურისტული პოტენციალისა და ტურისტული პროდუქტის, აგრეთვე საქართველოს ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობის წარმოჩენა საერთაშორისო ბაზარზე;

ვ) მონაცემების მოპოვება და ანალიზი ტურიზმის სექტორის განვითარების შესაძლებლობების შესაფასებლად;

ზ) ტურიზმის განვითარების ეროვნული სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმის შემუშავება;

თ) საქართველოს ტურიზმის მარკეტინგული სტრატეგიის შემუშავება.

5. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი უფლებამოსილია გამოსცეს ნორმატიული აქტები.

6. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ფუნქციები და მოვალეობები განისაზღვრება ამ კანონით, საქართველოს სხვა საკანონმდებლო აქტებითა და საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის დებულებით. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის დებულებას ამტკიცებს საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრი.

7. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები ტურიზმის სფეროში თავიანთ უფლებამოსილებებს ახორციელებენ ამ კანონითა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო ნორმატიული აქტებით განსაზღვრული კომპეტენციის ფარგლებში.

მუხლი 5. ტურიზმის მდგრადი განვითარება

1. საქართველოს მთავრობა ხელს უწყობს ტურიზმის მდგრად განვითარებას, რაც გულისხმობს რესურსების მართვას იმგვარად, რომ შესაძლებელ იქნეს ეკონომიკური და სოციალური მიზნების მიღწევა ისე, რომ შენარჩუნებული იყოს კულტურული თვითმყოფადობა, არსებითი ეკოლოგიური პროცესები და ბიომრავალფეროვნება.

2. ტურიზმის მდგრადი განვითარებისთვის საქართველოს მთავრობა უზრუნველყოფს:

ა) ტურიზმის განვითარების ეროვნული სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმის დამტკიცებას და განხორციელების მონიტორინგს;

ბ) ქვეყნის ბუნებრივი რესურსების სხვადასხვა მიზნით გამოყენების პირობების განსაზღვრისას ტურისტული ინტერესებისა და პოტენციალის გათვალისწინებას;

გ) ტურიზმის სექტორის განვითარების დაგეგმვისა და მართვის პროცესში გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვას;

დ) ტურისტული რესურსების რაციონალურ გამოყენებას;

ე) ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმირებას, განათლებასა და ჩართულობას ტურიზმის განვითარების პროცესში, მათ შორის, ტურიზმის განვითარების პროგრამებში.

თავი III

ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვა

მუხლი 6. ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაცია

1. ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაცია (შემდგომ − ორგანიზაცია) არის ადგილობრივ დონეზე ტურიზმის განვითარებისა და კონკრეტული ტურისტული დანიშნულების ადგილის პოპულარიზაციის ხელშესაწყობად კერძო და საჯარო სექტორებს შორის თანამშრომლობის საფუძველზე შექმნილი არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი, რომელსაც მინიჭებული აქვს ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის სტატუსი.

2. ორგანიზაციის დამფუძნებლები ერთობლივად არიან მუნიციპალიტეტი (მუნიციპალიტეტები) და ტურიზმის სფეროს კერძო სამართლის კომერციული იურიდიული პირი ან/და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი. მუნიციპალიტეტის (მუნიციპალიტეტების) ფარგლებში დასაშვებია ფუნქციონირებდეს მხოლოდ ერთი ორგანიზაცია.

მუხლი 7. ორგანიზაციის მართვა და წარმომადგენლობა

1. ორგანიზაციის წესდება ითვალისწინებს დამფუძნებლებისა და საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის წარმომადგენლების მონაწილეობას ორგანიზაციის მართვისა და წარმომადგენლობითი ორგანოების საქმიანობაში.

2. საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციასა და მუნიციპალიტეტს ორგანიზაციის მართვისა და წარმომადგენლობით ორგანოებში უნდა ჰყავდეთ თითო წევრი. საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას, მუნიციპალიტეტსა და კერძო სექტორს აქვთ თითო ხმა. გადაწყვეტილება მიიღება კონსენსუსით. თუ კერძო სექტორს რამდენიმე სუბიექტი წარმოადგენს, კერძო სექტორის მიერ გადაწყვეტილების მისაღებად საჭიროა წარმომადგენელთა ხმების უმრავლესობა.

მუხლი 8. ორგანიზაციის ფუნქციები

ორგანიზაციის ფუნქციებია:

ა) ტურისტული დანიშნულების ადგილის მარკეტინგული სტრატეგიის შემუშავება და ტურიზმის განვითარების ეროვნული სტრატეგიის შესაბამისად განხორციელება;

ბ) ტურისტული პროდუქტების შექმნა-პოპულარიზაცია და განვითარება;

გ) ტურიზმის სფეროში პროფესიული გადამზადებისა და ტურისტული მომსახურების ხარისხის განვითარებასთან დაკავშირებული აქტივობის განხორციელება და საუკეთესო პრაქტიკის დანერგვის ხელშეწყობა;

დ) ტურისტული დანიშნულების ადგილზე ტურიზმის მდგრადი განვითარების მხარდაჭერა;

ე) ტურიზმის სფეროში თანამშრომლობის, ერთობლივი ტურისტული პროდუქტის განვითარებისა და მარკეტინგის შესახებ ადგილობრივი მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლება;

ვ) ტურისტების საინფორმაციო უზრუნველყოფა (ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრი).

მუხლი 9. ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭება

1. ამ კანონის მე-6 მუხლის შესაბამისად შექმნილ იურიდიულ პირს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია ანიჭებს ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის სტატუსს. ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების წესი დგინდება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელის ბრძანებით.

2. ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭების შესახებ განცხადება წარედგინება საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას. ამ განცხადებას უნდა დაერთოს:

ა) ამონაწერი მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრიდან;

ბ) ორგანიზაციის წესდება;

გ) ორგანიზაციისა და ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის განვითარების კონცეფციები;

დ) საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელის ბრძანებით გათვალისწინებული სხვა, დამატებითი ინფორმაცია/დოკუმენტაცია.

3. სტატუსის მინიჭების ან მინიჭებაზე უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტილება მიიღება 1 თვის ვადაში. სტატუსის მინიჭებაზე უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტილების საფუძველია განმცხადებლის მიერ ამ მუხლით დადგენილი მოთხოვნების დაუკმაყოფილებლობა. სტატუსის მინიჭების შემთხვევაში საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია ორგანიზაციას აღრიცხავს უწყებრივ რეესტრში. რეესტრის მონაცემები ქვეყნდება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ვებგვერდზე.

4. სახელწოდების „ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაცია“ გამოყენების უფლება აქვს მხოლოდ იმ პირს, რომელსაც საჯარო სამართლის იურიდიულმა პირმა − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულმა ადმინისტრაციამ მიანიჭა ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის სტატუსი. თუ პირი არამართლზომიერად იყენებს ამ სახელწოდებას, საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას უფლება აქვს, მოსთხოვოს მას ამ სახელწოდების გამოყენების შეწყვეტა.

5. ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის სახელწოდების გამოყენებით საქმიანობის განხორციელება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის მიერ ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭების გარეშე იწვევს ამ კანონით განსაზღვრულ პასუხისმგებლობას.

6. საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია შეიმუშავებს ორგანიზაციის საქმიანობის წესებს/სტანდარტებს, პრინციპებსა და რეკომენდაციებს, რომელთა დაცვა სავალდებულოა. მათი დარღვევა შეიძლება გახდეს ორგანიზაციის სტატუსის შეჩერების/გაუქმების საფუძველი.

მუხლი 10. ორგანიზაციის დაფინანსება

ორგანიზაციის დაფინანსების წყაროებია:

ა) ტურისტული საქმიანობის სუბიექტების ნებაყოფლობითი შემოწირულებები და საწევრო გადასახდელი;

ბ) შესაბამისი პროგრამების ფარგლებში საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ან მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტიდან გამოყოფილი სახსრები;

გ) გრანტები და სხვა შემოწირულებები;

დ) საქართველოს კანონმდებლობით ნებადართული სხვა შემოსავლები.

თავი IV

ტურისტული საქმიანობის სუბიექტების რეგისტრაცია, ტურისტული პაკეტისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების ხელშეკრულებები

მუხლი 11. ტურისტული საქმიანობის სუბიექტების რეგისტრაცია

1. ტურისტული საქმიანობის სუბიექტები არიან: ტუროპერატორი, ტურისტული სააგენტო (ტურაგენტი), დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მიმწოდებელი, გრძელვადიანი დასვენებისა და დროის განაწილების ხელშეკრულებების მიმწოდებელი, ტურისტული გიდი, საფეხმავლო გამყოლი, რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურების მიმწოდებლები, კერძოდ, სამთო გამყოლი, სათხილამურო გამყოლი და ალპური გამყოლი.

2. ტურისტული საქმიანობის სუბიექტების შესახებ მონაცემების აღრიცხვისა და საჯაროობის უზრუნველსაყოფად ტურისტული საქმიანობის სუბიექტი ვალდებულია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით განახორციელოს შესაბამისი საქმიანობის რეგისტრაცია ეკონომიკურ საქმიანობათა რეესტრში, რომელსაც აწარმოებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო.

3. ტურისტული საქმიანობის სუბიექტი ვალდებულია შესაბამისი საქმიანობის დაწყების, შეწყვეტის ან/და ამ საქმიანობასთან დაკავშირებული ნებისმიერი რეგისტრირებული მონაცემის ცვლილების შემთხვევაში ეკონომიკურ საქმიანობათა რეესტრში სათანადო ცვლილების შესატანად საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით შესაბამისი ინფორმაცია შეატყობინოს საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს.

4. საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო ვალდებულია საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას მართვის ავტომატიზებული საშუალებებით ელექტრონულად მიაწოდოს ეკონომიკურ საქმიანობათა რეესტრში რეგისტრირებული ტურისტული საქმიანობის სუბიექტების შესახებ ინფორმაცია.

მუხლი 12. საქართველოში შემომსვლელი ტურისტის სავალდებულო დაზღვევა

საქართველოში შემომსვლელ ტურისტს უნდა ჰქონდეს ჯანმრთელობისა და უბედური შემთხვევის სავალდებულო დაზღვევა.

მუხლი 13. ტურისტული პაკეტისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების ხელშეკრულებები და გამონაკლისები

1. ამ კანონის მე-14−26-ე მუხლები შეეხება პაკეტებს, რომლებსაც მოვაჭრეები ყიდიან ტურისტებზე ან სთავაზობენ მათ ფასდაკლებით, და მოვაჭრეების მიერ ტურისტებისთვის უზრუნველყოფილ დაკავშირებულ ტურისტულ მომსახურებებს.

2. ამ კანონის მე-14−26-ე მუხლების მოქმედება არ ვრცელდება პაკეტებსა და დაკავშირებულ ტურისტულ მომსახურებებზე, რომლებიც:

ა) გრძელდება 24 საათზე ნაკლები დროის განმავლობაში, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ ისინი მოიცავს ღამის თევით განთავსებას;

ბ) შეთავაზებულია არარეგულარულად, არაკომერციული მიზნით და მხოლოდ ტურისტების მცირე ჯგუფისთვის;

გ) შესყიდულია მოვაჭრესა და სხვა ფიზიკურ პირს ან იურიდიულ პირს შორის დადებული საქმიანი მოგზაურობის შესახებ ძირითადი ხელშეკრულების საფუძველზე და დაკავშირებულია პირის საქმიანობასთან, პროფესიასთან, ვაჭრობასთან.

3. ტუროპერატორის ან დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების გამყიდველი მოვაჭრის განცხადება იმის შესახებ, რომ იგი მოქმედებს ექსკლუზიურად, როგორც ტურისტული მომსახურების მიმწოდებელი, შუამავალი, ან მოქმედებს ნებისმიერი სხვა სტატუსით, ან რომ პაკეტი ან დაკავშირებული ტურისტული მომსახურება არ წარმოადგენს პაკეტს ან დაკავშირებულ ტურისტულ მომსახურებას, არ ათავისუფლებს ტუროპერატორს ან მოვაჭრეს ამ თავით მისთვის დაკისრებული ვალდებულებების შესრულებისგან.

4. ტურისტის არცერთი სახელშეკრულებო შეთანხმება ან განცხადება, რომელიც პირდაპირ ან ირიბად უარყოფს ან ზღუდავს ამ კანონის მე-14−26-ე მუხლებით ტურისტისთვის გადაცემულ უფლებებს ან რომლის მიზანია იმავე მუხლებით გათვალისწინებული მოთხოვნების უგულებელყოფა, სავალდებულო არ უნდა იყოს ტურისტისთვის.

5. ამ კანონის მე-14−26-ე მუხლებით გათვალისწინებული სახელშეკრულებო მოთხოვნები გავლენას არ ახდენს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ ზოგად სახელშეკრულებო სამართალზე, რომელიც საქართველოს სამოქალაქო კოდექსით რეგულირდება.

მუხლი 14. წინასახელშეკრულებო ინფორმაცია

1. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების ან სხვა შესაბამის შეთავაზებასთან დაკავშირებული ხელშეკრულების დადებამდე ტუროპერატორმა, ტურისტულმა სააგენტომ (ტურაგენტმა) ან სხვა მოვაჭრემ ტურისტს უნდა მიაწოდოს საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული სტანდარტული ფორმების შესახებ დადგენილებით გათვალისწინებული ინფორმაცია.

2. გარდა ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაციისა, კონკრეტული პაკეტის შემთხვევაში ტურისტს დამატებით უნდა მიეწოდოს შემდეგი წინასახელშეკრულებო ინფორმაცია:

ა) ტურისტული მომსახურების ძირითადი მახასიათებლების შესახებ, კერძოდ:

ა.ა) დანიშნულების ადგილი მარშრუტისა და პერიოდის (თარიღების) მითითებით, ხოლო თუ პაკეტი მოიცავს განთავსების მომსახურებას, − გასათევი ღამეების რაოდენობა;

ა.ბ) გამოსაყენებელი სატრანსპორტო საშუალებების მახასიათებლები და მათი კატეგორია, დანიშნულების ადგილი, გამგზავრებისა და დაბრუნების ადგილები, თარიღები და დრო, შუალედური გაჩერებების დრო და ადგილები. თუ გამგზავრებისა და დაბრუნების თარიღები ზუსტად დადგენილი არ არის, ტურისტს უნდა ეცნობოს მიახლოებითი თარიღები;

ა.გ) განთავსების საშუალების ადგილმდებარეობა, ძირითადი მახასიათებლები და კატეგორია დანიშნულების ქვეყნის რეგულაციების შესაბამისად;

ა.დ) კვების განრიგი;

ა.ე) ვიზიტები, ექსკურსიები ან სხვა მომსახურებები, რომლებიც პაკეტის შეთანხმებულ ჯამურ ღირებულებაში შედის;

ა.ვ) ჯგუფის წევრების სავარაუდო რაოდენობა, თუ ტურისტული მომსახურება ტურისტს მიეწოდება, როგორც ჯგუფის წევრს;

ა.ზ) საკომუნიკაციო ენა, რომელზედაც ტურისტული მომსახურებები იქნება გაწეული;

ა.თ) ტურისტის მოთხოვნის შემთხვევაში, მისი საჭიროებების გათვალისწინებით, ზუსტი ინფორმაცია იმის შესახებ, არის თუ არა მოგზაურობა ადაპტირებული შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისთვის;

ბ) ტუროპერატორის ან/და ტურისტული სააგენტოს (ტურაგენტის) სახელი, იურიდიული მისამართი, ტელეფონის ნომერი და ელექტრონული ფოსტის მისამართი;

გ) პაკეტის ჯამური ღირებულების შესახებ, გადასახადებისა და ყველა სხვა დამატებითი ხარჯის ჩათვლით, ხოლო თუ ხელშეკრულების დადებისას აღნიშნული ხარჯების გონივრული გაანგარიშება წინასწარ შეუძლებელია, ტურისტს უნდა ეცნობოს იმის თაობაზე, რომ მას შეიძლება წარმოეშვას დამატებითი ხარჯების გაწევის ვალდებულება;

დ) გადახდის მეთოდების, მათ შორის, ნებისმიერი თანხის ან ღირებულების ნაწილის, რომელსაც ტურისტი წინასწარ იხდის, და დარჩენილი თანხის გადახდის, ან ტურისტის მიერ ფინანსური გარანტიების წარდგენის გრაფიკის შესახებ;

ე) პაკეტის დასაწყებად საჭირო პირების მინიმალური რაოდენობის შესახებ, აგრეთვე ინფორმაცია იმის თაობაზე, პაკეტის დაწყებამდე რამდენი დღით ადრე შეიძლება შეწყდეს ხელშეკრულება ამ კანონის 21-ე მუხლის მე-3 პუნქტის შესაბამისად, თუ სათანადო რაოდენობის პირი არ შეიკრიბა;

ვ) პასპორტთან ან/და ვიზასთან (მათ შორის, ვიზის მისაღებად საჭირო დროის შესახებ ინფორმაცია) და დანიშნულების ქვეყანაში ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული მოთხოვნების თაობაზე;

ზ) ტურისტის უფლების შესახებ, პაკეტის დაწყებამდე ნებისმიერ დროს შეწყვიტოს ხელშეკრულება შესაბამისი საფასურის გადახდის სანაცვლოდ;

თ) ნებაყოფლობითი ან სავალდებულო დაზღვევის შესახებ, რომელიც ფარავს ტურისტის მიერ ხელშეკრულების შეწყვეტით გამოწვეულ ხარჯებს ან ზიანის (ზარალის) ანაზღაურების ხარჯებს, მათ შორის, რეპატრიაციის, უბედური შემთხვევის, ავადმყოფობის ან გარდაცვალების შემთხვევაში;

ი) საქართველოს ტერიტორიაზე ტურისტის ჯანმრთელობისა და უბედური შემთხვევის სავალდებულო დაზღვევის პირობებისა და წესის შესახებ, აგრეთვე საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული ნებისმიერი სხვა სავალდებულო დაზღვევის თაობაზე, რომელიც მასზე გავრცელდება საქართველოში ყოფნის პერიოდში.

3. თუ ხელშეკრულება იდება ტელეფონით, ტურისტს ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია მიეწოდება საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული ფორმით.

4. ამ კანონის მე-2 მუხლის „ჰ³.ბ.ე“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ შემთხვევაში მოვაჭრე, რომელიც პაკეტს ყიდის, ვალდებულია შეატყობინოს ტურისტს, რომ პირველი მოვაჭრისგან მომსახურების შეძენის დადასტურებიდან 24 საათის განმავლობაში მეორე მოვაჭრისგან მომსახურების შეძენა ერთობლიობაში პაკეტად ჩაითვლება. ამ შემთხვევაში თითოეულმა მათგანმა ტურისტს უნდა მიაწოდოს ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული ფორმით.

5. ამ მუხლით გათვალისწინებული ინფორმაცია ტურისტს უნდა მიეწოდოს გარკვევით, ამომწურავად და თვალსაჩინოდ. თუ აღნიშნული ინფორმაცია ტურისტს წერილობით მიეწოდება, შესაძლებელი უნდა იყოს მისი ადვილად წაკითხვა და აღქმა.

მუხლი 15. წინასახელშეკრულებო ინფორმაციის სავალდებულო ხასიათი და ხელშეკრულების დადება

1. ამ კანონის მე-14 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „გ“−„ე“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ინფორმაცია ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების განუყოფელი ნაწილია და იგი შეიძლება შეიცვალოს მხოლოდ მხარეთა შეთანხმებით. ტუროპერატორი ან/და ტურისტული სააგენტო (ტურაგენტი) ვალდებულია ხელშეკრულების დადებამდე ტურისტს მისთვის მკაფიო და გასაგები ფორმით აცნობოს წინასახელშეკრულებო ინფორმაციაში შეტანილი ნებისმიერი ცვლილების შესახებ.

2. თუ ტუროპერატორმა ან/და ტურისტულმა სააგენტომ (ტურაგენტმა) ტურისტს არ მიაწოდა ამ კანონის მე-14 მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია დამატებითი ხარჯის შესახებ, მას არ წარმოეშობა დამატებითი ხარჯების გაწევის ვალდებულება.

მუხლი 16. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შინაარსი და პაკეტის დაწყებამდე წარსადგენი დოკუმენტები

1. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება შედგენილი უნდა იყოს მკაფიო და გასაგები ფორმით. ამ ხელშეკრულების დადებისთანავე ტუროპერატორი ან/და ტურისტული სააგენტო (ტურაგენტი) ვალდებულია ტურისტს მიაწოდოს ხელშეკრულების ასლი ან მისი დადების დამადასტურებელი ინფორმაცია ხანგამძლე მატარებელზე. ტურისტს შეუძლია მოითხოვოს ხელშეკრულების ასლი მატერიალური ფორმით, თუ ხელშეკრულება დაიდო მხარეების ფიზიკური თანდასწრებით.

2. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება, გარდა ამ კანონის მე-14 მუხლით გათვალისწინებული ინფორმაციისა, უნდა შეიცავდეს:

ა) ტურისტის სპეციალური მოთხოვნების შესახებ ინფორმაციას, რომლებსაც დაეთანხმა ტუროპერატორი;

ბ) ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ ტუროპერატორი:

ბ.ა) პასუხისმგებელია ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ყველა ტურისტული მომსახურების სათანადო შესრულებისთვის ამ კანონის 22-ე მუხლის შესაბამისად;

ბ.ბ) ვალდებულია სირთულეების წარმოშობისას უზრუნველყოს ტურისტის დახმარება ამ კანონის 25-ე მუხლის შესაბამისად;

გ) უზრუნველყოფის გამცემის საფირმო სახელწოდებასა და საკონტაქტო მონაცემებს, აგრეთვე საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის საკონტაქტო მონაცემებს (მისამართი, ტელეფონის ნომერი, ელექტრონული ფოსტის მისამართი);

დ) ტუროპერატორის ადგილობრივი წარმომადგენლის, საკონტაქტო პირის ან სხვა სამსახურის სახელწოდებას, მისამართს, ტელეფონის ნომერს, ელექტრონული ფოსტის მისამართსა და შესაბამის შემთხვევაში − ფაქსის ნომერს, რომლებიც ტურისტს ტუროპერატორთან სწრაფად დაკავშირების და მასთან ეფექტიანი კომუნიკაციის შესაძლებლობას მისცემს, რათა ტურისტს შეეძლოს დახმარების მოთხოვნა სირთულეების არსებობისას ან საჩივრის წარდგენა, თუ პაკეტის პირობები სათანადოდ არ სრულდება;

ე) ინფორმაციას იმის თაობაზე, რომ ტურისტი ვალდებულია ტუროპერატორს გონივრულ ვადაში აცნობოს პაკეტის პირობების ნებისმიერი დარღვევის შესახებ;

ვ) არასრულწლოვანის მოგზაურობის შემთხვევაში − არასრულწლოვანის ან განთავსების ადგილზე მყოფ არასრულწლოვანზე პასუხისმგებელი პირის საკონტაქტო მონაცემებს, თუ არასრულწლოვანს არ ახლავს მშობელი ან კანონიერი წარმომადგენელი და პაკეტი მოიცავს განთავსებას;

ზ) საჩივრის განხილვის შიდა პროცედურებისა და მომხმარებელთა დავების გადაწყვეტის ალტერნატიული მექანიზმის შესახებ ინფორმაციას;

თ) ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ ტურისტს უფლება აქვს, პაკეტი გადასცეს მესამე პირს ამ კანონის მე-18 მუხლის შესაბამისად.

3. ამ კანონის მე-2 მუხლის „ჰ³.ბ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მოვაჭრე, რომელსაც გადაეცემა ტურისტის შესახებ მონაცემები, ვალდებულია ტუროპერატორს აცნობოს, რომ მან ტურისტთან დადო ხელშეკრულება, რითაც შეიქმნა პაკეტი. მოვაჭრე ვალდებულია ტუროპერატორს სრულად წარუდგინოს ის ინფორმაცია, რომელიც აუცილებელია ტუროპერატორისთვის ვალდებულებების შესასრულებლად. ტუროპერატორი პაკეტის შექმნის შესახებ ინფორმაციის მიღებისთანავე ტურისტს წერილობით აწვდის ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ ინფორმაციას.

4. ამ მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტებით გათვალისწინებული ინფორმაცია ტურისტს უნდა მიეწოდოს მკაფიო და გასაგები ფორმით.

5. პაკეტის დაწყებამდე გონივრულ ვადებში ტუროპერატორმა ტურისტი უნდა უზრუნველყოს ბილეთებით, დაჯავშნის დამადასტურებელი დოკუმენტითა და სხვა შესაბამისი დოკუმენტებით, აგრეთვე გამგზავრების განრიგის, ფრენაზე რეგისტრაციის ბოლო ვადის, მგზავრობისას შუალედური გაჩერებების განრიგის, დამაკავშირებელი ტრანსპორტისა და ჩასვლის მიახლოებითი დროის შესახებ ინფორმაციით.

6. ტუროპერატორი ვალდებულია ტურისტს გადასცეს დაზღვევის პოლისი ან საბანკო უზრუნველყოფა, რომლის თანახმადაც, სადაზღვევო ორგანიზაცია/მზღვეველი ან ფინანსური ინსტიტუტი იღებს ვალდებულებას, ტურისტს გადაუხადოს თანხა პაკეტის მთლიანად ან ნაწილობრივ შეუსრულებლობის შემთხვევაში, თუ შეუსრულებლობა გამოწვეულია ტუროპერატორის გადახდისუუნარობით. უზრუნველყოფაში მითითებული უნდა იყოს უზრუნველყოფის გამცემი სუბიექტის შესახებ მონაცემები, მათ შორის, საიდენტიფიკაციო ნომერი, ელექტრონული ფოსტის მისამართი, ტელეფონის ნომერი, საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის საკონტაქტო მონაცემები, აგრეთვე სხვა აუცილებელი მონაცემი, რომელიც საჭიროა უზრუნველყოფის გამოსაყენებლად.

7. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება შედგენილი უნდა იყოს წერილობით, ქართულ ენაზე და შეიძლება შედგენილი იყოს სხვა ენაზედაც, რომელსაც ტურისტი ფლობს.

მუხლი 17. მტკიცების ტვირთი

ტურისტისთვის ამ თავით გათვალისწინებული ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულების შესრულების მტკიცების ტვირთი ეკისრება მოვაჭრეს.

მუხლი 18. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების მესამე პირისთვის გადაცემა

1. ტურისტს შეუძლია პაკეტის დაწყებამდე ტუროპერატორისთვის წერილობითი შეტყობინების საფუძველზე პაკეტი გადასცეს იმ პირს, რომელიც აკმაყოფილებს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების პირობებს. ტურისტი ვალდებულია სულ მცირე 7 კალენდარული დღით ადრე ტუროპერატორს წერილობით მიაწოდოს ინფორმაცია პაკეტის მესამე პირისთვის გადაცემის შესახებ.

2. ტუროპერატორს შეუძლია მოითხოვოს იმ დამატებითი ხარჯების ანაზღაურება, რომლებიც მოგზაურობაში მესამე პირის მონაწილეობამ გამოიწვია. ტუროპერატორი ვალდებულია შეატყობინოს ტურისტს მის ნაცვლად მოგზაურობაში მესამე პირის მონაწილეობის (ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების მესამე პირისთვის გადაცემის) საფასურის შესახებ, რომლის გადახდისთვის პაკეტის გადამცემი და მიმღები პირები ერთობლივად და ცალ-ცალკე არიან პასუხისმგებელი. აღნიშნული ხარჯები არ უნდა იყოს არათანაზომიერი და არ უნდა აღემატებოდეს ტუროპერატორის მიერ ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების გადაცემისთვის დადგენილ რეალურ ღირებულებას.

3. ტუროპერატორი ვალდებულია პაკეტის გადამცემს მიაწოდოს დამატებითი საფასურის, დანახარჯებისა და გადაცემით გამოწვეული სხვა ხარჯების დამადასტურებელი დოკუმენტი.

მუხლი 19. პაკეტის ღირებულების ცვლილება

1. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების დადების შემდეგ ტუროპერატორის მიერ პაკეტის ღირებულების გაზრდა შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ამ ხელშეკრულებაში პირდაპირ არის მითითებული:

ა) ტუროპერატორის უფლების შესახებ, გაზარდოს პაკეტის ღირებულება და დადგენილია ღირებულების შეცვლისა და გამოთვლის წესი;

ბ) ტურისტის უფლების შესახებ, მოითხოვოს პაკეტის ღირებულების შემცირება ამ მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული გარემოებების წარმოშობისას.

2. პაკეტის ღირებულების გაზრდა შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:

ა) ტურისტის გადაყვანის ღირებულება გაიზარდა საწვავის ან ენერგიის სხვა წყაროების ღირებულების გაზრდის გამო;

ბ) გაიზარდა კონკრეტული სატრანსპორტო და გადაზიდვის მომსახურებების, აგრეთვე საჰაერო ხომალდის დაშვების, ტურისტების ჩასხდომა-გადმოსხდომის, პორტებსა და აეროპორტებში ტვირთის გადატანა-გადაზიდვის გადასახადები;

გ) გაიზარდა პაკეტით გათვალისწინებული სავალუტო გაცვლითი კურსი.

3. თუ ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული გარემოებების გამო პაკეტის ღირებულების ზრდა 8 პროცენტზე მეტია, გამოიყენება ამ კანონის მე-20 მუხლის მე-2−მე-6 პუნქტების მოთხოვნები.

4. პაკეტის ღირებულების გაზრდა დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ტუროპერატორი პაკეტის დაწყებამდე სულ მცირე 20 დღით ადრე ტურისტს წერილობით შეატყობინებს ღირებულების გაზრდის შესახებ. აღნიშნული შეტყობინება უნდა შეიცავდეს შესაბამის დასაბუთებას და ახალი ღირებულების გამოანგარიშებას.

5. თუ ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება ითვალისწინებს ღირებულების გაზრდის შესაძლებლობას, ამ ხელშეკრულების დადების შემდეგ ტურისტს უფლება აქვს, ამ მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებულ ვადაში აგრეთვე მოითხოვოს ღირებულების შემცირება, თუკი ღირებულება შემცირდა ამავე მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევებში.

6. პაკეტის ღირებულების შემცირების შემთხვევაში ტუროპერატორს უფლება აქვს, ტურისტისთვის დასაბრუნებელი თანხიდან გამოქვითოს ფაქტობრივად გაწეული ადმინისტრაციული ხარჯი. ტურისტის მოთხოვნით ტუროპერატორმა უნდა უზრუნველყოს აღნიშნული ადმინისტრაციული ხარჯის გაწევის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარდგენა.

მუხლი 20. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების პირობების სხვა ცვლილებები

1. პაკეტის დაწყებამდე ტუროპერატორს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების პირობების ცალმხრივი ცვლილება შეუძლია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ:

ა) მას ამ ხელშეკრულებით მიენიჭა ცალმხრივი ცვლილების უფლება;

ბ) შესაბამისი ცვლილება უმნიშვნელოა;

გ) იგი შესაბამისი ცვლილების შესახებ ტურისტს შეატყობინებს წერილობით, მკაფიო და გასაგები ფორმით.

2. თუ პაკეტის დაწყებამდე ტუროპერატორი იძულებულია მნიშვნელოვნად შეცვალოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების ძირითადი მახასიათებლები, კერძოდ, ამ კანონის მე-14 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირობები, ან ვერ ასრულებს იმ სპეციალურ მოთხოვნებს, რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კანონის მე-16 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით, ან ამავე კანონის მე-19 მუხლის მე-3 პუნქტის შესაბამისად პაკეტის ღირებულებას 8 პროცენტზე მეტით ზრდის, ტურისტს ტუროპერატორის მიერ განსაზღვრულ გონივრულ ვადაში უფლება აქვს:

ა) დაეთანხმოს შეთავაზებულ ცვლილებებს;

ბ) შეწყვიტოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება ხელშეკრულების შეწყვეტის საფასურის გადახდის გარეშე.

3. თუ ტურისტი წყვეტს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებას ამ მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, ტუროპერატორს შეუძლია შესთავაზოს მას იმავე ან უკეთესი ხარისხის პაკეტი, ხოლო ტურისტს უფლება აქვს, მიიღოს შეთავაზება ან უარი განაცხადოს მასზე.

4. ტუროპერატორი ვალდებულია დაუყოვნებლივ წერილობით, მკაფიო და გასაგები ფორმით ტურისტს შეატყობინოს:

ა) ამ მუხლის მე-2 პუნქტითა და შესაბამის შემთხვევაში ამავე მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული ღირებულების ცვლილებისა და ამ ცვლილების ღირებულებაზე გავლენის შესახებ ინფორმაცია;

ბ) იმ გონივრული ვადის შესახებ, რა ვადაშიც ტურისტი ვალდებულია ტუროპერატორს აცნობოს ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების შესახებ;

გ) იმის შესახებ, რომ ტურისტის მიერ ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ვადაში პასუხის გაუცემლობის შემთხვევაში ჩაითვლება, რომ ტურისტი ეთანხმება შესაბამის ცვლილებებს;

დ) შეცვლილი პაკეტის ღირებულების შესახებ ინფორმაცია შესაბამისი გარემოებების არსებობისას.

5. თუ პაკეტის დაწყებამდე ტუროპერატორი იძულებულია მნიშვნელოვნად შეცვალოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების ძირითადი მახასიათებლები და ტურისტი წყვეტს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებას, ტუროპერატორს შეუძლია შესთავაზოს მას იმავე ან უკეთესი ხარისხის პაკეტი, ხოლო ტურისტს უფლება აქვს, მიიღოს შეთავაზება ან უარი განაცხადოს მასზე. ამ შემთხვევაში ტურისტი უფლებამოსილია მოითხოვოს შესაბამისი ღირებულების შემცირება, თუ შეთავაზებული პაკეტის ახალი პირობები ან ახალი პაკეტის პირობები წინა პაკეტზე დაბალი ხარისხის ან ღირებულებისაა.

6. თუ ტურისტი ამ მუხლის მე-2 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად წყვეტს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებას და არ ეთანხმება შეცვლილ პაკეტს, ტუროპერატორი ვალდებულია გონივრულ ვადაში, მაგრამ არაუგვიანეს 14 კალენდარული დღისა, ტურისტს დაუბრუნოს ამ ხელშეკრულების თანახმად გადახდილი პაკეტის ღირებულება ამ კანონის 23-ე მუხლის მე-2−მე-6 პუნქტების შესაბამისად.

მუხლი 21. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შეწყვეტა და პაკეტის დაწყებამდე უარის თქმის უფლება

1. ტურისტს შეუძლია შეწყვიტოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება პაკეტის დაწყებამდე ნებისმიერ დროს. თუ ტურისტი ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებას წყვეტს ამ პუნქტის შესაბამისად, იგი ვალდებულია ტუროპერატორს გადაუხადოს ხელშეკრულების შეწყვეტის სათანადო და დასაბუთებული საფასური. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება შეიძლება ითვალისწინებდეს მისი შეწყვეტისთვის გონივრულ და სტანდარტულ საფასურს ხელშეკრულების შეწყვეტიდან პაკეტის დაწყებამდე არსებული დროის შესაბამისად. შეწყვეტის სტანდარტული საფასურის არარსებობის შემთხვევაში შეწყვეტის საფასურის ოდენობა უნდა შეესაბამებოდეს პაკეტის ღირებულებას, ხარჯების დანაზოგისა და ალტერნატიული ტურისტული მომსახურებების უზრუნველყოფის შემოსავლის გამოკლებით. ტურისტის მოთხოვნით ტუროპერატორმა უნდა წარადგინოს შეწყვეტის საფასურის ოდენობის დასაბუთება.

2. მიუხედავად ამ მუხლის პირველი პუნქტისა, ტურისტს უფლება აქვს, შეწყვიტოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება პაკეტის დაწყებამდე საფასურის გადახდის გარეშე გარდაუვალი და განსაკუთრებული გარემოებების არსებობისას, რომლებიც წარმოიშობა დანიშნულების ადგილზე ან მის უშუალო სიახლოვეს, რაც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს პაკეტის შესრულებაზე ან მგზავრების გადაყვანაზე. ამ პუნქტის შესაბამისად ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შეწყვეტის შემთხვევაში ტურისტს უფლება აქვს, სრულად აუნაზღაურდეს ნებისმიერი თანხა, რომელიც მან პაკეტის ფარგლებში გადაიხადა, თუმცა მას არ აქვს დამატებითი კომპენსაციის მიღების უფლება.

3. ტუროპერატორს უფლება აქვს, შეწყვიტოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება, სრულად დაუბრუნოს ტურისტს პაკეტის ღირებულება, მაგრამ მას არ დაეკისრება დამატებითი კომპენსაციის გადახდა, თუ არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:

ა) ტურისტული მომსახურების გასაწევად ტურისტების რაოდენობა ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ პირთა მინიმალურ რაოდენობაზე ნაკლებია და ტუროპერატორი ტურისტს ხელშეკრულების შეწყვეტის შესახებ აცნობებს ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვადაში, მაგრამ:

ა.ა) პაკეტის დაწყებამდე არაუგვიანეს 20 დღისა, თუ მოგზაურობის ვადა 6 დღეზე მეტია;

ა.ბ) პაკეტის დაწყებამდე არაუგვიანეს 7 დღისა, თუ მოგზაურობის ვადა 2 დღიდან 6 დღემდეა;

ა.გ) პაკეტის დაწყებამდე არაუგვიანეს 48 საათისა, თუ მოგზაურობის ვადა 2 დღეზე ნაკლებია;

ბ) ტუროპერატორი ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვალდებულებას ვერ ასრულებს მისგან დამოუკიდებელი მიზეზით, გარდაუვალი და განსაკუთრებული გარემოებების გამო და ხელშეკრულების შეწყვეტის შესახებ ტურისტს შეატყობინებს პაკეტის დაწყებამდე.

4. ტუროპერატორი ვალდებულია ამ მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტებით გათვალისწინებული თანხა დაუბრუნოს ტურისტს ან ამ მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად აანაზღაუროს ტურისტის ან მისი სახელით მოქმედი პირის მიერ ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შეწყვეტასთან დაკავშირებული ნებისმიერი ხარჯი, ხელშეკრულების შეწყვეტის საფასურის გამოკლებით. აღნიშნული თანხები ტურისტს უნდა დაუბრუნდეს გონივრულ ვადაში, მაგრამ არაუგვიანეს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შეწყვეტიდან 14 დღისა.

5. ტურისტს უფლება აქვს, ყოველგვარი საფუძვლის მითითების გარეშე უარი თქვას სარეწის გარეთ დადებულ ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებაზე მისი დადებიდან 14 სამუშაო დღის განმავლობაში.

მუხლი 22. პასუხისმგებლობა ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შეუსრულებლობისთვის

1. ტუროპერატორი პასუხისმგებელია ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული მომსახურების გაწევისთვის, მიუხედავად იმისა, ეს მომსახურება გაწეულია უშუალოდ მის მიერ თუ სხვა ტურისტული მომსახურების გამწევი პირის მიერ.

2. საქმის გარემოებების გათვალისწინებით, ტურისტი ვალდებულია ტუროპერატორს გონივრულ ვადაში აცნობოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული მომსახურების გაწევისას აღმოჩენილი შეუსაბამობის შესახებ.

3. თუ რომელიმე ტურისტული მომსახურება არ შესრულდა ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შესაბამისად, ტუროპერატორი ვალდებულია გამოასწოროს შეუსაბამობა, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:

ა) მისი აღმოფხვრა შეუძლებელია;

ბ) მისი აღმოფხვრა მოითხოვს არაპროპორციულად დიდ ხარჯებს, შეუსაბამობის ფარგლებისა და ტურისტული მომსახურების ღირებულების გათვალისწინებით.

4. თუ ტუროპერატორი შეუსაბამობას არ აღმოფხვრის ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული მიზეზების გამო, გამოიყენება ამ კანონის 23-ე მუხლი.

5. თუ ტუროპერატორი შეუსაბამობას არ აღმოფხვრის ტურისტის მიერ განსაზღვრულ გონივრულ ვადაში, ტურისტს შეუძლია თავად აღმოფხვრას შეუსაბამობა და მოითხოვოს საამისოდ გაწეული აუცილებელი ხარჯების ანაზღაურება. გონივრული ვადის განსაზღვრა აუცილებელი არ არის, თუ ტუროპერატორი უარს იტყვის შეუსაბამობის აღმოფხვრაზე ან ტურისტი დაინტერესებულია შეუსაბამობის დაუყოვნებელი აღმოფხვრით.

6. თუ ტურისტული მომსახურებების მნიშვნელოვანი ნაწილი, მათ შორის, გამგზავრების ადგილზე დაბრუნების მომსახურება, ვერ სრულდება ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შესაბამისად, ტუროპერატორმა პაკეტის გასაგრძელებლად ტურისტს დამატებითი საფასურის გადახდის გარეშე უნდა შესთავაზოს ამ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ტურისტული მომსახურების მსგავსი ან უფრო მაღალი ხარისხის ალტერნატიული ტურისტული მომსახურებები.

7. თუ ტუროპერატორი ალტერნატიული ტურისტული მომსახურებების სახით ტურისტს უფრო დაბალი ხარისხის პაკეტს შესთავაზებს, ტუროპერატორი ვალდებულია ტურისტს შესაბამისად შეუმციროს პაკეტის ღირებულება. ტურისტს შეუძლია უარი თქვას შეთავაზებულ ალტერნატიულ ტურისტულ მომსახურებებზე მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი არსებითად განსხვავდება ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებით შეთანხმებული ტურისტული მომსახურებისგან ან ტურისტული მომსახურებისთვის შემცირებული ღირებულება არაადეკვატურია.

8. თუ შეუსაბამობა არსებით გავლენას ახდენს პაკეტის შესრულებაზე და ტუროპერატორი ვერ აღმოფხვრის მას ტურისტის მიერ განსაზღვრულ გონივრულ ვადაში, ტურისტს შეუძლია შეწყვიტოს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულება ხელშეკრულების შეწყვეტის საფასურის გადახდის გარეშე და შესაბამის შემთხვევაში მოითხოვოს ღირებულების შემცირება ან/და ზიანის ანაზღაურება ამ კანონის 23-ე მუხლის შესაბამისად.

9. თუ ალტერნატიული ტურისტული მომსახურებების განხორციელება შეუძლებელია ან ტურისტი უარს აცხადებს შეთავაზებულ ალტერნატიულ ტურისტულ მომსახურებებზე ამ მუხლის მე-7 პუნქტის შესაბამისად, ტურისტს უფლება აქვს, მიიღოს ღირებულების შემცირება ან/და ზიანის კომპენსაცია ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულების შეწყვეტის გარეშე ამ კანონის 23-ე მუხლის შესაბამისად.

10. თუ პაკეტი მგზავრების გადაყვანას ითვალისწინებს, ტუროპერატორმა ამ მუხლის მე-8 და მე-9 პუნქტებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში დაუყოვნებლივ და ტურისტისთვის დამატებითი ხარჯის დაკისრების გარეშე უნდა განახორციელოს მისი რეპატრიაცია შესაბამისი ტრანსპორტით.

11. თუ გარდაუვალი და განსაკუთრებული გარემოებების გამო შეუძლებელია ტურისტის დაბრუნების უზრუნველყოფა პაკეტით გათვალისწინებული შეთანხმების შესაბამისად, ტუროპერატორს ეკისრება ეკვივალენტური კატეგორიის (თუ ეს შესაძლებელია) განთავსების საშუალების ხარჯები − მაქსიმუმ 3 ღამე თითოეულ ტურისტზე.

12. ამ მუხლის მე-11 პუნქტით გათვალისწინებული ხარჯების შეზღუდვა არ ვრცელდება გადაადგილების შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირსა და მის თანმხლებ ნებისმიერ პირზე, ორსულ ქალსა და თანმხლები პირის გარეშე მყოფ მცირეწლოვანზე, აგრეთვე სპეციფიკური სამედიცინო დახმარების საჭიროების მქონე პირებზე, თუ ტუროპერატორს მათი განსაკუთრებული საჭიროებების შესახებ ეცნობა პაკეტის დაწყებამდე არაუგვიანეს 48 საათისა.

მუხლი 23. ღირებულების შემცირება და ზიანის ანაზღაურება

1. ტურისტს უფლება აქვს, მოითხოვოს ღირებულების შემცირება იმ პერიოდის პროპორციულად, რომლის განმავლობაშიც არსებობდა შეუსაბამობა, თუ იგი გამოწვეული არ არის ტურისტის ბრალით.

2. ტურისტს უფლება აქვს, ტუროპერატორისგან მიიღოს სათანადო კომპენსაცია იმ ნებისმიერი ზიანისთვის, რომელიც მას მიადგა გასაწევი მომსახურების შეუსაბამობის გამო. კომპენსაცია გადახდილი უნდა იქნეს გონივრულ ვადაში.

3. ტურისტს უფლება არ აქვს, მიიღოს კომპენსაცია ზიანისთვის, თუ ტუროპერატორი დაადასტურებს, რომ შეუსაბამობა გამოწვეულია ერთ-ერთი შემდეგი მიზეზით:

ა) ტურისტის ბრალით;

ბ) იმ მესამე მხარის ბრალით, რომელიც დაკავშირებული არ არის პაკეტით გათვალისწინებული ტურისტული მომსახურების გაწევასთან, და ამ ტუროპერატორს არ შეეძლო მისი გათვალისწინება ან/და თავიდან აცილება;

გ) გარდაუვალი და განსაკუთრებული გარემოებებით.

4. ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებით ტურისტისთვის მიყენებული ზიანის გამო ტუროპერატორს შეუძლია შეიზღუდოს პასუხისმგებლობა პაკეტის ღირებულების სამმაგი ოდენობით. დაუშვებელია პასუხისმგებლობის შეზღუდვის დაწესება, თუ ზიანმა გამოიწვია ფიზიკური დაზიანება, რომელიც გამოწვეულია ტუროპერატორის განზრახი ან უხეში გაუფრთხილებელი მოქმედებით.

5. ამ კანონით გათვალისწინებული ტურისტის უფლება, მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება ან პაკეტის ღირებულების შემცირება, არ მოქმედებს ტურისტის იმ უფლებებზე, რომლებიც გათვალისწინებულია სპეციალური ნორმატიული აქტებით ან საერთაშორისო კონვენციებით. შესაბამისად, ტურისტს შეუძლია წარადგინოს ამ თავითა და სპეციალური ნორმატიული აქტებით ან საერთაშორისო კონვენციებით გათვალისწინებული მოთხოვნები. თუ ტურისტმა მიიღო კომპენსაცია ან მას შეუმცირდა პაკეტის ღირებულება ამ თავითა და სპეციალური ნორმატიული აქტებით ან საერთაშორისო კონვენციებით გათვალისწინებული მოთხოვნების წარდგენის საფუძველზე, გადაჭარბებული კომპენსაციის თავიდან ასაცილებლად უნდა მოხდეს ანაზღაურებების ურთიერთგაქვითვა.

6. ამ მუხლით გათვალისწინებული მოთხოვნების ხანდაზმულობის ვადაა 2 წელი.

მუხლი 24. ტუროპერატორთან დაკავშირება ტურისტული სააგენტოს (ტურაგენტის) საშუალებით

ტურისტს უფლება აქვს, პაკეტის შესრულებასთან დაკავშირებული შეტყობინებები, მოთხოვნები და საჩივრები პირდაპირ გაუგზავნოს ტურისტულ სააგენტოს (ტურაგენტს), რომელთანაც იგი შეიძინა. ტურისტული სააგენტო (ტურაგენტი) ვალდებულია აღნიშნული შეტყობინებები, მოთხოვნები და საჩივრები დაყოვნების გარეშე გადაუგზავნოს ტუროპერატორს. ტურისტული სააგენტოსთვის (ტურაგენტისთვის) გაგზავნილი შეტყობინება ტუროპერატორისთვის გაგზავნილად მიიჩნევა.

მუხლი 25. დახმარების ვალდებულება

1. ტუროპერატორი ვალდებულია ყოველგვარი დაყოვნების გარეშე დაეხმაროს ტურისტს მოგზაურობის დროს წარმოშობილი სირთულეებისას, მათ შორის, ამ კანონის 22-ე მუხლის მე-11 პუნქტით გათვალისწინებული გარემოებების არსებობისას, კერძოდ:

ა) მიაწოდოს ტურისტს ინფორმაცია ადგილობრივი ჯანმრთელობის დაცვის მომსახურების, ადგილობრივი ხელისუფლების შესაბამისი ორგანოებისა და საკონსულო დახმარების შესახებ;

ბ) დაეხმაროს ტურისტს კომუნიკაციის დამყარებაში და ალტერნატიული ტურისტული მომსახურების მოძებნაში;

გ) ტურისტს, თუ იგი შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირია ან გადაადგილების შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირია, მიაწოდოს ინფორმაცია ინკლუზიური ტურისტული მომსახურებების და მათი ხელმისაწვდომობის შესახებ, აგრეთვე სურვილის შემთხვევაში მიაწოდოს გადამოწმებული ინფორმაცია მისი საჭიროებების მიხედვით გონივრული მისადაგებისა და ალტერნატიული ტურისტული მომსახურებების თაობაზე.

2. თუ საფრთხე ან/და მნიშვნელოვანი დაბრკოლება გამოწვეულია ტურისტის დაუდევრობით ან მისი განზრახი ქმედებით, ტუროპერატორს უფლება აქვს, დახმარების გაწევისთვის ტურისტს მოსთხოვოს შესაბამისი საფასურის გადახდა. აღნიშნული საფასური არ უნდა აღემატებოდეს ტუროპერატორის მიერ ფაქტობრივად გაწეულ ხარჯებს.

მუხლი 26. პასუხისმგებლობა დაჯავშნის დროს დაშვებული შეცდომისთვის

მოვაჭრე პასუხისმგებელია მის სისტემაში არსებული ტექნიკური ხარვეზისთვის, რომელიც მისი მიზეზითაა გამოწვეული. მოვაჭრე პასუხისმგებელი არ არის იმ შეცდომისთვის, რომელიც დაჯავშნისას დაშვებულ იქნა ტურისტის მიზეზით ან გარდაუვალი და განსაკუთრებული გარემოებების გამო.

თავი V

გადახდისუუნარობისგან დაცვა

მუხლი 27. ტუროპერატორის გადახდისუუნარობის შედეგად დამდგარი ვალდებულებების შესრულების უზრუნველყოფა

1. თუ პაკეტით გათვალისწინებული მომსახურებები მთლიანად ან ნაწილობრივ არ ხორციელდება ტუროპერატორის გადახდისუუნარობის გამო, ტუროპერატორს უნდა ჰქონდეს შესაბამისი ფინანსური გარანტია (უზრუნველყოფა) ტურისტის მიერ წინასწარ გადახდილი თანხის ასანაზღაურებლად. თუ პაკეტი მოიცავს ტურისტის გადაყვანას, აღნიშნული ფინანსური გარანტია (უზრუნველყოფა) აგრეთვე უნდა ფარავდეს შესაძლო რეპატრიაციის ხარჯებს. თუ ტუროპერატორი რეგისტრირებული არ არის საქართველოში ან ევროპის ეკონომიკური გაერთიანების წევრი ქვეყნის ტერიტორიაზე, მან აგრეთვე უნდა წარმოადგინოს ფინანსური გარანტია (უზრუნველყოფა) ამ კანონის შესაბამისად.

2. ტუროპერატორის უზრუნველყოფით სარგებლობა შეუძლიათ ტურისტებს, მიუხედავად მათი საცხოვრებელი ადგილისა და გამგზავრების ადგილისა ან პაკეტის გაყიდვის ადგილისა, აგრეთვე უზრუნველყოფის გამცემი ორგანიზაციის განთავსების ადგილისა.

3. თუ პაკეტის შესრულება ვერ ხერხდება ტუროპერატორის გადახდისუუნარობის გამო, რეპატრიაცია და, საჭიროების შემთხვევაში, რეპატრიაციამდე ტურისტის განთავსება ხორციელდება ფინანსური გარანტიის (უზრუნველყოფის) მეშვეობით და უსასყიდლოდ. თუ ტურისტული მომსახურებები არ განხორციელებულა, ანაზღაურება ხდება ტურისტის მოთხოვნით, გონივრულ ვადაში.

4. ამ კანონის მიზნებისთვის გადახდისუუნაროდ მიიჩნევა ტუროპერატორი, თუ იგი ვერ უზრუნველყოფს ვადამოსული ვალდებულებების შესრულებას/გადახდას, რაც შეუძლებელს ხდის ტურისტული მომსახურების გაწევას. უზრუნველყოფა ხორციელდება დაზღვევით ან საბანკო გარანტიით.

5. წარდგენილი ფინანსური გარანტია (უზრუნველყოფა) ტურისტს უფლებას აძლევს, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისთვის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციისთვის მიმართვის საფუძველზე მიიღოს ამ თავით გათვალისწინებული კომპენსაცია.

მუხლი 28. გადახდისუუნარობისგან დაცვა და დაკავშირებულ ტურისტულ მომსახურებებთან დაკავშირებული ინფორმაციის მოთხოვნა

1. დაკავშირებული ტურისტული მომსახურებების მიმწოდებლები ვალდებული არიან ჰქონდეთ ფინანსური გარანტია (უზრუნველყოფა) ყველა გადასახადთან დაკავშირებით, რომლებსაც ისინი იღებენ ტურისტისგან, თუ ტურისტული მომსახურება, რომელიც დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების ნაწილია, მათი გადახდისუუნარობის გამო ვერ ხორციელდება.

2. თუ დაკავშირებული ტურისტული მომსახურებების მიმწოდებლები ტურისტების გადაყვანისთვის პასუხისმგებელი პირები არიან, ფინანსური გარანტია (უზრუნველყოფა) აგრეთვე უნდა ფარავდეს ტურისტის რეპატრიაციას.

3. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევებზე ვრცელდება ამ კანონის 27-ე მუხლის პირველი და მე-3 პუნქტების მოქმედება.

4. მოვაჭრე, რომელიც ხელს უწყობს დაკავშირებული ტურისტული მომსახურებების შეძენას, და მოვაჭრე, რომელიც ევროპის ეკონომიკური გაერთიანების ფარგლების გარეთ არის რეგისტრირებული, ვალდებული არიან ხელშეკრულების ძალაში შესვლამდე ტურისტს ნათლად და გასაგებად განუმარტონ, რომ:

ა) იგი ვერ ისარგებლებს ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებით განსაზღვრული იმ უფლებებით, რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კანონით, და ხელშეკრულებით გათვალისწინებული მომსახურების სათანადო შესრულებისთვის პასუხისმგებელი იქნება მხოლოდ მომსახურების თითოეული მიმწოდებელი;

ბ) გადახდისუუნარობის შემთხვევაში იგი ისარგებლებს ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული გადახდისუნარიანობის უზრუნველყოფით.

5. ტურისტს სტანდარტული ინფორმაცია მიეწოდება საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული ფორმით.

6. თუ ამ მუხლის პირველი−მე-5 პუნქტების მოთხოვნებს დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მიმწოდებელი არ შეასრულებს, დაკავშირებულ ტურისტულ მომსახურებაზე გავრცელდება ამ კანონის მე-18 და 21-ე−25-ე მუხლებით გათვალისწინებული უფლებები და მოვალეობები.

7. თუ ტურისტი დამატებით ხელშეკრულებას დებს მოვაჭრესთან, რომელიც დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მიმწოდებელი არ არის, მაგრამ ამ ხელშეკრულების დადებით იქმნება დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების ხელშეკრულება, მოვაჭრე ვალდებულია დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მიმწოდებელს შეატყობინოს ასეთი ხელშეკრულების დადების შესახებ.

მუხლი 29. ვალდებულებების უზრუნველყოფის ფარგლები

1. ტუროპერატორის მიერ წარმოდგენილი ფულადი უზრუნველყოფა მოიცავს:

ა) პაკეტის შესაძენად გადახდილი თანხის დაბრუნებას, თუ პაკეტი გაუქმდა;

ბ) პაკეტის იმ ნაწილის კომპენსაციის თანხას, რომელიც გაუქმდა;

გ) ტურისტის რეპატრიაციის ხარჯებს, თუ პაკეტი ითვალისწინებს ტურისტის გადაყვანას;

დ) რეპატრიაციამდე ტურისტის განთავსების ხარჯებს.

2. დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მონაწილის მიერ წარმოდგენილი შესაბამისი ფულადი უზრუნველყოფა მოიცავს:

ა) ტურისტის მიერ გადახდილი თანხის დაბრუნებას, თუ ტურისტული მომსახურება, რომელიც გათვალისწინებული იყო დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების ხელშეკრულებით, მოვაჭრის გადახდისუუნარობის გამო არ განხორციელდა;

ბ) ტურისტის რეპატრიაციის ხარჯებს, თუ დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მიმწოდებლის პასუხისმგებლობა გადაყვანას მოიცავს;

გ) რეპატრიაციამდე ტურისტის განთავსების ხარჯებს, თუ დაკავშირებული ტურისტული მომსახურებები მოიცავს ტურისტების გადაყვანას და გადაყვანისთვის პასუხისმგებლობა ეკისრება მოვაჭრეს.

3. ტუროპერატორი საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას წარუდგენს შესაბამისი უზრუნველყოფის დამადასტურებელი დოკუმენტის (სერტიფიკატის) 1 ეგზემპლარს. უზრუნველყოფისა და მისი ოდენობის შესახებ ინფორმაცია აისახება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის სპეციალურ რეესტრში.

4. ტუროპერატორის გადახდისუუნარობის უზრუნველყოფასთან დაკავშირებული ინფორმაციის გასაცვლელად ცენტრალური საკონტაქტო ორგანოა საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია.

5. თუ ცენტრალურ საკონტაქტო ორგანოს ეჭვი აქვს ტუროპერატორის გადახდისუუნარობის უზრუნველყოფის თაობაზე, მან ახსნა-განმარტება უნდა მოსთხოვოს ევროპის ეკონომიკური ზონის შესახებ შეთანხმების სხვა წევრ სახელმწიფოს, რომელიც ტუროპერატორის რეგისტრაციის სახელმწიფოა.

6. თუ ცენტრალური საკონტაქტო ორგანო ევროპის ეკონომიკური ზონის შესახებ შეთანხმების სხვა წევრი სახელმწიფოს ცენტრალური საკონტაქტო ორგანოსგან მიიღებს საქართველოში რეგისტრირებული ტუროპერატორის მიერ მიწოდებულ გადახდისუუნარობის უზრუნველყოფის შესახებ მოთხოვნას, მან ასეთ მოთხოვნას უნდა უპასუხოს შეძლებისდაგვარად სწრაფად, საკითხის გადაუდებლობისა და სირთულის გათვალისწინებით, მოთხოვნის მიღებიდან არაუგვიანეს 15 სამუშაო დღისა.

მუხლი 30. ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის ოდენობის გამოთვლა

1. ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის ოდენობის გამოთვლის წესი და პროცედურა განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

2. ამ კანონით განსაზღვრული ვალდებულების შესასრულებლად წარმოდგენილი უზრუნველყოფის თანხა უნდა იყოს ეფექტიანი და უნდა მოიცავდეს გონივრულად მოსალოდნელ ხარჯებს. ის უნდა ფარავდეს ტურისტების მიერ ან მათი სახელით პაკეტებისთვის გადახდილ თანხებს − პირველ შენატანებსა და საბოლოო გადახდებს პაკეტების დასრულებას შორის პერიოდის ხანგრძლივობის გათვალისწინებით, აგრეთვე რეპატრიაციის სავარაუდო ხარჯებს ტუროპერატორის გადახდისუუნარობის შემთხვევაში. აღნიშნული უზრუნველყოფის თანხის შესაბამისობის (საკმარისი ოდენობის) მტკიცების ტვირთი ეკისრება ტუროპერატორს.

3. მოვაჭრე ვალდებულია კვარტალში ერთხელ, ყოველი საანგარიშო პერიოდის მომდევნო თვის 20 რიცხვამდე, საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას წარუდგინოს პაკეტებისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურებების გაყიდვიდან მიღებული მთლიანი შემოსავლების შესახებ ანგარიში. მოვაჭრემ უნდა წარადგინოს მომდევნო კვარტალისთვის განახლებული პაკეტებისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურებების დაგეგმილი გაყიდვების შესახებ მონაცემები, აგრეთვე მე-4 კვარტალის ანგარიშთან ერთად უნდა წარადგინოს მომავალი წლის გეგმა (კვარტალების მიხედვით ჩაშლილი), რომელიც გამოყენებული იქნება უზრუნველყოფის ოდენობის გამოსათვლელად.

4. უზრუნველყოფის მოქმედების ვადა 6 თვეზე ნაკლები არ უნდა იყოს.

5. ახალი უზრუნველყოფა წარმოდგენილი უნდა იყოს წინა უზრუნველყოფის მოქმედების ვადის ამოწურვამდე 1 თვით ადრე. ახალი უზრუნველყოფის მოქმედება უნდა იწყებოდეს არაუგვიანეს წინა უზრუნველყოფის მოქმედების ვადის გასვლის შემდეგი დღისა.

6. თუ მოვაჭრე რამდენიმე მომსახურების ორგანიზებას ახორციელებს, იგი ვალდებულია წარადგინოს უმაღლესი ოდენობის შესაბამისი უზრუნველყოფა.

7. მოვაჭრე ვალდებულია შეაფასოს თავისი უზრუნველყოფის შესაბამისობა და საჭიროების შემთხვევაში გაზარდოს მისი ოდენობა.

8. ტუროპერატორს შეუძლია დააზღვიოს თითოეული პაკეტი. ეს დაზღვევა დაფარავს თითოეულ პაკეტს ინდივიდუალურად, შესაბამისი რისკების ოდენობით. თითოეული პაკეტის დაზღვევის შემთხვევაში ვალდებულების უზრუნველყოფისთვის საჭირო თანხა განისაზღვრება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელის ბრძანებით.

მუხლი 31. ვალდებულების უზრუნველყოფის გამოყენება

1. თუ მოვაჭრის გადახდისუუნარობის გამო ვერ სრულდება ტურისტული პაკეტის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულებები, მოვაჭრე ვალდებულია ამის შესახებ დაუყოვნებლივ შეატყობინოს საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას და ტურისტს, რომელმაც შეიძინა პაკეტი ან დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების ხელშეკრულებით გათვალისწინებული მომსახურება.

2. მოვაჭრის მიმართ „რეაბილიტაციისა და კრედიტორთა კოლექტიური დაკმაყოფილების შესახებ“ საქართველოს კანონით მიმდინარე საქმე არ ზღუდავს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის უფლებას, გამოიყენოს ამ თავით გათვალისწინებული უზრუნველყოფა.

3. უზრუნველყოფის გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია. უზრუნველყოფის გამოყენებისთვის საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია:

ა) განსაზღვრავს ტურისტების მიერ ამ თავით გათვალისწინებული მოთხოვნების წარდგენის ვადას, რომელიც 14 დღეზე ნაკლები არ უნდა იყოს;

ბ) აგროვებს უზრუნველყოფის გამოყენების შესახებ ტურისტების მოთხოვნებს, ამოწმებს დროულად წარდგენილი მოთხოვნების საფუძვლიანობას და შესაძლებლობის შემთხვევაში ტურისტს სთავაზობს პაკეტის გაგრძელებას;

გ) უზრუნველყოფს ამ კანონის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულებას და უზრუნველყოფის გამცემის მიერ უზრუნველყოფის თანხის (თანხების) გონივრულ ვადაში გადახდას.

4. გადახდისუუნარობის უზრუნველყოფის გამოყენების წესი და პროცედურები დგინდება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 32. საქართველოსა და ევროკავშირის ეკონომიკური გაერთიანების ფარგლების გარეთ დაფუძნებული ტურისტული სააგენტოს (ტურაგენტის) სპეციფიკური ვალდებულებები

ამ კანონის 22-ე−31-ე მუხლები აგრეთვე ვრცელდება ტურისტულ სააგენტოზე (ტურაგენტზე), რომელიც საქართველოსა და ევროკავშირის ეკონომიკური გაერთიანების ფარგლების გარეთ დაფუძნებული ტუროპერატორის მიერ შექმნილ პაკეტს ყიდის, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ტურისტული სააგენტო (ტურაგენტი) უზრუნველყოფს მტკიცებულებას, რომ შესაბამისი ტუროპერატორი ასრულებს იმავე მუხლებით გათვალისწინებულ მოთხოვნებს.

თავი VI

რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურების განხორციელება

მუხლი 33. რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურება

1. რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურებების ნუსხა განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

2. რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურების განხორციელების წესი დგინდება ამ კანონითა და საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტით.

3. რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურების მიმწოდებელს საქმიანობის განხორციელების ყველა ეტაპზე უნდა ჰქონდეს პროფესიული პასუხისმგებლობის სავალდებულო დაზღვევა, რომლის პირობები (მათ შორის, ლიმიტები) და განხორციელების წესი დგინდება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

მუხლი 34. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის საქმიანობის განხორციელება

1. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის საქმიანობა ხორციელდება ამ კანონისა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების საფუძველზე.

2. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის საქმიანობის სფერო და კომპეტენციები დგინდება საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტით.

3. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის საქმიანობას ახორციელებს მხოლოდ აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანოს მიერ სერტიფიცირებული ფიზიკური პირი.

4. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის სერტიფიცირებას ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − აკრედიტაციის ერთიანი ეროვნული ორგანოს − აკრედიტაციის ცენტრის მიერ აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო.

5. აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო აწარმოებს სერტიფიცირებული პირების რეესტრს და გასცემს სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის ოფიციალურ მაიდენტიფიცირებელ ნიშანს, რომლის ფორმას ამტკიცებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია.

6. ამ მუხლის მოთხოვნების გათვალისწინებით, სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი ნიშნის გაცემისა და გაუქმების წესსა და პირობებს, აგრეთვე ამ ნიშნის ფორმას ადგენს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია.

7. აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო ვალდებულია პირის სერტიფიცირების, სერტიფიკატის გაუქმების ან/და შეჩერების შესახებ დაუყოვნებლივ აცნობოს საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − საქართველოს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციას.

8. აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო ვალდებულია უზრუნველყოს სერტიფიცირებული პირების რეესტრის საჯაროობა და მისი მუდმივი განახლება.

9. სერტიფიცირებული პირების მიერ სერტიფიცირების მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო უზრუნველყოფს მათ მიმართ სათანადო ზომების მიღებას საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

10. სამთო გამყოლს, სათხილამურო გამყოლსა და ალპურ გამყოლს საქმიანობის განხორციელების ყველა ეტაპზე უნდა ჰქონდეთ სამოქალაქო პასუხისმგებლობის სავალდებულო დაზღვევა, რომლის პირობები (მათ შორის, ლიმიტები) და განხორციელების წესი დგინდება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

11. აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანოს ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმაა არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი.

მუხლი 35. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის ვალდებულებები

1. სამთო გამყოლი, სათხილამურო გამყოლი და ალპური გამყოლი ვალდებული არიან:

ა) დაიცვან სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის პროფესიული სტანდარტები;

ბ) საქმიანობის განხორციელებისას თან იქონიონ ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი ნიშანი, რომელსაც გასცემს აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო.

2. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის ტერიტორიული კომპეტენციები (მათ შორის, გზა და რელიეფი, სიმაღლე ზღვის დონიდან, დახრილობა, ექსპოზიცია და სხვა), სადაც შეიძლება თითოეული მათგანის საქმიანობის განხორციელება, განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტით.

თავი VII

ტურისტული გიდის საქმიანობის რეგულირება

მუხლი 36. ტურისტული გიდი

1. საქართველოს ტერიტორიაზე ტურისტული გიდის მომსახურება ხორციელდება ამ თავის მოთხოვნების შესაბამისად.

2. ტურისტული გიდი ვალდებულია რეგისტრაცია გაიაროს ეკონომიკურ საქმიანობათა რეესტრში.

3. ტურისტული გიდის სერტიფიცირება ნებაყოფლობითია და მას ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − აკრედიტაციის ერთიანი ეროვნული ორგანოს − აკრედიტაციის ცენტრის მიერ აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო.

4. აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო ვალდებულია უზრუნველყოს სერტიფიცირებული ტურისტული გიდების რეესტრის საჯაროობა, მისი მუდმივი განახლება და საჯარო სამართლის იურიდიული პირისთვის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციისთვის გაზიარება.

5. ტურისტული გიდი, რომელიც უცხო ქვეყნის მოქალაქეა, ვალდებულია რეგისტრაცია გაიაროს საქართველოს მთავრობის მიერ დადგენილი წესის შესაბამისად.

6. აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანოს ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმაა არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი.

მუხლი 37. ტურისტული გიდის ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი ნიშანი

1. ტურისტული გიდის ოფიციალურ მაიდენტიფიცირებელ ნიშანს გასცემს აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანო.

2. ამ მუხლის მოთხოვნების გათვალისწინებით, ტურისტული გიდის ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი ნიშნის გაცემისა და გაუქმების წესსა და პირობებს, აგრეთვე ამ ნიშნის ფორმას ადგენს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია.

3. ტურისტული გიდის ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი ნიშნის მფლობელი პირი თავისუფლდება სახელმწიფო მუზეუმებში და დაცულ ტერიტორიებზე შესვლისთვის დაწესებული გადასახდელის გადახდისგან.

4. საქართველოს მთავრობა უფლებამოსილია ტურისტული გიდის ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი ნიშნის მფლობელი პირებისთვის დააწესოს სხვა სახის წამახალისებელი შეღავათები.

თავი VIII

დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენების, გადაყიდვისა და გაცვლის ხელშეკრულებები

მუხლი 38. ამ თავის მიზანი და მოქმედების სფერო

1. ამ თავის მიზანია, ხელი შეუწყოს შიდა ბაზრის შეუფერხებელ ფუნქციონირებას და მიაღწიოს მომხმარებლების მაღალ დონეზე დაცვას დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენებისა და გაცვლის ხელშეკრულებების ბაზარზე გატანის, გაყიდვისა და გადაყიდვის ზოგიერთ ასპექტთან მიმართებით.

2. ეს თავი შეეხება ამ კანონით გათვალისწინებულ გარიგებებს მოვაჭრესა და მომხმარებელს შორის.

3. ამ თავით გათვალისწინებული წესები არ შეიძლება შეიცვალოს ტურისტის საზიანოდ.

მუხლი 39. დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენების, გადაყიდვისა და გაცვლის ხელშეკრულებებთან დაკავშირებული წინასახელშეკრულებო ინფორმაცია

1. მოვაჭრემ მომხმარებელს ხელშეკრულების დადებამდე გარკვევით და სრულყოფილად უნდა მიაწოდოს ზუსტი წინასახელშეკრულებო ინფორმაცია, მათ შორის, ქცევის კოდექსის შესახებ, სტანდარტული ფორმების შესაბამისად, რომლებიც განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია მოვაჭრემ მომხმარებელს უნდა მიაწოდოს უფასოდ, მატერიალური ფორმით ან სხვა ხანგამძლე მატარებელზე, რომელიც მომხმარებლისთვის ადვილად ხელმისაწვდომია.

3. მოვაჭრემ უნდა უზრუნველყოს, რომ ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია შედგენილი იყოს ევროკავშირის იმ წევრი ქვეყნის, სადაც მომხმარებელი ცხოვრობს ან რომლის მოქალაქეც ის არის (მომხმარებლის არჩევანის შესაბამისად), ერთ ან ერთზე მეტ სახელმწიფო ენაზე, თუ ეს ენა ევროკავშირის ერთ-ერთი წევრი ქვეყნის სახელმწიფო ენაა.

მუხლი 40. რეკლამის წესები

1. დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენების, გადაყიდვისა და გაცვლის ხელშეკრულებების რეკლამა უნდა იძლეოდეს წინასახელშეკრულებო ინფორმაციის მიღების შესაძლებლობას და უთითებდეს ადგილს, სადაც შეიძლება მისი მიღება.

2. თუ მოვაჭრე მომხმარებელს პირადად სთავაზობს დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენების, გადაყიდვის ან გაცვლის ხელშეკრულებას სარეკლამო ღონისძიების ან ფასდაკლების აქციის ფარგლებში, მოვაჭრემ გარკვევით უნდა მიუთითოს აქციის კომერციული მიზნისა და ხასიათის შესახებ.

3. დროის განაწილების ან გრძელვადიანი დასვენების პროდუქტი არ შეიძლება რეკლამირებულ იქნეს, როგორც ინვესტიცია.

4. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია მომხმარებლისთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს აქციის განმავლობაში ნებისმიერ დროს.

მუხლი 41. დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენების, გადაყიდვის ან გაცვლის ხელშეკრულების პირობები

1. ხელშეკრულება შედგენილი უნდა იყოს წერილობით, ქაღალდზე ან სხვა ხანგამძლე მატარებელზე ევროკავშირის იმ წევრი ქვეყნის, სადაც მომხმარებელი ცხოვრობს ან რომლის მოქალაქეც ის არის (მომხმარებლის არჩევანის შესაბამისად), ერთ ან ერთზე მეტ სახელმწიფო ენაზე, თუ ეს ენა ევროკავშირის ერთ-ერთი წევრი ქვეყნის სახელმწიფო ენაა.

2. ამ კანონის 39-ე მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია ხელშეკრულების განუყოფელი ნაწილია და შეიძლება შეიცვალოს მხარეების შეთანხმებით ან გარდაუვალი და განსაკუთრებული გარემოებების გამო, რომლებიც მოვაჭრის კონტროლს არ ექვემდებარება და რომელთა შედეგების თავიდან აცილება შეუძლებელია. ხელშეკრულება გარკვევით უნდა მიუთითებდეს ამგვარი ცვლილებების შესახებ.

3. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული ცვლილებების შესახებ მომხმარებელს წერილობით უნდა ეცნობოს ხელშეკრულების დადებამდე.

4. ხელშეკრულება ამ კანონის 39-ე მუხლით გათვალისწინებულ ინფორმაციასთან ერთად უნდა შეიცავდეს:

ა) მხარეთა ვინაობისა და საცხოვრებელი ადგილის მისამართის შესახებ ინფორმაციას, ხელმოწერას;

ბ) ხელშეკრულების დადების თარიღისა და ადგილის შესახებ ინფორმაციას.

5. მოვაჭრემ მომხმარებელს ხელშეკრულების დადებამდე უნდა აცნობოს ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლების, ამ კანონის 42-ე მუხლით გათვალისწინებული ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადის ხანგრძლივობისა და ამავე კანონის 44-ე მუხლით განსაზღვრული ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადის ამოწურვამდე წინასწარი გადახდის აკრძალვის შესახებ.

6. ხელშეკრულების შესაბამის დებულებებს მომხმარებელმა ხელი უნდა მოაწეროს ცალ-ცალკე.

7. ხელშეკრულება უნდა შეიცავდეს ხელშეკრულებიდან გასვლის ცალკე სტანდარტულ ფორმას, რომელიც განისაზღვრება ამ კანონის 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად და ემსახურება ამავე კანონის 42-ე მუხლის შესაბამისად ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლების გამოყენების გამარტივებას. ხელშეკრულებიდან გასვლის ცალკე სტანდარტული ფორმა განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

8. მომხმარებელს ხელშეკრულების გაფორმებისას გადაეცემა სათანადოდ დამოწმებული (ხელმოწერილი) ხელშეკრულების 1 ეგზემპლარი.

9. დროის განაწილების ან გრძელვადიანი დასვენების ხელშეკრულების ხანგრძლივობის გამოთვლისას გათვალისწინებული უნდა იქნეს ამ ხელშეკრულების ნებისმიერი დებულება, ავტომატური განახლების ან გახანგრძლივების პირობა.

მუხლი 42. ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლება

1. მომხმარებელს უფლება აქვს, გავიდეს დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენების, გადაყიდვის ან გაცვლის ხელშეკრულებიდან 14 კალენდარულ დღეში ყოველგვარი განმარტების გარეშე.

2. ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადა აითვლება:

ა) ხელშეკრულების დადების დღიდან;

ბ) იმ დღიდან, როდესაც მომხმარებელი მიიღებს ხელშეკრულებას, თუ ეს დღე დგება ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ თარიღზე გვიან.

3. ხელშეკრულების ვადა იწურება:

ა) ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დღიდან 1 წლისა და 14 კალენდარული დღის შემდეგ, თუ მოვაჭრემ არ შეავსო და მომხმარებელს წერილობით, მატერიალური ფორმით ან სხვა ხანგამძლე მატარებლის მეშვეობით არ გადასცა ხელშეკრულებიდან გასვლის სტანდარტული ფორმა ამ კანონის 41-ე მუხლის მე-5−მე-7 პუნქტების მოთხოვნების შესაბამისად;

ბ) ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დღიდან 3 თვისა და 14 კალენდარული დღის შემდეგ, თუ ამ კანონის 39-ე მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაცია მომხმარებელს არ მიეწოდა წერილობით ან სხვა ხანგამძლე მატარებლის მეშვეობით სტანდარტული საინფორმაციო ფორმის შესაბამისად.

4. თუ ამ კანონის 39-ე მუხლით განსაზღვრული ხელშეკრულებიდან გასვლის სტანდარტული ფორმა მოვაჭრემ შეავსო წერილობით ან სხვა ხანგამძლე მატარებლის მეშვეობით და მომხმარებელს გადასცა ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დღიდან 1 წლის განმავლობაში, ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადის ათვლა დაიწყება მომხმარებლის მიერ აღნიშნული ფორმის მიღების დღიდან.

5. თუ ამ კანონის 39-ე მუხლით გათვალისწინებული ინფორმაცია მომხმარებელს მიეწოდა წერილობით ან სხვა ხანგამძლე მატარებლის მეშვეობით სტანდარტული საინფორმაციო ფორმის შესაბამისად ამ მუხლის მე-2 პუნქტით განსაზღვრული დღიდან 3 თვის განმავლობაში, ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადის ათვლა დაიწყება მომხმარებლის მიერ ამ ინფორმაციის მიღების დღიდან.

6. თუ მომხმარებელს გაცვლისა და დროის განაწილების ხელშეკრულებებს ერთდროულად სთავაზობენ, ორივე ხელშეკრულებასთან მიმართებით გამოიყენება ხელშეკრულებიდან გასვლის მხოლოდ ერთი ვადა ამ მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად. ორივე ხელშეკრულებისთვის ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადა უნდა გამოითვალოს ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის დებულებების მიხედვით.

7. თუ მომხმარებელი განიზრახავს ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლების გამოყენებას, მან მოვაჭრეს ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადის ამოწურვამდე წერილობით უნდა აცნობოს თავისი გადაწყვეტილების შესახებ. მომხმარებელს შეუძლია გამოიყენოს ხელშეკრულებიდან გასვლის სტანდარტული ფორმა, რომელსაც უზრუნველყოფს მოვაჭრე ამ კანონის 39-ე მუხლის შესაბამისად. ბოლო ვადა დაცულია იმ შემთხვევაში, თუ შეტყობინება გაიგზავნება ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადის ამოწურვამდე.

მუხლი 43. ხელშეკრულებიდან გასვლის შედეგები

1. მომხმარებლის მიერ ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლების გამოყენებით წყდება მხარეების ვალდებულება ხელშეკრულების შესრულებასთან დაკავშირებით.

2. მომხმარებლის მიერ ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლების გამოყენების შემთხვევაში მომხმარებელს არ უნდა დაეკისროს რაიმე სახის ხარჯი, გადასახადი იმ მომსახურებისთვის, რომელიც შეიძლება გაწეული ყოფილიყო ხელშეკრულებიდან გასვლამდე.

მუხლი 44. წინასწარი გადახდის აკრძალვა

1. აკრძალულია დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენებისა და გაცვლის ხელშეკრულებებთან დაკავშირებული რაიმე წინასწარი გადახდა, გარანტიების უზრუნველყოფა, თანხის ანგარიშზე განთავსება, ვალის აღიარება ან ნებისმიერი სხვა პირობის შეთავაზება მომხმარებლის მიერ მოვაჭრის ან რომელიმე მესამე მხარის სასარგებლოდ ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადის დასრულებამდე.

2. აკრძალულია გადაყიდვის ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული რაიმე წინასწარი გადახდა, გარანტიების უზრუნველყოფა, თანხის ანგარიშზე განთავსება, ვალის აღიარება ან ნებისმიერი სხვა პირობის შეთავაზება მომხმარებლის მიერ მოვაჭრის ან რომელიმე მესამე მხარის სასარგებლოდ რეალური გაყიდვის დაწყებამდე ან გადაყიდვის ხელშეკრულების სხვაგვარად შეწყვეტამდე.

მუხლი 45. გრძელვადიანი დასვენების ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული სპეციალური დებულებები

1. გრძელვადიანი დასვენების ხელშეკრულების შემთხვევაში გადახდა ხორციელდება გადახდის გრაფიკის მიხედვით. აკრძალულია ამ ხელშეკრულებით განსაზღვრული საფასურის ნებისმიერი სახით გადახდა, რომელიც განსხვავდება გადახდის გრაფიკისგან. გადახდები, საწევრო შენატანის ჩათვლით, ყოველწლიურ, თანაბარ შენატანებად უნდა დაიყოს. მოვაჭრემ გადახდასთან დაკავშირებული წერილობითი მოთხოვნა უნდა გაგზავნოს გადახდის ყოველ თარიღამდე სულ მცირე 14 კალენდარული დღით ადრე. მოთხოვნა უნდა შესრულდეს წერილობით ან სხვა ხანგამძლე მატარებლის მეშვეობით.

2. მომხმარებელს მეორე მიმდინარე შენატანის შემდეგ შეუძლია დაჯარიმების გარეშე შეწყვიტოს ხელშეკრულება, რისთვისაც მან ყოველ ჯერზე შენატანის გადახდის შესახებ მოთხოვნის მიღებიდან 14 კალენდარული დღის განმავლობაში მოვაჭრეს უნდა გაუგზავნოს შეტყობინება. ეს უფლება გავლენას არ ახდენს ხელშეკრულების შეწყვეტის უფლებებზე, რომლებიც გათვალისწინებულია საქართველოს კანონმდებლობით.

მუხლი 46. დამხმარე ხელშეკრულების შეწყვეტა

1. თუ მომხმარებელი იყენებს დროის განაწილების ხელშეკრულებიდან ან გრძელვადიანი დასვენების ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლებას, ნებისმიერი სხვა დამხმარე ხელშეკრულება ავტომატურად უნდა შეწყდეს ისე, რომ მომხმარებელს არ დაეკისროს რაიმე სახის ხარჯი.

2. თუ საფასური სრულად ან ნაწილობრივ გადაიხადა მოვაჭრემ ან მესამე მხარემ მომხმარებლისთვის მიცემული კრედიტის მეშვეობით, მესამე მხარესა და მოვაჭრეს შორის შეთანხმების საფუძველზე საკრედიტო ხელშეკრულება უნდა შეწყდეს მომხმარებლისთვის ნებისმიერი სახის ხარჯის დაკისრების გარეშე, თუკი მომხმარებელი გამოიყენებს დროის განაწილების, გრძელვადიანი დასვენების, გადაყიდვის ან გაცვლის ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლებას.

მუხლი 47. დროის განაწილების ხელშეკრულების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში

1. დროის განაწილების ხელშეკრულების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში სავალდებულოა.

2. განთავსების საშუალების მესაკუთრის შეცვლა არ იწვევს რეგისტრირებული დროის განაწილების ხელშეკრულების შეწყვეტას.

თავი IX

ტურიზმის შესახებ საქართველოს კანონმდებლობის აღსრულება

მუხლი 48. კანონის აღსრულების ზედამხედველობა და კონტროლი

ამ კანონის აღსრულების ადმინისტრაციულ ზედამხედველობას ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია.

მუხლი 49. პასუხისმგებლობა ტურიზმის შესახებ საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევისთვის

1. ამ კანონის მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში სამართალდარღვევათა ოქმს ადგენს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის უფლებამოსილი თანამშრომელი. სამართალდარღვევათა ოქმის ფორმას ამტკიცებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი.

2. სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის საქმიანობა პერსონალის სერტიფიკატის ან/და სამოქალაქო პასუხისმგებლობის სავალდებულო დაზღვევის პოლისის ფლობის გარეშე −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 500 ლარიდან 1 000 ლარამდე ოდენობით.

3. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული ქმედება, ჩადენილი განმეორებით, −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 1 000 ლარიდან 2 000 ლარამდე ოდენობით.

4. საქმიანობის განხორციელება სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის მიერ, რომლებსაც თან არ აქვთ საიდენტიფიკაციო მოწმობა, −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 200 ლარამდე ოდენობით.

5. რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურების განხორციელება ტექნიკური რეგლამენტის მოთხოვნების დარღვევით ან/და პროფესიული პასუხისმგებლობის სავალდებულო დაზღვევის პოლისის ფლობის გარეშე −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 800 ლარიდან 1 500 ლარამდე ოდენობით.

6. ამ მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული ქმედება, ჩადენილი განმეორებით, −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 1 600 ლარიდან 3 000 ლარამდე ოდენობით.

7. ტუროპერატორისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მონაწილის მიერ შესაბამისი საქმიანობის განხორციელება უზრუნველყოფის გარეშე −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 1 500 ლარის ოდენობით.

8. ტურისტული საქმიანობის სუბიექტის მიერ საქმიანობის განხორციელება რეგისტრაციის გარეშე −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 500 ლარის ოდენობით.

9. ტურიზმის სფეროში კანონის აღსრულებაზე ზედამხედველობის უფლებამოსილი წარმომადგენლისთვის საქმიანობის განხორციელებაში ხელის შეშლა −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 300 ლარის ოდენობით.

10. საჯარო სამართლის იურიდიული პირისთვის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციისთვის ამ კანონით გათვალისწინებული უზრუნველყოფის წარდგენის ვალდებულების შეუსრულებლობა −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 1 000 ლარის ოდენობით.

11. ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის საქმიანობის განხორციელება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის მიერ ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭების გარეშე −

გამოიწვევს დაჯარიმებას 1 000 ლარის ოდენობით.

12. ამ მუხლის მე-2−მე-11 პუნქტებით გათვალისწინებული ჯარიმები გადაიხდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში.

13. ჯარიმის გადაუხდელობის შემთხვევაში იგი საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მიექცევა დაუყოვნებლივ აღსასრულებლად.

თავი X

გარდამავალი და დასკვნითი დებულებები

მუხლი 50. გარდამავალი დებულებები

1. საქართველოს მთავრობამ:

ა) 2024 წლის 31 დეკემბრამდე უზრუნველყოს „საკურორტო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის პროექტის საქართველოს პარლამენტისთვის წარდგენა;

ბ) 2025 წლის 1 იანვრამდე დაამტკიცოს აგროტურისტული და ღვინის ტურიზმის საქმიანობების პრინციპები, საქმიანობის სუბიექტების სტატუსის მოპოვების ან/და გაუქმების წესი და პირობები;

გ) 2025 წლის 1 ივნისამდე შეიმუშაოს ტურისტული გიდების, რომლებიც უცხო ქვეყნის მოქალაქეები არიან, რეგისტრაციის წესი;

დ) 2026 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურებების ნუსხა, რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურების განხორციელების ტექნიკური რეგლამენტი და სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის საქმიანობის სფერო და კომპეტენციები და ტერიტორიული კომპეტენციების (მათ შორის, გზა და რელიეფი, სიმაღლე ზღვის დონიდან, დახრილობა, ექსპოზიცია და სხვა) ტექნიკური რეგლამენტი;

ე) 2026 წლის 1 ივნისამდე მიიღოს „სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის სამოქალაქო პასუხისმგებლობის სავალდებულო დაზღვევის პირობებისა და განხორციელების წესის დამტკიცების შესახებ“ დადგენილება და „რისკის შემცველი ტურისტული მომსახურების მიმწოდებლის პროფესიული პასუხისმგებლობის სავალდებულო დაზღვევის წესისა და პირობების დამტკიცების შესახებ“ დადგენილება;

ვ) 2026 წლის 1 იანვრამდე მიიღოს „საქართველოში შემომსვლელი ტურისტების ჯანმრთელობისა და უბედური შემთხვევის სავალდებულო დაზღვევის წესისა და პირობების დამტკიცების შესახებ“ დადგენილება;

ზ) 2027 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს ამ კანონის IV თავით განსაზღვრული სტანდარტული ფორმები;

თ) 2027 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს ამ კანონის VIII თავით განსაზღვრული სტანდარტული ფორმები;

ი) 2027 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს გადახდისუუნარობის უზრუნველყოფის ოდენობის გამოთვლის წესი და პროცედურა;

კ) ამ კანონის ძალაში შესვლიდან 2 თვის ვადაში დაამტკიცოს „კურორტების შესახებ“ დადგენილება;

ლ) უზრუნველყოს სათანადო კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების ამ კანონთან შესაბამისობა.

2. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა:

ა) 2024 წლის 31 დეკემბრამდე შეიმუშაოს სამართალდარღვევათა ოქმის ფორმა (ფორმები);

ბ) 2024 წლის 31 დეკემბრამდე დაამტკიცოს ტურისტული დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების წესი, საქმიანობის წესი და სტანდარტი;

გ) 2025 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს ტურისტული გიდის ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი მოწმობის ნიშნის გაცემისა და გაუქმების წესი და პირობები, მოწმობის ნიშნის ფორმა, აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანოს მიერ ტურისტული გიდის სერტიფიცირების რეესტრის წარმოების წესი და რეგისტრაციის ფორმა;

დ) 2026 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანოს მიერ სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის სერტიფიცირების რეესტრის წარმოების წესი და რეესტრის ფორმა;

ე) 2026 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს სამთო გამყოლის, სათხილამურო გამყოლისა და ალპური გამყოლის ოფიციალური მაიდენტიფიცირებელი ნიშნის გაცემისა და გაუქმების წესი და პირობები, მოწმობის ნიშნის ფორმა;

ვ) 2027 წლის 1 ივნისამდე შეიმუშაოს ტურისტული პაკეტებისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურებების გაყიდვიდან მიღებული მთლიანი შემოსავლების შესახებ ანგარიშის ფორმა;

ზ) 2027 წლის 1 ივნისამდე შეიმუშაოს ტუროპერატორისა და დაკავშირებული ტურისტული მომსახურების მონაწილის გადახდისუუნარობისგან დაცვის სერტიფიკატის ფორმა;

თ) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში უზრუნველყოს სათანადო კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების ამ კანონთან შესაბამისობა.

საქართველოს 2024 წლის 13 ივნისის კანონი №4276 – ვებგვერდი, 27.06.2024წ.

მუხლი 51. დასკვნითი დებულებები

1. ძალადაკარგულად გამოცხადდეს „ტურიზმისა და კურორტების შესახებ“ საქართველოს 1997 წლის 6 მარტის კანონი (პარლამენტის უწყებანი, №13-14 (45-46/13), 12 აპრილი, 1997, გვ. 3).

2. ეს კანონი, გარდა ამ კანონის მე-6−მე-9 და მე-11−47-ე მუხლებისა და 49-ე მუხლის მე-2−მე-11 პუნქტებისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

3. ამ კანონის მე-12 მუხლი ამოქმედდეს 2024 წლის 1 ივნისიდან.

3¹. ამ კანონის მე-12 მუხლის მოქმედება შეჩერდეს 2026 წლის 1 იანვრამდე.

4. ამ კანონის მე-6−მე-9 მუხლები და 49-ე მუხლის მე-11 პუნქტი ამოქმედდეს 2024 წლის 31 დეკემბრიდან.

5. ამ კანონის მე-11 მუხლი და 49-ე მუხლის მე-8 პუნქტი ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან.

6. ამ კანონის 36-ე და 37-ე მუხლები ამოქმედდეს 2025 წლის 1 ივნისიდან.

7. ამ კანონის 33-ე−35-ე მუხლები და 49-ე მუხლის მე-2−მე-6 პუნქტები ამოქმედდეს 2026 წლის 1 ივნისიდან.

8. ამ კანონის მე-13−32-ე და 38-ე−47-ე მუხლები და 49-ე მუხლის მე-7, მე-9 და მე-10 პუნქტები ამოქმედდეს 2027 წლის 1 ივნისიდან.

საქართველოს 2024 წლის 13 ივნისის კანონი №4276 – ვებგვერდი, 27.06.2024წ.

საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი

თბილისი,

15 დეკემბერი 2023 წ.

N3969-XIIIმს-Xმპ

Закон Грузии

О туризме

Глава I

Основные положения

Статья 1. Сфера действия Закона

1. Настоящий Закон определяет государственную политику в сфере туризма, субъектов и направления туристской деятельности, регулирует туристскую деятельность, а также определяет права и гарантии туриста как потребителя, договорные отношения туристских услуг, функции и обязанности органов государственной власти и органов местного самоуправления, механизмы частного и публичного сотрудничества в сфере туризма, безопасность туриста и другие вопросы, связанные с туризмом.

2. Законодательство Грузии о туризме состоит из Конституции Грузии, международных договоров, настоящего Закона и иных законодательных и подзаконных нормативных актов Грузии.

Статья 2. Разъяснение терминов

Для целей настоящего Закона используемые в нем термины имеют следующие значения:

а) агротуризм – направление туризма, которое осуществляется в фермерском хозяйстве и включает в себя прием, питание туристов, их ознакомление с сельской жизнью и бытом, культурой, местными традициями и достопримечательностями, вовлечение туристов в сельскохозяйственную деятельность, предоставление им продуктов сельского хозяйства местного производства, а также осуществление других видов деятельности, связанных с туризмом и сельским хозяйством;

б) альпийский проводник – сертифицированное физическое лицо, сопровождающее туриста/группу туристов по горному рельефу любого вида, любой сложности, в том числе, по скальным маршрутам любой категории, определенной классификацией Международной ассоциации альпинизма и альпинистов (UIAA), по связанным с ними альпинистским маршрутам и осуществляющее профессиональную деятельность в соответствии с профессиональным стандартом, установленным законодательством Грузии, только в то время года, когда нет необходимости в использовании лыжного снаряжения и техники катания на горных лыжах;

в) договор о перепродаже – договор, согласно которому продавец за плату помогает потребителю в купле-продаже распределения времени или продукта долгосрочного отдыха;

г) выездной туризм – поездка гражданина/резидента в зарубежное государство (за пределы своей страны);

д) средство размещения – объект туристского обслуживания, предназначенный для проживания туриста не менее чем на 1 ночь;

е) неизбежные и особые обстоятельства – обстоятельства, которые не могут контролироваться лицом, вызвавшим эти обстоятельства, и предотвращение последствий которых невозможно даже в случае осуществления всех целесообразных мер;

ж) договор об обмене – договор, согласно которому потребитель присоединяется к системе обмена за плату, что дает ему право доступа к средствам размещения или другим услугам, в обмен на которые он передает другим лицам право временного доступа к льготам, полученным по правам, вытекающим из договора о распределении времени потребителя;

з) договор о долгосрочном отдыхе – договор, продолжительность которого превышает 1 год и согласно которому потребитель приобретает право на получение скидок или иных льгот в связи со средством размещения за плату отдельно или вместе с туристскими услугами или иными услугами;

и) сопутствующие туристские услуги – как минимум два разных вида туристских услуг, которые приобретаются в рамках одной и той же поездки, не составляют пакет и на получение которых заключаются отдельные договоры с индивидуальными поставщиками туристских услуг, если выполняется одно из следующих условий:

и.а) продавец обеспечивает один визит туриста или связь с пунктом реализации туристских услуг, выбор туристом каждой услуги в отдельности и оплата соответствующей стоимости в отдельности;

и.б) продавец целенаправленно обеспечивает приобретение как минимум одной дополнительной туристской услуги у другого продавца, если договор с другим продавцом заключен в течение максимум 24 часов после подтверждения первого бронирования туристской услуги;

и.в) одна туристская услуга, определенная подпунктами «я⁴.а», «я⁴.б» или «я⁴.в» настоящей статьи, объединяется в одну или несколько туристских услуг, определенных подпунктом «я⁴.г» этой же статьи, которые составляют не менее 25 процентов общей стоимости туристских услуг, и рекламируется как существенный элемент поездки или отдыха, и иным образом не является существенным элементом поездки или отдыха;

к) дополнительный договор – договор, согласно которому потребитель пользуется услугами, относящимися к договору о распределении времени или долгосрочном отдыхе и осуществление которых обеспечивается продавцом или третьей стороной на основании соглашения между указанной третьей стороной и продавцом;

л) распределение времени – совместное пользование недвижимым имуществом несколькими владельцами или потребителями, имеющими право использовать недвижимое имущество в качестве средства размещения по заранее определенной схеме распределения времени;

м) договор о распределении времени – договор, продолжительность которого определяется сроком более 1 года, и согласно которому потребитель при условии оплаты стоимости приобретает право использовать средство размещения с периодом пользования на 1 ночь или более чем на 1 ночь;

н) экотуризм – знакомство с природой и традиционными культурами и видами деятельности в природном ареале, их оценка или (и) осуществление туристской деятельности в этих целях;

о) экскурсия – поездка под руководством проводника или туристского гида по заранее определенному маршруту. Ее продолжительность не превышает 24 часов;

п) визитер – для целей статистики туризма путешественник, который совершает поездку в главное место назначения за пределы обычной среды на срок менее 1 года и с любой главной целью (бизнес, отдых или другое, личные цели), за исключением трудоустройства в стране назначения или в учреждении по месту назначения. В зависимости от продолжительности поездки визитером является турист или однодневный визитер (экскурсант), в частности:

п.а) турист – визитер, который совершает поездку в целях бизнеса, отдыха или в иных личных целях, как минимум с ночевкой и сроком не более 1 года, за исключением трудоустройства в стране назначения или в учреждении по месту назначения. Для целей главы IV настоящего Закона туристом является лицо, желающее заключить договор или имеющее право на поездку на основании заключенного договора;

п.б) однодневный визитер (экскурсант) – визитер, поездка которого не включает ночевку;

р) инклюзивный туризм – направление туризма, представляющее собой процесс сотрудничества, основанный на существенном равенстве между заинтересованными сторонами с использованием универсального дизайна. Он включает в себя когнитивный компонент мобильности, слуха, зрения и доступности с предоставлением функционально независимого и одинаково доступного туристского продукта, услуг и физической среды;

с) курорт – курортная местность, на которой размещена инфраструктура, необходимая для курортной деятельности;

т) туристские услуги, содержащие риск, – активности, содержащие риск во время путешествия, осуществляемые на земле, в воде, воздухе, в местах с различным рельефом и климатическими зонами, в необычных, экзотических, отдаленных, необитаемых (недоступных) местах, или в специально обустроенном и оборудованном ареале и содержащие риск причинения вреда потребителям и другие угрозы, возникающие исходя из туристской активности;

у) продавец – лицо, осуществляющее предпринимательскую деятельность и участвующее в отношениях, регулируемых настоящим Законом, в качестве туроператора, туристского агентства (турагента), поставщика сопутствующих туристских услуг;

ф) начало действия туристского пакета – начало осуществления услуг, предусмотренных туристским пакетом;

х) репатриация – возвращение туриста в место отправления или в любое место, согласованное договаривающимися сторонами туристского пакета или (и) сопутствующих туристских услуг;

ц) религиозный туризм – путешествие в религиозных целях, посещение святых мест, паломничество;

ч) лыжный проводник – сертифицированное физическое лицо, ведущее туриста/группу туристов на лыжах или (и) сноубордах по непроторенному снегу по маршрутам подъемов и спусков любой сложности, а также лыжный тур с использованием вертолета в соответствии с профессиональным стандартом, установленным законодательством Грузии;

ш) курортная местность – территория, обладающая природными лечебно-оздоровительными ресурсами, пригодная для целевого использования и не имеющая инфраструктуры, необходимой для курортной деятельности;

щ) курортная деятельность – организация использования природных лечебно-оздоровительных ресурсов и соответствующей инфраструктуры в целях профилактики, лечения, реабилитации и оздоровления;

ы) субъект курортной деятельности – любое физическое лицо, юридическое лицо или юридическое лицо публичного права, осуществляющее курортную деятельность;

э) горный проводник – сертифицированное на основании законодательства Грузии физическое лицо, которое сопровождает туристов, передвигающихся в горах пешком, предоставляет услуги в масштабах горной местности Грузии и обеспечивает осуществление горных туров в соответствии с профессиональным стандартом, установленным законодательством Грузии;

ю) помещение – любой недвижимый объект или движимый объект, где продавец обычно осуществляет коммерческую деятельность;

я) пеший проводник (проводник пешеходного туризма) – физическое лицо, оказывающее туристские услуги в масштабах Грузии в соответствии с профессиональным стандартом пешего проводника, установленным законодательством Грузии. В данную услугу не входят услуги, предусмотренные подпунктами «ч» и «э» настоящей статьи;

я¹) территориальные компетенции – сложность рельефа географической местности, высота над уровнем моря, уклон, технические навыки передвижения по рельефу местности, используемое техническое оснащение, техника сопровождения, степень угроз и рисков;

я²) пункт реализации туристских услуг – любое движимое имущество или недвижимое имущество, предназначенное для реализации туристских пакетов и сопутствующих туристских услуг, веб-страница или аналогичное средство онлайн-продаж, а также телефонные услуги. Если веб-страница или средство онлайн-продаж представлены как единая платформа, это единая точка продаж;

я³) туристский гид – физическое лицо, занятое оказанием непосредственных услуг туристам, в частности, согласно предварительному плану или программе тура, маршруту и плану, прописанному во времени, обеспечивает содержательное, техническое и логистическое направление тура;

я⁴) туристские услуги – услуги, связанные с удовлетворением потребностей туристов во время поездки, оказываемые субъектами туристской деятельности. Туристские услуги осуществляются во время групповой или индивидуальной поездки туриста. Для целей туристского пакета и сопутствующих туристских услуг туристскими услугами являются:

я⁴.а) транспортировка туриста;

я⁴.б) услуги по размещению, не являющиеся составной частью транспортировки туриста и не предназначенные для целей проживания;

я⁴.в) аренда автомобиля, иного моторизованного транспортного средства (передвигающегося со скоростью не менее 25 км/ч или мотоцикла, для управления которым требуются водительские права категории А);

я⁴.г) любые другие туристские услуги, не являющиеся частью туристских услуг, определенных подпунктами «я⁴.а», «я⁴.б» и «я⁴.в» настоящей статьи;

я⁵) туристское агентство (турагент) – лицо, которое продает или предлагает к продаже как туристский пакет, созданный туроператором, так и отдельные туристские услуги;

я⁶) туризм – свободное, добровольное, временное перемещение людей за пределы мест проживания в целях отдыха, оздоровления, удовлетворения культурно-познавательного интереса, в личных, деловых или (и) профессиональных целях, не связанное с оплачиваемой деятельностью в стране назначения или месте назначения;

я⁷) туристский пакет (далее – пакет) – совокупность двух или более двух различных туристских услуг, предназначенных для одной поездки, если выполняется одно из условий, предусмотренных настоящим подпунктом. Исключением является случай, когда услуги, определенные подпунктами «я⁴.а», «я⁴.б» или «я⁴.в» настоящей статьи, объединены в одну или несколько туристских услуг, предусмотренных подпунктом «я⁴.г» этой же статьи, если указанная туристская услуга (услуги) не составляет как минимум 25 процентов суммарной стоимости туристских услуг, не рекламируется и с другой стороны не является существенной частью совокупности туристских услуг либо выбрана и приобретена после начала осуществления туристских услуг, предусмотренных подпунктами «я⁴.а», «я⁴.б» или «я⁴.в» настоящей статьи. Данным подпунктом предусмотрены следующие условия:

я⁷.а) туристские услуги были объединены одним продавцом, в том числе, по требованию туриста или его выбору, до оформления одного договора на все услуги;

я⁷.б) с поставщиками туристских услуг заключены или не заключены отдельные договоры и туристские услуги удовлетворяют одному из следующих условий:

я⁷.б.а) приобретены в одном пункте продажи и туристские услуги выбираются до заявления туристом согласия на оплату;

я⁷.б.б.) предлагаются, продаются или расчет осуществляется по суммарной стоимости;

я⁷.б.в) рекламируются или продаются с использованием термина «пакет» или аналогичного термина;

я⁷.б.г) объединяются после заключения договора, на основании которого продавец предоставляет туристу право сделать выбор между различными туристскими услугами;

я⁷.б.д) приобретаются у разных продавцов, связанных друг с другом по процедуре онлайн-бронирования, если продавец, с которым заключен первый договор, сообщает другому продавцу/продавцам сведения о туристе, детали оплаты и адрес электронной почты и договор с последним продавцом/продавцами заключается не позднее 24 часов после подтверждения первого бронирования туристской услуги;

я⁸) договор о туристском пакете – единый договор о туристском пакете или если пакет представлен договорами об отдельных туристских услугах, совокупность этих договоров;

я⁹) туроператор – лицо, которое создает и продает (или предлагает к продаже) туристский пакет самостоятельно или посредством туристского агентства (турагента) или совместно с ним либо предоставляет данные о туристе другому поставщику туристских услуг с согласия этого лица в соответствии с подпунктом «я⁷.б.д» настоящей статьи;

я¹⁰) универсальный дизайн — дизайн продукта, среды, обучения, программы и услуг, который позволяет всем получить к ним доступ без специальной адаптации и использования специального дизайна. Универсальный дизайн не исключает в случае необходимости использование конкретной группой лиц с ограниченными возможностями вспомогательных средств или (и) иного содействия;

я¹¹) Кодекс поведения – соглашение или порядок, не являющиеся обязательными для исполнения по закону и устанавливающие поведение продавца, который в соответствии с Кодексом поведения берет на себя обязательства в одной или нескольких сферах коммерческой деятельности;

я¹²) внутренний туризм – поездки и путешествия граждан Грузии и лиц – резидентов в пределах Грузии;

я¹³) въездной туризм – поездки и путешествия лиц – нерезидентов в пределах Грузии;

я¹⁴) несоответствие – невозможность выполнения или ненадлежащее выполнение туристских услуг, предусмотренных туристским пакетом;

я¹⁵) винный туризм – направление туризма, при осуществлении которого основной целью поездки является знакомство с виноградниками и виноградарскими традициями, винными заводами, энотеками и винными погребами, другими средствами и объектами, связанными с производством вина, а также покупка вин, изготовленных из разных сортов, на месте производства и участие в традиционных праздниках и видах деятельности, связанных с виноделием;

я¹⁶) долговечный носитель – любой инструмент (в том числе, электронный инструмент), позволяющий туристу/потребителю и продавцу лично хранить предоставленную им информацию в течение времени, необходимого для ее использования, таким образом, чтобы обеспечить доступность информации и возможность репродуцирования без изменений.

Глава II

Государственная политика в сфере туризма, правовое

регулирование туристской деятельности

Статья 3. Государственная политика в сфере туризма

1. Целью государственной политики в сфере туризма является поддержка устойчивого развития экономического сектора туризма, содействие занятости в сфере туризма, повышение туристского потенциала региона и развитие соответствующей инфраструктуры.

2. Основными принципами государственной политики в сфере туризма являются:

а) поддержка туристской деятельности, создание благоприятных правовых и экономических условий и соответствующей инфраструктуры для ее развития;

б) определение приоритетных направлений туризма и содействие их развитию;

в) содействие популяризации Грузии как места туристского назначения;

г) защита туристских ресурсов для устойчивого развития туризма;

д) создание соответствующей правовой среды и защита законных интересов и прав туристов и поставщиков туристских услуг;

е) обеспечение развития международного сотрудничества в сфере туризма.

Статья 4. Правомочные органы государственной власти и местного самоуправления в сфере туризма

1. Правомочными органами государственной власти в сфере туризма являются: Правительство Грузии, Министерство экономики и устойчивого развития Грузии, юридическое лицо публичного права, подлежащее контролю Министерства экономики и устойчивого развития Грузии, – Национальная администрация туризма Грузии, а также органы государственной власти и органы местного самоуправления, которые выполняют свои функции и обязанности, предусмотренные настоящим Законом, в пределах своей компетенции.

2. Правительство Грузии правомочно определять льготы для каждого вида туризма в пределах полномочий, предоставленных ему законом, устанавливать порядок, принципы и условия получения статуса субъектами туристской деятельности или (и) отмены статуса этих субъектов.

3. К полномочиям Министерства экономики и устойчивого развития Грузии в сфере туризма относятся:

а) координация осуществления государственной политики в сфере туризма;

б) разработка проектов законодательных актов и представление Правительству Грузии в целях законодательного обеспечения сферы туризма;

в) координация межведомственного сотрудничества между министерствами Грузии.

4. К полномочиям юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии в сфере туризма относятся:

а) привлечение иностранных туристов в Грузию;

б) стимулирование внутреннего туризма;

в) содействие развитию людских ресурсов и качества обслуживания;

г) создание конкурентоспособных и устойчивых новых туристских продуктов с использованием активов природного и культурного наследия Грузии и содействие диверсификации имеющихся путем предложения уникальных туристских услуг;

д) представление на международном рынке туристского потенциала и туристского продукта Грузии, а также природного и культурного наследия Грузии;

е) сбор и анализ данных для оценки возможностей развития сектора туризма;

ж) разработка национальной стратегии и плана действий по развитию туризма;

з) разработка маркетинговой стратегии туризма Грузии.

5. Руководитель юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии правомочен издавать нормативные акты.

6. Функции и обязанности юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии определяются настоящим Законом, другими законодательными актами Грузии и Положением о юридическом лице публичного права – Национальной администрации туризма Грузии. Положение о юридическом лице публичного права – Национальной администрации туризма Грузии утверждает Министр экономики и устойчивого развития Грузии.

7. Органы местного самоуправления осуществляют свои полномочия в сфере туризма в пределах компетенции, определенной настоящим Законом и иными законодательными нормативными актами Грузии.

Статья 5. Устойчивое развитие туризма

1. Правительство Грузии содействует устойчивому развитию туризма, что подразумевает управление ресурсами таким образом, чтобы можно было обеспечить достижение экономических и социальных целей для сохранения культурной самобытности, существенных экологических процессов и биоразнообразия.

2. Правительство Грузии для устойчивого развития туризма обеспечивает:

а) утверждение и мониторинг осуществления национальной стратегии и плана действий по развитию туризма;

б) учет туристических интересов и потенциала при определении условий использования природных ресурсов страны в различных целях;

в) охрана окружающей среды и природных ресурсов в процессе планирования и развития сектора туризма и управления им;

г) рациональное использование туристских ресурсов;

д) информирование, просвещение и вовлечение местного населения в процесс развития туризма, в том числе, в программы развития туризма.

Глава III

Управление местами туристского назначения

Статья 6. Организация по управлению местами туристского назначения

1. Организация по управлению местами туристского назначения (далее – организация) является непредпринимательским (некоммерческим) юридическим лицом, созданным на основе сотрудничества между частным и публичным секторами в целях содействия развитию туризма на местном уровне и популяризации конкретного места туристского назначения, которой присвоен статус организации по управлению местами туристского назначения.

2. Учредителями организации совместно являются муниципалитет (муниципалитеты) и коммерческое юридическое лицо частного права или (и) непредпринимательское (некоммерческое) юридическое лицо в сфере туризма. В пределах муниципалитета (муниципалитетов) может функционировать только одна организация.

Статья 7. Управление и представительство организации

1. Уставом организации предусмотрено участие учредителей и представителей юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии в деятельности органов управления и представительных органов организации.

2. Юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии и муниципалитет должны представлять по одному члену в органах управления и представительном органе организации. Юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии, муниципалитет и частный сектор имеют по одному голосу. Решение принимается консенсусом. Если частный сектор представлен несколькими субъектами, для принятия решения частным сектором требуется большинство голосов представителей.

Статья 8. Функции организации

К функциям организации относятся:

а) разработка маркетинговой стратегии места туристского назначения и ее осуществление в соответствии с национальной стратегией развития туризма;

б) создание, популяризация и развитие туристских продуктов;

в) осуществление активностей, связанных с профессиональной переподготовкой и развитием качества туристских услуг и содействием внедрению наилучшей практики в сфере туризма;

г) поддержка устойчивого развития туризма в местах туристского назначения;

д) повышение сознания местного населения о сотрудничестве в сфере туризма, развитии и маркетинге совместных туристских продуктов;

е) информационное обеспечение туристов (информационный центр туризма).

Статья 9. Присвоение статуса организации

1. Юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии присваивает статус организации по управлению местами туристского назначения юридическому лицу, созданному в соответствии со статьей 6 настоящего Закона. Порядок присвоения и отмены статуса организации устанавливается приказом руководителя юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии.

2. Заявление о присвоении статуса организации подается в юридическое лицо публичного права – Национальную администрацию туризма Грузии. К указанному заявлению должны прилагаться:

а) выписка из Реестра предпринимателей и непредпринимательских (некоммерческих) юридических лиц;

б) устав организации;

в) концепции развития организации и управления местами туристского назначения;

г) другая дополнительная информация/документация, предусмотренная приказом руководителя юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии.

3. Решение о присвоении статуса или об отказе в его присвоении принимается в месячный срок. Основанием для принятия решения об отказе в присвоении статуса является неудовлетворение заявителем требований, установленных настоящей статьей. В случае присвоения статуса юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии ставит на учет организацию в ведомственном реестре. Данные реестра публикуются на веб-странице юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии.

4. Право использовать наименование «организация по управлению местами туристского назначения» имеет только лицо, которому статус организации по управлению местами туристского назначения присвоен юридическим лицом публичного права – Национальной администрацией туризма Грузии. Если лицо использует указанное наименование неправомерно, юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии вправе потребовать у него прекратить использование данного наименования.

5. Осуществление деятельности с использованием наименования организации по управлению местами туристского назначения без присвоения юридическим лицом публичного права – Национальной администрацией туризма Грузии статуса организации по управлению местами туристского назначения влечет ответственность, определенную настоящим Законом.

6. Юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии разрабатывает правила/стандарты, принципы и рекомендации деятельности организации, соблюдение которых является обязательным. Их нарушение может стать основанием для приостановления/отмены статуса организации.

Статья 10. Финансирование организации

Источниками финансирования организации являются:

а) добровольные пожертвования и членские платежи субъектов туристской деятельности;

б) средства, выделенные из государственного бюджета Грузии или бюджета муниципалитета в рамках соответствующих программ;

в) гранты и другие пожертвования;

г) иные доходы, разрешенные законодательством Грузии.

Глава IV

Регистрация субъектов туристской деятельности, договоры

о туристских пакетах и сопутствующих туристских услугах

Статья 11. Регистрация субъектов туристской деятельности

1. Субъектами туристской деятельности являются: туроператор, туристское агентство (турагент), поставщик сопутствующих туристских услуг, поставщик договоров о долгосрочном отдыхе и распределении времени, туристский гид, пеший проводник, поставщики туристских услуг, содержащих риск, в частности горный проводник, лыжный проводник и альпийский проводник.

2. В целях обеспечения учета и публичности данных о субъектах туристской деятельности субъект туристской деятельности обязан в порядке, установленном законодательством Грузии, зарегистрировать соответствующую деятельность в Реестре видов экономической деятельности, который ведет юридическое лицо публичного права – Национальное агентство публичного реестра.

3. Субъект туристской деятельности обязан в случае начала, прекращения соответствующей деятельности или (и) изменения любых зарегистрированных данных, связанных с этой деятельностью, для внесения надлежащих изменений в Реестр видов экономической деятельности в порядке, установленном законодательством Грузии, сообщить соответствующую информацию юридическому лицу публичного права – Национальному агентству публичного реестра.

4. Юридическое лицо публичного права – Национальное агентство публичного реестра обязано юридическому лицу публичного права – Национальной администрации туризма Грузии автоматизированными средствами управления в электронной форме предоставить информацию о субъектах туристской деятельности, зарегистрированных в Реестре видов экономической деятельности.

Статья 12. Обязательное страхование туристов, въезжающих в Грузию

Туристы, въезжающие в Грузию, должны иметь обязательную страховку здоровья и страховку от несчастных случаев.

Статья 13. Договоры о туристских пакетах и сопутствующих туристских услугах и исключения

1. Статьи 14–26 настоящего Закона касаются пакетов, которые продавцы продают туристам или предлагают их со скидкой, и сопутствующих туристских услуг, обеспечиваемых продавцами для туристов.

2. Действие статей 14–26 настоящего Закона не распространяются на пакеты и сопутствующие туристские услуги, которые:

а) длятся в течение времени менее 24 часов, кроме случаев, если они включают в себя размещение с ночевкой;

б) предлагаются нерегулярно, в некоммерческих целях и только небольшой группе туристов;

в) приобретены на основании основного договора о деловой поездке, заключенного между продавцом и другим физическим лицом или юридическим лицом, и связаны с деятельностью, профессией лица, торговлей.

3. Заявление туроператора или продавца сопутствующих туристских услуг о том, что он действует эксклюзивно как поставщик туристских услуг, посредник или действует с любым другим статусом, либо о том, что пакет или сопутствующие туристические услуги не представляют собой пакет или сопутствующие туристские услуги, не освобождает туроператора или продавца от выполнения обязательств, возложенных на него настоящей главой.

4. Ни одно договорное соглашение либо заявление туриста, прямо или косвенно отрицающее или ограничивающее права, переданные туристу статьями 14–26 настоящего Закона, либо целью которого является игнорирование требований, предусмотренных теми же статьями, не должно быть обязательным для туриста.

5. Договорные требования, предусмотренные статьями 14–26 настоящего Закона, не оказывают влияния на общее договорное право, определенное законодательством Грузии, которое регулируется Гражданским кодексом Грузии.

Статья 14. Преддоговорная информация

1. До заключения договора, связанного с туристским пакетом или другим соответствующим предложением, туроператор, туристское агентство (турагент) или другой продавец обязаны предоставить туристу информацию, предусмотренную постановлением о стандартных формах, утвержденных Правительством Грузии.

2. Помимо информации, предусмотренной пунктом первым настоящей статьи, в случае конкретного пакета туристу дополнительно должна быть предоставлена следующая преддоговорная информация:

а) об основных характеристиках туристских услуг, в частности:

а.а) место назначения с указанием маршрута и периода (дат), а если в пакет включены услуги размещения – количество ночевок;

а.б) характеристики используемых транспортных средств и их категория, место назначения, места отправления и возвращения, даты и время, время и места промежуточных остановок. Если даты отправления и возвращения точно не установлены, турист должен быть уведомлен о приблизительных датах;

а.в) местонахождение средства размещения, основные характеристики и категория в соответствии с регуляциями страны назначения;

а.г) график питания;

а.д) визиты, экскурсии или другие услуги, включенные в согласованную суммарную стоимость пакета;

а.е) предположительная численность членов группы, если туристские услуги предоставляются туристу как члену группы;

а.ж) язык коммуникации, на котором будут предоставляться туристские услуги;

а.з) в случае требования туриста, с учетом его потребностей, точная информация о том, адаптирована ли поездка для лиц с ограниченными возможностями;

б) имя (наименование), юридический адрес, номер телефона и адрес электронной почты туроператора или (и) туристского агентства (турагента);

в) о суммарной стоимости пакета, включая налоги и все другие дополнительные расходы, а если при заключении договора заранее разумно рассчитать указанные расходы не представляется возможным, турист должен быть уведомлен о том, что у него может возникнуть обязательство по несению дополнительных расходов;

г) о методах оплаты, в том числе, любой суммы или части стоимости, которую турист оплачивает заранее, и графике выплаты оставшейся суммы, либо представления туристом финансовых гарантий;

д) о минимальном числе лиц, необходимом для начала действия туристского пакета, а также информация о том, за сколько дней до начала действия туристского пакета договор может быть прекращен в соответствии с пунктом 3 статьи 21 настоящего Закона, если не собралось надлежащее число лиц;

е) о требованиях, связанных с паспортом или (и) визой (в том числе, информация о сроках, необходимых для получения визы) и здоровьем в стране назначения;

ж) о праве туриста расторгнуть договор в любое время до начала действия туристского пакета при условии оплаты соответствующей стоимости;

з) о добровольном или обязательном страховании, которое покрывает расходы, вызванные прекращением договора туристом, или расходы на возмещение вреда (убытков), в том числе, в случае репатриации, несчастного случая, болезни или смерти;

и) об условиях и порядке обязательного страхования здоровья туриста и страхования от несчастных случаев на территории Грузии, а также о любом другом обязательном страховании, определенном законодательством Грузии, которое будет распространяться на него в период пребывания в Грузии.

3. В случае заключения договора по телефону туристу предоставляется информация, предусмотренная пунктом 2 настоящей статьи, по форме, утвержденной Правительством Грузии.

4. В случае, определенном подпунктом «я⁷.б.д» статьи 2 настоящего Закона, продавец, продающий туристский пакет, обязан сообщить туристу, что в течение 24 часов с момента подтверждения приобретения услуги у первого продавца приобретение услуги у второго продавца будет считаться туристским пакетом в совокупности. В этом случае каждый из них должен предоставить туристу информацию, предусмотренную пунктом 2 настоящей статьи, по форме, утвержденной Правительством Грузии.

5. Информация, предусмотренная настоящей статьей, должна быть предоставлена туристу в ясной, исчерпывающей и наглядной форме. Если указанная информация предоставляется туристу в письменной форме, она должна быть легко читаемой и понятной.

Статья 15. Обязательный характер преддоговорной информации и заключение договора

1. Информация, предусмотренная подпунктами «а», «в» - «д» и «ж» пункта 2 статьи 14 настоящего Закона, является неотъемлемой частью договора туристского пакета и изменить ее можно только по соглашению сторон. Туроператор или (и) туристское агентство (турагент) обязаны до заключения договора уведомить туриста о любых изменениях, внесенных в преддоговорную информацию, в ясной и понятной для него форме.

2. Если туроператор или (и) туристское агентство (турагент) не предоставят туристу информацию о дополнительных расходах, предусмотренную подпунктом «в» пункта 2 статьи 14 настоящего Закона, у него не возникнет обязательства по несению дополнительных расходов.

Статья 16. Содержание договора о туристском пакете и документы, подлежащие представлению до начала действия туристского пакета

1. Договор о туристском пакете должен быть составлен в ясной и понятной форме. При заключении этого договора туроператор или (и) туристское агентство (турагент) обязаны предоставить туристу копию договора или информацию, подтверждающую заключение договора, на долговечном носителе. Турист может потребовать копию договора в материальной форме, если договор заключен в присутствии сторон.

2. Договор о туристском пакете, кроме информации, предусмотренной статьей 14 настоящего Закона, должен включать в себя:

а) информацию о специальных потребностях туриста, которые были согласованы с туроператором;

б) информацию о том, что туроператор:

б.а) отвечает за надлежащее исполнение всех туристских услуг, предусмотренных договором, в соответствии со статьей 22 настоящего Закона;

б.б) обязан при возникновении затруднений обеспечить туристу оказание помощи в соответствии со статьей 25 настоящего Закона;

в) фирменное наименование и контактные данные лица, выдавшего обеспечение, а также контактные данные юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии (адрес, номер телефона, адрес электронной почты);

г) наименование, адрес, номер телефона, адрес электронной почты и в соответствующих случаях – номер факса местного представителя, контактного лица или другой службы туроператора, которые предоставят туристу возможность быстро связаться с туроператором и возможность эффективной коммуникации с ним, чтобы турист мог обращаться за помощью при наличии затруднений или подать жалобу, если условия пакета не выполняются надлежащим образом;

д) информацию о том, что турист обязан в разумный срок сообщить туроператору о любом нарушении условий туристского пакета;

е) в случае поездки несовершеннолетнего – контактные данные несовершеннолетнего или лица, ответственного за несовершеннолетнего, находящегося по месту размещения, если несовершеннолетнего не сопровождает родитель или законный представитель и в пакет входит размещение;

ж) информацию о внутренних процедурах рассмотрения жалоб и альтернативном механизме разрешения потребительских споров;

з) информацию о том, что турист вправе передать туристский пакет третьему лицу в соответствии со статьей 18 настоящего Закона.

3. В случае, предусмотренном подпунктом «я⁷.б.д» статьи 2 настоящего Закона, продавец, которому передаются данные о туристе, обязан сообщить туроператору о том, что он заключил с туристом договор, создав таким образом пакет. Продавец обязан предоставить туроператору полную информацию, необходимую туроператору для выполнения своих обязательств. После получения информации о создании пакета туроператор в письменной форме предоставляет туристу информацию, предусмотренную пунктом 2 настоящей статьи.

4. Информация, предусмотренная пунктами 2 и 3 настоящей статьи, должна быть предоставлена туристу в ясной и понятной форме.

5. До начала действия туристского пакета туроператор должен в разумные сроки обеспечить туриста билетами, документом, подтверждающим бронирование, и другими соответствующими документами, а также информацией о расписании отправления, последнем сроке регистрации на рейс до вылета, графике промежуточных остановок во время поездки, связующем транспорте и приблизительном времени прибытия.

6. Туроператор обязан передать туристу страховой полис или банковское обеспечение, согласно которому страховая организация/страховщик или финансовый институт берет на себя обязательство по выплате суммы туристу в случае полного или частичного неисполнения пакета, если неисполнение вызвано неплатежеспособностью туроператора. В обеспечении должны быть указаны данные субъекта, выдавшего обеспечение, в том числе, идентификационный номер, адрес электронной почты, номер телефона, контактные данные юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии, а также другие необходимые данные, которые требуются для использования обеспечения.

7. Договор о туристском пакете должен быть составлен в письменной форме на грузинском языке, а также может быть составлен и на другом языке, которым владеет турист.

Статья 17. Бремя доказывания

Бремя доказывания исполнения обязательства по предоставлению туристу информации, предусмотренной настоящей главой, возлагается на продавца.

Статья 18. Передача договора о туристском пакете третьему лицу

1. До начала действия туристского пакета турист на основании письменного уведомления туроператора может передать пакет лицу, который удовлетворяет условиям договора о туристском пакете. Турист обязан не менее чем за 7 календарных дней в письменной форме предоставить туроператору информацию о передаче туристского пакета третьему лицу.

2. Туроператор может потребовать возмещение дополнительных расходов, вызванных участием третьего лица в поездке. Туроператор обязан сообщить туристу о взимании платы за участие в поездке вместо него третьего лица (передача договора о туристском пакете третьему лицу), за оплату которого лицо, передающее туристский пакет, и лицо, получающее туристский пакет, несут ответственность совместно и в отдельности. Указанные расходы не должны быть несоразмерными и не должны превышать реальную стоимость, установленную туроператором за передачу договора о туристском пакете.

3. Туроператор обязан предоставить лицу, передавшему туристский пакет, документ, подтверждающий внесение дополнительной платы, несение затрат и других расходов, вызванных передачей указанного пакета.

Статья 19. Изменение стоимости пакета

1. После заключения договора о туристском пакете увеличение стоимости пакета туроператором возможно только в случае, если в этом договоре прямо указано:

а) о праве туроператора увеличить стоимость пакета и установлен порядок изменения и расчета стоимости;

б) о праве туриста требовать снижения стоимости пакета при возникновении обстоятельств, предусмотренных пунктом 5 настоящей статьи.

2. Стоимость пакета может быть увеличена только в случае наличия одного из следующих условий:

а) увеличилась стоимость перевозки туриста в связи с повышением стоимости топлива или других источников энергии;

б) повысилась плата за конкретные транспортные услуги и услуги за перевозку, а также посадку воздушных судов, посадку и высадку туристов, перевалку и перевозку грузов в портах и аэропортах;

в) увеличился курс обмена валют, предусмотренный пакетом.

3. Если ввиду обстоятельств, предусмотренных пунктом первым настоящей статьи, увеличение стоимости туристского пакета составляет более 8 процентов, применяются требования пунктов 2 – 6 статьи 20 настоящего Закона.

4. Увеличение стоимости туристского пакета допускается только в случае, если туроператор письменно уведомит туриста о повышении стоимости не позднее, чем за 20 дней до начала действия туристского пакета. Указанное уведомление должно содержать соответствующее обоснование и расчет новой стоимости.

5. Если договором о туристском пакете предусмотрена возможность увеличения стоимости, после заключения этого договора турист вправе также потребовать уменьшение стоимости в срок, предусмотренный пунктом 4 настоящей статьи, при уменьшении стоимости в случаях, предусмотренных пунктом 2 этой же статьи.

6. В случае снижения стоимости туристского пакета туроператор вправе удержать из суммы, подлежащей возврату туристу, фактически понесенные административные расходы. По требованию туриста туроператор должен обеспечить предоставление документов, подтверждающих оплату указанных административных расходов.

Статья 20. Иные изменения условий договора о туристском пакете

1. До начала действия пакета туроператор может в одностороннем порядке изменить условия договора туристского пакета только в случае:

а) если этим договором ему предоставлено право одностороннего изменения;

б) соответствующее изменение незначительно;

в) если он уведомит туриста о соответствующем изменении письменно, в ясной и понятной форме.

2. Если до начала действия пакета туроператор вынужден значительно изменить основные характеристики договора о туристском пакете, в частности, условия, предусмотренные подпунктом «а» пункта 2 статьи 14 настоящего Закона, либо не может выполнять специальные требования, предусмотренные подпунктом «а» пункта 2 статьи 16 настоящего Закона, либо увеличивает стоимость пакета более чем на 8 процентов в соответствии с пунктом 3 статьи 19 этого же закона, турист в течение разумного срока, определенного туроператором, вправе:

а) согласиться с предлагаемыми изменениями;

б) прекратить договор о туристском пакете без уплаты стоимости за прекращение договора.

3. В случае прекращения туристом договора о туристском пакете в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи туроператор может предложить ему пакет такого же или лучшего качества, а турист вправе принять предложение или отказаться от него.

4. Туроператор обязан незамедлительно письменно в ясной и понятной форме сообщить туристу:

а) информацию об изменении стоимости, предусмотренной пунктом 2 настоящей статьи, а в соответствующем случае – пунктом 5 этой же статьи, и влиянии этого изменения на стоимость;

б) о разумном сроке, в течение которого турист обязан сообщить туроператору о решении, предусмотренном пунктом 2 настоящей статьи;

в) о том, что в случае если турист не ответит в срок, предусмотренный подпунктом «б» настоящего пункта, будет считаться, что турист согласен с соответствующими изменениями;

г) информацию о стоимости измененного пакета при наличии соответствующих обстоятельств.

5. Если до начала действия туристского пакета туроператор вынужден значительно изменить основные характеристики договора о туристском пакете и турист расторгает договор о туристском пакете, туроператор может предложить ему пакет такого же или лучшего качества, а турист вправе принять предложение или отказаться от него. В этом случае турист вправе потребовать уменьшения соответствующей стоимости, если новые условия предлагаемого пакета или условия нового пакета имеют более низкое качество или стоимость, чем предыдущий пакет.

6. Если турист расторгает договор о туристском пакете в соответствии с подпунктом «б» пункта 2 настоящей статьи и не согласен с измененным пакетом, туроператор обязан в разумный срок, но не позднее 14 календарных дней, возвратить туристу стоимость туристского пакета, оплаченную согласно указанному договору, в соответствии с пунктами 2 – 6 статьи 23 настоящего Закона.

Статья 21. Прекращение договора о туристском пакете и право на отказ до начала действия туристского пакета

1. Турист может расторгнуть договор о туристском пакете в любое время до начала действия пакета. В случае расторжения туристом договора о туристском пакете в соответствии с настоящим пунктом он обязан уплатить туроператору надлежащую и обоснованную плату за прекращение договора. Договором о туристском пакете может быть предусмотрена разумная и стандартная плата за его прекращение в соответствии со временем, имеющимся с момента прекращения действия договора до начала действия пакета. В случае отсутствия стандартной платы за прекращение договора сумма платы за прекращение должна соответствовать стоимости пакета за вычетом экономии расходов и доходов от обеспечения альтернативных туристских услуг. По требованию туриста туроператор должен представить обоснование размера платы за прекращение договора.

2. Независимо от пункта первого настоящей статьи турист вправе расторгнуть договор о туристском пакете до начала действия пакета без уплаты стоимости ввиду неизбежных и особых обстоятельств, которые возникают в месте назначения или в непосредственной близости от него, что оказывает значительное влияние на исполнение пакета или перевозку пассажиров. В случае прекращения договора о туристском пакете в соответствии с настоящим пунктом турист имеет право на полное возмещение любой суммы, уплаченной им в пределах туристского пакета, однако он не имеет права на дополнительную компенсацию.

3. Туроператор имеет право расторгнуть договор о туристском пакете, полностью возместить туристу стоимость пакета, но на него не будет возложена обязанность по выплате дополнительной компенсации, если существует одно из следующих условий:

а) численность туристов для оказания туристских услуг меньше минимальной численности лиц, предусмотренной договором и туроператор уведомляет туриста о прекращении договора в срок, предусмотренный договором, но:

а.а) не позднее чем за 20 дней до начала действия пакета, если срок поездки превышает 6 дней;

а.б) не позднее чем за 7 дней до начала действия пакета, если срок поездки составляет от 2 дней до 6 дней;

а.в) не позднее чем за 48 часов до начала действия пакета, если срок поездки составляет менее 2 дней;

б) туроператор не может выполнить обязательство, предусмотренное договором, по независимой от него причине ввиду неизбежных и особых обстоятельств и уведомляет туриста о прекращении договора до начала действия пакета.

4. Туроператор обязан возвратить туристу сумму, предусмотренную пунктами 2 и 3 настоящей статьи, или в соответствии с пунктом первым настоящей статьи возместить любые расходы, связанные с прекращением договора о туристском пакете туристом или лицом, действующим от его имени, за вычетом платы за прекращение договора. Указанные суммы должны быть возвращены туристу в разумный срок, но не позднее 14 дней после прекращения действия договора о туристском пакете.

5. Турист вправе без указания всяких оснований отказаться от договора о туристском пакете, заключенного вне помещения, в течение 14 рабочих дней после его заключения.

Статья 22. Ответственность за неисполнение договора о туристском пакете

1. Туроператор несет ответственность за оказание услуг, предусмотренных договором о туристском пакете, независимо от того, оказаны ли эти услуги непосредственно им или другим лицом, оказывающим туристские услуги.

2. С учетом обстоятельств дела турист обязан в разумный срок уведомить туроператора о несоответствии, обнаруженном при оказании услуг, предусмотренных договором о туристском пакете.

3. Если какая-либо туристская услуга не выполнена в соответствии с договором о туристском пакете, туроператор обязан устранить несоответствие, за исключением случаев, когда существует одно из следующих условий:

а) его устранение невозможно;

б) его устранение требует непропорционально больших расходов с учетом пределов несоответствия и стоимости туристских услуг.

4. Если туроператор не устранит несоответствие по причинам, предусмотренным пунктом 3 настоящей статьи, применяется статья 23 настоящего Закона.

5. Если туроператор не устранит несоответствие в разумный срок, определенный туристом, турист может устранить несоответствие самостоятельно и потребовать возмещения понесенных для этого необходимых расходов. Определение разумного срока не требуется, если туроператор отказывается устранить несоответствие или турист заинтересован в незамедлительном устранении несоответствия.

6. Если значительная часть туристских услуг, в том числе, услуга по возвращению в место отправления не может быть выполнена в соответствии с договором о туристском пакете, туроператор для продления пакета должен предложить туристу альтернативные туристские услуги, аналогичные туристским услугам, предусмотренным этим договором, или услуги более высокого качества без дополнительной оплаты.

7. Если туроператор в виде альтернативных туристских услуг предлагает туристу пакет более низкого качества, туроператор обязан соответственно снизить стоимость пакета туристу. Турист может отказаться от предложенных альтернативных туристских услуг только в случае, если они существенно отличаются от туристских услуг, согласованных договором о туристском пакете, или сниженная стоимость туристских услуг является неадекватной.

8. Если несоответствие оказывает существенное влияние на выполнение пакета и туроператор не может устранить его в разумный срок, определенный туристом, турист может расторгнуть договор о туристском пакете без оплаты стоимости прекращения договора и в соответствующих случаях требовать уменьшения стоимости или (и) возмещения вреда в соответствии со статьей 23 настоящего Закона.

9. В случае невозможности осуществления альтернативных туристских услуг либо отказа туриста от предлагаемых альтернативных туристских услуг в соответствии с пунктом 7 настоящей статьи, турист имеет право принять уменьшение стоимости или (и) компенсацию вреда без прекращения договора о туристском пакете в соответствии со статьей 23 настоящего Закона.

10. Если пакетом предусмотрена перевозка пассажиров, туроператор в случаях, предусмотренных пунктами 8 и 9 настоящей статьи, должен незамедлительно и без возложения на туриста дополнительных расходов осуществить его репатриацию соответствующим транспортом.

11. Если ввиду неизбежных и особых обстоятельств невозможно обеспечить возвращение туриста в соответствии с соглашением, предусмотренным пакетом, на туроператора возлагаются расходы на средство размещения эквивалентной категории (при возможности) – максимум 3 ночи на одного туриста.

12. Ограничение расходов, предусмотренных пунктом 11 настоящей статьи, не распространяется на лицо с ограниченными возможностями передвижения и любое сопровождающее его лицо, беременную женщину и несовершеннолетнего, находящегося без сопровождающего лица, а также лиц со специфическими потребностями в медицинской помощи, если туроператор уведомлен об их особых потребностях не позднее чем за 48 часов до начала действия пакета.

Статья 23. Уменьшение стоимости и возмещение вреда

1. Турист вправе потребовать уменьшения стоимости пропорционально периоду, в течение которого существовало несоответствие, если оно вызвано не по вине туриста.

2. Турист вправе получить надлежащую компенсацию от туроператора за любой вред, причиненный ему в результате несоответствия оказываемой услуги. Компенсация должна быть выплачена в разумный срок.

3. Турист не имеет права на получение компенсации за вред, если туроператор подтвердит, что несоответствие вызвано одной из следующих причин:

а) по вине туриста;

б) по вине третьей стороны, не связанной с оказанием туристских услуг, предусмотренных пакетом, и данный туроператор не мог учесть или (и) предотвратить указанное;

в) неизбежные и особые обстоятельства.

4. Согласно договору о туристском пакете за вред, причиненный туристу, туроператор может ограничить свою ответственность в трехкратном размере стоимости пакета. Не допускается установление ограничения ответственности, если причинение вреда повлекло физические увечья, вызванные умышленными или грубыми неосторожными действиями туроператора.

5. Предусмотренное настоящим Законом право туриста требовать возмещения вреда или уменьшения стоимости пакета не действует на права туриста, предусмотренные специальными нормативными актами или международными конвенциями. Соответственно, турист может предъявить требования, предусмотренные настоящей главой и специальными нормативными актами или международными конвенциями. Если туристом была получена компенсация или стоимость его пакета была снижена на основании предъявления требований, предусмотренных настоящей главой и специальными нормативными актами или международными конвенциями, во избежание излишней компенсации должен быть произведен взаиморасчет возмещений.

6. Срок давности по требованиям, предусмотренным настоящей статьей, составляет 2 года.

Статья 24. Связь с туроператором через туристское агентство (турагента)

Турист вправе направлять сообщения, требования и жалобы, связанные с выполнением пакета, непосредственно туристскому агентству (турагенту), у которого он был приобретен. Туристское агентство (турагент) обязано без промедления направить туроператору указанные сообщения, требования и жалобы. Сообщение, отправленное туристскому агентству (турагенту), считается отправленным туроператору.

Статья 25. Обязательство по оказанию помощи

1. Туроператор обязан без всякого промедления оказать помощь туристу в случае возникновения трудностей во время поездки, в том числе, при наличии обстоятельств, предусмотренных пунктом 11 статьи 22 настоящего Закона, в частности:

а) предоставить туристу информацию о местных услугах здравоохранения, соответствующих органах местной власти и консульской помощи;

б) помогать туристу в налаживании коммуникации и поиске альтернативных туристских услуг;

в) предоставить туристу, если он является лицом с ограниченными возможностями или лицом с ограниченной возможностью передвижения, информацию об инклюзивных туристских услугах и их доступности, а также при желании предоставить проверенную информацию о разумном приспособлении и альтернативных туристских услугах в соответствии с его потребностями.

2. Если опасность или (и) значительное препятствие вызваны неосторожностью туриста или его умышленными действиями, туроператор вправе за оказание помощи потребовать от туриста оплаты соответствующей стоимости. Указанная плата не должна превышать фактически понесенных туроператором расходов.

Статья 26. Ответственность за ошибки, допущенные при бронировании

Продавец несет ответственность за любую техническую неисправность в своей системе, вызванную по его причине. Продавец не несет ответственности за ошибку, допущенную при бронировании по вине туриста или ввиду неизбежных и особых обстоятельств.

Глава V

Защита от неплатежеспособности

Статья 27. Обеспечение исполнения обязательств, возникших в результате неплатежеспособности туроператора

1. В случае, если услуги, предусмотренные пакетом, не осуществляются полностью или частично ввиду неплатежеспособности туроператора, туроператор должен иметь соответствующую финансовую гарантию (обеспечение) для возмещения суммы, уплаченной заранее туристом. Если в пакет включена перевозка туриста, указанная финансовая гарантия (обеспечение) также должна покрывать и возможные расходы на репатриацию. Если туроператор не зарегистрирован в Грузии или на территории страны – члена Европейского экономического объединения, он также должен предоставить финансовую гарантию (обеспечение) в соответствии с настоящим Законом.

2. Туристы могут воспользоваться обеспечением туроператора независимо от места их проживания и места отправления или места продажи пакета, а также места размещения организации, выдавшей обеспечение.

3. В случае невозможности исполнения пакета по причине неплатежеспособности туроператора репатриация и при необходимости размещение туриста до репатриации осуществляются посредством финансовой гарантии (обеспечения) и безвозмездно. В случае неосуществления туристских услуг возмещение производится по требованию туриста в разумный срок.

4. Для целей настоящего Закона туроператор считается неплатежеспособным, если он не может обеспечить исполнение/оплату обязательств с наступившим сроком, что делает невозможным оказание туристских услуг. Обеспечение осуществляется страховкой или банковской гарантией.

5. Предоставленная финансовая гарантия (обеспечение) дает туристу право на получение компенсации, предусмотренной настоящей главой, на основании обращения в юридическое лицо публичного права – Национальную администрацию туризма Грузии.

Статья 28. Защита от неплатежеспособности и истребование информации, связанной с сопутствующими туристскими услугами

1. Поставщики сопутствующих туристских услуг обязаны иметь финансовую гарантию (обеспечение) в отношении всех платежей, получаемых ими от туристов, если туристские услуги, являющиеся частью сопутствующих туристских услуг, не могут осуществляться ввиду их неплатежеспособности.

2. Если поставщики сопутствующих туристских услуг являются лицами, ответственными за перевозку туристов, финансовая гарантия (обеспечение) также должна покрывать и репатриацию туриста.

3. Действие пунктов первого и 3 статьи 27 настоящего Закона распространяются на случаи, предусмотренные настоящей статьей.

4. Продавец, способствующий приобретению сопутствующих туристских услуг, и продавец, зарегистрированный за пределами Европейского экономического объединения, обязаны до вступления договора в силу ясно и понятно объяснить туристу, что:

а) он не сможет пользоваться правами, определенными договором о туристском пакете, предусмотренными настоящим Законом, и за надлежащее исполнение услуг, предусмотренных договором, будет нести ответственность только каждый поставщик услуг;

б) в случае неплатежеспособности он воспользуется обеспечением платежеспособности, предусмотренным пунктом первым настоящей статьи.

5. Стандартная информация предоставляется туристу по форме, утвержденной Правительством Грузии.

6. В случае невыполнения поставщиком сопутствующих туристских услуг требований пунктов первого – 5 настоящей статьи на исполнение сопутствующих туристских услуг распространяются права и обязанности, предусмотренные статьями 18 и 21–25 настоящего Закона.

7. Если турист заключает дополнительный договор с продавцом, не являющимся поставщиком сопутствующих туристских услуг, но заключением указанного договора создается договор о сопутствующих туристских услугах, продавец обязан уведомить поставщика сопутствующих туристских услуг о заключении такого договора.

Статья 29. Пределы обеспечения обязательств

1. Денежное обеспечение, предоставленное туроператором, включает в себя:

а) возврат суммы, уплаченной за приобретение пакета, в случае отмены пакета;

б) сумму компенсации за отмененную часть пакета;

в) расходы на репатриацию туриста, если пакетом предусмотрена перевозка туриста;

г) расходы на размещение туриста до репатриации.

2. Соответствующее денежное обеспечение, предоставленное участником сопутствующих туристских услуг, включает в себя:

а) возврат уплаченной туристом суммы, если туристские услуги, предусмотренные договором о сопутствующих туристских услугах, не оказаны ввиду неплатежеспособности продавца;

б) расходы на репатриацию туриста, если в ответственность поставщика сопутствующих туристских услуг входит перевозка;

в) расходы на размещение туриста до репатриации, если сопутствующие туристские услуги включают в себя перевозку туристов и ответственность за перевозку возложена на продавца.

3. Туроператор представляет 1 экземпляр документа (сертификата), удостоверяющего соответствующее обеспечение, юридическому лицу публичного права – Национальной администрации туризма Грузии. Информация об обеспечении и его размере отражается в специальном реестре юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии.

4. Центральным контактным органом для обмена информацией, связанной с обеспечением неплатежеспособности туроператора, является юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии.

5. Если у центрального контактного органа есть сомнения относительно обеспечения неплатежеспособности туроператора, он должен потребовать разъяснения у другого государства – члена Соглашения о Европейской экономической зоне, которое является государством регистрации туроператора.

6. Если центральный контактный орган получит от центрального контактного органа другого государства – члена Соглашения о Европейской экономической зоне требование об обеспечении неплатежеспособности, предоставленное зарегистрированным в Грузии туроператором, он должен ответить на такое требование по возможности быстро, с учетом безотлагательности и сложности вопроса, не позднее 15 рабочих дней после получения требования.

Статья 30. Расчет размера обеспечения исполнения обязательства

1. Порядок и процедура расчета размера обеспечения исполнения обязательства определяются постановлением Правительства Грузии.

2. Сумма обеспечения, предоставленная для исполнения обязательства, определенного настоящим Законом, должна быть эффективной и включать в себя разумно ожидаемые расходы. Она должна покрывать суммы, уплаченные за пакеты туристами или от их имени, с учетом продолжительности периода между первыми взносами и окончательными платежами за пакеты, а также предполагаемые расходы на репатриацию в случае неплатежеспособности туроператора. Бремя доказывания соответствия размера (достаточного размера) суммы указанного обеспечения возлагается на туроператора.

3. Продавец обязан один раз в квартал до 20-го числа следующего месяца каждого отчетного периода представлять юридическому лицу публичного права – Национальной администрации туризма Грузии отчет об общих доходах, полученных от продажи туристских пакетов и сопутствующих туристских услуг. Продавец должен представить данные о запланированных продажах обновленных пакетов и сопутствующих туристских услуг на следующий квартал, а также вместе с отчетом за 4-й квартал должен представить план на следующий год (с разбивкой по кварталам), который будет использован для расчета размера обеспечения.

4. Срок действия обеспечения не должен быть менее 6 месяцев.

5. Новое обеспечение необходимо предоставить за 1 месяц до истечения срока действия предыдущего обеспечения. Действие нового обеспечения должно начаться не позднее дня, следующего за днем истечения срока действия предыдущего обеспечения.

6. Если продавец осуществляет организацию нескольких услуг, он обязан предоставить соответствующее обеспечение высшего размера суммы.

7. Продавец обязан оценить соответствие своего обеспечения и в случае необходимости увеличить его размер.

8. Туроператор может застраховать каждый пакет. Указанная страховка покрывает каждый пакет индивидуально, в размерах соответствующих рисков. В случае страхования каждого пакета сумма, необходимая для обеспечения обязательства, определяется приказом руководителя юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии.

Статья 31. Применение обеспечения обязательства

1. Если ввиду неплатежеспособности продавца обязательства, предусмотренные договором о туристском пакете, не могут быть выполнены, продавец обязан незамедлительно уведомить об этом юридическое лицо публичного права – Национальную администрацию туризма Грузии и туриста, который приобрел пакет или услуги, предусмотренные договором о сопутствующих туристских услугах.

2. Ведущееся в отношении продавца дело на основании Закона Грузии «О реабилитации и коллективном удовлетворении кредиторов» не ограничивает право юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии применить предусмотренное настоящей главой обеспечение.

3. Решение о применении обеспечения принимает юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии. Для использования обеспечения юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии:

а) определяет срок предъявления туристами требований, предусмотренных настоящей главой, который не должен быть менее 14 дней;

б) собирает требования туристов об использовании обеспечения, проверяет обоснованность своевременно представленных требований и по возможности предлагает туристу продлить пакет;

в) обеспечивает исполнение обязательств, предусмотренных подпунктами «а» и «б» пункта первого статьи 29 настоящего Закона, и выплату суммы (сумм) обеспечения лицом, выдавшим обеспечение, в разумный срок.

4. Порядок и процедуры использования обеспечения неплатежеспособности устанавливаются постановлением Правительства Грузии.

Статья 32. Специфические обязательства туристского агентства (турагента), учрежденного за пределами Грузии и экономического объединения Европейского Союза

Статьи 22– 31 настоящего Закона также распространяются на туристское агентство (турагент), которое продает пакет, созданный туроператором, учрежденным за пределами Грузии и экономического объединения Европейского Союза, за исключением случаев, когда туристское агентство (турагент) обеспечивает доказательства выполнения соответствующим туроператором требований, предусмотренных теми же статьями.

Глава VI

Осуществление туристских услуг, содержащих риск

Статья 33. Туристские услуги, содержащие риск

1. Перечень туристских услуг, содержащих риск, определяется постановлением Правительства Грузии.

2. Порядок осуществления туристских услуг, содержащих риск, устанавливается настоящим Законом и техническим регламентом, утвержденным Правительством Грузии.

3. Поставщик туристских услуг, содержащих риск, на всех этапах осуществления деятельности должен иметь обязательное страхование профессиональной ответственности, условия (в том числе, лимиты) и порядок осуществления которого устанавливается постановлением Правительства Грузии.

Статья 34. Осуществление деятельности горными проводниками, лыжными проводниками и альпийскими проводниками

1. Горные проводники, лыжные проводники и альпийские проводники осуществляют свою деятельность на основании настоящего Закона и иных законодательных и подзаконных нормативных актов Грузии.

2. Сфера и компетенции деятельности горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника устанавливаются Техническим регламентом, утвержденным Правительством Грузии.

3. Деятельность горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника осуществляется только физическими лицами, сертифицированными аккредитованным органом по сертификации персонала.

4. Сертификацию горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника осуществляет орган по сертификации персонала, аккредитованный юридическим лицом публичного права – Единым национальным органом по аккредитации – Центром аккредитации.

5. Аккредитованный орган по сертификации персонала ведет реестр сертифицированных лиц и выдает официальный идентификационный знак горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника, форму которого утверждает юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии.

6. С учетом требований настоящей статьи, порядок и условия выдачи и отмены официального идентификационного знака горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника, а также форму этого знака устанавливает юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии.

7. Аккредитованный орган по сертификации персонала обязан незамедлительно уведомить юридическое лицо публичного права – Национальную администрацию туризма Грузии о сертификации лица, отмене сертификата или (и) приостановлении его действия.

8. Аккредитованный орган по сертификации персонала обязан обеспечить публичность реестра сертифицированных лиц и его постоянное обновление.

9. В случае нарушения сертифицированными лицами требований сертификации аккредитованный орган по сертификации персонала обеспечивает принятие в их отношении надлежащих мер в соответствии с законодательством Грузии.

10. Горные проводники, лыжные проводники и альпийские проводники на всех этапах осуществления своей деятельности должны иметь обязательное страхование гражданской ответственности, условия (в том числе, лимиты) и порядок осуществления которого устанавливается постановлением Правительства Грузии.

11. Организационно-правовой формой аккредитованного органа по сертификации персонала является непредпринимательское (некоммерческое) юридическое лицо.

Статья 35. Обязательства горных проводников, лыжных проводников и альпийских проводников

1. Горные проводники, лыжные проводники и альпийские проводники обязаны:

а) соблюдать профессиональные стандарты горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника;

б) при осуществлении деятельности иметь при себе официальный идентификационный знак, выданный аккредитованным органом по сертификации персонала.

2. Территориальные компетенции горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника (в том числе, дороги и рельеф, высота над уровнем моря, уклон, экспозиция и другое), где может осуществляться деятельность каждого из них, определяются Техническим регламентом, утвержденным Правительством Грузии.

Глава VII

Регулирование деятельности туристских гидов

Статья 36. Туристский гид

1. Услуги туристского гида на территории Грузии осуществляются в соответствии с требованиями настоящей главы.
2. Туристский гид обязан зарегистрироваться в Реестре видов экономической деятельности.

3. Сертификация туристского гида является добровольной и она осуществляется органом по сертификации персонала, аккредитованным юридическим лицом публичного права – Единым национальным органом по аккредитации – Центром аккредитации.

4. Аккредитованный орган по сертификации персонала обязан обеспечить публичность реестра сертифицированных туристских гидов, его постоянное обновление и передачу юридическому лицу публичного права – Национальной администрации туризма Грузии.

5. Туристский гид, являющийся гражданином иностранного государства, обязан зарегистрироваться в порядке, установленном Правительством Грузии.

6. Организационно-правовой формой аккредитованного органа по сертификации персонала является непредпринимательское (некоммерческое) юридическое лицо.

Статья 37. Официальный идентификационный знак туристского гида

1. Официальный идентификационный знак туристского гида выдается аккредитованным органом по сертификации персонала.

2. С учетом требований настоящей статьи, порядок и условия выдачи и отмены официального идентификационного знака туристского гида, а также форма этого знака устанавливаются юридическим лицом публичного права – Национальной администрацией туризма Грузии.

3. Лица, владеющие официальным идентификационным знаком туристского гида, освобождаются от уплаты платежа, установленного за вход в государственные музеи и на охраняемые территории.

4. Правительство Грузии правомочно устанавливать другие виды поощрительных льгот для лиц, владеющих официальным идентификационным знаком туристского гида.

Глава VIII

Договоры о распределении времени, долгосрочном отдыхе,

перепродаже и обмене

Статья 38. Цель и сфера действия настоящей главы

1. Целью настоящей главы является содействие беспрепятственному функционированию внутреннего рынка и достижение высокого уровня защиты потребителей относительно некоторых аспектов размещения на рынке, продажи и перепродажи договоров о распределении времени, долгосрочном отдыхе и обмене.

2. Настоящая глава касается предусмотренных настоящим Законом сделок между продавцом и потребителем.

3. Правила, предусмотренные настоящей главой, не могут быть изменены во вред туристу.

Статья 39. Преддоговорная информация, связанная с договорами о распределении времени, долгосрочном отдыхе, перепродаже и обмене

1. До заключения договора продавец должен четко и полностью предоставить потребителю точную преддоговорную информацию, в том числе, о Кодексе поведения в соответствии со стандартными формами, которые определяются постановлением Правительства Грузии.

2. Продавец должен бесплатно предоставить потребителю информацию, предусмотренную пунктом первым настоящей статьи, в материальной форме или на другом долговечном носителе, легко доступном для потребителя.

3. Продавец должен обеспечить, чтобы информация, предусмотренная пунктом первым настоящей статьи, была составлена на одном или более чем на одном государственном языке государства – члена Европейского Союза, где проживает потребитель или гражданином которого он является (по выбору потребителя), если этот язык является государственным языком одного из государств – членов Европейского Союза.

Статья 40. Правила рекламы

1. Реклама договоров о распределении времени, долгосрочном отдыхе, перепродаже и обмене должна предоставлять возможность получения преддоговорной информации и указывать место, где ее можно получить.

2. Если продавец лично предлагает потребителю договор о распределении времени, долгосрочном отдыхе, перепродаже или обмене в рамках рекламного мероприятия или скидочной акции, продавец должен четко указать коммерческую цель и характер акции.

3. Продукт распределения времени или долгосрочного отдыха не может рекламироваться как инвестиция.

4. Информация, предусмотренная пунктом первым настоящей статьи, должна быть доступна для потребителя в любое время в течение акции.

Статья 41. Условия договора о распределении времени, долгосрочном отдыхе, перепродаже или обмене

1. Договор должен быть составлен в письменной форме, на бумаге или на другом долговечном носителе, на одном или более чем на одном официальном языке государства – члена Европейского Союза, где проживает потребитель или гражданином которого он является (по выбору потребителя), если этот язык является государственным языком одного из государств – членов Европейского Союза.

2. Информация, предусмотренная пунктом первым статьи 39 настоящего Закона, является неотъемлемой частью договора и может быть изменена по согласованию сторон или ввиду неизбежных и особых обстоятельств, которые не подлежат контролю продавца и последствий которых невозможно избежать. В договоре должны быть четко указаны такого рода изменения.

3. Об изменениях, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, потребитель должен быть письменно уведомлен до заключения договора.

4. В договоре вместе с информацией, предусмотренной статьей 39 настоящего Закона, должна содержаться:

а) информация о личности и адресе места жительства сторон, подписи;

б) информация о дате и месте заключения договора.

5. До заключения договора продавец должен сообщить потребителю о праве выхода из договора, продолжительности срока выхода из договора, предусмотренного статьей 42 настоящего Закона, а также о запрете предварительной оплаты до истечения срока выхода из договора, определенного статьей 44 этого же закона.

6. Потребитель должен подписать соответствующие положения договора по отдельности.

7. В договоре должна содержаться отдельная стандартная форма выхода из договора, которая определяется в соответствии с пунктом первым статьи 39 настоящего Закона и служит для упрощения применения права на выход из договора в соответствии со статьей 42 этого же закона. Отдельная стандартная форма выхода из договора определяется постановлением Правительства Грузии.

8. При оформлении договора потребителю передается 1 экземпляр надлежащим образом заверенного (подписанного) договора.

9. При расчете продолжительности договора о распределении времени или долгосрочном отдыхе должны учитываться любые положения указанного договора, условия его автоматического обновления или продления.

Статья 42. Право выхода из договора

1. Потребитель вправе выйти из договора о распределении времени, долгосрочном отдыхе, перепродаже или обмене в течение 14 календарных дней без всяких разъяснений.

2. Срок выхода из договора исчисляется:

а) со дня заключения договора;

б) со дня, когда потребитель получит договор, если этот день наступит позже даты, предусмотренной подпунктом «а» настоящего пункта.

3. Срок действия договора истекает:

а) по истечении 1 года и 14 календарных дней со дня, предусмотренного пунктом 2 настоящей статьи, если продавец не заполнил и не передал потребителю стандартную форму выхода из договора письменно, в материальной форме или на ином долговечном носителе в соответствии с требованиями пунктов 5 – 7 статьи 41 настоящего Закона;

б) по истечении 3 месяцев и 14 календарных дней со дня, предусмотренного пунктом 2 настоящей статьи, если информация, предусмотренная пунктом первым статьи 39 настоящего Закона, не была предоставлена потребителю письменно или на ином долговечном носителе в соответствии со стандартной информационной формой.

4. Если продавец заполнил стандартную форму выхода из договора, определенную статьей 39 настоящего Закона, письменно или на ином долговечном носителе и передал потребителю в течение 1 года со дня, предусмотренного пунктом 2 настоящей статьи, исчисление срока выхода из договора начинается со дня получения потребителем указанной формы.

5. Если информация, предусмотренная статьей 39 настоящего Закона, предоставлена потребителю письменно или на ином долговечном носителе в соответствии со стандартной информационной формой в течение 3 месяцев со дня, определенного пунктом 2 настоящей статьи, исчисление срока выхода из договора начинается со дня получения потребителем указанной информации.

6. Если потребителю одновременно предлагаются договоры об обмене и распределении времени, в отношении обоих договоров применяется только один срок выхода из договора в соответствии с пунктом первым настоящей статьи. По обоим договорам срок выхода из договора должен исчисляться согласно положениям пункта 2 этой же статьи.

7. Если потребитель намерен воспользоваться правом выхода из договора, он должен письменно уведомить продавца о своем решении до истечения срока выхода из договора. Потребитель может использовать стандартную форму выхода из договора, которую обеспечивает продавец в соответствии со статьей 39 настоящего Закона. Последний срок считается соблюденным в случае, если уведомление отправлено до истечения срока выхода из договора.

Статья 43. Последствия выхода из договора

1. Применением права выхода из договора потребителем прекращаются обязательства сторон по исполнению договора.

2. В случае применения потребителем права выхода из договора на потребителя не должны возлагаться какого-либо вида расходы, плата за услуги, которые могли быть оказаны до выхода из договора.

Статья 44. Запрещение предварительной оплаты

1. Запрещаются какая-либо предварительная оплата, связанная с договорами о распределении времени, долгосрочном отдыхе и обмене, обеспечение гарантий, размещение суммы на счете, признание долга или предложение потребителем любых других условий в пользу продавца или какой-либо третьей стороны до истечения срока выхода из договора.

2. Запрещаются какая-либо предварительная оплата, связанная с договором о перепродаже, обеспечение гарантий, размещение суммы на счете, признание долга или предложение потребителем любых других условий в пользу продавца или какой-либо третьей стороны до начала реальной продажи или иного прекращения договора о перепродаже.

Статья 45. Специальные положения, связанные с договором о долгосрочном отдыхе

1. В случае заключения договора о долгосрочном отдыхе оплата осуществляется согласно графику оплаты. Запрещается оплачивать стоимость, определенную настоящим договором в любой форме, отличающейся от графика оплаты. Платежи, включая членские взносы, следует разделить на равные ежегодные взносы. Продавец должен отправлять письменное требование о платеже как минимум за 14 календарных дней до каждой даты платежа. Требование должно быть выполнено в письменной форме или посредством другого долговечного носителя.

2. После второго текущего взноса потребитель может расторгнуть договор без уплаты штрафа, в связи с чем он должен каждый раз направлять продавцу уведомление в течение 14 календарных дней после получения требования об уплате взноса. Данное право не влияет на предусмотренные законодательством Грузии права на прекращение договора.

Статья 46. Прекращение вспомогательного договора

1. Если потребитель воспользуется правом выхода из договора о распределении времени или договора о долгосрочном отдыхе, любой другой вспомогательный договор должен быть автоматически прекращен без возложения каких-либо расходов на потребителя.

2. Если стоимость была полностью или частично уплачена продавцом или третьей стороной посредством кредита, предоставленного потребителю, на основании соглашения между третьей стороной и продавцом, кредитный договор должен быть прекращен без возложения каких-либо расходов на потребителя, если потребитель воспользуется правом выхода из договора о распределении времени, долгосрочном отдыхе, перепродаже или обмене.

Статья 47. Регистрация договора о распределении времени в публичном реестре

1. Регистрация договора о распределении времени в публичном реестре обязательна.

2. Замена собственника средства размещения не влечет прекращения зарегистрированного договора о распределении времени.

Глава IX

Исполнение законодательства Грузии о туризме

Статья 48. Надзор и контроль за исполнением закона

Административный надзор за исполнением настоящего Закона осуществляет юридическое лицо публичного права – Национальная администрация туризма Грузии.

Статья 49. Ответственность за нарушение законодательства Грузии о туризме

1. В случае нарушения требований настоящего Закона протокол о правонарушениях составляет уполномоченный сотрудник юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии. Форму протокола о правонарушениях утверждает руководитель юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии.

2. Деятельность горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника без наличия сертификата персонала или (и) владения полисом обязательного страхования гражданской ответственности –

влечет наложение штрафа в размере от 500 лари до 1000 лари.

3. Деяния, предусмотренные пунктом 2 настоящей статьи, совершенные повторно, –

влекут наложение штрафа в размере от 1000 лари до 2000 лари.

4. Осуществление деятельности горным проводником, лыжным проводником и альпийским проводником, не имеющими при себе идентификационного удостоверения, –

влечет наложение штрафа в размере до 200 лари.

5. Осуществление туристских услуг, содержащих риск, с нарушением требований технического регламента или (и) без владения полисом обязательного страхования профессиональной ответственности –

влечет наложение штрафа в размере от 800 лари до 1500 лари.

6. Деяние, предусмотренное пунктом 5 настоящей статьи, совершенное повторно, –

влечет наложение штрафа в размере от 1600 лари до 3000 лари.

7. Осуществление соответствующей деятельности туроператором и участником сопутствующих туристских услуг без обеспечения –

влечет наложение штрафа в размере 1500 лари.

8. Осуществление деятельности субъектом туристской деятельности без регистрации –

влечет наложение штрафа в размере 500 лари.

9. Создание препятствий в осуществлении деятельности уполномоченному представителю по надзору за исполнением закона в сфере туризма, –

влечет наложение штрафа в размере 300 лари.

10. Неисполнение обязательства по предоставлению обеспечения, предусмотренного настоящим Законом, юридическому лицу публичного права –Национальной администрации туризма Грузии –

влечет наложение штрафа в размере 1000 лари.

11. Осуществление деятельности организацией по управлению местами туристского назначения без присвоения юридическим лицом публичного права – Национальной администрацией туризма Грузии статуса организации по управлению местами туристского назначения –

влечет наложение штрафа в размере 1000 лари.

12. Штрафы, предусмотренные пунктами 2–11 настоящей статьи, уплачиваются в государственный бюджет Грузии.

13. В случае неуплаты штрафа он подлежит немедленному обращению к исполнению в порядке, установленном законодательством Грузии.

Глава X

Переходные и заключительные положения

Статья 50. Переходные положения

1. Правительству Грузии:

а) до 31 декабря 2024 года обеспечить представление Парламенту Грузии проекта Закона Грузии «О курортной деятельности»;

б) до 1 января 2025 года утвердить принципы видов деятельности по агротуризму и винному туризму, порядок и условия получения или (и) отмены статуса субъектов деятельности;

в) до 1 июня 2025 года разработать порядок регистрации туристских гидов, являющихся гражданами иностранных государств;

г) до 1 июня 2026 года утвердить перечень туристских услуг, содержащих риск, технический регламент осуществления туристских услуг, содержащих риск, а также сферу и компетенции деятельности горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника и технический регламент территориальных компетенций (в том числе, дороги и рельеф, высоту над уровнем моря, уклон, экспозицию и другое);

д) до 1 июня 2026 года принять постановление «Об утверждении условий и порядка осуществления обязательного страхования гражданской ответственности горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника» и постановление «Об утверждении Порядка и условий обязательного страхования профессиональной ответственности поставщика туристских услуг, содержащих риск»;

е) до 1 июня 2024 года принять постановление «Об утверждении Порядка и условий обязательного страхования здоровья и обязательного страхования от несчастных случаев туристов, въезжающих в Грузию»;

ж) до 1 июня 2027 года утвердить стандартные формы, определенные главой IV настоящего Закона;

з) до 1 июня 2027 года утвердить стандартные формы, определенные главой VIII настоящего Закона;

и) до 1 июня 2027 года утвердить Порядок и процедуру расчета размера обеспечения неплатежеспособности;

к) в 2-месячный срок после вступления в силу настоящего Закона утвердить постановление «О курортах»;

л) обеспечить соответствие надлежащих подзаконных нормативных актов настоящему Закону.

2. Руководителю юридического лица публичного права – Национальной администрации туризма Грузии:

а) до 31 декабря 2024 года разработать форму (формы) протокола о правонарушениях;

б) до 31 декабря 2024 года утвердить Порядок присвоения и отмены статуса организации по управлению местами туристского назначения, порядок и стандарты деятельности указанной организации;

в) до 1 июня 2025 года утвердить Порядок и условия выдачи и отмены официального знака идентификационного удостоверения туристского гида, форму удостоверяющего знака, Порядок ведения реестра сертификации туристских гидов аккредитованным органом по сертификации персонала и форма регистрации;

г) до 1 июня 2026 года утвердить Порядок ведения реестра сертификации горных проводников, лыжных проводников и альпийских проводников и форму реестра аккредитованным органом по сертификации персонала;

д) до 1 июня 2026 года утвердить Порядок и условия выдачи и отмены официального идентификационного знака горного проводника, лыжного проводника и альпийского проводника, форму удостоверяющего знака;

е) до 1 июня 2027 года разработать форму отчета об общих доходах, полученных от продажи туристских пакетов и сопутствующих туристских услуг;

ж) до 1 июня 2027 года разработать форму сертификата защиты туроператора и участника сопутствующих туристских услуг от неплатежеспособности;

з) в пределах своей компетенции обеспечивать соответствие надлежащих подзаконных нормативных актов настоящему Закону.

Статья 51. Заключительные положения

1. Объявить утратившим силу Закон Грузии «О туризме и курортах» от 6 марта 1997 года (Парламентис уцкебани № 13–14 (45–46/13), 12 апреля, 1997, с.3).

2. Настоящий Закон, за исключением статей 6–9 и 11–47 и пунктов 2–11 статьи 49 настоящего Закона, ввести в действие по опубликовании.

3. Статью 12 настоящего Закона ввести в действие с 1 июня 2024 года.

4. Статьи 6–9 и пункт 11 статьи 49 настоящего Закона ввести в действие с 31 декабря 2024 года.

5. Статью 11 и пункт 8 статьи 49 настоящего Закона ввести в действие с 1 января 2025 года.

6. Статьи 36 и 37 настоящего Закона ввести в действие с 1 июня 2025 года.

7. Статьи 33–35 и пункты 2–6 статьи 49 настоящего Закона ввести в действие с 1 июня 2026 года.

8. Статьи 13–32 и 38–47, пункты 7, 9 и 10 статьи 49 настоящего Закона ввести в действие с 1 июня 2027 года.

Президент Грузии Саломе Зурабишвили

Тбилиси

15 декабря 2023 г.

№3969-XIIIтс-пXс

ри