სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების შესახებ

თავი I

ზოგადი დებულებები

მუხლი 1. კანონის მიზნები

ამ კანონის მიზნებია:

ა) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განსაზღვრისთვის ზოგადი პრინციპებისა და მოთხოვნების დადგენა;

ბ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მართვის ძირითადი პრინციპების დადგენა და მისი მართვისთვის პასუხისმგებელი უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოების/უწყებების კომპეტენციების განსაზღვრა;

გ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სფეროში არსებული სამართლებრივი ურთიერთობების მოწესრიგების ხელშეწყობა;

დ) სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობითა და დაკავშირებული საქმიანობით სოფლის ეკონომიკის განვითარების ხელშეწყობა;

ე) სახელმწიფოს მიერ განსახორციელებელი მხარდამჭერი ღონისძიებების განსაზღვრისა და განხორციელების ხელშეწყობა;

ვ) ფერმერთა კონკურენტუნარიანობის გაზრდის ხელშეწყობა;

ზ) კლიმატის ცვლილებასთან ადაპტაციისთვის და გარემოზე კლიმატის ცვლილების მავნე ზემოქმედების შესამცირებლად სათანადო პირობების შექმნის ხელშეწყობა;

თ) სოფლად მეწარმეობის განვითარების სტიმულირება.

მუხლი 2. კანონის რეგულირების სფერო

ეს კანონი განსაზღვრავს:

ა) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის პრიორიტეტებთან დაკავშირებულ ზოგად პრინციპებსა და მოთხოვნებს;

ბ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში სახელმწიფოს მიერ განსახორციელებელ მხარდამჭერ ღონისძიებებთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს;

გ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მართვასთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს;

დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მართვისთვის პასუხისმგებელი უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოების/უწყებების კომპეტენციებს;

ე) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სფეროში ერთიანი ელექტრონული მონაცემთა ბაზებისა და საინფორმაციო სისტემების განვითარებასთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს;

ვ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის საწარმოებლად შესაბამისი ღონისძიებების შემუშავებასა და განხორციელებასთან დაკავშირებულ ზოგად მოთხოვნებს.

მუხლი 3. ტერმინთა განმარტება

ამ კანონის მიზნებისთვის მასში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) სოფლის განვითარება − სოფლად ეკონომიკური, სოციალური და გარემოსდაცვითი მდგრადობის გაძლიერება;

ბ) სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობა − სამეურნეო საქმიანობის განხორციელების მიზნით სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების პირველადი წარმოება, მათ შორის, ამ პროდუქტების მართლზომიერ მფლობელობაში არსებულ მიწაზე ან/და აღნიშნულ მიწასთან დაკავშირებულ ქონებაზე წარმოება. სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია ამ მიწისა და მასთან დაკავშირებული ქონების მოვლა და გარემოსდაცვითი თვალსაზრისით და სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების საწარმოებლად გამოსადეგ მდგომარეობაში შენახვა;

გ) დაკავშირებული საქმიანობა − პირველადი წარმოების სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების დამუშავებასთან/გადამუშავებასთან და მომსახურებასთან დაკავშირებული საქმიანობა, აგრეთვე აგროტურისტული საქმიანობა;

დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკა − სახელმწიფო პოლიტიკის იმ ძირითადი მიმართულებებისა და ღონისძიებების ერთობლიობა, რომელთა მიზანია სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობაში ჩართულ პირთა შემოსავლების ზრდა და სოფლის განვითარება;

ე) ფერმერული მეურნეობა − მიწის ნაკვეთი ან/და მიწის ნაკვეთზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობა, რომელიც სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების პირველადი წარმოებისთვის ან სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების პირველადი წარმოებისა და დაკავშირებული საქმიანობის განხორციელებისთვის გამოიყენება;

ვ) სოფლად არსებული საწარმო − მიწის ნაკვეთი ან/და მიწის ნაკვეთზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობა, რომელიც დაკავშირებული საქმიანობის განხორციელებისთვის გამოიყენება;

ზ) ფერმერი − ფიზიკური პირი ან იურიდიული პირი, რომელიც ფერმერულ მეურნეობაში სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობას ან სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობასა და დაკავშირებულ საქმიანობას ახორციელებს;

თ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრი − ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების ერთიანი მონაცემთა ბაზა, რომელიც მოიცავს ინფორმაციას ფერმერისა და მის მიერ ფერმერულ მეურნეობაში განხორციელებული სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის შესახებ, აგრეთვე სოფლად მეწარმეობის, სოფლად არსებულ საწარმოში განხორციელებული დაკავშირებული საქმიანობისა და სახელმწიფოს მიერ განხორციელებული მხარდამჭერი ღონისძიებების თაობაზე;

ი) მხარდამჭერი ღონისძიებები − სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის ხელშეწყობისა და სოფლის განვითარებისთვის განხორციელებული ღონისძიებები (მათ შორის, გადახდები);

კ) მმართველი ორგანო − საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო;

ლ) გადამხდელი სააგენტო − მმართველი ორგანოს სისტემაში შემავალი არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი − სოფლის განვითარების სააგენტო;

მ) სოფელი − საქართველოს ორგანული კანონით „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ განსაზღვრული სოფელი;

ნ) საბჭო − სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების უწყებათაშორისი საბჭო;

ო) სოფლად არსებული მეწარმე − ფიზიკური პირი ან იურიდიული პირი, რომელიც სოფლად არსებულ საწარმოში ახორციელებს დაკავშირებულ საქმიანობას.

მუხლი 4. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მიზნები

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მიზნებია:

ა) წარმოებული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების შიდა და საერთაშორისო ბაზრებზე კონკურენტუნარიანობის გაზრდით სოფლად ეკონომიკური საქმიანობის ეფექტიანობისა და პროდუქტიულობის გაუმჯობესება, სოფლის მეურნეობის სფეროში ღირებულებათა ჯაჭვის განვითარების უზრუნველყოფა, მათ შორის, მაღალი ღირებულების პროდუქტების ხელშეწყობა;

ბ) სოფლად საცხოვრებელი და სამუშაო პირობების გაუმჯობესებით, საზოგადოების ყველა ჯგუფისთვის თანაბარი შესაძლებლობების შექმნით, მათ შორის, ციფრული გარდაქმნების მხარდაჭერით, სოფლის მოსახლეობის შემოსავლების ზრდა;

გ) სასოფლო-სამეურნეო წარმოებით, ბუნებრივი რესურსების გამოყენებით, ეკოსისტემების შენარჩუნებით, კლიმატის ცვლილებასთან ადაპტაციითა და გარემოზე კლიმატის ცვლილების მავნე ზემოქმედების შემცირებით ეკონომიკური სტაბილურობის ხელშეწყობა;

დ) სურსათის/ცხოველის საკვების უვნებლობის, ვეტერინარიისა და მცენარეთა დაცვის სფეროში ეფექტიანი სისტემების დანერგვისა და განვითარების ხელშეწყობა;

ე) სოფლად დამატებითი ფინანსური, საშეღავათო, ტექნიკური და კვლევითი მხარდაჭერით სასოფლო-სამეურნეო წარმოების შეზღუდული პოტენციალის განვითარება;

ვ) სოფლად თანამედროვე ტექნოლოგიებისა და ინოვაციების დანერგვით, გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში მიდგომის „ქვემოდან ზემოთ“ და საჯარო-კერძო პარტნიორობის ქმედითი მექანიზმების სტიმულირებით, კოოპერაციის წახალისებით, ეკონომიკურ აქტივობებში ქალების, ახალგაზრდა და დამწყები ფერმერების/მეწარმეების ჩართვით სოციალური ინკლუზიის ხელშეწყობა.

თავი II

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკა და დაფინანსება

მუხლი 5. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგია

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგია არის სექტორული პოლიტიკის დოკუმენტი, რომელიც იდენტიფიცირებული პრობლემების გადასაჭრელად განსაზღვრავს სექტორის პრიორიტეტებს, მიზნებსა და ამოცანებს, მათ განსახორციელებლად აყალიბებს მიდგომებს და პროგრესის შესაფასებლად ადგენს შედეგების ინდიკატორებს.

მუხლი 6. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმა

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმა სექტორის პრიორიტეტების, მიზნებისა და ამოცანების განსახორციელებლად აღნიშნული სტრატეგიის შესაბამისად განსაზღვრავს კონკრეტულ ღონისძიებებსა და მათი შედეგების ინდიკატორებს, ამ ღონისძიებების განხორციელებისთვის პასუხისმგებელ უწყებებსა და პარტნიორ უწყებებს, მათი განხორციელების ვადებს, ბიუჯეტსა და დაფინანსების წყაროებს.

მუხლი 7. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროები

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროებია:

ა) საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტი;

ბ) საგარეო დახმარება;

გ) საქართველოს კანონმდებლობით ნებადართული სხვა წყაროები.

მუხლი 8. მხარდამჭერი ღონისძიებები, მათი ბენეფიციარები და ბენეფიციართა ანგარიშვალდებულება

1. მხარდამჭერი ღონისძიებების მიზანია სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობისა და სოფლის მდგრადი ეკონომიკური განვითარება, ფერმერთა და სოფლის მოსახლეობის ეკონომიკური გაძლიერება და მათი შემოსავლების ზრდა.

2. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერი ღონისძიებებია ამ კანონის მე-7 მუხლით გათვალისწინებული სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროებით განსახორციელებელი მიზნობრივი პროექტები/პროგრამები.

3. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერ ღონისძიებებს მმართველი ორგანოს წარდგინებით ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.

4. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარები არიან ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრში რეგისტრირებული ფიზიკური პირები და იურიდიული პირები, რომლებიც ფერმერულ მეურნეობებში ახორციელებენ სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობას, აგრეთვე არსებობის შემთხვევაში − დაკავშირებულ საქმიანობას.

5. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარები არიან აგრეთვე ფიზიკური პირები და იურიდიული პირები, რომლებიც საქმიანობას სოფლის განვითარების სფეროში ახორციელებენ.

6. მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარები გადამხდელი სააგენტოს წინაშე არიან ანგარიშვალდებული.

7. გადამხდელი სააგენტო ადგენს მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარების ანგარიშგების წესს.

თავი III

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის სახელმწიფო რეგულირება და ინსტიტუციური მოწყობა

მუხლი 9. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მმართველი აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოები

სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მმართველი აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოები არიან:

ა) საქართველოს მთავრობა, რომელიც:

ა.ა) უზრუნველყოფს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელებას;

ა.ბ) მმართველი ორგანოს წარდგინებით ამტკიცებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმას;

ა.გ) ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი მხარდამჭერი ღონისძიებების შემუშავებისას, აგრეთვე სხვა სახელმწიფოებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ურთიერთობებისას ითვალისწინებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების საჭიროებებს;

ა.დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესაბამისად, მმართველი ორგანოს წარდგინებით ამტკიცებს მხარდამჭერ ღონისძიებებს;

ბ) მმართველი ორგანო, რომელიც თავისი კომპეტენციის ფარგლებში:

ბ.ა) სხვა შესაბამის უწყებებთან თანამშრომლობით შეიმუშავებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმას;

ბ.ბ) შეიმუშავებს მხარდამჭერ ღონისძიებებს და მათ დასამტკიცებლად წარუდგენს საქართველოს მთავრობას;

ბ.გ) ახორციელებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესრულების საერთო მონიტორინგსა და შეფასებას;

ბ.დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის ფარგლებში კოორდინაციას უწევს შიდაუწყებრივ და უწყებათაშორის თანამშრომლობას;

ბ.ე) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სფეროში არსებულ ოფიციალურ მონაცემებზე დაყრდნობით ახორციელებს ანალიტიკურ საქმიანობას, მათ შორის, საპროგნოზო მონაცემების საწარმოებლად აანალიზებს ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემის მონაცემებს;

ბ.ვ) უზრუნველყოფს სამოქალაქო საზოგადოების, სამეცნიერო წრეების, სამეწარმეო სექტორის, მათ შორის, ფერმერთა და დარგობრივი ასოციაციების, ჩართულობასა და კომუნიკაციას სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის საკითხებზე;

ბ.ზ) ასრულებს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა ფუნქციებს.

მუხლი 10. გადამხდელი სააგენტო

1. ამ კანონით გათვალისწინებული სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების დაფინანსების წყაროებიდან მიღებული დაფინანსების მიზნობრივი გამოყენებისა და მხარდამჭერი ღონისძიებების სქემების განხორციელებისა და კონტროლის ფუნქციას ასრულებს გადამხდელი სააგენტო საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში.

2. გადამხდელი სააგენტო თავისი კომპეტენციის ფარგლებში:

ა) უზრუნველყოფს დაფინანსების განაცხადების ვერიფიკაციის, შეფასებისა და მხარდამჭერი ღონისძიებების ავტორიზაციის ოპერაციულ მართვას;

ბ) უზრუნველყოფს მხარდამჭერი ღონისძიებების განხორციელებას, ფინანსურ აღრიცხვასა და კონტროლს;

გ) დადგენილი წესით ახორციელებს მხარდამჭერ ღონისძიებათა ბენეფიციარების ინსპექტირებას;

დ) სხვა შესაბამის უწყებებთან თანამშრომლობით ქმნის და ავითარებს ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემის მონაცემთა ბაზებს, აგრეთვე უზრუნველყოფს შესაბამისი მონაცემების აღრიცხვასა და დამუშავებას;

ე) ახორციელებს მხარდამჭერი ღონისძიებების შედეგების ინდიკატორებით შეფასებული პროგრესის მონიტორინგს და შესაბამის ინფორმაციას მმართველ ორგანოს წარუდგენს;

ვ) ადგილობრივ დონეზე ფერმერებს/მეწარმეებს აწვდის შესაბამის ინფორმაციას და ახორციელებს საკონსულტაციო საქმიანობას;

ზ) ანგარიშვალდებულია მმართველი ორგანოს წინაშე. ანგარიშგებისა და მონაცემების ერთიანი ელექტრონული ბაზის წარმოების წესს ადგენს მმართველი ორგანო;

თ) ასრულებს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა ფუნქციებს.

მუხლი 11. საბჭო

1. სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების საკითხებზე, მათ შორის, სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესრულების პროცესში სახელმწიფო უწყებების კოორდინირებული საქმიანობის ხელშეწყობისთვის საქართველოს მთავრობა დადგენილებით ქმნის საბჭოს. საბჭოს თავმჯდომარეა მმართველი ორგანოს შესაბამისი უფლებამოსილი პირი.

2. საბჭო:

ა) შეიმუშავებს წინადადებებს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიისა და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის განახლებისა და სრულყოფისთვის;

ბ) კოორდინაციას უწევს სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელებას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესრულების მონიტორინგის წლიური ანგარიშის მომზადებას;

გ) აკონტროლებს შესაბამის უწყებათა მიერ მონაცემების შეგროვებას და სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის მონიტორინგისა და შეფასების ერთიან ელექტრონულ სისტემაში ასახვას;

დ) სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების პოლიტიკის განხორციელების გასაუმჯობესებლად ქმნის საბჭოს და სამოქალაქო სექტორის თანამშრომლობის ფორმატს;

ე) საქმიანობის განსახორციელებლად საჭიროების შემთხვევაში ქმნის დროებით თემატურ სამუშაო ჯგუფებს.

მუხლი 12. მუნიციპალიტეტი

მუნიციპალიტეტი სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების საკითხებზე თავისი კომპეტენციის ფარგლებში თანამშრომლობს მმართველ ორგანოსთან ან/და გადამხდელ სააგენტოსთან, მათ შორის, უცვლის მას შესაბამის ინფორმაციას.

თავი IV

მონაცემთა ბაზები და საინფორმაციო სისტემა

მუხლი 13. ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემა

1. მმართველი ორგანო კოორდინაციას უწევს ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემის შექმნას, ხოლო მონაცემთა ბაზების ინტეგრირებასა და მართვას გადამხდელი სააგენტო ახორციელებს.

2. ინტეგრირებული ადმინისტრირებისა და კონტროლის ერთიანი ელექტრონული სისტემა ურთიერთდაკავშირებული მონაცემთა ბაზებისგან შედგება და მოიცავს:

ა) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრს;

ბ) მიწის ნაკვეთების იდენტიფიკაციის სისტემას, რომელიც მოიცავს მიწის ნაკვეთებისა და მათზე განხორციელებული სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობისა და არასასოფლო-სამეურნეო ეკონომიკური საქმიანობის შესახებ გეოინფორმაციულ და სივრცით მონაცემებს;

გ) დაფინანსების განაცხადების მართვის, გადახდებისა და ფინანსური აღრიცხვის ერთიან ელექტრონულ სისტემას, რომლის წარმოების წესს ადგენს მმართველი ორგანო;

დ) ანგარიშგებისა და მონაცემების ერთიან ელექტრონულ ბაზას − მხარდამჭერი ღონისძიებების გავლენის შესაფასებლად და შესაბამის პოლიტიკასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მისაღებად;

ე) სხვა მონაცემთა ბაზებს, მათ შორის, ცხოველთა იდენტიფიკაციისა და რეგისტრაციის ერთიან ელექტრონულ მონაცემთა ბაზას.

3. მონაცემთა ბაზები ელექტრონულად იწარმოება და ინახება. შესაბამისი ინფორმაცია საჯაროდ ხელმისაწვდომია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

4. მმართველი ორგანო მონაცემთა ბაზების შენახვის ვადებისა და პროცედურების განსაზღვრის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით განსაზღვრავს მონაცემთა ბაზების შენახვის ვადებსა და პროცედურებს.

მუხლი 14. ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრი

1. ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრი არის ერთიანი მონაცემთა ბაზა, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების ადგილმდებარეობისა და საქმიანობის შესახებ, აგრეთვე მხარდამჭერი ღონისძიებების თაობაზე და რომელიც ყოველწლიურად ახლდება.

2. ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის მიზნებია:

ა) მმართველი ორგანოს მიერ სამიზნე ჯგუფების განსაზღვრისა და მხარდამჭერი ღონისძიებების განხორციელებისთვის საქართველოში არსებული ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების შესახებ მონაცემთა ბაზის შექმნა;

ბ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების ზუსტი ადგილმდებარეობისა და საქმიანობის სპეციფიკის განსაზღვრისთვის სპეციალური პროგრამული უზრუნველყოფით საკადასტრო მონაცემებზე, რუკებსა და ორთოფოტოებზე დაფუძნებული მონაცემთა ბაზების შექმნა;

გ) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების საქმიანობის იდენტიფიცირება.

3. მმართველი ორგანო მხარდამჭერი ღონისძიებების ეფექტიანად განსახორციელებლად კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით ადგენს ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის წარმოებისა და ერთიანი ელექტრონული მონაცემთა ბაზის მართვის წესებს.

მუხლი 15. მონაცემების გაცვლა

სოფლის მეურნეობასა და სოფლის განვითარებასთან დაკავშირებული მონაცემთა ბაზების ინტეგრირება და ურთიერთხელმისაწვდომობა უზრუნველყოფილია მონაცემების ელექტრონულად გაცვლით. ამ პროცესში მონაწილეობენ მმართველი ორგანო და მის სისტემაში შემავალი შესაბამისი უწყებები, აგრეთვე საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო და სხვა სათანადო უწყებები.

თავი V

გარდამავალი და დასკვნითი დებულებები

მუხლი 16. გარდამავალი დებულებები

მმართველმა ორგანომ უზრუნველყოს:

ა) 2026 წლის 1 იანვრამდე:

ა.ა) ფერმერული მეურნეობებისა და სოფლად არსებული საწარმოების რეესტრის წარმოებისა და ერთიანი ელექტრონული მონაცემთა ბაზის მართვის წესების შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის დამტკიცება;

ა.ბ) დაფინანსების განაცხადების მართვის, გადახდებისა და ფინანსური აღრიცხვის ერთიანი ელექტრონული სისტემის წარმოების წესის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის დამტკიცება;

ა.გ) ანგარიშგებისა და მონაცემების ერთიანი ელექტრონული ბაზის წარმოების წესის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის დამტკიცება;

ა.დ) მონაცემთა ბაზების შენახვის ვადებისა და პროცედურების განსაზღვრის შესახებ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის გამოცემა;

ბ) 2027 წლის 1 იანვრამდე − თავის სისტემაში ამ კანონის მე-9 მუხლის „ბ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საპროგნოზო მონაცემების საწარმოებლად შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულის შექმნა.

მუხლი 17. დასკვნითი დებულებები

1. ეს კანონი, გარდა ამ კანონის მე-10 და მე-13−მე-15 მუხლებისა, ამოქმედდეს 2025 წლის 1 იანვრიდან.

2. ამ კანონის მე-10 და მე-13−მე-15 მუხლები ამოქმედდეს 2026 წლის 1 იანვრიდან.

საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი

თბილისი,

12 ივნისი 2024 წ.

N4244-XIVმს-Xმპ

LAW OF GEORGIA

ON AGRICULTURAL AND RURAL DEVELOPMENT

Chapter I - General Provisions

Article 1 – Purposes of the Law

The purposes of this Law shall be:

a) to establish general principles and requirements for determining the agricultural and rural development policy;

b) to establish basic principles for agricultural and rural development policy management and identify the competencies of the authorised governmental bodies/agencies responsible for the management thereof;

c) to facilitate the regulation of legal relations in the field of agricultural and rural development;

d) to facilitate the development of the rural economy through agricultural and related activities;

e) to facilitate the identification and implementation of support measures to be carried out by the State;

f) to facilitate the enhancement of farmers’ competitiveness;

g) to facilitate the creation of relevant conditions for adapting to climate change and reduce the negative impacts of climate change on the environment;

h) to stimulate the development of rural entrepreneurship.

Article 2 – Scope of the Law

This Law shall determine:

a) general principles and requirements related to the priorities of the agricultural and rural development policy;

b) general requirements related to support measures to be implemented by the State within the scope of the agricultural and rural development policy;

c) general requirements related to agricultural and rural development policy management;

d) the competencies of the authorised governmental bodies/agencies responsible for agricultural and rural development policy management;

e) general requirements related to the development of unified electronic databases and information systems in the field of agricultural and rural development;

f) general requirements related to the development and implementation of corresponding measures for keeping the register of farm enterprises and rural enterprises.

Article 3 – Definition of terms

For the purposes of this Law, the terms used herein shall have the following meanings:

a) rural development − the enhancement of economic, social and environmental sustainability in villages;

b) agricultural activity – the primary production of agricultural products for the purposes of carrying out agricultural activities, inter alia, the production of these products on lawfully possessed land and/or a property associated with the said land. Taking care of this land and the property associated with it, as well as keeping it in a usable state from the environmental perspective and for producing agricultural products, constitute an essential component of agricultural activities;

c) related activities − activities related to the processing/reprocessing of primary production agricultural products and services rendered, as well as agritourism activities;

d) the agricultural and rural development policy − the combination of the main directions and measures of state policy aiming at increasing the income of individuals involved in agricultural activities and rural development;

e) a farm enterprise − a parcel of land and/or a building attached to it, used for the primary production of agricultural products or the primary production of agricultural products and related activities;

f) a rural enterprise − a parcel of land and/or a building attached to it used for carrying out related activities;

g) a farmer − a natural or legal person carrying out agricultural activities or agricultural and related activities in a farm enterprise;

h) the register of farm enterprises and rural enterprises − a unified database of farm enterprises and rural enterprises containing information on farmers and agricultural activities carried out by them in a farm enterprise, as well as information on rural entrepreneurship, related activities performed in rural enterprises, and support measures implemented by the State;

i) support measures − measures implemented for facilitating agricultural activities and rural development (including payments);

j) the management body – the Ministry of Environmental Protection and Agriculture of Georgia;

k) the paying agency − a non-entrepreneurial (non-commercial) legal entity called the Rural Development Agency operating within the system of the management body;

l) village − a village as defined by the Organic Law of Georgia Local Self-Government Code;

m) the Council − the Inter-Agency Coordinating Council on Agricultural and Rural Development;

n) a rural entrepreneur − a natural or legal person carrying out related activities in a rural enterprise.

Article 4 – Agricultural and rural development policy objectives

The objectives of the agricultural and rural development policy shall be:

a) to improve the efficiency and productivity of economic activities in villages, ensure the development of a value chain in the field of agriculture, inter alia, by promoting high-value products through the increase of competitiveness on the internal and international agricultural commodity markets;

b) to increase the income of the rural population by improving living and working conditions in villages and creating equal opportunities for every social group, including by promoting digital transformation;

c) to promote economic stability through agricultural production, the use of natural resources, and by maintaining ecosystems, adapting to climate change, and reducing the negative environmental impact of climate change;

d) to promote the implementation and development of efficient systems in the field of food/feed safety, and veterinary and plant protection;

e) to develop the limited agricultural production potential in villages via additional financial support, support during a grace period, and technical and research support;

f) to promote social inclusion by implementing modern technologies and innovations in villages, stimulating a bottom-up approach in the decision-making process and effective tools for public-private partnership, encouraging cooperation, and engaging women, and young and novice farmers/entrepreneurs in economic activities.

Chapter II - Agricultural and Rural Development Policy and Financing

Article 5 – Agriculture and Rural Development Strategy

The Agriculture and Rural Development Strategy is a sectoral policy document, which determines the priorities, objectives and tasks of the sector for the resolution of identified issues, formulates approaches for the implementation thereof, and establishes outcome indicators for the evaluation of progress.

Article 6 – Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy

The Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy determines specific measures and the outcome indicators thereof, designates agencies and partner agencies responsible for implementing those measures, sets time limits for their implementation, determines the budget and identifies sources of funding to carry out the priorities, objectives and tasks of the sector in accordance with the said Strategy.

Article 7 – Sources of funding for the implementation of agricultural and rural development policy

The sources of funding for implementing agricultural and rural development policy shall be:

a) the State Budget of Georgia;

b) foreign assistance;

c) other sources permitted by the legislation of Georgia.

Article 8 – Support measures, beneficiaries thereof and their accountability

1. Support measures aim to ensure the development of agricultural activities, the sustainable economic development of villages, the economic empowerment of farmers and the rural population and the increase of their income.

2. Support measures within the framework of the agricultural and rural development policy shall be targeted projects/programmes to be carried out through the sources of funding for the implementation of the agricultural and rural development policy provided for in Article 7 of this Law.

3. Support measures within the framework of the agricultural and rural development policy shall be approved by the Government of Georgia upon the recommendation of the management body.

4. The beneficiaries of the support measures within the framework of the agricultural and rural development policy shall be natural persons and legal persons registered with the register of farm enterprises and rural enterprises, who carry out agricultural activities in farm enterprises and related activities, if any.

5. The beneficiaries of the support measures within the framework of the agricultural and rural development policy shall also be natural and legal persons performing activities in the field of rural development.

6. The beneficiaries of support measures shall be accountable to the paying agency.

7. The paying agency shall establish the reporting procedure for the beneficiaries of support measures.

Chapter III - State Regulation and Institutional Organisation of Agricultural and Rural Development Policy

Article 9 – Executive authorities managing agricultural and rural development policy

The executive authorities managing agricultural and rural development policy shall be:

a) the Government of Georgia, which shall:

a.a) ensure the implementation of the agricultural and rural development policy;

a.b) approve the Agriculture and Rural Development Strategy and the Action Plan of the Agriculture and Rural Development Strategy upon the recommendation of the management body;

a.c) consider the needs for agricultural and rural development when developing support measures essential for the country, as well as in relations with other states and international organisations;

a.d) approve support measures upon the recommendation of the management body in accordance with the Agriculture and Rural Development Strategy and the Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy;

b) the management body which, within its competence, shall:

b.a) draw up the Agriculture and Rural Development Strategy and the Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy in cooperation with other relevant agencies;

b.b) develop support measures and submit them for approval to the Government of Georgia;

b.c) carry out the general monitoring and assessment of the implementation of the Agriculture and Rural Development Strategy and the Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy;

b.d) coordinate intra-agency and inter-agency cooperation within the framework of the agricultural and rural development policy;

b.e) carry out analytical activities on the basis of the official data available in the field of agricultural and rural development, inter alia, analyse the data of the Unified Electronic Integrated Administration and Control System for producing forecast data;

b.f) ensure the engagement and communication of civil society, scientific circles, and the business sector, including farmers and sectoral associations, regarding issues of the agricultural and rural development policy;

b.g) perform other functions as provided for by the legislation of Georgia.

Article 10 – Paying agency

1. The paying agency shall have the function of ensuring the intended use of finances obtained from the sources of funding for the implementation of the agricultural and rural development policy and the implementation and control of the schemes of support measures provided for in this Law within the limits established by the legislation of Georgia.

2. The paying agency, within its competence, shall:

a) ensure the operational management of the verification and evaluation of funding applications and the authorisation of support measures;

b) ensure the implementation of support measures, financial accounting and control;

c) carry out the inspection of the beneficiaries of support measures in accordance with the established procedure;

d) in cooperation with other corresponding agencies, create and develop databases of Unified Electronic Integrated Administration and Control System and also ensure the registration and processing of the respective data;

e) carry out the monitoring of progress evaluated based on the outcome indicators of support measures and submit the corresponding information to the management body;

f) provide farmers/entrepreneurs with the relevant information at the local level and carry out consultancy activities;

g) be accountable to the management body. The management body shall establish a procedure for keeping the unified electronic reporting database;

h) perform other functions provided for by the legislation of Georgia.

Article 11 – The Council

1. The Government of Georgia shall establish the Council by an ordinance to facilitate coordinated activities between state agencies in relation to issues of agricultural and rural development, inter alia, in the process of the implementation of the Agriculture and Rural Development Strategy and the progress of the Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy. The Chairperson of the Council shall be the relevant authorised person of the management body.

2. The Council shall:

a) draw up proposals to update and improve the Agriculture and Rural Development Strategy and the Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy;

b) coordinate the implementation of the Agriculture and Rural Development Strategy and the preparation of an annual report for monitoring the progress of the Action Plan of Agriculture and Rural Development Strategy;

c) control data collection by the corresponding agencies and their entry into the common electronic monitoring and evaluation system of the agricultural and rural development policy;

d) create a format of cooperation between the Council and civil society to improve the implementation of the agricultural and rural development policy;

e) form temporary thematic working groups to carry out activities, if necessary.

Article 12 – Municipality

A municipality shall, within its competence, cooperate with the management body and/or the paying agency and, inter alia, exchange relevant information with it on issues of the agricultural and rural development.

Chapter IV - Databases and Information System

Article 13 – Unified Electronic Integrated Administration and Control System

1. The management body shall coordinate the creation of the Unified Electronic Integrated Administration and Control System, and the paying agency shall be responsible for the integration and management of databases.

2. The Unified Electronic Integrated Administration and Control System consists of interconnected databases and comprises:

a) the register of farm enterprises and rural enterprises;

b) the Land Parcel Identification System, which comprises geographic information and spatial data regarding land parcels and agricultural and non-agricultural economic activities carried out on them;

c) the unified electronic system for managing the funding applications, payments and financial accounting, the procedure for operation of which shall be established by the management body;

d) the unified electronic reporting database to assess the impact of support measures and make decisions on the relevant policy;

e) other databases including the integrated electronic database for animal identification and registration.

3. Databases shall be kept and stored electronically. The relevant information shall be publicly available in accordance with the procedure provided for by the legislation of Georgia.

4. The management body shall determine the time limits and procedures for storing databases under the subordinate normative act on establishing the time limits and procedures for storing databases.

Article 14 – Register of farm enterprises and rural enterprises

1. The register of farm enterprises and rural enterprises is a unified database containing information on locations and activities of farm enterprises and rural enterprises, as well as on support measures, which is updated annually.

2. The purposes of the register of farm enterprises and rural enterprises shall be:

a) to create the database of farm enterprises and rural enterprises in Georgia for the identification of target groups and the implementation of support measures by the management body;

b) to create databases through a special software based on cadastral data, maps and orthophotos to determine the precise locations and peculiarities of activities of farm enterprises and rural enterprises;

c) to identify the activities of farm enterprises and rural enterprises.

3. The management body shall establish the procedures for keeping the register of farm enterprises and rural enterprises and managing the unified electronic database under the subordinate normative act for the efficient implementation of support measures.

Article 15 – Data exchange

The integration and mutual availability of databases related to agriculture and rural development shall be ensured by the electronic data exchange. The management body and the corresponding agencies within its system, as well as the Legal Entity under Public Law called the National Agency of Public Registry operating under the governance of the Ministry of Justice, and other relevant agencies, shall be involved in this process.

Chapter V - Transitional and Final Provisions

Article 16 – Transitional provisions

The management body shall:

a) before 1 January 2026, ensure:

a.a) the approval of the subordinate normative act on the procedures for keeping the register of farm enterprises and rural enterprises and managing the unified electronic databases;

a.b) the approval of the subordinate normative act on the procedure for operating the unified electronic system of management of the funding applications, payments and financial accounting;

a.c) the approval of the subordinate normative act on the procedure for keeping the unified electronic reporting database;

a.d) the publication of the subordinate normative act on determining the time limits and procedures for storing the databases.

b) before 1 January 2027, ensure the formation of a relevant structural unit within its system to produce forecast data provided for in Article 9(b.e) of this Law.

Article 17 – Final Provisions

1. This Law, except for Article 10 and Articles 13–15, shall enter into force on 1 January 2025.

2. Article 10 and Articles 13–15 of this Law shall enter into force on 1 January 2026.

President of Georgia Salome Zourabichvili

Tbilisi,

12 June 2024

N4244-XIV მს -X მპ