On Psychosocial Needs Assessment

Initial version (31/03/2015 - 05/07/2018)

 

საქართველოს კანონი

 

 

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების შესახებ

მუხლი 1

ეს კანონი განსაზღვრავს პირის ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირად ცნობისთვის სავალდებულო ექსპერტიზის (შემდგომ – ექსპერტიზა) ჩატარების სამართლებრივ, ეკონომიკურ და ორგანიზაციულ საფუძვლებს.

მუხლი 2

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის სფეროში საქართველოს კანონმდებლობა შედგება საქართველოს კონსტიტუციისაგან, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებისა და შეთანხმებებისაგან, ამ კანონისა და სხვა ნორმატიული აქტებისაგან.

მუხლი 3

ამ კანონის მიზნებისთვის მასში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) ფსიქიატრი – შესაბამის საექიმო სპეციალობაში სახელმწიფო სერტიფიკატის მქონე პირი;

ბ) ფსიქოლოგი – პირი, რომელსაც საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მინიჭებული აქვს ფსიქოლოგის კვალიფიკაცია;

გ) სოციალური მუშაკი – მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს მიერ სპეციალურად უფლებამოსილი პირი;

დ) ოკუპაციური თერაპევტი – პირი, რომელსაც საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მინიჭებული აქვს ოკუპაციური თერაპევტის კვალიფიკაცია;

ე) ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირი – პირი, რომლის ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირად ცნობის საკითხი განიხილება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით;

ვ) ბიურო – საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიურო;

ზ) დადებითი დასკვნა – დასკვნა, რომლითაც დასტურდება პირის ფსიქიკური, გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევები, რომელთა სხვადასხვა დაბრკოლებასთან ურთიერთქმედებამ შესაძლოა ხელი შეუშალოს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მის სრულ და ეფექტიან მონაწილეობას სხვებთან თანაბარ პირობებში;

თ) უარყოფითი დასკვნა – დასკვნა, რომლითაც არ დასტურდება პირის ფსიქიკური, გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევები, რომელთა სხვადასხვა დაბრკოლებასთან ურთიერთქმედებამ შესაძლოა ხელი შეუშალოს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მის სრულ და ეფექტიან მონაწილეობას სხვებთან თანაბარ პირობებში.

მუხლი 4

 1. ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზა არის დისციპლინათაშორისი საქმიანობა, რომელიც მოიცავს სამედიცინო-ფსიქიატრიული, ფუნქციური, ფსიქოლოგიური, სოციალური ადაპტაციის და სხვა ასპექტების შეფასებას.  

2. ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების ძირითადი ამოცანაა პირის გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევის ხარისხის დადგენა, მისი სოციალური ადაპტაციის შეფასება და, აქედან გამომდინარე, პირის მხარდაჭერის თავისებურებების განსაზღვრა.

მუხლი 5

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების საფუძველია პირის შესახებ ფსიქიატრიული, სოციალურ-საყოფაცხოვრებო, პროფესიულ-შრომითი და ფსიქოლოგიური მონაცემების კომპლექსური შეფასება.         

მუხლი 6

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზასთან დაკავშირებულ საკითხებზე დასკვნა გამოაქვს ბიუროს.

მუხლი 7

ბიუროში ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩასატარებლად იქმნება მულტიდისციპლინური ჯგუფი 4 წევრის შემადგენლობით. ამ ჯგუფში შედიან ფსიქიატრი, ფსიქოლოგი, სოციალური მუშაკი და ოკუპაციური თერაპევტი (ან პირი, რომელიც ფიზიკური, გონებრივი ან სოციალური თვალსაზრისით ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირებს შერჩეული სპეციფიკური აქტივობების საშუალებით მკურნალობს).

მუხლი 8  

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების წესს შეიმუშავებს და ამტკიცებს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო.

მუხლი 9

1. ბიუროს უფლება აქვს, აუცილებლობის შემთხვევაში, მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარებაში მონაწილეობისათვის მოიწვიოს სხვა შესაბამისი სპეციალისტი.

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული სპეციალისტის დასკვნას მულტიდისციპლინური ჯგუფისთვის სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს.

მუხლი 10

1. მულტიდისციპლინური ჯგუფის თითოეული წევრი ცალკე აფასებს სასამართლოს გადაწყვეტილებით განსაზღვრულ სფეროში პირის მიერ გადაწყვეტილების მხარდაჭერის გარეშე მიღების შესაძლებლობას.

2. მულტიდისციპლინური ჯგუფი ვალდებულია:

ა) დაადგინოს პირის ფსიქიკური, გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევის ხარისხი;

ბ) დაადგინოს პირის მოქმედებების და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მონაწილეობის შეზღუდვის ხარისხი;

გ) შეაფასოს პირის გარემოსთან ურთიერთქმედება;

დ) დაადგინოს პირის სოციალური ადაპტაციის ხარისხი;

ე) შეაფასოს პირის მდგომარეობის გაუმჯობესების/გაუარესების შესაძლებლობა;

ვ) უპასუხოს სასამართლოს მიმართვაში დასმულ კითხვებს;

ზ) დაადგინოს პირის იმ სფეროში მხარდაჭერის აუცილებლობა, რომელიც აღნიშნულია განცხადებაში;

თ) თუ ექსპერტიზის ჩატარების შედეგად დადგინდება, რომ აუცილებელია პირის მხარდაჭერა სხვა სფეროში, გარდა განცხადებაში აღნიშნულისა, მიუთითოს შესაბამისი სფერო;

ი) გამოიკვლიოს და დაადგინოს სხვა საკითხები, რომლებიც აუცილებელია სრულფასოვანი ექსპერტიზის ჩასატარებლად.

მუხლი 11

1. ბიუროს უფლება აქვს, საჭიროების შემთხვევაში, ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩასატარებლად მოითხოვოს სათანადო მონაცემები, ცნობები სამედიცინო დაწესებულებიდან, საწარმოდან და ორგანიზაციიდან, მიუხედავად მათი ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმისა.

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული დაწესებულება, საწარმო და ორგანიზაცია ვალდებული არიან, გასცენ ბიუროს მიერ მოთხოვნილი ინფორმაცია.

მუხლი 12

თუ ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ შეუძლია ბიუროში გამოცხადება, იგი სტაციონარში ან თავის საცხოვრებელ ადგილზე შემოწმდება.

მუხლი 13

1. მულტიდისციპლინური ჯგუფი ექსპერტიზის ჩატარების შედეგად გასცემს დადებით ან უარყოფით დასკვნას.

2. აკრძალულია დადებითი დასკვნის გაცემა მხოლოდ იმ დიაგნოზის საფუძველზე, რომელიც ადასტურებს პირის გონებრივ/ინტელექტუალურ დარღვევას.

3. დასკვნა დასაბუთებული უნდა იყოს. მასში უნდა მიეთითოს მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ განხორციელებული საექსპერტო მოქმედებები.

4. დადებით დასკვნაში უნდა მიეთითოს სასამართლოს გადაწყვეტილების გადასინჯვის მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ რეკომენდებული ვადა.

5. ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზა ტარდება სასამართლოს მიერ მიმართვიდან 1 თვის ვადაში.

6. მულტიდისციპლინური ჯგუფი გადაწყვეტილებას იღებს ხმათა უმრავლესობით.

7. მულტიდისციპლინური ჯგუფის წევრს კენჭისყრისგან თავის შეკავების უფლება არ აქვს.

8. მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ გადაწყვეტილების მიღებისას ხმების თანაბრად გაყოფის შემთხვევაში დასკვნას აფასებს სასამართლო.

9. განსხვავებული აზრის მქონე მულტიდისციპლინური ჯგუფის წევრი ვალდებულია საკუთარი მოსაზრება წერილობით დაურთოს დასკვნას.

მუხლი 14

საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ 2015 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების წესი და სტანდარტები.

მუხლი 15

1. ეს კანონი, გარდა ამ კანონის პირველი–მე-13 მუხლებისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

2. ამ კანონის პირველი–მე-13 მუხლები ამოქმედდეს 2015 წლის 1 ივნისიდან.


საქართველოს პრეზიდენტიგიორგი მარგველაშვილი

 

 

ქუთაისი,

20 მარტი 2015 წ.

N3342-IIს

Закон Грузии

О проведении экспертизы исходя из психосоциальных потребностей

 

Статья 1

Настоящий Закон определяет правовые, экономические и организационные основания для проведения обязательной экспертизы (далее – экспертиза) в целях признания лица лицом с психосоциальными потребностями.

 

Статья 2

Законодательство Грузии в сфере экспертизы исходя из психосоциальных потребностей состоит из Конституции Грузии, международных договоров и соглашений, настоящего Закона и других нормативных актов Грузии.

 

Статья 3

В целях настоящего Закона термины, использованные в нем, имеют следующие значения:

а) психиатр – лицо, обладающее государственным сертификатом по соответствующей врачебной специальности;

б) психолог – лицо, которому в порядке, установленном законодательством Грузии, присвоена квалификация психолога;

в) социальный работник – лицо, специально уполномоченное органом попечительства и опеки;

г) оккупационный терапевт – лицо, которому в порядке, установленном законодательством Грузии, присвоена квалификация оккупационного терапевта;

д) лицо с психосоциальными потребностями – лицо, вопрос признания которого лицом с психосоциальными потребностями рассматривается в порядке, установленном Гражданским процессуальным кодексом Грузии;

е) Бюро – юридическое лицо публичного права – Национальное бюро судебной экспертизы имени Левана Самхараули;

ж) положительное заключение – заключение, которым подтверждаются психические, умственные/интеллектуальные нарушения у лица, взаимодействие которых с различными препятствиями может помешать его полному и эффективному участию в общественной жизни в равных с другими условиях;

з) отрицательное заключение – заключение, которым не подтверждаются психические, умственные/интеллектуальные нарушения у лица, взаимодействие которых с различными препятствиями может помешать его полному и эффективному участию в общественной жизни в равных с другими условиях.

 

Статья 4

1. Экспертиза исходя из психосоциальных потребностей является междисциплинарной деятельностью, которая охватывает оценку медико-психиатрической, функциональной, психологической, социальной адаптации и других аспектов.

2. Основной задачей проведения экспертизы исходя из психосоциальных потребностей является установление степени умственных/интеллектуальных нарушений у лица, оценка его социальной адаптации и, исходя из этого, определение особенностей поддержки лица.

 

Статья 5

Основанием для проведения экспертизы исходя из психосоциальных потребностей является комплексная оценка психиатрических, социально-бытовых, профессионально-трудовых и психологических сведений о лице.

 

Статья 6

Заключение по вопросам, связанным с экспертизой исходя из психосоциальных потребностей, выносит Бюро.

 

Статья 7

В Бюро для проведения экспертизы исходя из психосоциальных потребностей создается мультидисциплинарная группа в составе 4 членов. В эту группу входят психиатр, психолог, социальный работник и оккупационный терапевт (или лицо, которое с физической, умственной или социальной точки зрения лечит лиц с психосоциальными потребностями посредством подобранных специфических активностей).

 

Статья 8

Порядок проведения экспертизы исходя из психосоциальных потребностей разрабатывает и утверждает Министерство труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии.

 

Статья 9

1. Бюро вправе в случае необходимости для участия в проведении мультидисциплинарной группой экспертизы исходя из психосоциальных потребностей приглашать другого соответствующего специалиста.

2. Заключение специалиста, предусмотренного пунктом первым настоящей статьи, для мультидисциплинарной группы имеет рекомендательный характер.

 

Статья 10

1. Каждый член мультидисциплинарной группы в отдельности осуществляет оценку возможности принятия лицом решения без оказания поддержки в сфере, определенной решением суда.

2. Мультидисциплинарная группа обязана:

а) устанавливать степень психических, умственных/интеллектуальных нарушений у лица;

б) устанавливать степень ограничения действий и участия лица в общественной жизни;

в) осуществлять оценку взаимодействия лица с окружающей средой;

г) устанавливать степень социальной адаптации лица;

д) осуществлять оценку возможности улучшения/ухудшения состояния лица;

е) отвечать на вопросы, поставленные в обращении суда;

ж) устанавливать необходимость поддержки лица в сфере, указанной в заявлении;

з) если в результате проведения экспертизы будет установлено, что необходима поддержка лица в другой сфере, кроме указанной в заявлении, указывать соответствующую сферу;

и) выяснять и устанавливать другие вопросы, необходимые для проведения полноценной экспертизы.

 

Статья 11

1. Бюро вправе в случае необходимости для проведения экспертизы исходя из психосоциальных потребностей требовать надлежащие сведения, справки из медицинского учреждения, предприятия и организации, невзирая на их организационно-правовую форму.

2. Учреждение, предприятие и организация, предусмотренные пунктом первым настоящей статьи, обязаны выдавать информацию, которую истребовало Бюро.

 

Статья 12

Если лицо с психосоциальными потребностями по состоянию здоровья не смогло явиться в Бюро, оно проходит проверку в стационаре или по своему месту жительства.

 

Статья 13

1. Мультидисциплинарная группа в результате проведения экспертизы выдает положительное или отрицательное заключение.

2. Запрещается выдача положительного заключения только на основании диагноза, подтверждающего умственные/интеллектуальные нарушения у лица.

3. Заключение должно быть обоснованным. В нем должны указываться экспертные действия, осуществленные мультидисциплинарной группой.

4. В положительном заключении должен быть указан срок, рекомендованный мультидисциплинарной группой, для пересмотра решения суда.

5. Экспертиза исходя из психосоциальных потребностей проводится в месячный срок со дня обращения суда.

6. Мультидисциплинарная группа принимает решение большинством голосов.

7. Член мультидисциплинарной группы не вправе воздержаться от голосования.

8. В случае разделения голосов поровну при принятии решения мультидисциплинарной группой заключение оценивает суд.

9. Член мультидисциплинарной группы, имеющий особое мнение, обязан собственные соображения в письменном виде приобщить к заключению.

 

Статья 14

Министерству труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии до 1 июня 2015 года утвердить порядок и стандарты проведения экспертизы исходя из психосоциальных потребностей.

 

Статья 15

1. Настоящий Закон, кроме статей первой–13 настоящего Закона, ввести в действие по опубликовании.

2. Статьи первую–13 настоящего Закона ввести в действие с 1 июня 2015 года.

 

 

Президент Грузии                                                                                                                                         Георгий Маргвелашвили

Кутаиси

20 марта 2015 года

№ 3342-IIс

ри