Document structure
View explanations
Referenced documents
Document Highlights
Consolidated publications
Return back Initial version (24/11/2015 - 07/12/2017)
|
რადიოაქტიური ნარჩენების შესახებ
|
მუხლი 1. კანონის რეგულირების სფერო
ეს კანონი არეგულირებს სამართლებრივ ურთიერთობებს სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოებსა და იმ ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს შორის, რომლებიც ახორციელებენ რადიოაქტიური ნარჩენების მართვას, რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობას ან/და რადიოაქტიური ნარჩენების წარმოქმნასთან დაკავშირებულ საქმიანობას. ეს კანონი აგრეთვე განსაზღვრავს რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის უსაფრთხოებისა და დაცულობის მოთხოვნებს რადიოაქტიურ ნარჩენებთან დაკავშირებული საქმიანობისა და შესაბამისი ობიექტისათვის.
მუხლი 2. კანონის მიზნები ამ კანონის მიზნებია რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში „ბირთვული და რადიაციული უსაფრთხოების შესახებ“ საქართველოს კანონისა და საერთაშორისო ვალდებულებების, მათ შორის, „გამოყენებულ საწვავთან მოპყრობის უსაფრთხოებისა და რადიაქტიურ ნარჩენებთან მოპყრობის უსაფრთხოების შესახებ“ ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტოს 1997 წლის 5 სექტემბრის გაერთიანებული კონვენციის მოთხოვნების შესრულებისათვის: ა) ქვეყანაში რადიოაქტიური ნარჩენების უსაფრთხო მართვის მაღალი სტანდარტების მიღწევა; ბ) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ყველა ეტაპზე მათი უსაფრთხოებისა და დაცულობის მოთხოვნების შესრულების უზრუნველყოფა ადამიანსა და გარემოზე მაიონებელი გამოსხივების მავნე ზემოქმედების თავიდან ასაცილებლად როგორც აწმყოში, ისე მომავალში; გ) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ყველა ეტაპზე მოსალოდნელი ინციდენტების თავიდან აცილების და მომხდარი ინციდენტების უარყოფითი შედეგების შემარბილებელი ღონისძიებების დაგეგმვის საფუძვლების შექმნა.
მუხლი 3. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის პრინციპები რადიოაქტიური ნარჩენების მართვა ხორციელდება შემდეგი პრინციპების გათვალისწინებით: ა) უსაფრთხოების პრინციპი – რადიოაქტიური ნარჩენების მართვა უნდა ხორციელდებოდეს აღიარებული საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად, ადეკვატური ზომების მიღებით, რომლებიც უზრუნველყოფს მათი მავნე ზემოქმედებისაგან ადამიანის ჯანმრთელობისა და გარემოს დაცვას; ბ) მომავალი თაობების დაცვის პრინციპი – რადიოაქტიური ნარჩენების მართვა იმგვარად უნდა იყოს ორგანიზებული, რომ მომავალმა თაობებმა რადიოაქტიური ნარჩენების იმაზე ნაკლები მავნე ზემოქმედება განიცადონ, ვიდრე ახლანდელი თაობა განიცდის, და მათი მოვლა-პატრონობისათვის იმაზე ნაკლები რესურსი დახარჯონ, ვიდრე ახლანდელი თაობა ხარჯავს; გ) რადიოაქტიური ნარჩენების წარმოქმნის კონტროლის პრინციპი – ბირთვული და რადიაციული საქმიანობა იმგვარად უნდა განხორციელდეს, რომ ახალი რადიოაქტიური ნარჩენების წარმოქმნის ალბათობა შესაძლო მინიმუმამდე შემცირდეს; დ) დაცულობის პრინციპი – რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ობიექტი უზრუნველყოფილი უნდა იყოს შესაბამისი ინფრასტრუქტურით, რათა თავიდან იქნეს აცილებული რადიოაქტიურ ნარჩენებთან დაკავშირებული ნებისმიერი უკანონო ქმედება მათი არსებობის მთელი პერიოდის განმავლობაში; ე) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სისტემის გამჭვირვალობის პრინციპი – მოსახლეობისათვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ნებისმიერი ინფორმაცია რადიოაქტიური ნარჩენების განთავსების ადგილისა და რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის შესახებ; ვ) პრინციპი „დამაბინძურებელი იხდის“ – რადიოაქტიური ნარჩენების წარმომქმნელმა ან რადიოაქტიური ნარჩენების მფლობელმა უნდა აანაზღაუროს რადიოაქტიური ნარჩენების მართვასთან დაკავშირებული ხარჯები; ზ) გარემოს დაცვის პრინციპი – რადიოაქტიური ნარჩენების მართვა იმგვარად უნდა იყოს ორგანიზებული, რომ გარემოს დაცვა მისაღებ დონეზე იქნეს უზრუნველყოფილი; თ) პრინციპი „დაცვა ქვეყნის საზღვრების გარეთ“ – ქვეყანაში რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ორგანიზებისას გათვალისწინებული უნდა იქნეს მათი ზემოქმედება ადამიანის ჯანმრთელობასა და გარემოზე ქვეყნის საზღვრების გარეთ.
მუხლი 4. ტერმინთა განმარტება ამ კანონში გამოყენებულ ტერმინებს ამავე კანონის მიზნებისათვის აქვს შემდეგი მნიშვნელობა: ა) გამოყენებიდან ამოღებული რადიოაქტიური წყარო – რადიოაქტიური წყარო, რომელიც აღარ გამოიყენება ან რომლის შემდგომი გამოყენება გათვალისწინებული არ არის; ბ) დახურვა – რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხში განთავსებიდან განსაზღვრული დროის გასვლის შემდეგ რადიოაქტიური ნარჩენების დამარხვასთან დაკავშირებული ყველა მოქმედების დასრულება, აგრეთვე საბოლოო საინჟინრო და სხვა სამუშაოების შესრულება, რომლებიც აუცილებელია შესაბამისი ობიექტის ხანგრძლივი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად; გ) დეკონტამინაცია – ტექნიკური ღონისძიებების (ფიზიკური, ქიმიური, ბიოლოგიური პროცესები) ერთობლიობა, რომელთა მიზანია რადიოაქტიურად დაბინძურებული ზედაპირის ბირთვული მასალებისა და რადიოაქტიური ნივთიერებებისგან სრულად ან ნაწილობრივ გასუფთავება; დ) რადიოაქტიური ნარჩენების კონდიცირება – ღონისძიებების ერთობლიობა, რომელთა მიზანია რადიოაქტიური ნარჩენების შეფუთვა და გადაფუთვა მათი უსაფრთხო ტრანსპორტირების, შენახვის ან დამარხვის უზრუნველსაყოფად; ე) რადიოაქტიური ნარჩენები – ნაკეთობები, მათ შორის, გამოყენებიდან ამოღებული რადიოაქტიური წყარო, მოწყობილობა, ნებისმიერ აგრეგატულ მდგომარეობაში მყოფი ნივთიერება, რომელიც შეიცავს რეგულირებიდან ამოღების დონეზე მეტი აქტივობის კონცენტრაციის რადიონუკლიდებს ან დაბინძურებულია ასეთი რადიონუკლიდებით და რომლის შემდგომი გამოყენება გათვალისწინებული არ არის; ვ) რადიოაქტიური ნარჩენების მიღების კრიტერიუმები – რადიოაქტიური ნარჩენების რაოდენობრივი და ხარისხობრივი მაჩვენებლები, რომელთა გათვალისწინებაც აუცილებელია შესაბამის შესანახში, საცავში ან/და სამარხში მათი მიღებისათვის; ზ) რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხი – შენობა-ნაგებობების კომპლექსი, სადაც უსაფრთხო შენახვისათვის უვადოდ განთავსებულია რადიოაქტიური ნარჩენები მათი შემდგომი ამოღების განზრახვის გარეშე; თ) რადიოაქტიური ნარჩენების შესანახი – შენობა-ნაგებობების კომპლექსი, სადაც უსაფრთხო შენახვისათვის დროებით შეიძლება განთავსდეს რადიოაქტიური ნარჩენები, გარდა სახელმწიფოს მფლობელობაში არსებული რადიოაქტიური ნარჩენებისა, მათი შემდგომი ამოღების შესაძლებლობის გათვალისწინებით; ი) რადიოაქტიური ნარჩენების საცავი – შენობა-ნაგებობების კომპლექსი, სადაც უსაფრთხო შენახვისათვის დროებით შეიძლება განთავსდეს რადიოაქტიური ნარჩენები, მათ შორის, სახელმწიფოს მფლობელობაში არსებული რადიოაქტიური ნარჩენები, მათი შემდგომი ამოღების შესაძლებლობის გათვალისწინებით; კ) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვა – რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობის და შესაბამისი ორგანიზაციული ღონისძიებების ერთობლიობა; ლ) რადიოაქტიური ნარჩენების მფლობელი – ბირთვული და რადიაციული საქმიანობის განმახორციელებელი ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომლის საქმიანობის შედეგად წარმოიქმნა ან წარმოიქმნება რადიოაქტიური ნარჩენები ან/და რომელიც ფლობს რადიოაქტიურ ნარჩენებს; მ) რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობა – ღონისძიება ან ღონისძიებათა ერთობლიობა, რომელიც/რომლებიც მოიცავს რადიოაქტიური ნარჩენების შეგროვებას, დახარისხებას, გადამუშავებას, კონდიცირებას, ტრანსპორტირებას, შენახვასა და დამარხვას, აგრეთვე რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობისათვის განკუთვნილი შენობა-ნაგებობების, დანადგარებისა და მოწყობილობების ექსპლუატაციას, ექსპლუატაციიდან გამოყვანას/დემონტაჟს და დახურვას; ნ) რადიოაქტიური წყარო – რადიოაქტიური ნივთიერება, აგრეთვე მისი შემცველი ან მაგენერირებელი მოწყობილობა, რომელიც ასხივებს ან რომელსაც უნარი აქვს, დასხივებისას ნივთიერების იონიზაცია გამოიწვიოს; ო) სახელმწიფოს მფლობელობაში არსებული რადიოაქტიური ნარჩენები – რადიოაქტიური ნარჩენები ან/და უპატრონო (უკონტროლო) რადიოაქტიური წყარო, რომელიც რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხში ან/და რადიოაქტიური ნარჩენების საცავში განსათავსებლად სახელმწიფოს მფლობელობაში გადავიდა; პ) სამინისტრო – საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრო; ჟ) სააგენტო – საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს სისტემაში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – ბირთვული და რადიაციული უსაფრთხოების სააგენტო; რ) დეპარტამენტი – „ბირთვული და რადიაციული უსაფრთხოების შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის დეპარტამენტი.
მუხლი 5. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში უფლებამოსილი ორგანოები 1. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში საქართველოს მთავრობის კომპეტენციას განეკუთვნება: ა) ამ კანონის მე-3 მუხლით გათვალისწინებული პრინციპების შესაბამისად რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგიის დამტკიცება; ბ) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგიის განსახორციელებელი სამოქმედო გეგმის დამტკიცება; გ) რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხისთვის ადგილის შერჩევის, მათი დაპროექტების, მშენებლობის, ექსპლუატაციაში შეყვანის, რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის დახურვისა და დეკომისიის, რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის დახურვის შესახებ გადაწყვეტილებების მიღება რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის უსაფრთხოებისა და დაცულობის მოთხოვნების გათვალისწინებით; დ) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის უსაფრთხოებისა და დაცულობის მოთხოვნების დადგენა. 2. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში სამინისტროს კომპეტენციას განეკუთვნება: ა) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკის განხორციელება; ბ) შესაბამის სფეროში დადებული საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებების შესრულებაზე ზედამხედველობა; გ) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში სააგენტოს საქმიანობის სახელმწიფო კონტროლი საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად; დ) დაინტერესებული პირებისა და ქვეყნებისათვის საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს მეშვეობით რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროსთან დაკავშირებული ინფორმაციის მიწოდება. 3. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს კომპეტენციას განეკუთვნება: ა) რადიოაქტიური ნარჩენების საცავების ან/და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხების ფიზიკური დაცვის უზრუნველყოფა და კონტროლი საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად; ბ) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში რადიოაქტიური ნარჩენების საქართველოს ტერიტორიაზე შემოტანის აღკვეთა; გ) საჭიროების შემთხვევაში, უფლებამოსილი დანაყოფების მეშვეობით რადიოაქტიური ნარჩენების ამოღებაში, რადიოაქტიური ნარჩენების საცავში ან/და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხში განსათავსებლად რადიოაქტიური ნარჩენების ტრანსპორტირებაში მონაწილეობა. 4. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში სააგენტოს კომპეტენციას განეკუთვნება: ა) განსაზღვრული რადიოაქტიურ ნარჩენებთან დაკავშირებული საქმიანობის ავტორიზაცია „ბირთვული და რადიაციული უსაფრთხოების შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად; ბ) რადიოაქტიურ ნარჩენებთან დაკავშირებული საქმიანობის კონტროლი ინსპექტირების განხორციელებით; გ) რადიოაქტიურ ნარჩენებთან დაკავშირებული საქმიანობის სალიცენზიო პირობების დარღვევის და არაავტორიზებული რადიოაქტიურ ნარჩენებთან დაკავშირებული საქმიანობის გამოვლენის შემთხვევაში იძულებითი ზომების განხორციელება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით; დ) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგიის შემუშავებაში მონაწილეობა; ე) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგიის განსახორციელებელი სამოქმედო გეგმის შემუშავებაში მონაწილეობა; ვ) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში მოქმედ საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და სხვა ქვეყნების შესაბამის სამსახურებთან თანამშრომლობა; ზ) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში შესაბამის სფეროში საზოგადოების ინფორმირებასთან დაკავშირებული ღონისძიებების განხორციელება; თ) რადიოაქტიური ნარჩენების უსაფრთხო მართვის მიზნით შესაბამისი სამართლებრივი აქტების პროექტების შემუშავება; ი) საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული სხვა უფლებამოსილებების განხორციელება. 5. დეპარტამენტის ძირითადი ფუნქციებია: ა) სახელმწიფოს მფლობელობაში არსებული რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობა; ბ) რადიოაქტიური ნარჩენების საცავებისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხების მართვა; გ) რადიოაქტიური ნარჩენებისა და რადიოაქტიური ნივთიერებების ტრანსპორტირება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით; დ) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში რადიოაქტიური ნივთიერებებით დაბინძურებული ტერიტორიებისა და საგნების ზედაპირის დეკონტამინაცია; ე) რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხისთვის ადგილის შერჩევის, მათი დაპროექტების, მშენებლობის, ექსპლუატაციაში შეყვანის, რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის დახურვისა და დეკომისიის, რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის დახურვის შესახებ შესაბამისი წინადადებების მომზადება და ამ პროცესში საზოგადოების მონაწილეობის უზრუნველსაყოფად საჯარო განხილვის ორგანიზება; ვ) თავისი კომპეტენციის ფარგლებში რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის საკითხებზე საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და სხვა ქვეყნების შესაბამის სამსახურებთან თანამშრომლობა. 6. დეპარტამენტი მისთვის განსაზღვრული ფუნქციების შესრულებისას უზრუნველყოფს რადიოაქტიური ნარჩენების მავნე ზემოქმედებისაგან ადამიანის ჯანმრთელობისა და გარემოს დაცვას რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის უსაფრთხოებისა და დაცულობის მოთხოვნების გათვალისწინებით.
მუხლი 6. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგია და მისი განსახორციელებელი სამოქმედო გეგმა 1. საქართველოს მთავრობა ამტკიცებს რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნულ სტრატეგიას 15-წლიანი პერიოდისათვის. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგია უნდა მოიცავდეს რადიოაქტიური ნარჩენების მართვასთან დაკავშირებით ქვეყანაში არსებული მდგომარეობის ანალიზს და ინფორმაციას განსახორციელებელი ღონისძიებების შესახებ. 2. საქართველოს მთავრობა ამტკიცებს რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგიის განსახორციელებელ სამოქმედო გეგმას, რომელიც უნდა მოიცავდეს შემდეგ ინფორმაციას: ა) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგიით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელების გზები; ბ) რადიოაქტიური ნარჩენების გადამუშავებისათვის საჭირო ტექნოლოგიური პროცესები; გ) რადიოაქტიური ნარჩენების საცავთან და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხთან დაკავშირებული საფრთხეების შეფასების ღონისძიებები; დ) რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის უსაფრთხოების შეფასების ღონისძიებები; ე) რადიოაქტიური ნარჩენების განთავსების ადგილები, რადიოაქტიური ნივთიერებებით ისტორიულად დაბინძურებული ადგილები და მათი სრული დეკონტამინაციისათვის საჭირო ღონისძიებები; ვ) რადიოაქტიური ნარჩენების წარმოქმნის შესაძლო ნაკადების შეფასება; ზ) უპატრონო (უკონტროლო) რადიოაქტიურ წყაროებზე სახელმწიფოს მიერ კონტროლის აღდგენის ღონისძიებები; თ) სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელების გზები და ვადები, სავარაუდო ხარჯები და დაფინანსების წყაროები, ამ ღონისძიებების განხორციელებისათვის პასუხისმგებელი უწყებები და ორგანიზაციები; ი) რადიოაქტიური ნარჩენების მართვასთან დაკავშირებული სხვა მნიშვნელოვანი ინფორმაცია.
მუხლი 7. რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის მოსაწყობად ტერიტორიის შერჩევა რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის მოსაწყობად ტერიტორია შეირჩევა შეფასების საფუძველზე, რომელიც მოიცავს: ა) ყველა შესაძლო ფაქტორის ანალიზს, რომლებიც გავლენას მოახდენს შესაბამისად რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის ან რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის უსაფრთხოებასა და დაცულობაზე; ბ) სხვადასხვა სახის კვლევას, მათ შორის, გეოლოგიურ, ჰიდროგეოლოგიურ, გეოფიზიკურ და გარემოსდაცვით კვლევებს; გ) საქართველოს მეზობელ ქვეყნებზე რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის ფუნქციონირების შესაძლო გავლენის შეფასებას.
მუხლი 8. რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხისა და რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის დაცვითი ზონების დადგენა 1. რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხისა და რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის ირგვლივ დგინდება დაცვითი ზონები, რომელთა საზღვრები განისაზღვრება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. 2. რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხისა და რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის დაცვითი ზონების საზღვრები განისაზღვრება ამ ობიექტებით გამოწვეული დასხივების დონეების, რადიოაქტიური ნივთიერებების გარშემო გაშვების/ჩაშვების რაოდენობისა და ფართობის გათვალისწინებით. 3. რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხისა და რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის დაცვით ზონებში დაუშვებელია ნებისმიერი საქმიანობის განხორციელება და ნებისმიერი ობიექტის განთავსება, რომლებიც უშუალოდ არ უკავშირდება შესაბამისი ობიექტების ფუნქციონირებას.
მუხლი 9. რადიოაქტიური ნარჩენების განთავსება 1. უსაფრთხოების მიზნებიდან გამომდინარე, რადიოაქტიური ნარჩენები რადიოაქტიური ნარჩენების შესანახში, რადიოაქტიური ნარჩენების საცავში ან რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხში უნდა განთავსდეს. 2. რადიოაქტიური ნარჩენების განთავსებასთან დაკავშირებულ ხარჯებს რადიოაქტიური ნარჩენების მფლობელი ანაზღაურებს. 3. რადიოაქტიური ნარჩენები რადიოაქტიური ნარჩენების შესანახში, რადიოაქტიური ნარჩენების საცავში ან რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხში შესაბამისი რადიოაქტიური ნარჩენების მიღების კრიტერიუმების მიხედვით განთავსდება. 4. რადიოაქტიური ნარჩენების მიღების კრიტერიუმებში გათვალისწინებული უნდა იქნეს: ა) რადიოაქტიური ნარჩენების კლასი, რომელიც განისაზღვრება „ტექნიკური რეგლამენტით – მაიონებელი გამოსხივების წყაროების, რადიოაქტიური ნარჩენების, ავტორიზაციის უწყებრივი რეესტრის შექმნისა და წარმოების წესი, მაიონებელი გამოსხივების წყაროების კატეგორიზაცია“; ბ) რადიოაქტიური ნარჩენების ფიზიკურ-ქიმიური მახასიათებლები; გ) რადიოაქტიური ნარჩენების აქტივობა; დ) რადიოაქტიური ნარჩენების მოცულობა და მასა; ე) სხვა შესაბამისი ინფორმაცია.
მუხლი 10. ზოგადი მოთხოვნები რადიოაქტიური ნარჩენების მფლობელისადმი 1. რადიოაქტიური ნარჩენების მფლობელი ვალდებულია რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობისას: ა) უზრუნველყოს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული უსაფრთხოების ზომების მიღება; ბ) უზრუნველყოს მოსალოდნელი ინციდენტისა და ავარიის თავიდან აცილება, ხოლო ინციდენტის ან ავარიის შემთხვევაში – მისი შედეგების აღმოფხვრა და მიყენებული ზარალის სრულად ანაზღაურება; გ) შეასრულოს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები. 2. რადიოაქტიური ნარჩენების მფლობელს რადიოაქტიური ნარჩენების რადიოაქტიური ნარჩენების შესანახში ან რადიოაქტიური ნარჩენების საცავში შენახვის ვადა სალიცენზიო პირობებით განესაზღვრება.
მუხლი 11. რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში სხვა პირთა მოვალეობები ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც არ ახორციელებს ბირთვულ და რადიაციულ საქმიანობას, მაგრამ რომლის საქმიანობის შედეგად წარმოიქმნება რადიოაქტიური ნარჩენები (რომლებიც შეიცავს ბუნებაში წარმოქმნილ რადიოაქტიურ ნივთიერებებს), ვალდებულია: ა) რადიოაქტიური ნარჩენების წარმოქმნის თაობაზე დაუყოვნებლივ შეატყობინოს სააგენტოს და რადიოაქტიური ნარჩენების საბოლოო განთავსებამდე უზრუნველყოს მათი უსაფრთხოება „ტექნიკური რეგლამენტის – რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობის წესის“ შესაბამისად; ბ) რადიოაქტიური ნარჩენების წარმოქმნისთანავე, დაუყოვნებლივ უზრუნველყოს მათი უსაფრთხო განთავსება რადიოაქტიური ნარჩენების საცავში ან რადიოაქტიური ნარჩენების შესანახში.
მუხლი 12. საქართველოს მოქალაქის, მოქალაქეობის არმქონე პირისა და უცხო ქვეყნის მოქალაქის უფლებები რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში საქართველოს მოქალაქეს, მოქალაქეობის არმქონე პირსა და უცხო ქვეყნის მოქალაქეს უფლება აქვთ: ა) მიიღონ რადიოაქტიური ნარჩენების მართვასთან დაკავშირებული საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული საჯარო ინფორმაცია; ბ) მიმართონ უფლებამოსილ ორგანოებს და მოსთხოვონ საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის უსაფრთხოებისა და დაცულობის მოთხოვნების შესრულების უზრუნველყოფა; გ) მონაწილეობა მიიღონ რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის მოწყობასთან, აგრეთვე რადიოაქტიური ნარჩენების საცავისა და რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის დახურვასთან დაკავშირებულ საჯარო განხილვებში.
მუხლი 13. რადიოაქტიური ნარჩენების იმპორტი, ექსპორტი, ტრანზიტი, რეექსპორტი და ტრანსპორტირება რადიოაქტიური ნარჩენების იმპორტთან, ექსპორტთან, ტრანზიტთან, რეექსპორტთან და ტრანსპორტირებასთან დაკავშირებული საკითხები რეგულირდება „ბირთვული და რადიაციული უსაფრთხოების შესახებ“ საქართველოს კანონით.
მუხლი 14. პასუხისმგებლობა რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნათა შეუსრულებლობისათვის რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის სფეროში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნათა შეუსრულებლობისათვის პასუხისმგებლობა განისაზღვრება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით, საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსითა და „ბირთვული და რადიაციული უსაფრთხოების შესახებ“ საქართველოს კანონით.
მუხლი 15. კანონის ამოქმედებასთან დაკავშირებით მისაღები ნორმატიული აქტები საქართველოს მთავრობამ: ა) ამ კანონის ამოქმედებიდან 2 თვის ვადაში მიიღოს დადგენილება „ტექნიკური რეგლამენტის – რადიოაქტიური ნარჩენებისადმი მოპყრობის წესის“ დამტკიცების შესახებ“; ბ) 2017 წლის 1 იანვრამდე მიიღოს დადგენილება „ტექნიკური რეგლამენტის – რადიოაქტიური ნარჩენების საცავის უსაფრთხოების შეფასებისადმი ძირითადი მოთხოვნების“ დამტკიცების შესახებ“; გ) 2017 წლის 1 იანვრამდე მიიღოს დადგენილება „ტექნიკური რეგლამენტის – რადიოაქტიური ნარჩენების სამარხის უსაფრთხოების შეფასებისადმი ძირითადი მოთხოვნების“ დამტკიცების შესახებ“.
მუხლი 16. გარდამავალი დებულება საქართველოს მთავრობამ ამ კანონის ამოქმედებიდან 1 წლის ვადაში დაამტკიცოს რადიოაქტიური ნარჩენების მართვის ეროვნული სტრატეგია.
მუხლი 17. კანონის ამოქმედება ეს კანონი ამოქმედდეს 2016 წლის 4 იანვრიდან. |
ქუთაისი, 11 ნოემბერი 2015 წ. N4487-Iს |
LAW OF GEORGIA
ON RADIOACTIVE WASTE
Article 1 - Scope of the Law
This Law governs legal relations between the public authorities and the natural and legal persons performing the management of radioactive waste, the handling of radioactive waste and/or activities related to the generation of radioactive waste. This Law also determines the security and safety requirements of radioactive waste management for activities related to radioactive waste and relevant operations.
Article 2 - Objectives of the Law
The objectives of the Law, for compliance with the requirements of the law of Georgia on Nuclear and Radiation Safety and international obligations, including the requirements of the Joint Convention of the International Atomic Energy Agency of 5 September 1997 on the Safety of Spent Fuel Management and the Safety of Radioactive Waste Management, in the field of radioactive waste management, are the following:
a) to achieve high standards of safe management of radioactive waste in the country;
b) to ensure compliance with radioactive waste security and safety requirements at all stages of its management in order to avoid harmful exposure to ionizing radiation of humans and the environment both in the present and in the future;
c) to create the basis for the prevention of foreseeable incidents and the planning of mitigation of the negative consequences of occurred incidents, at all stages of radioactive waste management.
Article 3 - Principles of radioactive waste management
Radioactive waste management shall be carried out based on the following principles:
a) the principle of safety - the management of radioactive waste shall be carried out according to recognised international standards, including taking adequate measures that shall ensure the protection of human health and the environment from the harmful effects of radioactive waste;
b) the principle of the protection of future generations – radioactive waste management shall be organised in such a way that the future generation will experience less harmful effects of radioactive waste than the current generation is experiencing, and will spend less means on the management of radioactive waste than the present generation is spending;
c) the principle of control of radioactive waste generation - nuclear and radiation activities shall be carried out in such a way that the likelihood of the generation of new radioactive waste will be reduced to the minimum possible level;
d) the security principle - radioactive waste management facilities shall be provided with appropriate infrastructure in order to prevent any illegal activities related to radioactive waste throughout the period of their existence;
e) the principle of transparency of radioactive waste management systems - any information provided for by the legislation of Georgia on radioactive waste location and radioactive waste management shall be accessible to the public;
f) the polluter pays principle - a radioactive waste producer or owner shall cover the costs associated with radioactive waste management;
g) the principle of environmental protection - radioactive waste management shall be organised in such a way as to ensure the protection of the environment to an acceptable level;
h) the principle of protection beyond the country's borders – at the time of the organisation of radioactive waste management in the country, the impact of radioactive waste on human health and the environment outside the country's borders shall be taken into account.
Article 4 - Definition of terms
The terms used in this Law, for the purposes of this Law, have the following meanings:
a) disused radioactive sources – radioactive sources which are no longer used, or are not intended to be used further;
b) closure - the completion of all actions associated with the burial of radioactive waste after a certain time has elapsed from the disposal of radioactive waste in a radioactive waste disposal facility and the completion of the final engineering and other works which are necessary to ensure the long term safety of relevant facilities;
c) decontamination – a set of technical measures (physical, chemical, and biological processes), which are aimed at the partial or full cleaning of radioactively contaminated surfaces from nuclear materials and radioactive substances;
d) radioactive waste conditioning - a set of measures that are aimed at the packing and re-packing of radioactive waste to ensure their safe transportation, storage or burial;
e) radioactive waste - products, including disused radioactive sources, devices, substances in any physical condition containing radionuclide with activity concentration exceeding the clearance level, or contaminated with such radionuclide, the further use of which is not foreseen;
f) acceptance criteria for radioactive waste – the quantitative and qualitative characteristics of radioactive waste, that are necessarily examined for their readiness for relevant storage, and for a radioactive waste management facility and/or radioactive waste disposal facility;
g) radioactive waste disposal facility - the premises where radioactive waste is disposed permanently for safe preservation without the intention of its future retrieval;
h) radioactive waste storage - premises where radioactive waste may be disposed of temporarily for safe preservation, except for state-owned radioactive waste, taking into consideration the possibility of its future retrieval;
i) radioactive waste management facility - premises where radioactive waste may be placed temporarily for safe preservation, including state-owned radioactive waste, taking into consideration the possibility of its future retrieval;
j) radioactive waste management - the joint operations of radioactive waste handling and relevant organisational measures;
k) a radioactive waste owner - a natural or legal person who carries out nuclear or radiation activities, as a result of which radioactive waste has been generated or will be generated, and/or a natural or legal person who is holding radioactive waste;
l) radioactive waste handling - a measure, or a set of measures, that includes radioactive waste collection, sorting, processing, conditioning, transportation, storage and burial and the operation, decommissioning/dismantling and closure of facilities, installations and devices designed for radioactive waste handling;
m) radioactive sources - radioactive substances and devices containing or generating them that emit radiation, or can cause the ionization of a substance at the time of radiation;
n) state-owned radioactive waste - radioactive waste and/or an orphan (uncontrolled) radioactive source that was transferred to state ownership for disposal into a radioactive waste disposal facility and/or radioactive waste management facility;
o) the Ministry - the Ministry of Environment and Natural Resources Protection of Georgia;
p) the Agency - the Agency of Nuclear and Radiation Safety, a legal person under public law within the authority of the Ministry of Environment and Natural Resources Protection of Georgia;
q) the Department - the radioactive waste management department determined by the law of Georgia on Nuclear and Radiation Safety.
Article 5 - Competent authorities in the field of radioactive waste management
1. The competencies of the Government of Georgia in the field of radioactive waste management shall be:
a) to approve the national strategy for radioactive waste management according to the principles provided for by Article 3 of this Law;
b) to approve the action plan for the implementation of the national strategy for radioactive waste management;
c) to make decisions on the selection of locations for radioactive waste disposal facilities y and radioactive waste management facilities , and for their design, construction, putting into operation, and the closure of a radioactive waste management facility, and the decommissioning and closure of a radioactive waste disposal facility, with consideration for the safety and security requirements of radioactive waste management;
d) to establish the safety and security requirements of radioactive waste management.
2. The competencies of the Ministry in the field of radioactive waste management shall be:
a) to implement the unified state policy in the field of radioactive waste management;
b) to establish supervision over the implementation of the treaties concluded by Georgia in relevant fields;
c) to establish state control over the activity of the Agency in the field of radioactive waste management in accordance with the legislation of Georgia;
d) to provide information related to the field of radioactive waste management to interested persons, and other countries through the Ministry of Foreign Affairs of Georgia.
3. The competencies of the Ministry of Internal Affairs of Georgia in the field of radioactive waste management shall be:
a) to ensure the physical protection and control of radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities in accordance with the legislation of Georgia;
b) to prevent, within its competencies, the transportation of radioactive waste into the territory of Georgia;
c) if necessary, to participate through the authorised units in the retrieval of radioactive waste, the transportation of radioactive waste for disposal to radioactive waste disposal facilities and/or radioactive waste management facilities;
4. The competencies of the Agency in the field of radioactive waste management shall be:
a) to authorise defined activities related to radioactive waste in accordance with the law of Georgia on Nuclear and Radiation Safety;
b) to control activities related to radioactive waste by implementing inspection measures;
c) to implement enforcement measures in the manner established by the legislation of Georgia in the event of the detection of an infringement of licensing terms and conditions of activities related to radioactive waste and in the event of unauthorised activities related to radioactive waste;
d) to participate, within its competences, in the development of the national strategy for radioactive waste management;
e) to participate in the development of the action plan for the implementation of the national strategy for radioactive waste management;
f) to cooperate, within its competencies, with international organisations acting in the field of radioactive waste management and with the relevant services of other countries;
g) to implement measures, within its competences, related to the provision of information to the public in relevant fields;
h) to develop draft legal acts for the safe management of radioactive waste;
i) to implement other powers defined by the legislation of Georgia.
5. The main functions of the Department shall be:
a) the management of state-owned radioactive waste;
b) the administration of radioactive waste management facilities and radioactive waste disposal facilities;
c) the transportation of radioactive waste and radioactive substances in the manner established by the legislation of Georgia;
d) the decontamination, within its competencies, of areas and surfaces contaminated by radioactive substances;
e) the development of a relevant proposal on the selection of locations for radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities, for their design, construction, putting into operation, and the closure of radioactive waste management facilities, and the decommissioning and closure of radioactive waste disposal facilities, and the organisation of a public hearing to ensure public participation in this process;
f) cooperation, within its competencies, with international organisations and the relevant services of other countries on issues of radioactive waste management.
6. The Department at the time of the performance of its functions shall ensure the protection of human health and the environment from the harmful effects of radioactive waste taking into consideration the safety and security requirements of radioactive waste management.
Article 6 - National strategy for radioactive waste management and the action plan for its implementation
1. The Government of Georgia shall approve the radioactive waste management strategy for a period of 15 years. The national strategy for radioactive waste management shall include analyses of the current situation in the country associated with radioactive waste management and information on measures to be implemented.
2. The Government of Georgia shall approve the action plan for the implementation of the national strategy for radioactive waste management, which shall include the following information:
a) the means of implementing the measures provided for by the national strategy for radioactive waste management;
b) the technological processes necessary for processing radioactive waste;
c) risk assessment measures in radioactive waste management facilities and radioactive waste disposal facilities;
d) safety assessment measures in radioactive waste management facilities and radioactive waste disposal facilities;
e) radioactive waste locations, sites historically contaminated by radioactive waste and measures necessary for their complete decontamination;
f) the assessment of the potential flows of radioactive waste generation;
g) measures to re-establish control by the state of orphan (uncontrolled) radioactive sources;
h) the means and terms for implementing the measures set forth by the action plan, the estimated costs and sources of funding, and the departments and organisations responsible for the implementation of these measures;
i) other important information associated with radioactive waste management.
Article 7 - Selection of locations for radioactive waste management facilities and radioactive waste disposal facilities
The locations for radioactive waste management facilities and radioactive waste disposal facilities shall be selected on the basis of assessment, which shall include:
a) analyses of all potential factors which could impact the safety and security of radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities;
b) different types of research, including geological, hydro geological, geophysical and environmental research;
c) an assessment of the potential effects of the functioning of radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities on the neighbouring countries of Georgia.
Article 8 - Establishment of protection zones for radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities
1. Protection zones shall be established around radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities, whose boundaries shall be determined in the manner established by the legislation of Georgia.
2. The boundaries of the protection zones of radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities shall be determined with consideration of the radiation levels caused by these facilities, and the quantity and the area of release/emission and discharge of radioactive substances in their vicinity.
3. The placement of any structure and/or the implementation of any activity in the protection zones of radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities that are not directly associated with the functioning of the relevant facilities shall be prohibited.
Article 9 - Radioactive waste disposal
1. Radioactive waste shall be disposed of in radioactive waste storage facilities , radioactive waste management facilities or radioactive waste disposal facilities for safety purposes.
2. The costs associated with radioactive waste disposal shall be reimbursed by the owner of the radioactive waste.
3. Radioactive waste shall be disposed of in radioactive waste storage facilities, radioactive waste management facilities, or radioactive waste disposal facilities in accordance with the corresponding radioactive waste acceptance criteria.
4. The following shall be considered in the radioactive waste acceptance criteria:
a) radioactive waste classes, which shall be defined by the Technical Regulations - Ionizing Radiation Sources, Radioactive Waste, the Procedures for Creation and Maintenance of the Departmental Registry of Authorisation, Categorisation of Sources of Ionizing Radiation;
b) the physical and chemical properties of the radioactive waste;
c) the activity of the radioactive waste;
d) the volume and weight of the radioactive waste;
e) other relevant information.
Article 10 - General requirements for the owners of radioactive waste
1. Owners of radioactive waste, at the time of radioactive waste management, are obliged as follows:
a) to ensure taking the safety measures provided for by the legislation of Georgia;
b) to prevent foreseeable incidents and accidents, and in the event of an incident or accident, to eliminate its consequences and fully compensate for the damage caused;
c) to carry out other requirements established by the legislation of Georgia.
2. The storage period of radioactive waste in radioactive waste storage facilities or radioactive waste management facilities shall be determined for radioactive waste owners by the terms of their license.
Article 11 - Duties of other persons in the field of radioactive waste management
Natural or legal persons who do not carry out nuclear and radiation activities but whose activities generate radioactive waste (which includes radioactive substances generated naturally), shall:
a) immediately notify the Agency of the generation of radioactive waste and ensure the safety thereof prior to disposal of the radioactive waste in accordance with the Technical Regulations - Radioactive Waste Handling Procedures;
b) immediately, as the radioactive waste has been generated, ensure its safe disposal in a radioactive waste management facility, or a radioactive waste storage facility.
Article 12 - Rights of citizens of Georgia, stateless persons and aliens in the field of radioactive waste management
Citizens of Georgia, stateless persons and aliens shall have the following rights:
a) to receive public information associated with radioactive waste management, as provided for by the legislation of Georgia;
b) to apply to authorised bodies and demand that they ensure compliance with the safety and security requirements of radioactive waste management, as provided for by the legislation of Georgia;
c) to participate in public hearings associated with the arrangement of radioactive waste disposal facilities and radioactive waste management facilities and the closure of radioactive waste management facilities and radioactive waste disposal facilities.
Article 13 - Import. export, transit, re-export and transportation of radioactive waste
The issues associated with the import, export, transit, re-export and transportation of radioactive waste shall be regulated by the law of Georgia on Nuclear and Radiation Safety.
Article 14 - Liability for non-compliance with the requirements established by the legislation of Georgia in the field of radioactive waste management
Liability for non-compliance with the requirements established by the legislation of Georgia in the field of radioactive waste management shall be defined under the Criminal Code of Georgia, the Administrative Offences Code of Georgia and the law of Georgia on Nuclear and Radiation Safety.
Article 15 - Normative acts to be adopted in relation to the entry into force of the Law
The Government of Georgia shall:
a) adopt the Ordinance on the Approval of Technical Regulations - Radioactive Waste Handling Procedures, within two months after the entry into force of this Law;
a) adopt before 1 January 2017 the Ordinance on the Approval of Technical Regulations - the Main Requirements towards the Assessment of the Safety of Radioactive Waste Management Facilities;
a) adopt before 1 January 2017 the Ordinance on the Approval of Technical Regulations - the Main Requirements towards the Assessment of the Safety of Radioactive Waste Disposal Facilities;
Article 16 - Transitional provision
The Government of Georgia shall approve the National Strategy for Radioactive Waste Management within one year after the entry into force of this Law.
Article 17 - Entry into Force of the Law
This law shall enter into force from 4 January 2016.
President of Georgia Giorgi Margvelashvili
Kutaisi
11 November 2015
No 4487 - IS
Document comments