სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების შესახებ

თავი I

ზოგადი დებულებები

მუხლი 1. კანონის მიზნები

ამ კანონის მიზნებია:

ა) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განსაზღვრისთვის ზოგადი პრინციპებისა და მოთხოვნების დადგენა;

ბ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მართვის ძირითადი პრინციპების დადგენა და მისი მართვისთვის პასუხისმგებელი უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოების/უწყებების კომპეტენციების განსაზღვრა;

გ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სფეროში არსებული სამართლებრივი ურთიერთობების მოწესრიგების ხელშეწყობა;

დ) სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობითა და დაკავშირებული საქმიანობით სოფლის ეკონომიკის განვითარების ხელშეწყობა;

ე) სახელმწიფოს მიერ განსახორციელებელი მხარდამჭერი ღონისძიებების განსაზღვრისა და განხორციელების ხელშეწყობა;

ვ) ფერმერთა კონკურენტუნარიანობის გაზრდის ხელშეწყობა;

ზ) კლიმატის ცვლილებასთან ადაპტაციისთვის და გარემოზე კლიმატის ცვლილების მავნე ზემოქმედების შესამცირებლად სათანადო პირობების შექმნის ხელშეწყობა;

თ) სოფლად მეწარმეობის განვითარების სტიმულირება.

მუხლი 2. კანონის რეგულირების სფერო

ეს კანონი განსაზღვრავს:

ა) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის პრიორიტეტებთან დაკავშირებულ ზოგად პრინციპებსა და მოთხოვნებს;

ბ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში სახელმწიფოს მიერ განსახორციელებელ მხარდამჭერ ღონისძიებებთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს;

გ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მართვასთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს;

დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მართვისთვის პასუხისმგებელი უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოების/უწყებების კომპეტენციებს;

ე) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სფეროში ერთიანი ელექტრონული მონაცემთა ბაზებისა და საინფორმაციო სისტემების განვითარებასთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს;

ვ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის საწარმოებლად შესაბამისი ღონისძიებების შემუშავებასა და განხორციელებასთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს.

მუხლი 3. ტერმინთა განმარტება

ამ კანონის მიზნებისთვის მასში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) სოფლის განვითარება − სოფლად ეკონომიკური, სოციალური და გარემოსდაცვითი მდგრადობის გაძლიერება;

ბ) სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობა − სამეურნეო საქმიანობის განხორციელების მიზნით სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების პირველადი წარმოება, მათ შორის, ამ პროდუქტების მართლზომიერ მფლობელობაში არსებულ მიწაზე ან/და აღნიშნულ მიწასთან დაკავშირებულ ქონებაზე წარმოება. სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია ამ მიწისა და მასთან დაკავშირებული ქონების მოვლა და გარემოსდაცვითი თვალსაზრისით და სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების საწარმოებლად გამოსადეგ მდგომარეობაში შენახვა;

გ) დაკავშირებული საქმიანობა − პირველადი წარმოების სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების დამუშავებასთან/გადამუშავებასთან და მომსახურებასთან დაკავშირებული საქმიანობა, აგრეთვე აგროტურისტული საქმიანობა;

დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკა − სახელმწიფო პოლიტიკის იმ ძირითადი მიმართულებებისა და ღონისძიებების ერთობლიობა, რომელთა მიზანია სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობაში ჩართულ პირთა შემოსავლების ზრდა და სოფლის განვითარება;

ე) ფერმერული მეურნეობა − მიწის ნაკვეთი ან/და მიწის ნაკვეთზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობა, რომელიც სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების პირველადი წარმოებისთვის ან სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების პირველადი წარმოებისა და დაკავშირებული საქმიანობის განხორციელებისთვის გამოიყენება;

ვ) სოფლად არსებული საწარმო − მიწის ნაკვეთი ან/და მიწის ნაკვეთზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობა, რომელიც დაკავშირებული საქმიანობის განხორციელებისთვის გამოიყენება;

ზ) ფერმერი − ფიზიკური პირი ან იურიდიული პირი, რომელიც ფერმერულ მეურნეობაში სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობას ან სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობასა და დაკავშირებულ საქმიანობას ახორციელებს;

თ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრი − ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების ერთიანი მონაცემთა ბაზა, რომელიც მოიცავს ინფორმაციას ფერმერისა და მის მიერ ფერმერულ მეურნეობაში განხორციელებული სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის შესახებ, აგრეთვე სოფლად მეწარმეობის, სოფლად არსებულ საწარმოში განხორციელებული დაკავშირებული საქმიანობისა და სახელმწიფოს მიერ განხორციელებული მხარდამჭერი ღონისძიებების თაობაზე;

ი) მხარდამჭერი ღონისძიებები − სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის ხელშეწყობისა და სოფლის განვითარებისთვის განხორციელებული ღონისძიებები (მათ შორის, გადახდები);

კ) მმართველი ორგანო − საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო;

ლ) გადამხდელი სააგენტო − მმართველი ორგანოს სისტემაში შემავალი არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი − სოფლის განვითარების სააგენტო;

მ) სოფელი − საქართველოს ორგანული კანონით „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ განსაზღვრული სოფელი;

ნ) საბჭო − სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების უწყებათაშორისი საბჭო;

ო) სოფლად არსებული მეწარმე − ფიზიკური პირი ან იურიდიული პირი, რომელიც სოფლად არსებულ საწარმოში ახორციელებს დაკავშირებულ საქმიანობას.

მუხლი 4. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მიზნები

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მიზნებია:

ა) წარმოებული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების შიდა და საერთაშორისო ბაზრებზე კონკურენტუნარიანობის გაზრდით სოფლად ეკონომიკური საქმიანობის ეფექტიანობისა და პროდუქტიულობის გაუმჯობესება, სოფლის მეურნეობის სფეროში ღირებულებათა ჯაჭვის განვითარების უზრუნველყოფა, მათ შორის, მაღალი ღირებულების პროდუქტების ხელშეწყობა;

ბ) სოფლად საცხოვრებელი და სამუშაო პირობების გაუმჯობესებით, საზოგადოების ყველა ჯგუფისთვის თანაბარი შესაძლებლობების შექმნით, მათ შორის, ციფრული გარდაქმნების მხარდაჭერით, სოფლის მოსახლეობის შემოსავლების ზრდა;

გ) სასოფლო-სამეურნეო წარმოებით, ბუნებრივი რესურსების გამოყენებით, ეკოსისტემების შენარჩუნებით, კლიმატის ცვლილებასთან ადაპტაციითა და გარემოზე კლიმატის ცვლილების მავნე ზემოქმედების შემცირებით ეკონომიკური სტაბილურობის ხელშეწყობა;

დ) სურსათის/ცხოველის საკვების უვნებლობის, ვეტერინარიისა და მცენარეთა დაცვის სფეროში ეფექტიანი სისტემების დანერგვისა და განვითარების ხელშეწყობა;

ე) სოფლად დამატებითი ფინანსური, საშეღავათო, ტექნიკური და კვლევითი მხარდაჭერით სასოფლო-სამეურნეო წარმოების შეზღუდული პოტენციალის განვითარება;

ვ) სოფლად თანამედროვე ტექნოლოგიებისა და ინოვაციების დანერგვით, გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში მიდგომის „ქვემოდან ზემოთ“ და საჯარო-კერძო პარტნიორობის ქმედითი მექანიზმების სტიმულირებით, კოოპერაციის წახალისებით, ეკონომიკურ აქტივობებში ქალების, ახალგაზრდა და დამწყები ფერმერების/მეწარმეების ჩართვით სოციალური ინკლუზიის ხელშეწყობა.

თავი II

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკა და დაფინანსება

მუხლი 5. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგია

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგია არის სექტორული პოლიტიკის დოკუმენტი, რომელიც იდენტიფიცირებული პრობლემების გადასაჭრელად განსაზღვრავს სექტორის პრიორიტეტებს, მიზნებსა და ამოცანებს, მათ განსახორციელებლად აყალიბებს მიდგომებს და პროგრესის შესაფასებლად ადგენს შედეგების ინდიკატორებს.

მუხლი 6. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმა

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმა სექტორის პრიორიტეტების, მიზნებისა და ამოცანების განსახორციელებლად აღნიშნული სტრატეგიის შესაბამისად განსაზღვრავს კონკრეტულ ღონისძიებებსა და მათი შედეგების ინდიკატორებს, ამ ღონისძიებების განხორციელებისთვის პასუხისმგებელ უწყებებსა და პარტნიორ უწყებებს, მათი განხორციელების ვადებს, ბიუჯეტსა და დაფინანსების წყაროებს.

მუხლი 7. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროები

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროებია:

ა) საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტი;

ბ) საგარეო დახმარება;

გ) საქართველოს კანონმდებლობით ნებადართული სხვა წყაროები.

მუხლი 8. მხარდამჭერი ღონისძიებები, მათი ბენეფიციარები და ბენეფიციართა ანგარიშვალდებულება

1. მხარდამჭერი ღონისძიებების მიზანია სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობისა და სოფლის მდგრადი ეკონომიკური განვითარება, ფერმერთა და სოფლის მოსახლეობის ეკონომიკური გაძლიერება და მათი შემოსავლების ზრდა.

2. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერი ღონისძიებებია ამ კანონის მე-7 მუხლით გათვალისწინებული სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროებით განსახორციელებელი მიზნობრივი პროექტები/პროგრამები.

3. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერ ღონისძიებებს მმართველი ორგანოს წარდგინებით ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.

4. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარები არიან ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრში რეგისტრირებული ფიზიკური პირები და იურიდიული პირები, რომლებიც ფერმერულ მეურნეობებში ახორციელებენ სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობას, აგრეთვე არსებობის შემთხვევაში − დაკავშირებულ საქმიანობას.

5. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარები არიან აგრეთვე ფიზიკური პირები და იურიდიული პირები, რომლებიც საქმიანობას სოფლის განვითარების სფეროში ახორციელებენ.

6. მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარები გადამხდელი სააგენტოს წინაშე არიან ანგარიშვალდებული.

7. გადამხდელი სააგენტო ადგენს მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარების ანგარიშგების წესს.

თავი III

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის სახელმწიფო რეგულირება და ინსტიტუციური მოწყობა

მუხლი 9. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მმართველი აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოები

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მმართველი აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოები არიან:

ა) საქართველოს მთავრობა, რომელიც:

ა.ა) უზრუნველყოფს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელებას;

ა.ბ) მმართველი ორგანოს წარდგინებით ამტკიცებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმას;

ა.გ) ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი მხარდამჭერი ღონისძიებების შემუშავებისას, აგრეთვე სხვა სახელმწიფოებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ურთიერთობებისას ითვალისწინებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების საჭიროებებს;

ა.დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესაბამისად, მმართველი ორგანოს წარდგინებით ამტკიცებს მხარდამჭერ ღონისძიებებს;

ბ) მმართველი ორგანო, რომელიც თავისი კომპეტენციის ფარგლებში:

ბ.ა) სხვა შესაბამის უწყებებთან თანამშრომლობით შეიმუშავებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმას;

ბ.ბ) შეიმუშავებს მხარდამჭერ ღონისძიებებს და მათ დასამტკიცებლად წარუდგენს საქართველოს მთავრობას;

ბ.გ) ახორციელებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესრულების საერთო მონიტორინგსა და შეფასებას;

ბ.დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში კოორდინაციას უწევს შიდაუწყებრივ და უწყებათაშორის თანამშრომლობას;

ბ.ე) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სფეროში არსებულ ოფიციალურ მონაცემებზე დაყრდნობით ახორციელებს ანალიტიკურ საქმიანობას, მათ შორის, საპროგნოზო მონაცემების საწარმოებლად აანალიზებს ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემის მონაცემებს;

ბ.ვ) უზრუნველყოფს სამოქალაქო საზოგადოების, სამეცნიერო წრეების, სამეწარმეო სექტორის, მათ შორის, ფერმერთა და დარგობრივი ასოციაციების, ჩართულობასა და კომუნიკაციას სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის საკითხებზე;

ბ.ზ) ასრულებს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა ფუნქციებს.

მუხლი 10. გადამხდელი სააგენტო

1. ამ კანონით გათვალისწინებული სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროებიდან მიღებული დაფინანსების მიზნობრივი გამოყენებისა და მხარდამჭერი ღონისძიებების სქემების განხორციელებისა და კონტროლის ფუნქციას ასრულებს გადამხდელი სააგენტო საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში.

2. გადამხდელი სააგენტო თავისი კომპეტენციის ფარგლებში:

ა) უზრუნველყოფს დაფინანსების განაცხადების ვერიფიკაციის, შეფასებისა და მხარდამჭერი ღონისძიებების ავტორიზაციის ოპერაციულ მართვას;

ბ) უზრუნველყოფს მხარდამჭერი ღონისძიებების განხორციელებას, ფინანსურ აღრიცხვასა და კონტროლს;

გ) დადგენილი წესით ახორციელებს მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარების ინსპექტირებას;

დ) სხვა შესაბამის უწყებებთან თანამშრომლობით ქმნის და ავითარებს ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემის მონაცემთა ბაზებს, აგრეთვე უზრუნველყოფს შესაბამისი მონაცემების აღრიცხვასა და დამუშავებას;

ე) ახორციელებს მხარდამჭერი ღონისძიებების შედეგების ინდიკატორებით შეფასებული პროგრესის მონიტორინგს და შესაბამის ინფორმაციას მმართველ ორგანოს წარუდგენს;

ვ) ადგილობრივ დონეზე ფერმერებს/მეწარმეებს აწვდის შესაბამის ინფორმაციას და ახორციელებს საკონსულტაციო საქმიანობას;

ზ) ანგარიშვალდებულია მმართველი ორგანოს წინაშე. ანგარიშგებისა და მონაცემების ერთიანი ელექტრონული ბაზის წარმოების წესს ადგენს მმართველი ორგანო;

თ) ასრულებს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა ფუნქციებს.

მუხლი 11. საბჭო

1. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების საკითხებზე, მათ შორის, სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესრულების პროცესში სახელმწიფო უწყებების კოორდინირებული საქმიანობის ხელშეწყობისთვის საქართველოს მთავრობა დადგენილებით ქმნის საბჭოს. საბჭოს თავმჯდომარეა მმართველი ორგანოს შესაბამისი უფლებამოსილი პირი.

2. საბჭო:

ა) შეიმუშავებს წინადადებებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის განახლებისა და სრულყოფისთვის;

ბ) კოორდინაციას უწევს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელებას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესრულების მონიტორინგის წლიური ანგარიშის მომზადებას;

გ) აკონტროლებს შესაბამის უწყებათა მიერ მონაცემების შეგროვებას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მონიტორინგისა და შეფასების ერთიან ელექტრონულ სისტემაში ასახვას;

დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების გასაუმჯობესებლად ქმნის საბჭოს და სამოქალაქო სექტორის თანამშრომლობის ფორმატს;

ე) საქმიანობის განსახორციელებლად საჭიროების შემთხვევაში ქმნის დროებით თემატურ სამუშაო ჯგუფებს.

მუხლი 12. მუნიციპალიტეტი

მუნიციპალიტეტი სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების საკითხებზე თავისი კომპეტენციის ფარგლებში თანამშრომლობს მმართველ ორგანოსთან ან/და გადამხდელ სააგენტოსთან, მათ შორის, უცვლის მას შესაბამის ინფორმაციას.

თავი IV

მონაცემთა ბაზები და საინფორმაციო სისტემა

მუხლი 13. ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემა

1. მმართველი ორგანო კოორდინაციას უწევს ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემის შექმნას, ხოლო მონაცემთა ბაზების ინტეგრირებასა და მართვას გადამხდელი სააგენტო ახორციელებს.

2. ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემა ურთიერთდაკავშირებული მონაცემთა ბაზებისგან შედგება და მოიცავს:

ა) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრს;

ბ) მიწის ნაკვეთების იდენტიფიკაციის სისტემას, რომელიც მოიცავს მიწის ნაკვეთებისა და მათზე განხორციელებული სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობისა და არასასოფლო-სამეურნეო ეკონომიკური საქმიანობის შესახებ გეოინფორმაციულ და სივრცით მონაცემებს;

გ) დაფინანსების განაცხადების მართვის, გადახდებისა და ფინანსური აღრიცხვის ერთიან ელექტრონულ სისტემას, რომლის წარმოების წესს ადგენს მმართველი ორგანო;

დ) ანგარიშგებისა და მონაცემების ერთიან ელექტრონულ ბაზას − მხარდამჭერი ღონისძიებების გავლენის შესაფასებლად და შესაბამის პოლიტიკასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მისაღებად;

ე) სხვა მონაცემთა ბაზებს, მათ შორის, ცხოველთა იდენტიფიკაციისა და რეგისტრაციის ერთიან ელექტრონულ მონაცემთა ბაზას.

3. მონაცემთა ბაზები ელექტრონულად იწარმოება და ინახება. შესაბამისი ინფორმაცია საჯაროდ ხელმისაწვდომია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

4. მმართველი ორგანო მონაცემთა ბაზების შენახვის ვადებისა და პროცედურების განსაზღვრის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით განსაზღვრავს მონაცემთა ბაზების შენახვის ვადებსა და პროცედურებს.

მუხლი 14. ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრი

1. ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრი არის ერთიანი მონაცემთა ბაზა, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების ადგილმდებარეობისა და საქმიანობის შესახებ, აგრეთვე მხარდამჭერი ღონისძიებების თაობაზე და რომელიც ყოველწლიურად ახლდება.

2. ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის მიზნებია:

ა) მმართველი ორგანოს მიერ სამიზნე ჯგუფების განსაზღვრისა და მხარდამჭერი ღონისძიებების განხორციელებისთვის საქართველოში არსებული ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების შესახებ მონაცემთა ბაზის შექმნა;

ბ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების ზუსტი ადგილმდებარეობისა და საქმიანობის სპეციფიკის განსაზღვრისთვის სპეციალური პროგრამული უზრუნველყოფით საკადასტრო მონაცემებზე, რუკებსა და ორთოფოტოებზე დაფუძნებული მონაცემთა ბაზების შექმნა;

გ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების საქმიანობის იდენტიფიცირება.

3. მმართველი ორგანო მხარდამჭერი ღონისძიებების ეფექტიანად განსახორციელებლად კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით ადგენს ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის წარმოებისა და ერთიანი ელექტრონული მონაცემთა ბაზის მართვის წესებს.

მუხლი 15. მონაცემების გაცვლა

სოფლის მეურნეობასა და სოფლის განვითარებასთან დაკავშირებული მონაცემთა ბაზების ინტეგრირება და ურთიერთხელმისაწვდომობა უზრუნველყოფილია მონაცემების ელექტრონულად გაცვლით. ამ პროცესში მონაწილეობენ მმართველი ორგანო და მის სისტემაში შემავალი შესაბამისი უწყებები, აგრეთვე საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო და სხვა სათანადო უწყებები.

თავი V

გარდამავალი და დასკვნითი დებულებები

მუხლი 16. გარდამავალი დებულებები

მმართველმა ორგანომ უზრუნველყოს:

ა) 2026 წლის 1 იანვრამდე:

ა.ა) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის წარმოებისა და ერთიანი ელექტრონული მონაცემთა ბაზის მართვის წესების შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის დამტკიცება;

ა.ბ) დაფინანსების განაცხადების მართვის, გადახდებისა და ფინანსური აღრიცხვის ერთიანი ელექტრონული სისტემის წარმოების წესის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის დამტკიცება;

ა.გ) ანგარიშგებისა და მონაცემების ერთიანი ელექტრონული ბაზის წარმოების წესის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის დამტკიცება;

ა.დ) მონაცემთა ბაზების შენახვის ვადებისა და პროცედურების განსაზღვრის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის გამოცემა;

ბ) 2027 წლის 1 იანვრამდე − თავის სისტემაში ამ კანონის მე-9 მუხლის „ბ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საპროგნოზო მონაცემების საწარმოებლად შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულის შექმნა.

მუხლი 17. დასკვნითი დებულებები

1. ეს კანონი, გარდა ამ კანონის მე-10 და მე-13−მე-15 მუხლებისა, ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან.

2. ამ კანონის მე-10 და მე-13−მე-15 მუხლები ამოქმედდეს 2026 წლის 1 იანვრიდან.

საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი

თბილისი,

12 ივნისი 2024 წ.

N4244-XIVმს-Xმპ

Закон Грузии

О развитии сельского хозяйства и села

Глава I

Общие положения

Статья 1. Цели Закона

Целями настоящего Закона являются:

а) установление общих принципов и требований для определения политики развития сельского хозяйства и села;

б) установление основных принципов управления политикой развития сельского хозяйства и села и определение компетенций уполномоченных государственных органов/ведомств, ответственных за ее управление;

в) содействие урегулированию существующих правовых отношений в сфере развития сельского хозяйства и села;

г) содействие развитию сельской экономики путем осуществления сельскохозяйственной деятельности и связанных с ней видов деятельности;

д) содействие определению и осуществлению мер поддержки, подлежащих осуществлению государством;

е) содействие повышению конкурентоспособности фермеров;

ж) содействие созданию надлежащих условий для адаптации к изменению климата и сокращению вредного воздействия изменения климата на окружающую среду;

з) стимулирование развития предпринимательства в селах.

Статья 2. Сфера, регулируемая Законом

Настоящий Закон определяет:

а) общие принципы и требования, связанные с приоритетами политики развития сельского хозяйства и села;

б) общие требования, связанные с мерами поддержки, подлежащими осуществлению государством в рамках политики развития сельского хозяйства и села;

в) общие требования, связанные с управлением политикой развития сельского хозяйства и села;

г) компетенции уполномоченных государственных органов/ведомств, ответственных за управление политикой развития сельского хозяйства и села;

д) общие требования, связанные с развитием единых электронных баз данных и информационных систем в сфере развития сельского хозяйства и села;

е) общие требования, связанные с разработкой и осуществлением соответствующих мероприятий для ведения Реестра фермерских хозяйств и предприятий в селах.

Статья 3. Разъяснение терминов

Для целей настоящего Закона используемые в нем термины имеют следующие значения:

а) развитие села – укрепление экономической, социальной и природоохранной устойчивости сел;

б) сельскохозяйственная деятельность – первичное производство сельскохозяйственных продуктов в целях осуществления хозяйственной деятельности, в том числе, производство этих продуктов на земле, находящейся в правомерном владении (или) и имуществе, связанном с указанной землей. Важнейшим компонентом сельскохозяйственной деятельности является содержание этой земли и связанного с ней имущества и сохранение ее как с природоохранной точки зрения, так и в состоянии, пригодном для производства сельскохозяйственных продуктов;

в) связанная деятельность – деятельность, связанная с обработкой/переработкой сельскохозяйственных продуктов первичного производства и обслуживанием, а также агротуристская деятельность;

г) политика развития сельского хозяйства и села – совокупность основных направлений и мер государственной политики, целями которой являются увеличение доходов лиц, включенных в сельскохозяйственную деятельность, и развитие села;

д) фермерское хозяйство – земельный участок или (и) закрепленные на земельном участке здания и сооружения, которые используются для первичного производства сельскохозяйственных продуктов или для первичного производства сельскохозяйственных продуктов и осуществления связанной с ним деятельности;

е) предприятие в селе – земельный участок или (и) закрепленные на земельном участке здания и сооружения, которые используются для осуществления связанной деятельности;

ж) фермер – физическое лицо или юридическое лицо, осуществляющее сельскохозяйственную деятельность или сельскохозяйственную деятельность и связанную с ней деятельность в фермерском хозяйстве;

з) Реестр фермерских хозяйств и предприятий в селах – единая база данных фермерских хозяйств и предприятий в селах, включающая информацию о фермере и сельскохозяйственной деятельности, осуществляемой им в фермерском хозяйстве, а также о предпринимательстве в селах, связанной деятельности, осуществляемой на предприятиях в селах, и мерах поддержки, осуществляемых государством;

и) меры поддержки – меры (в том числе, выплаты), осуществляемые для содействия сельскохозяйственной деятельности и развития села;

к) Управляющий орган – Министерство охраны окружающей среды и сельского хозяйства Грузии;

л) Платежное агентство – непредпринимательское (некоммерческое) юридическое лицо, входящее в систему Управляющего органа, – Агентство сельского развития;

м) село – село, определенное Органическим законом Грузии «Кодекс о местном самоуправлении»;

н) Совет – Межведомственный совет по развитию сельского хозяйства и села;

о) сельский предприниматель – физическое лицо или юридическое лицо, осуществляющее связанную деятельность на сельском предприятии.

Статья 4. Цели политики развития сельского хозяйства и села

Целями политики развития сельского хозяйства и села являются:

а) повышение эффективности и продуктивности экономической деятельности в селах путем повышения конкурентоспособности производимых сельскохозяйственных продуктов на внутреннем и международном рынках, обеспечение развития цепочки стоимости в сфере сельского хозяйства, в том числе, содействие продукции с высокой стоимостью;

б) увеличение доходов сельского населения путем улучшения условий жизни и труда в селах, создания равных возможностей для всех групп общества, в том числе, путем поддержки цифровых преобразований;

в) содействие экономической стабильности путем сельскохозяйственного производства, использования природных ресурсов, сохранения экосистем, адаптации к изменению климата и снижения вредного воздействия изменения климата на окружающую среду;

г) содействие внедрению и развитию эффективных систем в сфере безвредности продовольствия/кормов для животных, ветеринарии и защиты растений;

д) развитие ограниченного потенциала сельскохозяйственного производства в селах путем дополнительной финансовой, льготной, технической и исследовательской поддержки;

е) содействие социальной инклюзии путем внедрения современных технологий и инноваций в селах, стимулирования подхода «снизу вверх» в процессе принятия решений и действенных механизмов публичного и частного партнерства, поощрения кооперации, вовлечения женщин, молодых и начинающих фермеров/предпринимателей в экономические активности.

Глава II

Политика развития и финансирование сельского хозяйства и села

Статья 5. Стратегия развития сельского хозяйства и села

Стратегия развития сельского хозяйства и села представляет собой документ секторной политики, который определяет приоритеты, цели и задачи сектора для решения идентифицированных проблем, формирует подходы к их осуществлению и устанавливает индикаторы результатов для оценки прогресса.

Статья 6. План действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села

План действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села для осуществления приоритетов, целей и задач сектора в соответствии с указанной стратегией определяет конкретные мероприятия и индикаторы их результатов, ведомства и ведомства – партнеров, ответственных за осуществление этих мероприятий, сроки их осуществления, бюджет и источники финансирования.

Статья 7. Источники финансирования осуществления политики развития сельского хозяйства и села

Источниками финансирования осуществления политики развития сельского хозяйства и села являются:

а) государственный бюджет Грузии;

б) внешняя помощь;

в) другие источники, разрешенные законодательством Грузии.

Статья 8. Меры поддержки, их бенефициары и подотчетность бенефициаров

1. Целями мер поддержки являются устойчивое экономическое развитие сельскохозяйственной деятельности и села, экономическое укрепление фермеров и сельского населения и увеличение их доходов.

2. Мерами поддержки в рамках политики развития сельского хозяйства и села являются целевые проекты/программы, осуществляемые с использованием источников финансирования осуществления политики развития сельского хозяйства и села, предусмотренных статьей 7 настоящего Закона.

3. Правительство Грузии утверждает меры поддержки в рамках политики развития сельского хозяйства и села по представлению Управляющего органа.

4. Бенефициарами мер поддержки в рамках политики развития сельского хозяйства и села являются физические лица и юридические лица, зарегистрированные в Реестре фермерских хозяйств и предприятий в селах, осуществляющие сельскохозяйственную деятельность в фермерских хозяйствах, а также в случае наличия – связанную с ней деятельность.

5. Бенефициарами мер поддержки в рамках политики развития сельского хозяйства и села также являются физические лица и юридические лица, осуществляющие деятельность в сфере развития села.

6. Бенефициары мер поддержки подотчетны Платежному агентству.

7. Платежное агентство устанавливает порядок отчетности бенефициаров мер поддержки.

Глава III

Государственное регулирование политики развития сельского хозяйства и села и институциональное устройство

Статья 9. Органы исполнительной власти, осуществляющие управление политикой развития сельского хозяйства и села

Органами исполнительной власти, осуществляющими управление политикой развития сельского хозяйства и села, являются:

а) Правительство Грузии, которое:

а.а) обеспечивает осуществление политики развития сельского хозяйства и села;

а.б) по представлению Управляющего органа утверждает стратегию развития сельского хозяйства и села и план действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села;

а.в) учитывает потребности развития сельского хозяйства и села при разработке важных для страны мер поддержки, а также в отношениях с другими государствами и международными организациями;

а.г) по представлению Управляющего органа утверждает меры поддержки в соответствии со стратегией развития сельского хозяйства и села и планом действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села;

б) Управляющий орган, который в пределах своей компетенции:

б.а) путем сотрудничества с другими соответствующими ведомствами разрабатывает стратегию развития сельского хозяйства и села и план действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села;

б.б) разрабатывает меры поддержки и представляет их на утверждение Правительства Грузии;

б.в) осуществляет общий мониторинг и оценку стратегии развития сельского хозяйства и села, и выполнения плана действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села;

б.г) осуществляет координацию внутриведомственного и межведомственного сотрудничества в рамках политики развития сельского хозяйства и села;

б.д) осуществляет аналитическую деятельность на основе официальных данных в сфере развития сельского хозяйства и села, в том числе, анализирует данные единой электронной системы интегрированного администрирования и контроля с целью формирования прогнозных данных;

б.е) обеспечивает вовлечение и коммуникацию гражданского общества, научных кругов, предпринимательского сектора, в том числе, фермеров и отраслевых ассоциаций по вопросам политики развития сельского хозяйства и села;

б.з) выполняет иные функции, предусмотренные законодательством Грузии.

Статья 10. Платежное агентство

1. Функции по целевому использованию средств финансирования, полученных из источников финансирования на осуществление предусмотренной настоящим Законом политики развития сельского хозяйства и села, осуществлению и контролю схем мер поддержки выполняет Платежное агентство в пределах, установленных законодательством Грузии.

2. Платежное агентство в пределах своей компетенции:

а) обеспечивает оперативное управление верификацией, оценкой и авторизацией мер поддержки заявок на финансирование;

б) обеспечивает осуществление мер поддержки, финансовый учет и контроль за ними;

в) в установленном порядке осуществляет инспектирование бенефициаров мер поддержки;

г) путем сотрудничества с другими соответствующими ведомствами создает и развивает базы данных единой электронной системы интегрированного администрирования и контроля, а также обеспечивает учет и обработку соответствующих данных;

д) осуществляет мониторинг прогресса, оцениваемого по индикаторам результатов мер поддержки, и предоставляет соответствующую информацию Управляющему органу;

е) предоставляет соответствующую информацию фермерам/предпринимателям на местном уровне и осуществляет консультационную деятельность;

ж) подотчетно Управляющему органу. Порядок ведения единой электронной базы отчетности и данных устанавливается Управляющим органом;

з) выполняет иные функции, предусмотренные законодательством Грузии.

Статья 11. Совет

1. Правительство Грузии постановлением создает Совет для содействия скоординированной деятельности государственных ведомств по вопросам развития сельского хозяйства и села, в том числе, в процессе выполнения стратегии развития сельского хозяйства и села и плана действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села. Председателем Совета является соответствующее уполномоченное лицо Управляющего органа.

2. Совет:

а) разрабатывает предложения по обновлению и совершенствованию стратегии развития сельского хозяйства и села и плана действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села;

б) координирует осуществление стратегии развития сельского хозяйства и села и подготавливает годовой отчет о мониторинге выполнения плана действий по осуществлению стратегии развития сельского хозяйства и села;

в) контролирует сбор данных соответствующими ведомствами и отражение в единой электронной системе мониторинга и оценки политики развития сельского хозяйства и села;

г) создает формат сотрудничества между Советом и гражданским сектором для улучшения осуществления политики развития сельского хозяйства и села;

д) создает в случае необходимости временные тематические рабочие группы для осуществления деятельности.

Статья 12. Муниципалитет

Муниципалитет сотрудничает с Управляющим органом или (и) Платежным агентством в пределах своей компетенции по вопросам развития сельского хозяйства и села, в том числе, обменивается с ними соответствующей информацией.

Глава IV

Базы данных и информационная система

Статья 13. Единая электронная система интегрированного администрирования и контроля

1. Управляющий орган координирует создание единой электронной системы интегрированного администрирования и контроля, а интегрирование баз данных и управление ими осуществляет Платежное агентство.

2. Единая электронная система интегрированного администрирования и контроля состоит из взаимосвязанных баз данных и включает в себя:

а) Реестр фермерских хозяйств и предприятий в селах;

б) систему идентификации земельных участков, включающую геоинформационные и пространственные данные о земельных участках и осуществляемых на них видах сельскохозяйственной деятельности и несельскохозяйственной экономической деятельности;

в) единую электронную систему управления заявками на финансирование, платежей и финансового учета, порядок ведения которой устанавливает Управляющий орган;

г) единую электронную базу отчетности и данных – для оценки влияния мер поддержки и принятия решений, связанных с соответствующей политикой;

д) иные базы данных, в том числе, единую электронную базу данных идентификации и регистрации животных.

3. Базы данных ведутся и хранятся в электронной форме. Соответствующая информация является публично доступной в порядке, установленном законодательством Грузии.

4. Управляющий орган определяет сроки и процедуры хранения баз данных подзаконным нормативным актом об определении сроков и процедур хранения баз данных.

Статья 14. Реестр фермерских хозяйств и предприятий в селах

1. Реестр фермерских хозяйств и предприятий в селах является единой базой данных, содержащей информацию о местоположении и деятельности фермерских хозяйств и предприятий в селах, а также о мерах поддержки, которая ежегодно обновляется.

2. Целями Реестра фермерских хозяйств и предприятий в селах являются:

а) создание Управляющим органом базы данных о фермерских хозяйствах и предприятиях в селах Грузии для определения целевых групп и осуществления мер поддержки;

б) создание баз данных на основе кадастровых данных, карт и ортофотоснимков со специальным программным обеспечением для определения точного местоположения и специфики деятельности фермерских хозяйств и предприятий в селах;

в) идентификация деятельности фермерских хозяйств и предприятий в селах.

3. В целях эффективного осуществления мер поддержки Управляющий орган подзаконным нормативным актом устанавливает правила ведения Реестра фермерских хозяйств и предприятий в селах и управления единой электронной базой данных.

Статья 15. Обмен данными

Интегрирование и взаимный доступ к базам данных, связанным с развитием сельского хозяйства и сел, обеспечиваются путем электронного обмена данными. В этом процессе участвуют Управляющий орган и соответствующие ведомства, входящие в его систему, а также юридическое лицо публичного права, действующее в сфере управления Министерства юстиции Грузии, – Национальное агентство публичного реестра и другие надлежащие ведомства.

Глава V

Переходные и заключительные положения

Статья 16. Переходные положения

Управляющему органу обеспечить:

а) до 1 января 2026 года:

а.а) утверждение подзаконного нормативного акта о правилах ведения Реестра фермерских хозяйств и предприятий в селах и управления единой электронной базой данных;

а.б) утверждение подзаконного нормативного акта о порядке ведения единой электронной системы управления заявками на финансирование, платежей и финансового учета;

а.в) утверждение подзаконного нормативного акта о порядке ведения единой электронной базы отчетности и данных;

а.г) издание подзаконного нормативного акта об определении сроков и процедур хранения баз данных;

б) до 1 января 2027 года – создание в своей системе соответствующей структурной единицы для формирования прогнозных данных, предусмотренных подпунктом «б.д» статьи 9 настоящего Закона.

Статья 17. Заключительные положения

1. Настоящий Закон, за исключением статей 10 и 13–15 настоящего Закона, ввести в действие с 1 января 2025 года.

2. Статьи 10 и 13–15 настоящего Закона ввести в действие с 1 января 2026 года.

Президент Грузии Саломе Зурабишвили

Тбилиси

12 июня 2024 г.

№ 4244-XIVтс-пXс

ри

ON AGRICULTURAL AND RURAL DEVELOPMENT