პენიტენციური კოდექსი

Document structure

View explanations

Referenced documents

Document comments

Document Highlights

Consolidated publications

17/09/2024 26/12/2023

Return back

Initial version (26/12/2023 - 17/09/2024)

პენიტენციური კოდექსი

ამ კოდექსის მიზანია ადამიანის ძირითად უფლებათა დაცვასა და რეალიზაციაზე ორიენტირებული პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების სამართლებრივი გარანტიების შექმნა, რაც შესაბამის ინტერესებს შორის სამართლიანი ბალანსის დადგენით ეფექტიანად უზრუნველყოფს, ერთი მხრივ, პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფი პირის უფლებების დაცვას და, მეორე მხრივ, სამართლიანობის აღდგენას, ახალი დანაშაულის ჩადენის თავიდან აცილებას და დამნაშავის რესოციალიზაციას.

წიგნი I

ზოგადი დებულებები. პენიტენციური სისტემა

თავი I

ზოგადი დებულებები

მუხლი 1. კოდექსის მოქმედების სფერო

1. ეს კოდექსი განსაზღვრავს სასამართლოს მიერ სისხლის სამართლის საქმეზე აღკვეთის ღონისძიების სახით შეფარდებული პატიმრობისა და სასჯელის სახით დანიშნული თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების წესსა და პირობებს, ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამართლებრივი დაცვის გარანტიებს, აწესრიგებს პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების ორგანოების საქმიანობას, ადგენს პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულებაში სახელმწიფო ორგანოების, საზოგადოებრივი ორგანიზაციებისა და მოქალაქეების მონაწილეობის წესსა და პირობებს, აგრეთვე საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს (შემდგომ – სამინისტრო) სისტემაში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების − სპეციალური პენიტენციური სამსახურის (შემდგომ – სამსახური) ორგანიზებას, უფლებამოსილებასა და საქმიანობის წესს, პირის სამსახურში მიღების წესს, მოსამსახურის სტატუსს, უწყვეტი პროფესიული მომზადების სისტემასა და სამართლებრივი, სოციალური და უსაფრთხოების დაცვის გარანტიებს.

2. ამ კოდექსით დადგენილი წესით აღსრულდება პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის აღსრულებასთან დაკავშირებული სასამართლოს განჩინება და განაჩენი, აგრეთვე სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილება.

მუხლი 2. საქართველოს კანონმდებლობა პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შესახებ

1. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შესახებ საქართველოს კანონმდებლობა ეფუძნება საქართველოს კონსტიტუციას, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებს, ამ კოდექსსა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტებს.

2. საქართველოს იუსტიციის მინისტრი (შემდგომ – მინისტრი) უფლებამოსილია გამოსცეს ბრძანებები ამ კოდექსით გათვალისწინებულ საკითხებზე.

მუხლი 3. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შესახებ საქართველოს კანონმდებლობის მოქმედება სივრცეში და პირთა წრის მიმართ

1. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შესახებ საქართველოს კანონმდებლობის მოქმედება ვრცელდება საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე.

2. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შესახებ საქართველოს კანონმდებლობა გამოიყენება როგორც საქართველოს მოქალაქეების, ისე უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისა და მოქალაქეობის არმქონე პირების მიმართ, საქართველოს კანონმდებლობითა და საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებით დადგენილი წესით.

3. არასრულწლოვანი ბრალდებულის პატიმრობაში ყოფნასა და არასრულწლოვანი მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის სახით დანიშნული თავისუფლების აღკვეთის მოხდასთან დაკავშირებული საკითხები განისაზღვრება ამ კოდექსით, არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსითა და მათ საფუძველზე გამოცემული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით.

მუხლი 4. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების საფუძვლები

1. პატიმრობის აღსრულების საფუძველია პირისთვის აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილება.

2. თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების საფუძველია სასამართლოს მიერ სისხლის სამართლის საქმეზე გამოტანილი და კანონიერ ძალაში შესული გამამტყუნებელი განაჩენი, რომლითაც პირს შეეფარდა თავისუფლების აღკვეთა, აგრეთვე სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილება სასჯელის სახით თავისუფლების აღკვეთის დანიშვნის შესახებ.

თავი II

პენიტენციური სისტემის ორგანიზება

მუხლი 5. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების სისტემა

1. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების ორგანოები არიან სამსახური და მისდამი დაქვემდებარებული პენიტენციური დაწესებულებები.

2. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების სფეროში ერთიანი პოლიტიკის წარმართვას უზრუნველყოფს სამინისტრო.

მუხლი 6. სამსახური

1. სამსახურის საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლებია: საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებები, ეს კოდექსი, სამსახურის დებულება, საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები და სხვა სამართლებრივი აქტები.

2. სამსახური აერთიანებს მის სტრუქტურულ ქვედანაყოფებს.

3. სამსახურს ექვემდებარება პენიტენციური დაწესებულებები.

4. სამსახურის, მისი სტრუქტურული ქვედანაყოფებისა და სამსახურის პენიტენციური დეპარტამენტის სტრუქტურული ერთეულის დებულებას ამტკიცებს მინისტრი.

5. სამსახურის საშტატო ნუსხას მინისტრთან შეთანხმებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ამტკიცებს სამსახურის გენერალური დირექტორი.

მუხლი 7. სამსახურის მართვა

1. სამსახურს ხელმძღვანელობს სამსახურის გენერალური დირექტორი, რომელსაც თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან ათავისუფლებს მინისტრი.

2. სამსახურის გენერალურ დირექტორს ჰყავს პირველი მოადგილე და მოადგილე, რომლებსაც სამსახურის გენერალური დირექტორის წარდგინებით თანამდებობებზე ნიშნავს და თანამდებობებიდან ათავისუფლებს მინისტრი.

3. სამსახურის გენერალური დირექტორის არყოფნის შემთხვევაში მის მოვალეობას ასრულებს სამსახურის გენერალური დირექტორის პირველი მოადგილე, ხოლო პირველი მოადგილის მიერ უფლებამოსილების განხორციელების შეუძლებლობის შემთხვევაში − მოადგილე. სამსახურის გენერალური დირექტორის პირველი მოადგილის/მოადგილის საკურატორო სფეროები განისაზღვრება მისი დანიშვნის შესახებ ბრძანებით. სამსახურის გენერალური დირექტორი უფლებამოსილია ამ კოდექსით გათვალისწინებული ცალკეული უფლებამოსილებები ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე პირველ მოადგილეს/მოადგილეს გადასცეს.

4. სამსახურის გენერალური დირექტორი თანამდებობებზე ნიშნავს და თანამდებობებიდან ათავისუფლებს სამსახურის მოსამსახურეებსა და პენიტენციური დაწესებულებების მოსამსახურეებს.

5. სამსახურის გენერალური დირექტორი უფლებამოსილია ამ კოდექსითა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში გამოსცეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი.

6. სამსახურის გენერალური დირექტორი შეიმუშავებს და მინისტრს წარუდგენს წინადადებებს სამსახურის დაფინანსებისა და მატერიალურ-ტექნიკური უზრუნველყოფის შესახებ. სამსახური ფინანსდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებებით. სამსახურის ხარჯები საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში გათვალისწინებული უნდა იქნეს ცალკე პროგრამული კოდით/კოდებით, რომელსაც/რომლებსაც განახორციელებს სამსახური საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

7. სამსახური ანგარიშვალდებულია მინისტრის წინაშე. სამსახურის გენერალური დირექტორი არანაკლებ წელიწადში ორჯერ მინისტრს წარუდგენს წერილობით ანგარიშს სამსახურის მიერ გაწეული საქმიანობის შესახებ. მინისტრის მოთხოვნის საფუძველზე სამსახურის გენერალური დირექტორი წარუდგენს მას რიგგარეშე ანგარიშს სამსახურის მიერ გაწეული საქმიანობის შესახებ.

8. სამსახურის მოსამსახურეთა მიერ სამსახურის გამგებლობის სფეროში ადამიანის ძირითად უფლებათა დაცვისა და მათ მიერ სამსახურებრივი მოვალეობებისა და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების შესრულების შემოწმებას, აგრეთვე სამსახურში სამედიცინო მომსახურების ხარისხის კონტროლსა და პენიტენციურ დაწესებულებათა სისტემურ მონიტორინგს ახორციელებს სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფი.

თავი III

სამსახურის საქმიანობის ძირითადი პრინციპები, მისი ამოცანები და უფლებამოსილებები

მუხლი 8. სამსახურის საქმიანობის ძირითადი პრინციპები

სამსახურის საქმიანობის ძირითადი პრინციპებია:

ა) კანონიერება;

ბ) ადამიანის ძირითად უფლებათა დაცვა და პატივისცემა;

გ) თანაზომიერება;

დ) გამჭვირვალობა;

ე) პოლიტიკური ნეიტრალიტეტი.

მუხლი 9. სამსახურის ამოცანები

სამსახურის ამოცანებია:

ა) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულება;

ბ) პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულის/მსჯავრდებულის და მისი უფლებების დაცვა;

გ) პენიტენციურ დაწესებულებაში სამართლებრივი რეჟიმისა და უსაფრთხოების დაცვა;

დ) პენიტენციური დაწესებულების დაცვა;

ე) პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების მართვა;

ვ) პენიტენციურ დაწესებულებაში და მის მიმდებარე ტერიტორიაზე დანაშაულის ან/და სხვა სამართალდარღვევის პრევენცია, გამოვლენა და აღკვეთა;

ზ) პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულის/მსჯავრდებულის რეაბილიტაციის/რესოციალიზაციის და საზოგადოებაში ინტეგრაციის ხელშეწყობა.

მუხლი 10. სამსახურის უფლებამოსილებები

სამსახურის უფლებამოსილებებია:

ა) პენიტენციურ დაწესებულებაში სამართლებრივი რეჟიმის დასაცავად თავისი კომპეტენციის ფარგლებში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების შესრულება (მათ შორის, პენიტენციური დაწესებულების დღის განრიგის შესრულების ზედამხედველობა) და ამ მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში შესაბამისი რეაგირება;

ბ) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ესკორტირება (პენიტენციური დაწესებულებიდან გაყვანისას, გადაყვანისას და ექსტრადიციისას);

გ) პენიტენციურ დაწესებულებაში უსაფრთხოების უზრუნველყოფის მიმდინარე და გაძლიერებული ღონისძიებების გეგმების შემუშავება და განხორციელება;

დ) პენიტენციურ დაწესებულებაში სამართლებრივი რეჟიმისა და უსაფრთხოების დასაცავად კრიზისული ვითარების საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მართვისას ინტერვენციის, სპეციალური ან/და სხვა ღონისძიებების განხორციელება;

ე) სტიქიური უბედურებისა და სხვა საგანგებო სიტუაციის დროს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად შესაბამისი ღონისძიებების განხორციელება, აგრეთვე სამსახურის მოსამსახურეთა განსაკუთრებულ რეჟიმზე გადაყვანის უზრუნველყოფა;

ვ) პენიტენციური დაწესებულების საინფორმაციო-ანალიტიკური უზრუნველყოფა, შესაბამისი მონაცემების დამუშავება და ანალიზი;

ზ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ოპერატიული ღონისძიებების განხორციელება;

თ) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის შესახებ მონაცემების დამუშავება და სათანადო მონაცემთა ბაზების ადმინისტრირება;

ი) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი საქმისა და ბრალდებულთა რეესტრის/მსჯავრდებულთა რეესტრის წარმოება;

კ) პენიტენციური დაწესებულების საექიმო-სამედიცინო პუნქტის/სამედიცინო ნაწილის საქმიანობის ორგანიზება და კონტროლი, პენიტენციურ დაწესებულებაში ჯანმრთელობის დაცვის უწყებრივი, სახელმწიფო და საერთაშორისო პროგრამების განხორციელება;

ლ) პენიტენციურ დაწესებულებაში არსებული სანიტარიულ-ჰიგიენური და ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობის შემოწმება;

მ) სამსახურის საქმიანობის სამართლებრივი უზრუნველყოფა;

ნ) სამსახურის მატერიალური და ტექნიკური უსაფრთხოების უზრუნველყოფა (მათ შორის, სამსახურის ბალანსზე რიცხული ობიექტების დაცვა), შესაბამისი ტექნიკური უსაფრთხოების გეგმების შემუშავება და განხორციელება;

ო) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით სამსახურის მოსამსახურისა და მისი ოჯახის წევრების უსაფრთხოების უზრუნველყოფა;

პ) მსჯავრდებულის რესოციალიზაციის მიზნით შესაბამისი პროგრამების შემუშავება და განხორციელება;

ჟ) საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული სხვა უფლებამოსილებების განხორციელება.

თავი IV

სამსახურში მიღება და სამსახურის გავლა

მუხლი 11. პირის სამსახურში მიღება

1. სამსახურში საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ საქმიანობას ახორციელებს მოხელე, შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებული პირი (შემდგომ – მოსამსახურე).

2. მოსამსახურეზე „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოქმედება ვრცელდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ამ კოდექსითა და მის საფუძველზე გამოცემული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით სხვა რამ არ არის დადგენილი.

3. პირი სამსახურში შეიძლება მიღებულ იქნეს შრომითი ხელშეკრულებით, საქართველოს ორგანული კანონით „საქართველოს შრომის კოდექსი“ დადგენილი წესით, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

4. პირი სამსახურში მიიღება კონკურსით, გარდა ამ კოდექსის მე-12 მუხლის მე-5−მე-7 ნაწილებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. კონკურსი ცხადდება სამსახურის გენერალური დირექტორის მიერ განსაზღვრულ ვებგვერდზე.

5. სამსახურში შეიძლება მიღებულ იქნეს 18 წელს მიღწეული საქართველოს ქმედუნარიანი მოქალაქე, რომელიც აკმაყოფილებს შემდეგ მოთხოვნებს:

ა) იცის საქართველოს სახელმწიფო ენა;

ბ) აკმაყოფილებს შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით დადგენილ მოთხოვნებს;

გ) პიროვნული და საქმიანი თვისებებით, განათლებითა და ჯანმრთელობის მდგომარეობით შეუძლია მისთვის დაკისრებული მოვალეობების შესრულება;

დ) შესაბამისი ფიზიკური მომზადებით შეუძლია მისთვის დაკისრებული მოვალეობების შესრულება (ეს მოთხოვნა ვრცელდება მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული სამსახურის დანაყოფის მოსამსახურეებზე).

6. სამსახურში შრომითი ხელშეკრულებით მიიღება პირი, რომელსაც პიროვნული და საქმიანი თვისებებით, განათლებითა და ჯანმრთელობის მდგომარეობით ან/და შესაბამისი ფიზიკური მომზადებით შეუძლია შრომითი ხელშეკრულებით განსაზღვრული ფუნქციებისა და მოვალეობების შესრულება.

7. შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებულ პირზე საქართველოს შრომის კანონმდებლობა ვრცელდება იმ შემთხვევაში, თუ საქართველოს კანონმდებლობით, ამ კოდექსითა და მის საფუძველზე გამოცემული ნორმატიული აქტებით სხვა რამ არ არის დადგენილი.

8. შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებულ პირზე ვრცელდება ამ კოდექსის მე-13 მუხლის, მე-18 მუხლის, მე-19 მუხლის (გარდა იმავე მუხლის პირველი ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტისა), მე-20 მუხლის (გარდა იმავე მუხლის მე-4 ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტისა), 21-ე მუხლის მე-5 ნაწილის, 22-ე–25-ე მუხლების, 27-ე მუხლის (გარდა იმავე მუხლის მე-2–მე-4 ნაწილებისა და მე-5 ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებისა) და 29-ე მუხლის მოქმედება.

9. შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებული პირის უფლებები, ფუნქციები და მოვალეობები განისაზღვრება შრომითი ხელშეკრულებით.

მუხლი 12. პირის სამსახურში მიღების სპეციალური პირობები

1. პირს სამსახურში ვაკანტური თანამდებობის დასაკავებლად გამოცხადებულ კონკურსში მონაწილეობისას „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული მოხელის სერტიფიკატი არ მოეთხოვება.

2. მოსამსახურე გამოსაცდელი ვადის განმავლობაში სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირში – საქართველოს იუსტიციის სასწავლო ცენტრში გადის მომზადების შესაბამის სპეციალურ სასწავლო კურსს (შემდგომ − სასწავლო კურსი), თუ მინისტრის ბრძანებით მას განსაზღვრული აქვს შესაბამისი ვალდებულება. ამ პერიოდში მოსამსახურე სამსახურებრივ საქმიანობას ახორციელებს სპეციალური უფლებამოსილების მქონე პირის ზედამხედველობით.

3. სასწავლო კურსი, სხვა თეორიულ და პრაქტიკულ საკითხებთან ერთად, ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა სწავლებას უნდა ითვალისწინებდეს.

4. სასწავლო კურსის წარმატებით გავლის შემთხვევაში მოსამსახურეს ეძლევა შესაბამისი დონის პენიტენციური სისტემის მოსამსახურის სერტიფიკატი (შემდგომ − სერტიფიკატი).

5. მოქმედი სერტიფიკატის მქონე პირი ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მოსამსახურის თანამდებობაზე შეიძლება დაინიშნოს უკონკურსოდ, სასწავლო კურსის გავლის გარეშე.

6. სამსახურში უკონკურსოდ ინიშნება:

ა) თანამდებობაზე/სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის შემცვლელი მოსამსახურე;

ბ) კონკურსით დასაკავებელ ვაკანტურ თანამდებობაზე დროებით მოვალეობის შემსრულებელი;

გ) მოსამსახურე − დაწინაურების შემთხვევაში;

დ) მოსამსახურე – სამსახურის იმავე ან სხვა სტრუქტურულ ქვედანაყოფში/ერთეულში გადაყვანისას, თუ იგი აკმაყოფილებს მის მიერ თანამდებობის კონკურსით/დაწინაურების წესით დასაკავებლად განსაზღვრულ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს. ამ შემთხვევაში დასაკავებელ თანამდებობაზე მოსამსახურის წარდგენის უფლება აქვს სამსახურის იმ სტრუქტურული ქვედანაყოფის/ერთეულის ხელმძღვანელს, რომელშიც ხდება მოსამსახურის გადაყვანა. აღნიშნულ თანამდებობაზე მოსამსახურის წარდგენა ხდება მისი წერილობითი თანხმობის საფუძველზე.

7. პირი შესაბამის თანამდებობაზე შეიძლება დაინიშნოს უკონკურსოდ, დროებით მოვალეობის შემსრულებლად, არაუმეტეს 6 თვის ვადით. ამ პირის იმავე თანამდებობაზე განმეორებით დროებით მოვალეობის შემსრულებლად დანიშვნა დაუშვებელია. დროებით მოვალეობის შემსრულებლად უკონკურსოდ დანიშნულ პირზე არ ვრცელდება ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული სასწავლო კურსის გავლის მოთხოვნა.

8. სამსახურში მისაღები პირი (კანდიდატი) გადის სპეციალურ შემოწმებას. სპეციალური შემოწმება არის საქართველოს კანონმდებლობით დასაშვები ღონისძიებების ერთობლიობა, რომლის მიზანია კანდიდატის ამ კოდექსის მე-11 მუხლის მე-5 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პიროვნული და საქმიანი თვისებების მის მიერ შესასრულებელ სამუშაოსთან შესაბამისობის დადგენა. კანდიდატი თანამდებობაზე ინიშნება თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირის ბრძანებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, არაუმეტეს 6 თვის გამოსაცდელი ვადით.

9. ამ მუხლის მიზნებისთვის:

ა) მინისტრი განსაზღვრავს:

ა.ა) სამსახურში პირის მისაღებად კონკურსის ჩატარების, სამსახურში მისაღები პირის შერჩევის, მის მიერ სპეციალური შემოწმებისა და გამოსაცდელი ვადის გავლის წესს;

ა.ბ) სასწავლო კურსის სახეებს, მოსამსახურის მიერ სასწავლო კურსის გავლის, მისი სერტიფიცირებისა და პერიოდული გადამზადების წესს, სერტიფიკატის მოქმედების ვადას;

ა.გ) მოსამსახურის დაწინაურების წესს;

ა.დ) სამსახურის იმ თანამდებობების ნუსხას, რომლებზედაც პირები უკონკურსოდ, გამოსაცდელი ვადისა და სასწავლო კურსის გავლის გარეშე ინიშნებიან, აგრეთვე ამ თანამდებობებზე მათი დანიშვნის წესს;

ბ) სამსახურის გენერალური დირექტორი, თანამდებობის სპეციფიკისა და თანამდებობრივი ინსტრუქციის შინაარსის გათვალისწინებით, განსაზღვრავს დამატებით საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს კანდიდატის მიერ ვაკანტური თანამდებობის დასაკავებლად.

მუხლი 13. პირის სამსახურში მიღებასა და მის მიერ სამსახურის გავლასთან დაკავშირებული შეზღუდვები

1. სამსახურში არ მიიღება:

ა) ნასამართლევი პირი, აგრეთვე პირი, რომელსაც ჩადენილი აქვს დანაშაული, რომელიც უკავშირდება ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილებით დადგენილ ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციის მე-3 მუხლის დარღვევის ფაქტს, მიუხედავად ნასამართლობის მოხსნისა ან გაქარწყლებისა;

ბ) პირი, რომლის მიმართაც სისხლისსამართლებრივი დევნა მიმდინარეობს;

გ) პირი, რომელიც სასამართლომ შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირად აღიარა ან მხარდაჭერის მიმღებად ცნო, თუ სასამართლოს გადაწყვეტილებით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული;

დ) პირი, რომელსაც სასამართლოს მიერ ჩამორთმეული აქვს შესაბამისი თანამდებობის დაკავების უფლება;

ე) პირი, რომლის ჯანმრთელობის მდგომარეობა, სამედიცინო დასკვნის თანახმად, არ აკმაყოფილებს შესაბამისი თანამდებობის დასაკავებლად დადგენილ მოთხოვნებს;

ვ) პირი, რომელიც შესაბამისი თანამდებობის დაკავების შემთხვევაში უშუალო სამსახურებრივი ზედამხედველობით დაუკავშირდება მშობელს, მეუღლეს, დას, ძმას, შვილს, გერს ან მეუღლის მშობელს, დას, ძმას;

ზ) უცხო ქვეყნის მოქალაქეობის პრეტენდენტი, გარდა კანონით ან საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული გამონაკლისისა;

თ) პირი, რომელმაც სპეციალური შემოწმების გავლის შედეგად უარყოფითი შეფასება მიიღო.

2. მოსამსახურეს უფლება არ აქვს, ეკავოს სხვა თანამდებობა სხვა საჯარო დაწესებულებაში ან კერძო დაწესებულებაში, აგრეთვე სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას ასრულებდეს სხვა ანაზღაურებად საქმიანობას, გარდა სამეცნიერო, პედაგოგიური ან/და შემოქმედებითი საქმიანობისა. მოსამსახურემ შეთავსებით სხვა თანამდებობა შეიძლება დაიკავოს მხოლოდ სამინისტროს სისტემაში.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული შეზღუდვა არ ვრცელდება სამსახურის სამედიცინო პერსონალის წევრზე, რომელიც თავის საქმიანობას პენიტენციურ დაწესებულებაში ახორციელებს.

მუხლი 14. პირის მიერ სამსახურში მიღებისას წარსადგენი დოკუმენტები. მოსამსახურის ფიცი

1. სამსახურში მიღების მსურველმა თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირს უნდა წარუდგინოს მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული დოკუმენტები. ამ დოკუმენტების წარუდგენლობა მის სამსახურში მიღებაზე უარის თქმის საფუძველია. ამასთანავე, სამსახურში მიღების მსურველს შეიძლება მოეთხოვოს სამსახურის მიერ წინასწარ განსაზღვრული, შესაბამისი სამედიცინო დაწესებულების მიერ გაცემული ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ცნობის წარდგენა, აგრეთვე საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის − განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრის მიერ დადასტურებული ან აღიარებული დიპლომის წარდგენა.

2. სამსახურში პირველად მიღებული პირი დებს და ხელმოწერით ადასტურებს მოსამსახურის ფიცს: „ვაცნობიერებ საქართველოს წინაშე ჩემთვის დაკისრებულ პასუხისმგებლობას და ვფიცავ, ერთგულად ვემსახურო საქართველოს, განუხრელად დავიცვა საქართველოს კონსტიტუცია და კანონები, პატივი ვცე ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებულ უფლებებსა და თავისუფლებებს, კეთილსინდისიერად შევასრულო ჩემი მოვალეობები.“.

მუხლი 15. სამსახურის ვადა. გამოსაცდელი ვადა

1. მოსამსახურე (გარდა ამ კოდექსის მე-16 მუხლით გათვალისწინებული მოსამსახურისა) სამსახურში მიიღება/ინიშნება განუსაზღვრელი ვადით, გარდა ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

2. სამსახურში განსაზღვრული ვადით მიიღება:

ა) თანამდებობაზე/სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის შემცვლელი მოსამსახურე − მოსამსახურის სამსახურში გამოსვლამდე ან თანამდებობიდან გათავისუფლებამდე;

ბ) თანამდებობაზე კონკურსით დასანიშნი მოსამსახურის მოვალეობის შემსრულებელი – ამ კოდექსის მე-12 მუხლის მე-7 ნაწილით განსაზღვრულ ვადაში კონკურსის შედეგების მიხედვით მოსამსახურის თანამდებობაზე დანიშვნამდე;

გ) შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებული პირი – შრომითი ხელშეკრულებით განსაზღვრული ვადით.

3. დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირს შეუძლია პირი დანიშნოს არაუმეტეს 6 თვის გამოსაცდელი ვადით.

4. გამოსაცდელი ვადის განმავლობაში მოწმდება პირის კვალიფიკაციის, პიროვნული და საქმიანი თვისებების/უნარ-ჩვევების და შესაძლებლობების თანამდებობის დასაკავებლად დადგენილ მოთხოვნებთან შესაბამისობა.

5. გამოსაცდელი ვადის არადამაკმაყოფილებელი შედეგის დადგომისას პირი შესაბამისი სამართლებრივი აქტით თავისუფლდება სამსახურიდან.

6. გამოსაცდელი ვადა არ გამოიყენება პირის თანამდებობაზე/სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის შემცვლელად ან მოვალეობის შემსრულებლად დანიშვნისას.

7. დაუშვებელია გამოსაცდელი ვადით დანიშნული პირის თანამდებობრივი გადაყვანა ან დაწინაურება, აგრეთვე მისთვის მოვალეობის შესრულების დაკისრება.

8. გამოსაცდელ ვადაში ჩაითვლება პირის მიერ დროებითი შრომისუუნარობის ან სხვა საპატიო მიზეზის გამო გაცდენილი დრო. გამოსაცდელი ვადა პირს ჩაეთვლება შრომის საერთო სტაჟში.

მუხლი 16. მოსამსახურის ასაკობრივი შეზღუდვა

1. მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული სამსახურის ცალკეული დანაყოფების მოსამსახურეთა მიერ სამსახურის გასავლელად დადგენილია შემდეგი ასაკობრივი შეზღუდვა:

ა) უმცროსი სპეციალური წოდების მქონე მოსამსახურისა და საშუალო სპეციალური წოდების მქონე მოსამსახურისთვის – 60 წელი;

ბ) უფროსი სპეციალური წოდების მქონე მოსამსახურისთვის – 65 წელი.

2. სამსახურში ყოფნის ზღვრულ ასაკს მიღწეული მოსამსახურე უნდა გათავისუფლდეს სამსახურიდან, გარდა ამ კოდექსით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

3. სახელმწიფო სპეციალური წოდების მქონე, სამსახურში ყოფნის ზღვრულ ასაკს მიღწეულ მოსამსახურეს სამსახურის ინტერესებიდან გამომდინარე, აგრეთვე სამედიცინო დასკვნის ან/და მისი ფიზიკური მომზადების დონის გათვალისწინებით, მისივე თანხმობით, მინისტრის ბრძანებით შეიძლება გაუგრძელდეს სამსახურის ვადა 5 წლამდე ვადით. ეს არ გამორიცხავს მოსამსახურის სამსახურიდან ამ კოდექსით გათვალისწინებული შესაბამისი საფუძვლით გათავისუფლების შესაძლებლობას.

მუხლი 17. მოსამსახურის თანამდებობრივი გადაყვანა

1. მოსამსახურის თანამდებობრივი გადაყვანა ხდება:

ა) მის მიერ დაკავებულ თანამდებობაზე უფრო მაღალ თანამდებობაზე − დაწინაურების შემთხვევაში, მინისტრის მიერ დადგენილი წესით, მოსამსახურის ხელმძღვანელის წარდგინებითა და მოსამსახურის თანხმობით, თუ მოსამსახურე დაკავებულ თანამდებობაზე 6 თვე მაინც მსახურობს;

ბ) მის მიერ დაკავებული თანამდებობის თანაბარ თანამდებობაზე:

ბ.ა) პირადი პატაკის საფუძველზე;

ბ.ბ) სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, მოსამსახურის თანხმობით;

გ) მის მიერ დაკავებულ თანამდებობაზე უფრო დაბალ თანამდებობაზე:

გ.ა) პირადი პატაკის საფუძველზე;

გ.ბ) სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, მოსამსახურის თანხმობით;

გ.გ) ატესტაციის შედეგების საფუძველზე;

გ.დ) დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის გამო.

2. მოსამსახურის დაწინაურება ხდება შესაბამისი საკვალიფიკაციო მოთხოვნების გათვალისწინებით, მისი სათანადო პროფესიული გადამზადებით, თუ მის მიერ დაკავებულ თანამდებობაზე უფრო მაღალი თანამდებობა წამყვანი/მენეჯერული თანამდებობაა და თვისებრივად განსხვავებული სამუშაოს შესრულებას ითვალისწინებს.

3. მოსამსახურის თანამდებობრივი გადაყვანა ხდება შესაბამისი საკვალიფიკაციო მოთხოვნების გათვალისწინებით. მოსამსახურის ფუნქციურად განსხვავებულ თანამდებობაზე გადაყვანას, როგორც წესი, უნდა უძღოდეს მისი სათანადო პროფესიული გადამზადება.

4. მოსამსახურის თანამდებობრივი გადაყვანა ხდება მოსამსახურის შესაბამის თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირის ბრძანებით.

5. მოსამსახურის შესაბამის თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირს შეუძლია მოსამსახურე თანამდებობრივი გადაყვანის გარეშე მიამაგროს სამსახურის სხვა სტრუქტურულ ქვედანაყოფს/ერთეულს ან პენიტენციურ დაწესებულებას.

6. მოსამსახურის შესაბამის თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირს შეუძლია მოსამსახურეს განუსაზღვროს სამუშაო ადგილი.

7. ამ მუხლის მე-5 და მე-6 ნაწილებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში საჭიროა მოსამსახურის თანხმობა.

მუხლი 18. სამსახურში არმყოფი მოსამსახურის მოვალეობების შესრულება

1. მოსამსახურის თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირს შეუძლია სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის შესაცვლელად ან ვაკანტური თანამდებობის დასაკავებლად, გადაუდებელ შემთხვევაში, როდესაც მოსამსახურის სამსახურში არყოფნა საფრთხეს უქმნის სამსახურის ნორმალურ ფუნქციონირებას:

ა) სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის მოვალეობები დააკისროს სხვა მოსამსახურეს თავისი სამსახურებრივი მოვალეობების შესრულებისგან გათავისუფლების გარეშე;

ბ) სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის მოვალეობები დააკისროს სხვა მოსამსახურეს (შემცვლელი მოსამსახურე) და გაათავისუფლოს იგი თავისი სამსახურებრივი მოვალეობების შესრულებისგან.

2. მოსამსახურეს უფლება აქვს, ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მოვალეობების შესრულებაზე უარი განაცხადოს, თუ მათი შესრულება წინააღმდეგნაჩვენებია მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობისთვის ან უფრო მაღალ კვალიფიკაციასა და სხვა პროფესიულ მომზადებას მოითხოვს.

3. მოსამსახურეს უფლება აქვს, ამ მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე იმავე დაწესებულებაში შეასრულოს სამსახურში არმყოფი მოსამსახურის მოვალეობები კალენდარული წლის განმავლობაში არაუმეტეს 1 თვის ვადით. სამსახურში არმყოფი მოსამსახურის მოვალეობების კალენდარული წლის განმავლობაში 1 თვეზე მეტი ვადით შესრულება შესაძლებელია მისი შემცვლელი მოსამსახურის თანხმობით.

4. მოსამსახურეს, რომელიც ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე ასრულებს სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის მოვალეობებს, თავისი თანამდებობრივი სარგოს გარდა, ეძლევა დანამატი „საჯარო დაწესებულებაში შრომის ანაზღაურების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული ზღვრული ოდენობის ფარგლებში, სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანებით დადგენილი ოდენობით.

5. მოსამსახურეს, რომელიც ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე ასრულებს სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის მოვალეობებს, ეძლევა სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის თანამდებობრივი სარგო, თუ ის აღემატება მის თანამდებობრივ სარგოს. თუ სამსახურში დროებით არმყოფი მოსამსახურის თანამდებობრივი სარგო მისი შემცვლელი მოსამსახურის თანამდებობრივ სარგოზე ნაკლებია, შემცვლელ მოსამსახურეს უნარჩუნდება თავისი თანამდებობრივი სარგო.

მუხლი 19. მოსამსახურის წახალისება

1. სამსახურებრივი მოვალეობის სანიმუშოდ შესრულებისთვის, ხანგრძლივი ან/და კეთილსინდისიერი სამსახურისთვის, განსაკუთრებული სირთულის მნიშვნელოვანი დავალების შესრულებისთვის ან/და განსაკუთრებული დამსახურებისთვის მოსამსახურის მიმართ გამოიყენება წახალისების შემდეგი ფორმები:

ა) მადლობის გამოცხადება;

ბ) ფულადი ჯილდოს მიცემა;

გ) ფასიანი საჩუქრით დაჯილდოება;

დ) სამინისტროს/სამსახურის სიგელით დაჯილდოება;

ე) სამკერდე ნიშნით დაჯილდოება;

ვ) სამინისტროს/სამსახურის მედალიონით დაჯილდოება;

ზ) სამინისტროს/სამსახურის მედლით დაჯილდოება;

თ) მორიგი სახელმწიფო სპეციალური წოდების ვადამდე მინიჭება;

ი) დისციპლინური სახდელის ვადამდე მოხსნა;

კ) სამოქალაქო ან სამსახურებრივ-საშტატო იარაღით დაჯილდოება.

2. შესაძლებელია მოსამსახურის მიმართ წახალისების რამდენიმე ფორმის ერთდროულად გამოყენება.

3. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას გამოჩენილი მამაცობისთვის (გამბედაობისთვის) მოსამსახურე შეიძლება წარდგენილ იქნეს საქართველოს სახელმწიფო ჯილდოზე.

4. მოსამსახურის წახალისების წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

მუხლი 20. მოსამსახურის დისციპლინური გადაცდომები და დისციპლინური სახდელები

1. მსუბუქი ან მძიმე დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის მოსამსახურეს შეიძლება დაეკისროს დისციპლინური სახდელი.

2. მოსამსახურის დისციპლინური გადაცდომებია:

ა) სამსახურებრივი მოვალეობის განზრახ ან გაუფრთხილებლობით შეუსრულებლობა ან არაჯეროვნად შესრულება;

ბ) სამსახურისთვის ქონებრივი ზიანის მიყენება ან ასეთი ზიანის წარმოშობის საშიშროების განზრახ ან გაუფრთხილებლობით შექმნა;

გ) ქცევის ზოგადი წესების უგულებელყოფა ან დარღვევა, რომელიც მიმართულია მოსამსახურისა და სამსახურის დისკრედიტაციისკენ, მიუხედავად იმისა, სამსახურშია ის ჩადენილი თუ მის გარეთ;

დ) უშუალო ან ზემდგომი ხელმძღვანელის კანონიერი მითითების ან/და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნის შეუსრულებლობა;

ე) მოსამსახურეთა ეთიკის ნორმების დარღვევა.

3. დისციპლინური გადაცდომა მძიმეა, თუ:

ა) დისციპლინურმა გადაცდომამ გამოიწვია მისი ჩამდენი პირის რეპუტაციის შელახვა, რაც გამორიცხავს ამ პირის მიერ მომავალში სამსახურებრივ მოვალეობათა ჯეროვან შესრულებას;

ბ) დისციპლინური გადაცდომის შედეგად შეილახა სამსახურის რეპუტაცია ან ზიანი მიადგა მოსამსახურეს, მესამე პირს ან საჯარო ინტერესს;

გ) დისციპლინური გადაცდომის შედეგად სამსახურს მნიშვნელოვანი მატერიალური ზიანი მიადგა;

დ) ეს არის დისციპლინური პასუხისმგებლობის მქონე მოსამსახურის მიერ ჩადენილი ახალი დისციპლინური გადაცდომა;

ე) ეს არის ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის ექიმის დანიშნულების გარეშე უკანონოდ მოხმარება, თუ აღნიშნული ქმედება არ იწვევს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას.

4. დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის მოსამსახურეს შეიძლება დაეკისროს შემდეგი დისციპლინური სახდელები:

ა) შენიშვნა;

ბ) გაფრთხილება;

გ) საყვედური;

დ) სამკერდე ნიშნის ჩამორთმევა;

ე) სახელმწიფო სპეციალური წოდების ერთი საფეხურით ჩამოქვეითება;

ვ) არაუმეტეს 10 სამუშაო დღის თანამდებობრივი სარგოს დაკავება;

ზ) თანამდებობრივი სარგოს 10 პროცენტიდან 50 პროცენტამდე დაკავება 1 თვიდან 6 თვემდე ვადით;

თ) ჩამოქვეითება;

ი) სამსახურიდან დათხოვნა/გათავისუფლება.

5. მოსამსახურე სამსახურიდან შეიძლება დათხოვნილ/გათავისუფლებულ იქნეს მხოლოდ მძიმე დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის გამო.

6. დისციპლინურ წარმოებას ახორციელებს სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფი.

7. სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფის დასკვნის საფუძველზე სამსახურის გენერალური დირექტორი იღებს გადაწყვეტილებას მოსამსახურისთვის დისციპლინური სახდელის დაკისრების შესახებ.

8. დაუშვებელია მოსამსახურისთვის დისციპლინური სახდელის დაკისრება მისი დროებითი შრომისუუნარობის, შვებულებაში ან მივლინებაში ყოფნის დროს, აგრეთვე იმ შემთხვევაში, თუ მის მიერ დისციპლინური გადაცდომის ჩადენიდან 1 წელზე მეტი გავიდა.

9. მოსამსახურისთვის დისციპლინური სახდელის დაკისრებისას გათვალისწინებული უნდა იქნეს მის მიერ ჩადენილი დისციპლინური გადაცდომის შინაარსი, სიმძიმე და შედეგები, ჩადენის გარემოებები, აგრეთვე მოსამსახურის პიროვნება და დამსახურება.

10. დაუშვებელია ერთი დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის მოსამსახურისთვის ორი ან ორზე მეტი დისციპლინური სახდელის დაკისრება.

11. მოსამსახურე დისციპლინური პასუხისმგებლობის მქონედ ითვლება მისთვის დისციპლინური სახდელის დაკისრებიდან 1 წლის განმავლობაში.

12. მოსამსახურეს დისციპლინური სახდელი შეიძლება ვადამდე მოეხსნას, თუ მას ახალი დისციპლინური გადაცდომა არ ჩაუდენია და თავი გამოიჩინა, როგორც კეთილსინდისიერმა პირმა. მოსამსახურეს დისციპლინური სახდელი შეიძლება ვადამდე მოეხსნას ასევე განსაკუთრებული დამსახურებისთვის.

13. მოსამსახურეთა ეთიკის ნორმებსა და დისციპლინურ წესდებას ამტკიცებს მინისტრი.

თავი V

მოსამსახურის უფლებები და მოვალეობები, მის მიერ სამსახურის გავლის პირობები, მისი სამართლებრივი, სოციალური და უსაფრთხოების დაცვის გარანტიები

მუხლი 21. მოსამსახურის უფლებები და მოვალეობები

1. მოსამსახურე თავისი სამსახურებრივი უფლებამოსილების განხორციელებისას წარმოადგენს სამსახურს.

2. მოსამსახურეს უფლება აქვს:

ა) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში მიიღოს შესაბამისი გადაწყვეტილება მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესასრულებლად;

ბ) დადგენილი წესით მოითხოვოს და მიიღოს ინფორმაცია სამსახურებრივი/თანამდებობრივი უფლებამოსილების განსახორციელებლად;

გ) უზრუნველყოფილი იყოს თანამდებობრივი ფუნქციების შესასრულებლად საჭირო ორგანიზაციულ-ტექნიკური საშუალებებითა და პირობებით;

დ) უშუალო ხელმძღვანელს წარუდგინოს წინადადებები თავისი სამსახურებრივი საქმიანობის სრულყოფის შესახებ და მიიღოს მუშაობისთვის აუცილებელი კონსულტაციები;

ე) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გამოიყენოს ფიზიკური ძალა, სპეციალური საშუალებები და ცეცხლსასროლი იარაღი მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესასრულებლად;

ვ) განახორციელოს მისთვის საქართველოს კანონმდებლობითა და თანამდებობრივი ინსტრუქციით მინიჭებული სხვა უფლებამოსილებები.

3. მოსამსახურე ვალდებულია:

ა) სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას დაიცვას ბრალდებულის/მსჯავრდებულის და სხვა პირის უფლებები და კანონიერი ინტერესები;

ბ) პირნათლად შეასრულოს მისთვის თანამდებობრივი ინსტრუქციით დაკისრებული მოვალეობები;

გ) დაიცვას მოსამსახურეთა ეთიკის ნორმები;

დ) სპეციალური მითითების გარეშე დაიცვას მის სამსახურებრივ საქმიანობასთან დაკავშირებული სამართლებრივი აქტები;

ე) შეასრულოს ხელმძღვანელის კანონიერი ბრძანება, განკარგულება და მითითება;

ვ) დაიცვას შინაგანაწესის მოთხოვნები;

ზ) გაუფრთხილდეს სახელმწიფო საკუთრებას, დაიცვას შესაბამისი მატერიალური ფასეულობები;

თ) სამსახურებრივი უფლებამოსილების განხორციელებისას, აგრეთვე სამსახურიდან გათავისუფლების შემდეგ არ გაავრცელოს სახელმწიფო და კომერციული საიდუმლოებები, სხვა პირის პერსონალური მონაცემები და სხვა ინფორმაცია (საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 50-ე მუხლის მე-4 ნაწილის გათვალისწინებით), რომელიც მისთვის ცნობილი გახდა სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით;

ი) რესურსების ეკონომიურად გამოყენებით (ხარჯვით) ეფექტიანად და სწორად წარმართოს სამსახურში ორგანიზაციული პროცესი, სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას დაიცვას ეკონომიურობისა და ეფექტიანობის პრინციპი, ბოროტად არ გამოიყენოს და არ გაფლანგოს სამსახურებრივი სახსრები;

კ) სამსახურებრივი უფლებამოსილების განხორციელებისას იყოს მიუკერძოებელი და იხელმძღვანელოს მხოლოდ საჯარო ინტერესით;

ლ) დაიცვას შრომის დისციპლინა, რაციონალურად გამოიყენოს სამუშაო დრო, არ ჩაიდინოს ისეთი ქმედება, რომელიც შეაფერხებს სამსახურის მუშაობას და შელახავს მის ავტორიტეტს;

მ) გაუფრთხილდეს სამსახურებრივ მოწმობასა და სამსახურებრივ-საშტატო იარაღს, გამოიყენოს ისინი კეთილსინდისიერად, მხოლოდ სამსახურებრივი მიზნებისთვის და არა რაიმე უპირატესობის მოსაპოვებლად; სამსახურებრივ-საშტატო იარაღის ან/და სამსახურებრივი მოწმობის დაკარგვის შემთხვევაში ამის შესახებ დაუყოვნებლივ აცნობოს სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელ სტრუქტურულ ქვედანაყოფს, საიარაღო სამსახურსა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამის ორგანოს. სამსახურებრივ-საშტატო იარაღის ან/და სამსახურებრივი მოწმობის დაკარგვა შეიძლება გახდეს მოსამსახურისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების საფუძველი;

ნ) შეასრულოს მისთვის საქართველოს კანონმდებლობითა და თანამდებობრივი ინსტრუქციით დაკისრებული სხვა მოვალეობები.

4. მოსამსახურეს ეკრძალება:

ა) სამსახურში ალკოჰოლური, ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული სიმთვრალის მდგომარეობაში ყოფნა;

ბ) აზარტულ ან/და მომგებიან თამაშობებში (გარდა წამახალისებელი გათამაშებისა) (მათ შორის, სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობილ თამაშობებში) მონაწილეობა;

გ) სამსახურებრივი ავტომანქანის ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში მართვა. ეს ქმედება ჩაითვლება ამ კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ დისციპლინურ გადაცდომად;

დ) პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ბრალდებულთან/მსჯავრდებულთან ან წინასწარი შეცნობით ამ კოდექსის 120-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ პირთან/პირებთან ისეთი ურთიერთობის დამყარება (გარიგების დადება და სხვა), რომელიც არ მიეკუთვნება მის სამსახურებრივ უფლებებსა და მოვალეობებს, ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის ისეთი საგნის ან/და ნივთიერების გადაცემა ან შესანახად ან სხვა მიზნით მისგან ისეთი საგნის ან/და ნივთიერების მიღება, რომელიც არ უკავშირდება მის სამსახურებრივ საქმიანობას.

5. მოსამსახურეს ეკრძალება პოლიტიკური პარტიის წევრობა და პოლიტიკურ საქმიანობაში მონაწილეობა. სამსახურში მიღებულ პირს უწყდება პოლიტიკური პარტიის წევრობა. დაუშვებელია თავისი საქმიანობის განხორციელებისას მოსამსახურის მიერ პოლიტიკური შეხედულებით მოქმედება. მოსამსახურის მიერ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ უსაფრთხოების ღონისძიების განხორციელება ან ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პოლიტიკური შეხედულების ან პარტიული კუთვნილების გამო მისთვის პასუხისმგებლობის დაკისრება აკრძალულია და იწვევს კანონით დადგენილ პასუხისმგებლობას.

6. მოსამსახურის სხვა უფლებები და მოვალეობები მისი თანამდებობრივი ფუნქციების შესაბამისად განისაზღვრება მოსამსახურის თანამდებობრივი ინსტრუქციით, რომელსაც ამტკიცებს სამსახურის გენერალური დირექტორი.

7. მოსამსახურის მიერ ფიზიკური ძალის, სპეციალური საშუალებებისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების წესი დგინდება საქართველოს კანონმდებლობით, მათ შორის, მინისტრის ბრძანებითა და მოსამსახურის თანამდებობრივი ინსტრუქციით.

მუხლი 22. მოსამსახურის სამუშაო დრო

1. თუ ამ მუხლის მე-2 ნაწილით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, მოსამსახურის სამუშაო დრო განისაზღვრება „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად.

2. მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული სამსახურის ცალკეული დანაყოფების მოსამსახურეებისთვის ან/და ცალკეული მოსამსახურეებისთვის დადგენილია „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულისგან განსხვავებული სამუშაო დრო ან/და მუშაობის განსხვავებული პირობები, კერძოდ:

ა) მოსამსახურისთვის დადგენილია არაუმეტეს 48-საათიანი სამუშაო კვირა და არანორმირებული სამუშაო დღე;

ბ) მოსამსახურისთვის (გარდა ცვლაში მომუშავე მოსამსახურისა) დასვენებისა და უქმე დღეებში მუშაობა ნებაყოფლობითია. ამ შემთხვევაში მას ანაზღაურება ეძლევა საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით;

გ) ცვლაში მომუშავე მოსამსახურის სამუშაო დროის ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებოდეს 24 საათს, გარდა პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის მიერ განსაზღვრული განსაკუთრებული შემთხვევებისა. ცვლაში მომუშავე მოსამსახურეებისთვის დგინდება თანაბარი ხანგრძლივობის ცვლები;

დ) მოსამსახურეები მინისტრის ბრძანებით შეიძლება განსაკუთრებულ რეჟიმზე იქნენ გადაყვანილი.

მუხლი 23. მოსამსახურის შვებულება

1. მოსამსახურისთვის დადგენილია შვებულების შემდეგი სახეები:

ა) ყოველწლიური ანაზღაურებადი;

ბ) მოკლევადიანი დამატებითი;

გ) ანაზღაურებისგარეშე;

დ) სასწავლო;

ე) ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო, ახალშობილის შვილად აყვანის გამო.

2. სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, დასაშვებია მოსამსახურის შვებულების (გარდა ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შვებულებისა) შეწყვეტა და მისი გამოძახება სამსახურის გასაგრძელებლად.

3. მოსამსახურეს შვებულება ეძლევა მისი თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირის ბრძანებით.

4. მოსამსახურეს ეძლევა ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულება 24 სამუშაო დღის ოდენობით.

5. მოსამსახურის ყოველწლიურ ანაზღაურებად შვებულებაში ყოფნისას დროებითი შრომისუუნარობის პერიოდი ამ შვებულების ანგარიშში არ ითვლება და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ანაზღაურდება.

6. მოსამსახურეს ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულება ეძლევა კალენდარული წლის განმავლობაში, შვებულებების გრაფიკის შესაბამისად. მოსამსახურეს წინა წლის გამოუყენებელი ანაზღაურებადი შვებულება შეიძლება მიეცეს მომდევნო წლის პირველ კვარტალში. თანამდებობაზე ახალდანიშნული მოსამსახურის ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულების ხანგრძლივობა ნამსახურები დღეების პროპორციულად გამოითვლება: ორ-ნახევარი დღე სამსახურში მიღების დღიდან ყოველ სრულ თვეზე.

7. მოსამსახურეს, რომელსაც ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულება გამოყენებული აქვს, განსაკუთრებული გარემოების გამო შეიძლება მიეცეს მოკლევადიანი დამატებითი შვებულება კალენდარული წლის განმავლობაში არაუმეტეს 10 დღისა. მოსამსახურის მოკლევადიანი დამატებითი შვებულება ანაზღაურდება და ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულების ანგარიშში არ ითვლება.

8. მოსამსახურეს უფლება აქვს, სამსახურში მუშაობის პერიოდში ისარგებლოს ანაზღაურებისგარეშე შვებულებით არაუმეტეს 1 წლისა, თუ ეს არ ეწინააღმდეგება სამსახურის ინტერესებს.

9. მოსამსახურეს კვალიფიკაციის ასამაღლებლად 2 წელიწადში ერთხელ შეიძლება მიეცეს სასწავლო შვებულება არაუმეტეს 3 თვისა, თანამდებობრივი სარგოს შენარჩუნებით. თუ მოსამსახურეს სასწავლო შვებულება სამსახურის ინიციატივით ეძლევა, მას ამ შვებულებასთან დაკავშირებული შესაბამისი ხარჯები სრულად აუნაზღაურდება.

10. მოსამსახურეს მისი მოთხოვნის საფუძველზე ეძლევა ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულება 730 კალენდარული დღის ოდენობით. ამ შვებულებიდან ანაზღაურებადია 183 კალენდარული დღე, ხოლო მშობიარობის გართულების ან ტყუპის შობის შემთხვევაში – 200 კალენდარული დღე. ანაზღაურება გაიცემა სამსახურის ბიუჯეტიდან, მოსამსახურის შრომის ანაზღაურების ოდენობით. მოსამსახურეს უფლება აქვს, ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულება თავისი შეხედულებისამებრ გადაანაწილოს ორსულობისა და მშობიარობის შემდგომ პერიოდებზე.

11. მოსამსახურეს ბავშვის მიერ 1 წლის ასაკის მიღწევამდე უფლება აქვს, ერთჯერადად მოითხოვოს ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო არაანაზღაურებადი შვებულების დარჩენილი ნაწილით სარგებლობა.

12. მოსამსახურეს, რომელმაც 1 წლამდე ასაკის ბავშვი იშვილა, მისი მოთხოვნის საფუძველზე ეძლევა ახალშობილის შვილად აყვანის გამო შვებულება ბავშვის დაბადებიდან 550 კალენდარული დღის ოდენობით. ამ შვებულებიდან ანაზღაურებადია 90 კალენდარული დღე. ანაზღაურება გაიცემა სამსახურის ბიუჯეტიდან, მოსამსახურის შრომის ანაზღაურების ოდენობით.

13. მოსამსახურეს ორსულობის პერიოდში სამედიცინო გამოკვლევების ჩატარების გამო გაცდენილი სამუშაო საათები გამოკვლევების ჩატარების დამადასტურებელი დოკუმენტაციის წარდგენის შემთხვევაში საპატიოდ ჩაეთვლება და შრომის ანაზღაურება შეუნარჩუნდება.

14. ამ მუხლის მე-10 ან მე-12 ნაწილით გათვალისწინებული შვებულებით შეიძლება ისარგებლოს იმ მშობელმა, რომელიც ფაქტობრივად უვლის ბავშვს. ამ შემთხვევაში მოსამსახურეს შვებულება ეძლევა ბავშვის დაბადებიდან 550 კალენდარული დღის ოდენობით. ამ შვებულებიდან ანაზღაურებადია 90 კალენდარული დღე მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ახალშობილი ბავშვის დედას არ უსარგებლია ამ მუხლით განსაზღვრული შვებულებით.

მუხლი 24. გაფიცვა, შეკრება და მანიფესტაცია

1. მოსამსახურეს ეკრძალება გაფიცვა და მასში მონაწილეობა.

2. მოსამსახურეს ეკრძალება შეკრების ან/და მანიფესტაციის ორგანიზება, ჩატარება და მასში მონაწილეობა.

მუხლი 25. მოსამსახურის სამართლებრივი და უსაფრთხოების დაცვის გარანტიები

1. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას მოსამსახურე სახელმწიფო ხელისუფლების წარმომადგენელია და მას სახელმწიფო იცავს. მოსამსახურის საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული უფლებამოსილების შესაბამისი მოთხოვნის შესრულება ყველასთვის სავალდებულოა.

2. მოსამსახურის სამსახურებრივ საქმიანობაში ჩარევა დაუშვებელია.

3. სახელმწიფო იცავს მოსამსახურის ღირსებას. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას მოსამსახურის ღირსების შელახვა, მისთვის ხელის შეშლა, წინააღმდეგობის გაწევა, მის მიმართ მუქარა, ძალადობა ან მისი სიცოცხლის, ჯანმრთელობის ან ქონების ხელყოფა იწვევს კანონით დადგენილ პასუხისმგებლობას.

4. მოსამსახურემ, რომელმაც იცის ან შეიძლება იცოდეს აშკარად უკანონო ბრძანების/დავალების შესახებ, მის შესრულებაზე უარი უნდა თქვას და უნდა აცნობოს სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელ სტრუქტურულ ქვედანაყოფსა და შესაბამის საგამოძიებო ორგანოს.

5. მოსამსახურე უფლებამოსილია თავისი უფლებებისა და თავისუფლებების დასაცავად სასამართლოს მიმართოს.

6. მოსამსახურის სამსახურებრივ საქმიანობასთან დაკავშირებით მისთვის ან/და მისი ოჯახის წევრისთვის საფრთხის შექმნის შემთხვევაში მოსამსახურის ან/და მისი ოჯახის უსაფრთხოებას მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით სახელმწიფო უზრუნველყოფს.

7. სამსახურის პროფესიული დღე ყოველი წლის 8 სექტემბერს აღინიშნება.

მუხლი 26. მოსამსახურის სახელმწიფო სპეციალური წოდება

1. მოხელეს, აგრეთვე სამსახურის გენერალურ დირექტორს, მის პირველ მოადგილესა და მოადგილეს სახელმწიფო სპეციალური წოდებები ენიჭებათ საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

2. სახელმწიფო სპეციალური წოდებების მქონე თანამდებობების შესაბამის ზღვრულ სპეციალურ წოდებებს განსაზღვრავს მინისტრი.

3. სახელმწიფო სპეციალურ წოდებასთან დაკავშირებული საკითხები წესრიგდება „სახელმწიფო სპეციალური წოდებების შესახებ“ საქართველოს კანონითა და მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 27. მოსამსახურის შრომის ანაზღაურება და სოციალური დაცვა

1. მოსამსახურის სოციალურ დაცვას სახელმწიფო უზრუნველყოფს.

2. მოსამსახურის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის სახელმწიფო დაზღვევა სავალდებულოა. ამასთანავე, შესაძლებელია მისი მეუღლისა და არასრულწლოვანი შვილების საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის სახსრებით დაზღვევა.

3. მოსამსახურეს კადრების განკარგულებაში ყოფნის პერიოდში 2 თვის განმავლობაში უნარჩუნდება ბოლოს დაკავებული თანამდებობის შესაბამისი თანამდებობრივი სარგო.

4. მოსამსახურეს, რომელიც სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისთვის სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ ან საკუთარ სატრანსპორტო საშუალებას იყენებს, საწვავით სახელმწიფო უზრუნველყოფს.

5. მოსამსახურეს სამსახურებრივი საქმიანობის განსახორციელებლად ეძლევა ხელფასი, რომელიც მოიცავს:

ა) მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრულ თანამდებობრივ სარგოს;

ბ) დადგენილი წესით განსაზღვრულ წელთა ნამსახურობის დანამატს (ამ დანამატის გაცემის მიზნებისთვის ნამსახურებ წლებში ჩაითვლება სამხედრო წოდებით ან/და სახელმწიფო სპეციალური წოდებით ნამსახურები წლები, მათ შორის, საქართველოს სხვა საჯარო/სახელმწიფო დაწესებულებაში სამსახური, გარდა სამხედრო სავალდებულო სამსახურისა/წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურისა);

გ) მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით განსაზღვრულ, სახელმწიფო სპეციალური წოდების შესაბამის წოდებრივ სარგოს.

6. მოსამსახურეს მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით შეიძლება მიეცეს სახელფასო დანამატი ზეგანაკვეთური მუშაობის ან/და განსაკუთრებით საპასუხისმგებლო ფუნქციური დატვირთვის გათვალისწინებით.

7. მოსამსახურეს ამ მუხლით გათვალისწინებული წოდებრივი სარგო და დანამატი მის მიმართ დისციპლინური პასუხისმგებლობის მოქმედების პერიოდში არ ეძლევა ან შეიძლება შეუმცირდეს.

8. მოსამსახურეს ამ მუხლით გათვალისწინებული სარგო და დანამატი ეძლევა უნაღდო ანგარიშსწორების ფორმით.

9. მოსამსახურეთა შრომის ანაზღაურების ფონდის ფორმირების წყაროა შესაბამისი ბიუჯეტი. საბიუჯეტო ასიგნებების შემცირება არ შეიძლება გახდეს მოსამსახურის შრომის ანაზღაურების შემცირების საფუძველი.

10. მოსამსახურეთა შრომის ანაზღაურების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

11. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას მოსამსახურის დაღუპვის შემთხვევაში მის ოჯახს (მემკვიდრეს) საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ეძლევა ერთჯერადი ფულადი დახმარება 15 000 ლარის ოდენობით. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას, კერძოდ, სამართალდარღვევის აღკვეთისას, დამნაშავის შეპყრობისას, სამსახურებრივ საქმიანობასთან დაკავშირებით თავდასხმისას მოსამსახურის დაღუპვის ან მიღებული ჭრილობების შედეგად გარდაცვალების შემთხვევაში მის ოჯახს (მემკვიდრეს) საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ეძლევა ერთჯერადი ფულადი დახმარება 30 000 ლარის ოდენობით. ამ ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მოსამსახურის დაკრძალვის ხარჯებს სახელმწიფო ანაზღაურებს.

12. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას მოსამსახურის ჯანმრთელობის დაზიანების შემთხვევაში მას სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანებით ეძლევა ერთჯერადი ფულადი დახმარება შემდეგი ოდენობით:

ა) ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანებისას – 7 000 ლარი;

ბ) ჯანმრთელობის ნაკლებად მძიმე დაზიანებისას – 4 000 ლარი;

გ) ჯანმრთელობის მსუბუქი დაზიანებისას – 2 000 ლარი.

13. მოსამსახურესა და მისი ოჯახის წევრს სახელმწიფო კომპენსაცია ენიშნებათ „სახელმწიფო კომპენსაციისა და სახელმწიფო აკადემიური სტიპენდიის შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესითა და ოდენობით.

14. სამსახურის ცალკეული დანაყოფების მოსამსახურეთა მატერიალურ-სასურსათო უზრუნველყოფის ნორმები განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

15. საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გამოყოფილი ასიგნებების ფარგლებში, სათანადო დასაბუთების საფუძველზე მინისტრის ბრძანებით მოსამსახურისთვის შეიძლება განისაზღვროს სოციალური დაცვის დამატებითი გარანტიები და შეღავათები, რომლებიც ამ კოდექსით გათვალისწინებული არ არის.

16. მოსამსახურეს სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას მიყენებული ზიანი საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის სახსრებით, სრულად აუნაზღაურდება.

17. ამ მუხლის (გარდა ამ მუხლის მე-3, მე-7 და მე-14 ნაწილებისა) მოქმედება ვრცელდება აგრეთვე სამსახურის გენერალურ დირექტორზე, მის პირველ მოადგილესა და მოადგილეზე.

მუხლი 28. მოსამსახურის სპეციალური ფორმის ტანსაცმელი (უნიფორმა), სამსახურებრივი მოწმობა

1. მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული სამსახურის ცალკეული დანაყოფების მოსამსახურეები სამსახურებრივ უფლებამოსილებას, როგორც წესი, სპეციალური ფორმის ტანსაცმლით (უნიფორმით) ახორციელებენ. მოსამსახურის სპეციალური ფორმის ტანსაცმლის (უნიფორმის) ნიმუშებსა და გამოყენების წესს ამტკიცებს მინისტრი.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მოსამსახურის სპეციალური ფორმის ტანსაცმლის (უნიფორმის) განმასხვავებელი ნიშნებისა და ემბლემების ნიმუშებსა და გამოყენების წესს „სახელმწიფო მნიშვნელობის სიმბოლოების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით ამტკიცებს მინისტრი.

3. მოსამსახურე ატარებს სამსახურებრივ მოწმობას. მოსამსახურის სამსახურებრივი მოწმობის ფორმა მტკიცდება მინისტრის ბრძანებით.

თავი VI

მოსამსახურის სამსახურებრივი ურთიერთობის შეჩერება, სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეწყვეტა, სამსახურიდან დათხოვნა/გათავისუფლება და სამსახურში აღდგენა

მუხლი 29. მოსამსახურის სამსახურებრივი ურთიერთობის შეჩერება

1. მოსამსახურის სამსახურებრივი ურთიერთობის შეჩერება გულისხმობს მის დროებით გათავისუფლებას სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისგან და სამსახურის გათავისუფლებას მოსამსახურის სამსახურით უზრუნველყოფის მოვალეობისგან.

2. მოსამსახურეს სამსახურებრივი ურთიერთობის შეჩერების პერიოდში კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში (გარდა ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა) და დადგენილი წესით უნარჩუნდება თანამდებობრივი სარგო/წოდებრივი სარგო და დანამატები ან/და ეძლევა სხვა კომპენსაცია.

3. მოსამსახურის სამსახურებრივი ურთიერთობის შეჩერების საფუძვლებია:

ა) წერილობითი განცხადება/პატაკი, თუ მოსამსახურის თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირი თანახმაა მისი სამსახურებრივი ურთიერთობის შეჩერებაზე (წელიწადში არაუმეტეს 5 დღისა);

ბ) მოსამსახურის შვებულება;

გ) მოსამსახურის დროებითი შრომისუუნარობა;

დ) მოსამსახურის საქართველოს პარლამენტის, აფხაზეთის ან აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოს, მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს – საკრებულოს ან/და აღმასრულებელი ორგანოს – მერის არჩევნებში კანდიდატად წარდგენა, თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი;

ე) მოსამსახურის სამსახურისგან ჩამოშორება ამ მუხლის მე-4 ან მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, აგრეთვე სხვა კანონიერი საფუძვლით;

ვ) მოსამსახურის კანონის შესაბამისად დროებით გათავისუფლების სხვა შემთხვევა;

ზ) მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული მოსამსახურის კადრების განკარგულებაში აყვანა;

თ) ამ მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევა.

4. უშუალო ან ზემდგომი ხელმძღვანელი ვალდებულია არ დაუშვას სამუშაოზე მოსამსახურე ან/და სხვა პირი, რომელიც ალკოჰოლური, ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული სიმთვრალის მდგომარეობაში იმყოფება. ამ საფუძველზე სამსახურისგან ჩამოშორებულ პირს სამსახურისგან ჩამოშორების პერიოდისთვის ხელფასი არ ეძლევა.

5. მოსამსახურისთვის დისციპლინური სახდელის დაკისრების უფლებამოსილების მქონე პირს შეუძლია დისციპლინური წარმოებისას იგი სამსახურს ჩამოაშოროს. სამსახურისგან ჩამოშორებულ პირს უნარჩუნდება თანამდებობრივი სარგო/წოდებრივი სარგო და დანამატები.

6. მოსამსახურის სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემის შემთხვევაში მისი თანამდებობაზე დანიშვნის უფლებამოსილების მქონე პირი მოსამსახურეს შეუჩერებს სამსახურებრივ უფლებამოსილებას (თანამდებობიდან დროებით გადაყენება) სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტამდე ან შესაბამისი განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლამდე.

7. თანამდებობიდან დროებით გადაყენებული მოსამსახურე გამართლების შემთხვევაში უნდა აღდგეს ბოლოს დაკავებულ თანამდებობაზე, ხოლო თუ ეს შეუძლებელია – მის ტოლფას თანამდებობაზე. გამართლებულ პირს აუნაზღაურდება თანამდებობაზე იძულებით არყოფნის მთელ პერიოდში მიუღებელი ხელფასი.

მუხლი 30. მოსამსახურის სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეწყვეტის საფუძვლები, მისი სამსახურიდან დათხოვნა/გათავისუფლება

1. მოსამსახურის სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეწყვეტის საფუძვლებია:

ა) სამსახურიდან დათხოვნა/გათავისუფლება;

ბ) საქართველოს მოქალაქეობის შეწყვეტა;

გ) კანონით დადგენილი წესით უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება ან გარდაცვლილად გამოცხადება;

დ) სასამართლოს მიერ შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირად აღიარება ან მხარდაჭერის მიმღებად ცნობა, თუ სასამართლოს გადაწყვეტილებით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული;

ე) კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადის გასვლა;

ვ) გარდაცვალება.

2. მოსამსახურე შეიძლება სამსახურიდან დათხოვნილ/გათავისუფლებულ იქნეს:

ა) სხვა სამსახურში გადასვლის გამო;

ბ) სამსახურში მისაღებად დადგენილი მოთხოვნების დარღვევის გამო;

გ) შესაბამისი თანამდებობის დასაკავებლად აუცილებელი დოკუმენტის არქონის გამო;

დ) სამსახურის, სამსახურის სტრუქტურული ქვედანაყოფის/ერთეულის ან პენიტენციური დაწესებულების ლიკვიდაციის/გაუქმების ან შტატების შემცირების გამო;

ე) სამსახურში ყოფნის ზღვრული ასაკის მიღწევის გამო;

ვ) მძიმე დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის გამო;

ზ) ერთჯერადად განზრახ ან გაუფრთხილებლობით სამსახურებრივი მოვალეობის ან/და მისთვის დაკისრებული სხვა მოვალეობის უხეშად დარღვევის გამო;

თ) ხანგრძლივი შრომისუუნარობის გამო;

ი) სასამართლოს მიერ სისხლის სამართლის საქმეზე გამოტანილი და კანონიერ ძალაში შესული გამამტყუნებელი განაჩენის საფუძველზე;

კ) ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო, რომელიც შეუძლებელს ხდის მის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებას;

ლ) არადამაკმაყოფილებელი პროფესიული ჩვევების გამო;

მ) პირადი პატაკის საფუძველზე;

ნ) კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადის გასვლის გამო;

ო) სერტიფიკატის განუახლებლობის გამო (სერტიფიკატის განახლების მოთხოვნის არსებობის შემთხვევაში);

პ) სასწავლო კურსის გავლაზე უარის თქმის გამო;

ჟ) სასწავლო კურსის ან პროფესიული გადამზადების კურსის არადამაკმაყოფილებლად გავლის გამო;

რ) საქართველოში სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებულ ნივთიერებათა I და II სიაში შეტანილი ნივთიერების/ფსიქოტროპული ნივთიერების/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების მოხმარების (გარდა მკურნალობის მიზნით მოხმარებისა) ფაქტის დადასტურების შემთხვევაში;

ს) საქართველოში სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების მოხმარების ფაქტის პერიოდულად, შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით შემოწმებაზე უარის თქმის შემთხვევაში;

ტ) თანამდებობრივი შეუთავსებლობის გამო;

უ) კანონით პირდაპირ გათვალისწინებული სხვა საფუძვლით.

3. მოსამსახურე, რომელიც თვითნებურად, 5 დღეზე მეტი ხნით მიატოვებს სამსახურს, მისი მიტოვების მომდევნო სამუშაო დღიდან ჩაითვლება სამსახურიდან გათავისუფლებულად.

4. სამსახურიდან დათხოვნილი/გათავისუფლებული პირი ვალდებულია დააბრუნოს მისთვის სამსახურებრივი სარგებლობისთვის გადაცემული მატერიალური ფასეულობები.

5. თანამდებობიდან გათავისუფლებული მოსამსახურე შესაბამისი უფლებამოსილი პირის ბრძანებით შეიძლება აყვანილ იქნეს კადრების განკარგულებაში არაუმეტეს 4 თვის ვადით:

ა) შტატების შემცირების დროს ან რეორგანიზაციის დროს, რომელსაც თან სდევს შტატების შემცირება;

ბ) სამსახურის სტრუქტურული ქვედანაყოფის/ერთეულის ან პენიტენციური დაწესებულების ლიკვიდაციის/გაუქმების დროს;

გ) პირადი პატაკის საფუძველზე.

6. კადრების განკარგულებაში აყვანილ მოსამსახურეს შეიძლება დაეკისროს მოვალეობის დროებით შესრულება.

7. კადრების განკარგულებაში აყვანილი მოსამსახურე კადრების განკარგულებაში აყვანის დღიდან ითვლება მისი სამსახურებრივი უფლებამოსილების შესაძლო შეწყვეტის შესახებ გაფრთხილებულად.

მუხლი 31. მოსამსახურის სამსახურში აღდგენა

1. სამსახურიდან უკანონოდ დათხოვნილი/გათავისუფლებული მოსამსახურე სამსახურში უნდა იქნეს აღდგენილი.

2. მოსამსახურის სამსახურში შესაბამის თანამდებობაზე აღდგენის საფუძველია სამსახურებრივი შემოწმების დასკვნა ან სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება, აგრეთვე გამართლებული პირის განცხადება სამსახურში აღდგენის შესახებ.

3. სამსახურიდან უკანონოდ დათხოვნილ/გათავისუფლებულ მოსამსახურეს უფლება აქვს, მოითხოვოს მისი სამსახურიდან დათხოვნის/გათავისუფლების უკანონოდ ცნობა, დათხოვნის/გათავისუფლების საფუძვლის შეცვლა და თანამდებობრივი სარგო. მოსამსახურეს იძულებით გაცდენილი პერიოდისთვის ეძლევა განაცდური თანამდებობრივი სარგო, აგრეთვე საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად განსაზღვრული წელთა ნამსახურობის დანამატი და წოდებრივი სარგო.

4. მოსამსახურის სამსახურიდან დათხოვნის/გათავისუფლების ან თანამდებობრივი გადაყვანის შესახებ ბრძანების, განკარგულების ან გადაწყვეტილების სასამართლოს მიერ უკანონოდ ცნობის შემთხვევაში მოსამსახურე სამსახურში დაუყოვნებლივ უნდა იქნეს აღდგენილი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც იგი სამსახურში აღდგენაზე უარს ამბობს.

5. მოსამსახურის სამსახურიდან დათხოვნის/გათავისუფლების ან გადაყვანის შესახებ ბრძანების, განკარგულების ან გადაწყვეტილების სასამართლოს მიერ ბათილად ცნობა არ იწვევს მოსამსახურის სამსახურში დაუყოვნებლივ აღდგენას, თუ, სასამართლოს გადაწყვეტილების შესაბამისად, დაწესებულება ვალდებულია ახალი ბრძანება, განკარგულება ან გადაწყვეტილება მოსამსახურის სამსახურიდან დათხოვნასთან/გათავისუფლებასთან ან თანამდებობრივ გადაყვანასთან დაკავშირებული გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ გამოსცეს. მოსამსახურეს მის მიერ მოთხოვნილი განაცდური ხელფასი ამ მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი ოდენობით ეძლევა მხოლოდ სამსახურში აღდგენის შემთხვევაში. სხვა შემთხვევაში განაცდური ხელფასი არ ანაზღაურდება.

6. ამ კოდექსის შესაბამისად თანამდებობიდან გადაყენებული მოსამსახურე სამსახურში აღდგენილი უნდა იქნეს პირადი განცხადების საფუძველზე, სასამართლოს გამამართლებელი განაჩენის არსებობის შემთხვევაში.

7. მოსამსახურე სამსახურში აღდგენილი უნდა იქნეს ბოლოს დაკავებულ თანამდებობაზე ან მის ტოლფას თანამდებობაზე მისი თანხმობით.

თავი VII

პენიტენციური დაწესებულებები

მუხლი 32. პენიტენციური დაწესებულება და მისი მართვა

1. პენიტენციური დაწესებულება არის დამოუკიდებელი ორგანიზაციული წარმონაქმნი, რომელიც არ არის იურიდიული პირი და ფუნქციონირებს სამსახურის სისტემაში. პენიტენციური დაწესებულება მისთვის ამ კოდექსით განსაზღვრული ცალკეული ფუნქციების შესრულებისას არის ადმინისტრაციული ორგანო.

2. პენიტენციურ დაწესებულებას ქმნის და აუქმებს, აგრეთვე პენიტენციურ დაწესებულებაში განსათავსებელ ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა დასაშვებ მაქსიმალურ რაოდენობას განსაზღვრავს მინისტრი ბრძანებით.

3. პენიტენციური დაწესებულების უფლებამოსილება, სტრუქტურა და მართვის წესი, აგრეთვე ამ კოდექსის 57-ე მუხლით გათვალისწინებული სხვა საკითხები განისაზღვრება პენიტენციური დაწესებულების დებულებით. პენიტენციური დაწესებულების დებულებას სამსახურის გენერალური დირექტორის წარდგინებით ამტკიცებს მინისტრი.

4. პენიტენციურ დაწესებულებას ხელმძღვანელობს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი. პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს მინისტრთან შეთანხმებით თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან ათავისუფლებს სამსახურის გენერალური დირექტორი.

მუხლი 33. პენიტენციური დაწესებულების სახეები

1. პენიტენციური დაწესებულების სახეებია:

ა) პატიმრობის დაწესებულება;

ბ) თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება;

გ) ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულება.

2. მინისტრი უფლებამოსილია შექმნას და გააუქმოს შერეული ტიპის პენიტენციური დაწესებულება.

3. პატიმრობის დაწესებულება არის დახურული, განსაკუთრებულად დაცული, სასაკნე ტიპის დაწესებულება, რომლის მიზანია ბრალდებულის იზოლაცია აღკვეთის ღონისძიების აღსრულების უზრუნველსაყოფად.

4. პატიმრობის დაწესებულებაში განთავსებული არიან ბრალდებულები, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევებისა ან/და შერეული ტიპის პენიტენციური დაწესებულების არსებობის შემთხვევისა. შერეული ტიპის პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულები იზოლირებული უნდა იყვნენ მსჯავრდებულებისგან სულ მცირე ერთმანეთისგან განცალკევებული საცხოვრებელი ფართობებით.

5. პატიმრობის დაწესებულებაში ბრალდებულები განთავსებული არიან სპეციალურ საკნებში, სადაც შესაძლებელია განხორციელდეს ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი ამ კოდექსის 58-ე მუხლის შესაბამისად.

6. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება არის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მე-40 მუხლის პირველი ნაწილის „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული სასჯელების აღსრულების დაწესებულება.

7. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებია:

ა) გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება;

ბ) დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება;

გ) ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება;

დ) დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება;

ე) განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება;

ვ) ქალთა სპეციალური დაწესებულება;

ზ) არასრულწლოვანთა სარეაბილიტაციო დაწესებულება.

8. ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულება უზრუნველყოფს ბრალდებულებისა და მსჯავრდებულების ჯანმრთელობის მდგომარეობის შეფასებას, პროფილაქტიკას, დიაგნოსტიკასა და მკურნალობას როგორც ამბულატორიულ, ისე სტაციონარულ პირობებში.

თავი VIII

თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებები

მუხლი 34. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება

1. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება არის დაცული, შეიარაღებული დაცვით უზრუნველყოფილი, დამცავი ზღუდეებით გარშემორტყმული დაწესებულება, რომელშიც უზრუნველყოფილია მსჯავრდებულთა მუდმივი მეთვალყურეობა.

2. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულები განთავსებული არიან საერთო საცხოვრებელში, სადაც შესაძლებელია განხორციელდეს ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი ამ კოდექსის 58-ე მუხლის შესაბამისად.

3. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, დამოუკიდებლად, დადგენილი წესით გადაადგილდეს დაწესებულების ტერიტორიაზე.

4. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანებით განსაზღვრული პირობებითა და ვადით დატოვოს დაწესებულების ტერიტორია.

5. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში თავისუფლების აღკვეთა აღსრულდება ამ კოდექსის შესაბამისად, თუ ამ თავით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

6. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულის მოთავსების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

7. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში შეიძლება მოთავსდეს საშიშროების დაბალი ან საშუალო რისკის მსჯავრდებული, რომლის მიერ ფაქტობრივად მოსახდელი სასჯელის ვადა 1 წელს არ აღემატება. დაუშვებელია გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში არასრულწლოვანი მსჯავრდებულის მოთავსება.

8. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებული თავსდება მისი წერილობითი თანხმობის საფუძველზე, სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანებით. წერილობით თანხმობაში მსჯავრდებული აღნიშნავს, რომ თანახმაა, შეასრულოს გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებისთვის დადგენილი ვალდებულებები, აგრეთვე ისწავლოს ან/და იმუშაოს და მონაწილეობა მიიღოს ამ დაწესებულების მიერ შეთავაზებულ სარეაბილიტაციო ღონისძიებებში.

9. სამსახურის გენერალური დირექტორი ამ მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში გადაწყვეტილების მიღებისას ითვალისწინებს მსჯავრდებულის პიროვნულ თვისებებს, დანაშაულის ჩადენის მოტივს, დამდგარ მართლსაწინააღმდეგო შედეგს, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში სასჯელის მოხდისას გამოვლენილ ქცევას, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან გაქცევის რისკს, აგრეთვე იმ საფრთხეს, რომელიც მსჯავრდებულმა შეიძლება შეუქმნას თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებას.

10. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულზე ამ დაწესებულების ინფრასტრუქტურის გათვალისწინებით ვრცელდება საშიშროების შესაბამისი რისკის მსჯავრდებულისთვის დადგენილი უფლებები და მოვალეობები.

11. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში შეიძლება მოთავსდეს აგრეთვე ქალი მსჯავრდებული. მასზე დამატებით ვრცელდება ამ კოდექსის 39-ე მუხლის მე-5 და მე-6 ნაწილებით გათვალისწინებული უფლებები.

12. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებით შეიძლება მიეცეს უფლება, დატოვოს ეს დაწესებულება ერთ-ერთი შემდეგი პირობითა და ვადით:

ა) გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ სწავლის ან/და მუშაობის შემთხვევაში, სასწავლო ან/და სამუშაო გრაფიკის შესაბამისად;

ბ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ დასვენებისა და უქმე დღეებში;

გ) დასაბუთებული მოთხოვნის შემთხვევაში, 1 კვირის განმავლობაში არაუმეტეს 3 დღე-ღამისა.

13. ამ მუხლის მე-12 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულის დაგვიანებით გამოცხადება ან გამოუცხადებლობა იწვევს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით დადგენილ პასუხისმგებლობას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც დაგვიანებით გამოცხადების ან გამოუცხადებლობის მიზეზია ერთ-ერთი შემდეგი გარემოება:

ა) მსჯავრდებულის ჯანმრთელობის ისეთი მდგომარეობა, რომელიც შეუძლებელს ხდის მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას, რასაც ადასტურებს ექიმის მიერ გაცემული შესაბამისი ცნობა;

ბ) მსჯავრდებულის მიერ დადგენილი რეჟიმის დარღვევა მისგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო, დაუძლეველი ძალის (ფორსმაჟორის) არსებობის დროს, კერძოდ, სტიქიური უბედურების, ავარიის, ხანძრის, მასობრივი არეულობის, სამხედრო მოქმედების, კარანტინის ან საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შემთხვევაში ან/და სხვა ისეთი გარემოების არსებობისას, რომელიც ობიექტურად შეუძლებელს ხდის გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში გამოცხადებას, რასაც ადასტურებს შესაბამისი სახელმწიფო დაწესებულების მიერ გაცემული დოკუმენტი.

14. მსჯავრდებულს, რომელმაც ამ მუხლის მე-12 ნაწილის შესაბამისად დატოვა გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება, ეკრძალება საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის გადაკვეთა.

15. ამ მუხლის მე-12 ნაწილით გათვალისწინებული გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დატოვების ვადა შედის სასჯელის მოხდის საერთო ვადაში.

16. თუ მსჯავრდებული არ ასრულებს მისთვის დაკისრებულ მოვალეობას, არღვევს გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დებულებით დადგენილ მოთხოვნას ან/და თუ მან ამ დაწესებულებაში ქცევა მკვეთრად უარყოფითად შეიცვალა, დაწესებულების დირექტორი სამსახურის გენერალურ დირექტორს მიმართავს შუამდგომლობით მსჯავრდებულის სხვა პენიტენციურ დაწესებულებაში გადაყვანის შესახებ.

მუხლი 35. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება

1. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება არის დაცული, შეიარაღებული დაცვით უზრუნველყოფილი, სპეციალური დამცავი ზღუდეებით გარშემორტყმული დაწესებულება, რომელშიც უზრუნველყოფილია მსჯავრდებულთა მუდმივი მეთვალყურეობა.

2. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულები განთავსებული არიან საერთო საცხოვრებელში, სადაც შესაძლებელია განხორციელდეს ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი ამ კოდექსის 58-ე მუხლის შესაბამისად.

3. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში სასჯელს იხდის, როგორც წესი, მსჯავრდებული, რომლის პიროვნული თვისებები, დანაშაულის ჩადენის მოტივი, დამდგარი მართლსაწინააღმდეგო შედეგი და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში გამოვლენილი ქცევა იძლევა იმის ვარაუდის საფუძველს, რომ საფრთხე, რომელიც მან შეიძლება შეუქმნას თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებას ან გარშემომყოფებს, აგრეთვე საზოგადოების, სახელმწიფოს ან/და სამართალდამცავი ორგანოების უსაფრთხოებას, დაბალია.

4. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებული თავსდება მისი წერილობითი თანხმობის საფუძველზე. წერილობით თანხმობაში მსჯავრდებული აღნიშნავს, რომ თანახმაა, შეასრულოს დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებისთვის დადგენილი ვალდებულებები, აგრეთვე ისწავლოს ან/და იმუშაოს და მონაწილეობა მიიღოს ამ დაწესებულების მიერ შეთავაზებულ სარეაბილიტაციო ღონისძიებებში. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულის მოთავსების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

5. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, დამოუკიდებლად, ამ დაწესებულების დებულებით დადგენილი წესით გადაადგილდეს დაწესებულების ტერიტორიაზე.

6. დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულისთვის სწავლა ან/და მუშაობა და ამ დაწესებულების მიერ შეთავაზებულ სარეაბილიტაციო ღონისძიებებში მონაწილეობა სავალდებულოა.

მუხლი 36. ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება

1. ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება არის განსაკუთრებულად დაცული, შეიარაღებული დაცვით უზრუნველყოფილი, სპეციალური დამცავი ზღუდეებით გარშემორტყმული დაწესებულება, რომელშიც უზრუნველყოფილია მსჯავრდებულთა მუდმივი მეთვალყურეობა.

2. ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულები განთავსებული არიან საერთო საცხოვრებელში, სადაც შესაძლებელია განხორციელდეს ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი ამ კოდექსის 58-ე მუხლის შესაბამისად.

3. ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, დამოუკიდებლად, დადგენილი წესით გადაადგილდეს დაწესებულების ტერიტორიაზე.

4. ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში სასჯელს იხდიან, როგორც წესი: პირი, რომელიც მსჯავრდებულია ნაკლებად მძიმე ან მძიმე დანაშაულის ჩადენისთვის და რომლისთვის დანიშნული თავისუფლების აღკვეთის ვადა 10 წელს არ აღემატება; მსჯავრდებული, რომელიც ამ კოდექსით დადგენილი წესით გადმოყვანილია სხვა ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან; ქალი, რომელსაც სასჯელის სახით ვადიანი თავისუფლების აღკვეთა აქვს დანიშნული.

5. ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში შეიძლება მოთავსდეს აგრეთვე სხვა მსჯავრდებული რისკის ფაქტორის გათვალისწინებით.

მუხლი 37. დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება

1. დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება არის განსაკუთრებულად დაცული, შეიარაღებული დაცვით უზრუნველყოფილი, სასიგნალიზაციო სისტემით აღჭურვილი, სპეციალური დამცავი ზღუდეებით გარშემორტყმული დაწესებულება, რომელშიც უზრუნველყოფილია მსჯავრდებულთა მუდმივი მეთვალყურეობა.

2. დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულები განთავსებული არიან სპეციალურ საკნებში, სადაც შესაძლებელია განხორციელდეს ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი ამ კოდექსის 58-ე მუხლის შესაბამისად.

3. დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში სასჯელს იხდიან, როგორც წესი: პირი, რომელიც პირველად არის მსჯავრდებული განზრახი, განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის ჩადენისთვის და რომელსაც სასამართლომ დაუნიშნა 10 წელზე მეტი ვადით თავისუფლების აღკვეთა; განზრახი დანაშაულისთვის არაერთგზის ნასამართლევი პირი, უვადო თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებული პირი და ადრე ნასამართლევი პირი, რომლებსაც სასჯელის სახით თავისუფლების აღკვეთა ჰქონდათ დანიშნული; მსჯავრდებული, რომელიც ამ კოდექსით დადგენილი წესით გადმოყვანილია სხვა ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან.

4. დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში შეიძლება მოთავსდეს აგრეთვე სხვა მსჯავრდებული რისკის ფაქტორის გათვალისწინებით.

მუხლი 38. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება

1. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება არის განსაკუთრებულად დაცული, შეიარაღებული დაცვით უზრუნველყოფილი, სასიგნალიზაციო სისტემით აღჭურვილი, სპეციალური დამცავი ზღუდეებით გარშემორტყმული დაწესებულება, რომელშიც მიღებულია უსაფრთხოების განსაკუთრებული ზომები და უზრუნველყოფილია მსჯავრდებულთა მუდმივი მეთვალყურეობა.

2. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულები, როგორც წესი, განთავსებული არიან სპეციალურ, ერთადგილიან ან ორადგილიან საკნებში, სადაც მუდმივად ხორციელდება ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი. აუდიოსაშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი შეიძლება განხორციელდეს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევაში. მსჯავრდებულის ერთადგილიან საკანში ან ორადგილიან საკანში განცალკევებით მოთავსების წინაპირობები და წესი განისაზღვრება განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დებულებით.

3. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში თავისუფლების აღკვეთა აღსრულდება ამ კოდექსის შესაბამისად, თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

4. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში სასჯელის მოსახდელად თავსდება საშიშროების მაღალი რისკის მსჯავრდებული, რომლის პიროვნული თვისებები, კრიმინალური ავტორიტეტი, დანაშაულის ჩადენის მოტივი, დამდგარი მართლსაწინააღმდეგო შედეგი და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში გამოვლენილი ქცევა მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის ან შეიძლება შეუქმნას თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებას ან გარშემომყოფებს, აგრეთვე საზოგადოების, სახელმწიფოს ან/და სამართალდამცავი ორგანოების უსაფრთხოებას.

5. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებული არ სარგებლობს:

ა) შრომითი უზრუნველყოფის უფლებით;

ბ) განსაკუთრებულ, პირად გარემოებებთან დაკავშირებით პენიტენციური დაწესებულების დროებით დატოვების უფლებით;

გ) თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლებით.

6. ამ კოდექსის 115-ე მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებული პირის მიერ მსჯავრდებულის სახელზე გაგზავნილი კორესპონდენცია მოწმდება იმავე მუხლის მე-7 ნაწილით დადგენილი წესით.

7. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ამ დაწესებულების დებულებით დადგენილი წესით მიიღოს გზავნილი.

მუხლი 39. ქალთა სპეციალური დაწესებულება

1. ქალთა სპეციალური დაწესებულება არის განსაკუთრებულად დაცული, შეიარაღებული დაცვით უზრუნველყოფილი, სპეციალური დამცავი ზღუდეებით გარშემორტყმული დაწესებულება, რომელშიც უზრუნველყოფილია მსჯავრდებულთა მუდმივი მეთვალყურეობა.

2. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მოთავსებული არიან ქალი მსჯავრდებულები, მათ შორის, არასრულწლოვანები.

3. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მსჯავრდებულები, როგორც წესი, განთავსებული არიან საერთო საცხოვრებელში, სადაც შესაძლებელია განხორციელდეს ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი ამ კოდექსის 58-ე მუხლის შესაბამისად.

4. ქალთა სპეციალური დაწესებულება, როგორც წესი, გათანაბრებულია ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებასთან, გარდა ამ კოდექსით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მსჯავრდებული შეიძლება განთავსდეს რისკის შესაბამისად, ამ დაწესებულების ინფრასტრუქტურის გათვალისწინებით.

5. საჭიროების შემთხვევაში ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში ეწყობა სპეციალური განყოფილება ორსული ქალებისა და ბავშვებისთვის. დედის შუამდგომლობით, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს ნებართვითა და ამ დაწესებულების დირექტორის თანხმობით შესაძლებელია დედისა და 3 წლამდე ბავშვის ერთად ცხოვრება. ქალთა სპეციალური დაწესებულება ვალდებულია შექმნას შესაბამისი პირობები.

6. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მყოფი 3 წლამდე ბავშვის კვებას, მისთვის სამედიცინო მომსახურების გაწევას და შესაბამის სანიტარიულ-ჰიგიენურ პირობებს უზრუნველყოფს სამსახური. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მყოფი 3 წლამდე ბავშვის კვების ნორმები და სანიტარიულ-ჰიგიენური პირობები განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

7. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს, რომლის 3 წელს მიღწეულმა შვილმა დატოვა დაწესებულება, უფლება აქვს, სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებით, შვილთან ურთიერთობის მიზნით, მის მიერ დაწესებულების დატოვებიდან 1 წლის განმავლობაში, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ დასვენებისა და უქმე დღეებში დატოვოს დაწესებულება. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულის მიერ დასვენებისა და უქმე დღეებში ქალთა სპეციალური დაწესებულების დატოვების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით. სამსახურის გენერალური დირექტორი აღნიშნული საკითხის განხილვისას ითვალისწინებს მსჯავრდებულის პიროვნულ თვისებებს, მისგან მომდინარე საზოგადოებრივ საშიშროებას, მის მიერ წარსულში დანაშაულის ჩადენის ფაქტს, დანაშაულის ხასიათს, მოტივს, მიზანს, დამდგარ შედეგს, დანაშაულის განმეორებით ჩადენის რისკს, სასჯელის მოხდისას გამოვლენილ ქცევასა და სხვა გარემოებებს, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებაზე.

8. ამ მუხლის მე-7 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მსჯავრდებულის დაგვიანებით გამოცხადება ან გამოუცხადებლობა იწვევს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით დადგენილ პასუხისმგებლობას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც დაგვიანებით გამოცხადების ან გამოუცხადებლობის მიზეზია ერთ-ერთი შემდეგი გარემოება:

ბ) მსჯავრდებულის მიერ დადგენილი რეჟიმის დარღვევა მისგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო, დაუძლეველი ძალის (ფორსმაჟორის) არსებობის დროს, კერძოდ, სტიქიური უბედურების, ავარიის, ხანძრის, მასობრივი არეულობის, სამხედრო მოქმედების, კარანტინის ან საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შემთხვევაში ან/და სხვა ისეთი გარემოების არსებობისას, რომელიც ობიექტურად შეუძლებელს ხდის ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში გამოცხადებას, რასაც ადასტურებს შესაბამისი სახელმწიფო დაწესებულების მიერ გაცემული დოკუმენტი.

9. მსჯავრდებულს, რომელმაც ამ მუხლის მე-7 ნაწილის შესაბამისად დატოვა ქალთა სპეციალური დაწესებულება, ეკრძალება საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის გადაკვეთა.

10. თუ ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მსჯავრდებული სისტემატურად თავს არიდებს მშობლის მოვალეობების შესრულებას, მათ არაჯეროვნად ასრულებს, ბოროტად იყენებს მშობლის უფლებებს, ქალთა სპეციალური დაწესებულების დირექტორი ვალდებულია ამის შესახებ დაუყოვნებლივ, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით აცნობოს მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს შესაბამისი რეაგირებისთვის.

11. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, დამოუკიდებლად, ამ დაწესებულების დებულებით დადგენილი წესით გადაადგილდეს დაწესებულების ტერიტორიაზე.

12. ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში დედასთან ერთად მცხოვრები ბავშვის მიერ 3 წლის მიღწევის გამო დაწესებულების დატოვების წესი განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

13. ამ მუხლის მე-7 ნაწილით გათვალისწინებული ქალთა სპეციალური დაწესებულების დატოვების ვადა შედის სასჯელის მოხდის საერთო ვადაში.

მუხლი 40. არასრულწლოვანთა სარეაბილიტაციო დაწესებულება

არასრულწლოვანთა სარეაბილიტაციო დაწესებულება არის არასრულწლოვანების განსაკუთრებული საჭიროებების შესაბამისი ინფრასტრუქტურითა და პერსონალით უზრუნველყოფილი, განსაკუთრებულად დაცული დაწესებულება, რომელშიც მოთავსებული არიან თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებული არასრულწლოვანები და უზრუნველყოფილია მათი მუდმივი მეთვალყურეობა.

წიგნი II

პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულება

თავი IX

პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების საფუძვლები, ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი საქმის წარმოება

მუხლი 41. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციურ დაწესებულებაში მოთავსების საფუძველი

1. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებაში მოსათავსებლად აუცილებელია პირისთვის აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილება, ბრალდებულის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტი ან ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გაცემული სხვა საიდენტიფიკაციო დოკუმენტი ფოტოსურათით, აგრეთვე დაკავების ოქმი, თუ საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულია დაკავების ოქმის შედგენა.

2. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მოსათავსებლად აუცილებელია სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი, რომლითაც პირს შეეფარდა თავისუფლების აღკვეთა, მსჯავრდებულის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტი ან ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გაცემული სხვა საიდენტიფიკაციო დოკუმენტი ფოტოსურათით, აგრეთვე დაკავების ოქმი, თუ საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულია დაკავების ოქმის შედგენა.

მუხლი 42. შეტყობინება ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების ადგილზე მიღების შესახებ

1. პატიმრობის დაწესებულება ვალდებულია ბრალდებულის პატიმრობის აღსრულების ადგილზე მიღების შესახებ დაუყოვნებლივ ან მისი მიღებიდან არაუგვიანეს 1 სამუშაო დღისა აცნობოს გამომძიებელს, პროკურორს, სასამართლოს და ბრალდებულის ახლო ნათესავს, აგრეთვე ბრალდებულის თხოვნით – სხვა პირს ან/და ბრალდებულის ადვოკატს.

2. პატიმრობის დაწესებულებაში ბრალდებულის მიღებიდან არაუგვიანეს 24 საათისა ბრალდებულის შესახებ ინფორმაცია ეგზავნება საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს.

3. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება ვალდებულია მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების ადგილზე მიღების შესახებ დაუყოვნებლივ ან მისი მიღებიდან არაუგვიანეს 1 სამუშაო დღისა აცნობოს შესაბამისი განაჩენის გამომტან სასამართლოს და მსჯავრდებულის ახლო ნათესავს, აგრეთვე მსჯავრდებულის თხოვნით – სხვა პირს ან/და მსჯავრდებულის ადვოკატს.

მუხლი 43. ბრალდებულთა რეესტრი/მსჯავრდებულთა რეესტრი

ბრალდებული, რომელიც პატიმრობის დაწესებულებაში მიიღება ამ კოდექსის შესაბამისად, აღირიცხება ბრალდებულთა რეესტრში, ხოლო მსჯავრდებული, რომელიც თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში გადაიგზავნება ამავე კოდექსის შესაბამისად, − მსჯავრდებულთა რეესტრში. ბრალდებულთა რეესტრი/მსჯავრდებულთა რეესტრი შეიძლება იწარმოებოდეს ელექტრონული ფორმით, მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით.

მუხლი 44. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი საქმე

1. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი საქმე დგება მისი პენიტენციურ დაწესებულებაში მოთავსებიდან მის გათავისუფლებამდე. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის გათავისუფლების შემდეგ მისი პირადი საქმე სამსახურის არქივში ინახება. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი საქმის წარმოების წესს, ამ საქმისთვის დასართავი დოკუმენტების ჩამონათვალსა და საქმის სამსახურის არქივში შენახვის ვადას განსაზღვრავს მინისტრი.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირად საქმეში უნდა იყოს მონაცემები მისი წახალისებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის შესახებ.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი საქმის შევსების კონტროლსა და ზედამხედველობას ახორციელებს სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი.

4. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სხვა პენიტენციურ დაწესებულებაში გადაყვანისას მისი პირადი საქმე შესაბამის დაწესებულებას ეგზავნება.

5. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, გაეცნოს თავის პირად საქმეს. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი საქმის გაცნობის უფლება აქვს აგრეთვე სპეციალურად უფლებამოსილ პირს. სპეციალურად უფლებამოსილ პირთა ნუსხას ამტკიცებს მინისტრი.

თავი X

პატიმრობის აღსრულება

მუხლი 45. პატიმრობის აღსრულების ადგილი

პირი, რომელსაც საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობა შეეფარდა, თავსდება პატიმრობის დაწესებულებაში.

მუხლი 46. ბრალდებულის პატიმრობაში ყოფნის პირობები

1. პატიმრობის დაწესებულებაში არსებული სანიტარიულ-ჰიგიენური პირობები უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ნორმებს.

2. პატიმრობის დაწესებულებაში მიღებული პირი საკანში თავსდება.

3. ერთსა და იმავე სისხლის სამართლის საქმეზე ბრალდებული პირები პენიტენციურ დაწესებულებაში ცალ-ცალკე თავსდებიან. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია მიიღოს ზომები მათი ერთმანეთთან ურთიერთობის დაუშვებლობის უზრუნველსაყოფად. ეს წესი გამომძიებლის, პროკურორის ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით შეიძლება გავრცელდეს აგრეთვე სხვა ბრალდებულებზე.

მუხლი 47. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებაში მიღების წესი

1. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებაში მიღებისას სავალდებულოა მისი ფოტოგრაფირება და დაქტილოსკოპირება. პატიმრობის დაწესებულებაში შესაბამისი ინფრასტრუქტურის არსებობის შემთხვევაში შესაძლებელია ბრალდებულის დაქტილოსკოპირება განხორციელდეს ელექტრონული მოწყობილობით და სათანადო მონაცემები აისახოს ელექტრონულ არქივში. ფოტოსურათები და მათი ნეგატივები, აგრეთვე დაქტილოსკოპიური ბარათი და ბრალდებულის სიტყვიერი პორტრეტი ინახება ბრალდებულის პირად საქმეში, რომელიც მისი მსჯავრდების შემთხვევაში გადაეგზავნება შესაბამის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებას.

2. ბრალდებულის დაქტილოსკოპიურ ბარათსა და ფოტოსურათის ელექტრონულ ვერსიას პატიმრობის დაწესებულება დაქტილოსკოპირებიდან და ფოტოგრაფირებიდან 7 დღის ვადაში უგზავნის საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს.

3. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებაში მიღებისას ბრალდებული და მისი პირადი ნივთები საგულდაგულოდ მოწმდება და ამის შესახებ დგება შესაბამისი აქტი. ბრალდებულის შემოწმებას ახორციელებს პატიმრობის დაწესებულების იმავე სქესის თანამშრომელი.

4. პატიმრობის დაწესებულებაში მიღებისას ბრალდებულმა უნდა გაიაროს სამედიცინო შემოწმება. მას ახორციელებს პატიმრობის დაწესებულების ექიმი. ბრალდებულის სამედიცინო შემოწმების შესახებ დგება შესაბამისი ცნობა. ბრალდებულის სხეულზე დაზიანების დაფიქსირების შემთხვევაში პატიმრობის დაწესებულების ექიმი ვალდებულია ამის შესახებ დაუყოვნებლივ, ამ კოდექსის 139-ე მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული ბრძანებით დადგენილი წესით აცნობოს შესაბამის საგამოძიებო ორგანოს.

5. ბრალდებულს დაუყოვნებლივ, წერილობით, მისთვის გასაგებ ენაზე უნდა გააცნონ მისი უფლებები და მოვალეობები, მის მიმართ მოსამსახურეთა მოპყრობის წესები, მის მიერ ინფორმაციის მიღებისა და საჩივრის შეტანის წესები, დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძვლები და სახეები, დისციპლინური სამართალწარმოების წესები, აგრეთვე მის მიმართ წაყენებული სხვა მოთხოვნები.

მუხლი 48. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებიდან გაყვანა და გადაყვანა

1. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებიდან გაყვანისა და გადაყვანის წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

2. თუ საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 191¹ მუხლით გათვალისწინებული გარემოების არსებობისას მოსამართლის განჩინებით სამსახურის გენერალურ დირექტორს დაევალება შესაბამისი ბრალდებულის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად აუცილებელი განსაკუთრებული ზომების მიღება, ამ ბრალდებულის სხვა პატიმრობის დაწესებულებაში გადაყვანის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს სამსახურის გენერალური დირექტორი, თუ აღნიშნული ღონისძიების გამოყენება აუცილებელია ბრალდებულის უსაფრთხოებისთვის.

3. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებიდან გადაყვანისას მისი მიმღები პატიმრობის დაწესებულება ვალდებულია ამის თაობაზე დაუყოვნებლივ ან მისი მიღებიდან არაუგვიანეს 1 სამუშაო დღისა აცნობოს გამომძიებელს, პროკურორს, სასამართლოს და ბრალდებულის ახლო ნათესავს, აგრეთვე ბრალდებულის თხოვნით – სხვა პირს ან/და ბრალდებულის ადვოკატს მის შესახებ შესაბამისი ინფორმაციის არსებობის შემთხვევაში.

4. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებიდან გაყვანის ან გადაყვანის შემთხვევაში პატიმრობის დაწესებულების ექიმი ახორციელებს ბრალდებულის სამედიცინო შემოწმებას. ბრალდებულის სამედიცინო შემოწმების შესახებ დგება შესაბამისი სამედიცინო ცნობა.

მუხლი 49. ბრალდებულის პაემანი

ბრალდებულს აქვს ხანმოკლე პაემნის უფლება და ხანგრძლივი პაემნის უფლება, რომლებიც ხორციელდება ამ კოდექსის 120-ე და 122-ე მუხლებით დადგენილი წესით.

მუხლი 50. ბრალდებულის მიერ განსაკუთრებულ, პირად გარემოებებთან დაკავშირებით პატიმრობის დაწესებულების დროებით დატოვება

1. გამომძიებელს ან პროკურორს უფლება აქვს, გასცეს ნებართვა ბრალდებულის მიერ პატიმრობის დაწესებულების დროებით, 2 დღემდე ვადით დატოვებაზე, თუ მიღებულია სარწმუნო ცნობა ბრალდებულის ახლო ნათესავის გარდაცვალების ან სიცოცხლისთვის საშიში ავადმყოფობის თაობაზე, ან სხვა განსაკუთრებულ, პირად გარემოებასთან დაკავშირებით, ან თუ აუცილებელია ბრალდებულის საგამოძიებო ან სხვა საპროცესო მოქმედებაში მონაწილეობა. ბრალდებულის მიერ პატიმრობის დაწესებულების დროებით დატოვებასთან დაკავშირებული ხარჯები ანაზღაურდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან.

2. ბრალდებულის მიერ პატიმრობის დაწესებულების დროებით დატოვების წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

მუხლი 51. ბრალდებულის პატიმრობის დაწესებულებაში ყოფნის პირობები

1. ბრალდებული პატიმრობის დაწესებულებაში ყოფნისას სარგებლობს:

ა) ამ კოდექსის 94-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული უფლებებით;

ბ) უფლებით, პენიტენციური დაწესებულების კონტროლითა და საკუთარი ხარჯით აწარმოოს მიმოწერა და ჰქონდეს სატელეფონო საუბარი ამ კოდექსის 115-ე და 116-ე მუხლებით დადგენილი წესით.

2. ბრალდებულის თანხმობით მასთან ტარდება სარეაბილიტაციო მუშაობა მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით. ბრალდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამებზე ვრცელდება ამ კოდექსის 136-ე და 137-ე მუხლები ბრალდებულის სტატუსის სპეციფიკის გათვალისწინებით.

3. ბრალდებული პატიმრობის დაწესებულებიდან თავისუფლდება საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით.

თავი XI

თავისუფლების აღკვეთის აღსრულება

მუხლი 52. თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების ადგილი

1. მსჯავრდებული სასჯელს იხდის საქართველოს ტერიტორიაზე მდებარე თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში, გარდა საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

2. მსჯავრდებულისთვის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების ტიპს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით განსაზღვრავს სამსახურის გენერალური დირექტორი.

3. მსჯავრდებული, როგორც წესი, სასჯელს იხდის მის ან მისი ახლო ნათესავის საცხოვრებელ ადგილთან ყველაზე ახლოს მდებარე, შესაბამისი ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში, გარდა ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

4. მსჯავრდებული სასჯელის შემდგომი მოხდის მიზნით სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებით შეიძლება გადაყვანილ იქნეს სხვა პენიტენციურ დაწესებულებაში შემდეგ შემთხვევებში:

ა) მსჯავრდებულის საშიშროების რისკის (შემდგომ − რისკი) გათვალისწინებით ან მსჯავრდებულის გათავისუფლებისთვის მოსამზადებლად;

ბ) მსჯავრდებულის მიერ პენიტენციური დაწესებულების დებულების სისტემატურად დარღვევისას;

გ) მსჯავრდებულისა და სხვა პირთა უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად;

დ) პენიტენციური დაწესებულების უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად;

ე) მსჯავრდებულის ავადმყოფობისას;

ვ) პენიტენციური დაწესებულების რეორგანიზაციისას;

ზ) პენიტენციური დაწესებულების ლიკვიდაციისას;

თ) პენიტენციური დაწესებულების გადატვირთულობისას;

ი) ამ კოდექსის 66-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული გარემოების არსებობისას;

კ) საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 191¹ მუხლით გათვალისწინებული გარემოების არსებობისას, თუ მოსამართლის განჩინებით სამსახურის გენერალურ დირექტორს დაევალება შესაბამისი მსჯავრდებულის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად აუცილებელი განსაკუთრებული ზომების მიღება და ამ ღონისძიების გამოყენება აუცილებელია მსჯავრდებულის უსაფრთხოებისთვის;

ლ) მსჯავრდებულის თანხმობის არსებობისას;

მ) სხვა მნიშვნელოვანი, დასაბუთებული გარემოების არსებობისას.

5. მსჯავრდებულის რისკის შეფასებასა და პერიოდულ გადაფასებას უზრუნველყოფს რისკის შეფასების გუნდი (შემდგომ − გუნდი). მსჯავრდებულის რისკის სახეები, რისკის შეფასების კრიტერიუმები, რისკის შეფასებისა და გადაფასების წესი, მსჯავრდებულის სხვა თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში გადაყვანის წესი, აგრეთვე გუნდის უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

6. გუნდის საქმიანობის ორგანიზაციულ-სამართლებრივ უზრუნველყოფას ახორციელებს სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი, რომელიც უფლებამოსილია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით დაამუშაოს და შეინახოს მსჯავრდებულთა პერსონალური მონაცემები (მათ შორის, განსაკუთრებული კატეგორიის პერსონალური მონაცემები) რისკის განსაზღვრასთან დაკავშირებული საკითხების განსახილველად.

7. ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული საფუძვლით მსჯავრდებულის სხვა პენიტენციურ დაწესებულებაში გადაყვანისას მასზე ვრცელდება საშიშროების შესაბამისი რისკის მსჯავრდებულისთვის დადგენილი წესები, რომელთა დაცვაც შესაძლებელია აღნიშნულ პენიტენციურ დაწესებულებაში.

8. ამ მუხლის მე-4 ნაწილის „გ“−„მ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საფუძვლით სხვა პენიტენციურ დაწესებულებაში გადაყვანილი მსჯავრდებული შესაბამისი საფუძვლის აღმოფხვრისთანავე შეიძლება დაბრუნებულ იქნეს იმ პენიტენციურ დაწესებულებაში, რომლიდანაც გადაიყვანეს.

მუხლი 53. მსჯავრდებულის სასჯელის მოსახდელად გაგზავნა

1. სასამართლოს მიერ სასჯელის სახით თავისუფლების აღკვეთის დანიშვნიდან არაუგვიანეს 20 დღისა სამსახურის გენერალური დირექტორი იღებს გადაწყვეტილებას იმის შესახებ, თუ რომელი ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში უნდა მოიხადოს მსჯავრდებულმა სასჯელი.

2. სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი უზრუნველყოფს მსჯავრდებულის სასჯელის მოსახდელად გაგზავნას სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილების ასლის მიღებიდან არაუგვიანეს 20 დღისა.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე მსჯავრდებულის სასჯელის მოსახდელად მიღებიდან 60 დღის ვადაში შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი ვალდებულია გუნდს მსჯავრდებულის რისკის განსაზღვრის მიზნით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით წარუდგინოს სათანადო ინფორმაცია.

4. სამსახურის გენერალური დირექტორი უფლებამოსილია მსჯავრდებული, რომელმაც პენიტენციურ დაწესებულებაში ქცევა (დამოკიდებულება) მკვეთრად უარყოფითად შეიცვალა ან/და რომლის აღნიშნულ პენიტენციურ დაწესებულებაში დატოვება გაუმართლებელია, დროებით, არაუმეტეს 20 სამუშაო დღისა, გადაიყვანოს დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულის რისკის გადასაფასებლად. აღნიშნულ ვადაში გუნდი საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უზრუნველყოფს მსჯავრდებულის რისკის გადაფასებას. ამ შემთხვევაში მსჯავრდებულზე ვრცელდება დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულისთვის დადგენილი უფლებები და მოვალეობები.

5. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში გადაყვანის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 54. მსჯავრდებულის პატიმრობის დაწესებულებაში დატოვება

1. მსჯავრდებული, რომელსაც სასჯელის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მოხდა განესაზღვრა, მისი წერილობითი თანხმობის საფუძველზე, მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით შეიძლება დატოვებულ იქნეს პატიმრობის დაწესებულებაში სამეურნეო სამუშაოების შესასრულებლად. ამ შემთხვევაში მსჯავრდებულზე ვრცელდება უფლებები, რომლებიც განსაზღვრულია იმ ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებისთვის, სადაც იგი რისკის გათვალისწინებით განთავსდებოდა, და რომელთა განხორციელებაც შესაძლებელია პატიმრობის დაწესებულებაში. პატიმრობის დაწესებულების ტერიტორიაზე მსჯავრდებულის გადაადგილების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

2. სამეურნეო სამუშაოების შესასრულებლად მსჯავრდებულის პატიმრობის დაწესებულებაში დატოვება ფორმდება ამ დაწესებულების დირექტორის ბრძანებით.

მუხლი 55. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მიღების წესი

1. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მიღებას უზრუნველყოფს/უზრუნველყოფენ ამ დაწესებულების უფლებამოსილი მოსამსახურე/მოსამსახურეები აღნიშნული დაწესებულების დებულებით დადგენილი წესით.

2. მსჯავრდებულს დაუყოვნებლივ, წერილობით, მისთვის გასაგებ ენაზე უნდა გააცნონ მისი უფლებები და მოვალეობები, მის მიმართ მოსამსახურეთა მოპყრობის წესები, მის მიერ ინფორმაციის მიღებისა და საჩივრის შეტანის წესები, დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძვლები და სახეები, დისციპლინური სამართალწარმოების წესები, აგრეთვე მის მიმართ წაყენებული სხვა მოთხოვნები.

მუხლი 56. მსჯავრდებულთა განცალკევებით მოთავსება

1. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში, როგორც წესი, განცალკევებით თავსდებიან:

ა) ქალები;

ბ) არასრულწლოვანები;

გ) პირველად მსჯავრდებული პირები;

დ) საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 143¹ ან/და 143² მუხლით/მუხლებით გათვალისწინებულ დანაშაულზე/დანაშაულებზე დაზარალებულად ცნობილი პირები;

ე) პირები, რომელთა სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას, მათი წარსული სამსახურებრივი საქმიანობიდან გამომდინარე, შეიძლება საფრთხე შეექმნას;

ვ) განსაკუთრებით საშიში პირები, რომელთა პიროვნული თვისებები, კრიმინალური ავტორიტეტი, დანაშაულის ჩადენის მოტივი, დამდგარი მართლსაწინააღმდეგო შედეგი და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში გამოვლენილი ქცევა მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებასა და გარშემომყოფთ.

2. პენიტენციური დაწესებულების სამკურნალო განყოფილებაში განცალკევებით თავსდებიან არამართვადი ინფექციური დაავადების მქონე პირები.

3. მინისტრმა საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსთან შეთანხმებით შეიძლება დააწესოს მსჯავრდებულთა განცალკევებით მოთავსების სხვა წესი.

თავი XII

პენიტენციური დაწესებულების ფუნქციონირება. პენიტენციური დაწესებულების უსაფრთხოება

მუხლი 57. პენიტენციური დაწესებულების დებულება. პენიტენციური დაწესებულების დღის განრიგი და სამართლებრივი რეჟიმის ორგანიზება

1. პენიტენციური დაწესებულების დებულებით გათვალისწინებული უნდა იქნეს შემდეგი საკითხები:

ა) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციურ დაწესებულებაში მიღების წესი;

ბ) პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა განაწილების წესი;

გ) ამ კოდექსით დადგენილი წესით სხვადასხვა კატეგორიის ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა განცალკევებით მოთავსება;

დ) პენიტენციურ დაწესებულებაში შესვლის წესი;

ე) ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა იზოლაცია და დაცვა;

ვ) ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა მუდმივი ზედამხედველობა;

ზ) ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა მიერ მათთვის დაკისრებული მოვალეობების შესრულება;

თ) ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა უფლებებისა და კანონიერი ინტერესების დაცვა;

ი) ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა და პენიტენციური დაწესებულების თანამშრომელთა პირადი უსაფრთხოების დაცვა;

კ) მუშაობისა და დასვენების დროს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ქცევის წესები;

ლ) იმ სამუშაოებისა და თანამდებობების ჩამონათვალი, რომლებზედაც მსჯავრდებულის დასაქმება აკრძალულია;

მ) იმ ინდივიდუალური საქმიანობების ჩამონათვალი, რომლებსაც შეიძლება ახორციელებდეს ბრალდებული/მსჯავრდებული;

ნ) იმ საგნებისა და ნივთების ჩამონათვალი და რაოდენობა, რომლებიც შეიძლება იქონიოს ბრალდებულმა/მსჯავრდებულმა;

ო) იმ კვების პროდუქტების, პირველადი მოხმარების საგნების, ჰიგიენური საშუალებებისა და სხვა საგნების ჩამონათვალი, რომლებიც შეიძლება შეიძინოს ბრალდებულმა/მსჯავრდებულმა პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებულ მაღაზიაში;

პ) იმ კვების პროდუქტების, ნივთების, ნაკეთობების, ნივთიერებებისა და დოკუმენტების ჩამონათვალი, რომელთა შეძენა, შენახვა, ტარება, მოხმარება ან/და რომლებით სარგებლობაც ეკრძალება ბრალდებულს/მსჯავრდებულს და იწვევს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას;

ჟ) იმ საგნების ამოღების წესი, რომელთა გამოყენებაც ეკრძალება ბრალდებულს/მსჯავრდებულს;

რ) ჩხრეკისა და შემოწმების ჩატარების წესები;

ს) პაემნების მოწყობის, კორესპონდენციისა და გზავნილების მიღება-ჩაბარების წესები.

2. პენიტენციური დაწესებულების დებულების დასაცავად პენიტენციურ დაწესებულებაში შეიძლება განხორციელდეს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის და მისი მოთავსების ადგილის ჩხრეკა, აგრეთვე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის საკუთრებაში/სარგებლობაში არსებული ნივთების შემოწმება. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირად ჩხრეკას ახორციელებს პენიტენციური დაწესებულების იმავე სქესის თანამშრომელი.

3. სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი ვალდებულია შეამოწმოს იმ პირთა ნივთები, ტანსაცმელი და სატრანსპორტო საშუალებები, რომლებიც პენიტენციურ დაწესებულებაში შედიან ან ამ დაწესებულებიდან გადიან.

4. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციურ დაწესებულებაში მიღებისას მისთვის მისვლისთანავე ჩამორთმეული ფული ან სხვა ფასეულობა მის გათავისუფლებამდე შესანახად ამ დაწესებულების დებულებით დადგენილი წესით გადაეცემა პენიტენციურ დაწესებულებას.

5. პენიტენციურ დაწესებულებაში იმ კვების პროდუქტების, ნივთების, ნაკეთობების, ნივთიერებებისა და დოკუმენტების შეტანის წესი, რომელთა შეძენა, შენახვა, ტარება, მოხმარება ან/და რომლებით სარგებლობაც ეკრძალება ბრალდებულს/მსჯავრდებულს და იწვევს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას, განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

6. სამსახურის გენერალური დირექტორი უფლებამოსილია პენიტენციური დაწესებულების ნორმალური ფუნქციონირებისთვის ან/და სხვა მნიშვნელოვანი საფუძვლის არსებობისას ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული ბრძანებით დადგენილი წესით გასცეს სპეციალური წერილობითი ნებართვა პენიტენციურ დაწესებულებაში იმ კვების პროდუქტების, ნივთების, ნაკეთობების, ნივთიერებებისა და დოკუმენტების შეტანაზე, რომელთა შეძენა, შენახვა, ტარება, მოხმარება ან/და რომლებით სარგებლობაც ეკრძალება ბრალდებულს/მსჯავრდებულს და იწვევს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას.

7. პენიტენციური დაწესებულების დღის განრიგს ამტკიცებს დაწესებულების დირექტორი.

8. პენიტენციურ დაწესებულებაში სამართლებრივი რეჟიმის ორგანიზების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 58. ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი

1. დასაბუთებული ვარაუდის არსებობისას, ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ან სხვა პირთა უსაფრთხოების უზრუნველყოფისა და სხვა კანონიერი ინტერესებიდან გამომდინარე − ბრალდებულის/მსჯავრდებულის თვითმკვლელობის, თვითდაზიანების, მის ან სხვა პირთა მიმართ ძალადობის, ქონების დაზიანების, სხვა დანაშაულისა და სამართალდარღვევის თავიდან ასაცილებლად პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის გადაწყვეტილებით შეიძლება განხორციელდეს ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი. ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა ხორციელდება აუდიო-, ვიდეოსაშუალებით ან/და კონტროლის სხვა ტექნიკური საშუალებით. სამსახური უფლებამოსილია განახორციელოს ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობისა და კონტროლის და ამ პროცესის შედეგად მიღებული ინფორმაციის ჩაწერა.

2. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია გააფრთხილოს ბრალდებული/მსჯავრდებული მის მიმართ ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობის ან/და აუდიო-, ვიდეოჩაწერის განხორციელების შესახებ, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ მეთვალყურეობის განხორციელების შესახებ ბრძანებას გააცნობენ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რასაც იგი ხელმოწერით ადასტურებს. თუ ბრალდებული/მსჯავრდებული ხელმოწერაზე უარს აცხადებს, კეთდება სათანადო ჩანაწერი.

4. ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობისა და კონტროლის განხორციელების შესახებ გადაწყვეტილება მიიღება იმ შემთხვევაში, როდესაც სხვა საშუალებების გამოყენება არაეფექტიანია. მიღებული გადაწყვეტილება დასაბუთებული და მიზნის პროპორციული უნდა იყოს.

5. დაუშვებელია ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობის განხორციელება საერთო სარგებლობის საშხაპეში, საერთო სარგებლობის საპირფარეშოსა და ხანგრძლივი პაემნისთვის განკუთვნილ ოთახში, გარდა მეთვალყურეობის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით და კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევაში განხორციელებისა. საერთო სარგებლობის საპირფარეშოში ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა შეიძლება განხორციელდეს მხოლოდ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის თვითმკვლელობისა და თვითდაზიანების თავიდან ასაცილებლად.

6. სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი უფლებამოსილია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ამ კოდექსის 69-ე მუხლის პირველი ნაწილითა და მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრულ სხვა პირთან შეხვედრას, გარდა ამ კოდექსის 69-ე მუხლის მე-10 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა, დააკვირდეს ვიზუალურად, ტექნიკური საშუალებით დისტანციური დაკვირვებისა და ჩაწერის პირობებში, მაგრამ მოსმენის გარეშე.

7. პენიტენციურ დაწესებულებაში და მის მიმდებარე ტერიტორიაზე ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობის განხორციელების შემთხვევაში პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია თვალსაჩინო ადგილზე განათავსოს შესაბამისი გამაფრთხილებელი ნიშანი, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

8. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული შესაბამისი გარემოების აღმოფხვრისთანავე პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი იღებს გადაწყვეტილებას ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობის შეწყვეტის შესახებ. დაუშვებელია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობისა და კონტროლის მის დასასჯელად განხორციელება.

9. ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობისა და კონტროლის განხორციელებისას ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ დისციპლინური დარღვევის ჩადენის დაფიქსირების შემთხვევაში პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი იღებს გადაწყვეტილებას შესაბამისი მასალის დისციპლინური სამართალწარმოების პროცესში მტკიცებულებად გამოყენების მიზნით დაარქივების შესახებ. დაარქივებული მასალა ინახება დისციპლინური სამართალწარმოების დასრულებიდან არაუმეტეს 1 თვის ვადით, ხოლო დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულების სასამართლოში გასაჩივრების შემთხვევაში − სასამართლოს მიერ საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებიდან არაუმეტეს 1 თვის ვადით.

10. ამ მუხლის შესაბამისად დაარქივებულ მასალას ბრალდებული/მსჯავრდებული საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ეცნობა პენიტენციურ დაწესებულებაში. აღნიშნული მასალა ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ან/და მის დამცველს/კანონიერ წარმომადგენელს შეიძლება გადაეცეს მხოლოდ საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ან/და სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე.

11. ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობისა და კონტროლის განხორციელების, ჩანაწერების შენახვის, წაშლისა და განადგურების წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

მუხლი 59. პენიტენციურ დაწესებულებაში ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებების განხორციელება

1. პენიტენციურ დაწესებულებაში ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებები შეიძლება განხორციელდეს პენიტენციურ დაწესებულებათა მართვის საინფორმაციო-ანალიტიკური უზრუნველყოფის ან/და სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიების ოპერატიულ-სამძებრო უზრუნველყოფის ფარგლებში.

2. პენიტენციურ დაწესებულებათა მართვის საინფორმაციო-ანალიტიკური უზრუნველყოფა არის პენიტენციურ დაწესებულებაში უსაფრთხოების დაცვის ფარგლებში, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ინფორმაციის (მონაცემების) შეგროვება, დამუშავება და ანალიზი ერთ-ერთი შემდეგი მიზნით:

ა) პენიტენციურ დაწესებულებაში დანაშაულისა და სხვა სამართალდარღვევის თავიდან აცილება და გამოვლენა;

ბ) კრიმინალური კავშირებისა და გავლენების იდენტიფიკაცია და შეფასება;

გ) სხვა ტიპის ისეთი შიდა რისკებისა და საფრთხეების იდენტიფიკაცია და შეფასება, რომლებმაც შეიძლება უშუალო საშიშროება შეუქმნას მოსამსახურის, ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ან სხვა პირის უსაფრთხოებას, პენიტენციურ დაწესებულებაში სამართლებრივი რეჟიმის ან/და უსაფრთხოების დაცვას და ამით არსებითად დაარღვიოს პენიტენციური დაწესებულების ნორმალური ფუნქციონირება.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ უფლებამოსილებას ახორციელებენ სამსახურის ოპერატიული დანაყოფები.

4. პენიტენციურ დაწესებულებათა მართვის საინფორმაციო-ანალიტიკური უზრუნველყოფის ფარგლებში სამსახურის ოპერატიული დანაყოფი უფლებამოსილია პენიტენციურ დაწესებულებაში ინფორმაცია (მონაცემები) მოიპოვოს ღია და ფარული წყაროებიდან, „ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „ბ“, „ე“−„ზ“ და „კ“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრული ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებების განხორციელების შედეგად. ამასთანავე, იმავე პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიება უნდა განხორციელდეს ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

5. პენიტენციურ დაწესებულებათა მართვის საინფორმაციო-ანალიტიკური უზრუნველყოფის დაწყების საფუძველია სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანება. ეს ბრძანება გამოიცემა განსაკუთრებულ შემთხვევაში, სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფის უფროსის ან/და პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის წერილობითი შუამდგომლობის საფუძველზე, რომელშიც დასაბუთებული უნდა იყოს სათანადო საქმიანობის განხორციელების საჭიროება, მიზანი და ფარგლები.

6. სამსახურის ოპერატიული დანაყოფის მიერ ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მიზნით მოპოვებულ ინფორმაციაში (მონაცემებში) შესაძლო დანაშაულის ნიშნების აღმოჩენის შემთხვევაში სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი ამის შესახებ დაუყოვნებლივ, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ატყობინებს შესაბამის საგამოძიებო ორგანოს, ხოლო სამსახურებრივი გადაცდომის ნიშნების აღმოჩენის შემთხვევაში – სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელ სტრუქტურულ ქვედანაყოფს.

7. სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი და პენიტენციური დაწესებულების უსაფრთხოების დანაყოფი საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებენ გამოძიების ოპერატიულ და ოპერატიულ-ტექნიკურ უზრუნველყოფას პენიტენციური დაწესებულების ფარგლებში.

8. პენიტენციურ დაწესებულებაში განხორციელებულ ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებებზე საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ხორციელდება საპროკურორო ზედამხედველობა და სასამართლო კონტროლი.

9. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული მიზნით მოპოვებული ინფორმაციის (მონაცემების) დამუშავების, შენახვის, გაცნობისა და განადგურების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

10. ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის ფარგლებში სამინისტროსა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შორის ინფორმაციის გაცვლის წესი განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

მუხლი 60. პენიტენციურ დაწესებულებაში მომხდარი დანაშაულის გამოძიება

1. პენიტენციურ დაწესებულებაში მომხდარი დანაშაულის გამოძიება ხორციელდება საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით.

2. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მომხდარი დანაშაულის ჩადენაში ბრალდებულად ცნობილი პირი გადაყვანილი იქნება პატიმრობის დაწესებულებაში.

3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე პატიმრობის დაწესებულებაში გადაყვანილ მსჯავრდებულზე აღნიშნული დაწესებულების ინფრასტრუქტურის გათვალისწინებით ვრცელდება საშიშროების შესაბამისი რისკის მსჯავრდებულისთვის დადგენილი უფლებები და მოვალეობები/პირობები. გამომძიებლის/პროკურორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით შეიძლება მსჯავრდებულს შეეზღუდოს პაემნის, სატელეფონო საუბრისა და მიმოწერის უფლებები.

მუხლი 61. პენიტენციური დაწესებულების დაცვა

1. პენიტენციური დაწესებულების უსაფრთხოების, აგრეთვე მისი გარე პერიმეტრის (მათ შორის, პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლის) დაცვას უზრუნველყოფს სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი. მისი უფლებამოსილება არ ვრცელდება პენიტენციური დაწესებულების შიდა უსაფრთხოების სისტემაზე.

2. სამსახურის გენერალური დირექტორი უფლებამოსილია ცალკეულ შემთხვევებში სამსახურის შესაბამის სტრუქტურულ ქვედანაყოფთან ან პენიტენციურ დაწესებულებასთან შექმნას გაძლიერებული დაცვის ჯგუფები.

3. პენიტენციური დაწესებულებისა და სამსახურისადმი დაქვემდებარებული სხვა ობიექტების დაცვის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 62. უსაფრთხოების ღონისძიებები

1. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ საკუთარი თავის, სხვისი და ქონების დაზიანების თავიდან ასაცილებლად, პენიტენციურ დაწესებულებაში დანაშაულისა და სხვა სამართალდარღვევის აღსაკვეთად, ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მოსამსახურის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობის, თავდასხმის მოგერიების, ჯგუფური დაუმორჩილებლობის ან/და მასობრივი არეულობის აღსაკვეთად უფლებამოსილი პირის დასაბუთებული გადაწყვეტილებით ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს შემდეგი უსაფრთხოების ღონისძიებები:

ა) სპეციალური საშუალებების გამოყენება;

ბ) სხვა ბრალდებულთაგან/მსჯავრდებულთაგან განცალკევება;

გ) დროებით სხვა პენიტენციურ დაწესებულებაში გადაყვანა;

დ) არაუმეტეს 24 საათით სამარტოო საკანში მოთავსება;

ე) დროებითი საგუშაგოს ან დამატებითი საგუშაგოს მოწყობა;

ვ) დეესკალაციის ოთახში გადაყვანა.

2. უსაფრთხოების ღონისძიების განხორციელება წყდება დაუყოვნებლივ, იმ საფრთხის აღმოფხვრისთანავე, რომლის აღსაკვეთადაც ეს ღონისძიება გამოიყენებოდა.

3. პენიტენციურ დაწესებულებაში ან ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გაყვანისას, გადაყვანისას და ექსტრადიციისას უსაფრთხოების ღონისძიების განხორციელების სხვა პირობები და გარემოებები განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

4. უსაფრთხოების ღონისძიების განხორციელების შემდეგ შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების ხელმძღვანელობა სამედიცინო პერსონალთან ერთად დაუყოვნებლივ უზრუნველყოფს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამედიცინო შემოწმებას. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამედიცინო შემოწმების შესახებ დგება შესაბამისი აქტი. ამ აქტის ფორმა მტკიცდება მინისტრის ბრძანებით.

5. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დროებითი საგუშაგო ან დამატებითი საგუშაგო ეწყობა პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის ბრძანების საფუძველზე. დროებითი საგუშაგოს მეშვეობით პენიტენციური დაწესებულების უფლებამოსილი მოსამსახურე საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ვიზუალურ კონტროლს.

6. დაუშვებელია უსაფრთხოების ღონისძიების ბრალდებულის/ მსჯავრდებულის დასჯის მიზნით გამოყენება.

მუხლი 63. სპეციალური საშუალებები და მათი გამოყენების წესი

1. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს შემდეგი სპეციალური საშუალებები:

ა) ხელბორკილი;

ბ) დამაწყნარებელი პერანგი;

გ) დამაწყნარებელი სკამი;

დ) დამაწყნარებელი საწოლი;

ე) ხელკეტი;

ვ) ცრემლსადენი გაზი;

ზ) წიწაკის გაზი;

თ) არალეტალური იარაღი;

ი) აკუსტიკური საშუალება;

კ) ფსიქოლოგიური ზემოქმედების შუქბგერითი მოწყობილობა;

ლ) წყალსატყორცნი;

მ) სასამსახურო ძაღლი.

2. სპეციალური საშუალებები გამოიყენება სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას, უსაფრთხოების ღონისძიების განსახორციელებლად შემდეგ შემთხვევებში:

ა) ხელბორკილი – იმ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ, რომელიც თავისი ქმედებით წინააღმდეგობას უწევს მოსამსახურეს ან/და არ ემორჩილება მის კანონიერ მოთხოვნას; საფრთხეს უქმნის საკუთარ ან/და სხვის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას; აზიანებს ან ცდილობს დააზიანოს სხვისი/სახელმწიფო ქონება; ცდილობს გაქცევას;

ბ) დამაწყნარებელი პერანგი, დამაწყნარებელი სკამი, დამაწყნარებელი საწოლი – იმ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ, რომელიც აზიანებს ან ცდილობს დააზიანოს საკუთარი თავი ან სხვა; რომელიც აზიანებს ან ცდილობს დააზიანოს სხვისი/სახელმწიფო ქონება; რომლის მოქმედება გამოხატულად აგრესიულია. აღნიშნული სპეციალური საშუალებები გამოყენებული უნდა იქნეს ექიმის მეთვალყურეობით;

გ) ხელკეტი – ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ საკუთარი თავის და სხვისი დაზიანების თავიდან ასაცილებლად, პენიტენციურ დაწესებულებაში ან ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გაყვანისას ან გადაყვანისას დანაშაულისა და სხვა სამართალდარღვევის აღსაკვეთად, თავდასხმის მოსაგერიებლად, დაუმორჩილებლობის ან/და მასობრივი არეულობის აღსაკვეთად;

დ) ცრემლსადენი გაზი, არალეტალური იარაღი და აკუსტიკური საშუალება – გარშემომყოფებზე ან/და დაცულ ობიექტზე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის თავდასხმის მოსაგერიებლად; მასობრივი არეულობის ან/და საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნების ჯგუფური დარღვევის აღსაკვეთად;

ე) წიწაკის გაზი – დანაშაულის, თავდასხმის, გაქცევის, მასობრივი დაუმორჩილებლობის ან/და მასობრივი არეულობის აღსაკვეთად, დაცულ ობიექტზე თავდასხმის მოსაგერიებლად, საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნების ჯგუფური დარღვევის აღსაკვეთად, შეიარაღებული პირის დასაკავებლად;

ვ) ფსიქოლოგიური ზემოქმედების შუქბგერითი მოწყობილობა – გარშემომყოფებზე ან/და დაცულ ობიექტზე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის თავდასხმის მოსაგერიებლად, შეიარაღებული პირის დასაკავებლად, მის მიერ დაკავებული იმ ობიექტის დატოვების მიზნით, რომელსაც იგი თავს აფარებს;

ზ) წყალსატყორცნი – მასობრივი არეულობის ან/და წესრიგის დარღვევის აღსაკვეთად, დაცულ ობიექტზე ჯგუფური თავდასხმის მოსაგერიებლად, შეიარაღებული პირის დასაკავებლად;

თ) სასამსახურო ძაღლი – ბრალდებულის/მსჯავრდებულის გაქცევისას ან გაქცევის მცდელობისას; აკრძალული ნივთების აღმოსაჩენად, თავდასხმის მოსაგერიებლად.

3. სპეციალური საშუალება გამოიყენება უკიდურეს შემთხვევაში, როდესაც სხვა საშუალებების გამოყენება არაეფექტიანია. სპეციალური საშუალების გამოყენება შექმნილი საფრთხის პროპორციული უნდა იყოს და კანონიერი მიზნის მისაღწევად უფრო ნაკლები ზიანი უნდა მიაყენოს იმ პირს, რომლის მიმართაც შესაბამისი ღონისძიება ხორციელდება.

4. სპეციალური საშუალებების გამოყენების უფლება აქვს სამსახურის შესაბამის უფლებამოსილ პირს, რომელსაც გავლილი აქვს სათანადო მომზადება.

5. სპეციალური საშუალებების გამოყენების უფლების მქონე პირი ვალდებულია სპეციალური საშუალების გამოყენების შესახებ წინასწარ გააფრთხილოს შესაბამისი პირი და მისცეს გონივრული ვადა მისი კანონიერი მოთხოვნის შესასრულებლად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც დაყოვნებამ შეიძლება გამოიწვიოს ადამიანის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის ხელყოფა, ქონების დაზიანება ან სხვა მძიმე შედეგი, ან შექმნილ სიტუაციაში ასეთი გაფრთხილება გაუმართლებელია ან შეუძლებელია.

6. სპეციალური საშუალების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილებისთვის პასუხისმგებლობა ეკისრება ამ გადაწყვეტილების მიმღებ პირს, ხოლო სპეციალური საშუალების საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გამოყენებისთვის − სპეციალური საშუალების გამომყენებელ პირს.

7. სპეციალური საშუალების (გარდა ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებისა) გამოყენების შესახებ დაუყოვნებლივ ეცნობებათ შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს და ექიმს ან ექთანს. სპეციალური საშუალების გამოყენების შემდეგ, პირველი შესაძლებლობისთანავე ხორციელდება ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამედიცინო შემოწმება.

8. სპეციალური საშუალების გამოყენების შესახებ დგება ოქმი. ოქმში აღინიშნება გამოყენებული სპეციალური საშუალება, მისი გამოყენების დასაბუთება და სხვა მონაცემები. ოქმის ფორმა მტკიცდება მინისტრის ბრძანებით.

9. სპეციალური საშუალების გამოყენების საფუძვლის აღმოფხვრის შემდეგ შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი ადგენს ანგარიშს და მას დაუყოვნებლივ უგზავნის სამსახურის გენერალურ დირექტორს.

10. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გაყვანისას, გადაყვანისას და ექსტრადიციისას უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად ან/და მისი გაქცევის თავიდან ასაცილებლად ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ სპეციალური საშუალების (გარდა ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებისა) გამოყენების შესახებ ჯგუფის ან კოლონის უფროსი დაუყოვნებლივ აცნობებს სამსახურის შესაბამის უფლებამოსილ პირს და ექიმს ან ექთანს.

11. სპეციალური საშუალებები (გარდა ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“–„დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებებისა) შეიძლება გამოყენებულ იქნეს აგრეთვე პენიტენციურ დაწესებულებაზე გარედან თავდასხმის მოსაგერიებლად.

12. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ზ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალება გამოიყენება უკიდურეს შემთხვევაში, როდესაც შექმნილი საფრთხის აღმოსაფხვრელად იმავე ნაწილის „ა“–„ვ“ და „თ“–„მ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებების გამოყენება არაეფექტიანია. დაუშვებელია ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებების გამოყენება დახურულ სივრცეში, ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებაში და იმ პირთა მიმართ, რომლებზედაც შესაბამისი უფლებამოსილი პირი უკვე ახორციელებს კონტროლს.

13. დაუშვებელია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ხელბორკილით მყარ ზედაპირზე მიმაგრება, გარდა უკიდურესი შემთხვევისა, როდესაც ამ მუხლით განსაზღვრული კანონიერი მიზნის მიღწევა სხვა საშუალებების გამოყენებით შეუძლებელია.

14. დაუშვებელია პენიტენციურ დაწესებულებაში ან ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გაყვანისას ან გადაყვანისას ისეთი სპეციალური საშუალების გამოყენება, რომელიც იწვევს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანებას, დაკავშირებულია გაუმართლებელ რისკთან ან აკრძალულია საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებითა და საერთაშორისო აქტებით.

15. ქალის მიმართ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალება, ხოლო ჯგუფური დაუმორჩილებლობის ან/და მასობრივი არეულობის აღსაკვეთად, თავდასხმის მოსაგერიებლად და შეიარაღებული პირის დასაკავებლად შესაძლებელია აგრეთვე იმავე ნაწილის „ე“, „ვ“ და „ლ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებების გამოყენება.

16. სპეციალური საშუალებების გამოყენების უფლების მქონე პირი წინასწარი შეცნობით ორსული ქალის მიმართ, როგორც წესი, არ იყენებს სპეციალურ საშუალებებს, გარდა ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებისა.

17. სპეციალური საშუალებების გამოყენებისას შეძლებისდაგვარად უნდა იქნეს გათვალისწინებული შესაბამისი პირის ჯანმრთელობის მდგომარეობა და შეზღუდული შესაძლებლობა.

18. მოსამსახურის შეიარაღებაში არსებული სპეციალური საშუალებების სახეები, ამ საშუალებების შენახვის, ტარებისა და გამოყენების წესები განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 64. ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების წესი

1. თუ ბრალდებული/მსჯავრდებული თავს ესხმის მოსამსახურეს ან სხვა პირს ან სჩადის სხვა განზრახ მოქმედებას, რომელიც პირდაპირ, უშუალო და იმწუთიერ საფრთხეს უქმნის მოსამსახურის ან სხვა პირის ჯანმრთელობას ან/და სიცოცხლეს, მოსამსახურემ შეიძლება გამოიყენოს ცეცხლსასროლი იარაღი, თუ აღნიშნული მოქმედების სხვა საშუალებით აღკვეთა შეუძლებელია. გამოყენებული ძალა კანონიერი მიზნისა და შექმნილი საფრთხის პროპორციული უნდა იყოს.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გაქცევის, პენიტენციური დაწესებულებიდან გაყვანისას ან გადაყვანისას გაქცევის ან სპეციალურ სატრანსპორტო საშუალებაზე თავდასხმის შემთხვევაში, უკიდურესი აუცილებლობიდან გამომდინარე, მოსამსახურემ შეიძლება გამოიყენოს ცეცხლსასროლი იარაღი, თუ აღნიშნული მოქმედების სხვა საშუალებით აღკვეთა შეუძლებელია. გამოყენებული ძალა კანონიერი მიზნისა და შექმნილი საფრთხის პროპორციული უნდა იყოს. გამოყენებული უნდა იქნეს მინიმალური – გაქცეული ბრალდებულის/მსჯავრდებულის შესაჩერებლად აუცილებელი ძალა. ქალის გაქცევისას ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენება დაუშვებელია.

3. გაქცევად მიიჩნევა:

ა) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ პენიტენციური დაწესებულების დამცავი ზღუდის გადაკვეთა;

ბ) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გაყვანისას ან გადაყვანისას მის მიერ მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით განსაზღვრული დაცვის ხაზის გადაკვეთა.

4. ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების უფლებამოსილების მქონე პირი ვალდებულია ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების შესახებ წინასწარ გააფრთხილოს შესაბამისი პირი და მისცეს გონივრული ვადა მისი კანონიერი მოთხოვნის შესასრულებლად, აგრეთვე განახორციელოს გამაფრთხილებელი გასროლა, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც დაყოვნებამ შეიძლება გამოიწვიოს ადამიანის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის ხელყოფა, ქონების დაზიანება ან სხვა მძიმე შედეგი, ან შექმნილ სიტუაციაში ასეთი გაფრთხილება გაუმართლებელია ან შეუძლებელია.

5. პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე ცეცხლსასროლი იარაღის ტარება ან/და შენახვა ეკრძალება იმ მოსამსახურეს, რომელსაც ბრალდებულთან/მსჯავრდებულთან უშუალო შეხება აქვს.

6. დაუშვებელია პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე ცეცხლსასროლი იარაღის შეტანა, გარდა ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული გარემოებების არსებობისა და ამ კოდექსის 61-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დაცვის განხორციელების შემთხვევებისა.

მუხლი 65. პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლი

1. პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლი არის ამ დაწესებულების დამცავი ზღუდის გარე პერიმეტრი.

2. პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლის რადიუსი განისაზღვრება ამ დაწესებულების გარე ინფრასტრუქტურის გათვალისწინებით, ინდივიდუალურად, მინისტრის ბრძანებით. შეიძლება განისაზღვროს პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლის რამდენიმე რადიუსი.

3. პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლის რადიუსი შემოღობილი უნდა იყოს ან/და გარე აკრძალული ზოლის საზღვართან შესაბამისი ამკრძალავი ნიშნები უნდა იყოს განთავსებული.

4. დაუშვებელია პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალულ ზოლში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი რეჟიმის დარღვევა, კერძოდ, ამ ზოლში ყოფნა ან/და სატრანსპორტო საშუალების შეყვანა (გარდა სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების შემთხვევისა), პიროტექნიკური ნაწარმის, ფეიერვერკის, მომწამლავი, ადვილად აალებადი ან/და სხვა ნივთის/ნივთიერების შეტანა ან/და გამოყენება, კანონით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევისკენ/არეულობისკენ/დაუმორჩილებლობისკენ წაქეზება/მოწოდება, აგრეთვე პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფი პირისთვის ინფორმაციის უკანონო ფორმით მიწოდება პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლიდან ან მისი მიმდებარე ტერიტორიიდან. აკრძალულია აგრეთვე ნივთის ან/და ნივთიერების საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესის გვერდის ავლით პენიტენციურ დაწესებულებაში შეტანა ან/და პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფი პირისთვის გადაცემა.

5. ამ მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნების დარღვევა იწვევს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით პასუხისმგებლობის დაკისრებას.

6. ამ მუხლით გათვალისწინებული სამართალდარღვევის ჩადენისას სამართალდამრღვევის მიერ მოსამსახურის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობის ან/და სამართალდამრღვევის იდენტიფიცირების შეუძლებლობის შემთხვევაში შესაბამის უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს, სამართალდარღვევის აღსაკვეთად ან სამართალდამრღვევის გამოსავლენად პოლიციას მიმართოს. პოლიცია ვალდებულია დაუყოვნებლივ გამოცხადდეს სამართალდარღვევის ჩადენის ადგილზე და განახორციელოს საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსითა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით გათვალისწინებული მოქმედებები.

7. პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალულ ზოლში და ამ ზოლიდან 20 მეტრის რადიუსში მდებარე ტერიტორიაზე შეკრების ან მანიფესტაციის ჩატარება აკრძალულია.

8. პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლიდან 100 მეტრის რადიუსში მდებარე ტერიტორიაზე ნებისმიერი მშენებლობის განხორციელება უნდა შეთანხმდეს სამსახურთან. ამასთანავე, სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით პენიტენციური დაწესებულების გარე აკრძალული ზოლის ფარგლებში შეიძლება განხორციელდეს ინფრასტრუქტურული სამუშაოები პენიტენციური დაწესებულების ნორმალური ფუნქციონირებისთვის.

მუხლი 66. პენიტენციურ დაწესებულებაში განსაკუთრებული პირობების შემოღება

1. სტიქიური უბედურების, ქვეყანაში საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის გამოცხადების, სიცოცხლისთვის საშიშ დაავადებათა ეპიდემიის ან მასობრივი არეულობის დროს, აგრეთვე იმ შემთხვევაში, თუ პენიტენციური დაწესებულება დაზიანდა ან გამოუსადეგარია კანონით გათვალისწინებული მიზნებისთვის, პენიტენციურ დაწესებულებაში შეიძლება შემოღებულ იქნეს განსაკუთრებული პირობები.

2. პენიტენციურ დაწესებულებაში განსაკუთრებული პირობების არაუმეტეს 15 დღის ვადით შემოღების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს სამსახურის გენერალური დირექტორი მინისტრის წერილობითი თანხმობის საფუძველზე. საჭიროების შემთხვევაში აღნიშნული ვადა მინისტრის თანხმობით შეიძლება გაგრძელდეს გონივრული ვადით, ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული გარემოების აღმოფხვრამდე.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის, პენიტენციური დაწესებულების მოსამსახურის ან სხვა პირის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისთვის აშკარა საფრთხის შექმნის შემთხვევაში აღნიშნული დაწესებულების დირექტორი უფლებამოსილია დამოუკიდებლად შემოიღოს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული განსაკუთრებული პირობები.

4. პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი ვალდებულია ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული განსაკუთრებული პირობების დამოუკიდებლად შემოღების შესახებ დაუყოვნებლივ შეატყობინოს სამსახურის გენერალურ დირექტორს. სამსახურის გენერალური დირექტორი აღნიშნული შეტყობინებიდან 24 საათის განმავლობაში, მინისტრის წერილობითი თანხმობის საფუძველზე იღებს გადაწყვეტილებას განსაკუთრებული პირობების ძალაში დატოვების ან გაუქმების შესახებ.

5. თუ პენიტენციურ დაწესებულებაში განსაკუთრებული პირობების რეჟიმის მოქმედების დროს სხვა საშუალებებით ვერ ხერხდება შექმნილი ვითარების ლოკალიზება ან ამ დაწესებულების უსაფრთხოების დანაყოფის/სამსახურის მიერ აღნიშნულ დაწესებულებაში აკრძალული საგნების, ნივთიერებებისა და კვების პროდუქტების ამოღების მიზნით ფართო მასშტაბის ოპერატიულ-პროფილაქტიკური ღონისძიებების განხორციელება მაშინ, როდესაც არსებობს ჯგუფური დაუმორჩილებლობის, მასობრივი არეულობის წარმოშობის დიდი საშიშროება ან საფრთხე ექმნება სახელმწიფო უსაფრთხოებას, მინისტრის სათანადო მიმართვის საფუძველზე, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის ან/და საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსის გადაწყვეტილებით დაწესებულების დაცვა შეიძლება გაძლიერდეს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ან/და საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის სპეციალური ქვედანაყოფებით.

6. პენიტენციურ დაწესებულებაში განსაკუთრებული პირობების შემოღების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 67. პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების მართვა

1. პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისულ ვითარებად შეიძლება შეფასდეს ისეთი მდგომარეობა, როდესაც ხდება პენიტენციურ დაწესებულებაში სამართლებრივი რეჟიმის ან/და უსაფრთხოების ისეთი დარღვევა, რომელიც აშკარა საშიშროებას უქმნის პენიტენციური დაწესებულების ნორმალურ ფუნქციონირებას და რომლის პენიტენციური დაწესებულების ძალებით, ამ კოდექსით გათვალისწინებული ღონისძიებების ფარგლებში აღმოფხვრა შეუძლებელია.

2. პენიტენციურ დაწესებულებაში შექმნილ მდგომარეობას კრიზისულ ვითარებად აფასებს ამ დაწესებულების დირექტორი. იგი კრიზისული ვითარების შესახებ დაუყოვნებლივ აცნობებს სამსახურის გენერალურ დირექტორს. თუ სამსახურის გენერალური დირექტორი სათანადო ინფორმაციის დამუშავებისა და ანალიზის შემდეგ ვითარებას კრიზისულად მიიჩნევს, იგი ამის თაობაზე ატყობინებს მინისტრს.

3. პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების სამართავად დასაშვებია ამ დაწესებულების ტერიტორიაზე სამსახურის სპეციალური ინტერვენციების რაზმების შესაბამის მოსამსახურეთა მოქმედება. მათ უფლება აქვთ, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გამოიყენონ ამ კოდექსის 63-ე და 64-ე მუხლებით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებები და ცეცხლსასროლი იარაღი.

4. პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების მართვის პროცესში სამსახურის სპეციალური ინტერვენციების რაზმების ჩართვის შესახებ გადაწყვეტილებას მინისტრის თანხმობით იღებს სამსახურის გენერალური დირექტორი.

5. პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების მართვისას სამსახური უზრუნველყოფს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან მჭიდრო კოორდინაციას.

6. პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების მართვის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

7. პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების მართვისას სამსახური ვალდებულია უსაფრთხოების მოთხოვნების დაცვით სათანადო ინფორმაცია მიაწოდოს საზოგადოებას.

მუხლი 68. უსაფრთხოების დამატებითი ღონისძიებების გეგმა

მასობრივი არეულობის შემთხვევაში, აგრეთვე ქვეყანაში გამოცხადებული საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის დროს თავდასხმის, პენიტენციური დაწესებულებიდან გაქცევის, სხვა დანაშაულისა და სამართალდარღვევის აღსაკვეთად, თუ პენიტენციურ დაწესებულებაში კრიზისული ვითარების სამსახურის ძალებით მართვა შეუძლებელია, ხორციელდება უსაფრთხოების დამატებითი ღონისძიებები წინასწარ შემუშავებული გეგმის მიხედვით. უსაფრთხოების დამატებითი ღონისძიებების გეგმა საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურთან წინასწარი შეთანხმების საფუძველზე მტკიცდება მინისტრისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით. ამ გეგმით შეიძლება განისაზღვროს აგრეთვე საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ განსახორციელებელი ღონისძიებები.

მუხლი 69. პენიტენციურ დაწესებულებაში შესვლის უფლება

1. პენიტენციურ დაწესებულებაში სპეციალური ნებართვის გარეშე შესვლის უფლებით სარგებლობენ:

ა) საქართველოს პრეზიდენტი;

ბ) საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე და მის მიერ საამისოდ უფლებამოსილი პარლამენტის წევრები;

გ) საქართველოს პრემიერ-მინისტრი;

დ) პროკურატურის სისტემის საამისოდ უფლებამოსილი პირები;

ე) საქართველოს სახალხო დამცველი;

ვ) მინისტრი და მის მიერ საამისოდ უფლებამოსილი პირები;

ზ) სპეციალური პრევენციული ჯგუფის წევრები;

თ) სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის საამისოდ უფლებამოსილი პირები.

2. პენიტენციურ დაწესებულებაში სპეციალური ნებართვით შესვლის წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

3. დაუშვებელია პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე აუდიო-, ვიდეოტექნიკისა და ფიქსაციისთვის განკუთვნილი სხვა ტექნიკის სპეციალური ნებართვის გარეშე შეტანა, გარდა ამ მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა. სპეციალურ ნებართვას გასცემს სამსახურის გენერალური დირექტორი.

4. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ფოტო-, კინო-, ვიდეოგადაღება ან მასთან ინტერვიუს ჩაწერა დასაშვებია მხოლოდ ბრალდებულის/ მსჯავრდებულის წერილობითი თანხმობით.

5. ამ მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნები არ ვრცელდება ამ კოდექსით გათვალისწინებულ ვიზუალურ და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობაზე.

6. ამ მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნები არ ვრცელდება აგრეთვე სამსახურის მიერ განხორციელებულ გადაღებაზე. გადაღების შესახებ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის წინასწარ გაფრთხილება სავალდებულოა.

7. პენიტენციური დაწესებულება უფლებამოსილია მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით, „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა დაცვით განახორციელოს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ფოტო-, ვიდეოგადაღება.

8. საქართველოს სახალხო დამცველი, აგრეთვე საქართველოს სახალხო დამცველის წინასწარი წერილობითი თანხმობით – სპეციალური პრევენციული ჯგუფის წევრი უფლებამოსილია მინისტრის ბრძანებით დამტკიცებული წესისა და სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნათა შესაბამისად, ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა თანხმობით განახორციელოს პენიტენციურ დაწესებულებაში მათი ან/და მათი უშუალო განთავსების პირობების, გასეირნების ადგილების, საექიმო-სამედიცინო პუნქტის, კვების ობიექტის, საერთო სარგებლობის საშხაპეების, საერთო სარგებლობის საპირფარეშოებისა და შეხვედრის ოთახების ფოტოგადაღება.

9. პენიტენციური დაწესებულების თანამშრომელი უფლებამოსილია ამ მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებულ პირს ნებისმიერ დროს მოსთხოვოს ფოტოგადაღების რეჟიმის შემოწმება ვიდეოგადაღების თავიდან ასაცილებლად, ხოლო ვიდეოგადაღების რეჟიმის აღმოჩენის შემთხვევაში დაუყოვნებლივ აღკვეთოს იგი.

10. საქართველოს სახალხო დამცველი, სპეციალური პრევენციული ჯგუფის წევრი უფლებამოსილია ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შეხვდეს სპეციალურ ოთახში, სადაც ამ კოდექსის 58-ე მუხლით გათვალისწინებული ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა და კონტროლი არ ხორციელდება. სპეციალური ოთახი უნდა მოეწყოს პენიტენციური დაწესებულების დებულების შესაბამისად, ისე, რომ უზრუნველყოფილ იქნეს საქართველოს სახალხო დამცველისა და სპეციალური პრევენციული ჯგუფის წევრის უსაფრთხოება.

11. სამსახურთან წინასწარი შეთანხმების საფუძველზე პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე გარკვეული მიზნით მყოფი ორგანიზაციების წარმომადგენლების (გარდა სპეციალური პრევენციული ჯგუფისა და საქართველოს საერთაშორისო ვალდებულებებით გათვალისწინებული ორგანიზაციების წარმომადგენლებისა) ქცევის წესები განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

თავი XIII

ბრალდებულის/მსჯავრდებულის დისციპლინური პასუხისმგებლობა. მსჯავრდებულის დისციპლინური პატიმრობა

მუხლი 70. დისციპლინური დარღვევა

დისციპლინურ დარღვევად მიიჩნევა ისეთი ქმედება, რომელიც არღვევს პენიტენციური დაწესებულების დებულებას, წესრიგს, ზიანს აყენებს უსაფრთხოებას და არ შეიცავს დანაშაულის ნიშნებს, კერძოდ:

ა) სანიტარიულ-ჰიგიენური ნორმების დარღვევა;

ბ) ხანძარსაწინააღმდეგო უსაფრთხოების წესების დარღვევა;

გ) დაწესებულების მოსამსახურის, სხვა უფლებამოსილი პირის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას მისდამი დაუმორჩილებლობა ან მისთვის წინააღმდეგობის სხვაგვარად გაწევა;

დ) სხვა პირის სიტყვიერი შეურაცხყოფა ან მისი ღირსების სხვაგვარად შელახვა;

ე) დაწესებულების ან სხვა პირის ქონების დაზიანება ან განადგურება (მათ შორის, მისი ვიზუალური მხარის შეცვლით);

ვ) დაწესებულების მიერ დადგენილი გადაადგილების შეზღუდვების დარღვევა/საზღვრების უნებართვოდ გადაკვეთა;

ზ) სარგებლის მისაღებად დაწესებულების ტერიტორიაზე საქმიანობის ამ დაწესებულების დირექტორის ნებართვის გარეშე განხორციელება;

თ) დაწესებულების ტერიტორიაზე განთავსებული მოწყობილობის/სისტემის ფუნქციონირებაში ამ დაწესებულების დირექტორის ნებართვის გარეშე ჩარევა, შენობა-ნაგებობის დიზაინისა და ფუნქციების თვითნებურად შეცვლა;

ი) დაწესებულების ტერიტორიაზე იმ ნივთის დამზადება, ფლობა ან გამოყენება, რომლის ქონაც ეკრძალება ბრალდებულს/მსჯავრდებულს და არ იწვევს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას;

კ) ხმაური ან სხვაგვარი ქმედება, რომელიც არღვევს წესრიგს და ხელს უშლის დაწესებულების ნორმალურ ფუნქციონირებას;

ლ) ნებისმიერი ინფორმაციის უკანონო ფორმით მიწოდება საკნიდან საკანში ან დაწესებულების გარეთ;

მ) დაწესებულების დებულების, დღის განრიგისა და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი სხვა ნორმების დარღვევა.

მუხლი 71. დისციპლინური სახდელი

1. დისციპლინური დარღვევის ჩადენის შემთხვევაში ბრალდებულს/ მსჯავრდებულს ეკისრება დისციპლინური პასუხისმგებლობა. დისციპლინური დარღვევისთვის გამოყენებული დისციპლინური სახდელი შესაბამისი ქმედების პროპორციული უნდა იყოს.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ დისციპლინური სახდელი/ ღონისძიება შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ დისციპლინური სამართალწარმოების საფუძველზე, მის მიერ დისციპლინური დარღვევის ჩადენის ფაქტის დადასტურების შემდეგ.

3. ჯგუფური დარღვევის ჩადენის შემთხვევაში ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ გამოსაყენებელი დისციპლინური სახდელი ინდივიდუალურად განისაზღვრება.

4. თუ დისციპლინური დარღვევის გარემოებები წარმოშობს ამ კოდექსის 62-ე მუხლით გათვალისწინებული უსაფრთხოების ღონისძიების გამოყენების საფუძველს, უსაფრთხოების ღონისძიება გამოიყენება ამ თავით განსაზღვრული დისციპლინური სამართალწარმოების დაწყებამდე.

მუხლი 72. დისციპლინური სახდელის სახეები

1. დისციპლინური სახდელის სახეებია:

ა) გაფრთხილება;

ბ) საყვედური;

გ) მუშაობის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით;

დ) ნებადართული ნივთებით (გარდა ექიმის მიერ დანიშნული კვების აუცილებელი პროდუქტებისა და მედიკამენტებისა) სარგებლობის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით;

ე) ამანათისა და გზავნილის მიღების შეზღუდვა ან/და ფულადი გზავნილის მიღება-გაგზავნის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით;

ვ) საკნის ტიპის საცხოვრებელში გადაყვანა 3 თვემდე ვადით;

ზ) სამარტოო საკანში მოთავსება 14 დღემდე ვადით;

თ) სატელეფონო საუბრის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით;

ი) პირადი ხასიათის კორესპონდენციის მიღება-გაგზავნის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით;

კ) პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებული მაღაზიით სარგებლობის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით;

ლ) კუთვნილი ხანმოკლე პაემნის აკრძალვა არაუმეტეს წელიწადში 6-ჯერ;

მ) პირადი ტელევიზორით ან რადიომიმღებით სარგებლობის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით;

ნ) ინდივიდუალური საქმიანობის შედეგად დამზადებული ნივთის (ნაკეთობის) რეალიზაციის უფლების შეზღუდვა არაუმეტეს 3 თვის ვადით.

2. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს შეიძლება შეეზღუდოს აგრეთვე ამ კოდექსის 34-ე მუხლის მე-12 ნაწილით გათვალისწინებული უფლება 2 თვემდე ვადით.

3. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს ამ მუხლის პირველი ნაწილის „გ“−„ე“ და „თ“−„კ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული უფლებები შეიძლება შეეზღუდოს 1 თვემდე ვადით.

4. გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულის მიმართ არ გამოიყენება ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ და „ლ“−„ნ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელები.

5. ორსული ქალის, მცირეწლოვანი ბავშვის დედის (რომელსაც პენიტენციურ დაწესებულებაში ჰყავს 3 წლამდე ბავშვი ან რომელიც ამ კოდექსის 39-ე მუხლის მე-7 ნაწილის შესაბამისად სარგებლობს შვილთან ურთიერთობის მიზნით დასვენებისა და უქმე დღეებში პენიტენციური დაწესებულების დატოვების უფლებით) და 65 წელს მიღწეული ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ არ გამოიყენება ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელები.

6. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „თ“–„კ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული თითოეული უფლების შეზღუდვის ვადა 1 წლის განმავლობაში 6 თვეს არ უნდა აღემატებოდეს.

7. დაუშვებელია ამ მუხლის პირველი ნაწილის „თ“, „ი“ და „ლ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული უფლებების ერთდროულად შეზღუდვა.

8. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელის მოქმედების პერიოდში ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნარჩუნდება სატელეფონო საუბრის უფლება საქართველოს სახალხო დამცველის, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურისა და სამინისტროს გენერალური ინსპექციის ცხელი ხაზის სატელეფონო ნომრებზე დასაკავშირებლად.

9. დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისთვის ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ი“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული უფლების შეზღუდვა არ ვრცელდება იმ კორესპონდენციაზე, რომლის ადრესატი ან ადრესანტი არის საქართველოს პრეზიდენტი, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი, საქართველოს პარლამენტის წევრი, სასამართლო, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც შექმნილია საქართველოს პარლამენტის მიერ რატიფიცირებული ადამიანის უფლებათა დაცვის სფეროს საერთაშორისო ხელშეკრულების საფუძველზე, საქართველოს სამინისტრო, სამსახური, საქართველოს სახალხო დამცველი, ადვოკატი, პროკურორი, სამსახურის ადგილობრივი საბჭო.

მუხლი 73. დისციპლინური დარღვევის ჩადენაში მხილებული ბრალდებულის/მსჯავრდებულის უფლებები

ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომლის მიმართაც დისციპლინური სამართალწარმოება მიმდინარეობს, უფლება აქვს:

ა) მისთვის გასაგებ ენაზე ეცნობოს დარღვევის არსი და საფუძველი;

ბ) დისციპლინური დარღვევის საქმის ზეპირი მოსმენით განხილვის შემთხვევაში ჰქონდეს დაცვის მოსამზადებლად საკმარისი დრო და საშუალება;

გ) ისარგებლოს იურიდიული დახმარებით, მათ შორის, „იურიდიული დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით, ამ კოდექსის 72-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში, თუ ამას თავად მოითხოვს დისციპლინური დარღვევის საქმის ზეპირი მოსმენით განხილვის შემთხვევაში;

დ) დისციპლინური დარღვევის საქმის ზეპირი მოსმენით განხილვის შემთხვევაში მოითხოვოს მის განხილვაზე მოწმეთა დასწრება და დაკითხოს ისინი;

ე) ისარგებლოს თარჯიმნის უფასო მომსახურებით, თუ მას არ ესმის სამართალწარმოების ენა.

მუხლი 74. დისციპლინური სამართალწარმოება

1. დისციპლინური დარღვევის საქმეს ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილავს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი ან მის მიერ უფლებამოსილი პირი. თუ ამ დაწესებულების დირექტორი ან მის მიერ უფლებამოსილი პირი მიიჩნევს, რომ საკითხის გადასაწყვეტად საჭიროა დამატებითი ინფორმაციის მიღება, მას უფლება აქვს, აღნიშნული საქმე ზეპირი მოსმენით განიხილოს.

2. დისციპლინური დარღვევის საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვისას ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ჰყავდეს ადვოკატი.

3. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს განემარტება უფლება – მისცეს ახსნა-განმარტება, წარადგინოს მტკიცებულებები, განაცხადოს შუამდგომლობა, გამოვიდეს მშობლიურ ენაზე და ისარგებლოს თარჯიმნის მომსახურებით, გაასაჩივროს დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულება.

4. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჩამოერთვას ახსნა-განმარტება მის მიერ ჩადენილ დისციპლინურ დარღვევასთან დაკავშირებით. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ ახსნა-განმარტების მიცემაზე უარის თქმის შემთხვევაში პენიტენციური დაწესებულების უფლებამოსილი პირი ადგენს ოქმს.

5. დისციპლინური დარღვევის ჩამდენ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, მოწმეს, დაზარალებულს უფლება აქვს, წერილობით წარადგინოს ახსნა-განმარტებები ან/და შენიშვნები. ისინი დაერთვის დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულებას.

6. დისციპლინური დარღვევის საქმის ზეპირი მოსმენით განხილვის შემთხვევაში ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჰქონდეს დაჯდომისა და ჩანაწერების გაკეთების საშუალება.

7. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ დისციპლინური ღონისძიების გამოყენებისას გაითვალისწინება მისი პიროვნება და ქცევა, მის მიერ დისციპლინური დარღვევის ჩადენის გარემოებები და ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ახსნა-განმარტება ამ დარღვევასთან დაკავშირებით. დისციპლინური დარღვევის საქმის განხილვის შემდეგ, მტკიცებულების შეფასების საფუძველზე პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი ან მის მიერ უფლებამოსილი პირი იღებს შესაბამის გადაწყვეტილებას.

8. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ადვოკატის მიერ იყოს წარმოდგენილი დისციპლინური დარღვევის საქმის ზეპირი მოსმენით განხილვისას, რომელიც ეხება ამ კოდექსის 72-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ ან „ზ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელის გამოყენებას. ზეპირი მოსმენის დაწყებამდე ბრალდებულს/მსჯავრდებულს განემარტება საკუთარი ადვოკატის მოწვევის უფლება, რომელიც შესაბამისი თანხმობის მიღების შემთხვევაში ხორციელდება განმარტებიდან 3 საათის განმავლობაში. თუ დადგენილ ვადაში ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ადვოკატი არ გამოცხადდება ზეპირ მოსმენაზე, ბრალდებულს/მსჯავრდებულს მისი თანხმობით დაენიშნება საზოგადოებრივი ადვოკატი. თუ ბრალდებული/მსჯავრდებული ზეპირ მოსმენაზე დასწრებაზე უარს აცხადებს, ეს ფაქტი წერილობით ფიქსირდება. საწინააღმდეგო შემთხვევაში დგება ოქმი, რომელსაც ხელს აწერს ბრალდებული/მსჯავრდებული.

9. ზეპირი მოსმენა/სხდომა, რომელიც ეხება დისციპლინური სახდელის გამოყენებას, შეიძლება გაგრძელდეს ზეპირი მოსმენის გარეშე და მიღებულ იქნეს გადაწყვეტილება, თუ ბრალდებული/მსჯავრდებული არ ცხადდება სხდომაზე ან თავისი ქმედებით არღვევს წესრიგს ან სხვაგვარად უშლის ხელს სხდომის მიმდინარეობას.

მუხლი 75. განკარგულება დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ

1. დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულების გამოცემის უფლება აქვს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს. ამ უფლების სხვა პირისთვის მინიჭების შესახებ პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ცალკე არ საჩივრდება.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს დისციპლინური სახდელი უნდა დაეკისროს დისციპლინური დარღვევის გამოვლენის დღიდან არაუგვიანეს 10 დღისა.

3. დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულებაში მითითებული უნდა იყოს:

ა) გამომცემი თანამდებობის პირის გვარი და სახელი;

ბ) შედგენის თარიღი, დრო და ადგილი;

გ) სარეგისტრაციო ნომერი;

დ) დისციპლინური დარღვევის ჩამდენი ბრალდებულის/მსჯავრდებულის შესახებ მონაცემები (გვარი, სახელი, დაბადების თარიღი და სხვა);

ე) დისციპლინური დარღვევის ჩადენის ადგილი და დრო, დარღვევის არსი, მისი გამოვლენის დრო. თუ დისციპლინური დარღვევის ჩადენის დროის განსაზღვრა შეუძლებელია, დარღვევის ჩადენის დროდ მიიჩნევა მისი გამოვლენის დრო;

ვ) მოწმისა და დაზარალებულის (მათი არსებობის შემთხვევაში) შესახებ მონაცემები;

ზ) მითითება დისციპლინური დარღვევის საქმის გადასაწყვეტად საჭირო სხვა მტკიცებულებებზე (მათი არსებობის შემთხვევაში).

4. თარჯიმნის მოწვევის შემთხვევაში ამის თაობაზე უნდა აღინიშნოს დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულებაში.

5. დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულება კანონიერი, დასაბუთებული და სამართლიანი უნდა იყოს და კანონიერ მიზანს უნდა ემსახურებოდეს. ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის დაკისრებული დისციპლინური სახდელი უნდა შეესაბამებოდეს მის მიერ ჩადენილი დისციპლინური დარღვევის სიმძიმესა და ხასიათს. აღნიშნული განკარგულება წერილობითი უნდა იყოს და მასში მითითებული უნდა იყოს ამ განკარგულების გასაჩივრების პროცედურა.

6. დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულების ერთი ასლი მისი გამოცემისთანავე გადაეცემა ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ან მის ადვოკატს.

7. დისციპლინური დარღვევის საქმის მასალები უნდა დაერთოს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირად საქმეს.

8. დისციპლინური სახდელის აღსრულება უნდა დაიწყოს ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის მისი დაკისრებიდან 1 თვის ვადაში.

9. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სხვა პენიტენციურ დაწესებულებაში გადაყვანის შემთხვევაში მისთვის დაკისრებული დისციპლინური სახდელის აღსრულება გრძელდება საერთო წესით.

მუხლი 76. დისციპლინური სახდელის გასაჩივრება

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულების მისთვის გადაცემიდან 10 სამუშაო დღის ვადაში ერთჯერადად გაასაჩივროს სასამართლოში მის მიმართ გამოყენებული დისციპლინური სახდელი. დისციპლინური ღონისძიების გამოყენების შესახებ განკარგულების გასაჩივრება არ აჩერებს მის აღსრულებას.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო მისი სამედიცინო დაწესებულებაში გადაყვანა ან სხვა განსაკუთრებული გარემოება, რომელიც აფერხებს დისციპლინური სახდელის აღსრულებას, იწვევს მისი აღსრულების გადავადებას ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პენიტენციურ დაწესებულებაში დაბრუნებამდე.

მუხლი 77. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის გარანტიები მისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრებისას

1. დაუშვებელია ერთი დისციპლინური დარღვევის ჩადენისთვის ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის 2 ან 2-ზე მეტი დისციპლინური სახდელის დაკისრება, გარდა ამ კოდექსის 78-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული სამარტოო საკანში მოთავსების შემთხვევისა.

2. ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის დაკისრებული დისციპლინური სახდელი არ უნდა იყოს მისი დამამცირებელი და პატივისა და ღირსების შემლახველი.

3. დაუშვებელია ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრება, თუ მის მიერ დისციპლინური დარღვევის ჩადენიდან 1 წელი გავიდა.

4. ბრალდებული/მსჯავრდებული დისციპლინურსახდელდაუდებლად ითვლება, თუ მან აღნიშნული სახდელის მოხდიდან 6 თვის განმავლობაში კვლავ არ ჩაიდინა დისციპლინური დარღვევა. ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის ამ კოდექსის 72-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ ან „ზ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელის დაკისრების შემთხვევაში ბრალდებული/ მსჯავრდებული დისციპლინურსახდელდაუდებლად ჩაითვლება, თუ მან მისი მოხდიდან 1 წლის განმავლობაში კვლავ არ ჩაიდინა დისციპლინური დარღვევა.

5. პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს შეუძლია ბრალდებულს/მსჯავრდებულს დისციპლინური სახდელი ვადამდე მოუხსნას, თუ ამ სახდელის მიზანი მიღწეულია.

6. პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი უფლებამოსილია ამ დაწესებულებაში მყოფ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ვადამდე მოუხსნას სხვა პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის მიერ დაკისრებული დისციპლინური სახდელი.

მუხლი 78. სამარტოო საკანში მოთავსება

1. სამარტოო საკანში მოთავსება, როგორც დისციპლინური სახდელი, გამოიყენება მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში.

2. სამარტოო საკანში მოთავსებულ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ეკრძალება ხანმოკლე პაემანი, ხანგრძლივი პაემანი, სატელეფონო საუბარი, კვების პროდუქტების შეძენა, აგრეთვე ეზღუდება შრომითი საქმიანობისა და ინდივიდუალური საქმიანობის უფლებები. მას შეუძლია ისარგებლოს გასეირნების უფლებით − ყოველდღიურად, არანაკლებ 1 საათისა.

3. სამარტოო საკანში მოთავსებულ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნარჩუნდება სასწავლო მასალის ხელმისაწვდომობა და სასწავლო პროცესში მონაწილეობის უფლება, თუ ეს ხელს არ უშლის დისციპლინური სახდელის აღსრულებას.

4. სამარტოო საკანში მოთავსებულ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნარჩუნდება სატელეფონო საუბრის უფლება საქართველოს სახალხო დამცველის, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურისა და სამინისტროს გენერალური ინსპექციის ცხელი ხაზის სატელეფონო ნომრებზე დასაკავშირებლად.

5. ბრალდებული/მსჯავრდებული მისი უსაფრთხოების დასაცავად სამარტოო საკანში მოთავსების შემთხვევაში სარგებლობს ამ კოდექსით გათვალისწინებული ყველა უფლებით.

6. სამარტოო საკანი უნდა იყოს განათებული და ვენტილაციით უზრუნველყოფილი. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჰქონდეს სკამი და საწოლი. მას უფლება აქვს, მოთხოვნის შემთხვევაში მიიღოს საკითხავი მასალა.

7. დაუშვებელია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სრული სენსორული იზოლაციის პირობებში მოთავსება.

8. პენიტენციური დაწესებულების შესაბამისი უფლებამოსილი პირი ვალდებულია სამედიცინო პერსონალს აცნობოს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამარტოო საკანში მოთავსების შესახებ. სამედიცინო პერსონალი სამარტოო საკანში მყოფი ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ ყოველდღიურ, განსაკუთრებულ მეთვალყურეობას უნდა ახორციელებდეს. აუცილებლობის შემთხვევაში მისი სამარტოო საკანში ყოფნის ხანგრძლივობა შეიძლება შემცირდეს პენიტენციური დაწესებულების ექიმის დასკვნის საფუძველზე.

მუხლი 79. დისციპლინური დარღვევის პრევენცია

1. პენიტენციურმა დაწესებულებამ უნდა მიიღოს შესაბამისი ზომები დისციპლინური დარღვევის თავიდან ასაცილებლად.

2. პენიტენციური დაწესებულების დებულება, დისციპლინური დარღვევებისა და შესაბამისი დისციპლინური სახდელების დეტალური ჩამონათვალით, ყველა ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის უნდა იყოს ხელმისაწვდომი.

მუხლი 80. მსჯავრდებულისთვის დისციპლინური პატიმრობის შეფარდება

1. თუ მსჯავრდებულმა დისციპლინური სახდელის მოქმედების ვადაში განმეორებით ჩაიდინა ამ კოდექსით გათვალისწინებული დისციპლინური დარღვევა, მას შეიძლება შეეფარდოს დისციპლინური პატიმრობა არაუმეტეს 30 დღე-ღამის ვადით. ეს წესი არ ვრცელდება ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრულ შემთხვევაზე.

2. თუ განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფმა მსჯავრდებულმა ჩაიდინა ამ კოდექსის 70-ე მუხლის „გ“, „დ“ ან/და „ლ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური დარღვევა, მას შეიძლება შეეფარდოს დისციპლინური პატიმრობა არაუმეტეს 60 დღე-ღამის ვადით.

3. დისციპლინური პატიმრობა გამოიყენება მხოლოდ დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში ან განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულის მიმართ.

4. მსჯავრდებულისთვის 1 წლის განმავლობაში შეფარდებული დისციპლინური პატიმრობების საერთო ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 60 დღე-ღამეს, ხოლო ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში − 150 დღე-ღამეს.

5. დისციპლინური პატიმრობა არ შეეფარდება 65 წელს მიღწეულ მსჯავრდებულს.

6. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულების გამოცემის უფლება აქვს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს. ამ უფლების დელეგირება ხორციელდება ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.

7. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულებაში მითითებული უნდა იყოს:

ა) გამომცემი თანამდებობის პირის გვარი და სახელი;

ბ) შედგენის თარიღი, დრო და ადგილი;

გ) სარეგისტრაციო ნომერი;

დ) მითითება იმ ნორმატიულ აქტსა და ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტზე, რომელთა საფუძველზედაც თანამდებობის პირი ახორციელებს აღნიშნულ უფლებამოსილებას;

ე) დისციპლინური დარღვევის ჩამდენი მსჯავრდებულის შესახებ მონაცემები (გვარი, სახელი, დაბადების თარიღი და სხვა);

ვ) დისციპლინური დარღვევის ჩადენის ადგილი და დრო (წელი, თვე, რიცხვი, საათი და წუთი), დარღვევის არსი. თუ დისციპლინური დარღვევის ჩადენის დროის განსაზღვრა შეუძლებელია, დარღვევის ჩადენის დროდ მიიჩნევა მისი გამოვლენის დრო;

ზ) მოწმისა და დაზარალებულის (მათი არსებობის შემთხვევაში) შესახებ მონაცემები;

თ) მითითება დისციპლინური დარღვევის საქმის გადასაწყვეტად საჭირო სხვა მტკიცებულებებზე (მათი არსებობის შემთხვევაში);

ი) დისციპლინური სახდელის სახით დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ შუამდგომლობა (სახდელის ვადის მითითების გარეშე).

8. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულების გამოცემისას მსჯავრდებულს განემარტება უფლება – გაეცნოს ამ განკარგულებას, მისცეს ახსნა-განმარტება, წარადგინოს მტკიცებულებები, განაცხადოს შუამდგომლობა, გამოვიდეს მშობლიურ ენაზე და ისარგებლოს თარჯიმნის ან/და ადვოკატის მომსახურებით, გაასაჩივროს დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულება. აღნიშნული განმარტების თაობაზე მიეთითება დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულებაში.

9. თარჯიმნის ან/და ადვოკატის მოწვევის შემთხვევაში ამის თაობაზე უნდა აღინიშნოს დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულებაში.

10. დისციპლინური დარღვევის ჩამდენ მსჯავრდებულს, მოწმეს, დაზარალებულს უფლება აქვს, წერილობით წარადგინოს ახსნა-განმარტებები ან/და შენიშვნები. ისინი დაერთვის დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულებას.

11. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულების ერთი ასლი მისი გამოცემისთანავე გადაეცემა მსჯავრდებულს.

12. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულება გამოცემიდან 24 საათის განმავლობაში წარედგინება უფლებამოსილ სასამართლოს პენიტენციური დაწესებულების ადგილმდებარეობის მიხედვით. მტკიცების ტვირთი განკარგულების გამომცემ თანამდებობის პირს ეკისრება.

13. მოსამართლე დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულებას განიხილავს ერთპიროვნულად, ღია სასამართლო სხდომაზე, მისი წარდგენიდან 48 საათის განმავლობაში. საქმის განხილვის შემდეგ დასაბუთებული გადაწყვეტილება დაუყოვნებლივ უნდა იქნეს გამოტანილი. დასაბუთებული გადაწყვეტილების გამოტანის სხვა დროისთვის გადადება დაუშვებელია.

14. სასამართლო საქმეს განიხილავს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით. ამასთანავე, საქმის განხილვისას არ გამოიყენება საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26² მუხლი.

15. სასამართლო საქმეს განიხილავს თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის საფუძველზე. მსჯავრდებული სარგებლობს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით გარანტირებული ყველა უფლებით. მას უფლება აქვს, სრული თანასწორობის საფუძველზე წარადგინოს მტკიცებულებები, მონაწილეობა მიიღოს მათ გამოკვლევაში, მოიწვიოს მოწმეები, მისცეს ახსნა-განმარტება, განაცხადოს შუამდგომლობა და აცილება, გამოთქვას საკუთარი აზრი საქმესთან დაკავშირებულ ნებისმიერ საკითხზე. საქმის განხილვისას მსჯავრდებულს უფლება აქვს, სასამართლოში გამოვიდეს მშობლიურ ენაზე და ისარგებლოს თარჯიმნის ან/და ადვოკატის მომსახურებით. თუ მსჯავრდებულს არ აქვს ადვოკატის აყვანის შესაძლებლობა, სასამართლო ვალდებულია დაუნიშნოს მას ადვოკატი სახელმწიფოს ხარჯზე.

16. დისციპლინური პატიმრობის ვადაში ჩაითვლება მსჯავრდებულის სასამართლოში წარსადგენად გამოყენებული დრო და პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების გამოსატანად გამოყენებული დრო.

მუხლი 81. სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ

1. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებას (განჩინებას) არ შეიძლება საფუძვლად დაედოს ვარაუდი. ეს გადაწყვეტილება გამოიტანება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ პირის მიერ შესაბამისი დისციპლინური დარღვევის ჩადენა სასამართლო სხდომაზე საქმის განხილვის დროს სასამართლოს მიერ გამოკვლეული უტყუარი მტკიცებულებების საფუძველზე დამტკიცდა.

2. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) კანონიერი, დასაბუთებული და სამართლიანი უნდა იყოს.

3. სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) კანონიერია, თუ ის გამოტანილია საქართველოს კონსტიტუციისა და სხვა კანონების მოთხოვნათა დაცვით.

4. სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) დასაბუთებულია, თუ მისი დასკვნები ემყარება სასამართლო სხდომაზე განხილულ უტყუარ მტკიცებულებათა ერთობლიობას.

5. სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) სამართლიანია, თუ შეფარდებული დისციპლინური პატიმრობა შეესაბამება დისციპლინური დარღვევის ჩამდენის პიროვნებას და მის მიერ ჩადენილი დისციპლინური დარღვევის სიმძიმეს.

6. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდებისას სასამართლო თანამიმდევრობით წყვეტს შემდეგ საკითხებს:

ა) ჩაიდინა თუ არა პირმა ამ კოდექსით გათვალისწინებული ქმედება;

ბ) არის თუ არა პირის ქმედება მართლსაწინააღმდეგო;

გ) შეერაცხება თუ არა პირს ბრალად ჩადენილი ქმედება;

დ) უნდა შეეფარდოს თუ არა პირს დისციპლინური პატიმრობა და, თუ უნდა შეეფარდოს − რა ვადით;

ე) როგორი იქნება ნივთიერ მტკიცებულებათა ბედი.

7. თუ პირი რამდენიმე დისციპლინური დარღვევის ჩადენაშია მხილებული, საქმის განხილვისას სასამართლო თითოეული დისციპლინური დარღვევის მიხედვით ცალკე და მთლიანად წყვეტს ამ მუხლის მე-6 ნაწილში მითითებულ საკითხებს.

8. სასამართლო უფლებამოსილია დისციპლინური დარღვევის ჩადენაში მხილებული რამდენიმე პირისთვის დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების საკითხები განიხილოს ერთობლივად, დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულების გამომცემი თანამდებობის პირის შუამდგომლობის საფუძველზე ან საკუთარი ინიციატივით.

9. ამ მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ამ მუხლის მე-6 ნაწილში მითითებული საკითხები თითოეული პირის მიმართ ცალ-ცალკე უნდა გადაწყდეს.

მუხლი 82. პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების (განჩინების) გასაჩივრება

1. პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) სააპელაციო სასამართლოში შეიძლება გაასაჩივროს მხარემ ან მისმა წარმომადგენელმა მისთვის გადაწყვეტილების (განჩინების) საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით ჩაბარებიდან 7 დღის ვადაში. მიღებულ საჩივარს სასამართლო დაუყოვნებლივ უგზავნის სააპელაციო სასამართლოს და მოწინააღმდეგე მხარეს.

2. სააპელაციო სასამართლო სააპელაციო საჩივარს განიხილავს კოლეგიურად – 3 მოსამართლის შემადგენლობით, ღია სასამართლო სხდომაზე. სააპელაციო სასამართლო საქმეს განიხილავს და გადაწყვეტილებას (განჩინებას) გამოიტანს პირველი ინსტანციის სასამართლოსთვის ამ კოდექსით დადგენილი წესით და დადგენილ ვადაში.

3. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება (განჩინება) საბოლოოა და არ საჩივრდება.

მუხლი 83. დისციპლინური პატიმრობის აღსრულების ორგანიზება და კონტროლი

1. დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებას (განჩინებას) აღსასრულებლად მიაქცევს გადაწყვეტილების (განჩინების) გამომტანი სასამართლო. დისციპლინური პატიმრობის აღსრულების ორგანიზებისა და კონტროლის განხორციელება სამსახურს ეკისრება.

2. მსჯავრდებულის მიერ დისციპლინური პატიმრობის მოხდის წესი, დისციპლინური პატიმრობის შეფარდების შესახებ განკარგულების ტიპური ფორმა და მსჯავრდებულის მოძრაობის ბარათის ფორმა განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

3. დისციპლინური პატიმრობის ვადა არ ჩაითვლება მსჯავრდებულის სასჯელის ვადაში.

თავი XIV

პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შემოწმება და მონიტორინგი

მუხლი 84. პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შემოწმება და მონიტორინგი

მოსამსახურეთა მიერ ადამიანის უფლებების დაცვისა და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების შესრულების შემოწმებას, პენიტენციურ დაწესებულებათა სისტემურ მონიტორინგს, აგრეთვე ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა საჩივრების პერიოდულ ანალიზს მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით ახორციელებს სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფი.

მუხლი 85. სპეციალური პრევენციული ჯგუფი

სამსახურისა და პენიტენციური დაწესებულების მიერ წამების, არაადამიანური მოპყრობისა და სასჯელის პრევენციისა და მათ წინააღმდეგ ბრძოლის მიზნით განხორციელებული საქმიანობის ზედამხედველობას „საქართველოს სახალხო დამცველის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით დადგენილი წესით ახორციელებს სპეციალური პრევენციული ჯგუფი.

თავი XV

მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან გათავისუფლება

მუხლი 86. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან გათავისუფლების საფუძვლები

1. მსჯავრდებული თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან თავისუფლდება:

ა) სასჯელის მოხდის შემდეგ;

ბ) სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებისას;

გ) სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლისას;

დ) განაჩენის კანონით დადგენილი წესით შეცვლის ან გაუქმების გამო;

ე) ამნისტიით ან შეწყალებით;

ვ) ავადმყოფობის ან ხანდაზმულობის ასაკის გამო − საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევებში;

ზ) სასამართლოს მიერ განაჩენის აღსრულების გადავადებისას.

2. იმ მძიმე და განუკურნებელ დაავადებათა ჩამონათვალს, რომლებიც მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან გასათავისუფლებლად წარდგენის საფუძველია, ამტკიცებს საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი.

მუხლი 87. მსჯავრდებულის გათავისუფლების საერთო წესი

1. მსჯავრდებული გათავისუფლებისას ამ კოდექსის შესაბამისად თავისუფლდება სასჯელის მოხდის დასრულების დღის წინა დღეს. თუ მისი გათავისუფლების დღე დასვენების ან უქმე დღეს ემთხვევა, მსჯავრდებული თავისუფლდება წინა სამუშაო დღეს. გათავისუფლებისას მას ეძლევა სათანადო ცნობა.

2. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მსჯავრდებულის გათავისუფლებისას სავალდებულოა მისი დაქტილოსკოპირება ამ კოდექსის 47-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად.

3. გათავისუფლებულ მსჯავრდებულს უბრუნდება პირადი ნივთები, ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი, რომლებიც პენიტენციურ დაწესებულებაში ინახებოდა.

4. თუ გათავისუფლებულ მსჯავრდებულს პირადი ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი არ აქვს ან ის არ შეეფერება შესაბამის სეზონს, პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია მას უსასყიდლოდ გადასცეს ამ სეზონის შესაფერისი ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი.

5. მსჯავრდებულს მის პირად საბანკო ანგარიშზე დაგროვილი თანხის სრულად განკარგვის უფლება ეძლევა გათავისუფლების დღის მომდევნო სამუშაო დღიდან.

მუხლი 88. ავადმყოფობის გამო მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისგან გათავისუფლება

1. ავადმყოფობის გამო მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისგან გასათავისუფლებლად მსჯავრდებული, მისი დამცველი/კანონიერი წარმომადგენელი ან პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი კანონით დადგენილი წესით, საექიმო დასკვნის საფუძველზე მსჯავრდებულის გათავისუფლების შესახებ მიმართავს სამინისტროს და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ერთობლივ მუდმივმოქმედ კომისიას ან სასამართლოს.

2. სამინისტროს და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ერთობლივი მუდმივმოქმედი კომისია მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისგან გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 74-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული გარემოებების არსებობისას, ექიმთა კონსილიუმის შეფასების საფუძველზე.

3. სამინისტროს და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ერთობლივი მუდმივმოქმედი კომისიის შექმნის წესი, უფლებამოსილება და საქმიანობის პირობები, აგრეთვე ექიმთა კონსილიუმის შექმნის წესი და უფლებამოსილება განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

4. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სასამართლო მსჯავრდებულის სასჯელის შემდგომი მოხდისგან გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 74-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად.

5. სასამართლომ ამ მუხლის მე-4 ნაწილით განსაზღვრული საკითხის განხილვისას უნდა გაითვალისწინოს სასჯელის სახით დანიშნული თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების მიზანშეწონილობა, მსჯავრდებულის პიროვნული თვისებები, მის მიერ წარსულში დანაშაულის ჩადენის ფაქტი, დანაშაულის ხასიათი, მოტივი, მიზანი, დამდგარი შედეგი, დანაშაულის განმეორებით ჩადენის რისკი, სასჯელის მოხდისას გამოვლენილი ქცევა და სხვა გარემოებები, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე.

მუხლი 89. სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლება

1. მსჯავრდებული სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე შეიძლება გათავისუფლდეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მან ფაქტობრივად მოიხადა:

ა) ნაკლებად მძიმე დანაშაულისთვის მოსახდელი სასჯელის – თავისუფლების აღკვეთის – ვადის არანაკლებ ნახევრისა;

ბ) მძიმე დანაშაულისთვის მოსახდელი სასჯელის – თავისუფლების აღკვეთის – ვადის არანაკლებ ორი მესამედისა;

გ) განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისთვის მოსახდელი სასჯელის – თავისუფლების აღკვეთის – ვადის არანაკლებ სამი მეოთხედისა;

დ) იმ სასჯელის სამი მეოთხედი, რომელიც დანიშნული ჰქონდა პირს, რომელიც წინათ პირობით ვადამდე გათავისუფლდა, ამასთანავე, პირობით ვადამდე გათავისუფლება გაუქმდა ამ მუხლის მე-4 ნაწილის საფუძველზე;

ე) იმ სასჯელის სამი მეოთხედი, რომელიც დანიშნული ჰქონდა პირს, რომელსაც წინათ სასჯელის მოუხდელი ნაწილი უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეეცვალა, ამასთანავე, შეცვლილი სასჯელი გაუქმდა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 73-ე მუხლის მე-10 ნაწილის საფუძველზე.

2. მსჯავრდებულის მიერ ფაქტობრივად მოხდილი თავისუფლების აღკვეთის ვადა არ უნდა იყოს 6 თვეზე ნაკლები.

3. სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებული მსჯავრდებულის ყოფაქცევის კონტროლს ახორციელებს შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე, სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნული სააგენტოს (შემდგომ – სააგენტო) ტერიტორიული ორგანო − დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ბიურო (შემდგომ − პრობაციის ბიურო), ხოლო მსჯავრდებული სამხედრო მოსამსახურის ყოფაქცევის კონტროლს – სამხედრო ნაწილის ხელმძღვანელობა.

4. თუ სასჯელის მოუხდელ ვადაში:

ა) მსჯავრდებული სისტემატურად ან/და უხეშად თავს არიდებდა პირობით ვადამდე გათავისუფლებისას მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას, სასამართლო უფლებამოსილია დაადგინოს, რომ გაუქმდეს პირობით ვადამდე გათავისუფლება და აღსრულდეს სასჯელის მოუხდელი ნაწილი;

ბ) მსჯავრდებულმა გაუფრთხილებლობითი დანაშაული ჩაიდინა, პირობით ვადამდე გათავისუფლების გაუქმების ან ძალაში დატოვების საკითხს წყვეტს სასამართლო;

გ) მსჯავრდებულმა განზრახი დანაშაული ჩაიდინა, სასამართლო დაუნიშნავს მას სასჯელს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 59-ე მუხლით დადგენილი წესით. იმავე წესით დაენიშნება მსჯავრდებულს სასჯელი გაუფრთხილებლობითი დანაშაულის ჩადენისთვის, თუ სასამართლო გააუქმებს პირობით ვადამდე გათავისუფლებას.

5. მსჯავრდებულს, რომელიც პირობით ვადამდე გათავისუფლდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 73-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომის სახით დანიშნული სასჯელის მოხდისგან, საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომის სახით ფაქტობრივად მოხდილი სასჯელის ვადა ჩაეთვლება ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ ვადაში, შემდეგი გაანგარიშებით: საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომის ხუთი საათი − თავისუფლების აღკვეთის ერთი დღე.

მუხლი 90. სამსახურის ადგილობრივი საბჭო

1. სამსახურის ადგილობრივი საბჭო (შემდგომ – საბჭო) არის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებასა და სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლასთან დაკავშირებული საკითხების განმხილველი ორგანო. საბჭოების რაოდენობა და ტერიტორიული განსჯადობა, აგრეთვე სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების/სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლის საკითხის განხილვისა და გადაწყვეტილების მიღების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

2. საბჭო შედგება 5 წევრისგან. საბჭოს შემადგენლობაში შედიან:

ა) სამსახურის 1 მოსამსახურე;

ბ) სააგენტოს 1 თანამშრომელი;

გ) საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს 1 წარმომადგენელი;

დ) არასამთავრობო ორგანიზაციების 1 წარმომადგენელი;

ე) ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებების ან უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების 1 წარმომადგენელი.

3. საბჭოს წევრი შეიძლება იყოს პირი, რომელსაც აქვს სათანადო განათლება და პროფესიული გამოცდილება, აგრეთვე საქმიანი და მორალური თვისებებით შეუძლია საბჭოს წევრის ფუნქციების შესრულება.

4. ამ მუხლის მე-2 ნაწილის:

ა) „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ პირს შეარჩევს და საბჭოს წევრად ნიშნავს სამსახურის გენერალური დირექტორი;

ბ) „ბ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ პირს საბჭოს წევრად სააგენტოს უფროსის წარდგინებით ნიშნავს სამსახურის გენერალური დირექტორი;

გ) „გ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ პირს საბჭოს წევრად საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წარდგინებით ნიშნავს სამსახურის გენერალური დირექტორი;

დ) „დ“ და „ე“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრულ პირებს საბჭოს წევრებად ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული სამსახურის საკოორდინაციო საბჭოს წარდგინებით ნიშნავს სამსახურის გენერალური დირექტორი.

5. სამსახურის საკოორდინაციო საბჭო იქმნება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, არასამთავრობო ორგანიზაციების, ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებისა და უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების წარმომადგენელთა შერჩევისა და საბჭოს წევრებად წარდგენის მიზნით. სამსახურის საკოორდინაციო საბჭოს უფლებები, მოვალეობები და საქმიანობის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

6. საბჭოს წევრი თავისი უფლებამოსილების განხორციელებისას დამოუკიდებელია და ემორჩილება მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციას, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებსა და ამ კოდექსს.

7. საბჭოს წევრი ინიშნება 1 წლის ვადით.

8. საბჭოს წევრი თანამდებობიდან თავისუფლდება სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანებით, ერთ-ერთი შემდეგი საფუძვლის არსებობისას:

ა) პირადი განცხადება;

ბ) სასამართლოს მიერ შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირად აღიარება ან მხარდაჭერის მიმღებად ცნობა, თუ სასამართლოს გადაწყვეტილებით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული;

გ) მის მიმართ სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლა;

დ) ამ მუხლის მე-7 ნაწილით განსაზღვრული უფლებამოსილების ვადის გასვლა;

ე) კანონით დადგენილი წესით უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება ან გარდაცვლილად გამოცხადება;

ვ) გარდაცვალება;

ზ) საბჭოს სხდომის ზედიზედ 3-ჯერ არასაპატიო მიზეზით გაცდენა;

თ) საბჭოს წევრად დანიშვნისას დაკავებული თანამდებობიდან გათავისუფლება;

ი) საკუთარი მოვალეობის არაკეთილსინდისიერად ან/და არაჯეროვნად შესრულება;

კ) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით საბჭოს ლიკვიდაცია/რეორგანიზაცია.

9. საბჭოს განსჯად ტერიტორიაზე მდებარე პენიტენციურ დაწესებულებაში საბჭოს სხდომა შეიძლება გაიმართოს ვიდეოკავშირის საშუალებათა გამოყენებით.

10. საბჭოების საქმიანობის ორგანიზაციულ-სამართლებრივ უზრუნველყოფას, მათ შორის, სასამართლო წარმომადგენლობას, ახორციელებს სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი. მას უფლება აქვს, სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებასა და სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლასთან დაკავშირებული საკითხების განსახილველად საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით დაამუშაოს და შეინახოს მსჯავრდებულთა პერსონალური მონაცემები (მათ შორის, განსაკუთრებული კატეგორიის მონაცემები).

11. საბჭოს სხდომაში მონაწილე პირი ვალდებულია საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დაიცვას პერსონალური მონაცემები, რომლებიც მისთვის ცნობილი გახდა სხდომაში მონაწილეობის შედეგად.

მუხლი 91. საბჭოს გადაწყვეტილება მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების შესახებ

1. თუ მსჯავრდებულმა (გარდა საშიშროების მაღალი რისკის მსჯავრდებულისა) ფაქტობრივად მოიხადა სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებისთვის კანონით დადგენილი ვადა, პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია საბჭოს დაუყოვნებლივ წარუდგინოს შესაბამისი შუამდგომლობა და ამის შესახებ აცნობოს მსჯავრდებულს. თუ საჭირო ინფორმაციის მოძიებასა და დამუშავებას დამატებითი დრო სჭირდება, პენიტენციური დაწესებულება უფლებამოსილია აღნიშნული შუამდგომლობა საბჭოს 7 დღის ვადაში წარუდგინოს.

2. მსჯავრდებულს, მის დამცველს/კანონიერ წარმომადგენელს და ახლო ნათესავს უფლება აქვთ, საბჭოს წარუდგინონ დამატებითი ინფორმაცია.

3. საბჭო საქმეს განიხილავს ზეპირი მოსმენით ან/და ზეპირი მოსმენის გარეშე, ადმინისტრაციული წარმოების წესების დაცვით. მისი ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვისას საბჭო მინისტრის მიერ დადგენილი შეფასების კრიტერიუმების მიხედვით იღებს გადაწყვეტილებას მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებაზე უარის თქმის შესახებ, საქმის ზეპირი მოსმენით განსახილველად დაშვების შესახებ ან მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების შესახებ. გადაწყვეტილებაში აღინიშნება მსჯავრდებულის შესახებ მონაცემები და საქმის ძირითადი გარემოებები.

4. პენიტენციური დაწესებულების შუამდგომლობის განხილვისას საბჭო ითვალისწინებს მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდისას გამოვლენილ ქცევას, მის მიერ წარსულში დანაშაულის ჩადენის ფაქტს, მის პიროვნებას, ოჯახურ მდგომარეობას, მის მიერ ჩადენილი დანაშაულის ხასიათსა და სხვა გარემოებებს, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს საბჭოს გადაწყვეტილებაზე.

5. თუ საბჭო საჭიროდ მიიჩნევს, მსჯავრდებულისგან მიიღოს დამატებითი ინფორმაცია მისი სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების საკითხის გადასაწყვეტად, იგი ატარებს ზეპირ მოსმენას. ზეპირ მოსმენაზე საბჭო იღებს გადაწყვეტილებას მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებაზე უარის თქმის შესახებ ან მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების შესახებ.

6. მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებაზე უარის თქმის შესახებ საბჭოს გადაწყვეტილება შეიძლება ადმინისტრაციული წესით გასაჩივრდეს სასამართლოში.

7. საბჭოს მიერ მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებაზე უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში იმავე საკითხზე პენიტენციური დაწესებულების შუამდგომლობა ხელახლა შეიძლება განხილულ იქნეს მხოლოდ 6 თვის შემდეგ, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მოსახდელი სასჯელის ვადა 6 თვეს არ აღემატება ან/და არსებობს განსაკუთრებული გარემოება. სავალდებულოა მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების საკითხის 6 თვეში ერთხელ განხილვა. თუ მოსახდელი სასჯელის ვადა 6 თვეს არ აღემატება, საბჭო მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების საკითხს განიხილავს მისი წერილობითი განცხადების საფუძველზე.

8. საბჭო უფლებამოსილია მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლების შემთხვევაში მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით მიმართოს სააგენტოს მსჯავრდებულისთვის დამატებითი პირობების განსაზღვრის შესახებ რეკომენდაციით.

მუხლი 92. საბჭოს გადაწყვეტილება სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლის შესახებ

1. მსჯავრდებულს, მის დამცველს/კანონიერ წარმომადგენელს (გარდა საშიშროების მაღალი რისკის მსჯავრდებულისა, მისი დამცველისა/კანონიერი წარმომადგენლისა) უფლება აქვს, კანონით დადგენილი წესით წარუდგინოს საბჭოს მსჯავრდებულისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით − საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით ან შინაპატიმრობით − შეცვლის საკითხის განსახილველად საჭირო დოკუმენტაცია და შესაბამისი შუამდგომლობა.

3. საბჭო საქმეს განიხილავს ზეპირი მოსმენით ან/და ზეპირი მოსმენის გარეშე, ადმინისტრაციული წარმოების წესების დაცვით.

4. საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვისას საბჭო მინისტრის მიერ დადგენილი შეფასების კრიტერიუმების მიხედვით იღებს გადაწყვეტილებას შესაბამისი შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შესახებ, ამ შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ ან საქმის ზეპირი მოსმენით განსახილველად დაშვების შესახებ.

5. თუ საბჭო საჭიროდ მიიჩნევს, მსჯავრდებულისგან მიიღოს დამატებითი ინფორმაცია მისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლის საკითხის გადასაწყვეტად, იგი ატარებს ზეპირ მოსმენას. ზეპირ მოსმენაზე საბჭო იღებს გადაწყვეტილებას მსჯავრდებულისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლაზე უარის თქმის შესახებ ან მსჯავრდებულისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლის შესახებ.

6. შესაბამისი შუამდგომლობის განხილვისას საბჭო ითვალისწინებს მსჯავრდებულის მიერ სასჯელის მოხდისას გამოვლენილ ქცევას, მის მიერ წარსულში დანაშაულის ჩადენის ფაქტს, მის პიროვნებას, ოჯახურ მდგომარეობას, მის მიერ ჩადენილი დანაშაულის ხასიათსა და სხვა გარემოებებს, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს საბჭოს გადაწყვეტილებაზე.

7. საბჭო მსჯავრდებულისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს მსჯავრდებულის თანხმობის შემთხვევაში.

8. მსჯავრდებულისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლაზე უარის თქმის შესახებ საბჭოს გადაწყვეტილება შეიძლება ადმინისტრაციული წესით გასაჩივრდეს სასამართლოში.

9. საბჭოს მიერ მსჯავრდებულისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლაზე უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში იმავე საკითხზე შესაბამისი მსჯავრდებულის შუამდგომლობა ხელახლა შეიძლება განხილულ იქნეს მხოლოდ 6 თვის შემდეგ, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მოსახდელი სასჯელის ვადა 6 თვეს არ აღემატება ან/და არსებობს განსაკუთრებული გარემოება.

10. საბჭოს გადაწყვეტილებაში აღინიშნება მსჯავრდებულის შესახებ მონაცემები და საქმის ძირითადი გარემოებები.

მუხლი 93. პენიტენციური დაწესებულების მოვალეობები მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გათავისუფლებისას და სხვა გარემოებების არსებობისას

1. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია მსჯავრდებულის სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლებისთვის ან/და მსჯავრდებულისთვის სასჯელის მოუხდელი ნაწილის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით შეცვლისთვის კანონით დადგენილი ვადის ფაქტობრივად მოხდამდე 3 თვით ადრე წერილობით მიმართოს სააგენტოს დაწესებულების გარეთ აღნიშნული მსჯავრდებულის ოჯახისა და სოციალური გარემოს რისკებისა და საჭიროებების შეფასების შესახებ. მსჯავრდებულის გათავისუფლებისთვის მომზადების პროცესში სამსახურსა და სააგენტოს შორის კოორდინირებული საქმიანობის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

2. თავისუფლების აღკვეთის ვადის გასვლამდე არაუგვიანეს 3 თვისა პენიტენციური დაწესებულება მსჯავრდებულის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით პრობაციის ბიუროსა და მუნიციპალიტეტის შესაბამის ორგანოს აცნობებს მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გათავისუფლების, მისი საცხოვრებელი ადგილის, შრომისუნარიანობისა და სპეციალობის შესახებ.

3. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია მსჯავრდებულის პენიტენციური დაწესებულებიდან გათავისუფლების შესახებ მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით აცნობოს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამის სტრუქტურულ ქვედანაყოფს.

4. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია „სქესობრივი თავისუფლებისა და ხელშეუხებლობის წინააღმდეგ მიმართულ დანაშაულთან ბრძოლის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული სქესობრივი თავისუფლებისა და ხელშეუხებლობის წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულის ჩადენისთვის მსჯავრდებულ პირს პენიტენციური დაწესებულების დატოვებისას განუმარტოს „სქესობრივი თავისუფლებისა და ხელშეუხებლობის წინააღმდეგ მიმართულ დანაშაულთან ბრძოლის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული შეზღუდვა (უფლების ჩამორთმევა).

5. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია „სქესობრივი თავისუფლებისა და ხელშეუხებლობის წინააღმდეგ მიმართულ დანაშაულთან ბრძოლის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული სქესობრივი თავისუფლებისა და ხელშეუხებლობის წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულის ჩადენისთვის მსჯავრდებული პირის პენიტენციური დაწესებულებიდან გათავისუფლების, გაქცევის, ამ კოდექსის 125-ე მუხლით დადგენილი წესით თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის, აგრეთვე ამავე კოდექსის 34-ე მუხლის მე-12 ნაწილით დადგენილი წესით გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან გასვლის შესახებ წერილობითი შეტყობინება დაუყოვნებლივ გაუგზავნოს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს.

6. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია დაუყოვნებლივ შეატყობინოს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ქალთა მიმართ ძალადობისთვის ან/და ოჯახში ძალადობისთვის მსჯავრდებული პირის პენიტენციური დაწესებულებიდან გათავისუფლების, გაქცევის, ამ კოდექსის 125-ე მუხლით დადგენილი წესით თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შესახებ, აგრეთვე ამავე კოდექსის 34-ე მუხლის მე-12 ნაწილით დადგენილი წესით გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან გასვლის შესახებ.

წიგნი III

ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის უფლებრივი მდგომარეობა. მსჯავრდებულის რესოციალიზაცია

თავი XVI

ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის სამართლებრივი მდგომარეობა

მუხლი 94. ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის სამართლებრივი მდგომარეობის საფუძვლები. ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის უფლებები

1. სახელმწიფო უზრუნველყოფს ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის უფლებებისა და თავისუფლებების, აგრეთვე მათ სამართლებრივ და სოციალურ დაცვასა და მათი პირადი უსაფრთხოების დაცვას, პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულებას.

2. ბრალდებულს პატიმრობის აღსრულებისას, აგრეთვე მსჯავრდებულს თავისუფლების აღკვეთის აღსრულებისას გარანტირებული აქვს საქართველოს კონსტიტუციით, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებით, ამ კოდექსითა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით აღიარებული უფლებები და თავისუფლებები.

3. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს:

ა) საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უზრუნველყოფილი იყოს:

ა.ა) საცხოვრებლით, კვებით, პირადი ჰიგიენით, ტანსაცმლით/ფეხსაცმლით, შრომით, შრომისა და პირადი უსაფრთხოებით;

ა.ბ) სამედიცინო მომსახურებით;

ა.გ) ახლო ნათესავთან შეხვედრით (პაემნით), დამცველთან, დიპლომატიური წარმომადგენლობის, საკონსულო დაწესებულებისა და სხვა დიპლომატიურ წარმომადგენლებთან შეხვედრით (თუ ბრალდებული/მსჯავრდებული უცხო ქვეყნის მოქალაქეა);

ა.დ) სატელეფონო საუბრითა და მიმოწერით;

ა.ე) ამანათისა და ფულადი გზავნილის მიღება-გაგზავნით;

ა.ვ) უფასო იურიდიული დახმარებითა და სამართლებრივი კონსულტაციით;

ბ) მიიღოს ზოგადი განათლება და პროფესიული განათლება;

გ) მონაწილეობა მიიღოს სპორტულ, კულტურულ და რელიგიურ ღონისძიებებში;

დ) მიიღოს ინფორმაცია პრესითა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებებით; ისარგებლოს მხატვრული და სხვა ლიტერატურით;

ე) პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის ნებართვითა და კონტროლით ახორციელებდეს ინდივიდუალურ საქმიანობას, ჰქონდეს ამისთვის საჭირო ინვენტარი და პენიტენციური დაწესებულების ხელშეწყობით ახდენდეს ინდივიდუალური საქმიანობის შედეგად დამზადებული ნივთის (ნაკეთობის) რეალიზაციას;

ვ) შეიტანოს მოთხოვნა, საჩივარი;

ზ) ყოველდღიურად, არანაკლებ 1 საათისა სუფთა ჰაერზე იმყოფებოდეს (ისარგებლოს გასეირნების უფლებით);

თ) განსაკუთრებულ, პირად გარემოებებთან დაკავშირებით დროებით დატოვოს პენიტენციური დაწესებულება;

ი) ისარგებლოს შესაბამისი სარეაბილიტაციო პროგრამებით.

4. მსჯავრდებული დამატებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით სარგებლობს:

ა) თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლებით;

ბ) აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ და მეორე საფეხურებზე განათლების მიღების უფლებით, ხოლო არასრულწლოვანთა სარეაბილიტაციო დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებული − აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ საფეხურზე განათლების მიღების უფლებით;

გ) პროფესიული მომზადებისა და გადამზადების უფლებით.

5. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, დადგენილი წესით მიიღოს მონაწილეობა რელიგიურ რიტუალებში და შეხვდეს სასულიერო პირებს, თან იქონიოს და გამოიყენოს რელიგიური ლიტერატურა და საკულტო საგნები. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის რელიგიურ რიტუალებში მონაწილეობისა და სასულიერო პირებთან შეხვედრის წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

6. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ ინდივიდუალური საქმიანობის შედეგად დამზადებული ნივთის (ნაკეთობის) რეალიზაციისა და ამ მიზნით ინდივიდუალური საქმიანობის განხორციელების წესს განსაზღვრავს მინისტრი.

მუხლი 95. იურიდიული დახმარება

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ისარგებლოს ადვოკატის მომსახურებით.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, შეუზღუდავად, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე შეხვდეს თავის ადვოკატს, რომელიც ახორციელებს კანონით გათვალისწინებულ საადვოკატო საქმიანობას. პენიტენციური დაწესებულების თანამშრომელი უფლებამოსილია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ადვოკატთან შეხვედრას დააკვირდეს ვიზუალურად, ტექნიკური საშუალებით დისტანციური დაკვირვებისა და ჩაწერის პირობებში, მაგრამ მოსმენის გარეშე. ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის მიერ ადვოკატთან შეხვედრის უფლების განხორციელების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ადვოკატთან შეხვედრა არ შედის ამ კოდექსით გათვალისწინებულ პაემნებში.

მუხლი 96. ჯანმრთელობის დაცვის უფლება

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ისარგებლოს საჭირო სამედიცინო მომსახურებით. საჭიროების შემთხვევაში ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს პენიტენციურ დაწესებულებაში ნებადართული სამკურნალო საშუალებები. მოთხოვნის შემთხვევაში ბრალდებულს/მსჯავრდებულს აქვს პენიტენციური დაწესებულების მიერ შეძენილზე მეტი ღირებულების ან ანალოგიური თვისებების მქონე სამკურნალო საშუალების საკუთარი სახსრებით შეძენის უფლება. დასაბუთებული მოთხოვნის შემთხვევაში ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, სამსახურის გენერალური დირექტორის ნებართვით, საკუთარი სახსრებით მოიწვიოს პირადი ექიმი.

2. პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიღებისას სავალდებულოა მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შემოწმება. ამ შემოწმების შესახებ დგება შესაბამისი ცნობა, რომელიც ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამედიცინო ბარათში ინახება.

მუხლი 97. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის წახალისება

1. მსჯავრდებულის წახალისების სახეებია:

ა) მადლობის გამოცხადება;

ბ) დისციპლინური სახდელის ვადამდე მოხსნა;

გ) დამატებითი სატელეფონო საუბრის უფლების მიცემა;

დ) თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ დამატებითი ხანმოკლე გასვლის უფლების მიცემა;

ე) დამატებითი ხანმოკლე პაემნით სარგებლობის უფლების მიცემა;

ვ) სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით, პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის გადაწყვეტილებით საგამონაკლისო ხანმოკლე პაემნის უფლების მიცემა;

ზ) სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით, პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის გადაწყვეტილებით იმ პირთან ხანმოკლე პაემნის უფლების მიცემა, რომელიც ამ კოდექსის 120-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული არ არის;

თ) დამატებითი ხანგრძლივი პაემნით სარგებლობის უფლების მიცემა;

ი) დამატებითი ვიდეოპაემნით სარგებლობის უფლების მიცემა;

კ) ამანათით ან ფოსტით ისეთი ნივთების, ნივთიერებების ან/და ნაკეთობების მიღების უფლების მიცემა, რომელთა ქონის უფლებაც მსჯავრდებულს პენიტენციურ დაწესებულებაში, ჩვეულებრივ, არ აქვს, მაგრამ რომელთა ქონაც აკრძალული არ არის;

ლ) დამატებითი საოჯახო პაემნის უფლების მიცემა;

მ) კომპიუტერით სარგებლობის უფლების მიცემა ინტერნეტის ხელმისაწვდომობის გარეშე.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის:

ა) „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული წახალისების სახე არ გამოიყენება დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებასა და განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულების მიმართ;

ბ) „ე“−„თ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული წახალისების სახეები არ გამოიყენება გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულის მიმართ;

გ) „კ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული წახალისების სახე გამოიყენება მხოლოდ გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულის მიმართ;

დ) „ლ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული წახალისების სახე გამოიყენება მხოლოდ ქალი მსჯავრდებულის მიმართ;

ე) „მ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული წახალისების სახე გამოიყენება მხოლოდ დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულის მიმართ.

3. ბრალდებულის მიმართ გამოიყენება მხოლოდ ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“, „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული წახალისების სახეები.

4. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმართ წახალისების სახის გამოყენებისას გაითვალისწინება მისი საგანმანათლებლო პროგრამებში მონაწილეობის ფაქტი და ხარისხი.

მუხლი 98. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მატერიალური პასუხისმგებლობა

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომელიც პენიტენციურ დაწესებულებაში ყოფნის პერიოდში მატერიალურ ზიანს მიაყენებს სახელმწიფოს, იურიდიულ პირს ან ფიზიკურ პირს, ეკისრება მატერიალური პასუხისმგებლობა:

ა) შრომითი ვალდებულებების შესრულებისას მიყენებული ზიანისთვის – საქართველოს შრომის კანონმდებლობით გათვალისწინებული ოდენობით;

ბ) სხვა ქმედებით მიყენებული ზიანისთვის – საქართველოს სამოქალაქო კანონმდებლობით გათვალისწინებული ოდენობით.

2. ბრალდებული/მსჯავრდებული ანაზღაურებს მკურნალობის ხარჯებს განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით თვითდაზიანების ან სხვისი დაზიანების შემთხვევაში, აგრეთვე პენიტენციური დაწესებულებისთვის მიყენებულ ზიანს, პენიტენციური დაწესებულებიდან მისი გაქცევის აღკვეთასთან დაკავშირებულ დამატებით ხარჯებს.

3. თუ ბრალდებული/მსჯავრდებული ნებაყოფლობით არ აანაზღაურებს ზიანს, ზიანის ანაზღაურების საკითხი განიხილება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით. ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის არასწორად გადახდევინებული თანხა მას უბრუნდება და პირად საბანკო ანგარიშზე ერიცხება.

4. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ქმედებით პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე პირის ჯანმრთელობისთვის ზიანის მიყენების შემთხვევაში ამ პირის გადაუდებელი მკურნალობის ხარჯებს სახელმწიფო ანაზღაურებს.

მუხლი 99. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მოვალეობები

1. ბრალდებული/მსჯავრდებული ვალდებულია დაიცვას საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი პატიმრობისა და თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების წესები და პირობები, შეასრულოს მისთვის დაკისრებული მოვალეობები და მოსამსახურის კანონიერი მოთხოვნები.

2. ბრალდებული/მსჯავრდებული ვალდებულია:

ა) დაიცვას შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დებულება, საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა მოთხოვნები, დღის განრიგი და შეასრულოს მოსამსახურის კანონიერი მოთხოვნები;

ბ) გაუფრთხილდეს შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების ან სხვა პირის ქონებას და არ დააზიანოს ის;

გ) თავაზიანად მოეპყროს სხვა ბრალდებულებს/მსჯავრდებულებს და დაწესებულების მოსამსახურეებს;

დ) შეინახოს საკვები პროდუქტები და ინდივიდუალური მოხმარების საგნები სათანადოდ გამოყოფილ ადგილებსა და სათავსებში;

ე) დაიცვას პირადი ჰიგიენა, სუფთად და წესრიგში იქონიოს ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი, საწოლი, საცხოვრებელი და სამუშაო ადგილი;

ვ) სურვილის შემთხვევაში იმუშაოს მხოლოდ შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის მიერ გამოყოფილ სამუშაო ადგილზე საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესითა და პირობებით;

ზ) არ ჩაიდინოს ისეთი ქმედება, რომელიც შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დებულებითა და საქართველოს კანონმდებლობით ეკრძალება.

თავი XVII

ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მოთხოვნა და საჩივარი

მუხლი 100. მოთხოვნა და მისი შეტანის წესი

1. მოთხოვნის შეტანით ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შეუძლია მოითხოვოს ის უფლებები, რომელთა მინიჭებაც პენიტენციური დაწესებულების უფლებამოსილებას განეკუთვნება.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, მოთხოვნა შეიტანოს ინდივიდუალურად ან ჯგუფურად, წერილობითი ფორმით. მოთხოვნა შეიძლება კონფიდენციალური იყოს.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მოთხოვნა რეგისტრირდება პენიტენციურ დაწესებულებაში. მას გადაეცემა მოთხოვნის რეგისტრაციის ნომერი.

4. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, მოთხოვნით მიმართოს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს. იგი ვალდებულია ბრალდებულს/მსჯავრდებულს წერილობით, 5 დღის ვადაში უპასუხოს.

5. მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარი დასაბუთებული უნდა იყოს.

მუხლი 101. საჩივრის შეტანის უფლება

1. საჩივრის შეტანის საფუძველია სასჯელაღსრულების სფეროში საქმიანობის განმახორციელებელი თანამშრომლის ქმედება (მოქმედება ან უმოქმედობა), სამართლებრივი აქტი, გადაწყვეტილება და ამ კოდექსით გათვალისწინებულ უფლებათა სხვაგვარი ხელყოფა.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, საჩივარი შეიტანოს ინდივიდუალურად ან ჯგუფურად. საჩივარი შეიძლება შეტანილ იქნეს წერილობითი ფორმით.

3. საჩივრის შეტანა შესაძლებელია შესაბამისი საფუძვლის გამოვლენიდან 1 თვის ვადაში.

4. საჩივარი შეიძლება შეიტანოს აგრეთვე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ადვოკატმა, კანონიერმა წარმომადგენელმა ან ახლო ნათესავმა, თუ:

ა) მას აქვს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ დაირღვა ბრალდებულის/მსჯავრდებულის უფლებები;

ბ) ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ჯანმრთელობის მდგომარეობა არ აძლევს საშუალებას, თავად შეიტანოს საჩივარი.

5. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მოთხოვნის შემთხვევაში უზრუნველყოს იგი საჩივრის შესატანად აუცილებელი რაოდენობის შესაბამისი საშუალებებით, მათ შორის, საწერი საშუალებით, ქაღალდით, კონფიდენციალური საჩივრისთვის საჭირო კონვერტით.

6. დაუშვებელია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის უფლების შეზღუდვა, აგრეთვე ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის უფლებით სარგებლობაზე უარის თქმა მის მიერ საჩივრის შეტანის გამო.

7. პენიტენციურმა დაწესებულებამ უნდა უზრუნველყოს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის საჩივარში აღნიშნული პრობლემის ადგილზე გადაჭრა. არაკონფიდენციალური საჩივარი, რომელიც პენიტენციურმა დაწესებულებამ შეიძლება ადგილზე განხილვით გადაწყვიტოს, გადაწყდება იმ ორგანოსა და პირის მიერ მისი განხილვის შედეგების დალოდების გარეშე, რომელთაც ის გაეგზავნა.

8. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს პასუხისმგებელმა პირმა დაუყოვნებლივ უნდა მისცეს საშუალება, გაეცნოს წერილობით ინფორმაციას თავისი უფლებებისა და მოვალეობების შესახებ, მათ შორის, საჩივრის შეტანის უფლებისა და გასაჩივრების კანონით დადგენილი წესის თაობაზე.

9. წერა-კითხვის არმცოდნე ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შესაბამისი ინფორმაცია ზეპირად უნდა მიეწოდოს. უფლებამოსილი პირი ადგენს ოქმს ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის ინფორმაციის მიწოდების შესახებ, რომელსაც ბრალდებული/მსჯავრდებული ხელმოწერით ადასტურებს.

მუხლი 102. საჩივრის ადრესატი

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, საჩივრით მიმართოს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს, თუ საჩივარი უკავშირდება პენიტენციური დაწესებულების მოსამსახურის საქმიანობას, ან სამსახურის გენერალურ დირექტორს, თუ საჩივარი უკავშირდება სამსახურის მოსამსახურის საქმიანობას.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, საჩივრის დაკმაყოფილებაზე პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის უარი გაასაჩივროს სამსახურის გენერალურ დირექტორთან, აგრეთვე იმ საჩივრით, რომელიც უკავშირდება პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის საქმიანობას, მიმართოს სამსახურის გენერალურ დირექტორს.

3. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, იმ საჩივრით, რომელიც უკავშირდება სამსახურის გენერალური დირექტორის საქმიანობას, მიმართოს მინისტრს.

4. დაუშვებელია საჩივრის გადაწყვეტაში იმ პირის მონაწილეობა, რომლის ქმედება, სამართლებრივი აქტი ან გადაწყვეტილება საჩივრდება.

5. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ნებისმიერ დროს მიმართოს საჩივრით საქართველოს სახალხო დამცველს/სპეციალურ პრევენციულ ჯგუფს/სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს.

მუხლი 103. საჩივრის შეტანის წესი

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, საჩივრის ადრესატის განსაზღვრის ან სხვა ტექნიკური საკითხის მოგვარების მიზნით მოითხოვოს სამსახურის სოციალური მუშაკის კონსულტაცია.

2. საჩივრის შედგენისას ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, მოითხოვოს ადვოკატის კონსულტაცია. ადვოკატის ხარჯები ანაზღაურდება კანონით დადგენილი წესით.

3. საჩივარი შეტანილი უნდა იქნეს წერილობით, მინისტრის მიერ დამტკიცებული ფორმის შესაბამისად.

4. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომელმაც არ იცის საქართველოს სახელმწიფო ენა, არ ესმის სამართალწარმოების ენა, უფლება აქვს, ისარგებლოს თარჯიმნის უფასო მომსახურებით.

5. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს პასუხი გაეცემა საქართველოს სახელმწიფო ენაზე, ხოლო საჭიროების შემთხვევაში გამოიყენება ამ მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული პროცედურა.

მუხლი 104. ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა საჩივრების ყუთი

1. ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა საჩივრების ყუთი უნდა განთავსდეს პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე ყველა ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის ხელმისაწვდომ ადგილას, სადაც არ ხორციელდება ვიზუალური ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობა. პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე შეიძლება განთავსდეს საჩივრების რამდენიმე ყუთი.

2. საჩივრების ყუთს უნდა გაუკეთდეს აბრა წარწერით „საჩივრების ყუთი“.

3. საჩივრების ყუთი დალუქული უნდა იყოს.

4. სამსახურის სოციალური მუშაკი საჩივრების ყუთს ხსნის, კეტავს და ლუქავს ყოველი სამუშაო დღის ბოლოს, პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის ან დირექტორის მოადგილის თანდასწრებით.

5. საჩივრების ყუთის გახსნისთანავე ხდება საჩივრების კონვერტების ვიზუალური დათვალიერება და მათი ნომრების რეგისტრაცია.

6. პენიტენციურ დაწესებულებაში საჩივრების რეგისტრაციასა და აღრიცხვას უზრუნველყოფს სამსახურის სოციალური მუშაკი.

7. საჩივრების ყუთის დაზიანების შემთხვევაში ის უმოკლეს ვადაში, მაგრამ არაუგვიანეს 3 დღისა, უნდა შეკეთდეს ან უნდა განთავსდეს საჩივრების ახალი ყუთი.

მუხლი 105. საჩივრის გადაგზავნის წესი

1. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია საჩივარი მიღებიდან არაუგვიანეს მომდევნო სამუშაო დღისა გადაუგზავნოს ადრესატს.

2. პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს მისთვის განკუთვნილი საჩივარი შეუფერხებლად, ამ დაწესებულების შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულის მეშვეობით მიეწოდება.

3. საჩივრის გადაგზავნიდან არაუგვიანეს მომდევნო დღისა საჩივრების ყუთთან გამოიკვრება გადაგზავნილი საჩივრის რეგისტრაციის ნომერი და შესაბამისი კონვერტის კოდი.

4. არაკონფიდენციალური საჩივარი განსახილველად არ ეგზავნება იმ პირს ან იმ პირისადმი უშუალოდ დაქვემდებარებულ პირს, რომლის ქმედებასაც ეხება საჩივარი.

მუხლი 106. საჩივრის განხილვის ვადები

1. პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი ან მის მიერ უფლებამოსილი პირი საჩივარს განიხილავს მიღებიდან 5 სამუშაო დღის ვადაში. განსაკუთრებულ შემთხვევაში საჩივრის განხილვის ვადა შეიძლება გაგრძელდეს არაუმეტეს 10 სამუშაო დღისა. საჩივრის განხილვის ვადის გაგრძელების შესახებ საჩივრის ავტორს დაუყოვნებლივ, ზეპირად ან წერილობით ეცნობება.

2. სამსახურის გენერალური დირექტორი საჩივარს განიხილავს მიღებიდან 10 სამუშაო დღის ვადაში. სამსახურის გენერალური დირექტორი უფლებამოსილია საჩივრის განხილვის ვადა გააგრძელოს არაუმეტეს 10 სამუშაო დღისა. საჩივრის განხილვის ვადის გაგრძელების შესახებ საჩივრის ავტორს წერილობით ეცნობება.

3. საჩივარი, გარდა ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, განიხილება კანონით დადგენილ ვადაში.

მუხლი 107. კონფიდენციალური საჩივარი

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, შეიტანოს კონფიდენციალური საჩივარი.

2. კონფიდენციალურია საჩივარი, რომელიც დალუქულ კონვერტშია მოთავსებული და რომელზედაც მითითებულია ადრესატი.

3. პენიტენციური დაწესებულება უზრუნველყოფს საჩივრის კონფიდენციალურობის დაცვას. თუ კონფიდენციალურ საჩივარზე ადრესატი მითითებული არ არის ან მასზე მითითებული ადრესატის იდენტიფიცირება შეუძლებელია, პენიტენციური დაწესებულება საჩივრის კონვერტის ნომრისა და საჩივრის გაგზავნაზე უარის თქმის მიზეზის შესახებ ინფორმაციას საჩივრების ყუთთან, თვალსაჩინო ადგილზე გამოაკრავს. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, კონფიდენციალური საჩივარი 2 კვირის ვადაში დაიბრუნოს. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია კონფიდენციალური საჩივარი შეინახოს არაუმეტეს 10 სამუშაო დღისა და ამ ვადის ამოწურვისთანავე, კონფიდენციალურობის დაცვით გაანადგუროს ის.

მუხლი 108. წამებასთან, არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობასთან დაკავშირებული საჩივრები

1. წამებასთან, არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობასთან დაკავშირებული საჩივრების შეტანა განსაკუთრებულ შემთხვევას განეკუთვნება და დაუყოვნებლივ უნდა იქნეს განხილული.

2. წამებასთან, არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობასთან დაკავშირებული საჩივრების შესახებ მათი მიღებიდან არაუგვიანეს 24 საათისა უნდა ეცნობოს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს, სპეციალურ პრევენციულ ჯგუფსა და სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს.

მუხლი 109. საჩივრის განხილვის შედეგები. გადაწყვეტილების გასაჩივრება

1. საჩივრის განხილვის შედეგები შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღებიდან არაუგვიანეს 5 დღისა ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ხელწერილით გაეცნობა და მის პირად საქმეს დაერთვება.

2. საჩივარში მითითებულ ყოველ კონკრეტულ მოთხოვნას დასაბუთებული პასუხი უნდა გაეცეს.

3. საჩივართან დაკავშირებით უარყოფითი გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ეცნობოს დასაბუთებული პასუხი.

4. საჩივრის განხილვის შედეგები შეიძლება ადმინისტრაციული წესით გასაჩივრდეს სასამართლოში.

თავი XVIII

ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის საცხოვრებელი პირობები

მუხლი 110. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის საცხოვრებელი პირობები

1. ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის გამოყოფილი საცხოვრებელი უნდა შეესაბამებოდეს მინისტრისა და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით დადგენილ სანიტარიულ-ჰიგიენურ ნორმებს და უნდა უზრუნველყოფდეს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ჯანმრთელობის შენარჩუნებას.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის საცხოვრებელი ფართობის ნორმა ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებასა და პატიმრობის დაწესებულებაში/თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 4 კვ. მ-ზე ნაკლები.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის საცხოვრებელს უნდა ჰქონდეს ფანჯარა, რომელიც უზრუნველყოფს ბუნებრივ განათებას. ბრალდებული/მსჯავრდებული უზრუნველყოფილი უნდა იყოს გათბობით. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის საცხოვრებელი უზრუნველყოფილი უნდა იყოს აგრეთვე ბუნებრივი ან/და ხელოვნური ვენტილაციით.

4. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომელიც არის ორსული ქალი, მეძუძური დედა, ავადმყოფი, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირი ან ხანდაზმული (ქალი – 60 წლიდან, მამაკაცი – 65 წლიდან), უნდა ჰქონდეს მისი სპეციფიკური საჭიროებების შესაბამისი საყოფაცხოვრებო პირობები.

5. პენიტენციური დაწესებულება ბრალდებულს/მსჯავრდებულს გონივრულ ფარგლებში უქმნის ღირსეულ საცხოვრებელ პირობებს, რომლებიც უნდა მიესადაგებოდეს პენიტენციური დაწესებულების ინფრასტრუქტურას და საფრთხეს არ უნდა უქმნიდეს ამ დაწესებულების ნორმალურ ფუნქციონირებას. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სარგებლობაში/საკუთრებაში არსებული, ნებადართული საყოფაცხოვრებო ნივთებისა და ტექნიკის ჩამონათვალი განისაზღვრება პენიტენციური დაწესებულების დებულებით.

მუხლი 111. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის კვება

1. პენიტენციურ დაწესებულებაში არსებული საკვები უნდა შეიცავდეს ადამიანის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისთვის აუცილებელ კომპონენტებს. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის დასჯის მიზნით საკვების კალორიულობის შემცირება აკრძალულია.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის კვების ნორმები განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

3. პენიტენციური დაწესებულება ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ყოველდღიურად უზრუნველყოფს არანაკლებ სამჯერადი კვებით.

4. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომელიც არის ქალი, ორსული ქალი, მეძუძური დედა, ავადმყოფი, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირი ან ხანდაზმული (ქალი – 60 წლიდან, მამაკაცი – 65 წლიდან), უნდა შეექმნას მისი მდგომარეობის შესაბამისი კვების პირობები.

5. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებულ მაღაზიაში შეიძინოს დამატებითი კვების პროდუქტები და პირველადი მოხმარების საგნები იმ თანხით, რომელიც მან პენიტენციურ დაწესებულებაში მუშაობისას გამოიმუშავა ან პირად საბანკო ანგარიშზე ახლო ნათესავებმა ან სხვა პირებმა ჩაურიცხეს. ბრალდებულმა/მსჯავრდებულმა დამატებითი კვების პროდუქტებისა და პირველადი მოხმარების საგნების შესაძენად საკუთარი სახსრები შეიძლება გამოიყენოს მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული ლიმიტის ფარგლებში, მხოლოდ უნაღდო ანგარიშსწორებით.

6. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, სამსახურის გენერალური დირექტორის ნებართვით დამატებითი კვების პროდუქტები და პირველადი მოხმარების საგნები ამანათის სახით მიიღოს.

7. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შეუზღუდავი რაოდენობით უნდა ჰქონდეს სუფთა სასმელი წყალი.

8. პენიტენციურ დაწესებულებაში მოშიმშილე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ყოფნის პირობები განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 112. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პირადი ჰიგიენა

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა, დაიკმაყოფილოს ბუნებრივი ფიზიოლოგიური მოთხოვნილებები და დაიცვას პირადი ჰიგიენა პატივისა და ღირსების შეულახავად.

2. ბრალდებული/მსჯავრდებული, როგორც წესი, უზრუნველყოფილი უნდა იყოს შხაპის კვირაში ორჯერ მიღების შესაძლებლობით, აგრეთვე საპარიკმახერო მომსახურებით არანაკლებ თვეში ერთხელ. პენიტენციურ დაწესებულებას უფლება აქვს, მოსთხოვოს ბრალდებულს/მსჯავრდებულს თმის გადაპარსვა, თუ არსებობს ექიმის შესაბამისი მოთხოვნა ან ეს აუცილებელია ჰიგიენის დასაცავად.

მუხლი 113. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი და თეთრეული

1. თუ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს არ აქვს პირადი ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი ან/და ჰიგიენის დასაცავად აუცილებელი სხვა პირადი ნივთი, პენიტენციური დაწესებულება უზრუნველყოფს მას სეზონის შესაფერისი სპეციალური ტანსაცმლით/ფეხსაცმლით ან/და ჰიგიენის დასაცავად აუცილებელი სხვა პირადი ნივთით. მისი ფორმა არ უნდა ლახავდეს ადამიანის ღირსებას.

2. აუცილებლობის შემთხვევაში მსჯავრდებულს ეძლევა სამუშაო ტანსაცმელი.

3. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს პირად სარგებლობაში უნდა ჰქონდეს საწოლი და თეთრეული. მას სუფთა და დაუზიანებელი თეთრეული უნდა გადაეცეს. პენიტენციურმა დაწესებულებამ უნდა უზრუნველყოს თეთრეულის სისუფთავე.

4. პენიტენციური დაწესებულება უფლებამოსილია ბრალდებულს/მსჯავრდებულს მისცეს სპეციალური ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი. მისი ფორმა არ უნდა ლახავდეს ადამიანის ღირსებას. ბრალდებული/მსჯავრდებული ვალდებულია ეცვას სპეციალური ტანსაცმელი/ფეხსაცმელი.

მუხლი 114. გასეირნება

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს აქვს დღის განმავლობაში არანაკლებ 1 საათისა სუფთა ჰაერზე ყოფნის უფლება. სუფთა ჰაერზე ყოფნის ადგილი ისე უნდა იყოს მოწყობილი, რომ მეტეოროლოგიურმა პირობებმა ხელი არ შეუშალოს შესაბამისი უფლების რეალიზებას.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის გასეირნება ხდება დღის საათებში, პენიტენციური დაწესებულების მიერ ამისთვის გამოყოფილ ადგილზე. გასეირნება შეიძლება ვადამდე შეწყდეს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ პენიტენციური დაწესებულების დებულებით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში.

თავი XIX

ბრალდებულისა და მსჯავრდებულის გარე სამყაროსთან კომუნიკაცია

მუხლი 115. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიმოწერა

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, შეუზღუდავი რაოდენობით გაგზავნოს და მიიღოს წერილები საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, გარდა ამ კოდექსით გათვალისწინებული შემთხვევისა. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ბრალდებულებს/მსჯავრდებულებს შორის მიმოწერა აკრძალულია, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ისინი ერთმანეთის ოჯახის წევრები (მშობელი (მშვილებელი), დედინაცვალი, მამინაცვალი, შვილი (ნაშვილები), გერი, მეუღლე, პირი, რომელთანაც საერთო შვილი ჰყავს, და, ძმა) არიან. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ოჯახის წევრთან მიმოწერის უფლება ბრალდებულს შეიძლება შეეზღუდოს გამომძიებლის ან პროკურორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით, ხოლო მსჯავრდებულს – პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით.

2. ბრალდებულს, აგრეთვე პენიტენციურ დაწესებულებაში მომხდარი დანაშაულის გამოძიების გამო პატიმრობის დაწესებულებაში გადაყვანილ მსჯავრდებულს გამომძიებლის ან პროკურორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით შეიძლება შეეზღუდოს მიმოწერის უფლება.

3. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს მიმოწერის უფლება ეზღუდება ადრესატის წერილობითი მიმართვის საფუძველზე. ქალთა მიმართ ძალადობისთვის ან/და ოჯახში ძალადობისთვის ბრალდებულ/მსჯავრდებულ პირს დაზარალებულთან მიმოწერის უფლება ეზღუდება დაზარალებულის წერილობითი მიმართვის საფუძველზე.

4. პენიტენციური დაწესებულების მიერ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სახელზე მიღებული წერილის მისთვის ჩაბარებას, აგრეთვე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის წერილის ადრესატისთვის გაგზავნას უზრუნველყოფს ეს დაწესებულება. პირადი ხასიათის კორესპონდენცია ადრესატს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ხარჯით ეგზავნება.

5. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია ბრალდებულის/ მსჯავრდებულის მოთხოვნის შემთხვევაში უზრუნველყოს იგი საწერი საშუალებითა და ქაღალდით, ხოლო ბრალდებული/მსჯავრდებული, რომელიც შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირია, − მიმოწერისთვის საჭირო შესაბამისი საშუალებებით. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს გადაეცემა გონივრული რაოდენობის საწერი საშუალება და ქაღალდი.

6. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის კორესპონდენცია მოწმდება. შემოწმება მოიცავს კორესპონდენციის ვიზუალურ დათვალიერებას მისი შინაარსის გაცნობის გარეშე, ხოლო უკიდურეს შემთხვევაში, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ შესაძლებელია ისეთი ინფორმაციის გავრცელება, რომელიც საფრთხეს შეუქმნის საზოგადოებრივ წესრიგს, საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას ან სხვა პირთა უფლებებსა და თავისუფლებებს, პენიტენციური დაწესებულების შესაბამისი მოსამსახურე უფლებამოსილია გაეცნოს კორესპონდენციის შინაარსს და საჭიროების შემთხვევაში შეზღუდოს მისი ადრესატისთვის გაგზავნა. აღნიშნული შეზღუდვის თაობაზე დაუყოვნებლივ ეცნობება კორესპონდენციის გამგზავნს და კორესპონდენცია შესაბამის საგამოძიებო ორგანოს ეგზავნება.

7. დახურული კონვერტით მიღებული კორესპონდენცია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის თანდასწრებით უნდა გაიხსნას. აღნიშნული კორესპონდენციის ვიზუალური დათვალიერება მისი შინაარსის გაცნობის გარეშე უნდა განხორციელდეს.

8. პენიტენციურ დაწესებულებას ეკრძალება, შეაჩეროს ან/და შეამოწმოს ბრალდებულის/მსჯავრდებულის კორესპონდენცია, რომლის ადრესატი ან ადრესანტი არის საქართველოს პრეზიდენტი, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი, საქართველოს პარლამენტის წევრი, სასამართლო, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც შექმნილია საქართველოს პარლამენტის მიერ რატიფიცირებული ადამიანის უფლებათა დაცვის სფეროს საერთაშორისო ხელშეკრულების საფუძველზე, საქართველოს სამინისტრო, სამსახური, საქართველოს სახალხო დამცველი, სპეციალური საგამოძიებო სამსახური, ადვოკატი, პროკურორი, საბჭო.

მუხლი 116. სატელეფონო საუბარი

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს აქვს ამ კოდექსით დადგენილი წესით სატელეფონო საუბრის უფლება. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ბრალდებულებს/მსჯავრდებულებს შორის სატელეფონო საუბარი აკრძალულია, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ისინი ამ კოდექსის 115-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ოჯახის წევრები არიან. ბრალდებული/მსჯავრდებული პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ოჯახის წევრთან სატელეფონო საუბრის უფლებით სარგებლობის თაობაზე მიმართავს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს ამ უფლებით სარგებლობამდე 10 დღით ადრე. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ოჯახის წევრთან სატელეფონო საუბრის უფლება ბრალდებულს შეიძლება შეეზღუდოს გამომძიებლის ან პროკურორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით, ხოლო მსჯავრდებულს – პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით.

2. სატელეფონო საუბარი ხორციელდება ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ხარჯითა და პენიტენციური დაწესებულების კონტროლით.

3. მსჯავრდებულს უფლება აქვს:

ა) დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში ან გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში საკუთარი ხარჯით ჰქონდეს შეუზღუდავი რაოდენობის სატელეფონო საუბარი, თითოეული – არანაკლებ 15 წუთისა, ხოლო წახალისების ფორმით, საკუთარი ხარჯით − ულიმიტო სატელეფონო საუბარი;

ბ) ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში საკუთარი ხარჯით ჰქონდეს შეუზღუდავი რაოდენობის სატელეფონო საუბარი − დღე-ღამეში არანაკლებ 30 წუთისა, ხოლო წახალისების ფორმით, საკუთარი ხარჯით − ულიმიტო სატელეფონო საუბარი, თითოეული − არანაკლებ 15 წუთისა;

გ) დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში საკუთარი ხარჯით ჰქონდეს არანაკლებ 3 სატელეფონო საუბარი, თითოეული – არანაკლებ 15 წუთისა, ხოლო წახალისების ფორმით, საკუთარი ხარჯით − ულიმიტო სატელეფონო საუბარი, თითოეული − არანაკლებ 15 წუთისა;

დ) განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში საკუთარი ხარჯით ჰქონდეს არანაკლებ 2 სატელეფონო საუბარი, თითოეული − არანაკლებ 15 წუთისა, ხოლო წახალისების ფორმით, საკუთარი ხარჯით − 1 სატელეფონო საუბარი არანაკლებ 15 წუთისა;

ე) ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში საკუთარი ხარჯით ჰქონდეს არანაკლებ 5 სატელეფონო საუბარი, თითოეული – არანაკლებ 15 წუთისა, ხოლო წახალისების ფორმით, საკუთარი ხარჯით − ულიმიტო სატელეფონო საუბარი, თითოეული − არანაკლებ 15 წუთისა.

4. ბრალდებულს უფლება აქვს, 1 თვის განმავლობაში არანაკლებ 3-ჯერ ჰქონდეს სატელეფონო საუბარი, თითოეული – არანაკლებ 15 წუთისა.

5. მინისტრი უფლებამოსილია დაადგინოს ამ მუხლის მე-3 და მე-4 ნაწილებით განსაზღვრულ სატელეფონო საუბრების რაოდენობასა და ხანგრძლივობაზე მეტი სატელეფონო საუბრების რაოდენობა და ხანგრძლივობა შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დებულებით, აღნიშნული დაწესებულების ინფრასტრუქტურისა და საამისოდ მნიშვნელოვანი სხვა გარემოებების გათვალისწინებით.

6. განსაკუთრებული გარემოების (ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ან ამ კოდექსის 115-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ოჯახის წევრის დაბადების დღე, შვილის დაბადება, სხვა გარემოება) არსებობისას შესაბამისი პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის გადაწყვეტილებით ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომელსაც შეზღუდული არ აქვს სატელეფონო საუბრის უფლება ამ მუხლის მე-7 ნაწილის შესაბამისად, შეიძლება მიენიჭოს დამატებითი სატელეფონო საუბრის უფლება, რომელიც ხორციელდება შესაბამის პენიტენციურ დაწესებულებაში დადგენილი სატელეფონო საუბრის ხანგრძლივობით.

7. ბრალდებულს, აგრეთვე პენიტენციურ დაწესებულებაში მომხდარი დანაშაულის გამოძიების გამო პატიმრობის დაწესებულებაში გადაყვანილ მსჯავრდებულს გამომძიებლის ან პროკურორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით შეიძლება შეეზღუდოს სატელეფონო საუბრის უფლება.

8. ამ მუხლის მე-3 ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სატელეფონო საუბრები შეიძლება განხორციელდეს მხოლოდ წინასწარ განსაზღვრულ, გარკვეული რაოდენობის სატელეფონო ნომრებზე, რომლებშიც არ შედის სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის, საქართველოს სახალხო დამცველის, სამინისტროს გენერალური ინსპექციის ცხელი ხაზისა და მსჯავრდებულის ადვოკატის სატელეფონო ნომრები. მსჯავრდებულის მიერ სატელეფონო საუბრის განხორციელების წესი და პირობები განისაზღვრება პენიტენციური დაწესებულების დებულებით.

9. ამ მუხლის მე-3−მე-5 ნაწილებით განსაზღვრული სატელეფონო საუბრის ლიმიტები, აგრეთვე ამ მუხლის მე-7 ნაწილით გათვალისწინებული შეზღუდვა არ ვრცელდება ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ საქართველოს სახალხო დამცველის, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურისა და სამინისტროს გენერალური ინსპექციის ცხელი ხაზის სატელეფონო ნომრებზე დაკავშირების შემთხვევებზე. აღნიშნულ სატელეფონო ნომრებზე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სატელეფონო საუბრები პენიტენციური დაწესებულების ხარჯით ხორციელდება. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ სატელეფონო საუბრის განხორციელების წესი განისაზღვრება პენიტენციური დაწესებულების დებულებით.

10. როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ შესაძლებელია ისეთი ინფორმაციის გავრცელება, რომელიც საფრთხეს შეუქმნის საზოგადოებრივ წესრიგს, საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას ან სხვა პირთა უფლებებსა და თავისუფლებებს, სამსახურის უფლებამოსილ სტრუქტურულ ქვედანაყოფს უფლება აქვს, მოისმინოს და ჩაიწეროს განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულის სატელეფონო საუბრები. მსჯავრდებულს სატელეფონო საუბრების მოსმენისა და ჩაწერის შესახებ წინასწარ ეცნობება, გარდა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

11. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს სატელეფონო საუბრის უფლება ეზღუდება ადრესატის წერილობითი მიმართვის საფუძველზე. ქალთა მიმართ ძალადობისთვის ან/და ოჯახში ძალადობისთვის ბრალდებულ/ მსჯავრდებულ პირს დაზარალებულთან სატელეფონო საუბრის უფლება ეზღუდება დაზარალებულის წერილობითი მიმართვის საფუძველზე.

მუხლი 117. ამანათისა და ფულადი გზავნილის მიღება-გაგზავნა

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, მიიღოს ან გაუგზავნოს ამანათი და ფულადი გზავნილი უნაღდო ანგარიშსწორებით ახლო ნათესავს, ხოლო პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის ნებართვით – სხვა პირს. მიღებული ფულადი გზავნილი ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ნაღდი ფულის სახით არ გადაეცემა და გამომგზავნს უბრუნდება.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ამანათის გაგზავნის უფლება ეზღუდება ადრესატის წერილობითი მიმართვის საფუძველზე. ქალთა მიმართ ძალადობისთვის ან/და ოჯახში ძალადობისთვის ბრალდებულს/ მსჯავრდებულს დაზარალებულისთვის ამანათის გაგზავნის უფლება ეზღუდება დაზარალებულის წერილობითი მიმართვის საფუძველზე.

მუხლი 118. მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების გაცნობა

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს აქვს პრესის გაცნობის უფლება. პენიტენციურ დაწესებულებაში, როგორც წესი, ხორციელდება რადიო- და ტელეტრანსლაცია. პენიტენციურ დაწესებულებაში (გარდა განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებისა) ბრალდებულმა/მსჯავრდებულმა შეიძლება ისარგებლოს აგრეთვე ელექტრონული სარეაბილიტაციო საგანმანათლებლო პროგრამით.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, გარდა იმ ბრალდებულისა/მსჯავრდებულისა, რომელსაც შეფარდებული აქვს დისციპლინური პატიმრობა ან/და რომელიც მოთავსებულია სამარტოო საკანში, შეიძლება მიეცეს სამუშაოსგან თავისუფალ დროს პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დებულებით დადგენილი წესით რადიოტრანსლაციის მოსმენისა და ტელეტრანსლაციის ნახვის უფლება.

3. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ან ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა ჯგუფს უფლება აქვს, პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებულ მაღაზიაში შეიძინოს პირადი რადიომიმღები ან/და ტელევიზორი. ბრალდებულმა/მსჯავრდებულმა ან ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა ჯგუფმა აღნიშნული ტექნიკა შეიძლება შეიძინოს საკუთარი ხარჯით. აღნიშნულ მაღაზიაში არსებული პროდუქციის ღირებულება უნდა შეესაბამებოდეს მის საბაზრო ღირებულებას.

4. თუ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ პირადი რადიომიმღების ან/და ტელევიზორის გამოყენებით ირღვევა პენიტენციური დაწესებულების დებულება და სხვა ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა სიმშვიდე, პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი უფლებამოსილია ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ჩამოართვას აღნიშნული ტექნიკა და ის მის ახლო ნათესავს გადასცეს. თუ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ახლო ნათესავი არ ჰყავს, ეს ტექნიკა პენიტენციურ დაწესებულებაში ინახება.

5. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული ტექნიკის გამოყენების პირობები განისაზღვრება პენიტენციური დაწესებულების დებულებით.

6. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, საკუთარი სახსრებით, გონივრული ოდენობით გამოიწეროს სამეცნიერო, სამეცნიერო-პოპულარული, რელიგიური და მხატვრული ლიტერატურა, ჟურნალ-გაზეთები, მიიღოს საწერი საშუალებები, გარდა მინისტრის ბრძანებით გათვალისწინებული აკრძალული ნივთებისა.

მუხლი 119. პაემანი

1. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სრული იზოლაცია აკრძალულია. ბრალდებული/მსჯავრდებული ყველა სახის პაემნით სარგებლობს საფასურის გადაუხდელად.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შეიძლება მიეცეს ხანმოკლე პაემნის უფლება ამ კოდექსის 120-ე მუხლის შესაბამისად.

3. ქალ მსჯავრდებულს შეიძლება მიეცეს საოჯახო პაემნის უფლება ამ კოდექსის 121-ე მუხლის შესაბამისად.

4. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შეიძლება მიეცეს ხანგრძლივი პაემნის უფლება ამ კოდექსის 122-ე მუხლის შესაბამისად.

5. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს, გარდა ამ კოდექსის 123-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მსჯავრდებულისა, შეიძლება მიეცეს ვიდეოპაემნით სარგებლობის უფლება.

6. ბრალდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე შეიძლება ხანმოკლე პაემანი სატელეფონო საუბრით შეეცვალოს.

7. მსჯავრდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე შეიძლება შეეცვალოს:

ა) ხანმოკლე პაემანი − სატელეფონო საუბრით ან ვიდეოპაემნით;

ბ) ხანგრძლივი პაემანი − ხანმოკლე პაემნით, ვიდეოპაემნით ან სატელეფონო საუბრით;

გ) საოჯახო პაემანი − ხანმოკლე პაემნით, ვიდეოპაემნით ან სატელეფონო საუბრით.

8. პაემნის შეცვლის წესი განისაზღვრება პენიტენციური დაწესებულების დებულებით.

9. ბრალდებულს გამომძიებლის ან პროკურორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით შეიძლება შეეზღუდოს ხანმოკლე პაემნის უფლება და ხანგრძლივი პაემნის უფლება.

10. პენიტენციურ დაწესებულებაში მომხდარი დანაშაულის გამოძიების გამო პატიმრობის დაწესებულებაში გადაყვანილ მსჯავრდებულს გამომძიებლის ან პროკურორის მოტივირებული გადაწყვეტილებით შეიძლება შეეზღუდოს პაემნის უფლება.

11. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ ბრალდებულებს/ მსჯავრდებულებს შორის პაემანი აკრძალულია.

მუხლი 120. ხანმოკლე პაემანი

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე შეიძლება მიეცეს თავის ახლო ნათესავთან (შვილი, მეუღლე, პირი, რომელთანაც საერთო შვილი ჰყავს, მშობელი (მშვილებელი), დედინაცვალი, მამინაცვალი, მეუღლის მშობელი, გერი, ნაშვილები და მისი შთამომავალი, შვილიშვილი, და, ძმა, დისშვილი, ძმისშვილი და მათი შვილები, ბებია, პაპა, ბებიის დედ-მამა, პაპის დედ-მამა (როგორც დედის, ისე მამის მხრიდან), ბიძა (დედის ძმა, მამის ძმა), დეიდა, მამიდა, ბიძაშვილი, დეიდაშვილი, მამიდაშვილი, პირი, რომელთანაც ცხოვრობდა და საერთო მეურნეობას ეწეოდა პენიტენციურ დაწესებულებაში მოხვედრამდე ბოლო 1 წლის განმავლობაში) ხანმოკლე პაემნის უფლება.

2. მსჯავრდებულს უფლება აქვს:

ა) დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებასა და გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში ჰქონდეს 4 ხანმოკლე პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – თვეში 2 დამატებითი ხანმოკლე პაემანი;

ბ) ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში ჰქონდეს 2 ხანმოკლე პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – თვეში 1 დამატებითი ხანმოკლე პაემანი;

გ) დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში ჰქონდეს 1 ხანმოკლე პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – თვეში 1 დამატებითი ხანმოკლე პაემანი;

დ) განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში ჰქონდეს 1 ხანმოკლე პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – თვეში 1 დამატებითი ხანმოკლე პაემანი;

ე) ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში 1 თვის განმავლობაში ჰქონდეს 3 ხანმოკლე პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – თვეში 1 დამატებითი ხანმოკლე პაემანი.

3. ბრალდებულს უფლება აქვს, 1 თვის განმავლობაში ჰქონდეს 4 ხანმოკლე პაემანი.

4. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის შუამდგომლობით, სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით, წახალისების ფორმით შეიძლება მიეცეს იმ პირთან ხანმოკლე პაემნის უფლება, რომელიც ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული არ არის.

5. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ამ მუხლის პირველი და მე-4 ნაწილებით გათვალისწინებულ პირებთან ურთიერთობის კონტროლი ხორციელდება ადამიანის პატივისა და ღირსების შეულახავად.

6. ბრალდებულთან/მსჯავრდებულთან შეხვედრა ხდება მისი თანხმობის შემთხვევაში.

7. ხანმოკლე პაემნის მოთხოვნის თაობაზე ინფორმაცია პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს წერილობით მიეწოდება. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული პირი პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს წარუდგენს ბრალდებულთან/მსჯავრდებულთან ახლო ნათესაობის დამადასტურებელ დოკუმენტს.

8. პენიტენციური დაწესებულება ხანმოკლე პაემნის მოთხოვნის თაობაზე განცხადების მიღებიდან არაუგვიანეს 5 დღისა ორგანიზებას უწევს ხანმოკლე პაემანს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს ხანმოკლე პაემნის უფლების მიცემაზე მოტივირებული უარის თქმის საფუძველი. ამ საფუძვლის არსებობის თაობაზე ინფორმაცია განმცხადებელს იმავე დღეს უნდა მიეწოდოს.

9. ხანმოკლე პაემნის უფლების მიცემის საკითხს წყვეტს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი.

10. ხანმოკლე პაემნის უფლების მიცემაზე პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის თანხმობა ან მოტივირებული უარი ბრალდებულს/მსჯავრდებულს წერილობით ეცნობება.

11. ხანმოკლე პაემანი ეწყობა ერთიდან ორ საათამდე ვადით. პენიტენციური დაწესებულების წარმომადგენელი ახორციელებს ხანმოკლე პაემნის მიმდინარეობის ვიზუალურ ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობას, მაგრამ მოსმენის გარეშე. ამის თაობაზე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის და მასთან ხანმოკლე პაემნის მსურველი პირის წინასწარ გაფრთხილება სავალდებულოა, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

12. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომელიც უცხო ქვეყნის მოქალაქეა, უფლება აქვს, შეუზღუდავად შეხვდეს თავისი ქვეყნის დიპლომატიური წარმომადგენლობის ან საკონსულო დაწესებულების წარმომადგენელს ან იმ ქვეყნის უფლებამოსილ დიპლომატიურ წარმომადგენელს, რომელიც საქართველოში მისი ქვეყნის ინტერესების დაცვას ითავსებს. ბრალდებულს/ მსჯავრდებულს, რომელიც უცხო ქვეყნის მოქალაქეა ან მოქალაქეობის არმქონე პირია, უფლება აქვს, ურთიერთობა ჰქონდეს თავისი ქვეყნის დიპლომატიურ წარმომადგენლობასა და საკონსულო დაწესებულებასთან. იმ სახელმწიფოს მოქალაქეს, რომელსაც საქართველოში დიპლომატიური წარმომადგენლობა და საკონსულო დაწესებულება არ აქვს, უფლება აქვს, ურთიერთობა ჰქონდეს იმ სახელმწიფოს დიპლომატიურ წარმომადგენლობასა და საკონსულო დაწესებულებასთან, რომელმაც მისი ინტერესების დაცვა საკუთარ თავზე აიღო, ან იმ სახელმწიფოთაშორის ორგანოსთან, რომელიც მის ინტერესებს იცავს.

13. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, ამ მუხლით განსაზღვრული რაოდენობის პაემნების გარდა, წახალისების ფორმით შეიძლება მიეცეს საგამონაკლისო ხანმოკლე პაემნის უფლება სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით, პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის გადაწყვეტილებით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შეიძლება მიეცეს აგრეთვე იმ პირთან საგამონაკლისო ხანმოკლე პაემნის უფლება, რომელიც ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული არ არის.

14. გამოძიებისა და უსაფრთხოების ინტერესებიდან გამომდინარე, პატიმრობის დაწესებულების თანამშრომელი, რომელიც ვიზუალურად აკვირდება ბრალდებულის ხანმოკლე პაემანს, უფლებამოსილია დაუყოვნებლივ შეწყვიტოს მისი მსვლელობა.

15. ხანმოკლე პაემნის უფლებით სარგებლობის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 121. საოჯახო პაემანი

1. საოჯახო პაემანი არის ქალი მსჯავრდებულის ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ პირთან შეხვედრა თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების ტერიტორიაზე, ამისთვის სპეციალურად გამოყოფილ ოთახში.

2. ქალ მსჯავრდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე შეიძლება მიეცეს შვილთან, ნაშვილებთან, გერთან, შვილიშვილთან, მეუღლესთან, პირთან, რომელთანაც საერთო შვილი ჰყავს, მშობელთან (მშვილებელთან), ბებიასთან, პაპასთან, დასთან, ძმასთან საოჯახო პაემნის უფლება.

3. ქალ მსჯავრდებულს წახალისების ფორმით შეიძლება მიეცეს იმ პირთან საოჯახო პაემნის უფლება, რომელიც ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული არ არის.

4. ქალ მსჯავრდებულს უფლება აქვს, 1 თვის განმავლობაში ჰქონდეს 1 საოჯახო პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით − თვეში 1 დამატებითი საოჯახო პაემანი.

5. საოჯახო პაემნის მოთხოვნით მსჯავრდებული წერილობით მიმართავს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორს საოჯახო პაემნის განხორციელებამდე 10 დღით ადრე. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულმა პირმა თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორს უნდა წარუდგინოს ქალ მსჯავრდებულთან ნათესაობის დამადასტურებელი დოკუმენტი.

6. ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული მიმართვიდან 5 დღის ვადაში თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორი იღებს გადაწყვეტილებას საოჯახო პაემნის განხორციელებაზე თანხმობის შესახებ ან მასზე მოტივირებული უარის თქმის თაობაზე. მსჯავრდებულს ეს გადაწყვეტილება წერილობით ეცნობება.

7. ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორი სამსახურის გენერალურ დირექტორს მიმართავს შუამდგომლობით წახალისების ფორმით საოჯახო პაემნის განხორციელების თაობაზე. ამ შუამდგომლობის მიღებიდან 3 დღის ვადაში სამსახურის გენერალური დირექტორი თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორს წახალისების ფორმით საოჯახო პაემნის განხორციელებაზე თანხმობას აძლევს ან მოტივირებულ უარს ეუბნება. სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობის შემთხვევაში თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორი იღებს გადაწყვეტილებას მსჯავრდებულისთვის წახალისების ფორმით საოჯახო პაემნის უფლების მიცემის შესახებ.

8. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება საოჯახო პაემნის უფლების მიცემის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებიდან არაუგვიანეს 2 დღისა ორგანიზებას უწევს საოჯახო პაემანს და ამის თაობაზე განმცხადებელს აცნობებს.

9. საოჯახო პაემნის ხანგრძლივობაა 3 საათი.

10. საოჯახო პაემნისთვის სპეციალურად გამოყოფილი ოთახის პირობები უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ სანიტარიულ-ჰიგიენურ ნორმებს და არ უნდა ლახავდეს ადამიანის ღირსებას.

11. საოჯახო პაემნის ორგანიზებას, აგრეთვე მის ინფრასტრუქტურულ და მატერიალურ-ტექნიკურ უზრუნველყოფას ახორციელებს სამსახური.

12. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში საოჯახო პაემნის უფლების განხორციელების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 122. ხანგრძლივი პაემანი

1. ხანგრძლივი პაემანი არის ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ პირთან ერთად ცხოვრება პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე, ამისთვის სპეციალურად გამოყოფილ ოთახში, აღნიშნული დაწესებულების წარმომადგენლის დაუსწრებლად.

2. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე შეიძლება მიეცეს შვილთან, ნაშვილებთან, გერთან, შვილიშვილთან, მეუღლესთან, პირთან, რომელთანაც საერთო შვილი ჰყავს, მშობელთან (მშვილებელთან), ბებიასთან, პაპასთან, დასთან, ძმასთან ხანგრძლივი პაემნის უფლება.

3. ბრალდებულს უფლება აქვს, პატიმრობაში ყოფნის განმავლობაში ჰქონდეს 1 ხანგრძლივი პაემანი.

4. მსჯავრდებულს უფლება აქვს:

ა) დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში ან გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 წლის განმავლობაში ჰქონდეს 6 ხანგრძლივი პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – წელიწადში 3 დამატებითი ხანგრძლივი პაემანი;

ბ) ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 წლის განმავლობაში ჰქონდეს 3 ხანგრძლივი პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – წელიწადში 2 დამატებითი ხანგრძლივი პაემანი;

გ) დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 წლის განმავლობაში ჰქონდეს 2 ხანგრძლივი პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – წელიწადში 1 დამატებითი ხანგრძლივი პაემანი;

დ) განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში 1 წლის განმავლობაში ჰქონდეს 1 ხანგრძლივი პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – წელიწადში 1 დამატებითი ხანგრძლივი პაემანი;

ე) ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში 1 წლის განმავლობაში ჰქონდეს 3 ხანგრძლივი პაემანი, ხოლო წახალისების ფორმით – წელიწადში 2 დამატებითი ხანგრძლივი პაემანი.

5. ხანგრძლივი პაემნის მოთხოვნის თაობაზე ინფორმაცია პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს წერილობით უნდა მიეწოდოს არაუგვიანეს 2 კვირისა. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულმა პირმა პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს უნდა წარუდგინოს ბრალდებულთან/მსჯავრდებულთან ნათესაობის დამადასტურებელი დოკუმენტი.

6. პენიტენციური დაწესებულება ხანგრძლივი პაემნის მოთხოვნის თაობაზე განცხადების მიღებიდან არაუგვიანეს 2 კვირისა ორგანიზებას უწევს ხანგრძლივ პაემანს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს ხანგრძლივი პაემნის უფლების მიცემაზე მოტივირებული უარის თქმის საფუძველი. ამ საფუძვლის არსებობის თაობაზე ინფორმაცია განმცხადებელს 10 დღის ვადაში უნდა მიეწოდოს.

7. ხანგრძლივი პაემნის ხანგრძლივობაა 23 საათი. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე, პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის შუამდგომლობითა და სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით კუთვნილი ხანგრძლივი პაემანი წელიწადში ერთხელ შეიძლება გაუგრძელდეს არაუმეტეს 47 საათამდე.

8. ხანგრძლივი პაემანი არ ეძლევა:

ა) მსჯავრდებულს, რომელიც საკარანტინო რეჟიმში იმყოფება;

ბ) მსჯავრდებულს, რომელსაც შეფარდებული აქვს დისციპლინური პატიმრობა ან რომელიც მოთავსებულია სამარტოო საკანში;

გ) ბრალდებულს – პატიმრობაში ყოფნის პირველი 3 თვის განმავლობაში;

დ) ბრალდებულს, რომელიც მოთავსებულია სამარტოო საკანში.

9. ხანგრძლივი პაემნის უფლების მიცემის საკითხს წყვეტს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი.

10. ხანგრძლივი პაემნის უფლების მიცემაზე პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის თანხმობა ან მოტივირებული უარი ბრალდებულს/მსჯავრდებულს წერილობით ეცნობება.

11. ხანგრძლივი პაემნისთვის სპეციალურად გამოყოფილი ოთახის პირობები უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ სანიტარიულ-ჰიგიენურ ნორმებს და არ უნდა ლახავდეს ადამიანის ღირსებას.

12. ხანგრძლივი პაემნის ორგანიზებას, აგრეთვე მის ინფრასტრუქტურულ და მატერიალურ-ტექნიკურ უზრუნველყოფას ახორციელებს სამსახური.

13. პენიტენციურ დაწესებულებაში ხანგრძლივი პაემნის უფლების განხორციელების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 123. ვიდეოპაემანი

1. ვიდეოპაემანი არის მსჯავრდებულის (გარდა ამ კოდექსის 56-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული მსჯავრდებულისა) მიერ ამ მუხლით განსაზღვრულ პირთან ამ კოდექსით დადგენილი წესით პირდაპირი ხმოვანი და ვიზუალური ტელეხიდით კომუნიკაცია.

2. მსჯავრდებული სარგებლობს ნებისმიერ პირთან 10 კალენდარული დღის განმავლობაში არაუმეტეს 1 ვიდეოპაემნის უფლებით.

3. განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებული სარგებლობს მშობელთან (მშვილებელთან), დედინაცვალთან, მამინაცვალთან, შვილთან (ნაშვილებთან), გერთან, მეუღლესთან, პირთან, რომელთანაც საერთო შვილი ჰყავს, დასთან, ძმასთან 1 წლის განმავლობაში 2 ვიდეოპაემნის უფლებით.

4. მსჯავრდებულს წახალისების ფორმით შეიძლება მიეცეს თვეში 1 დამატებითი ვიდეოპაემანი, ხოლო განსაკუთრებული რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს − 1 წლის განმავლობაში 1 დამატებითი ვიდეოპაემანი.

5. ვიდეოპაემნით სარგებლობის უფლება მსჯავრდებულს ეზღუდება დისციპლინური სახდელის მოხდის, დისციპლინური პატიმრობის, პენიტენციურ დაწესებულებაში განსაკუთრებული პირობების შემოღებისა და კრიზისული ვითარების პერიოდებში.

6. ვიდეოპაემნის მოთხოვნის თაობაზე განცხადება პენიტენციური დაწესებულების დირექტორს უნდა წარედგინოს ვიდეოპაემნის გამართვამდე არაუგვიანეს 7 დღისა.

7. ვიდეოპაემნის უფლების მიცემის საკითხს წყვეტს პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი.

8. მსჯავრდებულთან ერთჯერადი ვიდეოპაემნის ხანგრძლივობა 15 წუთს არ უნდა აღემატებოდეს.

9. ვიდეოპაემანი შეიძლება ვადამდე შეწყდეს:

ა) მსჯავრდებულის სურვილით;

ბ) უსაფრთხოების დასაცავად.

10. მსჯავრდებულთან ვიდეოპაემნის ორგანიზებას მისი წერილობითი თანხმობის საფუძველზე უზრუნველყოფს პენიტენციური დაწესებულება.

11. საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული შემთხვევების გარდა, პენიტენციური დაწესებულების წარმომადგენელი ახორციელებს მსჯავრდებულთან ვიდეოპაემნის ვიზუალურ ან/და ელექტრონული საშუალებით მეთვალყურეობას, მაგრამ მოსმენის გარეშე. ამის თაობაზე მსჯავრდებულისა და მასთან ვიდეოპაემნის მსურველი პირის წინასწარ გაფრთხილება სავალდებულოა.

12. მსჯავრდებულის მიერ ვიდეოპაემნის განხორციელების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 124. მსჯავრდებულის მიერ განსაკუთრებულ, პირად გარემოებებთან დაკავშირებით ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებისა და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვება

1. სამსახურის გენერალურმა დირექტორმა მსჯავრდებულს შეიძლება მისცეს ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებისა და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების უფლება:

ა) თუ მიღებულია სარწმუნო ცნობა მსჯავრდებულის ახლო ნათესავის გარდაცვალების ან სიცოცხლისთვის საშიში ავადმყოფობის თაობაზე;

ბ) სოციალური აქტივობის განსახორციელებლად;

გ) სხვა განსაკუთრებულ გარემოებასთან დაკავშირებით.

2. თუ აუცილებელია მსჯავრდებულის საგამოძიებო ან სხვა საპროცესო მოქმედებაში მონაწილეობა, უფლებამოსილი ორგანოს მოთხოვნის საფუძველზე სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი უზრუნველყოფს მსჯავრდებულის საგამოძიებო ან სხვა საპროცესო მოქმედებაში მონაწილეობას.

3. განსაკუთრებულ, პირად გარემოებებთან დაკავშირებით თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების უფლების მისაღებად მსჯავრდებული, მისი დამცველი/კანონიერი წარმომადგენელი ან ახლო ნათესავი თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორს შუამდგომლობით მიმართავს. ამ შუამდგომლობაში უნდა მიეთითოს მსჯავრდებულის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების მოტივი და ადგილი, სადაც მან უნდა გაატაროს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ყოფნისთვის განკუთვნილი დრო (შემდგომ − დანიშნულების ადგილი).

4. განსაკუთრებულ, პირად გარემოებებთან დაკავშირებით თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების უფლება არ მიეცემა იმ მსჯავრდებულს, რომელიც ამ კოდექსის მე-60 მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად პატიმრობის დაწესებულებაშია გადაყვანილი.

5. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 3 დღეს, რომელშიც შედის მსჯავრდებულის დანიშნულების ადგილამდე მგზავრობის დროც.

6. მსჯავრდებულის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების ვადა შედის სასჯელის მოხდის საერთო ვადაში.

7. სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებით თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების უფლება მსჯავრდებულს ეძლევა თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დირექტორის წარდგინებით და მისი პიროვნებისა და მის მიერ ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმის გათვალისწინებით. ამ საკითხის დადებითად გადაწყვეტის შემთხვევაში სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანებით დგინდება მსჯავრდებულის გამცილებელ თანამშრომელთა რაოდენობა. მსჯავრდებულის გაცილება ხდება თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებიდან დანიშნულების ადგილამდე და უკან.

8. მსჯავრდებულის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების ხარჯები (გარდა იმ ხარჯებისა, რომლებიც დაკავშირებულია საგამოძიებო ან სხვა საპროცესო მოქმედებაში მონაწილეობის მისაღებად მსჯავრდებულის გაყვანასთან) ანაზღაურდება მისი ან მისი ოჯახის სახსრებით. მინისტრის მიერ დადგენილი წესით მსჯავრდებულის მიერ ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებისა და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების უფლება შეიძლება განხორციელდეს შესაბამისი ხარჯების აუნაზღაურებლად.

9. მსჯავრდებულის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დროებით დატოვების წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 125. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლა

1. მსჯავრდებულს, რომელიც სასჯელს დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში ან ნახევრად ღია ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში იხდის და რომლის მიმართაც არ მოქმედებს დისციპლინური სახდელი, უფლება აქვს, წელიწადში 2-ჯერ ისარგებლოს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლებით. ორსულ ქალს, 3 წლამდე ბავშვის დედას უფლება აქვს, წელიწადში 3-ჯერ ისარგებლოს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლებით. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებოდეს 5 დღეს, რომელშიც შედის მსჯავრდებულის დანიშნულების ადგილამდე მგზავრობის დროც.

2. მსჯავრდებულს, რომელიც სარგებლობს ამ კოდექსის 94-ე მუხლის მე-4 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული უფლებით და რომლის მიმართაც არ მოქმედებს დისციპლინური სახდელი ან რომელსაც არ აქვს შეფარდებული დისციპლინური პატიმრობა, სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებით შეიძლება დამატებით წელიწადში 2-ჯერ მიეცეს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლება უმაღლესი განათლების მიღების უფლებით სარგებლობის ხელშეწყობის მიზნით. ამ ნაწილით გათვალისწინებული უფლებით სარგებლობის შემთხვევაზე არ ვრცელდება ამ მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი მოთხოვნები.

3. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლა ფორმდება სამსახურის გენერალური დირექტორის ბრძანებით. მსჯავრდებულს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლება ეძლევა მას შემდეგ, რაც მან ფაქტობრივად მოიხადა:

გ) განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისთვის მოსახდელი სასჯელის – თავისუფლების აღკვეთის – ვადის არანაკლებ სამი მეოთხედისა.

4. მსჯავრდებულს, რომელიც სასჯელს დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში იხდის, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლებას აძლევს სამსახურის გენერალური დირექტორი, თუ დაკმაყოფილებულია ამ მუხლის პირველი და მე-3 ნაწილებით გათვალისწინებული პირობები, ამასთანავე, მსჯავრდებული დახურული ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მოთავსებულია:

ა) სამეურნეო სამუშაოების შესასრულებლად;

ბ) მისი პირადი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად;

გ) გადამდები ინფექციური დაავადების გამო.

5. განსაკუთრებულ შემთხვევაში მსჯავრდებულს სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებით, ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული ვადების მიუხედავად, შეიძლება მიეცეს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლება.

6. მსჯავრდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე შეიძლება თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლება თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დებულებით დადგენილი წესით შეეცვალოს ხანმოკლე პაემნით ან სატელეფონო საუბრით.

7. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უფლების მისაღებად მსჯავრდებული, მისი დამცველი/კანონიერი წარმომადგენელი ან ახლო ნათესავი სამსახურის გენერალურ დირექტორს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შესახებ შუამდგომლობით მიმართავს. ამ შუამდგომლობაში უნდა მიეთითოს მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის მოტივი და დანიშნულების ადგილი.

8. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შუამდგომლობის განხილვისას გაითვალისწინება:

ა) მსჯავრდებულის პიროვნება;

ბ) მსჯავრდებულის ოჯახური მდგომარეობა;

გ) მსჯავრდებულის მიერ ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმე;

დ) დანიშნულების ადგილი;

ე) სხვა მნიშვნელოვანი გარემოებები, რომლებიც მსჯავრდებულს დადებითად ან უარყოფითად ახასიათებს.

9. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შესახებ შუამდგომლობის განხილვისას სამსახურის გენერალური დირექტორი უფლებამოსილია გამოიყენოს შემდეგი უზრუნველყოფის ღონისძიებები:

ა) გირაო – არანაკლებ 2 000 ლარისა;

ბ) პირადი თავდებობა;

გ) ელექტრონული კონტროლის (მონიტორინგის) საშუალება.

10. შესაძლებელია თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უზრუნველყოფის ღონისძიებების ერთად გამოყენება.

11. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის ვადა შედის სასჯელის მოხდის საერთო ვადაში.

12. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შემთხვევაში მსჯავრდებული იმავე დღეს უნდა გამოცხადდეს პრობაციის ბიუროში და უნდა დააფიქსიროს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის დაწყების დრო. თუ მსჯავრდებული ობიექტური მიზეზით ვერ ახერხებს აღნიშნულ დაწესებულებაში განსაზღვრულ ვადაში დაბრუნებას, პრობაციის ბიურო უფლებამოსილია გაუგრძელოს მას ვადა არაუმეტეს 2 დღისა.

13. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის ხარჯები, გარდა ელექტრონული კონტროლის (მონიტორინგის) საშუალების გამოყენების ხარჯებისა, ანაზღაურდება მსჯავრდებულის ან მისი ახლო ნათესავის სახსრებით. მინისტრის ბრძანებით შეიძლება განისაზღვროს მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის ხარჯების ანაზღაურებისგან გათავისუფლების შემთხვევები.

14. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შესახებ მსჯავრდებულის მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შემთხვევაში სამსახურის გენერალური დირექტორის მოტივირებული უარი შეიძლება გასაჩივრდეს სასამართლოში.

15. მსჯავრდებულის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის პერიოდში მისი გადაადგილების კონტროლს (მონიტორინგს) ახორციელებს სააგენტო.

16. პენიტენციური დაწესებულების დროებით დატოვების, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენებისა და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის აღსრულების წესები განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 126. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უზრუნველყოფის ღონისძიებები – გირაო და პირადი თავდებობა

1. გირაო არის ფულადი თანხა. ფულადი თანხა თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის უზრუნველყოფის ღონისძიების სახით თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დეპოზიტზე შეაქვს მსჯავრდებულის დამცველს/კანონიერ წარმომადგენელს, ოჯახის წევრს ან მისი სახელით სხვა პირს, რომელიც თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების წინაშე იღებს წერილობით ვალდებულებას, რომ ის უზრუნველყოფს მსჯავრდებულის სათანადო ქცევასა და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში დადგენილ ვადაში გამოცხადებას. გირაოს მიღების შესახებ დგება ოქმი. ამ ოქმის ერთი ასლი გირაოს შემტანს გადაეცემა.

2. სამსახურის გენერალური დირექტორი ითვალისწინებს გირაოს შემტანის პიროვნებასა და ფინანსურ მდგომარეობას.

3. სამსახურის გენერალური დირექტორის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შესახებ შუამდგომლობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში გირაო 3 დღის ვადაში შეიტანება სამსახურის ანგარიშზე.

4. გირაოს შეტანის წინ მის შემტანს აფრთხილებენ წერილობითი ვალდებულებით გათვალისწინებული პირობების შეუსრულებლობის შესაძლო შედეგების შესახებ.

5. თუ მსჯავრდებულმა, რომელიც თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის რეჟიმში იმყოფება, არასაპატიო მიზეზით თავი აარიდა დადგენილი ვადის გასვლის შემდეგ აღნიშნულ დაწესებულებაში დაბრუნებას ან ახალი დანაშაული ჩაიდინა, მის მიმართ გამოყენებული იქნება საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები, ხოლო გირაოს სახით შეტანილი ფულადი თანხა საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში გადაირიცხება.

6. მსჯავრდებულის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის ვადის დაცვის, ნაკისრი ვალდებულების ზუსტად და კეთილსინდისიერად შესრულების შემთხვევაში გირაოს სახით შეტანილი ფულადი თანხა 2 კვირის ვადაში დაუბრუნდება მის შემტანს.

7. პირადი თავდებობისას მსჯავრდებულის დამცველი/კანონიერი წარმომადგენელი, ახლო ნათესავი ან მისი სახელით სხვა პირი იღებს წერილობით ვალდებულებას, რომ ის უზრუნველყოფს მსჯავრდებულის სათანადო ქცევასა და თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში დადგენილ ვადაში გამოცხადებას.

8. თავდებთა რაოდენობას განსაზღვრავს სამსახურის გენერალური დირექტორი. გამონაკლის შემთხვევაში თავდები შეიძლება იყოს ერთი, განსაკუთრებით სანდო პირი.

9. პირადი თავდებობის არჩევა დასაშვებია მხოლოდ თავდებთა შუამავლობით ან თანხმობით, აგრეთვე მსჯავრდებულის თანხმობით. თითოეული თავდები იძლევა თავდებობის შესახებ ხელწერილს. ხელწერილი დაერთვის მსჯავრდებულის პირად საქმეს.

10. ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში თავდებს უფლება არ აქვს, თავი იმართლოს იმით, რომ მსჯავრდებულის ქცევის კონტროლის შესაძლებლობა არ ჰქონდა, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ის დაამტკიცებს დაუძლეველი ძალის მოქმედებას.

11. თუ მსჯავრდებული ჩაიდენს ისეთ ქმედებას, რომლის აღსაკვეთადაც თავდებობა იქნა გამოყენებული, თითოეულ თავდებს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით დაეკისრება ფულადი ჯარიმა არანაკლებ 10 000 ლარისა.

თავი XX

ბრალდებულის/მსჯავრდებულის შრომა

მუხლი 127. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის შრომითი საქმიანობის ზოგადი პრინციპები

1. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის შრომითი საქმიანობა ხორციელდება ამ კოდექსითა და საქართველოს შრომის კანონმდებლობით დადგენილი წესით. აკრძალულია ბრალდებულის/მსჯავრდებულის იძულება, შეასრულოს ისეთი სამუშაო, რომელიც ლახავს ადამიანის პატივსა და ღირსებას.

2. ბრალდებული/მსჯავრდებული მუშაობს პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე ან/და მის გარეთ, თუ ამ დაწესებულებას აქვს მისი დასაქმების შესაძლებლობა.

3. ბრალდებული/მსჯავრდებული შეიძლება დასაქმდეს აგრეთვე პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებულ სახელმწიფო ან არასახელმწიფო დაწესებულებაში.

4. პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე ან პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებულ სახელმწიფო დაწესებულებაში დასაქმებული ბრალდებული/მსჯავრდებული არ არის საჯარო მოსამსახურე და მასზე არ ვრცელდება „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოქმედება.

5. იმ სამუშაოთა ჩამონათვალი, რომელთა შესასრულებლად ბრალდებულის/მსჯავრდებულის დასაქმება აკრძალულია, განისაზღვრება პენიტენციური დაწესებულების დებულებით.

6. ბრალდებული/მსჯავრდებული შესრულებული სამუშაოსთვის იღებს ხელფასს საქართველოს შრომის კანონმდებლობის შესაბამისად. ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის შრომის ანაზღაურების მიცემის წესი განისაზღვრება საქართველოს კანონმდებლობით.

7. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ხელფასი ერიცხება პირად საბანკო ანგარიშზე. მას ხელფასის სრული განკარგვის უფლება მიეცემა გათავისუფლებისას. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ეს თანხა თავისი შეხედულებისამებრ გადაუგზავნოს ახლო ნათესავებსა და სხვა პირებს.

მუხლი 128. პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებული საწარმო

1. ბრალდებული/მსჯავრდებული შეიძლება დასაქმდეს პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე ან/და მის გარეთ „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად შექმნილ საწარმოში.

2. პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებულ საწარმოში, როგორც წესი, დასაქმებული უნდა იყოს მხოლოდ ბრალდებული/მსჯავრდებული. გამონაკლის შემთხვევაში, როდესაც, საწარმოს საქმიანობის სპეციფიკიდან გამომდინარე, საჭიროა ისეთი სამუშაოს შესრულება, რომლის შესაბამისი კვალიფიკაცია ბრალდებულს/მსჯავრდებულს არ აქვს, ან როდესაც ასეთი კვალიფიკაციის ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მოკლე დროში მომზადება შეუძლებელია, ან როდესაც სამუშაოს შესასრულებლად საჭიროა პენიტენციური დაწესებულების ტერიტორიიდან სისტემატური გასვლა, შესაძლებელია საწარმოში შრომითი ხელშეკრულებით მოწვეულ იქნეს პირი, რომელიც არ არის ბრალდებული ან მსჯავრდებული.

3. ბრალდებული/მსჯავრდებული საწარმოში დასაქმდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, პენიტენციური დაწესებულების ორგანიზაციული მონაწილეობით. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უფლება აქვს, პენიტენციური დაწესებულების მიერ შეთავაზებული სამუშაოებიდან ამოირჩიოს მისთვის შესაფერისი სამუშაო.

4. საწარმოსა და სამსახურს შორის ფორმდება ხელშეკრულება, რომლითაც საწარმო იღებს ვალდებულებას, რომ ის საქმიანობას განახორციელებს იმ პენიტენციური დაწესებულების დებულებით დადგენილი მოთხოვნების შესაბამისად, რომლის ტერიტორიაზედაც ფუნქციონირებს. ასეთივე ვალდებულება ეკისრება საწარმოში დასაქმებულ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს. ეს ვალდებულება უნდა აისახოს მის მიერ საწარმოსთან დადებულ შრომით ხელშეკრულებაში.

მუხლი 129. სამუშაო პირობები

1. პენიტენციური დაწესებულება და დამსაქმებელი ვალდებული არიან ბრალდებულს/მსჯავრდებულს შეუქმნან სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისთვის უსაფრთხო შრომის პირობები. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამუშაო დროის ხანგრძლივობა, შრომის, უსაფრთხოებისა და საწარმოში სანიტარიული ნორმების დაცვის წესები განისაზღვრება საქართველოს შრომის კანონმდებლობის შესაბამისად.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ზეგანაკვეთური მუშაობა, აგრეთვე უქმე დღეებში მუშაობა დასაშვებია მხოლოდ მისი თანხმობით. ამასთანავე, სამუშაო დროის ხანგრძლივობა დღეში 8 საათს არ უნდა აღემატებოდეს.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის დასაქმებასთან დაკავშირებულ საკითხებს (მათ შორის, პენიტენციურ დაწესებულებაში სამეურნეო სამუშაოების შესასრულებლად ჩარიცხვისა და ამორიცხვის საკითხებს) და მისთვის შრომის ანაზღაურების მიცემის წესს, აგრეთვე იმ სამუშაოთა ჩამონათვალს, რომელთა შესასრულებლად ბრალდებულის/მსჯავრდებულის დასაქმება შესაძლებელია, განსაზღვრავს მინისტრი. შესაძლებელია ამ სამუშაოებში გათვალისწინებულ იქნეს პენიტენციური დაწესებულების მცირე სარემონტო სამუშაოები და განისაზღვროს მათი შესრულების მიღება-ჩაბარების წესი.

მუხლი 130. სამეურნეო სამუშაოები

1. პენიტენციურ დაწესებულებაში სამეურნეო სამუშაოების შესასრულებლად მსჯავრდებულის ჩარიცხვა ფორმდება ამ დაწესებულების დირექტორის ბრძანებით.

2. სამეურნეო სამუშაოების შესრულებისთვის მსჯავრდებულს მიეცემა ანაზღაურება.

3. სამეურნეო სამუშაოების შემსრულებელი მსჯავრდებული არ არის საჯარო მოსამსახურე და მასზე არ ვრცელდება „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოქმედება.

4. პენიტენციურ დაწესებულებაში სამეურნეო სამუშაოების შესასრულებლად მსჯავრდებულის ჩარიცხვისა და ამორიცხვის, მის მიერ ამ სამუშაოების შესრულების წესი, აგრეთვე მისთვის ანაზღაურების მიცემის წესი და ანაზღაურების ოდენობა განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

5. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია შექმნას მსჯავრდებულის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისთვის მაქსიმალურად უსაფრთხო სამუშაო გარემო.

თავი XXI

ბრალდებულის/მსჯავრდებულის განათლება

მუხლი 131. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის განათლება

1. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია შექმნას პირობები ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ ზოგადი, პროფესიული და უმაღლესი განათლების მისაღებად.

2. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია მოაწყოს ბიბლიოთეკა. ბიბლიოთეკაში უნდა იყოს როგორც საგანმანათლებლო ლიტერატურა, ისე პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის აღსრულების შესახებ საქართველოს კანონმდებლობა და საერთაშორისო კანონმდებლობა ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის გასაგებ ენაზე.

3. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, რომელმაც არ იცის საქართველოს სახელმწიფო ენა, უნდა შეექმნას პირობები მის შესასწავლად.

მუხლი 132. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ზოგადი განათლება

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჰქონდეს საშუალება, მიიღოს სრული ზოგადი განათლება მინისტრისა და საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით დადგენილი წესის შესაბამისად.

2. პენიტენციურ დაწესებულებაში ზოგადი განათლების მიწოდება ხორციელდება საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის მიერ დამტკიცებული საგანმანათლებლო პროგრამით. ეს პროგრამა უნდა უზრუნველყოფდეს ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული მიზნების მიღწევას. ამ პროგრამაზე არ ვრცელდება ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული სასწავლო გარემოს ორგანიზების პირობები და საათობრივი ბადე.

3. პენიტენციურ დაწესებულებაში ზოგადი განათლების დაფინანსება ხორციელდება საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის მიერ დამტკიცებული პროგრამით, „ზოგადი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილისგან განსხვავებული წესით.

მუხლი 133. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პროფესიული განათლება

1. პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა შეექმნას პირობები პროფესიული განათლების მისაღებად.

2. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ პროფესიული განათლების მიღების დროს უპირატესობა ენიჭება იმ პროფესიებს, რომელთა შესწავლაც პენიტენციურ დაწესებულებაშია შესაძლებელი.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ პროფესიული განათლების მიღების წესი და შესაბამის სპეციალობათა ჩამონათვალი განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

მუხლი 134. მსჯავრდებულის უმაღლესი განათლება

1. მსჯავრდებულს უფლება აქვს, ისარგებლოს აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ და მეორე საფეხურებზე განათლების მიღების უფლებით, ხოლო არასრულწლოვანთა სარეაბილიტაციო დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს − აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ საფეხურზე განათლების მიღების უფლებით. მსჯავრდებულის მიერ აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ და მეორე საფეხურებზე განათლების მიღების წესი და შესაბამის სპეციალობათა ჩამონათვალი განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

2. მსჯავრდებული აკადემიურ უმაღლეს განათლებას იღებს:

ა) ციფრული სწავლების ფორმით, რაც გულისხმობს მსჯავრდებულისთვის აკადემიური უმაღლესი განათლების მიღების უზრუნველყოფას პირდაპირი ტელეხიდით, სპეციალური ელექტრონული პლატფორმების მეშვეობით;

ბ) კორესპონდენციული სწავლების ფორმით, რაც გულისხმობს მსჯავრდებულისთვის აკადემიური უმაღლესი განათლების მიღების უზრუნველყოფას საკონტაქტო პირის მეშვეობით, სასწავლო მასალის მიწოდებით და ურთიერთობის წერილობითი ფორმის გამოყენებით.

3. მსჯავრდებულის მიერ აკადემიური უმაღლესი განათლების მიღება უზრუნველყოფილი უნდა იქნეს, რამდენადაც შესაძლებელია, ციფრული სწავლების ფორმით. საშიშროების მაღალი რისკის მსჯავრდებული სარგებლობს აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ და მეორე საფეხურებზე განათლების კორესპონდენციული სწავლების ფორმით მიღების უფლებით.

4. მსჯავრდებულის უმაღლესი განათლება ფინანსდება „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით.

5. ამ კოდექსის 34-ე მუხლის მე-16 ნაწილით ან 53-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მსჯავრდებულს შესაბამისი საფუძვლის აღმოფხვრამდე ეზღუდება აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ და მეორე საფეხურებზე სასწავლო პროცესში მონაწილეობის უფლება.

თავი XXII

მსჯავრდებულის რესოციალიზაცია

მუხლი 135. მსჯავრდებულის რესოციალიზაცია

1. მსჯავრდებულის რესოციალიზაცია არის მსჯავრდებულისთვის საზოგადოების, სხვა ადამიანების, ზნეობის ნორმებისა და ადამიანთა თანაცხოვრების დამკვიდრებული წესების პატივისცემისა და პასუხისმგებლობის გრძნობის ჩამოყალიბება.

2. მსჯავრდებულის რესოციალიზაციის ძირითადი საშუალებებია:

ა) დადგენილი წესით სასჯელის მოხდა;

ბ) მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამების განხორციელება;

გ) დასაქმება;

დ) ზოგადი განათლების, პროფესიული განათლებისა და უმაღლესი განათლების მიღება;

ე) პროფესიული მომზადება და გადამზადება;

ვ) საზოგადოებასთან ურთიერთობა.

3. მსჯავრდებულის რესოციალიზაციის საშუალებები გამოიყენება მისთვის დანიშნული სასჯელის სახის, მის მიერ ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმის, აგრეთვე მსჯავრდებულის პიროვნების, ფსიქოლოგიური მდგომარეობისა და ქცევის გათვალისწინებით.

4. მსჯავრდებულის რესოციალიზაციას სამსახური და პენიტენციური დაწესებულება უზრუნველყოფენ სოციალური მუშაკისა და შესაბამისი კვალიფიკაციის მქონე სხვა პირების მეშვეობით.

5. მსჯავრდებულთა პროფესიულ მომზადებასა და გადამზადებას მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით უზრუნველყოფს სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი − მსჯავრდებულთა პროფესიული მომზადებისა და გადამზადების ცენტრი (შემდგომ − მსჯავრდებულთა პროფესიული მომზადებისა და გადამზადების ცენტრი).

6. მსჯავრდებულთა პროფესიული მომზადებისა და გადამზადების ცენტრი უფლებამოსილია საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული მიზნების განსახორციელებლად დააფუძნოს სამეწარმეო იურიდიული პირი ან/და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი.

მუხლი 136. მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამების ამოცანები

1. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულთან ტარდება სარეაბილიტაციო მუშაობა, რომლის მიზანია:

ა) მსჯავრდებულისთვის კანონის, სხვა ადამიანების, შრომის, ადამიანთა თანაცხოვრების დამკვიდრებული წესებისა და ნორმების პატივისცემის გრძნობის ჩამოყალიბება;

ბ) თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულთა შორის ნორმალური ფსიქოლოგიური ატმოსფეროს შექმნა;

გ) მსჯავრდებულის განათლებისა და პროფესიული დონის ამაღლება;

დ) მსჯავრდებულის გათავისუფლებისთვის მომზადება;

ე) სხვადასხვა დამოკიდებულების მქონე პირთა რეაბილიტაცია.

2. მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამებში მონაწილეობა გათვალისწინებული იქნება მსჯავრდებულის გამოსწორების ხარისხის შეფასებისას და მის მიმართ წახალისების ფორმის გამოყენებისას.

მუხლი 137. მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამის ორგანიზება

1. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამას ორგანიზებას უწევს ამ დაწესებულების შესაბამისი უფლებამოსილი პირი.

2. სამსახური მსჯავრდებულთა რეაბილიტაციის მიზნით თანამშრომლობს სახელმწიფო უწყებებსა და სხვა ორგანიზაციებთან.

3. თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დღის განრიგი უნდა ითვალისწინებდეს მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამებში მსჯავრდებულის მონაწილეობის დროს.

4. მსჯავრდებული მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამაში მისი თანხმობით მონაწილეობს.

5. მსჯავრდებულთან სარეაბილიტაციო მუშაობა ტარდება მისი პიროვნული თვისებებისა და ჩადენილი დანაშაულის ხასიათის გათვალისწინებით.

6. პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ სრულწლოვან მსჯავრდებულთა რეაბილიტაციისა და რესოციალიზაციის მიზნით შესაბამისი რისკისა და საჭიროებების შეფასების, აგრეთვე ინდივიდუალური გეგმის მომზადების, განხორციელებისა და მონიტორინგის წესი (შემთხვევის მართვის წესი) მტკიცდება მინისტრის ბრძანებით.

7. პენიტენციურ დაწესებულებაში ოპიოიდებზე დამოკიდებული პირებისთვის ჩანაცვლებითი მკურნალობის პროგრამის განხორციელების წესი განისაზღვრება მინისტრისა და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით.

8. მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამის ორგანიზებისთვის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში იქმნება შესაბამისი მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა და საჭიროების შემთხვევაში მოიწვევიან სათანადო სპეციალისტები.

9. ოჯახური დანაშაულის ჩამდენი პირის რეაბილიტაციის მიზნით სამსახურის ორგანიზებით ტარდება ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო სწავლების კურსები. სამსახური ამ კურსებს ორგანიზებას უწევს სახელმწიფო უწყებებსა და სხვა დაინტერესებულ და შესაბამის სფეროში საქმიანობის გამოცდილების მქონე ორგანიზაციებთან თანამშრომლობით.

მუხლი 138. კრიმინოლოგიური კვლევების განხორციელება

სამსახური ხელს უწყობს მის სისტემაში ისეთი კრიმინოლოგიური კვლევების განხორციელებას, რომელთა მიზანია მსჯავრდებულის რესოციალიზაციის, დანაშაულის პრევენციისა და მსჯავრდებულთა სარეაბილიტაციო პროგრამების მეცნიერული შესწავლა.

თავი XXIII

ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის სამედიცინო მომსახურების გაწევა

მუხლი 139. ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის სამედიცინო მომსახურების გაწევა და მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის კონტროლი

1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს სამედიცინო მომსახურება გაეწევა ჯანმრთელობის დაცვის სფეროში ქვეყანაში დადგენილი სამედიცინო მომსახურების მოთხოვნების შესაბამისად.

2. პენიტენციურ დაწესებულებაში სამედიცინო მომსახურების გაწევის სტანდარტები, სპეციფიკური საჭიროების მქონე პირისთვის სამედიცინო მომსახურების გაწევის დამატებითი სტანდარტები, პრევენციული მომსახურების პაკეტი და სამედიცინო მომსახურებისთვის აუცილებელი საბაზისო მედიკამენტების ნუსხა განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

3. პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში მიღებისას ბრალდებული/მსჯავრდებული ამ დაწესებულებაში მისვლისთანავე გადის სამედიცინო შემოწმებას.

4. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ჯანმრთელობის მდგომარეობა მოწმდება არანაკლებ წელიწადში ერთხელ. დაავადებულ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უტარდება გადაუდებელი მკურნალობა.

5. პენიტენციურ დაწესებულებას საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს დროებითი მოთავსების იზოლატორიდან ბრალდებულთან/მსჯავრდებულთან დაკავშირებული სამედიცინო ხასიათის ინფორმაცია მიეწოდება საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრისა და მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით დადგენილი წესის შესაბამისად.

6. პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის სამედიცინო მომსახურების გაწევისას მის სხეულზე დაზიანების დაფიქსირების შემთხვევაში სამედიცინო პერსონალი ვალდებულია ამის შესახებ დაუყოვნებლივ აცნობოს შესაბამის საგამოძიებო ორგანოს. თუ ბრალდებულისთვის/მსჯავრდებულისთვის სამედიცინო მომსახურების გაწევისას სამედიცინო პერსონალი შეამჩნევს მას რაიმე ფიზიკურ დაზიანებას ან/და სხვა ისეთ გარემოებას, რომელიც ობიექტურ პირს აღნიშნული პაციენტის მიმართ შესაძლო წამებისა და სხვა სასტიკი, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის განხორციელების ეჭვს აღუძრავდა, ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამედიცინო შემოწმება ხორციელდება მისი თანხმობის არსებობის გარეშეც. პენიტენციურ დაწესებულებაში შესაძლო წამებისა და სხვა სასტიკი, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის შედეგად ბრალდებულის/მსჯავრდებულის დაზიანების აღრიცხვის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

7. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სუიციდის პრევენციის პროგრამა მტკიცდება მინისტრის ბრძანებით.

8. პენიტენციურ დაწესებულებაში ჯანმრთელობისთვის განსაკუთრებით საშიში ეპიდემიისა და პანდემიის მართვის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით, ჯანმრთელობის დაცვის სფეროში მოქმედი საერთაშორისო ნორმებისა და „საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა გათვალისწინებით.

მუხლი 140. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მკურნალობა პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში

1. ყველა პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში უნდა შეიქმნას საექიმო-სამედიცინო პუნქტი.

2. თუ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მკურნალობა პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების საექიმო-სამედიცინო პუნქტში შეუძლებელია, იგი შეიძლება გადაყვანილ იქნეს ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებაში ან სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში.

3. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებასა და სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში გადაყვანის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 141. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში ყოფნის პირობები

1. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში გადაყვანის შემთხვევაში მის მიმღებ საავადმყოფოში ეწყობა დროებითი საგუშაგო.

2. საავადმყოფოში მოწყობილი დროებითი საგუშაგო შედგება საბადრაგო ჯგუფის წევრებისგან, რომლებიც უზრუნველყოფენ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის დაცვასა და მეთვალყურეობას. საჭიროების შემთხვევაში დროებითი საგუშაგო შეიძლება გაძლიერდეს სხვა მოსამსახურეებით.

3. თუ ბრალდებულს/მსჯავრდებულს გადამდები დაავადება დაუდასტურდა ან არსებობს საფუძვლიანი ეჭვი, რომ ბრალდებული/მსჯავრდებული გადამდები დაავადების მატარებელია, და იგი მკურნალობის/დიაგნოსტირების მიზნით სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოშია განთავსებული, სამსახურის გენერალური დირექტორის გადაწყვეტილებით მისი მეთვალყურეობა შეიძლება განხორციელდეს აგრეთვე ელექტრონული ზედამხედველობის საშუალებით.

4. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში ყოფნისას:

ა) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ახლო ნათესავებს (შვილს, მეუღლეს, პირს, რომელთანაც საერთო შვილი ჰყავს, მშობელს (მშვილებელს), დედინაცვალს, მამინაცვალს, მეუღლის მშობელს, გერს, ნაშვილებსა და მის შთამომავალს, შვილიშვილს, დას, ძმას, დისშვილს, ძმისშვილსა და მათ შვილებს, ბებიას, პაპას, ბიძას (დედის ძმას, მამის ძმას), დეიდას, მამიდას, ბიძაშვილს, დეიდაშვილს, მამიდაშვილს, პირს, რომელთანაც ცხოვრობდა და საერთო მეურნეობას ეწეოდა პენიტენციურ დაწესებულებაში მოხვედრამდე ბოლო 1 წლის განმავლობაში) მისი მკურნალი ექიმის რეკომენდაციითა და სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით შეიძლება მიეცეთ ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მინისტრის მიერ დადგენილი წესითა და სიხშირით მონახულების უფლება;

ბ) ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მონახულების უფლება მისი მკურნალი ექიმის რეკომენდაციითა და სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით შეიძლება მიეცეს აგრეთვე იმ პირს, რომელიც ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული არ არის;

გ) თუ საავადმყოფო ბრალდებულს/მსჯავრდებულს ვერ უზრუნველყოფს მომვლელის მომსახურებით, ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ პირს საავადმყოფოს ხელმძღვანელის რეკომენდაციითა და სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით შეიძლება მიეცეს ბრალდებულთან/მსჯავრდებულთან მომვლელად ყოფნის უფლება;

დ) ბრალდებულს/მსჯავრდებულს, მკურნალობის აუცილებლობიდან გამომდინარე, მისი მკურნალი ექიმის რეკომენდაციითა და სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით შეიძლება მიეცეს დამატებითი კვების პროდუქტების მიღების უფლება;

ე) ბრალდებულს/მსჯავრდებულს მისი მოთხოვნის შემთხვევაში სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით შეიძლება მიეცეს პირადი ჰიგიენის დასაცავად საჭირო ნივთების/საშუალებების, ტანსაცმლის/ფეხსაცმლის, თეთრეულისა და სხვა საგნების ამანათის სახით მიღების უფლება.

5. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში ყოფნისას მის მოსანახულებლად აღნიშნული სამედიცინო დაწესებულების შინაგანაწესის დაცვით, საავადმყოფოში სპეციალური ნებართვის გარეშე შესვლის უფლებით სარგებლობენ ამ კოდექსის 69-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული პირები.

6. იმ ქალი მსჯავრდებულის სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში გადაყვანისას, რომელსაც ქალთა სპეციალურ დაწესებულებაში ან გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში ჰყავს 3 წლამდე ბავშვი, ამ დაწესებულების ექიმის რეკომენდაციითა და სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით შეიძლება დედასთან ერთად ბავშვიც იქნეს გადაყვანილი.

7. სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში 3 წლამდე ბავშვის გადაყვანის შემთხვევაში ქალი მსჯავრდებული ქალთა სპეციალური დაწესებულების ან გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების ექიმის რეკომენდაციითა და სამსახურის გენერალური დირექტორის თანხმობით, როგორც წესი, გაყვანილი უნდა იქნეს შვილთან ერთად. ეს უფლება შეიძლება შეიზღუდოს სამსახურის გენერალური დირექტორის დასაბუთებული გადაწყვეტილებით.

8. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში ყოფნის პერიოდში მასზე არ ვრცელდება ამ კოდექსის 119-ე−123-ე მუხლებით გათვალისწინებული პაემნების უფლებები.

9. ამ მუხლის საფუძველზე ბრალდებულის/მსჯავრდებულის სამოქალაქო სექტორის საავადმყოფოში გადაყვანისა და ყოფნის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 142. მსჯავრდებულისთვის სასამართლო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ჩატარება

1. თუ პენიტენციურ დაწესებულებაში მყოფ მსჯავრდებულს, რომლის მიმართაც სამართალწარმოება დასრულებულია, ფსიქიკური აშლილობის ნიშნები აღენიშნება და სამსახურის ფსიქიატრიული კომისია მიზანშეწონილად მიიჩნევს მისთვის არანებაყოფლობითი სტაციონარული ფსიქიატრიული დახმარების გაწევას, პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი სამსახურის ფსიქიატრიული კომისიის დასკვნის საფუძველზე მიმართავს უფლებამოსილ საექსპერტო დაწესებულებას მსჯავრდებულისთვის სასამართლო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ჩატარების მოთხოვნით.

2. პენიტენციური დაწესებულების დირექტორი ვალდებულია უფლებამოსილი საექსპერტო დაწესებულების დასკვნის საფუძველზე, რომლითაც დასტურდება მსჯავრდებულისთვის არანებაყოფლობითი სტაციონარული ფსიქიატრიული დახმარების გაწევის აუცილებლობა, 48 საათში მიმართოს სასამართლოს მისთვის არანებაყოფლობითი სტაციონარული ფსიქიატრიული დახმარების გაწევის თაობაზე.

3. სამსახურის ფსიქიატრიული კომისიის უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

წიგნი IV

გარდამავალი და დასკვნითი დებულებები

თავი XXIV

გარდამავალი დებულებები

მუხლი 143. პენიტენციურ დაწესებულებაში ბრალდებულის განთავსების პირობები 2026 წლის 1 იანვრამდე

2026 წლის 1 იანვრამდე ამ კოდექსის 110-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული ბრალდებულის საცხოვრებელი ფართობის ნორმა ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებასა და პატიმრობის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 3 კვ. მ-ზე ნაკლები.

მუხლი 144. ბრალდებულის/მსჯავრდებულის პაემანი/პაემნის შეცვლა 2025 წლის 1 იანვრამდე

1. 2025 წლის 1 იანვრამდე ბრალდებული პაემნის უფლებიდან სარგებლობს მხოლოდ ხანმოკლე პაემნის უფლებით, რომელიც ხორციელდება ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

2. 2025 წლის 1 იანვრამდე მსჯავრდებულს ხანმოკლე პაემანი შეიძლება შეეცვალოს მხოლოდ სატელეფონო საუბრით, ამ კოდექსით დადგენილი წესით.

მუხლი 145. სამსახურში სამხედრო სამსახურის გავლის დროებითი წესი

1. ამ მუხლით განისაზღვრება სამსახურში 2025 წლის 1 იანვრამდე მიღებულ სამხედრო მოსამსახურეთა – წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში გაწვეულ პირთა მიერ სამხედრო სამსახურის გავლის დროებითი წესი. საკითხი, რომელიც არ არის დარეგულირებული ამ მუხლით, წესრიგდება თავდაცვის კოდექსით, აგრეთვე ამ კოდექსისა და თავდაცვის კოდექსის საფუძველზე მიღებული/გამოცემული შესაბამისი ნორმატიული აქტებით.

2. სამხედრო მოსამსახურეები ამ კოდექსის 61-ე მუხლის შესაბამისად უზრუნველყოფენ პენიტენციური დაწესებულების დაცვას. ამ ფუნქციის შესრულების ორგანიზებასა და ზედამხედველობას ახორციელებს მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული სამსახურის შესაბამისი სტრუქტურული ქვედანაყოფი/ერთეული.

3. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას სამხედრო მოსამსახურე სახელმწიფო ხელისუფლების წარმომადგენელია და მას სახელმწიფო იცავს. სამხედრო მოსამსახურის საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული უფლებამოსილების შესაბამისი მოთხოვნის შესრულება ყველასთვის სავალდებულოა.

4. სამხედრო მოსამსახურე უფლებამოსილია გამოიყენოს ფიზიკური ძალა, სპეციალური საშუალებები და ცეცხლსასროლი იარაღი. მათი გამოყენების წესი განისაზღვრება ამ კოდექსის 62-ე–64-ე მუხლებითა და სხვა ნორმატიული აქტებით, მათ შორის, მინისტრის ბრძანებით.

5. სამსახური ვალდებულია სამხედრო მოსამსახურე უზრუნველყოს კვებით ან კვების ნაცვლად მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრული კომპენსაციის თანხით, შესაბამისი ფორმის ტანსაცმლით, სანივთე ქონებით, სამედიცინო მომსახურებით, აგრეთვე სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის სახელმწიფო დაზღვევით.

6. სამხედრო წოდების მქონე სამხედრო მოსამსახურეს ეძლევა სამხედრო წოდების შესაბამისი წოდებრივი სარგო. მისი ოდენობა განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

7. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას სამხედრო მოსამსახურის ჯანმრთელობის დაზიანების, დაჭრის, დასახიჩრების ან მისთვის შეზღუდული შესაძლებლობის სტატუსის დადგენის შემთხვევაში სამხედრო მოსამსახურეს მიეცემა თავდაცვის კოდექსის 149-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული ერთჯერადი დახმარება, ხოლო მისი დაღუპვის შემთხვევაში სამხედრო მოსამსახურის ოჯახის წევრს მიეცემა თავდაცვის კოდექსის 149-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული ერთჯერადი დახმარება.

8. სამსახურის სამხედრო მოსამსახურის სტატუსის მქონე პირის მიერ სამსახურის გამგებლობის სფეროში ადამიანის ძირითად უფლებათა დაცვისა და სამსახურებრივი მოვალეობებისა და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების შესრულების კონტროლს ახორციელებს სამსახურის შიდა კონტროლის განმახორციელებელი სტრუქტურული ქვედანაყოფი.

9. სამსახურში წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახურის გავლის წესი განისაზღვრება მინისტრის ბრძანებით.

მუხლი 146. კოდექსის ამოქმედებისთვის განსახორციელებელი ღონისძიებები

ამ კოდექსის ამოქმედებიდან 1 წლის ვადაში სამინისტრომ და სხვა შესაბამისმა უწყებებმა უზრუნველყონ ამ კოდექსით გათვალისწინებული სამართლებრივი აქტების გამოცემა, აგრეთვე ამ კოდექსის 147-ე მუხლით გათვალისწინებული საკანონმდებლო აქტების საფუძველზე გამოცემული სამართლებრივი აქტების (მათ შორის, ერთობლივი ნორმატიული აქტების) ამ კოდექსთან შესაბამისობა.

თავი XXV

დასკვნითი დებულებები

მუხლი 147. ძალადაკარგულად გამოსაცხადებელი ნორმატიული აქტები

1. ძალადაკარგულად გამოცხადდეს:

ა) საქართველოს 2010 წლის 9 მარტის კანონი – პატიმრობის კოდექსი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №12, 24.03.2010, მუხ. 49);

ბ) საქართველოს 2015 წლის 1 მაისის კანონი „სპეციალური პენიტენციური სამსახურის შესახებ“ (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე (www.matsne.gov.ge), 18.05.2015, სარეგისტრაციო კოდი: 100110000.05.001.017757).

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საკანონმდებლო აქტების საფუძველზე გამოცემული ნორმატიული აქტები ინარჩუნებს იურიდიულ ძალას, თუ ეს აქტები არ ეწინააღმდეგება ამ კოდექსს.

მუხლი 148. კოდექსის ამოქმედება

1. ეს კოდექსი, გარდა ამ კოდექსის პირველი−145-ე და 147-ე მუხლებისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

2. ამ კოდექსის პირველი−145-ე და 147-ე მუხლები ამოქმედდეს 2024 წლის 1 იანვრიდან.

საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი

თბილისი,

15 დეკემბერი 2023 წ.

N3988-XIIIმს-Xმპ

Закон Грузии

Пенитенциарный кодекс Грузии

Целью настоящего Кодекса является создание правовых гарантий исполнения заключения под стражу и лишения свободы, ориентированных на защиту и реализацию основных прав человека, что путем установления справедливого баланса между соответствующими интересами эффективно обеспечит защиту прав лиц, содержащихся в пенитенциарных учреждениях, с одной стороны, и восстановление справедливости, предотвращение совершения новых преступлений и ресоциализацию преступников, с другой стороны.

Книга I

Общие положения.

Пенитенциарная система

Глава I

Общие положения

Статья 1. Сфера действия Кодекса

1. Настоящий Кодекс определяет порядок и условия исполнения назначенного судом в качестве меры пресечения заключения под стражу и назначенного судом в качестве наказания лишения свободы по уголовному делу, гарантии правовой защиты обвиняемых и осужденных, регулирует деятельность органов исполнения заключения под стражу и лишения свободы, устанавливает порядок и условия участия государственных органов, общественных организаций и граждан в процессе исполнения заключения под стражу и лишения свободы, а также организацию, полномочия и порядок деятельности государственного подведомственного учреждения, входящего в систему Министерства юстиции Грузии (далее – Министерство), – Специальной пенитенциарной службы (далее – Служба), порядок приема лиц на службу, статус служащего, систему непрерывной профессиональной подготовки и гарантии правовой, социальной защиты и обеспечения безопасности.

2. Исполнению в порядке, установленном настоящим Кодексом, подлежат определения и приговоры суда, связанные с исполнением заключения под стражу/лишения свободы, а также соответствующие решения Международного уголовного суда.

Статья 2. Законодательство Грузии об исполнении заключения под стражу и лишения свободы

1. Законодательство Грузии об исполнении заключения под стражу и лишения свободы основывается на Конституции Грузии, международных договорах Грузии, настоящем Кодексе, а также на других законодательных и подзаконных нормативных актах Грузии.

2. Министр юстиции Грузии (далее – Министр) правомочен издавать приказы по вопросам, предусмотренным настоящим Кодексом.

Статья 3. Действие законодательства Грузии об исполнении заключения под стражу и лишения свободы в пространстве и по кругу лиц

1. Действие законодательства Грузии об исполнении заключения под стражу и лишения свободы распространяется на всей территории Грузии.

2. Законодательство Грузии об исполнении заключения под стражу и лишения свободы применяется как в отношении граждан Грузии, так и в отношении иностранцев и лиц без гражданства в порядке, установленном законодательством Грузии и международными договорами Грузии.

3. Вопросы, связанные с заключением несовершеннолетних обвиняемых под стражу и с отбыванием несовершеннолетними осужденными назначенного наказания в виде лишения свободы, определяются настоящим Кодексом, Кодексом о правосудии в отношении несовершеннолетних и подзаконными нормативными актами, изданными на их основании.

Статья 4. Основания исполнения заключения под сражу и лишения свободы

1. Основанием для исполнения заключения под стражу является решение суда о применении меры пресечения в виде заключения под стражу.

2. Основанием для исполнения лишения свободы является вынесенный судом по уголовному делу и вступивший в законную силу обвинительный приговор, по которому лицу назначено лишение свободы, а также соответствующее решение Международного уголовного суда о назначении наказания в виде лишения свободы.

Глава II

Организация пенитенциарной системы

Статья 5. Система исполнения заключения под стражу и лишения свободы

1. Органами исполнения заключения под стражу и лишения свободы являются Служба и подчиненные ей пенитенциарные учреждения.

2. Осуществление единой политики в сфере исполнения заключения под стражу и лишения свободы обеспечивает Министерство.

Статья 6. Служба

1. Правовыми основами деятельности Службы являются: Конституция Грузии, международные договоры Грузии, настоящий Кодекс, Положение о Службе, другие законодательные и подзаконные нормативные акты Грузии, а также другие правовые акты Грузии.

2. Служба объединяет свои структурные подразделения.

3. Службе подчиняются пенитенциарные учреждения.

4. Положение о Службе, ее структурных подразделениях и структурной единице Пенитенциарного департамента Службы утверждает Министр.

5. Штатное расписание Службы по согласованию с Министром утверждает Генеральный директор Службы в порядке, установленном законодательством Грузии.

Статья 7. Управление Службой

1. Службу возглавляет Генеральный директор Службы, которого назначает на должность и освобождает от должности Министр.

2. У Генерального директора Службы есть первый заместитель и заместитель, которых по представлению Генерального директора Службы назначает на должность и освобождает от должности Министр.

3. В случае отсутствия Генерального директора Службы его обязанности исполняет первый заместитель Генерального директора Службы, а в случае невозможности осуществления полномочий первым заместителем – заместитель. Сферы кураторства, осуществляемого первым заместителем/заместителем Генерального директора Службы, определяются приказом о его назначении. Генеральный директор Службы вправе на основании индивидуального административно-правового акта передать отдельные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, первому заместителю/заместителю.

4. Генеральный директор Службы назначает на должность и освобождает от должности служащих Службы и служащих пенитенциарных учреждений.

5. Генеральный директор Службы правомочен издавать индивидуальные административно-правовые акты в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, а также другими законодательными и подзаконными нормативными актами Грузии.

6. Генеральный директор Службы разрабатывает и представляет Министру предложения по финансированию и материально-техническому обеспечению Службы. Служба финансируется за счет ассигнований из государственного бюджета Грузии. Расходы Службы должны предусматриваться в государственном бюджете Грузии под отдельным программным кодом/отдельными программными кодами, осуществлением которых занимается Служба в порядке, установленном законодательством Грузии.

7. Служба подотчетна Министру. Генеральный директор Службы не реже чем дважды в год представляет Министру письменный отчет об осуществленной Службой деятельности. По требованию Министра Генеральный директор Службы представляет ему внеочередной отчет об осуществленной Службой деятельности.

8. Проверку служащими Службы положения с защитой основных прав человека в сфере ведения Службы, исполнения ими служебных обязанностей и выполнения требований, установленных законодательством Грузии, а также контроль качества медицинского обслуживания в Службе и системный мониторинг пенитенциарных учреждений ведет структурное подразделение Службы, осуществляющее внутренний контроль.

Глава III

Основные принципы деятельности Службы, ее задачи и полномочия

Статья 8. Основные принципы деятельности Службы

К основным принципам деятельности Службы относятся:

а) законность;

б) защита и уважение основных прав человека;

в) соразмерность;

г) прозрачность;

д) политический нейтралитет.

Статья 9. Задачи Службы

Задачами Службы являются:

а) исполнение заключения под стражу и лишения свободы в порядке, установленном законодательством Грузии;

б) охрана обвиняемых/осужденных и защита их прав в пенитенциарных учреждениях;

в) соблюдение правового режима и безопасности в пенитенциарных учреждениях;

г) охрана пенитенциарных учреждений;

д) управление кризисными ситуациями в пенитенциарных учреждениях;

е) превенция, выявление и пресечение преступлений или (и) других правонарушений в пенитенциарных учреждениях и на прилегающих к ним территориях;

ж) содействие в пенитенциарных учреждениях реабилитации/ресоциализации и интеграции в общество обвиняемых/осужденных.

Статья 10. Полномочия Службы

К полномочиям Службы относятся:

а) в целях соблюдения правового режима в пенитенциарных учреждениях выполнение требований, установленных законодательством Грузии (в том числе, надзор за исполнением распорядка дня пенитенциарного учреждения), в пределах своей компетенции и в случае нарушения этих требований соответствующее реагирование;

б) эскортирование обвиняемых/осужденных (при вывозе из пенитенциарного учреждения, переводе в другое пенитенциарное учреждение и экстрадиции);

в) разработка и осуществление планов текущих и усиленных мер по обеспечению безопасности в пенитенциарных учреждениях;

г) в целях соблюдения правового режима и безопасности в пенитенциарных учреждениях при управлении кризисными ситуациями в порядке, установленном законодательством Грузии, осуществление мер интервенции, специальных мер или (и) других мер;

д) осуществление соответствующих мероприятий по обеспечению безопасности обвиняемых/осужденных во время стихийных бедствий и других чрезвычайных ситуаций, а также обеспечение перевода служащих Службы на особый режим;

е) информационно-аналитическое обеспечение пенитенциарных учреждений, обработка и анализ соответствующих данных;

ж) осуществление оперативных мероприятий в порядке, установленном законодательством Грузии;

з) обработка данных об обвиняемых/осужденных и администрирование баз надлежащих данных;

и) ведение личных дел обвиняемых/осужденных и Реестра обвиняемых/Реестра осужденных;

к) организация и контроль за деятельностью врачебно-медицинских пунктов/медицинских частей в пенитенциарных учреждениях; осуществление ведомственных, государственных и международных программ в сфере охраны здоровья в пенитенциарных учреждениях;

л) проверка санитарно-гигиенического и эпидемиологического положения в пенитенциарных учреждениях;

м) правовое обеспечение деятельности Службы;

н) обеспечение материальной и технической безопасности Службы (в том числе, охрана объектов, числящихся на балансе Службы), разработка и осуществление соответствующих планов технической безопасности;

о) обеспечение безопасности служащих Службы и членов их семей в порядке, установленном законодательством Грузии;

п) разработка и осуществление соответствующих программ в целях ресоциализации осужденных;

р) осуществление других полномочий, определенных законодательством Грузии.

Глава IV

Прием на работу в Службу и прохождение службы

Статья 11. Прием лица на работу в Службу

1. Работу, предусмотренную законодательством Грузии, в Службе осуществляют чиновник, лицо, работающее по трудовому договору (далее – служащий).

2. На служащих распространяется действие Закона Грузии «О публичной службе» только в случае, если настоящим Кодексом и изданными на его основании подзаконными нормативными актами не установлено иное.

3. Лицо может быть принято на работу в Службу по трудовому договору в порядке, установленном Органическим законом Грузии «Трудовой кодекс Грузии», если настоящим Кодексом не предусмотрено иное.

4. Лицо принимается на работу в Службу в порядке конкурса, кроме случаев, предусмотренных частями 5–7 статьи 12 настоящего Кодекса. Конкурс объявляется на веб-странице, определенной Генеральным директором Службы.

5. На работу в Службу принимаются дееспособные граждане Грузии, достигшие 18-летнего возраста, которые удовлетворяют следующие требования:

а) владеют государственным языком Грузии;

б) удовлетворяют требования, установленные соответствующими правовыми актами;

в) по своим личностным и деловым качествам, образованию и состоянию здоровья могут исполнять возложенные на них обязанности;

г) по своей соответствующей физической подготовке могут исполнять возложенные на них обязанности (это требование распространяется на служащих подразделений Службы, определенных приказом Министра).

6. На работу в Службу по трудовому договору принимаются лица, могущие по своим личностным и деловым качествам, образованию и состоянию здоровья или (и) соответствующей физической подготовке исполнять функции и обязанности, определенные трудовым договором.

7. На лиц, работающих по трудовому договору, распространяется трудовое законодательство Грузии в случае, если законодательством Грузии, настоящим Кодексом и изданными на его основании нормативными актами не установлено иное.

8. На лиц, работающих по трудовому договору, распространяется действие статьи 13, статьи 18, статьи 19 (кроме подпункта «з» части первой той же статьи), статьи 20 (кроме подпункта «д» части 4 той же статьи), части 5 статьи 21, статей 22–25, статьи 27 (кроме частей 2–4 и подпунктов «б» и «в» части 5 той жестатьи) и статьи 29 настоящего Кодекса.

9. Права, функции и обязанности лиц, работающих по трудовому договору, определяются трудовым договором.

Статья 12. Специальные условия для приема лица на работу в Службу

1. Для участия лица в конкурсе, объявленном на замещение вакантной должности в Службе, не требуется сертификат чиновника, предусмотренный Законом Грузии «О публичной службе».

2. Служащий в течение испытательного срока проходит соответствующий специальный учебный курс подготовки (далее – учебный курс) в юридическом лице публичного права, действующем в сфере управления Министерства, – Учебном центре юстиции Грузии, если приказом Министра для него определено соответствующее обязательство. Служащий осуществляет служебную деятельность в указанный период под надзором лица, наделенного специальными полномочиями.

3. Учебный курс помимо других теоретических и практических вопросов должен предусматривать обучение в сфере прав и свобод человека.

4. В случае успешного прохождения учебного курса служащему выдается сертификат служащего пенитенциарной системы соответствующего уровня (далее – сертификат).

5. Лицо, имеющее действующий сертификат, может быть назначено на должность служащего, предусмотренную частью 2 настоящей статьи, без проведения конкурса и прохождения учебного курса.

6. На работу в Службу без проведения конкурса назначаются:

а) служащие, заменяющие временно отсутствующих служащих на должности/службе;

б) лица, временно исполняющие обязанности на вакантной должности, занимаемой в порядке конкурса;

в) служащие – в случае служебного продвижения;

г) служащие – при переводе в то же или другое структурное подразделение/единицу Службы, если они удовлетворяют квалификационные требования, определенные для занятия ими должностей в порядке конкурса/служебного продвижения. В таком случае право выдвигать служащего на подлежащую замещению должность имеет руководитель структурного подразделения/единицы Службы, в которое переводится служащий. Выдвижение служащего на указанную должность осуществляется на основании его письменного согласия.

7. Лицо может быть назначено на соответствующую должность без проведения конкурса, в качестве временно исполняющего обязанности, на срок не более 6 месяцев. Повторное назначение этого лица на ту же должность в качестве временно исполняющего обязанности не допускается. На лиц, назначенных временно исполняющими обязанности без проведения конкурса, не распространяется требование относительно прохождения учебного курса, предусмотренного частью 2 настоящей статьи.

8. Лицо (кандидат), подлежащее принятию на работу в Службу, проходит специальную проверку. Специальная проверка представляет собой совокупность допустимых законодательством Грузии мероприятий, целью которой является установление соответствия личностных и деловых качеств кандидата, предусмотренных подпунктом «в» части 5 статьи 11 настоящего Кодекса, подлежащей выполнению им работе. Кандидат назначается на должность по приказу лица, наделенного полномочием назначать на должность, в порядке, установленном законодательством Грузии, не более чем на 6-месячный испытательный срок.

9. Для целей настоящей статьи:

а) Министр определяет:

а.а) порядок проведения конкурса для приема лиц на работу в Службу, отбора лиц, подлежащих принятию на работу в Службу, прохождения ими специальной проверки и испытательного срока;

а.б) виды учебного курса, порядок прохождения служащими учебного курса, их сертификации и периодической переподготовки, срок действия сертификата;

а.в) порядок продвижения служащих;

а.г) перечень должностей Службы, на которые лица принимаются без проведения конкурса, прохождения испытательного срока и учебного курса, а также порядок их назначения на эти должности;

б) Генеральный директор Службы с учетом специфики должности и содержания должностной инструкции определяет дополнительные квалификационные требования, предъявляемые к кандидатам на замещение вакантных должностей.

Статья 13. Ограничения, связанные с приемом лиц на работу в Службу и прохождением ими службы

1. На работу в Службу не принимаются:

а) лица, имеющие судимость, а также лица, совершившие преступления, связанные с фактом нарушения статьи 3 Конвенции о защите прав человека и основных свобод, установленным вступившим в законную силу решением Европейского суда по правам человека, независимо от снятия или погашения судимости;

б) лица, в отношении которых ведется уголовное преследование;

в) лица, признанные судом лицами с ограниченной дееспособностью или поддерживаемыми лицами, если решением суда не определено иное;

г) лица, лишенные судом права занимать соответствующую должность;

д) лица, состояние здоровья которых согласно медицинскому заключению не удовлетворяет требования, установленные для занятия соответствующей должности;

е) лица, которые в случае занятия соответствующей должности будут связаны отношениями непосредственного служебного надзора с родителями, супругами, сестрами, братьями, детьми, падчерицами (пасынками) или родителями или сестрами, братьями супругов;

ж) претенденты на получение гражданства иностранного государства, кроме исключения, предусмотренного законом или международным договором Грузии;

з) лица, получившие в результате специальной проверки отрицательную оценку.

2. Служащий не вправе занимать другую должность в другом публичном учреждении или частном учреждении, а также при исполнении служебных обязанностей заниматься иной оплачиваемой деятельностью, кроме научной, педагогической или (и) творческой деятельности. Служащий может занимать другую должность по совместительству только в системе Министерства.

3. Ограничение, предусмотренное частью 2 настоящей статьи, не распространяется на членов медицинского персонала Службы, выполняющих свою работу в пенитенциарных учреждениях.

Статья 14. Документы, представляемые лицом при приеме на работу в Службу. Присяга служащего

1. Лицо, желающее поступить на работу в Службу, должно представить лицу, наделенному полномочием назначать на должность, документы, определенные приказом Министра. Непредставление этих документов служит основанием для отказа ему в приеме на работу в Службу. При этом может потребоваться предъявление лицом, желающим поступить на работу в Службу, предварительно определенной Службой справки о состоянии здоровья, выданной соответствующим медицинским учреждением, а также представление диплома, удостоверенного или признанного юридическим лицом публичного права, входящим в сферу управления Министерства образования, науки и молодежи Грузии, – Национального центра развития качества образования.

2. Лицо, впервые принимаемое на работу в Службу, приносит присягу и скрепляет подписью присягу служащего: «Я осознаю возложенную на меня ответственность перед Грузией и клянусь верно служить Грузии, неукоснительно соблюдать Конституцию и законы Грузии, уважать общепризнанные права и свободы человека, добросовестно исполнять свои обязанности.».

Статья 15. Срок службы. Испытательный срок

1. Служащие (кроме служащих, предусмотренных статьей 16 настоящего Кодекса) принимаются на работу в Службу/назначаются на должности в Службе на неопределенный срок, кроме случаев, предусмотренных частью 2 настоящей статьи.

2. На работу в Службу на определенный срок принимаются:

а) служащие, заменяющие временно отсутствующих служащих на должности/службе, – до выхода служащего на службу или его освобождения от должности;

б) лица, исполняющие обязанности служащих, подлежащих назначению на должность в порядке конкурса, – до назначения служащих на должность по результатам конкурса в сроки, определенные частью 7 статьи 12 настоящего Кодекса;

в) лица, работающие по трудовому договору, – на срок, определенный трудовым договором.

3. Лицо, наделенное полномочием назначать на должность, может назначить лицо с испытательным сроком не более чем на 6 месяцев.

4. В течение испытательного срока проверяется соответствие квалификации, личностных и деловых качеств/умений, навыков и возможностей лица требованиям, установленным для занятия должности.

5. В случае неудовлетворительных результатов испытательного срока лицо освобождается от работы в Службе на основании соответствующего правового акта.

6. Испытательный срок не применяется при назначении лица в качестве лица, заменяющего временно отсутствующего служащего на должности/службе, или лица, исполняющего обязанности временно отсутствующего служащего на должности/службе.

7. Не допускается перевод на другую должность или повышение в должности лица, назначенного с испытательным сроком, а также возложение на него исполнения обязанностей.

8. В испытательный срок засчитывается время, пропущенное ввиду временной нетрудоспособности или по другой уважительной причине. Испытательный срок засчитывается в общий трудовой стаж лица.

Статья 16. Возрастное ограничение служащего

1. Для прохождения службы служащими отдельных подразделений Службы, определенных приказом Министра, установлены следующие возрастные ограничения:

а) для служащих с младшими специальными званиями и служащих со средними специальными званиями – 60 лет;

б) для служащих со старшими специальными званиями – 65 лет.

2. Служащие, достигшие предельного возраста нахождения на службе, подлежат освобождению от службы, кроме случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

3. Служащим с государственными специальными званиями, достигшим предельного возраста нахождения на службе, исходя из интересов Службы, а также с учетом медицинского заключения или (и) уровня их физической подготовки, с их же согласия, по приказу Министра срок службы может быть продлен до 5 лет. Указанное не исключает возможность освобождения служащих со службы по соответствующему основанию, предусмотренному настоящим Кодексом.

Статья 17. Перевод служащего на другую должность

1. Перевод служащего на другую должность осуществляется:

а) на более высокую должность по сравнению с занимаемой им должностью – в случае служебного продвижения, в установленном Министром порядке, по представлению руководителя служащего и с согласия служащего, если срок службы служащего на занимаемой должности составляет не менее 6 месяцев;

б) на должность, равную занимаемой им должности:

б.а) на основании личного рапорта;

б.б) исходя из служебных нужд, с согласия служащего;

в) на более низкую должность по сравнению с занимаемой им должностью:

в.а) на основании личного рапорта;

в.б) исходя из служебных нужд, с согласия служащего;

в.в) по результатам аттестации;

в.г) ввиду совершения дисциплинарного проступка.

2. Служебное продвижение служащего осуществляется с учетом соответствующих квалификационных требований, путем его надлежащей профессиональной переподготовки, если более высокая должность по сравнению с занимаемой им должностью – ведущая/менеджерская должность и предусматривает исполнение качественно иной работы.

3. Перевод служащего на другую должность осуществляется с учетом соответствующих квалификационных требований. Переводу служащего на функционально отличающуюся должность, как правило, должна предшествовать его надлежащая профессиональная переподготовка.

4. Перевод служащего на другую должность осуществляется по приказу лица, правомочного назначать служащего на соответствующую должность.

5. Лицо, правомочное назначать служащего на соответствующую должность, может прикрепить служащего без его перевода на другую должность к другому структурному подразделению/другой структурной единице Службы или пенитенциарному учреждению.

6. Лицо, правомочное назначать служащего на соответствующую должность, может определить место работы служащего.

7. В случаях, предусмотренных частями 5 и 6 настоящей статьи, требуется согласие служащего.

Статья 18. Исполнение обязанностей служащего, отсутствующего на службе

1. Лицо, правомочное назначать служащего на должность, для замены служащего, временно отсутствующего на службе, или занятия вакантной должности, в безотлагательных случаях, когда отсутствие служащего на службе создает угрозу нормальному функционированию Службы, может:

а) возложить обязанности служащего, временно отсутствующего на службе, на другого служащего без освобождения заменяющего служащего от исполнения своих служебных обязанностей;

б) возложить обязанности служащего, временно отсутствующего на службе, на другого служащего (заменяющий служащий) и освободить его от исполнения своих служебных обязанностей.

2. Служащий вправе отказаться от исполнения обязанностей, предусмотренных частью первой настоящей статьи, если их исполнение противопоказано ему по состоянию здоровья или требует более высокой квалификации и другой профессиональной подготовки.

3. Служащий вправе на основании части первой настоящей статьи исполнять обязанности служащего, отсутствующего на службе, в том же учреждении не более 1 месяца в течение календарного года. Исполнение обязанностей служащего, отсутствующего на службе, в течение срока, составляющего более 1 месяца в течение календарного года, допускается с согласия заменяющего его служащего.

4. Служащему, исполняющему обязанности служащего, временно отсутствующего на службе, на основании подпункта «а» части первой настоящей статьи, помимо его должностного оклада выплачивается надбавка в размере, установленном приказом Генерального директора Службы, в рамках предельного размера, предусмотренного Законом Грузии «Об оплате труда в публичном учреждении».

5. Служащему, исполняющему обязанности служащего, временно отсутствующего на службе, на основании подпункта «б» части первой настоящей статьи, выплачивается должностной оклад служащего, временно отсутствующего на службе, если размер последнего превышает размер его должностного оклада. Если размер должностного оклада служащего, временно отсутствующего на службе, меньше должностного оклада заменяющего его служащего, за заменяющим служащим сохраняется его должностной оклад.

Статья 19. Поощрение служащего

1. За образцовое исполнение служебных обязанностей, длительную или (и) добросовестную службу, выполнение важных поручений особой сложности или (и) за особые заслуги в отношении служащих применяются следующие формы поощрения:

а) объявление благодарности;

б) выплата денежного вознаграждения;

в) награждение ценным подарком;

г) награждение грамотой Министерства/Службы;

д) награждение нагрудным знаком;

е) награждение медальоном Министерства/Службы;

ж) награждение медалью Министерства/Службы;

з) досрочное присвоение очередного государственного специального звания;

и) досрочное снятие дисциплинарного взыскания;

к) награждение гражданским или служебно-штатным оружием.

2. В отношении служащих одновременно могут применяться несколько форм поощрения.

3. За мужество (отвагу), проявленное при исполнении служебных обязанностей, служащий может быть представлен к государственной награде Грузии.

4. Порядок поощрения служащих устанавливает Министр.

Статья 20. Дисциплинарные проступки служащего и дисциплинарные взыскания

1. За совершение легких или тяжких дисциплинарных проступков на служащих могут налагаться дисциплинарные взыскания.

2. К дисциплинарным проступкам, совершаемым служащими, относятся:

а) умышленное неисполнение или неисполнение по неосторожности либо ненадлежащее исполнение служебных обязанностей;

б) причинение Службе имущественного вреда или умышленное создание либо создание по неосторожности угрозы возникновения такого вреда;

в) игнорирование или нарушение общих правил поведения, направленное на дискредитацию служащего и Службы, независимо от того, совершен ли проступок на службе или вне службы;

г) неисполнение законных указаний непосредственного либо вышестоящего руководителя или (и) требований, установленных законодательством Грузии;

д) нарушение этических норм поведения служащих.

3. Дисциплинарный проступок относится к тяжким, если:

а) дисциплинарный проступок повлек умаление репутации лица, совершившего дисциплинарный проступок, что исключает надлежащее исполнение этим лицом служебных обязанностей в будущем;

б) в результате совершения дисциплинарного проступка причинен вред репутации Службы или служащему, третьему лицу или публичным интересам;

в) в результате совершения дисциплинарного проступка Службе причинен значительный материальный ущерб;

г) он является новым дисциплинарным проступком, совершенным служащим, ранее привлекавшимся к дисциплинарной ответственности;

д) он заключается в незаконном потреблении наркотического средства, его аналога или прекурсора без назначения врача, если указанное деяние не влечет уголовной ответственности.

4. За совершение дисциплинарных проступков на служащих могут налагаться следующие дисциплинарные взыскания:

а) замечание;

б) предупреждение;

в) выговор;

г) лишение нагрудного знака;

д) понижение в государственном специальном звании на одну ступень;

е) удержание из должностного оклада суммы в размере не более чем за 10 рабочих дней;

ж) удержание из должностного оклада суммы в размере от 10 до 50 процентов сроком от одного до 6 месяцев;

з) понижение в должности;

и) увольнение/освобождение со службы.

5. Служащий может быть уволен/освобожден со службы только за совершение тяжкого дисциплинарного проступка.

6. Дисциплинарным производством занимается структурное подразделение Службы, осуществляющее внутренний контроль.

7. Генеральный директор Службы на основании заключения структурного подразделения Службы, осуществляющего внутренний контроль, принимает решение о наложении на служащие дисциплинарные взыскания.

8. Не допускается наложение дисциплинарного взыскания на служащего во время его временной нетрудоспособности, нахождения в отпуске или пребывания в командировке, а также в случае, когда со дня совершения им дисциплинарного проступка прошло более одного года.

9. При наложении дисциплинарного взыскания на служащего учитываются содержание, тяжесть и последствия совершенного им дисциплинарного проступка, обстоятельства его совершения, а также личность и заслуги служащего.

10. За совершение одного дисциплинарного проступка не допускается применение к служащему двух или более дисциплинарных взысканий.

11. Служащий считается служащим, имеющим дисциплинарную ответственность, в течение одного года с момента наложения на него дисциплинарного взыскания.

12. Допускается досрочное снятие со служащего дисциплинарного взыскания, если им не совершен новый дисциплинарный проступок и если он зарекомендовал себя как добросовестное лицо. Досрочное снятие со служащего дисциплинарного взыскания также допускается за особые заслуги.

13. Этические нормы поведения и дисциплинарный устав служащих утверждаются Министром.

Глава V

Права и обязанности служащих, условия прохождения ими службы, гарантии их правовой, социальной защиты и обеспечения безопасности

Статья 21. Права и обязанности служащих

1. Служащий при осуществлении своих служебных полномочий представляет Службу.

2. Служащий вправе:

а) в пределах своей компетенции принимать соответствующие решения для исполнения возложенных на него обязанностей;

б) в установленном порядке требовать и получать информацию для осуществления служебных/должностных полномочий;

в) быть обеспеченным организационно-техническими средствами и условиями, необходимыми для исполнения должностных функций;

г) представлять непосредственному руководителю предложения о совершенствовании своей служебной деятельности и получать консультации, необходимые для работы;

д) в пределах своей компетенции в порядке, установленном законодательством Грузии, применять физическую силу, специальные средства и огнестрельное оружие для исполнения возложенных на него обязанностей;

е) осуществлять иные полномочия, предоставленные ему законодательством Грузии и должностной инструкцией.

3. Служащий обязан:

а) при исполнении служебных обязанностей защищать права и законные интересы обвиняемых/осужденных и других лиц;

б) добросовестно исполнять обязанности, возложенные на него должностной инструкцией;

в) соблюдать этические нормы поведения служащих;

г) без специальных указаний соблюдать правовые акты, связанные с его служебной деятельностью;

д) выполнять законные приказы, распоряжения и указания руководителя;

е) соблюдать требования внутреннего распорядка;

ж) беречь государственную собственность, защищать соответствующие материальные ценности;

з) при осуществлении служебных полномочий, а также после освобождения со службы не распространять государственную и коммерческую тайну, персональные данные других лиц и иную информацию (с учетом части 4 статьи 50 Уголовно-процессуального кодекса Грузии), которые стали ему известны при исполнении служебных обязанностей;

и) эффективно и правильно вести организационный процесс на службе путем экономного использования (расходования) ресурсов, при исполнении служебных обязанностей соблюдать принцип экономности и эффективности, не злоупотреблять служебными средствами и не растрачивать их;

к) при осуществлении служебных полномочий быть беспристрастным и руководствоваться только публичными интересами;

л) соблюдать трудовую дисциплину, рационально использовать рабочее время, не совершать деяний, препятствующих работе Службы и подрывающих ее авторитет;

м) беречь служебное удостоверение и служебно-штатное оружие, применять их добросовестно, только в служебных целях, а не для получения какого-либо преимущества; в случае утраты служебно-штатного оружия или (и) служебного удостоверения незамедлительно сообщить об этом структурному подразделению Службы, осуществляющему внутренний контроль, оружейной службе и соответствующему органу Министерства внутренних дел Грузии. Утрата служебно-штатного оружия или (и) служебного удостоверения может стать основанием для возложения дисциплинарной ответственности на служащего;

н) выполнять иные обязанности, возложенные на него законодательством Грузии и должностной инструкцией.

4. Служащему запрещается:

а) находиться на службе в состоянии алкогольного, наркотического или психотропного опьянения;

б) участвовать в азартных или (и) прибыльных играх (кроме поощрительных розыгрышей) (в том числе, в играх, организованных в системно-электронной форме);

в) управлять служебной автомашиной в состоянии алкогольного опьянения. Такое деяние считается дисциплинарным проступком, предусмотренным подпунктом «в» части 2 статьи 20 настоящего Кодекса;

г) устанавливать такие отношения (заключать сделки и другое) с обвиняемым/осужденным, находящимся в пенитенциарном учреждении, или по предварительному умыслу с лицом/лицами, предусмотренными частью первой статьи 120 настоящего Кодекса, которые не относятся к его служебным правам и обязанностям, передавать обвиняемому/осужденному такой предмет или (и) вещество либо получать от него такой предмет или (и) вещество на хранение или для других целей, которые не связаны с его служебной деятельностью.

5. Служащему запрещается быть членом политической партии и участвовать в политической деятельности. С принятием лица на службу прекращается его членство в политической партии. Не допускается, чтобы служащий при осуществлении своей деятельности действовал по своим политическим убеждениям. Применение служащим мер безопасности в отношении обвиняемого/осужденного или возложение на обвиняемого/осужденного ответственности ввиду его политических убеждений или партийной принадлежности запрещается и влечет ответственность, установленную законом.

6. Другие права и обязанности служащего в соответствии с его должностными функциями определяются должностной инструкцией служащего, которую утверждает Генеральный директор Службы.

7. Порядок применения служащим физической силы, специальныхсредств и огнестрельного оружия устанавливается законодательством Грузии, в том числе, приказом Министра и должностной инструкцией служащего.

Статья 22. Рабочее время служащего

1. Если частью 2 настоящей статьи не предусмотрено иное, рабочее время служащего определяется в соответствии с Законом Грузии «О публичной службе».

2. Для служащих отдельных подразделений Службы, определенных приказом Министра, или (и) отдельных служащих установлены рабочее время или (и) условия работы, отличающиеся от предусмотренных Законом Грузии «О публичной службе», в частности:

а) для служащих установлены не более чем 48-часовая рабочая неделя и ненормированный рабочий день;

б) для служащих (кроме служащих, работающих посменно) работа в праздничные дни и выходные дни добровольная. В этом случае вознаграждение за труд выплачивается им в порядке, установленном законодательством Грузии;

в) продолжительность рабочего времени служащих, работающих посменно, не должна превышать 24 часов, кроме особых случаев, определенных директором пенитенциарного учреждения. Для служащих, работающих посменно, устанавливаются смены равной продолжительности;

г) по приказу Министра служащие могут быть переведены на особый режим работы.

Статья 23. Отпуск служащего

1. Для служащих установлены следующие виды отпусков:

а) ежегодный оплачиваемый отпуск;

б) краткосрочный дополнительный отпуск;

в) отпуск без содержания;

г) учебный отпуск;

д) отпуск по беременности, родам и уходу за ребенком, в связи с усыновлением новорожденного.

2. Исходя из служебных потребностей допускается прекращение отпуска (кроме отпуска, предусмотренного подпунктом «д» части первой настоящей статьи) служащего и его вызов для продолжения службы.

3. Служащему предоставляется отпуск на основании приказа лица, уполномоченного назначить его на должность.

4. Служащему предоставляется ежегодный оплачиваемый отпуск в размере 24 рабочих дней.

5. Во время нахождения служащего в ежегодном оплачиваемом отпуске период временной нетрудоспособности в счет этого отпуска не засчитывается и оплачивается в порядке, установленном законодательством Грузии.

6. Служащему предоставляется ежегодный оплачиваемый отпуск в течение календарного года, в соответствии с графиком отпусков. Неиспользованный оплачиваемый отпуск за истекший год может предоставляться служащему в первом квартале следующего года. Продолжительность ежегодного оплачиваемого отпуска служащего, вновь назначенного на должность, исчисляется пропорционально проработанным дням: два с половиной дня за каждый полный месяц со дня принятия на службу.

7. Служащему, воспользовавшемуся ежегодным оплачиваемым отпуском, ввиду особых обстоятельств может быть предоставлен краткосрочный дополнительный отпуск в размере не более 10 дней в течение календарного года. Краткосрочный дополнительный отпуск служащего оплачивается и в счет ежегодного оплачиваемого отпуска не засчитывается.

8. Служащий вправе в период работы в Службе воспользоваться неоплачиваемым отпуском продолжительностью не более одного года, если это не противоречит интересам Службы.

9. В целях повышения квалификации служащего ему раз в 2 года может предоставляться не более чем 3-месячный учебный отпуск с сохранением должностного оклада. Если служащему предоставляется учебный отпуск по инициативе Службы, соответствующе расходы, связанные с этим отпуском, ему полностью возмещаются.

10. Служащему по его требованию предоставляется отпуск по беременности, родам и уходу за ребенком в размере 730 календарных дней. Сто восемьдесят три календарных дня из этого отпуска являются оплачиваемыми, а в случае осложнения родов или рождения близнецов – 200 календарных дней. Сумма возмещения выплачивается из бюджета Службы, в размере оплаты труда служащего. Служащий вправе распределить по своему усмотрению отпуск по беременности, родам и уходу за ребенком на период беременности и послеродовой период.

11. Служащий вправе до достижения ребенком одного года в однократном порядке потребовать использования оставшейся части неоплачиваемого отпуска по беременности, родам и уходу за ребенком.

12. Служащему, усыновившему ребенка в возрасте до одного года, по его требованию предоставляется отпуск в связи с усыновлением новорожденного в размере 550 календарных дней со дня рождения ребенка. Девяносто календарных дней из этого отпуска являются оплачиваемыми. Сумма возмещения выплачивается из бюджета Службы, в размере заработной платы служащего.

13. Рабочие часы, пропущенные служащим ввиду прохождения медицинских обследований в период беременности, в случае представления документации, удостоверяющей проведение обследований, засчитываются как пропущенные по уважительной причине, и за служащим сохраняется заработная плата.

14. Отпуском, предусмотренным частью 10 или 12 настоящей статьи, может воспользоваться родитель, который фактически ухаживает за ребенком. В таком случает служащему предоставляется отпуск в размере 550 календарных дней со дня рождения ребенка. Девяносто календарных дней из этого отпуска являются оплачиваемыми только в случае, если мать новорожденного ребенка не воспользовалась отпуском, определенным настоящей статьей.

Статья 24. Забастовка, собрание и манифестация

1. Служащим запрещается устраивать забастовки и участвовать в них.

2. Служащим запрещается организовывать, проводить собрания или (и) манифестации, а также участвовать в них.

Статья 25. Правовые гарантии и гарантии обеспечения безопасности служащего

1. Служащий при исполнении служебных обязанностей является представителем государственной власти и находится под защитой государства. Выполнение требований служащего, соответствующих его полномочиям, предусмотренным законодательством Грузии, является обязательным для всех.

2. Вмешательство в служебную деятельность служащего не допускается.

3. Государство защищает честь и достоинство служащего. Оскорбление чести и достоинства служащего, препятствование служащему, оказание ему сопротивления, угрозы в его адрес, насилие или посягательство на его жизнь, здоровье или имущество при исполнении им служебных обязанностей влекут ответственность, установленную законом.

4. Служащий, которому известно или может быть известно о явно незаконном приказе/задании, должен отказаться от его исполнения и сообщить об этом структурному подразделению Службы, осуществляющему внутренний контроль, и соответствующему следственному органу.

5. Служащий вправе обращаться за защитой своих прав и свобод в суд.

6. В случае создания угрозы служащему или (и) членам его семьи в связи с его служебной деятельностью безопасность служащего или (и) членов его семьи обеспечивает государство в порядке, установленном приказом Министра.

7. Профессиональный день Службы отмечается 8 сентября каждого года.

Статья 26. Государственное специальное звание служащего

1. Чиновнику, а также Генеральном директору Службы, его первому заместителю и заместителю государственные специальные звания присваиваются в порядке, установленном законодательством Грузии.

2. Предельные специальные звания, соответствующие должностям, предусматривающим государственные специальные звания, определяются Министром.

3. Вопросы, связанные с государственными специальными званиями, регулируются Законом Грузии «О государственных специальных званиях» и приказом Министра.

Статья 27. Оплата труда и социальная защита служащего

1. Социальную защиту служащего обеспечивает государство.

2. Служащий подлежит обязательному государственному страхованию жизни и здоровья. При этом допускается страхование супруга (супруги) и несовершеннолетних детей служащего за счет средств государственного бюджета Грузии.

3. За служащим в период нахождения в распоряжении кадров в течение 2 месяцев сохраняется должностной оклад, соответствующий последней занимаемой им должности.

4. Служащего, который для исполнения служебных обязанностей использует транспортное средство, находящееся в государственной собственности, или собственное транспортное средство, топливом обеспечивает государство.

5. Служащему за осуществление служебной деятельности выплачивается заработная плата, которую составляют:

а) должностной оклад, определенный приказом Министра;

б) надбавка к зарплате за выслугу лет, определенная в установленном порядке (для целей выплаты этой надбавки в выслугу лет засчитывается выслуга лет в воинском звании или (и) государственном специальном звании, в том числе, служба в другом публичном/государственном учреждении Грузии, кроме обязательной военной службы/национальной военной службы призывников);

в) оклад за звание, соответствующий государственному специальному званию, определенный в порядке, установленном приказом Министра.

6. Служащему в порядке, установленном приказом Министра, может выплачиваться надбавка к зарплате с учетом сверхурочной работы или (и) особо ответственной функциональной нагрузки.

7. Служащему не выплачиваются или могут быть сокращены оклад за звание и надбавка, предусмотренные настоящей статьей, в период действия в отношении него дисциплинарной ответственности.

8. Служащему выплачиваются оклад и надбавка, предусмотренные настоящей статьей, в форме безналичного расчета.

9. Источником формирования фонда оплаты труда служащих является соответствующий бюджет. Сокращение бюджетных ассигнований не может стать основанием для сокращения оплаты труда служащих.

10. Порядок оплаты труда служащих определяется приказом Министра.

11. В случае гибели служащего при исполнении служебных обязанностей его семье (наследнику) из средств государственного бюджета Грузии выплачивается единовременное денежное пособие в размере 15 000 лари. В случае гибели служащего или его смерти от полученных ран при исполнении служебных обязанностей, в частности, при пресечении совершения правонарушения, задержании преступника, нападении в связи со служебной деятельностью его семье (наследнику) из средств государственного бюджета Грузии выплачивается единовременное денежное пособие в размере 30 000 лари.

В случае, предусмотренном настоящей частью, расходы по погребению служащего возмещает государство.

12. В случае причинения вреда здоровью служащего при исполнении служебных обязанностей приказом Генерального директора Службы ему выплачивается единовременное пособие в следующих размерах:

а) при тяжком повреждении здоровья – 7 000 лари;

б) при менее тяжком повреждении здоровья – 4 000 лари;

в) при легком повреждении здоровья – 2 000 лари.

13. Служащим и членам их семей государственная компенсация назначается в порядке и размерах, установленных Законом Грузии «О государственной компенсации и государственной академической стипендии».

14. Нормы материального и продовольственного обеспечения служащих отдельных подразделений Службы определяются приказом Министра.

15. В соответствии с законодательством Грузии в пределах ассигнований, выделенных из государственного бюджета Грузии, при надлежащем обосновании приказом Министра для служащих могут определяться дополнительные гарантии социальной защиты и льготы, не предусмотренные настоящим Кодексом.

16. Вред, причиненный служащему при исполнении служебных обязанностей, полностью возмещается из средств государственного бюджета Грузии.

17. Действие настоящей статьи (кроме частей 3, 7 и 14 настоящей статьи) распространяется также на Генерального директора Службы, его первого заместителя и заместителя.

Статья 28. Одежда специальной формы (униформа) служащего, служебное удостоверение

1. Служащие отдельных подразделений Службы, определенных приказом Министра, осуществляют служебные полномочия, как правило, в одежде специальной формы (в униформе). Образцы одежды специальной формы (униформы) служащих и порядок ее ношения утверждает Министр.

2. Образцы знаков различия и эмблем на одежде специальной формы (униформе) служащих, предусмотренных частью первой настоящей статьи, а также порядок их ношения утверждает Министр в порядке, установленном Законом Грузии «О символах государственного значения».

3. Каждый служащий носит при себе служебное удостоверение. Форма служебного удостоверения служащего утверждается приказом Министра.

Глава VI

Приостановление служебных отношений служащего, прекращение служебных полномочий, увольнение/освобождение со службы и восстановление на службе

Статья 29. Приостановление служебных отношений служащего

1. Приостановление служебных отношений служащего означает временное освобождение служащего от исполнения служебных обязанностей и освобождение Службы от обязанности по обеспечению служащего работой.

2. В период приостановления служебных отношений служащего в случаях, определенных законом (кроме случая, предусмотренного частью 4 настоящей статьи), и в установленном законом порядке за служащим сохраняются должностной оклад/оклад за звание и надбавки или (и) выплачивается иная компенсация.

3. Основаниями для приостановления служебных отношений служащего являются:

а) письменное заявление/рапорт в случае согласия лица, уполномоченного назначить служащего на должность, на приостановление его служебных отношений (не более чем на 5 дней в течение года);

б) отпуск служащего;

в) временная нетрудоспособность служащего;

г) выдвижение служащего в качестве кандидата на выборах Парламента Грузии, высшего представительного органа Абхазской или Аджарской Автономной Республики, представительного органа муниципалитета – Собрания или (и) исполнительного органа – мэра, если законом не установлено иное;

д) отстранение служащего от службы в случае, предусмотренном частью 4 или 5 настоящей статьи, а также на другом законном основании;

е) иной случай временного освобождения служащего в соответствии с законом;

ж) поступление служащего, определенного приказом Министра, в распоряжение кадров;

з) случай, предусмотренный частью 6 настоящей статьи.

4. Непосредственный или вышестоящий руководитель обязан не допускать к работе служащего или (и) иное лицо, находящееся в состоянии алкогольного, наркотического или психотропного опьянения. Лицу, отстраненному от службы на указанном основании, заработная плата за период отстранения от службы не выплачивается.

5. Лицо, уполномоченное налагать дисциплинарные взыскания на служащего, при дисциплинарном производстве может отстранить его от службы. За лицом, отстраненным от службы, сохраняются должностной оклад/оклад за звание и надбавки.

6. В случае привлечения служащего к уголовной ответственности лицо, уполномоченное назначить его на должность, приостанавливает служебные полномочия (временное отстранение от должности) служащего до прекращения уголовного преследования или вступления в законную силу соответствующего приговора.

7. Служащий, временно отстраненный от должности, в случае оправдания должен быть восстановлен на службе в последней занимаемой им должности, а если это невозможно, – в равноценной ей должности. Оправданному лицу возмещается неполученная сумма заработной платы за весь период принудительного отсутствия на должности.

Статья 30. Основания для прекращения служебных полномочий служащего, увольнение/освобождение его со службы

1. Основаниями для прекращения служебных полномочий служащего являются:

а) увольнение/освобождение со службы;

б) прекращение гражданства Грузии;

в) признание безвестно отсутствующим или объявление умершим в порядке, установленном законом;

г) признание его судом ограниченно дееспособным лицом или поддерживаемым лицом, если решением суда не определено иное;

д) истечение срока нахождения в распоряжении кадров;

е) смерть.

2. Служащий может быть уволен/освобожден со службы:

а) в связи с переходом на другую службу;

б) ввиду нарушения требований, установленных для принятия на службу;

в) ввиду отсутствия документа, необходимого для занятия соответствующей должности;

г) ввиду ликвидации/упразднения или сокращения штатов Службы, структурного подразделения/структурной единицы Службы или пенитенциарного учреждения;

д) ввиду достижения предельного возраста пребывания на службе;

е) ввиду совершения тяжкого дисциплинарного проступка;

ж) если он единожды умышленно или по неосторожности грубо нарушил служебные обязанности или (и) другие обязанности, возложенные на него;

з) ввиду продолжительной нетрудоспособности;

и) на основании вынесенного судом и вступившего в законную силу обвинительного приговора по уголовному делу;

к) по состоянию здоровья, которое не позволяет ему исполнять служебные обязанности;

л) ввиду неудовлетворительных профессиональных навыков;

м) на основании личного рапорта;

н) ввиду истечения срока нахождения в распоряжении кадров;

о) ввиду необновления сертификата (в случае наличия требования об обновлении сертификата);

п) ввиду отказа от прохождения учебного курса;

р) ввиду неудовлетворительного прохождения учебного курса или курса профессиональной переподготовки;

с) в случае подтверждения факта потребления вещества, внесенного в списки I и II веществ, подлежащих специальному контролю в Грузии/психотропного вещества/нового психоактивного вещества (кроме случая употребления указанных веществ в лечебных целях);

т) в случае отказа от периодической проверки по принципу случайной выборки на употребление вещества, подлежащего специальному контролю в Грузии;

у) ввиду должностной несовместимости;

ф) по иному основанию, прямо предусмотренному законом.

3. Служащий, самовольно оставивший службу более чем на 5 дней, считается освобожденным со службы с рабочего дня, следующего за днем оставления им службы.

4. Лицо, уволенное/освобожденное со службы, обязано вернуть материальные ценности, переданные ему в служебное пользование.

5. Служащий, освобожденный от должности, на основании приказа соответствующего уполномоченного лица может поступить в распоряжение кадров не более чем на 4-месячный срок:

а) при сокращении штатов или реорганизации, сопровождающейся сокращением штатов;

б) при ликвидации/упразднении структурного подразделения/структурной единицы Службы или пенитенциарного учреждения;

в) на основании личного рапорта.

6. На служащего, поступившего в распоряжение кадров, может быть возложено временное исполнение обязанностей.

7. Служащий, поступивший в распоряжение кадров, со дня поступления в распоряжение кадров считается предупрежденным о возможном прекращении его служебных полномочий.

Статья 31. Восстановление служащего на службе

1. Служащий, незаконно уволенный/освобожденный со службы, подлежит восстановлению на службе.

2. Основанием для восстановления служащего на службе в соответствующей должности являются заключение о служебной проверке или вступившее в законную силу решение суда, а также заявление оправданного лица о восстановлении на службе.

3. Незаконно уволенный/освобожденный со службы служащий вправе требовать признания его увольнения/освобождения со службы незаконным, изменения основания для увольнения/освобождения и выплаты должностного оклада. Служащему за период вынужденного простоя выплачиваются невыплаченный должностной оклад, а также надбавка за выслугу лет и оклад за звание, определенные в соответствии с законодательством Грузии.

4. В случае признания судом незаконным приказа, распоряжения или решения об увольнении/освобождении служащего со службы или переводе служащего на другую должность служащий подлежит незамедлительному восстановлению на службе, кроме случая, когда он отказывается от восстановления на службе.

5. Признание судом недействительным приказа, распоряжения или решения об увольнении/освобождении служащего со службы или переводе служащего не влечет незамедлительного восстановления служащего на службе, если в соответствии с решением суда учреждение обязано издать новый приказ, распоряжение или решение после расследования и оценки обстоятельств, связанных с увольнением/освобождением служащего со службы или переводом служащего на другую должность. Служащему выплачивается потребованная им невыплаченная заработная плата в размере, установленном частью 3 настоящей статьи, только в случае его восстановления на службе. В других случаях невыплаченная заработная плата не возмещается.

6. Служащий, отстраненный от должности в соответствии с настоящим Кодексом, подлежит восстановлению на службе на основании личного заявления, в случае наличия оправдательного приговора суда.

7. Служащий должен быть восстановлен на службе в последней занимаемой им должности или с его согласия в равноценной ей должности.

Глава VII

Пенитенциарные учреждения

Статья 32. Пенитенциарное учреждение и управление им

1. Пенитенциарное учреждение является самостоятельным организационным образованием, которое не является юридическим лицом и функционирует в системе Службы. Пенитенциарное учреждение при исполнении отдельных функций, определенных для него настоящим Кодексом, является административным органом.

2. Пенитенциарные учреждения создаются и упраздняются, а также максимально допустимое число обвиняемых/осужденных, содержащихся в пенитенциарных учреждениях, определяется приказом Министра.

3. Полномочия, структура и порядок управления пенитенциарным учреждением, а также другие вопросы, предусмотренные статьей 57 настоящего Кодекса, определяются Положением о пенитенциарном учреждении. Положение о пенитенциарном учреждении по представлению Генерального директора Службы утверждает Министр.

4. Пенитенциарное учреждение возглавляет директор пенитенциарного учреждения. Директора пенитенциарного учреждения по согласованию с Министром назначает на должность и освобождает от должности Генеральный директор Службы.

Статья 33. Виды пенитенциарных учреждений

1. Видами пенитенциарных учреждений являются:

а) учреждения содержания под стражей;

б) учреждения лишения свободы;

в) лечебные учреждения для обвиняемых и осужденных.

2. Министр правомочен создавать и упразднять пенитенциарные учреждения смешанного типа.

3. Учреждение содержания под стражей является закрытым, особо охраняемым учреждением камерного типа, целью которого является изоляция обвиняемого для обеспечения исполнения меры пресечения.

4. В учреждении содержания под стражей содержатся обвиняемые, кроме случаев, предусмотренных законодательством Грузии, или (и) случая наличия пенитенциарного учреждения смешанного типа. В пенитенциарном учреждении смешанного типа обвиняемые помещаются изолированно от осужденных, что предполагает, как минимум, отдельные друг от друга жилые площади.

5. В учреждении содержания под стражей обвиняемые содержатся в специальных камерах, в которых могут осуществляться визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств в соответствии со статьей 58 настоящего Кодекса.

6. Учреждение лишения свободы является учреждением исполнения наказаний, предусмотренных подпунктами «ж» и «з» части первой статьи 40 Уголовного кодекса Грузии.

7. К учреждениям лишения свободы относятся:

а) учреждения лишения свободы по подготовке к освобождению;

б) учреждения лишения свободы низкого риска;

в) учреждения лишения свободы полуоткрытого типа;

г) учреждения лишения свободы закрытого типа;

д) учреждения лишения свободы особого риска;

е) женские специальные учреждения;

ж) реабилитационные учреждения для несовершеннолетних.

8. Лечебное учреждение для обвиняемых и осужденных обеспечивает оценку состояния здоровья, профилактику, диагностику и лечение обвиняемых и осужденных как в амбулаторных, так и стационарных условиях.

Глава VIII

Учреждения лишения свободы

Статья 34. Учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению

1. Учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению является охраняемым, обеспеченным вооруженной охраной, обнесенным защитной оградой учреждением, в котором обеспечивается постоянное наблюдение за осужденными.

2. В учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению осужденные содержатся в общих жилых помещениях, в которых могут осуществляться визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств в соответствии со статьей 58 настоящего Кодекса.

3. Осужденные, содержащиеся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, могут передвигаться по территории учреждения самостоятельно, в установленном порядке.

4. Осужденные, содержащиеся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, вправе оставлять территорию учреждения на условиях и сроки, определенные приказом Генерального директора Службы.

5. В учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению лишение свободы исполняется в соответствии с настоящим Кодексом, если настоящей главой не предусмотрено иное.

6. Порядок помещения осужденного в учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению определяется приказом Министра.

7. В учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению могут содержаться осужденные с низким или средним риском опасности, срок фактически отбываемого наказания которыми не превышает одного года. Не допускается помещение несовершеннолетних осужденных в учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению.

8. В учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению осужденный помещается на основании его письменного согласия, по приказу Генерального директора Службы. В письменном согласии осужденный указывает, что согласен выполнять обязательства, установленные для учреждения лишения свободы по подготовке к освобождению, а также учиться или (и) работать и участвовать в реабилитационных мероприятиях, предлагаемых этим учреждением.

9. Генеральный директор Службы при принятии решения в случае, предусмотренном частью 8 настоящей статьи, учитывает личностные качества осужденного, мотив совершения им преступления, наступившие противоправные последствия, поведение, выявленное при отбывании наказания в учреждении лишения свободы, риск побега из учреждения лишения свободы, а также опасность, которую осужденный может представлять для учреждения лишения свободы.

10. На осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, с учетом инфраструктуры этого учреждения распространяются права и обязанности, установленные для осужденных с соответствующим риском опасности.

11. В учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению могут помещаться также осужденные женщины. На них дополнительно распространяются права, предусмотренные частями 5 и 6 статьи 39 настоящего Кодекса.

12. Осужденным, содержащимся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, по решению Генерального директора Службы может предоставляться право на оставление этого учреждения на одном из следующих условий и на следующие сроки:

а) в случае учебы или (и) работы за пределами учреждения лишения свободы по подготовке к освобождению в соответствии с учебным или (и) рабочим графиком;

б) в выходные и праздничные дни, установленные законодательством Грузии;

в) в случае обоснованного требования, не более чем на 3 суток в течениеодной недели.

13. В случае, предусмотренном частью 12 настоящей статьи, явка с опозданием или неявка осужденного в учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению влечет ответственность, установленную Уголовным кодексом Грузии, кроме случая, когда причиной явки с опозданием или неявки является одно из следующих обстоятельств:

а) состояние здоровья осужденного, не позволившее исполнить возложенную на него обязанность, что подтверждается соответствующей справкой, выданной врачом;

б) нарушение осужденным установленного режима по не зависящим от него причинам, при наличии действия непреодолимой силы (форс-мажора), в частности, в случае стихийного бедствия, аварии, пожара, массовых беспорядков, военных действий, объявления карантина или чрезвычайного положения или (и) при наступлении иного обстоятельства, сделавшего объективно невозможной явку в учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению, что подтверждается документом, выданным соответствующим государственным учреждением.

14. Осужденным, покинувшим учреждение лишения свободы по подготовке к освобождению в соответствии с частью 12 настоящей статьи, запрещается пересекать Государственную границу Грузии.

15. Срок оставления учреждения лишения свободы по подготовке к освобождению, предусмотренный частью 12 настоящей статьи, засчитывается в общий срок отбывания наказания.

16. В случае неисполнения осужденным возложенных на него обязанностей, нарушения им требований, установленных Положением об учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, или (и) резкого ухудшения его поведения в этом учреждении, директор учреждения обращается к Генеральному директору Службы с ходатайством о переводе осужденного в другое пенитенциарное учреждение.

Статья 35. Учреждение лишения свободы низкого риска

1. Учреждение лишения свободы низкого риска является охраняемым, обеспеченным вооруженной охраной, обнесенным специальной защитной оградой учреждением, в котором обеспечивается постоянное наблюдение за осужденными.

2. В учреждении лишения свободы низкого риска осужденные содержатся в общих жилых помещениях, в которых могут осуществляться визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств в соответствии со статьей 58 настоящего Кодекса.

3. В учреждении лишения свободы низкого риска, как правило, отбывают наказания осужденные, личностные качества которых, мотивы совершения ими преступлений, наступившие противоправные последствия и их поведение, выявленное в учреждении лишения свободы, дают основание полагать, что опасность, которую они могут представлять для учреждения лишения свободы или окружающих, а также для безопасности общества, государства или (и) правоохранительных органов, низкая.

4. В учреждение лишения свободы низкого риска осужденный помещается на основании его письменного согласия. В письменном согласии осужденный указывает, что согласен выполнять обязательства, установленные для учреждения лишения свободы низкого риска, а также учиться или (и) работать и участвовать в реабилитационных мероприятиях, предлагаемых этим учреждением. Порядок помещения осужденного в учреждение лишения свободы низкого риска определяется приказом Министра.

5. Осужденные, содержащиеся в учреждении лишения свободы низкого риска, могут передвигаться по территории учреждения самостоятельно в порядке, установленном Положением об этом учреждении.

6. Для осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы низкого риска, учеба или (и) работа, а также участие в реабилитационных мероприятиях, предлагаемых этим учреждением, являются обязательными.

Статья 36. Учреждение лишения свободы полуоткрытого типа

1. Учреждение лишения свободы полуоткрытого типа является особо охраняемым, обеспеченным вооруженной охраной, обнесенным специальной защитной оградой учреждением, в котором обеспечивается постоянное наблюдение за осужденными.

2. В учреждении лишения свободы полуоткрытого типа осужденные содержатся в общих жилых помещениях, в которых могут осуществляться визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств в соответствии со статьей 58 настоящего Кодекса.

3. Осужденные, содержащиеся в учреждении лишения свободы полуоткрытого типа, могут передвигаться по территории учреждения самостоятельно, в установленном порядке.

4. В учреждении лишения свободы полуоткрытого типа отбывают наказание, как правило, лица, осужденные за совершение менее тяжких или тяжкие преступлений, которым назначено наказание в виде лишения свободы на срок не более 10 лет; осужденные, переведенные в указанное учреждение из учреждения лишения свободы другого типа в порядке, установленном настоящим Кодексом; женщины, которым назначено наказание в виде лишения свободы на определенный срок.

5. В учреждении лишения свободы полуоткрытого типа могут содержаться также другие осужденные с учетом фактора риска.

Статья 37. Учреждение лишения свободы закрытого типа

1. Учреждение лишения свободы закрытого типа является особо охраняемым, обеспеченным вооруженной охраной, оснащенным сигнализационной системой, обнесенным специальной защитной оградой учреждением, в котором обеспечивается постоянное наблюдение за осужденными.

2. В учреждениях лишения свободы закрытого типа осужденные содержатся в специальных камерах, в которых могут осуществляться визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств в соответствии со статьей 58 настоящего Кодекса.

3. В учреждении лишения свободы закрытого типа отбывают наказание, как правило, лица, впервые осужденные за совершение умышленных, особо тяжких преступлений, которым судом назначено наказание в виде лишения свободы на срок более 10 лет; лица, имеющие не одну судимость за совершение умышленных преступлений, лица, осужденные к пожизненному лишению свободы, и ранее судимые лица, которым было назначено наказание в виде лишения свободы; осужденные, переведенные в указанное учреждение из учреждения лишения свободы другого типа в порядке, установленном настоящим Кодексом.

4. В учреждении лишения свободы закрытого типа могут содержаться также другие осужденные с учетом фактора риска.

Статья 38. Учреждение лишения свободы особого риска

1. Учреждение лишения свободы особого риска является особо охраняемым, обеспеченным вооруженной охраной, оснащенным сигнализационной системой, обнесенным специальной защитной оградой учреждением, в котором приняты исключительные меры безопасности и обеспечивается постоянное наблюдение за осужденными.

2. В учреждении лишения свободы особого риска осужденные, как правило, содержатся в специальных одноместных или двухместных камерах, в которых за ними постоянно осуществляются визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств. Осуществление наблюдений и контроля с помощью аудиосредств допускается в случае, предусмотренном законодательством Грузии. Предпосылки и порядок помещения осужденного в одноместную или двухместную камеру отдельно от остальных осужденных определяются Положением об учреждении лишения свободы особого риска.

3. В учреждение лишения свободы особого риска лишение свободы исполняется в соответствии с настоящим Кодексом, если настоящей статьей не предусмотрено иное.

4. В учреждение лишения свободы особого риска для отбывания наказания помещаются осужденные с высоким риском опасности, личностные качества, криминальный авторитет которых, мотивы совершения ими преступлений, а также наступившие противоправные последствия и их поведение, выявленное в учреждении лишения свободы, представляют или могут представлять значительную угрозу для учреждения лишения свободы или окружающих, а также для безопасности общества, государства или (и) правоохранительных органов.

5. Осужденные, содержащиеся в учреждении лишения свободы особого риска, не пользуются:

а) правом на обеспечение трудовой деятельности;

б) правом на временное оставление пенитенциарного учреждения ввиду особых личных обстоятельств;

в) правом на кратковременный выезд за пределы учреждения лишения свободы.

6. Проверка корреспонденции, посланной на имя осужденного лицом, предусмотренным частью 8 статьи 115 настоящего Кодекса, производится в порядке, установленном частью 7 той же статьи.

7. Осужденные, содержащиеся в учреждении лишения свободы особого риска, вправе получать отправления в порядке. установленном Положением об этом учреждении.

Статья 39. Женское специальное учреждение

1. Женское специальное учреждение является особо охраняемым, обеспеченным вооруженной охраной, обнесенным специальной защитной оградой учреждением, в котором обеспечивается постоянное наблюдение за осужденными.

2. В женском специальном учреждении содержатся осужденные женщины, в том числе – несовершеннолетние.

3. В женском специальном учреждении осужденные, как правило, содержатся в общих жилых помещениях, в которых могут осуществляться визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств в соответствии со статьей 58 настоящего Кодекса.

4. Женское специальное учреждение, как правило, приравнивается к учреждению лишения свободы полуоткрытого типа, кроме случаев, предусмотренных настоящим Кодексом. В женское специальное учреждение осужденные могут помещаться в соответствии с риском, с учетом инфраструктуры данного учреждения.

5. В случае необходимости в женском специальном учреждении организуется специальное отделение для беременных женщин и детей. По ходатайству матери, с разрешения органов опеки и попечительства и с согласия директора указанного учреждения могут быть созданы условия для совместного проживания матери и ребенка в возрасте до 3 лет. Женское специальное учреждение обязано создать соответствующие условия.

6. Питание детей в возрасте до 3 лет, находящихся в женском специальном учреждении, оказание им медицинских услуг и соответствующие санитарно-гигиенические условия обеспечивает Служба. Нормы питания и санитарно-гигиенические условия для детей в возрасте до 3 лет, находящихся в женском специальном учреждении, определяются совместным приказом Министра и Министра лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

7. Осужденная, содержащаяся в женском специальном учреждении, ребенок которой, достигший 3-летнего возраста, покинул учреждение, вправе по решению Генерального директора Службы оставлять указанное учреждение, чтобы видеться со своим ребенком, в течение одного года после оставления ребенком учреждения, в выходные и праздничные дни, установленные законодательством Грузии. Порядок оставления осужденными, содержащимися в женском специальном учреждении, женского специального учреждения в выходные и праздничные дни определяется приказом Министра. Генеральный директор Службы при рассмотрении указанного вопроса учитывает личностные качества осужденной, исходящую от нее общественную опасность, факт совершения ею преступления в прошлом, характер, мотив, цель совершения преступления, наступившие последствия, риск повторного совершения преступления, ее поведение, выявленное во время отбывания наказания, и другие обстоятельства, могущие повлиять на решение Генерального директора Службы.

8. В случае, предусмотренном частью 7 настоящей статьи, явка с опозданием или неявка осужденной в женское специальное учреждение влечет ответственность, установленную Уголовным кодексом Грузии, кроме случая, когда причиной явки с опозданием или неявки является одно из следующих обстоятельств:

а) состояние здоровья осужденной, не позволившее исполнить возложенную на нее обязанность, что подтверждается соответствующей справкой, выданной врачом;

б) нарушение осужденной установленного режима по не зависящим от нее причинам, при наличии действия непреодолимой силы (форс-мажора), в частности, в случае стихийного бедствия, аварии, пожара, массовых беспорядков, военных действий, объявлении карантина либо чрезвычайного положения или (и) при наличии другого обстоятельства, сделавшего объективно невозможной явку в женское специальное учреждение, что подтверждается документом, выданным соответствующим государственным учреждением.

9. Осужденным, покинувшим женское специальное учреждение в соответствии с частью 7 настоящей статьи, запрещается пересекать Государственную границу Грузии.

10. Если в случае, предусмотренном частью 5 настоящей статьи, осужденная систематически уклоняется от выполнения родительских обязанностей, выполняет их ненадлежащим образом, злоупотребляет родительскими правами, директор специального женского учреждения обязан незамедлительно в порядке, установленном законодательством Грузии, уведомить об этом орган опеки и попечительства для соответствующего реагирования.

11. Осужденные, содержащиеся в женском специальном учреждении, вправе передвигаться по территории учреждения самостоятельно в порядке, установленном Положением о данном учреждении.

12. Порядок оставления женского специального учреждения ребенком, совместно проживающим с матерью в указанном учреждении, ввиду достижения им 3 лет определяется совместным приказом Министра и Министра лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

13. Срок оставления женского специального учреждения, предусмотренный частью 7 настоящей статьи, засчитывается в общий срок отбывания наказания.

Статья 40. Реабилитационное учреждение для несовершеннолетних

Реабилитационное учреждение для несовершеннолетних является обеспеченным инфраструктурой и персоналом в соответствии с особыми нуждами несовершеннолетних, особо охраняемым учреждением, в котором содержатся несовершеннолетние, осужденные к лишению свободы, и где обеспечивается постоянное наблюдение за ними.

Книга II

Исполнение заключения под стражу и лишения свободы

Глава IX

Основания для исполнения заключения под стражу и лишения свободы, ведение личных дел обвиняемых/осужденных

Статья 41. Основание для помещения обвиняемого/осужденного в пенитенциарное учреждение

1. Для помещения обвиняемого в учреждение содержания под стражей необходимо решение суда о назначении лицу в качестве меры пресечения заключения под стражу, документ, удостоверяющий личность обвиняемого, или выданный административным органом другой идентификационный документ с фотокарточкой, а также протокол задержания, если законодательство Грузии предусматривает составление протокола задержания.

2. Для помещения осужденного в учреждение лишения свободы необходим обвинительный приговор суда, согласно которому лицу назначено лишение свободы, документ, удостоверяющий личность осужденного или выданный административным органом другой идентификационный документ с фотокарточкой, а также протокол задержания, если законодательство Грузии предусматривает составление протокола задержания.

Статья 42. Уведомление о приеме обвиняемого/осужденного в место исполнения заключения под стражу/лишения свободы

1. Учреждение содержания под стражей обязано о приеме обвиняемого в место исполнения заключения под стражу незамедлительно или не позднее одного рабочего дня со дня его приема уведомить следователя, прокурора, суд и близкого родственника обвиняемого, а также по просьбе обвиняемого – другое лицо или (и) адвоката обвиняемого.

2. Не позднее 24 часов со дня приема обвиняемого в учреждение содержания под стражей информация об обвиняемом направляется в Министерство внутренних дел Грузии.

3. Учреждение лишения свободы обязано о приеме осужденного в место исполнения лишения свободы незамедлительно или не позднее одного рабочего дня со дня его приема уведомить суд, вынесший соответствующий приговор, и близкого родственника осужденного, а также по просьбе осужденного – другое лицо или (и) адвоката осужденного.

Статья 43. Реестр обвиняемых/Реестр осужденных

Обвиняемые, принятые в учреждение содержания под стражей в соответствии с настоящим Кодексом, ставятся на учет в Реестре обвиняемых, а осужденные, направленные в учреждение лишения свободы в соответствии с этим же Кодексом, – в Реестре осужденных. Реестр обвиняемых/Реестр осужденных может вестись в электронной форме в порядке, установленном приказом Министра.

Статья 44. Личное дело обвиняемого/осужденного

1. Личное дело обвиняемого/осужденного заводится с момента его помещения в пенитенциарное учреждение и ведется до его освобождения. После освобождения обвиняемого/осужденного его личное дело хранится в архиве Службы. Порядок ведения личных дел обвиняемых/осужденных, перечень приобщаемых к указанным делам документов и сроки хранения дел в архиве Службы определяет Министр.

2. В личном деле обвиняемого/осужденного должны содержаться сведения о его поощрении и дисциплинарной ответственности.

3. Контроль и надзор за правильностью ведения личного дела обвиняемого/осужденного осуществляет соответствующее структурное подразделение Службы.

4. При переводе обвиняемого/осужденного в другое пенитенциарное учреждение его личное дело пересылается в соответствующее учреждение.

5. Обвиняемый/осужденный вправе знакомиться с материалами своего личного дела. Право на ознакомление с личным делом обвиняемого/осужденного имеют также специально уполномоченные лица. Список специально уполномоченных лиц утверждает Министр.

Глава X

Исполнение заключения под стражу

Статья 45. Место исполнения заключения под стражу

Лицо, к которому в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Грузии, в качестве меры пресечения применено заключение под стражу, помещается в учреждение содержания под стражей.

Статья 46. Условия содержания обвиняемого под стражей

1. Санитарно-гигиенические условия в учреждении содержания под стражей должны соответствовать нормам, установленным законодательством Грузии.

2. Лицо, принятое в учреждение содержания под стражей, помещается в камеру.

3. В пенитенциарном учреждении лица, обвиняемые по одному и тому же уголовному делу, содержатся раздельно. Пенитенциарное учреждение обязано принимать меры по обеспечению недопустимости общения между ними. Этот порядок на основании решения следователя, прокурора или суда может распространяться также на других обвиняемых.

Статья 47. Порядок приема обвиняемого в учреждение содержания под стражей

1. При приеме обвиняемого в учреждение содержания под стражей его фотографирование и дактилоскопирование являются обязательными. В случае наличия в учреждении содержания под стражей соответствующей инфраструктуры дактилоскопирование обвиняемого может осуществляться с использованием электронного устройства и надлежащие данные могут отражаться в электронном архиве. Фотокарточки и их негативы, а также дактилоскопическая карта и словесный портрет обвиняемого хранятся в личном деле обвиняемого, которое в случае его осуждения пересылается в соответствующее учреждение лишения свободы.

2. Учреждение содержания под стражей в 7-дневный срок после дактилоскопирования и фотографирования обвиняемого направляет электронную версию его дактилоскопической карты и фотокарточки в Министерство внутренних дел Грузии.

3. Во время приема обвиняемого в учреждение содержания под стражей обвиняемый и его личные вещи подвергаются тщательному досмотру, о чем составляется соответствующий акт. Досмотр обвиняемого производит сотрудник учреждения содержания под стражей того же пола, что и обвиняемый.

4. При приеме в учреждение содержания под стражей обвиняемый должен пройти медицинское освидетельствование. Медицинскоеосвидетельствование обвиняемого осуществляет врач учреждения содержания под стражей. По результатам медицинского освидетельствования обвиняемого составляется соответствующая справка. В случае зафиксирования повреждений на теле обвиняемого врач учреждения содержания под стражей обязан незамедлительно уведомить об этом соответствующий следственный орган в порядке, установленном приказом, предусмотренным частью 6 статьи 139 настоящего Кодекса.

5. Обвиняемый должен быть незамедлительно ознакомлен в письменной форме на понятном ему языке с его правами и обязанностями, правилами обращения с ним служащих, правилами получения им информации и подачи жалобы, основаниями и видами дисциплинарной ответственности, правилами дисциплинарного судопроизводства, а также с предъявляемыми к нему иными требованиями.

Статья 48. Вывоз и перевод обвиняемого из учреждения содержания под стражей

1. Порядок вывоза и перевода обвиняемого из учреждения содержания под стражей определяет Министр.

2. Если при наличии обстоятельства, предусмотренного статьей 191¹ Уголовно-процессуального кодекса Грузии, Генеральному директору Службы определением судьи поручается принятие особых мер, необходимых для обеспечения безопасности соответствующего обвиняемого, решение о переводе указанного обвиняемого в другое учреждение содержания под стражей Генеральный директор Службы принимает в случае, когда применение указанной меры необходимо для безопасности обвиняемого.

3. При переводе обвиняемого из учреждения содержания под стражей принявшее его учреждение содержания под стражей незамедлительно или не позднее одного рабочего дня после его приема уведомляет об этом следователя, прокурора, суд и близкого родственника обвиняемого, а также по просьбе обвиняемого – другое лицо или (и) адвоката обвиняемого в случае наличия соответствующей информации о нем.

4. В случае вывоза или перевода обвиняемого из учреждения содержания под стражей врач учреждения содержания под стражей производит медицинское освидетельствование обвиняемого. О медицинском освидетельствовании обвиняемого составляется соответствующая медицинская справка.

Статья 49. Свидание обвиняемого

Обвиняемый имеет право на краткосрочное свидание и право на длительное свидание, которые осуществляются в порядке, установленном статьями 120 и 122 настоящего Кодекса.

Статья 50. Временное оставление обвиняемым учреждения содержания под стражей в связи с особыми, личными обстоятельствами

1. Следователь или прокурор вправе выдавать разрешение на временное оставление обвиняемым учреждения содержания под стражей на срок до2-х суток, если получены достоверные сведения о смерти или опасной для жизни болезни близкого родственника обвиняемого, либо в связи с другими особыми, личными обстоятельствами, а также в случае необходимости участия обвиняемого в следственных или иных процессуальных действиях. Расходы, связанные с временным оставлением обвиняемым учреждения содержания под стражей, оплачиваются из государственного бюджета Грузии.

2. Порядок временного оставления обвиняемым учреждения содержания под стражей определяет Министр.

Статья 51. Условия содержания обвиняемого в учреждении содержания под стражей

1. Обвиняемый во время нахождения в учреждении содержания под стражей пользуется:

а) правами, предусмотренными частью 3 статьи 94 настоящего Кодекса;

б) правом под контролем пенитенциарного учреждения и за собственный счет на переписку и телефонный разговор в порядке, установленном статьями 115 и 116 настоящего Кодекса.

2. С согласия обвиняемого с ним проводится реабилитационная работа в порядке, установленном приказом Министра. На реабилитационные программы для обвиняемых распространяются статьи 136 и 137 настоящего Кодекса с учетом специфики статуса обвиняемого.

3. Освобождение обвиняемого из учреждения содержания под стражей производится в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Грузии.

Глава XI

Исполнение лишения свободы

Статья 52. Место исполнения лишения свободы

1. Осужденный отбывает наказание в учреждении лишения свободы, находящемся на территории Грузии, кроме случаев, предусмотренных международным договором Грузии.

2. Тип учреждения лишения свободы для отбывания осужденным наказания определяет Генеральный директор Службы в порядке, установленном законодательством Грузии.

3. Осужденный, как правило, отбывает наказание в учреждении лишения свободы соответствующего типа, наиболее близко расположенном от его места жительства или места жительства его близкого родственника, кроме случаев, предусмотренных частью 4 настоящей статьи.

4. Осужденный для дальнейшего отбывания наказания решением Генерального директора Службы может быть переведен в другое пенитенциарное учреждение в следующих случаях:

а) с учетом риска опасности осужденного (далее – риск) или для подготовки осужденного к освобождению;

б) при систематическом нарушении осужденным Положения о пенитенциарном учреждении;

в) для обеспечения безопасности осужденного и других лиц;

г) для обеспечения безопасности пенитенциарного учреждения;

д) в случае заболевания осужденного;

е) при реорганизации пенитенциарного учреждения;

ж) при ликвидации пенитенциарного учреждения;

з) в случае переполненности пенитенциарного учреждения;

и) при наличии обстоятельства, предусмотренного частью первой статьи 66 настоящего Кодекса;

к) при наличии обстоятельства, предусмотренного статьей 191¹ Уголовно-процессуального кодекса Грузии, если Генеральному директору Службы определением судьи поручается принятие особых мер, необходимых для обеспечения безопасности соответствующего осужденного, и когда применение указанных мер необходимо для безопасности осужденного;

л) при наличии согласия осужденного;

м) при наличии других важных, обоснованных обстоятельств.

5. Оценку и периодическую переоценку риска осужденного обеспечивает команда по оценке рисков (далее – команда). Виды рисков осужденного, критерии оценки риска, порядок оценки и переоценки риска, порядок перевода осужденного в другое учреждение лишения свободы, а также полномочия и порядок деятельности команды определяются приказом Министра.

6. Организационно-правовое обеспечение деятельности команды осуществляет соответствующее структурное подразделение Службы, которое правомочно в порядке, установленном законодательством Грузии,обрабатывать и хранить персональные данные осужденных (в том числе, персональные данные особой категории) в целях рассмотрения вопросов, связанных с определением риска.

7. При переводе осужденного в другое пенитенциарное учреждение по основанию, предусмотренному частью 4 настоящей статьи, на него распространяются правила, установленные для осужденных с соответствующим риском опасности, соблюдение которых представляется возможным в указанном пенитенциарном учреждении.

8. Осужденный, переведенный в другое пенитенциарное учреждение по основанию, предусмотренному подпунктами «в»–«м» части 4 настоящей статьи, с устранением соответствующего основания может быть возвращен в пенитенциарное учреждение, из которого он был переведен.

Статья 53. Направление осужденного для отбывания наказания

1. Генеральный директор Службы не позднее 20 дней после назначения судом наказания в виде лишения свободы принимает решение о типе учреждения лишения свободы, в котором осужденный должен отбывать наказание.

2. Соответствующее структурное подразделение Службы обеспечивает направление осужденного для отбывания наказания в пенитенциарное учреждение не позднее 20 дней после получения копии решения Генерального директора Службы.

3. Директор соответствующего пенитенциарного учреждения в 60-дневный срок после приема осужденного для отбывания наказания на основании части 2 настоящей статьи обязан с целью определения риска осужденного предоставить команде надлежащую информацию в порядке, установленном законодательством Грузии.

4. Генеральный директор Службы вправе временно, но не более чем на 20 рабочих дней перевести осужденного, поведение (отношение) которого в пенитенциарном учреждении резко ухудшилось или (и) оставление которого в указанном пенитенциарном учреждении не оправдано, в учреждение лишения свободы закрытого типа для переоценки риска осужденного. В указанный срок команда обеспечивает переоценку риска осужденного в порядке, установленном законодательством Грузии. В таком случае на осужденного распространяются права и обязанности, установленные для осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы закрытого типа.

5. Порядок перевода осужденного в учреждение лишения свободы определяется приказом Министра.

Статья 54. Оставление осужденного в учреждении содержания под стражей

1. Осужденный, которому назначено отбывание наказания в учреждении лишения свободы, с его же письменного согласия в порядке, установленном приказом Министра, может быть оставлен в учреждении содержания под стражей для выполнения хозяйственных работ. В таком случае на осужденного распространяются права, определенные для учреждения лишения свободы типа, в которое он был бы помещен с учетом риска, и осуществление которых возможно в учреждении содержания под стражей. Порядок передвижения осужденного по территории учреждения содержания под стражей определяется приказом Министра.

2. Оставление осужденного в учреждении содержания под стражей для выполнения хозяйственных работ оформляется приказом директора этого учреждения.

Статья 55. Порядок приема осужденного в учреждение лишения свободы

1. Прием осужденного в учреждение лишения свободы обеспечивает/обеспечивают уполномоченный служащий/уполномоченные служащие данного учреждения в порядке, установленном Положением об указанном учреждении.

2. Осужденный должен быть незамедлительно ознакомлен в письменной форме на понятном ему языке с его правами и обязанностями, правилами обращения с ним служащих, правилами получения им информации и подачи жалобы, основаниями и видами дисциплинарной ответственности, правилами дисциплинарного судопроизводства, а также с предъявляемыми к нему иными требованиями.

Статья 56. Раздельное содержание осужденных

1. В учреждении лишения свободы, как правило, раздельно содержатся:

а) женщины;

б) несовершеннолетние;

в) впервые осужденные лица;

г) лица, признанные потерпевшими от преступления/преступлений, предусмотренного (предусмотренных) статьей/статьями 143¹ или (и) 143² Уголовного кодекса Грузии;

д) лица, жизни и здоровью которых может угрожать опасность исходя из их служебной деятельности в прошлом;

е) особо опасные лица, личностные качества, криминальный авторитет которых, мотив совершения ими преступлений, наступившие противоправные последствия и их поведение, выявленное в учреждении лишения свободы, представляют значительную угрозу для учреждения лишения свободы и окружающих.

2. В лечебных отделениях пенитенциарных учреждений раздельно содержатся осужденные, больные неуправляемыми инфекционными заболеваниями.

3. Министр по согласованию с Министерством лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии может установить другой порядок раздельного содержания осужденных.

Глава XII

Функционирование пенитенциарного учреждения.

Безопасность пенитенциарного учреждения

Статья 57. Положение о пенитенциарном учреждении. Распорядок дня пенитенциарного учреждения и организация правового режима

1. Положением о пенитенциарном учреждении должны предусматриваться следующие вопросы:

а) порядок приема обвиняемого/осужденного в пенитенциарное учреждение;

б) порядок распределения обвиняемых/осужденных в пенитенциарном учреждении;

в) раздельное содержание обвиняемых/осужденных различных категорий в порядке, установленном настоящим Кодексом;

г) порядок входа в пенитенциарное учреждение;

д) изоляция и охрана обвиняемых/осужденных;

е) постоянный надзор за обвиняемыми/осужденными;

ж) исполнение обвиняемыми/осужденными возложенных на них обязанностей;

з) защита прав и законных интересов обвиняемых/осужденных;

и) обеспечение личной безопасности обвиняемых/осужденных и сотрудников пенитенциарного учреждения;

к) правила поведения обвиняемого/осужденного во время работы и отдыха;

л) перечень работ и должностей, на которых запрещается использование труда осужденных;

м) перечень видов индивидуальной деятельности, которыми могут заниматься обвиняемые/осужденные;

н) перечень и количество предметов и вещей, которые обвиняемые/осужденные могут иметь при себе;

о) перечень продуктов питания, предметов первой необходимости, гигиенических средств и других предметов, которые обвиняемые/осужденные могут приобретать в магазине, находящемся на территории пенитенциарного учреждения;

п) перечень продуктов питания, вещей, поделок, веществ и документов, приобретение, хранение, ношение, использование которых или (и) пользование которыми обвиняемым/осужденным запрещается и влечет уголовную ответственность;

р) порядок изъятия предметов, запрещенных к использованию обвиняемыми/осужденными;

с) правила производства обыска и досмотра;

т) правила организации свиданий, приема и вручения корреспонденции и отправлений.

2. В целях соблюдения Положения о пенитенциарном учреждении в пенитенциарном учреждении может проводиться обыск обвиняемого/осужденного и его жилого помещения, а также досмотр вещей, находящихся в собственности/пользовании обвиняемого/осужденного. Личный обыск обвиняемого/осужденного производится сотрудником пенитенциарного учреждения одного с ними пола.

3. Соответствующее структурное подразделение Службы обязано подвергнуть досмотру вещи, одежду и транспортные средства лиц, входящих в пенитенциарное учреждение либо выходящих из этого учреждения.

4. Деньги или другие ценности, изъятые у обвиняемого/осужденного при его приеме в пенитенциарное учреждение, до его освобождения передаются на хранение пенитенциарному учреждению в порядке, установленном Положением об этом учреждении.

5. Порядок проноса (провоза) в пенитенциарное учреждение продуктов питания, вещей, поделок, веществ и документов, приобретение, хранение, ношение, использование которых или (и) пользование которыми обвиняемым/осужденным запрещается и влечет уголовную ответственность, определяется приказом Министра.

6. Генеральный директор Службы в целях нормального функционирования пенитенциарного учреждения или (и) при наличии другого значительного основания правомочен в порядке, установленном приказом, предусмотренным частью 5 настоящей статьи, издавать специальное письменное разрешение на пронос (провоз) в пенитенциарное учреждениепродуктов питания, вещей, поделок, веществ и документов, приобретение, хранение, ношение, использование которых или (и) пользование которыми обвиняемым/осужденным запрещается и влечет уголовную ответственность.

7. Распорядок дня пенитенциарного учреждения утверждает директор учреждения.

8. Порядок организации правового режима в пенитенциарном учреждении определяется приказом Министра.

Статья 58. Визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств за обвиняемыми/осужденными

1. При наличии обоснованного предположения, в целях обеспечения безопасности обвиняемого/осужденного или иных лиц и исходя из других законных интересов – для предотвращения самоубийства, членовредительства обвиняемого/осужденного, насилия в отношении него или других лиц, повреждения имущества, совершения других преступлений и правонарушений, решением директора пенитенциарного учреждения могут осуществляться визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств. Наблюдения с помощью электронных средств осуществляются с помощью аудио-, видеосредств или (и) других технических средств контроля. Служба правомочна вести запись во время наблюдений и контроля, осуществляемых с помощью электронных средств, и информации, полученной в результате этого процесса.

2. Пенитенциарное учреждение обязано предупреждать обвиняемого/осужденного об осуществлении в отношении него наблюдения с помощью электронных средств или (и) аудио-, видеозаписи, кроме случаев, предусмотренных законодательством Грузии.

3. В случае, предусмотренном частью 2 настоящей статьи, обвиняемый/осужденный должен быть ознакомлен с приказом об осуществлении в отношении него наблюдения, что он подтверждает подписью. Если обвиняемый/осужденный отказывается поставить подпись, делается соответствующая запись.

4. Решение об осуществлении визуального наблюдения и контроля или (и) наблюдения и контроля с помощью электронных средств принимается в случае, когда применение других средств является неэффективным. Принятое решение должно быть обоснованным и пропорциональным достижению цели.

5. Не допускается осуществление визуального наблюдения или (и) наблюдения с помощью электронных средств в душевых кабинках общего пользования, уборных общего пользования и в комнатах, отведенных для длительных свиданий, кроме осуществления наблюдения в порядке, установленном законодательством Грузии, и в случае, предусмотренном законом. Визуальные наблюдения или (и) наблюдения с помощью электронных средств в уборных общего пользования могут осуществляться только с целью предотвращения самоубийства и членовредительства обвиняемого/осужденного.

6. Соответствующее структурное подразделение Службы правомочно осуществлять визуальное наблюдение за встречей обвиняемого/осужденного с лицом, определенным частью первой статьи 69 настоящего Кодекса, и с другим лицом, определенным приказом Министра, кроме случая, предусмотренного частью 10 статьи 69 настоящего Кодекса, в условиях дистанционного наблюдения и записи с использованием технических средств, но без прослушивания.

7. В случае осуществления наблюдений с помощью электронных средств в пенитенциарном учреждении и на прилегающей к нему территории пенитенциарное учреждение обязано разместить на видном месте соответствующий предупредительный знак, кроме случая, предусмотренного законодательством Грузии.

8. С устранением соответствующего обстоятельства, предусмотренного частью первой настоящей статьи, директор пенитенциарного учреждения принимает решение о прекращении наблюдения с помощью электронных средств. Не допускается осуществление в отношении обвиняемого/осужденного визуального наблюдения и контроля или (и) наблюдения и контроля с помощью электронных средств с целью его наказания.

9. В случае зафиксирования совершения обвиняемым/осужденным дисциплинарного нарушения при осуществлении наблюдения и контроля с помощью электронных средств директор пенитенциарного учреждения принимает решение об архивировании соответствующих материалов с целью их использования в качестве доказательств в процессе дисциплинарного судопроизводства. Архивированные материалы хранятся не более одного месяца со дня окончания дисциплинарного судопроизводства, а в случае обжалования в суде распоряжения о применении дисциплинарной меры – не более одного месяца со дня принятия судом окончательного решения.

10. Обвиняемый/осужденный знакомится с материалами, архивируемыми в соответствии с настоящей статьей, в пенитенциарном учреждении в порядке, установленном законодательством Грузии. Указанные материалы могут быть переданы обвиняемому/осужденному или (и) его защитнику/законному представителю только в случаях, предусмотренных Уголовно-процессуальным кодексом Грузии, или (и) на основании решения суда.

11. Порядок осуществления визуальных наблюдений и контроля или (и) наблюдений и контроля с помощью электронных средств, хранения, удаления и уничтожения записей определяет Министр.

Статья 59. Осуществление оперативно-розыскных мероприятий в пенитенциарном учреждении

1. Оперативно-розыскные мероприятия в пенитенциарном учреждении могут осуществляться в рамках информационно-аналитического обеспечения управления пенитенциарными учреждениями или (и) оперативно-розыскного обеспечения расследований по уголовным делам.

2. Информационно-аналитическое обеспечение управления пенитенциарными учреждениями представляет сбор, обработку и анализ информации (данных) в порядке, установленном законодательством Грузии, в рамках соблюдения безопасности в пенитенциарном учреждении с одной из следующих целей:

а) выявление и предотвращение преступлений и иных правонарушений в пенитенциарном учреждении;

б) идентификация и оценка криминальных связей и влияний;

в) идентификация и оценка внутренних рисков и опасностей иного типа, которые могут представлять непосредственную угрозу для безопасности служащих Службы, обвиняемых/осужденных или других лиц, а также для соблюдения правового режима или (и) безопасности в пенитенциарном учреждении и тем самым существенно нарушать нормальное функционирование пенитенциарного учреждения.

3. Полномочия, предусмотренные частью 2 настоящей статьи, осуществляют оперативные подразделения Службы.

4. Оперативное подразделение Службы в рамках информационно-аналитического обеспечения управления пенитенциарными учреждениями правомочно получать информацию (данные) в пенитенциарном учреждении из открытых и секретных источников, в результате производства оперативно-розыскных мероприятий, определенных подпунктами «а», «б», «д»–«ж» и «к» пункта 2 статьи 7 Закона Грузии «Об оперативно-розыскной деятельности». При этом оперативно-розыскное мероприятие, определенное подпунктом «ж» того же пункта, должно осуществляться в порядке, установленном настоящим Кодексом.

5. Основанием для начала информационно-аналитического обеспечения управления пенитенциарными учреждениями является приказ Генерального директора Службы. Этот приказ издается в особых случаях, на основании письменного ходатайства начальника соответствующего структурного подразделения Службы или (и) директора пенитенциарного учреждения, в котором должны быть обоснованы необходимость, цель и рамки осуществления соответствующей деятельности.

6. В случае выявления признаков возможного преступления в информации (данных), полученной оперативным подразделением Службы в целях, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, соответствующее структурное подразделение Службы в порядке, установленном законодательством Грузии, незамедлительно уведомляет об этом соответствующий следственный орган, а в случае выявления признаков служебного проступка – структурное подразделение Службы, осуществляющее внутренний контроль.

7. Соответствующее структурное подразделение Службы и подразделение безопасности пенитенциарного учреждения осуществляют в порядке, установленном законодательством Грузии, оперативное и оперативно-техническое обеспечение расследования в пределах пенитенциарного учреждения.

8. Оперативно-розыскные мероприятия, осуществляемые в пенитенциарном учреждении, подлежат прокурорскому надзору и судейскому контролю в порядке, установленном законодательством Грузии.

9. Порядок обработки, хранения, ознакомления и уничтожения информации (данных), полученной в целях, предусмотренных частью 2 настоящей статьи, определяется приказом Министра.

10. Порядок обмена информацией между Министерством и Министерством внутренних дел Грузии в пределах оперативно-розыскной деятельности определяется совместным приказом Министра и Министра внутренних дел Грузии.

Статья 60. Расследование преступлений, совершенных в пенитенциарном учреждении

1. Расследование преступлений, совершенных в пенитенциарном учреждении, осуществляется в порядке, установленном Уголовно- процессуальным кодексом Грузии.

2. Лицо, признанное виновным в совершении преступления в учреждении лишения свободы, подлежит переводу в учреждение содержания под стражей.

3. На осужденного, переведенного в учреждение содержания под стражей на основании части 2 настоящей статьи, с учетом инфраструктуры указанного учреждения распространяются права и обязанности/условия, установленные для осужденных с соответствующим риском опасности. Мотивированным решением следователя/прокурора осужденный может быть ограничен в правах на свидание, на телефонный разговор и на переписку.

Статья 61. Охрана пенитенциарного учреждения

1. Соблюдение безопасности пенитенциарного учреждения, а также охрану внешнего периметра защитной ограды этого учреждения (в том числе, внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения) обеспечивает соответствующее структурное подразделение Службы. Его полномочия не распространяются на систему обеспечения внутренней безопасности пенитенциарного учреждения.

2. В отдельных случаях Генеральный директор Службы совместно с соответствующим структурным подразделением Службы или пенитенциарным учреждением правомочен создавать группы усиленной охраны.

3. Порядок охраны пенитенциарных учреждений и других объектов, подчиненных Службе, определяется приказом Министра.

Статья 62. Меры безопасности

1. В целях предотвращения членовредительства, причинения увечий другому лицу и повреждения имущества обвиняемым/осужденным, пресечения совершения им преступления и иного правонарушения в пенитенциарном учреждении, пресечения неповиновения обвиняемого/осужденного законным требованиям служащего, отражения нападения, группового неповиновения или (и) массовых беспорядков, обоснованным решением уполномоченного лица в отношении обвиняемого/осужденного могут применяться следующие меры безопасности:

а) использование специальных средств;

б) помещение отдельно от других обвиняемых/осужденных;

в) временный перевод в другое пенитенциарное учреждение;

г) помещение в одиночную камеру не более чем на 24 часа;

д) устройство временного поста или дополнительного поста;

е) перевод в комнату деэскалации.

2. Применение меры безопасности прекращается незамедлительно после устранения угрозы, с целью пресечения которой и была применена эта мера.

3. Другие условия и обстоятельства применения мер безопасности в пенитенциарном учреждении или при вывозе, переводе и экстрадиции обвиняемых/осужденных из пенитенциарного учреждения определяются приказом Министра.

4. После применения мер безопасности руководство соответствующего пенитенциарного учреждения вместе с медицинским персоналом незамедлительно обеспечивает проведение медицинского освидетельствования обвиняемого/осужденного. По результатам проведения медицинского освидетельствования обвиняемого/осужденного составляется соответствующий акт. Форма этого акта утверждается приказом Министра.

5. Временный пост или дополнительный пост, предусмотренный подпунктом «д» части первой настоящей статьи, устраивается на основании приказа директора пенитенциарного учреждения. Уполномоченный служащий пенитенциарного учреждения посредством временного поста осуществляет визуальный контроль за обвиняемым/осужденным в порядке, установленном законодательством Грузии.

6. Не допускается применение меры безопасности с целью наказания обвиняемого/осужденного.

Статья 63. Специальные средства и порядок их применения

1. В отношении обвиняемых/осужденных могут применяться следующие специальные средства:

а) наручники;

б) смирительная рубашка;

в) смирительный стул;

г) смирительная кровать;

д) палка;

е) слезоточивый газ;

ж) перечный газ;

з) нелетальное оружие;

и) акустическое средство;

к) светозвуковое устройство психологического воздействия;

л) водомет;

м) служебная собака.

2. Специальные средства применяются при исполнении служебных обязанностей, с целью принятия мер безопасности в следующих случаях:

а) наручники – в отношении обвиняемого/осужденного, который своими действиями оказывает сопротивление служащему или (и) не подчиняется его законному требованию; представляет угрозу для своей жизни или (и) здоровья или (и) для жизни или (и) здоровья другого лица; причиняет или пытается причинить вред чужому/государственному имуществу; при попытке побега;

б) смирительная рубашка, смирительный стул, смирительная кровать – в отношении обвиняемого/осужденного в случае членовредительства или нанесения увечий другому лицу или (и) при попытке членовредительства или нанесения увечий другому лицу; обвиняемого/осужденного, причиняющего либо пытающегося причинить вред чужому/государственному имуществу; обвиняемого/осужденного, действия которого носят ярко выраженный агрессивный характер. Указанные специальные средства должны применяться под наблюдением врача;

в) палка – в целях предотвращения членовредительства и нанесения увечий другому лицу обвиняемым/осужденным, пресечения совершения преступления и другого правонарушения, отражения нападения, пресечения неповиновения или (и) массовых беспорядков в пенитенциарном учреждении либо при вывозе обвиняемого/осужденного из пенитенциарного учреждения или его переводе в другое пенитенциарное учреждение;

г) слезоточивый газ, нелетальное оружие и акустическое средство – в целях отражения нападения обвиняемого/осужденного на окружающих или (и) охраняемые объекты; пресечения массовых беспорядков или (и) групповых нарушений требований законодательства Грузии;

д) перечный газ – в целях пресечения совершения преступления, нападения, побега, массового неповиновения или (и) массовых беспорядков, отражения нападения на охраняемые объекты, пресечения групповых нарушений требований законодательства Грузии, задержания вооруженного лица;

е) светозвуковое устройство психологического воздействия – в целях отражения нападения обвиняемого/осужденного на окружающих или (и) охраняемые объекты, задержания вооруженного лица, принуждения указанного лица покинуть занимаемый им объект, в котором он укрывается;

ж) водомет – в целях пресечения массовых беспорядков или (и) нарушения порядка, отражения группового нападения на охраняемые объекты, задержания вооруженного лица;

з) служебная собака – при побеге или попытке к бегству обвиняемого/осужденного; для обнаружения запрещенных вещей, отражения нападения.

3. Специальные средства применяются в крайних случаях, когда использование других средств является неэффективным. Применение специального средства должно быть пропорциональным возникшей угрозе и для достижения законной цели должно причинить наименьший вред лицу, в отношении которого применяется соответствующая мера.

4. Право на применение специальных средств имеют соответствующие уполномоченные лица Службы, прошедшие надлежащую подготовку.

5. Лицо, имеющее право применять специальные средства, обязано предварительно уведомить соответствующее лицо о применении в отношении него специального средства и дать ему разумный срок для выполнения его законного требования, кроме случая, когда промедление может повлечь посягательство на жизнь и здоровье человека, повреждение имущества или иметь иные тяжкие последствия, либо когда в создавшейся ситуации такое предупреждение является неоправданным или представляется невозможным.

6. Ответственность за принятие решения о применении специального средства возлагается на лицо, принявшее это решение, а за применение специального средства в порядке, установленном законодательством Грузии, – на лицо, применившее специальное средство.

7. О применении специального средства (кроме специального средства, предусмотренного подпунктом «а» части первой настоящей статьи) незамедлительно уведомляются директор и врач или медсестра соответствующего пенитенциарного учреждения. После применения специального средства, при первой же возможности проводится медицинское освидетельствование обвиняемого/осужденного.

8. О применении специального средства составляется протокол. В протоколе указываются примененное специальное средство, обоснование его применения и другие сведения. Форма протокола утверждается приказом Министра.

9. После устранения основания для применения специального средства директор соответствующего пенитенциарного учреждения составляет отчет и незамедлительно направляет его Генеральному директору Службы.

10. О применении в отношении обвиняемого/осужденного специального средства (кроме специального средства, предусмотренного подпунктом «а» части первой настоящей статьи) в целях обеспечения безопасности или (и) предотвращения побега при вывозе обвиняемого/осужденного из пенитенциарного учреждения, его переводе и экстрадиции начальник группы или колонны незамедлительно уведомляет соответствующее уполномоченное лицо Службы и врача или медсестру.

11. Применение специальных средств (кроме специальных средств, предусмотренных подпунктами «б»–«г» части первой настоящей статьи) допускается также для отражения нападений извне на пенитенциарное учреждение.

12. Специальное средство, предусмотренное подпунктом «ж» части первой настоящей статьи, применяется в крайних случаях, когда применение специальных средств, предусмотренных подпунктами «а»–«е» и «з»–«м» той же части, для устранения создавшейся угрозы является неэффективным. Не допускается применение специальных средств, предусмотренных подпунктами «е» и «ж» части первой настоящей статьи, в закрытом пространстве, в лечебном учреждении для обвиняемых и осужденных и в отношении лиц, за которыми уже осуществляется контроль со стороны соответствующего уполномоченного лица.

13. Не допускается пристегивать обвиняемого/осужденного к твердой поверхности с помощью наручников, кроме крайних случаев, когда применением других средств невозможно достичь законной цели, определенной настоящей статьей.

14. Не допускается применение специального средства, влекущее причинение тяжкого вреда здоровью обвиняемого/осужденного, в пенитенциарном учреждении или при вывозе обвиняемого/осужденного из пенитенциарного учреждения либо его переводе в другое пенитенциарное учреждение, которое связано с неоправданным риском или запрещено международными договорами и международными актами Грузии.

15. В отношении женщин может применяться только специальное средство, предусмотренное подпунктом «а» части первой настоящей статьи, а с целью пресечения группового неповиновения или (и) массовых беспорядков, отражения нападения и задержания вооруженного лица допускается применение также специальных средств, предусмотренных подпунктами «д», «е» и «л» той же части.

16. Лицо, имеющее право применять специальные средства, в отношении заведомо беременной женщины, как правило, не применяет специальные средства, кроме специального средства, предусмотренного подпунктом «а» части первой настоящей статьи.

17. При применении специальных средств по возможности должны учитываться состояние здоровья и ограничение возможностей соответствующего лица.

18. Виды специальных средств, имеющихся на вооружении у служащих, правила хранения, ношения и применения этих средств определяются приказом Министра.

Статья 64. Порядок применения огнестрельного оружия

1. В случае нападения обвиняемого/осужденного на служащего или другое лицо либо совершения им иного умышленного действия, которое создает прямую, непосредственную и сиюминутную опасность для жизни или (и) здоровья служащего либо другого лица, применение служащим огнестрельного оружия допускается, если пресечение указанного действия иным способом представляется невозможным. Применяемая сила должна быть пропорциональна достижению законной цели и возникшей опасности.

2. В случаях побега обвиняемого/осужденного из пенитенциарного учреждения, его побега или нападения на специальное транспортное средство при его вывозе из пенитенциарного учреждения или переводе в другое пенитенциарное учреждение, исходя из крайней необходимости, служащий может применить огнестрельное оружие, если пресечение указанных действий иным способом не представляется возможным. Применяемая сила должна быть пропорциональна достижению законной цели и возникшей опасности. Следует применять минимальную силу, необходимую для задержания сбежавшего обвиняемого/осужденного. При побеге женщины применение огнестрельного оружия не допускается.

3. Побегом считается:

а) пересечение обвиняемым/осужденным защитной ограды пенитенциарного учреждения;

б) пересечение обвиняемым/осужденным при его вывозе из пенитенциарного учреждения или переводе в другое пенитенциарное учреждение линии охраны, определенной в порядке, установленном приказом Министра.

4. Лицо, имеющее право применять огнестрельное оружие, обязано предварительно предупредить соответствующее лицо о применении огнестрельного оружия и дать ему разумный срок для выполнения его законного требования, а также произвести предупредительный выстрел, кроме случая, когда промедление может повлечь посягательство на жизнь и здоровье человека, повреждение имущества или иные тяжкие последствия, либо когда в создавшейся ситуации такое предупреждение является неоправданным или представляется невозможным.

5. На территории пенитенциарного учреждения не допускается ношение или (и) хранение огнестрельного оружия служащими, имеющими непосредственный контакт с обвиняемыми/осужденными.

6. Не допускается проносить огнестрельное оружие на территорию пенитенциарного учреждения, кроме случаев наличия обстоятельств, предусмотренных частями первой и 2 настоящей статьи, и осуществления охраны, предусмотренной частью первой статьи 61 настоящего Кодекса.

Статья 65. Внешняя запретная полоса пенитенциарного учреждения

1. Внешняя запретная полоса пенитенциарного учреждения – это внешний периметр защитной ограды данного учреждения.

2. Радиус внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения определяется с учетом внешней инфраструктуры этого учреждения, индивидуально, приказом Министра. Может быть определено несколько радиусов внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения.

3. Радиус внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения должен быть огражден, или (и) у границы внешней запретной полосы должны быть установлены соответствующие запретные знаки.

4. Во внешней запретной полосе пенитенциарного учреждения не допускается нарушение режима, установленного законодательством Грузии, в частности, нахождение в этой полосе или (и) въезд на территорию полосы на транспортном средстве (кроме случая исполнения служебных обязанностей), ввоз или (и) использование пиротехнических изделий, отравляющих, легко воспламеняющихся или (и) других вещей/веществ, устройство фейерверка, подстрекательство/призыв к нарушению установленных законом требований/мятежу/неповиновению, а также предоставление в незаконной формеинформации лицу, находящемуся в пенитенциарном учреждении, с территории внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения или с прилегающей к ней территории. Запрещается также ввоз в пенитенциарное учреждение или (и) передача лицу, находящемуся в пенитенциарном учреждении, вещей или (и) веществ в обход порядка, установленного законодательством Грузии.

5. Нарушение требований части 4 настоящей статьи влечет возложение ответственности в порядке, установленном законодательством Грузии.

6. При совершении правонарушения, предусмотренного настоящей статьей, в случае неповиновения правонарушителя законным требованиямслужащего или (и) невозможности идентификации правонарушителя соответствующее уполномоченное лицо вправе обратиться в полицию с целью пресечения правонарушения или выявления правонарушителя. Полиция обязана незамедлительно прибыть к месту совершения правонарушения и произвести действия, предусмотренные Кодексом Грузии об административных правонарушениях, а также другими законодательными и подзаконными нормативными актами Грузии.

7. Запрещается проведение собраний или манифестаций на территории внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения, а также на прилегающей к ней территории в радиусе 20 метров от указанной полосы.

8. Любое строительство на территории в радиусе 100 метров от внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения следует согласовывать со Службой. При этом с согласия Генерального директора Службы в границах внешней запретной полосы пенитенциарного учреждения могут осуществляться инфраструктурные работы для нормального функционирования пенитенциарного учреждения.

Статья 66. Введение особых условий в пенитенциарном учреждении

1. Во время стихийных бедствий, объявления в стране чрезвычайного или военного положения, эпидемий опасных для жизни заболеваний или массовых беспорядков, а также в случае повреждения здания пенитенциарного учреждения или невозможности его использования для целей, предусмотренных законом, в пенитенциарном учреждении могут быть введены особые условия.

2. Решение о введении особых условий в пенитенциарном учреждении не более чем на 15-дневный срок принимает Генеральный директор Службы на основании письменного согласия Министра. В случае необходимости указанный срок может быть продлен с согласия Министра на разумный срок, до устранения обстоятельства, предусмотренного частью первой настоящей статьи.

3. В случае возникновения явной угрозы жизни и здоровью обвиняемого/осужденного, служащего пенитенциарного учреждения или другого лица директор указанного учреждения вправе самостоятельно ввести особые условия, предусмотренные частью первой настоящей статьи.

4. О самостоятельном введении особых условий, предусмотренных частью первой настоящей статьи, директор пенитенциарного учреждения обязан незамедлительно уведомить Генерального директора Службы. Генеральный директор Службы в течение 24 часов после получения указанного уведомления, на основании письменного согласия Министра принимает решение об оставлении в силе или отмене особых условий.

5. Если во время действия режима особых условий в пенитенциарном учреждении иными средствами не удается локализоватьсложившуюся ситуацию или подразделению безопасности этого учреждения/Службе провестиширокомасштабные оперативно-профилактические мероприятия с целью изъятия запрещенных в указанном учреждении предметов, веществ и продуктов питания, тогда как существует высокая опасность группового неповиновения, массовых беспорядков либо создания угрозы государственной безопасности, на основании надлежащего обращения Министра, решением Министра внутренних дел Грузии или (и) Начальника Службы государственной безопасности Грузии охрана учреждения может быть усилена специальными подразделениями Министерства внутренних дел Грузии или (и) Службы государственной безопасности Грузии.

6. Порядок введения особых условий в пенитенциарном учреждении определяется приказом Министра.

Статья 67. Управление кризисной ситуацией в пенитенциарном учреждении

1. Кризисной ситуацией в пенитенциарном учреждении может оцениваться положение, когда в пенитенциарном учреждении происходят нарушения правового режима или (и) правил безопасности, создающие явную угрозу нормальному функционированию пенитенциарного учреждения, которые невозможно устранить силами пенитенциарного учреждения, в рамках принятия мер, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. Положение в пенитенциарном учреждении оценивается как кризисная ситуация директором этого учреждения. Он незамедлительно уведомляет о кризисной ситуации Генерального директора Службы. Если Генеральный директор Службы после обработки и анализа надлежащей информации сочтет ситуацию кризисной, он сообщает об этом Министру.

3. Для управления кризисной ситуацией в пенитенциарном учреждении на территории данного учреждения допускаются действия соответствующих служащих отрядов специальных интервенций Службы. Они вправе применять специальные средства и огнестрельное оружие, предусмотренные статьями 63 и 64 настоящего Кодекса, в порядке, установленном законодательством Грузии.

4. Решение о вовлечении отрядов специальных интервенций Службы в процесс управления кризисной ситуацией в пенитенциарном учреждении принимает Генеральный директор Службы с согласия Министра.

5. При управлении кризисной ситуацией в пенитенциарном учреждении Служба обеспечивает тесную координацию с Министерством внутренних дел Грузии.

6. Порядок управления кризисными ситуациями в пенитенциарных учреждениях определяется приказом Министра.

7. При управлении кризисной ситуацией в пенитенциарном учреждении Служба обязана предоставлять общественности соответствующую информацию с соблюдением требований безопасности.

Статья 68. План дополнительных мер безопасности

В случае массовых беспорядков, а также в целях пресечения нападения, побега из пенитенциарного учреждения, совершения других преступлений и правонарушений во время объявленного в стране чрезвычайного или военного положения, если управление кризисной ситуацией в пенитенциарном учреждении силами Службы представляется невозможным, принимаются дополнительные меры безопасности согласно предварительно разработанному плану. План дополнительных мер безопасности утверждается совместным приказом Министра и Министра внутренних дел Грузии на основании предварительного согласования со Службой государственной безопасности Грузии. Указанным планом могут быть определены также мероприятия, подлежащие осуществлению Службой государственной безопасности Грузии.

Статья 69. Право входить в пенитенциарное учреждение

1. Правом входить в пенитенциарное учреждение без специального разрешения пользуются:

а) Президент Грузии;

б) Председатель Парламента Грузии и уполномоченные им на то члены Парламента;

в) Премьер-министр Грузии;

г) уполномоченные на то лица системы прокуратуры;

д) Народный Защитник Грузии;

е) Министр и уполномоченные им на то лица;

ж) члены специальной превентивной группы;

з) уполномоченные на то лица Специальной следственной службы.

2. Порядок входа в пенитенциарное учреждение по специальному разрешению определяет Министр.

3. Не допускается проносить на территорию пенитенциарного учреждения аудио-, видеотехнику и другие технические средства фиксации без специального разрешения, кроме случая, предусмотренного частью 8 настоящей статьи. Специальное разрешение выдает Генеральный директор Службы.

4. Фото-, кино-, видеосъемки обвиняемого/осужденного или запись интервью с ним допускаются только с письменного согласия обвиняемого/осужденного.

5. Требования части 4 настоящей статьи не распространяются на визуальные наблюдения и наблюдения с помощью электронных средств, предусмотренные настоящим Кодексом.

6. Требования части 4 настоящей статьи не распространяются также на съемки, осуществляемые Службой. Предварительное уведомление обвиняемых/осужденных об осуществлении съемки является обязательным.

7. Пенитенциарное учреждение правомочно осуществлять фото-, видеосъемки обвиняемых/осужденных в порядке, установленном приказом Министра, с соблюдением требований Закона Грузии «О защите персональных данных».

8. Народный Защитник Грузии, а также с предварительного письменного согласия Народного Защитника Грузии – член специальной превентивной группы вправе в порядке, утвержденном приказом Министра, и в соответствии с требованиями законодательства Грузии о государственной тайне, с согласия обвиняемых/осужденных осуществлять их фотосъемку или (и) фотосъемку условий их непосредственного размещения, мест прогулок, врачебно-медицинского пункта, объекта питания, душевых кабин общего пользования, уборных общего пользования и комнат для встреч в пенитенциарном учреждении.

9. Сотрудник пенитенциарного учреждения правомочен в любое время требовать от лица, определенного частью 8 настоящей статьи, проверки режима фотосъемки с целью предотвращения видеосъемки, а в случае обнаружения режима видеосъемки незамедлительно пресечь указанное.

10. Народный Защитник Грузии, член специальной превентивной группы имеют право на встречу с обвиняемым/осужденным в специальной комнате, в которой визуальные наблюдения и контроль или (и) наблюдения и контроль с помощью электронных средств, предусмотренные статьей 58 настоящего Кодекса, не осуществляются. Специальная комната должна быть устроена в соответствии с Положением о пенитенциарном учреждении таким образом, чтобы была обеспечена безопасность Народного Защитника Грузии и члена специальной превентивной группы.

11. Правила поведения представителей организаций, находящихся на основании предварительного согласования со Службой на территории пенитенциарного учреждения с определенной целью (кроме членов специальной превентивной группы и представителей организаций, предусмотренных международными обязательствами Грузии), определяются приказом Министра.

Глава XIII

Дисциплинарная ответственность обвиняемого/осужденного. Дисциплинарный арест осужденного

Статья 70. Дисциплинарное нарушение

Дисциплинарным нарушением считается деяние, нарушающее Положение о пенитенциарном учреждении, порядок в пенитенциарном учреждении, причиняющее вред безопасности пенитенциарного учреждения и не содержащее признаков преступления, в частности:

а) нарушение санитарно-гигиенических норм;

б) нарушение правил противопожарной безопасности;

в) неповиновение либо оказание иного сопротивления служащему, другому уполномоченному лицу учреждения при исполнении ими служебных обязанностей;

г) словесное оскорбление другого лица или иное посягательство на его честь и достоинство;

д) повреждение или уничтожение имущества учреждения или другого лица (в том числе, с изменением его визуальной стороны);

е) нарушение установленных учреждением ограничений при передвижении/пересечение установленных учреждением границ без надлежащего разрешения;

ж) осуществление с целью получения прибыли деятельности на территории учреждения без разрешения директора этого учреждения;

з) вмешательство в функционирование устройства/системы, расположенной на территории учреждения, без разрешения директора этого учреждения, самовольное изменение дизайна и функций здания или сооружения;

и) изготовление, владение или использование вещи на территории учреждения, иметь которую обвиняемому/осужденному запрещается и не влечет уголовную ответственность;

к) шум или иное деяние, нарушающее порядок и препятствующее нормальному функционированию учреждения;

л) передача в незаконной форме любой информации из камеры в камеру или за пределы учреждения;

м) нарушение Положения об учреждении, распорядка дня и других норм, установленных законодательством Грузии.

Статья 71. Дисциплинарное взыскание

1. В случае совершения дисциплинарного нарушения на обвиняемого/осужденного возлагается дисциплинарная ответственность. Дисциплинарное взыскание, наложенное за дисциплинарное нарушение, должно быть пропорциональным соответствующему деянию.

2. В отношении обвиняемого/осужденного может применяться дисциплинарное взыскание/дисциплинарная мера только на основе дисциплинарного судопроизводства, после подтверждения факта совершения им дисциплинарного нарушения.

3. В случае совершения группового нарушения дисциплинарное взыскание, подлежащее применению в отношении обвиняемых/осужденных, определяется в индивидуальном порядке.

4. Если обстоятельства дисциплинарного нарушения порождают основание для применения меры безопасности, предусмотренной статьей 62 настоящего Кодекса, мера безопасности применяется до начала дисциплинарного судопроизводства, определенного настоящей главой.

Статья 72. Виды дисциплинарных взысканий

1.Видами дисциплинарных взысканий являются:

а) предупреждение;

б) выговор;

в) ограничение в праве на работу на срок не более 3 месяцев;

г) ограничение в праве пользования разрешенными вещами (кроме необходимых продуктов питания и медикаментов, назначенных врачом) на срок не более 3 месяцев;

д) ограничение в праве получения посылок и отправлений или (и) ограничение в праве получения и осуществления денежных переводов на срок не более 3 месяцев;

е) перевод в жилое помещение камерного типа на срок до 3 месяцев;

ж) помещение в одиночную камеру на срок до 14 суток;

з) ограничение в праве на телефонный разговор на срок не более 3 месяцев;

и) ограничение в праве получения и отправления корреспонденции личного характера на срок не более 3 месяцев;

к) ограничение в праве пользования услугами магазина на территории пенитенциарного учреждения на срок не более 3 месяцев;

л) запрет на краткосрочное свидание, полагающееся обвиняемому/осужденному, не более чем 6 раз в течение года;

м) ограничение в праве пользования личным телевизором или радиоприемником на срок не более 3 месяцев;

н) ограничение в праве реализации вещи (изделия), изготовленной в результате индивидуальной деятельности, на срок не более 3 месяцев.

2. Осужденные, находящиеся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, могут быть ограничены также в праве, предусмотренном частью 12 статьи 34 настоящего Кодекса, на срок до 2 месяцев.

3. Осужденные, находящиеся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, могут быть ограничены в правах, предусмотренных подпунктами «в»–«д» и «з»–«к» части первой настоящей статьи, на срок до одного месяца.

4. В отношении осужденных, находящихся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению, не применяются дисциплинарные взыскания, предусмотренные подпунктами «е» и «л»–«н» части первой настоящей статьи.

5. В отношении беременных женщин, матерей малолетних детей (имеющих в пенитенциарном учреждении детей до 3 лет или пользующихся в соответствии с частью 7 статьи 39 настоящего Кодекса правом на оставление пенитенциарного учреждения в выходные и праздничные дни с целью общения со своими детьми) и обвиняемых/осужденных, достигших 65 лет, не применяются дисциплинарные взыскания, предусмотренные подпунктами «е» и «ж» части первой настоящей статьи.

6. Срок ограничения каждого из прав, предусмотренных подпунктами«з»–«к» части первой настоящей статьи, не должен превышать 6 месяцев в течение одного года.

7. Не допускается одновременное ограничение прав, предусмотренных подпунктами «з», «и» и «л» части первой настоящей статьи.

8. За обвиняемым/осужденным в период действия дисциплинарного взыскания, предусмотренного подпунктом «з» части первой настоящей статьи, сохраняется право на телефонный разговор для осуществления звонков на телефонные номера «горячей линии» Народного Защитника Грузии, Специальной следственной службы и Генеральной инспекции Министерства.

9. Ограничение права, предусмотренного подпунктом «и» части первой настоящей статьи, за совершение дисциплинарного проступка нераспространяется на корреспонденцию, адресатами или адресантами которой являются: Президент Грузии, Председатель Парламента Грузии,Премьер-министр Грузии, член Парламента Грузии, суд, Европейский суд поправам человека, международная организация, созданная на основе международного договора в сфере защиты прав человека, ратифицированного Парламентом Грузии, министерство Грузии, Служба, Народный Защитник Грузии, адвокат, прокурор, местный совет Службы.

Статья 73. Права обвиняемого/осужденного, уличенного в совершении дисциплинарного нарушения

Обвиняемый/осужденный, в отношении которого ведется дисциплинарное судопроизводство, вправе:

а) быть ознакомленным на понятном ему языке с сутью и основанием нарушения;

б) в случае рассмотрения дела о дисциплинарном нарушении в устном слушании иметь достаточное время и возможность для подготовки защиты;

в) пользоваться юридической помощью, в том числе, в порядке, установленном Законом Грузии «О юридической помощи», в случаях, предусмотренных подпунктами «е» и «ж» части первой статьи 72 настоящего Кодекса, если он сам потребует этого в случае рассмотрения дела о дисциплинарном нарушении в устном слушании;

г) в случае рассмотрения дела о дисциплинарном нарушении в устном слушании требовать обеспечения присутствия свидетелей при его рассмотрении и допросить их;

д) пользоваться бесплатными услугами переводчика, если он не понимает язык судопроизводства.

Статья 74. Дисциплинарное судопроизводство

1. Дела о дисциплинарных нарушениях без устных слушаний рассматриваются директором пенитенциарного учреждения или уполномоченным им лицом. Если директор указанного учреждения или уполномоченное им лицо сочтет, что для решения вопроса необходимо получение дополнительной информации, они вправе рассмотреть дело в устном слушании.

2. В случае рассмотрения дела о дисциплинарном нарушении без устного слушания обвиняемый/осужденный вправе иметь адвоката.

3. Обвиняемому/осужденному разъясняются его права: давать объяснения, представлять доказательства, заявлять ходатайство, выступать на родном языке и пользоваться услугами переводчика, обжаловать распоряжение о применении дисциплинарной меры.

4. У обвиняемого/осужденного отбираются объяснения в связи с совершенным им дисциплинарным нарушением. В случае отказа обвиняемого/осужденного давать объяснения уполномоченное лицо пенитенциарного учреждения составляет протокол.

5. Обвиняемый/осужденный, совершивший дисциплинарное нарушение, свидетель, потерпевший вправе представить объяснения или (и) замечания в письменной форме. Они приобщаются к распоряжению о применении дисциплинарной меры.

6. В случае рассмотрения дела о дисциплинарном нарушении в устном слушании обвиняемый/осужденный должен иметь возможность сидеть и вести записи.

7. При применении дисциплинарной меры в отношении обвиняемого/осужденного учитываются его личность и поведение, обстоятельства совершения им дисциплинарного нарушения и объяснения обвиняемого/осужденного в связи с этим нарушением. После рассмотрения дела о дисциплинарном нарушении директор пенитенциарного учреждения или уполномоченное им лицо на основании оценки доказательств принимает соответствующее решение.

8. Обвиняемый/осужденный вправе быть представленным адвокатом при рассмотрении дела о дисциплинарном нарушении в устном слушании, которое проводится в связи с применением дисциплинарного взыскания, предусмотренного подпунктом «е» или «ж» части первой статьи 72 настоящего Кодекса. До начала устного слушания обвиняемому/осужденному разъясняется право на приглашение своего адвоката, которое в случае получения соответствующего согласия осуществляется в течение 3 часов после разъяснения. В случае неявки адвоката обвиняемого/осужденного на устное слушание в установленный срок обвиняемому/осужденному с его согласия назначается общественный адвокат. Если обвиняемый/осужденный отказывается присутствовать на устном слушании, этот факт фиксируется в письменном виде. В противном случае составляется протокол, который подписывает обвиняемый/осужденный.

9. Устное слушание/заседание, касающееся применения дисциплинарного взыскания, может быть продлено без устного слушания и принято решение, если

обвиняемый/осужденный не является в заседание или своим деянием нарушает порядок либо иным образом препятствует ходу заседания.

Статья 75. Распоряжение о применении дисциплинарной меры

1. Право издавать распоряжения о применении дисциплинарной меры имеет директор пенитенциарного учреждения или уполномоченное имлицо. Индивидуальный административно-правовой акт директора пенитенциарного учреждения о предоставлении указанного права другому лицу отдельно не обжалуется.

2. Дисциплинарное взыскание налагается на обвиняемого/осужденного не позднее 10 дней со дня выявления дисциплинарного нарушения.

3. В распоряжении о применении дисциплинарной меры должны указываться следующие данные:

а) фамилия и имя должностного лица, издавшего распоряжение;

б) дата, время и место составления;

в) регистрационный номер;

г) данные об обвиняемом/осужденном, совершившем дисциплинарное нарушение (фамилия, имя, дата рождения и другое);

д) место и время совершения дисциплинарного нарушения, суть нарушения, время его выявления. В случае невозможности определения времени совершения дисциплинарного нарушения временем совершения нарушения считается время его обнаружения;

е) данные о свидетеле и потерпевшем (в случае их наличия);

ж) указание на другие доказательства, необходимые для разрешения дела о дисциплинарном нарушении (в случае их наличия).

4. В случае приглашения переводчика об этом указывается в распоряжении о применении дисциплинарной меры.

5. Распоряжение о применении дисциплинарной меры должно быть законным, обоснованным и справедливым и служить законной цели. Дисциплинарное взыскание, наложенное на обвиняемого/осужденного, должно соответствовать тяжести и характеру совершенного им дисциплинарного нарушения. Указанное распоряжение составляется в письменной форме, и в нем излагается процедура обжалования этого распоряжения.

6. Одна копия распоряжения о применении дисциплинарной меры передается обвиняемому/осужденному или его адвокату сразу после его издания.

7. Материалы дела о дисциплинарном нарушении приобщаются к личному делу обвиняемого/осужденного.

8. Исполнение дисциплинарного взыскания начинается в месячный срок после его наложения на обвиняемого/осужденного.

9. В случае перевода обвиняемого/осужденного в другое пенитенциарное учреждение исполнение наложенного на него дисциплинарного взыскания продолжается в общем порядке.

Статья 76. Обжалование дисциплинарного взыскания

1. Обвиняемый/осужденный вправе в течение 10 рабочих дней после передачи ему распоряжения о применении дисциплинарной меры обжаловать в однократном порядке в суд примененное к нему дисциплинарное взыскание. Обжалование распоряжения о применении дисциплинарной меры не приостанавливает его исполнение.

2. Перевод обвиняемого/осужденного в медицинское учреждение ввиду ухудшения состояния его здоровья или иное особое обстоятельство, препятствующее исполнению дисциплинарного взыскания, влечет отсрочку его исполнения до возвращения обвиняемого/осужденного в пенитенциарное учреждение.

Статья 77. Гарантии обвиняемого/осужденного при возложении на него дисциплинарной ответственности

1. За совершение одного дисциплинарного нарушения не допускается налагать на обвиняемого/осужденного 2 административных взыскания или более, кроме случая помещения его в одиночную камеру, предусмотренного частью 2 статьи 78 настоящего Кодекса.

2. Дисциплинарное взыскание, наложенное на обвиняемого/осужденного, не должно быть унижающим его, а также посягающим на его честь и достоинство.

3. Не допускается привлечение обвиняемого/осужденного к дисциплинарной ответственности в случае, если с момента совершения им дисциплинарного нарушения прошел один год.

4. Обвиняемый/осужденный считается не подвергавшимся административному взысканию, если он в течение 6 месяцев со дня отбытия указанного взыскания не совершит вновь дисциплинарное нарушение. В случае наложения на обвиняемого/осужденного дисциплинарного взыскания, предусмотренного подпунктом «е» или «ж» части первой статьи 72 настоящего Кодекса, обвиняемый/осужденный считается не подвергавшимся административному взысканию, если он в течение одного года после его отбытия не совершит вновь дисциплинарное нарушение.

5. Директор пенитенциарного учреждения или уполномоченное им лицо может досрочно снять с обвиняемого/осужденного дисциплинарное взыскание, если цель наложения этого взыскания достигнута.

6. Директор пенитенциарного учреждения вправе досрочно снять с обвиняемого/осужденного, находящегося в указанном пенитенциарном учреждении, дисциплинарное взыскание, наложенное на него директором другого пенитенциарного учреждения.

Статья 78. Помещение в одиночную камеру

1. Помещение в одиночную камеру в качестве дисциплинарного взыскания применяется только в исключительных случаях.

2. Обвиняемому/осужденному, помещенному в одиночную камеру, запрещаются краткосрочные свидания, длительные свидания, телефонные разговоры, приобретение продуктов питания, а также обвиняемый/осужденный ограничивается в правах на трудовую деятельность и индивидуальную деятельность. Он может пользоваться правом на прогулку – ежедневно, продолжительностью не менее 1 часа.

3. За обвиняемым/осужденным, помещенным в одиночную камеру, сохраняются доступ к учебным материалам и право участвовать в учебном процессе, если это не препятствует исполнению дисциплинарного взыскания.

4. За обвиняемым/осужденным, помещенным в одиночную камеру, сохраняется право на телефонные разговоры для осуществления звонков на телефонные номера «горячей линии» Народного Защитника Грузии, Специальной следственной службы и Генеральной инспекции Министерства.

5. В целях обеспечения безопасности обвиняемого/осужденного в случае его помещения в одиночную камеру обвиняемый/осужденный пользуется всеми правами, предусмотренными настоящим Кодексом.

6. Одиночная камера должна быть освещенной и обеспеченной вентиляцией. Обвиняемому/осужденному предоставляются стул и койка. Он вправе требовать и получать материалы для чтения.

7. Не допускается содержать обвиняемого/осужденного в условиях полной сенсорной изоляции.

8. Соответствующее уполномоченное лицо пенитенциарного учреждения обязано уведомлять медицинский персонал о помещении обвиняемого/осужденного в одиночную камеру. Обвиняемый/осужденный, содержащийся в одиночной камере, должен находиться под ежедневным, особым наблюдением медицинского персонала. В случае необходимости продолжительность его нахождения в одиночной камере может быть сокращена на основании заключения врача пенитенциарного учреждения.

Статья 79. Превенция дисциплинарных нарушений

1. Пенитенциарное учреждение должно принимать соответствующие меры по предотвращению дисциплинарных нарушений.

2. Все обвиняемые/осужденные должны иметь доступ к Положению о пенитенциарном учреждении с детальным перечнем дисциплинарных нарушений и соответствующих дисциплинарных взысканий.

Статья 80. Применение к осужденному дисциплинарного ареста

1. В случае повторного совершения осужденным дисциплинарного нарушения, предусмотренного настоящим Кодексом, в течение срока действия дисциплинарного взыскания к нему может быть применен дисциплинарный арест на срок не более 30 суток. Этот порядок не распространяется на случай, определенный частью 2 настоящей статьи.

2. В случае совершения осужденным, содержащимся в учреждении лишения свободы особого риска, дисциплинарного нарушения, предусмотренного подпунктом «в», «г» или (и) «л» статьи 70 настоящего Кодекса, к нему может быть применен дисциплинарный арест на срок не более 60 суток.

3. Дисциплинарный арест применяется только в отношении осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы закрытого типа или в учреждении лишения свободы особого риска.

4. Общий срок дисциплинарных арестов, назначенных осужденному в течение одного года, не должен превышать 60 суток, а в случае, предусмотренном частью 2 настоящей статьи, – 150 суток.

5. Дисциплинарный арест не применяется к осужденным, достигшим 65 лет.

6. Право на издание распоряжения о применении дисциплинарного ареста имеет директор пенитенциарного учреждения или уполномоченное им лицо. Делегирование этого права осуществляется на основании индивидуального административно-правового акта.

7. В распоряжении о применении дисциплинарного ареста должны указываться следующие данные:

а) фамилия и имя должностного лица, издавшего распоряжение;

б) дата, время и место составления;

в) регистрационный номер;

г) указание на нормативный акт и индивидуальный административно-правовой акт, на основании которых должностное лицо осуществляет указанное полномочие;

д) данные об осужденном, совершившем дисциплинарное нарушение (фамилия, имя, дата рождения и другое);

е) место и время совершения дисциплинарного нарушения (с указанием года, месяца, числа, часов и минут), суть нарушения. В случае невозможности определения времени совершения дисциплинарного нарушения, временем совершения нарушения считается время его выявления;

ж) данные о свидетеле и потерпевшем (в случае их наличия);

з) указание на другие доказательства, необходимые для разрешения дела о дисциплинарном нарушении (в случае их наличия);

и) ходатайство о назначении дисциплинарного ареста в качестве дисциплинарного взыскания (без указания сроков взыскания).

8. При издании распоряжения о применении дисциплинарного ареста осужденному разъясняются его права на: ознакомление с этим распоряжением, дачу объяснений, представление доказательств, заявление ходатайства, выступление на родном языке и пользование услугами переводчика или (и) адвоката, обжалование распоряжения о применении дисциплинарного ареста. Об этом разъяснении указывается в распоряжении о применении дисциплинарного ареста.

9. В случае приглашения переводчика или (и) адвоката об этом указывается в распоряжении о применении дисциплинарного ареста.

10. Осужденный, совершивший дисциплинарное нарушение, свидетель, потерпевший вправе представить в письменной форме объяснения или (и) замечания. Указанные объяснения или (и) замечания приобщаются к распоряжению о применении дисциплинарного ареста.

11. Одна копия распоряжения о применении дисциплинарного ареста передается осужденному сразу после его издания.

12. Распоряжение о применении дисциплинарного ареста в течение 24 часов после его издания представляется правомочному суду по местонахождению пенитенциарного учреждения. Бремя доказывания возлагается на должностное лицо, издавшее распоряжение.

13. Судья рассматривает распоряжение о применении дисциплинарного ареста единолично, в открытом судебном заседании, в течение 48 часов после его представления. После завершения рассмотрения дела незамедлительно выносится обоснованное решение. Отложение вынесения обоснованного решения на другой срок не допускается.

14. Суд рассматривает дело в порядке, установленном Административно-процессуальным кодексом Грузии. Вместе с тем при разбирательстве дела не применяется статья 26² Административно-процессуального кодекса Грузии.

15. Суд рассматривает дело на основе равноправия и состязательности сторон. Осужденный пользуется всеми правами, гарантированными Административно-процессуальным кодексом Грузии. Осужденный вправе: на основе полного равноправия представлять доказательства, участвовать в их исследовании, приглашать свидетелей, давать объяснения, заявлять ходатайство и отвод, высказывать свое мнение по любому вопросу, связанному с делом. При рассмотрении дела в суде осужденный вправе выступать на родном языке и пользоваться услугами переводчика или (и) адвоката. В случае невозможности осужденным нанять адвоката, суд обязан назначить ему адвоката за государственный счет.

16. В срок отбывания дисциплинарного ареста засчитывается время на представление осужденного в суд и время, используемое судом первой инстанции для вынесения решения.

Статья 81. Решение (определение) суда о назначении дисциплинарного ареста

1. Основанием для вынесения судом решения (определения) о назначении дисциплинарного ареста не может служить предположение. Указанное решение выносится только при условии, если совершение лицом соответствующего дисциплинарного нарушения будет доказано на основании достоверных доказательств, исследованных судом в ходе разбирательства дела в судебном заседании.

2. Решение (определение) суда о назначении дисциплинарного ареста должно быть законным, обоснованным и справедливым.

3. Решение (определение) суда является законным в случае его вынесения с соблюдением требований Конституции Грузии и других законов.

4. Решение (определение) суда является обоснованным, если его выводы основаны на совокупности бесспорных доказательств, исследованных в судебном заседании.

5. Решение (определение) суда является справедливым, если назначенный дисциплинарный арест соответствует личности лица, совершившего дисциплинарное нарушение, и тяжести совершенного им дисциплинарного нарушения.

6. При назначении дисциплинарного ареста суд последовательно решает следующие вопросы:

а) совершено ли лицом деяние, предусмотренное настоящим Кодексом;

б) является ли совершенное лицом деяние противоправным;

в) вменяется ли лицу в вину совершенное им деяние;

г) должен ли быть применен к лицу дисциплинарный арест и в случае обязательности применения – на какой срок;

д) о судьбе вещественных доказательств.

7. В случае уличения лица в совершении нескольких дисциплинарных нарушений, в ходе рассмотрения дела суд по каждому дисциплинарному нарушению отдельно и в совокупности решает вопросы, указанные в части 6 настоящей статьи.

8. Суд правомочен рассматривать вопросы о применении дисциплинарного ареста к нескольким лицам, уличенным в совершении дисциплинарного нарушения, совместно, на основании ходатайства должностного лица, издавшего распоряжение о применении дисциплинарного ареста, или по собственной инициативе.

9. В случае, предусмотренном частью 8 настоящей статьи, вопросы, указанные в части 6 настоящей статьи, в отношении каждого лица решаются отдельно.

Статья 82. Обжалование решения (определения) суда первой инстанции

1. Решение (определение) суда первой инстанции может быть обжаловано в апелляционном суде стороной или ее представителем в 7-дневный срок после вручения им решения (определения) в порядке, установленном Административно-процессуальным кодексом Грузии. Поступившую жалобу суд незамедлительно направляет в апелляционный суд и противной стороне.

2. Апелляционный суд рассматривает апелляционную жалобу коллегиально – в составе 3 судей, в открытом судебном заседании. Апелляционный суд рассматривает дело и выносит решение (определение) в порядке и сроки, установленные настоящим Кодексом для судов первой инстанции.

3. Решение (определение) апелляционного суда является окончательным и обжалованию не подлежит.

Статья 83. Организация и контроль за исполнением дисциплинарного ареста

1. Решение (определение) суда о применении дисциплинарного ареста обращается к исполнению судом, вынесшим решение (определение). Осуществление организации и контроля за исполнением дисциплинарного ареста возлагается на Службу.

2. Порядок отбывания осужденным дисциплинарного ареста, типовая форма распоряжения о применении дисциплинарного ареста и форма карты движения осужденного определяются приказом Министра.

3. Срок дисциплинарного ареста не засчитывается в срок отбывания наказания осужденным.

Глава XIV

Проверка и мониторинг исполнения заключения под стражу и лишения свободы

Статья 84. Проверка и мониторинг исполнения заключения под стражу и лишения свободы

Проверка положения с защитой прав человека и выполнения служащими требований, установленных законодательством Грузии, системный мониторинг пенитенциарных учреждений, а также периодический анализ жалобобвиняемых и осужденных в порядке, установленном приказом Министра, производятся структурным подразделением Службы, осуществляющим внутренний контроль.

Статья 85. Специальная превентивная группа

Надзор за деятельностью, осуществляемой Службой и пенитенциарным учреждением в целях превенции пыток, бесчеловечного и унижающего достоинство обращения и наказания и борьбы против них, осуществляет специальная превентивная группа в порядке, установленном Органическим законом Грузии «О Народном Защитнике Грузии».

Глава XV

Освобождение осужденного от отбывания наказания

Статья 86. Основания для освобождения осужденного из учреждения лишения свободы

1. Осужденный освобождается из учреждения лишения свободы:

а) после окончания срока отбывания наказания;

б) при условно-досрочном освобождении от отбывания наказания;

в) при замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания;

г) ввиду изменения или отмены приговора в порядке, установленном законом;

д) на основании акта амнистии или помилования;

е) в связи с болезнью или ввиду преклонного возраста – в случаях, предусмотренных законодательством Грузии;

ж) в случае отложения судом исполнения приговора.

2. Перечень тяжелых и неизлечимых болезней, наличие которых является основанием для представления осужденного к освобождению от отбывания наказания, утверждает Министр лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

Статья 87. Общий порядок освобождения осужденного

1. Осужденный при освобождении в соответствии с настоящим Кодексом освобождается в день, предшествующий дню окончания срока отбывания наказания. Если день освобождения осужденного совпадает с выходным днем или праздничным днем, он освобождается в предыдущий рабочий день. При освобождении ему выдается надлежащая справка.

2. При освобождении осужденного в случае, предусмотренном настоящей статьей, его дактилоскопирование в соответствии с частью первой статьи 47 настоящего Кодекса является обязательным.

3. Освобожденному осужденному возвращаются его личные вещи, одежда/обувь, хранившиеся в пенитенциарном учреждении.

4. В случае отсутствия у освобожденного осужденного своей одежды/обуви или сезонной одежды/обуви пенитенциарное учреждение обязано безвозмездно выдать ему соответствующую сезонную одежду/обувь.

5. Осужденный получает право на полное распоряжение денежной суммой, накопленной на его лицевом банковском счете, с рабочего дня, следующего за днем освобождения.

Статья 88. Освобождение осужденного от дальнейшего отбывания наказания по болезни

1. Для освобождения осужденного от дальнейшего отбывания наказания по болезни осужденный, его защитник/законный представитель или директор пенитенциарного учреждения в установленном законом порядке, на основании врачебного заключения обращается в связи с освобождением осужденного в совместную постоянно действующую комиссию Министерства и Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии или в суд.

2. Совместная постоянно действующая комиссия Министерства и Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии принимает решение об освобождении осужденного от дальнейшего отбывания наказания при наличии обстоятельств, предусмотренных частью 2 статьи 74 Уголовного кодекса Грузии, на основании оценки консилиума врачей.

3. Порядок создания, полномочия и условия деятельности совместной постоянно действующей комиссии Министерства и Министерства лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии, а также порядок создания и полномочия консилиума врачей определяются совместным приказом Министра и Министра лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

4. В случае, предусмотренном частью первой настоящей статьи, суд принимает решение об освобождении осужденного от дальнейшего отбывания наказания в соответствии с частью первой статьи 74 Уголовного кодекса Грузии.

5. Суд при рассмотрении вопроса, определенного частью 4 настоящей статьи, должен учитывать целесообразность исполнения назначенного наказания в виде лишения свободы, личностные качества осужденного, факт совершения им преступления в прошлом, характер, мотив, цель преступления, наступившие последствия, риск повторного совершения преступления, поведение осужденного во время отбывания наказания и другие обстоятельства, могущие повлиять на решение суда.

Статья 89. Условно-досрочное освобождение от отбывания наказания

1. Условно-досрочное освобождение осужденного от отбывания наказания допускается только в случае фактического отбытия им:

а) не менее половины срока наказания в виде лишения свободы, подлежащего отбыванию за менее тяжкое преступление;

б) не менее двух третей срока наказания в виде лишения свободы, подлежащего отбыванию за тяжкое преступление;

в) не менее трех четвертей срока наказания в виде лишения свободы, подлежащего отбыванию за особо тяжкое преступление;

г) трех четвертей срока наказания, назначенного лицу, ранее условно-досрочно освобожденному, при этом условно-досрочное освобождение было отменено на основании части 4 настоящей статьи;

д) трех четвертей срока наказания, назначенного лицу, которому ранее неотбытая часть наказания была заменена более мягким видом наказания, при этом измененное наказание было отменено на основании части 10 статьи 73 Уголовного кодекса Грузии.

2. Срок лишения свободы, фактически отбытый осужденным, должен быть не менее 6 месяцев.

3. Контроль за поведением осужденного, условно-досрочно освобожденного от отбывания наказания, осуществляет наделенное соответствующими полномочиями юридическое лицо публичного права, действующее в сфере управления Министерства, – территориальный орган Национального агентства превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации (далее – Агентство) – бюро превенции преступлений, исполнения наказаний, не связанных с заключением под стражу, и пробации (далее – бюро пробации), а контроль за поведением осужденного военнослужащего – руководство воинской части.

4. В случае, если осужденный в неотбытый срок наказания:

а) систематически или (и) грубо уклонялся от исполнения обязанностей, возложенных на него при его условно-досрочном освобождении, суд правомочен постановить об отмене условно-досрочного освобождения и исполнении оставшейся не отбытой части наказания;

б) совершил преступление по неосторожности, вопрос об отмене или оставлении в силе условно-досрочного освобождения решается судом;

в) совершил умышленное преступление, суд назначает ему наказание в порядке, предусмотренном статьей 59 Уголовного кодекса Грузии. В том же порядке осужденному назначается наказание за совершение преступления по неосторожности, если суд отменит условно-досрочное освобождение.

5. Осужденному, условно-досрочно освобожденному от отбывания наказания, назначенного в виде общественно полезного труда, предусмотренного частью 3 статьи 73 Уголовного кодекса Грузии, срок фактически отбытого наказания в виде общественно полезного труда засчитывается в срок, предусмотренный частью первой настоящей статьи, согласно следующему расчету: пять часов общественно полезного труда – один день лишения свободы.

Статья 90. Местный совет Службы

1. Местный совет Службы (далее – Совет) является органом, рассматривающим вопросы, связанные с условно-досрочным освобождением от отбывания наказания и заменой неотбытой части наказания более мягким видом наказания. Численность советов и их территориальная подсудность, а также порядок рассмотрения и принятия ими решений по вопросам условно-досрочного освобождения от отбывания наказания/замены неотбытой части наказания более мягким видом наказания определяются приказом Министра.

2. Совет состоит из 5 членов. В состав Совета входят:

а) один служащий Службы;

б) один сотрудник Агентства;

в) один представитель Высшего совета юстиции Грузии;

г) один представитель неправительственных организаций;

д) один представитель общеобразовательных учреждений или высших образовательных учреждений.

3. Членом Совета может быть лицо, имеющее соответствующее образование и профессиональный опыт, а также способное по своим деловым и моральным качествам исполнять функции члена Совета.

4. Для целей части 2 настоящей статьи:

а) Генеральный директор Службы отбирает лицо, определенное подпунктом «а», и назначает его членом Совета;

б) Генеральный директор Службы по представлению Начальника Агентства назначает лицо, определенное подпунктом «б», членом Совета;

в) Генеральный директор Службы по представлению Высшего совета юстиции Грузии назначает лицо, определенное подпунктом «в», членом Совета;

г) Генеральный директор Службы по представлению координационного совета Службы, предусмотренного частью 5 настоящей статьи, назначает лиц, определенных подпунктами «г» и «д», членами Совета.

5. Координационный совет Службы создается в порядке, установленном законодательством Грузии, в целях отбора и представления в качестве членов Совета представителей неправительственных организаций, общеобразовательных учреждений и высших образовательных учреждений. Права, обязанности и порядок деятельности координационного совета Службы определяются приказом Министра.

6. Член Совета независим при осуществлении своих полномочий и подчиняется только Конституции Грузии, международным договорам Грузии и настоящему Кодексу.

7. Член Совета назначается сроком на один год.

8. Член Совета освобождается от должности приказом Генерального директора Службы, при наличии одного из следующих оснований:

а) личное заявление;

б) признание его судом ограниченно дееспособным лицом либо поддерживаемым лицом, если решением суда не определено иное;

в) вступление в отношении него в законную силу обвинительного приговора суда;

г) истечение срока полномочий, определенного частью 7 настоящей статьи;

д) признание его в установленном законом порядке безвестно отсутствующим или умершим;

е) смерть;

ж) пропуск заседания Совета 3 раза подряд без уважительной причины;

з) освобождение от занимаемой должности при назначении членом Совета;

и) недобросовестное или (и) ненадлежащее исполнение своих обязанностей;

к) ликвидация/реорганизация Совета в порядке, установленном законодательством Грузии.

9. Заседание Совета в пенитенциарном учреждении, находящемся на подсудной Совету территории, может проводиться с использованием средств видеосвязи.

10. Организационно-правовое обеспечение деятельности советов, в том числе, судебное представительство, осуществляется соответствующим структурным подразделением Службы. Указанное подразделение в целях рассмотрения вопросов, связанных с условно-досрочным освобождением от отбывания наказания и заменой неотбытой части наказания более мягким видом наказания, имеет право на обработку и хранение персональных данных осужденных (в том числе, данных особой категории) в порядке, установленном законодательством Грузии.

11. Лица, участвующие в заседаниях Совета, обязаны в соответствии с законодательством Грузии защищать персональные данные, ставшие им известными в результате участия в заседании.

Статья 91. Решение Совета об условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания

1. Если осужденным (за исключением осужденных с высоким риском опасности) фактически отбыт срок, установленный законом для возможности применения условно-досрочного освобождения от отбывания наказания, пенитенциарное учреждение обязано незамедлительно представить Совету соответствующее ходатайство и уведомить об этом осужденного. Если для сбора и обработки необходимой информации требуется дополнительное время, пенитенциарное учреждение правомочно подать указанное ходатайство в Совет в 7-дневный срок.

2. Осужденный, его защитник/законный представитель и близкий родственник вправе предоставить Совету дополнительную информацию.

3. Совет рассматривает дело в устном слушании или (и) без устного слушания, с соблюдением правил административного производства. При рассмотрении дела без устного слушания Совет согласно критериям оценки, установленным Министром, принимает решение об отказе в условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания, о допуске дела к рассмотрению в устном слушании или об условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания. В решении указываются данные об осужденном и основные обстоятельства дела.

4. При рассмотрении ходатайства пенитенциарного учреждения Совет учитывает поведение осужденного в период отбывания наказания, факт совершения осужденным преступления в прошлом, личность осужденного, его семейное положение, характер совершенного им преступления и другие обстоятельства, могущие повлиять на решение Совета.

5. Если Совет сочтет нужным получить у осужденного дополнительную информацию для решения вопроса о его условно-досрочном освобождении от отбывания наказания, он проводит устное слушание. Совет на устном слушании принимает решение об отказе в условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания или об условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания.

6. Решение Совета об отказе в условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания может быть обжаловано в суде в административном порядке.

7. В случае принятия Советом решения об отказе в условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания повторное рассмотрение ходатайства пенитенциарного учреждения по тому же вопросу допускается только после истечения 6 месяцев, кроме случая, когда срок подлежащего отбыванию наказания не превышает 6 месяцев или (и) существуют особые обстоятельства. Рассмотрение вопроса об условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания раз в 6 месяцев является обязательным. Если срок подлежащего отбыванию наказания не превышает 6 месяцев, Совет рассматривает вопрос об условно-досрочном освобождении осужденного от отбывания наказания на основании его письменного заявления.

8. В случае условно-досрочного освобождения осужденного от отбывания наказания Совет правомочен обратиться в Агентство в порядке, установленном приказом Министра, с рекомендацией об определении дополнительных условий для осужденного.

Статья 92. Решение Совета о замене оставшейся не отбытой части наказания более мягким видом наказания

1. Осужденный, его защитник/законный представитель (за исключением осужденных с высоким риском опасности, их защитников/законных представителей) вправе в установленном законом порядке представить Совету документацию, необходимую для рассмотрения вопроса о замене осужденному неотбытой части наказания более мягким видом наказания, – общественно полезным трудом или домашним арестом, и соответствующее ходатайство.

3. Совет рассматривает дело в форме устного слушания или (и) без устного слушания, с соблюдением правил административного производства.

4. При рассмотрении дела без устного слушания Совет согласно критериям оценки, установленным Министром, принимает решение об удовлетворении соответствующего ходатайства, об отказе в удовлетворении этого ходатайства либо о допуске дела к рассмотрению в устном слушании.

5. Если Совет сочтет нужным получить у осужденного дополнительную информацию для решения вопроса о замене осужденному неотбытой части наказания более мягким видом наказания, он проводит устное слушание. Совет вустном слушании принимает решение об отказе осужденному в замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания или о замене осужденному неотбытой части наказания более мягким видом наказания.

6. Совет при рассмотрении соответствующего ходатайства учитывает поведение осужденного в период отбывания наказания, факт совершения им преступления в прошлом, личность осужденного, его семейное положение, характер совершенного им преступления и другие обстоятельства, могущие повлиять на решение Совета.

7. Совет принимает решение о замене осужденному неотбытой части наказания более мягким видом наказания в случае согласия осужденного.

8. Решение Совета об отказе осужденному в замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания подлежит обжалованию в административном порядке в суде.

9. В случае принятия Советом решения об отказе осужденному в замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания повторное рассмотрение ходатайства соответствующего осужденного по тому же вопросу допускается только после истечения 6 месяцев, кроме случая, когда срок подлежащего отбыванию наказания не превышает 6 месяцев или (и) существуют особые обстоятельства.

10. В решении Совета указываются данные об осужденном и основные обстоятельства дела.

Статья 93. Обязанности пенитенциарного учреждения при освобождении осужденного из пенитенциарного учреждения и при наличии других обстоятельств

1. Пенитенциарное учреждение обязано за 3 месяца до фактического отбытия срока, установленного законом для применения условно-досрочного освобождения осужденного от отбывания наказания или (и) замены осужденному неотбытой части наказания более мягким видом наказания, письменно обратиться в Агентство в связи с оценкой рисков и потребностей семьи указанного осужденного, а также социальной среды за пределами учреждения. Порядок скоординированной деятельности Службы и Агентства в процессе подготовки осужденного к освобождению определяется приказом Министра.

2. Не позднее 3 месяцев до истечения срока лишения свободы пенитенциарное учреждение уведомляет бюро пробации и соответствующий орган муниципалитета по месту жительства осужденного об освобождении осужденного из пенитенциарного учреждения, его месте жительства, трудоспособности и специальности.

3. Пенитенциарное учреждение обязано в порядке, установленном приказом Министра, уведомлять об освобождении осужденного из пенитенциарного учреждения соответствующее структурное подразделение Министерства внутренних дел Грузии.

4. Пенитенциарное учреждение обязано при оставлении пенитенциарного учреждения лицом, осужденным за совершение преступления против половой свободы и половой неприкосновенности, предусмотренного Законом Грузии «О борьбе с преступлениями против половой свободы и половой неприкосновенности», разъяснять ему ограничение (лишение права), определенное Законом Грузии «О борьбе с преступлениями против половой свободы и половой неприкосновенности».

5. Пенитенциарное учреждение обязано незамедлительно направлять в Министерство внутренних дел Грузии письменное уведомление об освобождении, побеге из пенитенциарного учреждения, краткосрочном выезде за пределы учреждения лишения свободы в порядке, установленном статьей 125 настоящего Кодекса, лиц, осужденных за совершение преступлений против половой свободы и половой неприкосновенности, предусмотренных Законом Грузии «О борьбе с преступлениями против половой свободы и половой неприкосновенности», а также об оставлении ими учреждения лишения свободы по подготовке к освобождению в порядке, установленном частью 12 статьи 34 этого же Кодекса.

6. Пенитенциарное учреждение обязано незамедлительно уведомлять Министерство внутренних дел Грузии об освобождении, побеге из пенитенциарного учреждения, краткосрочном выезде за пределы учреждения лишения свободы в порядке, установленном статьей 125 настоящего Кодекса, лиц, осужденных за насилие в отношении женщин или (и) насилие в семье, а также об оставлении ими учреждения лишения свободы по подготовке к освобождению в порядке, установленном частью 12 статьи 34 этого же Кодекса.

Книга III

Правовое положение обвиняемых и осужденных.

Ресоциализация осужденных

Глава XVI

Правовое положение обвиняемых и осужденных

Статья 94. Основы правового положения обвиняемых и осужденных. Права обвиняемых и осужденных

1. Государство обеспечивает защиту прав и свобод обвиняемых и осужденных, а также их правовую и социальную защиту и защиту их личной безопасности, исполнение заключения под стражу и лишения свободы.

2. Обвиняемым при исполнении заключения под стражу, а осужденным при исполнении лишения свободы гарантируются права и свободы, признанные Конституцией Грузии, международными договорами Грузии, настоящим Кодексом, а также другими законодательными и подзаконными нормативными актами Грузии.

3. Обвиняемые/осужденные вправе:

а) в порядке, установленном законодательством Грузии, быть обеспеченными:

а.а) жильем, питанием, предметами личной гигиены, одеждой/обувью, работой, безопасностью труда и личной безопасностью;

а.б) медицинским обслуживанием;

а.в) возможностью встреч (свиданий) с близкими родственниками, встреч с защитником, представителями дипломатического представительства, консульского учреждения и другими дипломатическими представителями (если обвиняемый/осужденный является гражданином иностранного государства);

а.г) возможностью осуществлять телефонные разговоры и переписку;

а.д) возможностью получения и отправления посылок и денежных переводов;

а.е) возможностью получения бесплатной юридической помощи и правовой консультации;

б) получить общее образование и профессиональное образование;

в) участвовать в спортивных, культурных и религиозных мероприятиях;

г) получать информацию через прессу и другие средства массовой информации; пользоваться художественной и иной литературой;

д) с разрешения и под контролем директора пенитенциарного учреждения заниматься индивидуальной деятельностью, иметь необходимый для этого инвентарь и при содействии пенитенциарного учреждения осуществлять реализацию вещей (изделий), изготовленных в результате индивидуальной деятельности;

е) подавать требования, жалобы;

ж) ежедневно бывать на свежем воздухе (пользоваться правом ежедневной прогулки) продолжительностью не менее 1 часа;

з) временно оставлять пенитенциарное учреждение в связи с исключительными, личными обстоятельствами;

и) пользоваться соответствующими реабилитационными программами.

4. Осужденные дополнительно в порядке, установленном законодательством Грузии, пользуются:

а) правом на краткосрочные выезды за пределы учреждения лишения свободы;

б) правом на получение образования на первой и второй ступенях академического высшего образования, а осужденные, содержащиеся в реабилитационном учреждении для несовершеннолетних, – правом на получение образования на первой ступени академического высшего образования;

в) правом на профессиональную подготовку и переподготовку.

5. Обвиняемые/осужденные вправе участвовать в установленном порядке в религиозных ритуалах и встречаться с духовными лицами, иметь при себе и пользоваться религиозной литературой и культовыми предметами. Порядок участия обвиняемых/осужденных в религиозных ритуалах и организации встреч с духовными лицами определяет Министр.

6. Порядок реализации вещей (изделий), изготовленных обвиняемыми/осужденными в результате индивидуальной деятельности, и осуществления для этих целей индивидуальной деятельности определяет Министр.

Статья 95. Юридическая помощь

1. Обвиняемые/осужденные вправе пользоваться услугами адвоката в порядке, установленном законодательством Грузии.

2. Обвиняемый/осужденный вправе без каких-либо ограничений и вмешательств встречаться со своим адвокатом, осуществляющим адвокатскую деятельность, предусмотренную законом. Сотрудник пенитенциарного учреждения правомочен осуществлять визуальное наблюдение за встречей обвиняемого/осужденного с адвокатом, проводимое в условиях дистанционного наблюдения и записи с использованием технических средств, но без прослушивания. Порядок осуществления права обвиняемого и осужденного на встречу с адвокатом определяется приказом Министра.

3. Встречи обвиняемых/осужденных с адвокатами не входят в свидания, предусмотренные настоящим Кодексом.

Статья 96. Право на охрану здоровья

1. Обвиняемые/осужденные вправе пользоваться необходимыми медицинскими услугами. В случае необходимости для обвиняемых/осужденных должны быть доступны лечебные средства, разрешенные в пенитенциарном учреждении. По требованию обвиняемый/осужденный вправе приобретать за свой счет более дорогостоящие лечебные средства, чем те, которые приобретает пенитенциарное учреждение, или лечебные средства с аналогичными свойствами. В случае обоснованного требования, с разрешения Генерального директора Службы обвиняемый/осужденный вправе осуществлять вызов личного врача за свой счет.

2. При приеме обвиняемого/осужденного в пенитенциарное учреждение состояние его здоровья подвергается обязательной проверке. В связи с указанной проверкой составляется соответствующая справка, которая хранится в медицинской карточке обвиняемого/осужденного.

Статья 97. Поощрение обвиняемых/осужденных

1. Видами поощрения осужденных являются:

а) объявление благодарности;

б) досрочное снятие дисциплинарного взыскания;

в) предоставление права на дополнительный телефонный разговор;

г) предоставление права на дополнительный краткосрочной выезд за пределы учреждения лишения свободы;

д) предоставление права на дополнительное краткосрочное свидание;

е) с согласия Генерального директора Службы, решением директора пенитенциарного учреждения предоставление права на краткосрочное свидание в порядке исключения;

ж) с согласия Генерального директора Службы, решением директора пенитенциарного учреждения предоставление права на краткосрочное свидание с лицом, не предусмотренным частью первой статьи 120 настоящего Кодекса;

з) предоставление права на дополнительное длительное свидание;

и) предоставление права на дополнительное видеосвидание;

к) предоставление права на получение в виде посылки или по почте вещей, веществ или (и) изделий, права владения которыми осужденные, как правило, в пенитенциарном учреждении лишены, однако владеть ими не запрещается;

л) предоставление права на дополнительное семейное свидание;

м) предоставление права на пользование компьютером без доступа к Интернету.

2. В части первой настоящей статьи:

а) вид поощрения, предусмотренный подпунктом «г», не применяется в отношении осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы закрытого типа и учреждении лишения свободы особого риска;

б) виды поощрения, предусмотренные подпунктами «д»–«з», не применяются в отношении осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению;

в) вид поощрения, предусмотренный подпунктом «к», применяется только в отношении осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению;

г) вид поощрения, предусмотренный подпунктом «л», применяется только в отношении осужденных женщин;

д) вид поощрения, предусмотренный подпунктом «м», применяется только в отношении осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы закрытого типа.

3. В отношении обвиняемых применяются только виды поощрений, предусмотренные подпунктами «б», «е» и «ж» части первой настоящей статьи.

4. При применении вида поощрения в отношении обвиняемого/осужденного учитываются факт и степень его участия в образовательных программах.

Статья 98. Материальная ответственность обвиняемого/осужденного

1. На обвиняемого/осужденного, причинившего в период нахождения в пенитенциарном учреждении материальный ущерб государству, юридическому лицу или физическому лицу, возлагается материальная ответственность:

а) за ущерб, причиненный при выполнении трудовых обязательств, – в размере, предусмотренном трудовым законодательством Грузии;

б) за ущерб, причиненный другим деянием, – в размере, предусмотренном гражданским законодательством Грузии.

2. Обвиняемый/осужденный возмещает расходы на лечение в случае членовредительства или нанесения увечий другому лицу умышленно или по грубой неосторожности, а также за ущерб, причиненный пенитенциарному учреждению, дополнительные расходы, связанные с пресечением его побега из пенитенциарного учреждения.

3. В случае, если обвиняемый/осужденный не возместит материальный ущерб добровольно, вопрос возмещения ущерба рассматривается в порядке гражданского судопроизводства. Неправильно взысканная с обвиняемого/осужденного сумма возвращается ему и зачисляется на его лицевой банковский счет.

4. В случае причинения вреда здоровью лица в результате совершения обвиняемым/осужденным деяния на территории пенитенциарного учреждения расходы на безотлагательное лечение указанного лица возмещаются государством.

Статья 99. Обязанности обвиняемых/осужденных

1. Обвиняемые/осужденные обязаны соблюдать правила и условия исполнения заключения под стражу и лишения свободы, установленные законодательством Грузии, выполнять возложенные на них обязанности и законные требования служащих.

2. Обвиняемые/осужденные обязаны:

а) соблюдать Положение о соответствующем пенитенциарном учреждении, распорядок дня, а также выполнять другие требования, предусмотренные законодательством Грузии, и законные требования служащих;

б) беречь имущество соответствующего пенитенциарного учреждения или другого лица и не причинять ущерб данному имуществу;

в) быть вежливыми по отношению к другим обвиняемым/осужденным и служащим учреждения;

г) хранить продукты питания и вещи индивидуального пользования в специально отведенных для этой цели местах и хранилищах;

д) соблюдать личную гигиену, содержать в чистоте и порядке одежду/обувь, койку, жилое помещение и рабочее место;

е) по желанию работать только на отведенном директором соответствующего пенитенциарного учреждения рабочем месте в порядке и на условиях, установленных законодательством Грузии;

ж) не совершать деяний, запрещенных Положением о соответствующем пенитенциарном учреждении и законодательством Грузии.

Глава XVII

Требования и жалобы обвиняемых/осужденных

Статья 100. Требование и порядок его подачи

1. На основании внесения требования обвиняемый/осужденный может требовать получения прав, предоставление которых относится к полномочиям пенитенциарного учреждения.

2. Обвиняемый/осужденный вправе подавать требование в индивидуальном или групповом порядке, в письменной форме. Требование может быть конфиденциальным.

3. Требование обвиняемого/осужденного регистрируется в пенитенциарном учреждении. Обвиняемому/осужденному передается номер регистрации требования.

4. Обвиняемый/осужденный вправе обратиться с требованием к директору пенитенциарного учреждения или уполномоченному им лицу. Директор пенитенциарного учреждения или уполномоченное им лицо обязано ответить обвиняемому/осужденному в письменной форме, в 5-дневный срок.

5. Отказ в удовлетворении требования должен быть обоснован.

Статья 101. Право на подачу жалобы

1. Основаниями для подачи жалобы являются деяние (действие или бездействие), правовой акт, решение сотрудника, осуществляющего деятельность в сфере исполнения наказаний, а также иное ущемление прав, предусмотренных настоящим Кодексом.

2. Обвиняемый/осужденный вправе вносить жалобу в индивидуальном или групповом порядке. Жалоба может быть подана в письменной форме.

3. Жалоба может быть подана в месячный срок с момента выявления соответствующего основания.

4. Право на подачу жалобы имеют также адвокат, законныйпредставитель или близкий родственник обвиняемого/осужденного:

а) при наличии обоснованного предположения, что были нарушены права обвиняемого/осужденного;

б) в случае, когда состояние здоровья обвиняемого/осужденного не позволяет ему самому подать жалобу.

5. Пенитенциарное учреждение обязано по требованию обвиняемого/осужденного обеспечить его необходимыми для подачи жалобы средствами в нужном количестве, в том числе, пишущим средством, бумагой, конвертом для конфиденциальной жалобы.

6. Не допускается ограничение обвиняемого/осужденного в правах, а также отказ в пользовании обвиняемым/осужденным своими правами ввиду подачи им жалобы.

7. Пенитенциарное учреждение должно обеспечивать разрешение на месте проблемы, указанной обвиняемым/осужденным в жалобе. Неконфиденциальная жалоба, которую пенитенциарное учреждение может разрешить путем ее рассмотрения на месте, подлежит разрешению без получения результатов ее рассмотрения органом и лицом, которым она была направлена.

8. Ответственное лицо незамедлительно предоставляет содержащимся в пенитенциарном учреждении обвиняемым/осужденным возможность ознакомиться с письменной информацией об их правах и обязанностях, в том числе, о праве на подачу жалобы и установленном законом порядке обжалования.

9. Обвиняемым/осужденным, не умеющим читать и писать, соответствующая информация предоставляется в устной форме. Уполномоченное лицо составляет протокол о предоставлении обвиняемым/осужденным информации, который обвиняемые/осужденные удостоверяют подписью.

Статья 102. Адресат жалобы

1. Обвиняемый/осужденный вправе обратиться с жалобой к директору пенитенциарного учреждения, если жалоба касается деятельности служащего пенитенциарного учреждения, или к Генеральному директору Службы, если жалоба касается деятельности служащего Службы.

2. Обвиняемый/осужденный вправе обжаловать отказ директорапенитенциарного учреждения в удовлетворении жалобы у Генерального директора Службы, а также обращаться к Генеральному директору Службы с жалобой, касающейся деятельности директора пенитенциарного учреждения.

3. Обвиняемый/осужденный вправе обращаться с жалобой, касающейся деятельности Генерального директора Службы, к Министру.

4. Не допускается участие в разрешении жалобы лица, деяние, правовойакт или решение которого обжалуется.

5. Обвиняемый/осужденный вправе в любое время обратиться с жалобой к Народному Защитнику Грузии/специальной превентивной группе/в Специальную следственную службу.

Статья 103. Порядок подачи жалобы

1. Обвиняемый/осужденный вправе в целях определения адресата жалобы или урегулирования иного технического вопроса требовать консультацию социального работника Службы.

2. Обвиняемый/осужденный при составлении жалобы вправе требовать консультацию адвоката. Расходы на адвоката возмещаются в порядке, установленном законом.

3. Жалоба подается в письменном виде в соответствии с формой, утвержденной Министром.

4. Обвиняемые/осужденные, не владеющие государственным языком Грузии и не понимающие языка судопроизводства, вправе пользоваться бесплатными услугами переводчика.

5. Обвиняемым/осужденным ответ выдается на государственном языке Грузии, а в случае необходимости применяется процедура, предусмотренная частью 4 настоящей статьи.

Статья 104. Ящик для жалоб обвиняемых/осужденных

1. Ящик для жалоб обвиняемых/осужденных устанавливается на территории пенитенциарного учреждения в доступном для всех обвиняемых/осужденных месте, где не осуществляются визуальный контроль или (и) контроль с помощью электронных средств. На территории пенитенциарного учреждения могут размещаться несколько ящиков для жалоб.

2. На ящике для жалоб делается вывеска с надписью: «Ящик для жалоб».

3. Ящик для жалоб должен быть опечатан.

4. Ящик для жалоб открывается, закрывается и опечатывается социальным работником Службы в конце каждого рабочего дня, в присутствии директора или заместителя директора пенитенциарного учреждения.

5. Сразу после вскрытия ящика для жалоб производятся визуальный осмотр конвертов с жалобами и регистрация их номеров.

6. Регистрацию и учет жалоб в пенитенциарном учреждении обеспечивает социальный работник Службы.

7. В случае повреждения ящика для жалоб он в кратчайший срок должен быть отремонтирован или установлен новый ящик для жалоб, но не позднее 3 дней после его повреждения.

Статья 105. Порядок пересылки жалобы

1. Пенитенциарное учреждение обязано пересылать жалобы адресатам не позднее следующего рабочего дня после их поступления.

2. Жалобы, адресованные директору пенитенциарного учреждения или уполномоченному им лицу, передаются им беспрепятственно через соответствующую структурную единицу данного учреждения.

3. Не позднее дня, следующего за днем пересылки жалоб, рядом с ящиком для жалоб вывешиваются номера регистрации пересланных жалоб и коды соответствующих конвертов.

4. Неконфиденциальная жалоба не направляется на рассмотрение лицу или лицу, непосредственно подчиненному тому лицу, на деяние которого подана указанная жалоба.

Статья 106. Сроки рассмотрения жалобы

1. Директор пенитенциарного учреждения или уполномоченное им лицо рассматривает жалобу в течение 5 рабочих дней после ее поступления. В особых случаях срок рассмотрения жалобы может быть продлен не более чем на10 рабочих дней. О продлении срока рассмотрения жалобы автор жалобы незамедлительно уведомляется в устной или письменной форме.

2. Генеральный директор Службы рассматривает жалобу в течение 10 рабочих дней после ее поступления. Генеральный директор Службы вправе продлить срок рассмотрения жалобы не более чем на 10 рабочих дней. О продлении срока рассмотрения жалобы автор жалобы уведомляется в письменной форме.

3. Жалоба, за исключением случаев, предусмотренных частями первой и 2 настоящей статьи, рассматривается в срок, установленный законом.

Статья 107.Конфиденциальная жалоба

1. Обвиняемый/осужденный вправе подать конфиденциальную жалобу.

2. Конфиденциальной является жалоба, которая помещена в запечатанный конверт и на которой указан адресат.

3. Пенитенциарное учреждение обеспечивает соблюдение конфиденциальности жалобы. Если на конфиденциальной жалобе адресат не указан или в случае невозможности идентификации личности указанного на ней адресата, пенитенциарное учреждение вывешивает на видном месте, рядом с ящиком для жалоб информацию о номере конверта с жалобой и причине отказа в отправлении жалобы. Обвиняемый/осужденный вправе забрать конфиденциальную жалобу в 2-недельный срок. Пенитенциарное учреждение обязано хранить конфиденциальную жалобу в течение не более 10 рабочих дней и после истечения этого срока уничтожить ее с соблюдением конфиденциальности.

Статья 108. Жалобы, касающиеся применения пыток, бесчеловечных и унижающих достоинство видов обращения

1. Жалобы, касающиеся применения пыток, бесчеловечных и унижающих достоинство видов обращения, относятся к особым случаям и рассматриваются незамедлительно.

2. О жалобах, касающихся применения пыток, бесчеловечных и унижающих достоинство видов обращения, не позднее 24 часов после их поступления уведомляются директор пенитенциарного учреждения или уполномоченное им лицо, специальная превентивная группа и Специальная следственная служба.

Статья 109. Результаты рассмотрения жалобы. Обжалование решения

1. С результатами рассмотрения жалобы обвиняемый/осужденный знакомится под расписку не позднее 5 дней после принятия соответствующего решения, и они приобщаются к личному делу обвиняемого/осужденного.

2. На каждое конкретное требование, изложенное в жалобе, должен быть дан обоснованный ответ.

3. В случае отрицательного решения по жалобе обвиняемый/осужденный должен быть извещен об обоснованном ответе.

4. Результаты рассмотрения жалобы могут быть обжалованы в суде в административном порядке.

Глава XVIII

Жилищные условия обвиняемых и осужденных

Статья 110. Жилищные условия обвиняемых/осужденных

1. Выделенные для обвиняемых/осужденных жилые площади должны соответствовать санитарно-гигиеническим нормам, установленным совместным приказом Министра и Министра лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии, и обеспечивать сохранение здоровья обвиняемых/осужденных.

2. Норма жилой площади на одного обвиняемого/осужденного в лечебном учреждении для обвиняемых и осужденных и учреждении содержания под стражей/учреждении лишения свободы должна быть не менее 4 кв. метров.

3. Жилое помещение обвиняемого/осужденного должно иметь окно, обеспечивающее естественное освещение. Обвиняемые/осужденные также должны быть обеспечены отоплением. Жилые помещения обвиняемых/осужденных должны быть также оснащены естественной или (и) искусственной вентиляцией.

4. Обвиняемые/осужденные – беременные женщины, кормящие матери, больные, лица с ограничением возможностей или пожилые (женщины – с 60 лет, мужчины – с 65 лет) должны иметь жилищные условия, соответствующие их специфическим потребностям.

5. Пенитенциарное учреждение создает в пределах разумного достойные жилищные условия для содержания обвиняемых/осужденных, которые должны соответствовать инфраструктуре пенитенциарного учреждения и не создавать угрозы для нормального функционирования этого учреждения. Перечень разрешенных бытовых вещей и техники, находящихся в пользовании/собственности обвиняемых/осужденных, определяется Положением о пенитенциарном учреждении.

Статья 111. Питание обвиняемых/осужденных

1. Пища в пенитенциарном учреждении должна содержать компоненты, необходимые для жизни и здоровья человека. Запрещается снижение калорийности пищи с целью наказания обвиняемого/осужденного.

2. Нормы питания обвиняемых/осужденных определяются совместным приказом Министра и Министра лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

3. Пенитенциарное учреждение ежедневно обеспечивает обвиняемых/осужденных не менее чем трехразовым питанием.

4. Для обвиняемых/осужденных – женщин, беременных женщин, кормящих матерей, больных, лиц с ограничением возможностей или пожилых (женщин – с 60 лет, мужчин – с 65 лет) должны быть созданы условия питания, соответствующие их состоянию здоровья.

5. Обвиняемые/осужденные вправе приобретать в магазине, находящемся на территории пенитенциарного учреждения, дополнительные продукты питания и предметы первой необходимости на сумму, заработанную ими во время работы в пенитенциарном учреждении или зачисленную на их лицевые банковские счета близкими родственниками или другими лицами. Обвиняемые/осужденные могут использовать собственные средства для приобретения дополнительных продуктов питания и предметов первой необходимости в пределах лимита, определенного приказом Министра, только по безналичному расчету.

6. Обвиняемые/осужденные с разрешения Генерального директора Службы вправе получать дополнительные продукты питания и предметы первой необходимости в посылках.

7. Обвиняемые/осужденные обеспечиваются чистой питьевой водой в неограниченном количестве.

8. Условия содержания объявивших голодовку обвиняемых/осужденных в пенитенциарном учреждении определяются приказом Министра.

Статья 112. Личная гигиена обвиняемых/осужденных

1. Обвиняемые/осужденные должны иметь возможность удовлетворять природные физиологические потребности и соблюдать личную гигиену без унижения чести и достоинства.

2. Обвиняемым/осужденным, как правило, должна обеспечиваться возможность принимать душ два раза в неделю, а также пользоваться парикмахерскими услугами не реже одного раза в месяц. Пенитенциарное учреждение вправе требовать от обвиняемого/осужденного постричься наголо при наличии соответствующего требования врача или необходимости соблюдения гигиены.

Статья 113. Одежда/обувь и белье обвиняемых/осужденных

1. В случае отсутствия у обвиняемого/осужденного собственной одежды/обуви или (и) других личных вещей для соблюдения личной гигиены пенитенциарное учреждение обеспечивает его сезонной специальной одеждой/обувью или (и) другими личными вещами для соблюдения личной гигиены. Форма обеспечения ими не должна унижать достоинство человека.

2. В случае необходимости осужденному выдается рабочая одежда.

3. Обвиняемые/осужденные должны иметь в личном пользовании койку и белье. Им выдается чистое белье, не имеющее изъяна. Пенитенциарное учреждение должно обеспечивать чистоту белья.

4. Пенитенциарное учреждение правомочно выдавать обвиняемым/осужденным специальную одежду/обувь. Форма их выдачи не должна унижать достоинство человека. Обвиняемые/осужденные обязаны носить специальную одежду/обувь.

Статья 114. Прогулки

1. Обвиняемые/осужденные имеют право на ежедневную прогулку на свежем воздухе длительностью не менее 1 часа в течение дня. Места для осуществления прогулок на свежем воздухе должны обустраиваться таким образом, чтобы неблагоприятные метеорологические условия не препятствовали реализации соответствующего права.

2. Прогулки обвиняемых/осужденных проводятся в дневные часы в местах, отведенных для этого пенитенциарным учреждением. Прогулка обвиняемого/осужденного может быть прекращена досрочно в случае нарушения им требований, установленных Положением о пенитенциарном учреждении.

Глава XIX

Коммуникация обвиняемых и осужденных с внешним миром

Статья 115. Переписка обвиняемых/осужденных

1. Обвиняемые/осужденные вправе отправлять и получать письма в неограниченном количестве в порядке, установленном законодательством Грузии, кроме случая, предусмотренного настоящим Кодексом. Переписка между обвиняемыми/осужденными, содержащимися в пенитенциарном учреждении, запрещается, кроме случая, когда они являются друг для друга – членами семьи (родители (усыновители), мачехи, отчимы, дети (усыновленные дети), падчерицы, пасынки, супруги, лица, с которыми у обвиняемых/осужденных имеются общие дети, сестры, братья). Обвиняемый может быть ограничен в праве на переписку с членом семьи, содержащимся в пенитенциарном учреждении, по мотивированному решению следователя или прокурора, а осужденный – по мотивированному решению директора пенитенциарного учреждения.

2. Обвиняемый, а также осужденный, переведенный в учреждение содержания под стражей ввиду расследования преступления, происшедшего в пенитенциарном учреждении, могут быть ограничены в праве на переписку по мотивированному решению следователя или прокурора.

3. Право на переписку обвиняемого/осужденного ограничивается на основании письменного обращения адресата. Право на переписку лица, обвиняемого/осужденного за насилие в отношении женщин или (и) насилие в семье, с потерпевшей (потерпевшим) ограничивается на основании письменного обращения потерпевшей (потерпевшего).

4. Вручение обвиняемым/осужденным писем, получаемых пенитенциарным учреждением на их имя, а также отправление писем обвиняемых/осужденных адресатам обеспечивает данное учреждение. Корреспонденция личного характера отправляется адресатам за счет средств обвиняемых/осужденных.

5. Пенитенциарное учреждение обязано по требованию обвиняемого/осужденного обеспечить его пишущим средством и бумагой, а по требованию обвиняемого/осужденного, являющегося лицом с ограниченными возможностями, – соответствующими средствами, необходимыми для переписки. Пишущие средства и бумага выдаются обвиняемым/осужденным в разумном количестве.

6. Корреспонденция обвиняемых/осужденных проверяется. Проверка включает визуальный осмотр корреспонденции без ознакомления с ее содержанием, а в крайних случаях, при наличии обоснованного предположения о возможности распространения информации, могущей создать угрозу общественному порядку, общественной безопасности или правам и свободам других лиц, соответствующий служащий пенитенциарного учреждения вправе ознакомиться с содержанием корреспонденции и в случае необходимости ограничить ее отправление адресату. Об указанном ограничении незамедлительно уведомляется отправитель корреспонденции, и корреспонденция отправляется в соответствующий следственный орган.

7. Корреспонденция, полученная в запечатанном конверте, вскрывается в присутствии обвиняемого/осужденного. Указанная корреспонденция подлежит визуальному осмотру без ознакомления с ее содержанием.

8. Пенитенциарному учреждению запрещается задерживать или (и) проверять корреспонденцию обвиняемых/осужденных, адресатами либо адресантами которой являются: Президент Грузии, Председатель Парламента Грузии, Премьер-министр Грузии, член Парламента Грузии, суд, Европейский суд по правам человека, международная организация, созданная на основе международного договора в сфере защиты прав человека,ратифицированного Парламентом Грузии, министерство Грузии, Служба, Народный Защитник Грузии, Специальная следственная служба, адвокат, прокурор, Совет.

Статья 116. Телефонные разговоры

1. Обвиняемые/осужденные имеют право на телефонные разговоры в порядке, установленном настоящим Кодексом. Телефонные разговоры междуобвиняемыми/осужденными, содержащимися в пенитенциарном учреждении, запрещаются, кроме случая, когда они являются членами семьи обвиняемых/осужденных, предусмотренными частью первой статьи 115 настоящего Кодекса. Обвиняемый/осужденный обращается к директору пенитенциарного учреждения в связи с пользованием правом на телефонные разговоры с членом семьи, содержащимся в пенитенциарном учреждении, за10 дней до использования этого права. Обвиняемый может быть ограничен в праве на телефонные разговоры с членом семьи, содержащимся в пенитенциарном учреждении, по мотивированному решению следователя или прокурора, а осужденный – по мотивированному решению директора пенитенциарного учреждения.

2. Телефонные разговоры осуществляются за счет средств обвиняемых/осужденных и под контролем пенитенциарного учреждения.

3. Осужденные вправе:

а) в учреждении лишения свободы низкого риска или учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению в течение 1 месяца иметь телефонные разговоры в неограниченном количестве за собственный счет, каждый продолжительностью не менее 15 минут, а в форме поощрения, за собственный счет – безлимитный телефонный разговор;

б) в учреждении лишения свободы полуоткрытого типа в течение 1 месяца иметь телефонные разговоры в неограниченном количестве за собственный счет продолжительностью не менее 30 минут в сутки, а в форме поощрения, за собственный счет – безлимитный телефонный разговор, каждый продолжительностью не менее 15 минут;

в) в учреждении лишения свободы закрытого типа в течение 1 месяца иметь не менее чем 3 телефонных разговора за собственный счет, каждый продолжительностью не менее 15 минут, а в форме поощрения, за собственный счет – безлимитный телефонный разговор, каждый продолжительностью не менее 15 минут;

г) в учреждении лишения свободы особого риска в течение 1 месяца иметь не менее чем 2 телефонных разговора за собственный счет, каждый продолжительностью не менее 15 минут, а в форме поощрения, за собственный счет – 1 телефонный разговор продолжительностью не менее 15 минут;

д) в женском специальном учреждении в течение 1 месяца иметь не менее чем 5 телефонных разговоров за собственный счет, каждый продолжительностью не менее 15 минут, а в форме поощрения, за собственный счет – безлимитный телефонный разговор, каждый продолжительностью не менее 15 минут.

4. Обвиняемые вправе осуществлять телефонные разговоры не менее чем трижды в течение 1 месяца, каждый продолжительностью не менее 15 минут.

5. Министр правомочен Положением о соответствующем пенитенциарном учреждении устанавливать большее количество и большую продолжительность телефонных разговоров по сравнению с количеством и продолжительностью телефонных разговоров, определенных частями 3 и 4 настоящей статьи, с учетом инфраструктуры указанного учреждения и других важных для этого обстоятельств.

6. При наличии особых обстоятельств (дни рождения обвиняемых/осужденных или членов семей обвиняемых/осужденных, предусмотренных частью первой статьи 115 настоящего Кодекса, рождение ребенка, другие обстоятельства) по решению директора соответствующего пенитенциарного учреждения обвиняемому/осужденному, не ограниченному в праве на телефонные разговоры в соответствии с частью 7 настоящей статьи, может предоставляться право на осуществление дополнительного телефонного разговора продолжительностью, установленной для соответствующего пенитенциарного учреждения.

7. Обвиняемый, а также осужденный, переведенный в учреждение содержания под стражей ввиду расследования преступления, происшедшего в пенитенциарном учреждении, по мотивированному решению следователя или прокурора могут быть ограничены в праве на телефонные разговоры.

8. Телефонные разговоры, предусмотренные подпунктом «г» части 3 настоящей статьи, могут осуществляться только на предварительно определенные телефонные номера в определенном количестве, к которым не относятся телефонные номера «горячей линии» Специальной следственной службы, Народного Защитника Грузии, Генеральной инспекции Министерства и телефонный номер адвоката осужденного. Порядок и условия осуществления осужденными телефонных разговоров определяются Положением о пенитенциарном учреждении.

9. Лимиты на телефонные разговоры, определенные частями 3–5 настоящей статьи, а также ограничение, предусмотренное частью 7 настоящей статьи, не распространяются на случаи осуществления обвиняемыми/осужденными звонков на телефонные номера «горячей линии» Народного Защитника Грузии, Специальной следственной службы и Генеральной инспекции Министерства. Телефонные разговоры обвиняемых/осужденных по указанным телефонным номерам осуществляются за счет средств пенитенциарного учреждения. Порядок осуществления обвиняемыми/осужденными телефонных разговоров определяется Положением о пенитенциарном учреждении.

10. В случае наличия обоснованного предположения о возможности распространения информации, могущей создать угрозу общественному порядку, общественной безопасности или правам и свободам других лиц, управомоченное структурное подразделение Службы вправе прослушивать и записывать телефонные разговоры осужденных, содержащихся в учреждении лишения свободы особого риска. Осужденные заранее извещаются о прослушивании и записи телефонных разговоров, кроме случая, предусмотренного Уголовно-процессуальным кодексом Грузии.

11. Обвиняемый/осужденный ограничивается в праве на телефонные разговоры на основании письменного обращения адресата. Право на телефонные разговоры лица, обвиняемого/осужденного за насилие в отношении женщин или (и) насилие в семье, с потерпевшей (потерпевшим) ограничивается на основании письменного обращения потерпевшей (потерпевшего).

Статья 117. Получение и отправление посылок и денежных переводов

1. Обвиняемые/осужденные вправе получать или отправлять посылки и денежные переводы по безналичному расчету близким родственникам, а с разрешения директора пенитенциарного учреждения – другим лицам. Поступившие денежные переводы не передаются обвиняемым/осужденным в наличной форме и возвращаются лицам, осуществившим эти денежные переводы.

2. Обвиняемый/осужденный ограничивается в праве на отправление посылок на основании письменного обращения адресата. Право на отправление посылок потерпевшей (потерпевшему) лицом, обвиняемым/осужденным за насилие в отношении женщин или (и) насилие в семье, ограничивается на основании письменного обращения потерпевшей (потерпевшего).

Статья 118. Ознакомление со средствами массовой информации

1. Обвиняемые/осужденные вправе знакомиться с прессой. В пенитенциарном учреждении, как правило, осуществляются радио- и телетрансляция. В пенитенциарном учреждении (кроме учреждений лишения свободы особого риска) обвиняемые/осужденные также могут пользоваться электронной реабилитационной образовательной программой.

2. Обвиняемым/осужденным, кроме обвиняемых/осужденных, к которым применен дисциплинарный арест, или (и) обвиняемых/осужденных, помещенных в одиночную камеру, может быть предоставлено право на прослушивание радиотрансляций и просмотр телетрансляций в свободное от работы время в порядке, установленном Положением об учреждении содержания под стражей/учреждении лишения свободы.

3. Обвиняемый/осужденный или группа обвиняемых/осужденных вправе приобрести личный радиоприемник или (и) телевизор в магазине, находящемся на территории пенитенциарного учреждения. Обвиняемый/осужденный или группа обвиняемых/осужденных могут приобрести указанную технику за свой счет. Стоимость продукции в указанном магазине должна соответствовать ее рыночной стоимости.

4. Если в результате пользования обвиняемым/осужденным личным радиоприемником или (и) телевизором нарушаются требования Положения о пенитенциарном учреждении и покой других обвиняемых/осужденных, директор пенитенциарного учреждения правомочен изъять указанную технику у обвиняемого/осужденного и передать ее его близкому родственнику. В случае отсутствия у обвиняемого/осужденного близкого родственника эта техника хранится в пенитенциарном учреждении.

5. Условия использования обвиняемым/осужденным техники, предусмотренной частью 2 настоящей статьи, определяются Положением о пенитенциарном учреждении.

6. Обвиняемые/осужденные могут выписывать на собственные средства, в разумном объеме научную, научно-популярную, религиозную и художественную литературу, журналы и газеты, получать пишущие средства, кроме запрещенных вещей, предусмотренных приказом Министра.

Статья 119. Свидание

1. Запрещается полная изоляция обвиняемого/осужденного. Обвиняемые/осужденные пользуются правом на свидание всех видов без внесения какой-либо платы.

2. Обвиняемым/осужденным может предоставляться право на краткосрочное свидание в соответствии со статьей 120 настоящего Кодекса.

3. Осужденным женщинам может предоставляться право на семейное свидание в соответствии со статьей 121 настоящего Кодекса.

4. Обвиняемым/осужденным может предоставляться право на длительное свидание в соответствии со статьей 122 настоящего Кодекса.

5. Осужденным, содержащимся в пенитенциарном учреждении, кроме осужденных, предусмотренных частью первой статьи 123 настоящего Кодекса, может предоставляться право пользоваться видеосвиданием.

6. Обвиняемому на основании его письменной просьбы краткосрочное свидание может быть заменено телефонным разговором.

7. Осужденному на основании его письменной просьбы может быть заменено:

а) краткосрочное свидание – телефонным разговором или видеосвиданием;

б) длительное свидание – краткосрочным свиданием, видеосвиданием или телефонным разговором;

в) семейное свидание – краткосрочным свиданием, видеосвиданием или телефонным разговором.

8. Порядок замены свиданий определяется Положением о пенитенциарном учреждении

9. На основании мотивированного решения следователя или прокурора обвиняемый может быть ограничен в праве на краткосрочное свидание и в праве на длительное свидание.

10. Осужденный, переведенный в учреждение содержания под стражей ввиду расследования преступления, происшедшего в пенитенциарном учреждении, мотивированным решением следователя или прокурора может быть ограничен в праве на свидание.

11. Свидания между обвиняемыми/осужденными, содержащимися в пенитенциарных учреждениях, запрещаются.

Статья 120. Краткосрочное свидание

1. Обвиняемым/осужденным на основании их письменной просьбы может предоставляться право на краткосрочное свидание с их близкимиродственниками (дети, супруги, лица, с которыми у обвиняемых/осужденных имеются общие дети, родители (усыновители), мачехи, отчимы, родители супругов, пасынки (падчерицы), усыновленные дети и их потомство, внуки, сестры, братья, племянники (со стороны сестры), племянники (со стороны брата) и их дети, бабушки, дедушки, родители бабушек, родители дедушек (как со стороны матери, так и со стороны отца), дяди (брат матери, брат отца), тети (со стороны матери), тети (со стороны отца), двоюродные сестры и братья (состороны отца, матери, тети со стороны отца), а также лица, с которыми они вместе проживали и вели общее хозяйство в течение последнего одного года до их помещения в пенитенциарное учреждение).

2. Осужденные вправе:

а) в учреждении лишения свободы низкого риска или учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению в течение одного месяца иметь 4 краткосрочных свидания, а в форме поощрения – 2 дополнительных краткосрочных свидания в месяц;

б) в учреждении лишения свободы полуоткрытого типа в течение одного месяца иметь 2 краткосрочных свидания, а в форме поощрения – 1 дополнительное краткосрочное свидание в месяц;

в) в учреждении лишения свободы закрытого типа в течение одного месяца иметь 1 краткосрочное свидание, а в форме поощрения – 1 дополнительное краткосрочное свидание в месяц;

г) в учреждении лишения свободы особого риска в течение одного месяца иметь 1 краткосрочное свидание, а в форме поощрения – 1 дополнительное краткосрочное свидание в месяц;

д) в женском специальном учреждении в течение одного месяца иметь3 краткосрочных свидания, а в форме поощрения – 1 дополнительное краткосрочное свидание в месяц.

3. Обвиняемые вправе иметь 4 краткосрочных свидания в течение одного месяца.

4. Обвиняемым/осужденным на основании ходатайства директора пенитенциарного учреждения, с согласия Генерального директора Службы в форме поощрения может предоставляться право на краткосрочное свидание с лицом, не предусмотренным частью первой настоящей статьи.

5. Контроль за общением обвиняемых/осужденных с лицами, предусмотренными частями первой и 4 настоящей статьи, осуществляется без унижения чести и достоинства человека.

6. Посещение обвиняемого/осужденного осуществляется с его согласия.

7. Информация относительно требования об осуществлении права на краткосрочное свидание предоставляется директору пенитенциарного учреждения в письменной форме. Лицо, предусмотренное частью первой настоящей статьи, представляет директору пенитенциарного учреждения документ, удостоверяющий близкое родство с обвиняемым/осужденным.

8. Пенитенциарное учреждение не позднее 5 дней после поступления заявления с требованием о предоставлении права на краткосрочное свидание обеспечивает организацию краткосрочного свидания, кроме случая наличия основания для мотивированного отказа в предоставлении права на краткосрочное свидание. Информация о наличии этого основания предоставляется заявителю в тот же день.

9. Вопрос о предоставлении права на краткосрочное свидание решает директор пенитенциарного учреждения.

10. О согласии или мотивированном отказе директора пенитенциарного учреждения в предоставлении права на краткосрочное свидание обвиняемые/осужденные уведомляются в письменной форме.

11. Краткосрочное свидание организуется продолжительностью от одного часа до двух часов. Представитель пенитенциарного учреждения осуществляет визуальное наблюдение или (и) наблюдение с помощью электронных средств за ходом краткосрочного свидания, но без прослушивания. Предварительное уведомление об этом обвиняемого/осужденного и лица, желающего прибыть на краткосрочное свидание с ним, является обязательным, кроме случая, предусмотренного законодательством Грузии.

12. Обвиняемый/осужденный, являющийся гражданином иностранного государства, вправе без ограничений встречаться с представителем дипломатического представительства или консульского учреждения своей страны либо с уполномоченным дипломатическим представителем страны, совмещающей защиту интересов его страны в Грузии. Обвиняемый/осужденный, являющийся гражданином иностранного государства или лицом без гражданства, вправе иметь отношения с дипломатическим представительством и консульским учреждением своей страны. Граждане государства, не имеющего дипломатическое представительство и консульское учреждение в Грузии, вправе иметь отношения с дипломатическим представительством и консульским учреждением государства, представляющего его интересы, либо с межгосударственным органом, защищающим его интересы.

13. Обвиняемым/осужденным помимо свиданий в количестве, определенном настоящей статьей, с согласия Генерального директора Службы, по решению директора пенитенциарного учреждения в форме поощрения может предоставляться право на краткосрочное свидание в виде исключения в порядке, установленном законодательством Грузии. Обвиняемым/осужденным может предоставляться также право на краткосрочное свидание в порядке исключения с лицом, не предусмотренным частью первой настоящей статьи.

14. Исходя из интересов следствия и безопасности сотрудник учреждения содержания под стражей, осуществляющий визуальное наблюдение за краткосрочным свиданием обвиняемого, правомочен незамедлительно прекратить его ход.

15. Порядок пользования правом на краткосрочное свидание определяется приказом Министра.

Статья 121. Семейное свидание

1. Семейное свидание – это встреча осужденной женщины с лицом, предусмотренным частью 2 настоящей статьи, в специально отведенном для этого помещении на территории учреждения лишения свободы.

2. Осужденным женщинам на основании их письменной просьбы может предоставляться право на семейное свидание с их детьми, усыновленными детьми, пасынками (падчерицами), внуками, супругами, лицами, с которыми у осужденных женщин имеются общие дети, родителями (усыновителями), бабушками, дедушками, сестрами, братьями.

3. Осужденным женщинам в форме поощрения может предоставляться право на семейное свидание с лицом, не предусмотренным частью 2 настоящей статьи.

4. Осужденные женщины вправе иметь 1 семейное свидание в течение одного месяца, а в форме поощрения – 1 дополнительное семейное свидание в месяц.

5. Осужденный письменно обращается к директору учреждения лишения свободы по поводу предоставления права на семейное свидание за 10 дней до осуществления семейного свидания. Лицо, предусмотренное частью 2 настоящей статьи, должно представить директору учреждения лишения свободы документ, удостоверяющий родство с осужденной женщиной.

6. Директор учреждения лишения свободы в 5-дневный срок после поступления обращения, предусмотренного частью 5 настоящей статьи, принимает решение о согласии на осуществление семейного свидания или о мотивированном отказе в осуществлении семейного свидания. Осужденный письменно уведомляется об указанном решении.

7. В случае, предусмотренном частью 3 настоящей статьи, директор учреждения лишения свободы обращается к Генеральному директору Службы с ходатайством об осуществлении семейного свидания в форме поощрения. Генеральный директор Службы в 3-дневный срок после поступления данного ходатайства дает директору учреждения лишения свободы согласие на осуществление семейного свидания в форме поощрения или заявляет мотивированный отказ в его осуществлении. В случае дачи Генеральным директором Службы согласия на осуществление семейного свидания в форме поощрения директор учреждения лишения свободы принимает решение о предоставлении осужденному права на семейное свидание в форме поощрения.

8. Учреждение лишения свободы не позднее 2 дней после принятия решения о согласии на предоставление права на семейное свидание обеспечивает организацию семейного свидания, о чем уведомляет заявителя.

9. Продолжительность семейного свидания составляет 3 часа.

10. Условия в помещении, специально отведенном для проведения семейных свиданий, должны соответствовать санитарно-гигиеническим нормам, установленным законодательством Грузии, и не должны унижать достоинство человека.

11. Организацию семейного свидания, а также его инфраструктурное и материально-техническое обеспечение осуществляет Служба.

12. Порядок осуществления права на семейное свидание в учреждении лишения свободы определяется приказом Министра.

Статья 122. Длительное свидание

1. Длительное свидание – это совместное проживание обвиняемого/осужденного с лицом, предусмотренным частью 2 настоящей статьи, в специально отведенном для этого помещении на территории пенитенциарного учреждения, без присутствия представителя указанного учреждения.

2. Обвиняемым/осужденным на основании их письменной просьбы может предоставляться право на длительное свидание с их детьми, усыновленными детьми, пасынками (падчерицами), внуками, супругами, лицами, с которыми у обвиняемых/осужденных имеются общие дети, родителями (усыновителями), бабушками, дедушками, сестрами, братьями.

3. Обвиняемые вправе в течение времени содержания под стражей иметь одно длительное свидание.

4. Осужденные вправе:

а) в учреждении лишения свободы низкого риска или учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению иметь 6 длительных свиданий в течение одного года, а в форме поощрения – 3 дополнительных длительных свидания в год;

б) в учреждении лишения свободы полуоткрытого типа иметь 3 длительных свидания в течение одного года, а в форме поощрения – 2 дополнительных длительных свидания в год;

в) в учреждении лишения свободы закрытого типа иметь 2 длительных свидания в течение одного года, а в форме поощрения – 1 дополнительное длительное свидание в год;

г) в учреждении лишения свободы особого риска иметь 1 длительное свидание в течение одного года, а в форме поощрения – 1 дополнительное длительное свидание в год;

д) в женском специальном учреждении иметь 3 длительных свидания в течение одного года, а в форме поощрения – 2 дополнительных длительных свидания в год.

5. Информация относительно просьбы об осуществлении права на длительное свидание предоставляется директору пенитенциарного учреждения в письменной форме не позднее чем за 2 недели до его осуществления. Лицо, предусмотренное частью 2 настоящей статьи, представляет директору пенитенциарного учреждения документ, удостоверяющий близкое родство с обвиняемым/осужденным.

6. Пенитенциарное учреждение не позднее 2 недель после поступления заявления с просьбой о предоставлении права на длительное свидание обеспечивает организацию длительного свидания, кроме случая наличия основания для мотивированного отказа в предоставлении права на длительное свидание. Информация о наличии этого основания предоставляется заявителю в 10-дневный срок.

7. Продолжительность длительного свидания составляет 23 часа. Обвиняемым/осужденным на основании их письменной просьбы, по ходатайству директора пенитенциарного учреждения и с согласия Генерального директора Службы предоставляемое им длительное свидание может продлеваться раз в год не более чем до 47 часов.

8. Длительное свидание не предоставляется:

а) осужденным, находящимся в карантинном режиме;

б) осужденным, к которым применен дисциплинарный арест, или осужденным, помещенным в одиночную камеру;

в) обвиняемым – в течение первых 3 месяцев времени содержания под стражей;

г) обвиняемым, помещенным в одиночную камеру.

9. Вопрос о предоставлении права на длительное свидание решает директор пенитенциарного учреждения.

10. О согласии на предоставление права на длительное свидание или о мотивированном отказе директора пенитенциарного учреждения в предоставлении права на длительное свидание обвиняемый/осужденный уведомляется в письменной форме.

11. Условия в помещении, специально отведенном для проведения длительных свиданий, должны соответствовать санитарно-гигиеническим нормам, установленным законодательством Грузии, и не должны унижать достоинство человека.

12. Организацию длительного свидания, а также его инфраструктурное и материально-техническое обеспечение осуществляет Служба.

13. Порядок осуществления права на длительное свидание в пенитенциарном учреждении определяется приказом Министра.

Статья 123. Видеосвидание

1. Видеосвидание – это коммуникация осужденного (кроме осужденных, предусмотренных подпунктом «е» части первой статьи 56 настоящего Кодекса) с лицом, определенным настоящей статьей, через прямой звуковой и визуальный телемост в порядке, установленном настоящим Кодексом.

2. Осужденные пользуются правом не более чем на одно видеосвидание с любым лицом в течение 10 календарных дней.

3. Осужденные, содержащиеся в учреждении лишения свободы особого риска, пользуются правом на 2 видеосвидания с родителями (усыновителями), мачехами, отчимами, детьми (усыновленными детьми), падчерицами, пасынками, супругами, лицами, с которыми у осужденных имеются общие дети, сестрами, братьями в течение одного года.

4. Осужденным в форме поощрения может предоставляться одно дополнительное видеосвидание в месяц, а осужденным, содержащимся в учреждении лишения свободы особого риска, – одно дополнительное видеосвидание в течение одного года.

5.Осужденные ограничиваются в праве пользования видеосвиданием в периоды отбывания дисциплинарного взыскания, дисциплинарного ареста, введения особых условий и кризисной ситуации в пенитенциарном учреждении.

6. Заявление с просьбой о предоставлении видеосвидания подается директору пенитенциарного учреждения не позднее 7 дней до проведения видеосвидания.

7. Вопрос о предоставлении права на видеосвидание решает директор пенитенциарного учреждения.

8. Продолжительность однократного видеосвидания с осужденным не превышает 15 минут.

9. Видеосвидание может быть прекращено досрочно:

а) по желанию осужденного;

б) в целях обеспечения безопасности.

10. Организацию видеосвидания с осужденным на основании его письменного согласия обеспечивает пенитенциарное учреждение.

11. Помимо случаев, предусмотренных законодательством Грузии, представитель пенитенциарного учреждения осуществляет визуальное наблюдение или (и) наблюдение с помощью электронных средств за видеосвиданием с осужденным, но без прослушивания. Предварительное уведомление об этом осужденного и лица, желающего получить видеосвидание с ним, является обязательным.

11. Порядок осуществления видеосвиданий c осужденными определяется приказом Министра.

Статья 124. Временное оставление осужденным лечебного учреждения для обвиняемых/осужденных и учреждения лишения свободы в связи с исключительными, личными обстоятельствами

1. Генеральный директор Службы может предоставлять осужденному право на временное оставление лечебного учреждения для обвиняемых/осужденных и учреждения лишения свободы:

а) в случае получения достоверных сведений о смерти близкого родственника осужденного или его тяжелой болезни, угрожающей жизни;

б) для осуществления социальной активности;

в) ввиду других особых обстоятельств.

2. В случае необходимости участия осужденного в следственных или других процессуальных действиях соответствующее структурное подразделение Службы на основании требования уполномоченного органа обеспечивает участие осужденного в следственных или других процессуальных действиях.

3. За получением права на временное оставление учреждения лишения свободы в связи с исключительными, личными обстоятельствами осужденный, его защитник/законный представитель или близкий родственник обращается с ходатайством к директору учреждения лишения свободы. В этом ходатайстве указываются мотив временного оставления осужденным учреждения лишения свободы и место его пребывания за время нахождения за пределами учреждения лишения свободы (далее – место назначения).

4. Право на временное оставление учреждения лишения свободы в связи с исключительными, личными обстоятельствами не предоставляется осужденному, переведенному в учреждение содержания под стражей в соответствии с частью 2 статьи 60 настоящего Кодекса.

5. Срок временного оставления учреждения лишения свободы не должен превышать 3 дней, в который входит и время следования осужденного до места назначения.

6. Срок временного оставления осужденным учреждения лишения свободы засчитывается в общий срок отбывания наказания.

7. По решению Генерального директора Службы осужденному предоставляется право на временное оставление учреждения лишения свободы на основании представления директора учреждения лишения свободы, а также с учетом личности осужденного и тяжести совершенного им преступления. В случае положительного решения указанного вопроса приказом Генерального директора Службы устанавливается численность сотрудников, сопровождающих осужденного. Сопровождение осужденного осуществляется на всем пути следования осужденного от учреждения лишения свободы до места назначения и в обратном направлении.

8. Расходы на временное оставление осужденным учреждения лишения свободы (кроме расходов, связанных с вывозом осужденного для его участия в следственных или других процессуальных действиях) возмещаются за счет средств осужденного или его семьи. В установленном Министром порядке право на временное оставление осужденным лечебного учреждения для обвиняемых/осужденных и учреждения лишения свободы может осуществляться без возмещения соответствующих расходов.

9. Порядок временного оставления осужденными учреждения лишения свободы определяется приказом Министра.

Статья 125. Краткосрочный выезд осужденного за пределы учреждения лишения свободы

1. Осужденные, отбывающие наказание в учреждении лишения свободы низкого риска или учреждении лишения свободы полуоткрытого типа, в отношении которых не действует дисциплинарное взыскание, вправе дважды в год пользоваться правом на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы. Беременные женщины, матери детей в возрасте до 3 лет вправе трижды в год пользоваться правом на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы. Срок краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы не должен превышать 5 дней, в который входит и время следования осужденного до места назначения.

2. Осужденным, пользующимся правом, предусмотренным подпунктом «б» части 4 статьи 94 настоящего Кодекса, в отношении которых не действует дисциплинарное взыскание или к которым не применен дисциплинарный арест, решением Генерального директора Службы может дополнительно предоставляться дважды в год право на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы с целью содействия пользованию правом на получение высшего образования. На случай пользования правом, предусмотренным настоящей частью, не распространяются требования, установленные частью 3 настоящей статьи.

3. Краткосрочный выезд осужденного за пределы учреждения лишения свободы оформляется приказом Генерального директора Службы. Осужденным предоставляется право на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы после фактического отбытия ими:

в) не менее трех четвертей срока наказания в виде лишения свободы, подлежащего отбыванию за особо тяжкое преступление.

4. Осужденным, отбывающим наказание в учреждении лишения свободы закрытого типа, Генеральный директор Службы предоставляет право на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы в случае удовлетворения условий, предусмотренных частями первой и 3 настоящей статьи; при этом осужденные содержатся в учреждении лишения свободы закрытого типа:

а) для выполнения хозяйственных работ;

б) в целях обеспечения их личной безопасности;

в) ввиду выявления заразного инфекционного заболевания.

5. В особых случаях решением Генерального директора Службы осужденным может предоставляться право на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы независимо от сроков, предусмотренных частью 3 настоящей статьи.

6. Осужденному на основании его письменной просьбы право на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы может быть заменено краткосрочным свиданием или телефонным разговором в порядке, установленном Положением об учреждении лишения свободы.

7. За получением права на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы осужденный, его защитник/законный представитель или близкий родственник обращается к Генеральному директору Службы с ходатайством о предоставлении права на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы. В этом ходатайстве должны указываться мотив краткосрочного выезда осужденного за пределы учреждения лишения свободы и его место назначения.

8. При рассмотрении ходатайства о краткосрочном выезде за пределы учреждения лишения свободы принимаются во внимание:

а) личность осужденного;

б) семейное положение осужденного;

в) тяжесть преступления, совершенного осужденным;

г) место назначения;

д) другие значительные обстоятельства, положительно или отрицательно характеризующие осужденного.

9. При рассмотрении ходатайства о краткосрочном выезде за пределы учреждения лишения свободы Генеральный директор Службы может применять следующие меры обеспечения:

а) залог – не менее 2 000 лари;

б) личное поручительство;

в) контроль (мониторинг) с помощью электронных средств.

10. Допускается одновременное применение мер по обеспечению краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы.

11. Срок краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы засчитывается в общий стаж отбывания наказания.

12. В случае краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы осужденный в тот же день должен явиться в бюро пробации и зафиксировать время начала краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы. Если осужденный по объективным причинам не может вернуться в указанное учреждение в определенный срок, бюро пробации правомочно продлить ему срок не более чем на 2 дня.

13. Расходы на краткосрочный выезд осужденного за пределы учреждения лишения свободы, кроме расходов, связанных с использованием механизма осуществления контроля (мониторинга) с помощью электронных средств, оплачиваются за счет средств осужденного или его близкого родственника. Приказом Министра могут определяться случаи освобождения осужденного от возмещения расходов на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы.

14. В случае отказа в удовлетворении просьбы осужденного в предоставлении права на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы мотивированный отказ Генерального директора Службы может быть обжалован в суде.

15. В период краткосрочного выезда осужденного за пределы учреждения лишения свободы контроль (мониторинг) за его передвижением осуществляет Агентство.

16. Правила временного оставления пенитенциарного учреждения, краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы, применения меры по обеспечению краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы и исполнения краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы определяются приказом Министра.

Статья 126. Меры по обеспечению краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы – залог и личное

поручительство

1. Залог является денежной суммой. Денежную сумму в качестве меры по обеспечению краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы вносит на депозитный счет учреждения лишения свободы защитник/законный представитель осужденного, член семьи осужденного или от его имени другое лицо, которое перед учреждением лишения свободы берет на себя письменное обязательство об обеспечении надлежащего поведения осужденного и его явки в учреждение лишения свободы в установленный срок. О принятии залога составляется протокол. Одна копия данного протокола передается лицу, внесшему залог.

2. Генеральный директор Службы учитывает личность лица, внесшего залог, и его финансовое положение.

3. В случае удовлетворения Генеральным директором Службы ходатайства о предоставлении права на краткосрочный выезд за пределы учреждения лишения свободы сумма залога вносится на счет Службы в 3-дневный срок.

4. Перед внесением залога лицу, вносящему залог, делается предупреждение о возможных последствиях невыполнения условий, предусмотренных письменным обязательством.

5. В случае уклонения осужденного, находящегося в режиме кратковременного выезда за пределы учреждения лишения свободы, по неуважительной причине от явки в указанное учреждение после истечения установленного срока или совершения им нового преступления, в отношении него применяются меры, предусмотренные законодательством Грузии, а денежная сумма, внесенная в виде залога, перечисляется в государственный бюджет Грузии.

6. В случае соблюдения осужденным сроков краткосрочного выезда за пределы учреждения лишения свободы, точного и добросовестного выполнения взятого на себя обязательства, внесенная в виде залога денежная сумма возвращается лицу, внесшему залог, в 2-недельный срок.

7. При личном поручительстве защитник/законный представитель осужденного, его близкий родственник или от его имени другое лицо берет на себя письменное обязательство об обеспечении надлежащего поведения осужденного и его явки в учреждение лишения свободы в установленный срок.

8. Численность поручителей определяет Генеральный директор Службы. В исключительных случаях поручителем может быть одно заслуживающее особого доверия лицо.

9. Избрание личного поручительства допускается только при посредничестве поручителей или с их согласия, а также с согласия осужденного. Каждый из поручителей дает подписку о поручительстве. Эта подписка прилагается к личному делу осужденного.

10. В случае невыполнения взятого на себя обязательства поручитель не вправе оправдываться тем, что был лишен возможности контролировать поведение осужденного, кроме случая, когда он может доказать действие непреодолимой силы.

11. В случае совершения осужденным деяния, с целью избежания совершения которого было применено поручительство, на каждого поручителя налагается денежный штраф в размере не менее 10 000 лари в порядке, установленном законодательством Грузии.

Глава XX

Труд обвиняемых/осужденных

Статья 127. Общие принципы трудовой деятельности обвиняемых/осужденных

1. Трудовая деятельность обвиняемых/осужденных осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом и трудовым законодательством Грузии. Запрещается принуждение обвиняемых/осужденных к выполнению работ, унижающих честь и достоинство человека.

2. Обвиняемые/осужденные работают на территории пенитенциарного учреждения или (и) за ее пределами в случае, если данное учреждение может их трудоустроить.

3. Обвиняемые/осужденные могут быть трудоустроены также в государственном или негосударственном учреждении, находящемся на территории пенитенциарного учреждения.

4. Обвиняемые/осужденные, трудоустроенные на территории пенитенциарного учреждения или в государственном учреждении, находящемся на территории пенитенциарного учреждения, не являются публичными служащими, и на них не распространяется действие Закона Грузии «О публичной службе».

5. Перечень работ, для выполнения которых запрещается использование труда обвиняемых/осужденных, определяется Положением о пенитенциарном учреждении.

6. Обвиняемые/осужденные получают зарплату за выполнение работы в соответствии с трудовым законодательством Грузии. Порядок выплаты заработной платы обвиняемым/осужденным определяется законодательством Грузии.

7. Обвиняемым/осужденным сумма заработной платы зачисляется на их лицевые банковские счета. Право на полное распоряжение заработной платой обвиняемые/осужденные получают после освобождения. Обвиняемые/осужденные вправе перечислять указанную сумму по своему усмотрению близким родственникам и другим лицам.

Статья 128. Предприятие на территории пенитенциарного учреждения

1. Обвиняемые/осужденные могут быть трудоустроены на предприятии, созданном на территории пенитенциарного учреждения или (и) за ее пределами в соответствии с Законом Грузии «О предпринимателях».

2. На предприятии, находящемся на территории пенитенциарного учреждения, как правило, должны быть трудоустроены только обвиняемые/осужденные. В исключительных случаях, когда исходя из специфики деятельности предприятия для выполнения работы требуется соответствующая квалификация, которой обвиняемые/осужденныене имеют, или когда невозможно подготовить за короткое время обвиняемых/осужденных с подобной квалификацией, а также когда для выполнения работы необходимо систематически выезжать за пределы территории пенитенциарного учреждения, на предприятия могут приглашаться по трудовому договору лица, не являющиеся обвиняемыми или осужденными.

3. Обвиняемые/осужденные трудоустраиваются на предприятии в порядке, установленном законодательством Грузии, при организационном участии пенитенциарного учреждения. Обвиняемые/осужденные вправе из предложенных пенитенциарным учреждением видов работ выбрать подходящую для себя работу.

4. Между предприятием и Службой оформляется договор, согласно которому предприятие обязуется осуществлять деятельность в соответствии с требованиями, установленными Положением о пенитенциарном учреждении, на территории которого оно функционирует.Такое же обязательство возлагается на обвиняемых/осужденных, работающих на предприятии. Указанное обязательство должно быть отражено в трудовом договоре, заключенном обвиняемыми/осужденными с предприятием.

Статья 129. Условия труда

1. Пенитенциарное учреждение и работодатель обязаны создавать для обвиняемых/осужденных безопасные для их жизни и здоровья условия труда.Продолжительность рабочего времени обвиняемых/осужденных, правила по охране труда, безопасности условий труда и соблюдения санитарных норм на предприятии определяются в соответствии с трудовым законодательством Грузии.

2. Привлечение обвиняемых/осужденных к сверхурочной работе, а также к работе в праздничные дни допускается только с их согласия. При этом продолжительность рабочего времени не должна превышать 8 часов в день.

3. Вопросы трудоустройства обвиняемых/осужденных (в том числе, вопросы зачисления в список и исключения из списка для выполнения хозяйственных работ в пенитенциарном учреждении) и порядок выплаты им вознаграждения за труд, а также перечень работ, для выполнения которых допускается использование труда обвиняемых/осужденных, определяет Министр. Среди указанных работ могут предусматриваться небольшие ремонтные работы, проводимые в пенитенциарном учреждении, и определен порядок приема и сдачи выполненных ими работ.

Статья 130. Хозяйственные работы

1. В пенитенциарном учреждении зачисление осужденных в список для выполнения хозяйственных работ оформляется приказом директора этого учреждения.

2. Осужденным выплачивается вознаграждение за выполнение хозяйственных работ.

3. Осужденные, выполняющие хозяйственные работы, не являются публичными служащими, и на них не распространяется действие Закона Грузии «О публичной службе».

4. Порядок зачисления в список и исключения осужденных из списка для выполнения хозяйственных работ в пенитенциарном учреждении, выполнения ими указанных работ, а также порядок выплаты им вознаграждения и размер вознаграждения определяются приказом Министра.

5. Пенитенциарное учреждение обязано создать максимально безопасную для жизни и здоровья осужденного рабочую среду.

Глава XXI

Образование обвиняемых/осужденных

Статья 131. Образование обвиняемых/осужденных

1. Пенитенциарное учреждение обязано создать условия для получения обвиняемыми/осужденными общего, профессионального и высшего образования.

2. Пенитенциарное учреждение обязано обустроить библиотеку в здании учреждения. В библиотеке помимо образовательной литературы должны храниться материалы по законодательству Грузии и международному законодательству об исполнении заключения под стражу/лишения свободы на понятном для обвиняемых/осужденных языке.

3. Для обвиняемых/осужденных, не владеющих государственным языком Грузии, должны быть созданы условия для его изучения.

Статья 132. Общее образование обвиняемых/осужденных

1. Обвиняемым/осужденным должна предоставляться возможность получения полного общего образования в порядке, установленном совместным приказом Министра и Министра образования, науки и молодежи Грузии.

2. Предоставление общего образования в пенитенциарном учреждении осуществляется по образовательной программе, утвержденной Министром образования, науки и молодежи Грузии. Эта программа должна обеспечивать достижение целей, определенных Национальным учебным планом. На указанную программу не распространяются условия организации учебнойсреды и сетка часов учебного плана, предусмотренные Национальным учебным планом.

3. Финансирование общего образования в пенитенциарном учреждении осуществляется по программе, утвержденной Министром образования, науки и молодежи Грузии, в порядке, отличающемся от установленного Законом Грузии «Об общем образовании».

Статья 133. Профессиональное образование обвиняемых/осужденных

1. В пенитенциарном учреждении должны быть созданы условия для получения обвиняемыми/осужденными профессионального образования.

2. При получении обвиняемыми/осужденными профессионального образования предпочтение отдается тем профессиям, обучение которым позволяют условия пенитенциарного учреждения.

3. Порядок получения обвиняемыми/осужденными профессионального образования и перечень соответствующих специальностей определяются совместным приказом Министра и Министра образования, науки и молодежи Грузии.

Статья 134. Высшее образование осужденных

1. Осужденные вправе пользоваться правом на получение образования на первой и второй ступенях академического высшего образования, а осужденные, содержащиеся в реабилитационном учреждении для несовершеннолетних, – правом на получение образования на первой ступени академического высшего образования. Порядок получения осужденными образования на первой и второй ступенях академического высшего образования и перечень соответствующих специальностей определяются совместным приказом Министра и Министра образования, науки и молодежи Грузии.

2. Осужденные получают академическое высшее образование:

а) в форме цифрового обучения, что подразумевает обеспечение получение осужденными академического высшего образования через прямой телемост, посредством специальных электронных платформ;

б) в форме корреспондентского обучения, что подразумевает обеспечение получения осужденными академического высшего образования через контактное лицо, путем предоставления учебного материала и с использованием письменной формы общения.

3. Получение осужденными академического высшего образования должно обеспечиваться, по мере возможности, в форме цифрового обучения. Осужденные с высоким риском опасности пользуются правом на получение образования на первой и второй ступенях академического высшего образования в форме корреспондентского обучения.

4. Получение осужденными высшего образования финансируется в порядке, установленном Законом Грузии «О высшем образовании».

5. В случае, предусмотренном частью 16 статьи 34 или частью 4 статьи 53 настоящего Кодекса, осужденные до устранения соответствующего основания ограничиваются в праве на участие в учебном процессе на первой и второй ступенях академического высшего образования.

Глава XXII

Ресоциализация осужденных

Статья 135. Ресоциализация осужденных

1. Ресоциализация осужденных – это формирование у осужденных чувства уважения и ответственности по отношению к обществу, другим людям, нравственным нормам и утвердившимся правилам совместного проживания людей.

2. Основными средствами ресоциализации осужденных являются:

а) отбывание наказания в установленном порядке;

б) осуществление реабилитационных программ для осужденных;

в) трудоустройство;

г) получение общего образования, профессионального образования и высшего образования;

д) профессиональная подготовка и переподготовка;

е) отношения с общественностью.

3. Средства ресоциализации осужденных применяются с учетом назначенных им наказаний, тяжести совершенных ими преступлений, а также личностей осужденных, их психологического состояния и поведения.

4. Ресоциализацию осужденных обеспечивают Служба и пенитенциарное учреждение посредством социальных работников и других лиц с соответствующей квалификацией.

5. Профессиональную подготовку и переподготовку осужденных обеспечивает в порядке, установленном приказом Министра, юридическое лицо публичного права, действующее в сфере управления Министерства, – Центр профессиональной подготовки и переподготовки осужденных (далее – Центр профессиональной подготовки и переподготовки осужденных).

6. Центр профессиональной подготовки и переподготовки осужденных правомочен для осуществления целей, определенных законодательством Грузии, учредить предпринимательское юридическое лицо или (и) непредпринимательское (некоммерческое) юридическое лицо.

Статья 136. Задачи реабилитационных программ для осужденных

1. В учреждении лишения свободы с осужденными проводится реабилитационная работа для достижения следующих целей:

а) формирование у осужденных чувства уважения к закону, другим людям, труду, утвердившимся правилам и нормам совместного проживания людей;

б) создание в учреждении лишения свободы нормальной психологической атмосферы между осужденными;

в) повышение образовательного и профессионального уровня осужденных;

г) подготовка осужденных к жизни после освобождения;

д) реабилитация лиц с различной зависимостью.

2. Участие осужденных в реабилитационных программах учитывается при оценке степени исправления осужденных и применении к ним форм поощрения.

Статья 137.Организация реабилитационных программ для осужденных

1. Организацию реабилитационной программы для осужденных в учреждении лишения свободы обеспечивает соответствующее уполномоченное лицо этого учреждения.

2. В целях реабилитации осужденных Служба сотрудничает с государственными ведомствами и другими организациями.

3. Распорядок дня учреждения лишения свободы должен предусматривать время участия осужденных в реабилитационных программах для осужденных.

4. Участие осужденных в реабилитационных программах для осужденных осуществляется с их согласия.

5. Реабилитационная работа с осужденными проводится с учетом их личностных качеств и характера совершенных ими преступлений.

6. Порядок оценки соответствующего риска и потребностей, а также подготовки, осуществления и мониторинга индивидуального плана (порядок управления случаем) в целях реабилитации и ресоциализации совершеннолетних осужденных, содержащихся в пенитенциарном учреждении, утверждается приказом Министра.

7. Порядок осуществления программ заместительного лечения лиц сопиоидной зависимостью в пенитенциарном учреждении определяется совместным приказом Министра и Министра лиц, вынужденно перемещенных с оккупированных территорий, труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

8. В целях организации реабилитационной программы для осужденных в учреждении лишения свободы создается соответствующая материально-техническая база и в случае необходимости приглашаются надлежащие специалисты.

9. В целях реабилитации лиц, совершивших семейные преступления, Служба организует проведение обязательных обучающих курсов, ориентированных на изменение насильственного отношения и поведения. Служба обеспечивает организацию указанных курсов путем сотрудничества с государственными ведомствами и другими заинтересованными организациями, имеющими опыт работы в соответствующей сфере.

Статья 138. Осуществление криминологических исследований

Служба содействует осуществлению в ее системе криминологических исследований, целью которых является научное изучение программ ресоциализации осужденных, превенции преступлений и реабилитационных программ для осужденных.

Глава XXIII

Оказание медицинских услуг обвиняемым/осужденным

Статья 139. Оказание медицинских услуг обвиняемым/осужденным и контроль за состоянием их здоровья

1. Медицинские услуги оказываются обвиняемым/осужденным в соответствии с требованиями к медицинским услугам, установленными в стране в сфере здравоохранения.

2. Стандарты оказания медицинских услуг, дополнительные стандарты оказания медицинских услуг лицам со специфическими потребностями, пакет превентивного обслуживания в пенитенциарном учреждении и перечень базисных медикаментов, необходимых для оказания медицинских услуг в данном учреждении, определяются приказом Министра.

3. При приеме обвиняемых/осужденных в учреждение содержания под стражей/лишения свободы обвиняемые/осужденные сразу после поступления в данное учреждение проходят медицинское освидетельствование.

4. Состояние здоровья обвиняемых/осужденных проверяется не реже одного раза в год. Больным обвиняемым/осужденным проводится безотлагательное лечение.

5. Информация медицинского характера, касающаяся обвиняемых/осужденных, поступает в пенитенциарное учреждение из изолятора временного содержания Министерства внутренних дел Грузии в порядке, установленном совместным приказом Министра внутренних дел Грузии и Министра.

6. Если медицинский персонал при оказании медицинских услуг обвиняемому/осужденному в пенитенциарном учреждении зафиксирует повреждения на его теле, он обязан незамедлительно уведомить об этом соответствующий следственный орган. Если медицинский персонал при оказании медицинских услуг обвиняемому/осужденному выявит какое-либо физическое повреждение или (и) иное обстоятельство, вызывающее у объективного лица подозрение относительно возможного применения пыток и другого жестокого, бесчеловечного или унижающего достоинство вида обращения в отношении указанного пациента, медицинское освидетельствование обвиняемого/осужденного осуществляется и без дачи им согласия. Порядок учета повреждений, полученных обвиняемыми/осужденными в результате возможного применения к ним пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения в пенитенциарных учреждениях, определяется приказом Министра.

7. Программа по превенции суицидов среди обвиняемых/осужденных утверждается приказом Министра.

8. Порядок управления особо опасными для здоровья эпидемиями и пандемиями в пенитенциарных учреждениях определяется приказом Министра, с учетом международных норм, действующих в сфере здравоохранения, и требований Закона Грузии «Об общественном здоровье».

Статья 140. Лечение обвиняемых/осужденных в учреждении содержания под стражей/лишения свободы

1. Во всех учреждениях содержания под стражей/лишения свободы должны быть созданы врачебно-медицинские пункты.

2. В случае невозможности проведения лечения обвиняемого/осужденного во врачебно-медицинском пункте, открытом в учреждении содержания под стражей/лишения свободы, он может быть переведен в лечебное учреждение для обвиняемых и осужденных или больницу гражданского сектора.

3. Порядок перевода обвиняемых/осужденных в лечебное учреждение для обвиняемых и осужденных и больницу гражданского сектора определяется приказом Министра.

Статья 141. Условия нахождения обвиняемого/осужденного в больнице гражданского сектора

1. В случае перевода обвиняемого/осужденного в больницу гражданского сектора в принявшей его больнице организуется временный пост.

2. Организованный в больнице временный пост состоит из членов группы конвоиров, обеспечивающих охрану обвиняемого/осужденного и наблюдение за ним. В случае необходимости временный пост может быть усилен за счет привлечения других служащих.

3. Если у обвиняемого/осужденного подтвердится наличие заразной болезни или при наличии обоснованного подозрения, что обвиняемый/осужденный является носителем заразной болезни, и он помещен в больницу гражданского сектора с целью лечения/диагностирования, решением Генерального директора Службы наблюдение за ним может осуществляться также с использованием электронных средств надзора.

4. Во время нахождения обвиняемого/осужденного в больнице гражданского сектора:

а) близким родственникам обвиняемого/осужденного (дети, супруги,лица, с которыми у обвиняемого/осужденного имеются общие дети, родители(усыновители), мачехи, отчимы, родители супругов, падчерицы (пасынки), усыновленные дети и их потомство, внуки, сестры, братья, племянники (состороны сестры), племянники (со стороны брата) и их дети, бабушки, дедушки,дяди (брат матери, брат отца), тети (со стороны матери), тети (со стороны отца), двоюродные сестры и братья (со стороны отца, матери, тети со стороны отца), лица, с которыми обвиняемый/осужденный вместе проживал и вел общее хозяйство в течение последнего 1 года до помещения в пенитенциарное учреждение) по рекомендации его лечащего врача и с согласия Генерального директора Службы может предоставляться право навещать обвиняемого/осужденного в установленном Министром порядке и с установленной им частотой посещений;

б) право навещать обвиняемого/осужденного по рекомендации его лечащего врача и с согласия Генерального директора Службы может предоставляться также лицам, не предусмотренным подпунктом «а» настоящей части;

в) если больница не в состоянии обеспечить уход за обвиняемым/осужденным, по рекомендации руководителя больницы и с согласия Генерального директора Службы лицу, предусмотренному подпунктом «а» настоящей части, может предоставляться право ухаживать за обвиняемым/осужденным;

г) обвиняемому/осужденному, исходя из нужд лечения, по рекомендации его лечащего врача и с согласия Генерального директора Службы может предоставляться право на получение дополнительных продуктов питания;

д) обвиняемому/осужденному по его требованию, с согласия Генерального директора Службы может предоставляться право на получение посылкой необходимых для соблюдения правил личной гигиены вещей/средств, одежды/обуви, белья и других предметов.

5. В период нахождения обвиняемого/осужденного в больнице гражданского сектора правом на вход в больницу без специального разрешения, с целью посещения обвиняемого/осужденного с соблюдением внутреннего распорядка указанного медицинского учреждения, пользуются лица, предусмотренные частью первой статьи 69 настоящего Кодекса.

6. В случае перевода в больницу гражданского сектора осужденной женщины, имеющей в женском специальном учреждении или учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению ребенка в возрасте до 3 лет, по рекомендации врача указанного учреждения и с согласия Генерального директора Службы вместе с матерью может быть переведен и ребенок.

7. В случае перевода в больницу гражданского сектора ребенка в возрасте до 3 лет осужденная женщина по рекомендации врача женского специального учреждения или учреждении лишения свободы по подготовке к освобождению и с согласия Генерального директора Службы, как правило, помещается в указанную больницу вместе с ребенком. Это право может быть ограничено обоснованным решением Генерального директора Службы.

8. В период нахождения обвиняемого/осужденного в больнице гражданского сектора на него не распространяются права на свидания, предусмотренные статьями 119–123 настоящего Кодекса.

9. Порядок перевода и нахождения обвиняемых/осужденных в больнице гражданского сектора на основании настоящей статьи определяется приказом Министра.

Статья 142. Проведение судебно-психиатрической экспертизы осужденных

1. В случае, если у осужденного, содержащегося в пенитенциарномучреждении, в отношении которого судопроизводство завершено, отмечаютсяпризнаки психического расстройства и психиатрическая комиссия Службы сочтет целесообразным оказание ему недобровольной стационарной психиатрической помощи, директор пенитенциарного учреждения на основании заключения психиатрической комиссии Службы обращается в уполномоченное экспертное учреждение с требованием о проведении судебно-психиатрической экспертизы осужденного.

2. Директор пенитенциарного учреждения на основании заключения уполномоченного экспертного учреждения, подтверждающего необходимость оказания осужденному недобровольной стационарной психиатрической помощи, обязан в течение 48 часов обратиться в суд в связи с оказанием осужденному недобровольной стационарной психиатрической помощи.

3. Полномочия и порядок деятельности психиатрической комиссииСлужбы определяются приказом Министра.

Книга IV

Переходные и заключительные положения

Глава XXIV

Переходные положения

Статья 143. Условия размещения обвиняемых в пенитенциарном учреждении до 1 января 2026 года

До 1 января 2026 года норма жилой площади на одного обвиняемого в лечебном учреждении для обвиняемых и осужденных и учреждении содержания под стражей, предусмотренная частью 2 статьи 110 настоящего Кодекса, должна быть не менее 3 кв. метров.

Статья 144. Право на свидание/замена свидания обвиняемых/осужденных до 1 января 2025 года

1. До 1 января 2025 года обвиняемые из прав на свидания пользуются только правом на краткосрочное свидание, которое осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.

2. До 1 января 2025 года право осужденных на краткосрочное свидание может быть заменено только правом на телефонный разговор в порядке, установленном настоящим Кодексом.

Статья 145. Временный порядок прохождения военной службы в Службе

1. Настоящей статьей определяется временный порядок прохождения военной службы военнослужащими – лицами, призванными на национальную военную службу призывников, принятыми на службу в Службу до 1 января 2025 года. Вопросы, не регулируемые настоящей статьей, регулируются Кодексом об обороне, а также соответствующими нормативными актами, принятыми/изданными на основании настоящего Кодекса и Кодекса об обороне.

2. Военнослужащие обеспечивают охрану пенитенциарного учреждения в соответствии со статьей 61 настоящего Кодекса. Организацию и надзор за исполнением данной функции осуществляет соответствующее структурное подразделение/единица Службы, определенная приказом Министра.

3. Военнослужащие при исполнении служебных обязанностей являются представителями государственной власти, и они находятся под защитой государства. Выполнение требований военнослужащих, соответствующих их полномочиям, предусмотренным законодательством Грузии, является обязательным для всех.

4. Военнослужащие правомочны применять физическую силу, специальные средства и огнестрельное оружие. Порядок их применения определяется статьями 62–64 настоящего Кодекса и другими нормативными актами, в том числе, приказом Министра.

5. Служба обязана обеспечить питание военнослужащих или взамен питания определенными приказом Министра компенсационной суммой, соответствующей форменной одеждой, вещным имуществом, медицинским обслуживанием, а также государственным страхованием жизни и здоровья.

6. Военнослужащим, имеющим воинские звания, выплачивается оклад за звание, соответствующий их воинскому званию. Размер оклада определяется приказом Министра.

7. В случае причинения вреда здоровью, ранения, получения увечий или присвоения военнослужащему статуса лица с ограниченными возможностями при исполнении им служебных обязанностей, военнослужащему выплачивается единовременное пособие, предусмотренное частью 4 статьи 149 Кодекса об обороне, а в случае гибели военнослужащего члену его семьи выплачивается единовременное пособие, предусмотренное частью 5 статьи 149 Кодекса об обороне.

8. Контроль за защитой основных прав человека в сфере ведения Службы, исполнением служебных обязанностей и выполнением требований, установленных законодательством Грузии, лицами со статусом военнослужащего Службы возлагается на структурное подразделение Службы, осуществляющее внутренний контроль.

9. Порядок прохождения национальной военной службы призывников в Службе определяется приказом Министра.

Статья 146. Мероприятия, подлежащие осуществлению для введения Кодекса в действие

В годичный срок после введения настоящего Кодекса в действие Министерству и другим соответствующим ведомствам обеспечить издание правовых актов, предусмотренных настоящим Кодексом, а также соответствие настоящему Кодексу правовых актов (в том числе, совместных нормативных актов), изданных на основании законодательных актов, предусмотренных статьей 147 настоящего Кодекса.

Глава XXV

Заключительные положения

Статья 147. Нормативные акты, подлежащие объявлению утратившими силу

1. Объявить утратившими силу:

а) Закон Грузии от 9 марта 2010 года – Кодекс о заключении под стражу (Сакартвелос саканонмдебло мацне № 12, 24.03.2010, ст. 49);

б) Закон Грузии «О Специальной пенитенциарной службе» от 1 мая2015 года (Сакартвелос саканонмдебло мацне (www.matsne.gov.ge), 18.05.2015, регистрационный код: 100110000.05.001.017757).

2. Нормативные акты, изданные на основании законодательных актов, предусмотренных частью первой настоящей статьи, сохраняют юридическую силу в случае, если эти акты не противоречат настоящему Кодексу.

Статья 148. Введение Кодекса в действие

1. Настоящий Кодекс, за исключением статей первой–145 и 147 настоящего Кодекса, ввести в действие по опубликовании.

2. Статьи первую–145 и 147 настоящего Кодекса ввести в действие с1 января 2024 года.

Президент Грузии Саломе Зурабишвили

Тбилиси

15 декабря 2023 г.

№3988-XIIIтc-пXс

рб

LAW OF GEORGIA PENITENTIARY CODE