On Psychosocial Needs Assessment

Initial version (31/03/2015 - 05/07/2018)

 

საქართველოს კანონი

 

 

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების შესახებ

მუხლი 1

ეს კანონი განსაზღვრავს პირის ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირად ცნობისთვის სავალდებულო ექსპერტიზის (შემდგომ – ექსპერტიზა) ჩატარების სამართლებრივ, ეკონომიკურ და ორგანიზაციულ საფუძვლებს.

მუხლი 2

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის სფეროში საქართველოს კანონმდებლობა შედგება საქართველოს კონსტიტუციისაგან, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებისა და შეთანხმებებისაგან, ამ კანონისა და სხვა ნორმატიული აქტებისაგან.

მუხლი 3

ამ კანონის მიზნებისთვის მასში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) ფსიქიატრი – შესაბამის საექიმო სპეციალობაში სახელმწიფო სერტიფიკატის მქონე პირი;

ბ) ფსიქოლოგი – პირი, რომელსაც საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მინიჭებული აქვს ფსიქოლოგის კვალიფიკაცია;

გ) სოციალური მუშაკი – მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს მიერ სპეციალურად უფლებამოსილი პირი;

დ) ოკუპაციური თერაპევტი – პირი, რომელსაც საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით მინიჭებული აქვს ოკუპაციური თერაპევტის კვალიფიკაცია;

ე) ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირი – პირი, რომლის ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირად ცნობის საკითხი განიხილება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით;

ვ) ბიურო – საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიურო;

ზ) დადებითი დასკვნა – დასკვნა, რომლითაც დასტურდება პირის ფსიქიკური, გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევები, რომელთა სხვადასხვა დაბრკოლებასთან ურთიერთქმედებამ შესაძლოა ხელი შეუშალოს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მის სრულ და ეფექტიან მონაწილეობას სხვებთან თანაბარ პირობებში;

თ) უარყოფითი დასკვნა – დასკვნა, რომლითაც არ დასტურდება პირის ფსიქიკური, გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევები, რომელთა სხვადასხვა დაბრკოლებასთან ურთიერთქმედებამ შესაძლოა ხელი შეუშალოს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მის სრულ და ეფექტიან მონაწილეობას სხვებთან თანაბარ პირობებში.

მუხლი 4

 1. ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზა არის დისციპლინათაშორისი საქმიანობა, რომელიც მოიცავს სამედიცინო-ფსიქიატრიული, ფუნქციური, ფსიქოლოგიური, სოციალური ადაპტაციის და სხვა ასპექტების შეფასებას.  

2. ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების ძირითადი ამოცანაა პირის გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევის ხარისხის დადგენა, მისი სოციალური ადაპტაციის შეფასება და, აქედან გამომდინარე, პირის მხარდაჭერის თავისებურებების განსაზღვრა.

მუხლი 5

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების საფუძველია პირის შესახებ ფსიქიატრიული, სოციალურ-საყოფაცხოვრებო, პროფესიულ-შრომითი და ფსიქოლოგიური მონაცემების კომპლექსური შეფასება.         

მუხლი 6

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზასთან დაკავშირებულ საკითხებზე დასკვნა გამოაქვს ბიუროს.

მუხლი 7

ბიუროში ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩასატარებლად იქმნება მულტიდისციპლინური ჯგუფი 4 წევრის შემადგენლობით. ამ ჯგუფში შედიან ფსიქიატრი, ფსიქოლოგი, სოციალური მუშაკი და ოკუპაციური თერაპევტი (ან პირი, რომელიც ფიზიკური, გონებრივი ან სოციალური თვალსაზრისით ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირებს შერჩეული სპეციფიკური აქტივობების საშუალებით მკურნალობს).

მუხლი 8  

ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების წესს შეიმუშავებს და ამტკიცებს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო.

მუხლი 9

1. ბიუროს უფლება აქვს, აუცილებლობის შემთხვევაში, მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარებაში მონაწილეობისათვის მოიწვიოს სხვა შესაბამისი სპეციალისტი.

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული სპეციალისტის დასკვნას მულტიდისციპლინური ჯგუფისთვის სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს.

მუხლი 10

1. მულტიდისციპლინური ჯგუფის თითოეული წევრი ცალკე აფასებს სასამართლოს გადაწყვეტილებით განსაზღვრულ სფეროში პირის მიერ გადაწყვეტილების მხარდაჭერის გარეშე მიღების შესაძლებლობას.

2. მულტიდისციპლინური ჯგუფი ვალდებულია:

ა) დაადგინოს პირის ფსიქიკური, გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევის ხარისხი;

ბ) დაადგინოს პირის მოქმედებების და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მონაწილეობის შეზღუდვის ხარისხი;

გ) შეაფასოს პირის გარემოსთან ურთიერთქმედება;

დ) დაადგინოს პირის სოციალური ადაპტაციის ხარისხი;

ე) შეაფასოს პირის მდგომარეობის გაუმჯობესების/გაუარესების შესაძლებლობა;

ვ) უპასუხოს სასამართლოს მიმართვაში დასმულ კითხვებს;

ზ) დაადგინოს პირის იმ სფეროში მხარდაჭერის აუცილებლობა, რომელიც აღნიშნულია განცხადებაში;

თ) თუ ექსპერტიზის ჩატარების შედეგად დადგინდება, რომ აუცილებელია პირის მხარდაჭერა სხვა სფეროში, გარდა განცხადებაში აღნიშნულისა, მიუთითოს შესაბამისი სფერო;

ი) გამოიკვლიოს და დაადგინოს სხვა საკითხები, რომლებიც აუცილებელია სრულფასოვანი ექსპერტიზის ჩასატარებლად.

მუხლი 11

1. ბიუროს უფლება აქვს, საჭიროების შემთხვევაში, ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩასატარებლად მოითხოვოს სათანადო მონაცემები, ცნობები სამედიცინო დაწესებულებიდან, საწარმოდან და ორგანიზაციიდან, მიუხედავად მათი ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმისა.

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული დაწესებულება, საწარმო და ორგანიზაცია ვალდებული არიან, გასცენ ბიუროს მიერ მოთხოვნილი ინფორმაცია.

მუხლი 12

თუ ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ შეუძლია ბიუროში გამოცხადება, იგი სტაციონარში ან თავის საცხოვრებელ ადგილზე შემოწმდება.

მუხლი 13

1. მულტიდისციპლინური ჯგუფი ექსპერტიზის ჩატარების შედეგად გასცემს დადებით ან უარყოფით დასკვნას.

2. აკრძალულია დადებითი დასკვნის გაცემა მხოლოდ იმ დიაგნოზის საფუძველზე, რომელიც ადასტურებს პირის გონებრივ/ინტელექტუალურ დარღვევას.

3. დასკვნა დასაბუთებული უნდა იყოს. მასში უნდა მიეთითოს მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ განხორციელებული საექსპერტო მოქმედებები.

4. დადებით დასკვნაში უნდა მიეთითოს სასამართლოს გადაწყვეტილების გადასინჯვის მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ რეკომენდებული ვადა.

5. ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზა ტარდება სასამართლოს მიერ მიმართვიდან 1 თვის ვადაში.

6. მულტიდისციპლინური ჯგუფი გადაწყვეტილებას იღებს ხმათა უმრავლესობით.

7. მულტიდისციპლინური ჯგუფის წევრს კენჭისყრისგან თავის შეკავების უფლება არ აქვს.

8. მულტიდისციპლინური ჯგუფის მიერ გადაწყვეტილების მიღებისას ხმების თანაბრად გაყოფის შემთხვევაში დასკვნას აფასებს სასამართლო.

9. განსხვავებული აზრის მქონე მულტიდისციპლინური ჯგუფის წევრი ვალდებულია საკუთარი მოსაზრება წერილობით დაურთოს დასკვნას.

მუხლი 14

საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ 2015 წლის 1 ივნისამდე დაამტკიცოს ფსიქოსოციალური საჭიროებიდან გამომდინარე ექსპერტიზის ჩატარების წესი და სტანდარტები.

მუხლი 15

1. ეს კანონი, გარდა ამ კანონის პირველი–მე-13 მუხლებისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

2. ამ კანონის პირველი–მე-13 მუხლები ამოქმედდეს 2015 წლის 1 ივნისიდან.


საქართველოს პრეზიდენტიგიორგი მარგველაშვილი

 

 

ქუთაისი,

20 მარტი 2015 წ.

N3342-IIს

LAW OF GEORGIA

ON PSYCOLOGICAL NEEDS ASSESSMENT

 

Article 1

This Law determines the legal, economic and organisational grounds for an obligatory examination (‘the Assessment) in order to identify a person as a person with psychosocial needs.

 

Article 2

The legislation of Georgia, in the field of psychosocial assessment, consists of the Constitution of Georgia, the international agreements and treaties of Georgia, this Law and other normative acts.

 

Article 3

For the purposes of this Law, the terms used herein shall have the following meaning:

a) Psychiatrist – a person who holds a state certificate in the respective medical specialty;

b) Psychologist – a person who has been granted the qualification of a psychologist in the manner laid down by Georgian legislation;

c) Social worker – a person who is specially authorised by the guardianship and custody authority;

d) Occupational therapist – a person who has been granted the qualification of an occupational therapist in the manner laid down by Georgian legislation;

e) Person with psychosocial needs – a person whose status of a person with psychosocial needs is reviewed according to the Civil Procedure Code of Georgia;

f) Bureau – the Legal Entity under Public Law called Levan Samkharauli National Forensics Bureau;

g) Positive conclusion – a conclusion that confirms those mental and intellectual disabilities of a person that, in the case of interaction with various obstacles, might hinder the person’s full and effective participation in social life on equal terms with others.

h) Negative conclusion – a conclusion that does not confirm those mental and intellectual disabilities of a person that, in the case of interaction with various obstacles, might hinder the person’s full and effective participation in social life on equal terms with others.

 

Article 4

1. A psychosocial needs assessment is an interdisciplinary activity that includes the assessment of medical, psychiatric, functional, psychological, and social adaptation and other aspects.

2. The main objective of a psychosocial needs assessment is to define the degree of mental and/or intellectual disability of persons, to assess their social adaptation and, based on this assessment, to determine the special characteristics of their support.

 

Article 5

The basis of conducting a psychosocial needs assessment is the comprehensive assessment of psychiatric, social, domestic, professional, occupational and psychological data on a person.

 

Article 6

The Bureau shall reach a conclusion on issues related to a psychosocial needs assessment.

 

Article 7

In order to conduct a psychosocial needs assessment, a multidisciplinary group of four members shall be set up in the Bureau. This group shall consist of a psychiatrist, a psychologist, a social worker and an occupational therapist (or a person who treats persons with psychosocial needs related to physical, mental or social issues, by selecting specific activities).

 

Article 8

The Ministry of Labour, Health and Social Affairs of Georgia shall develop and approve procedures for conducting a psychosocial needs assessment.

 

Article 9

1. If necessary, the Bureau shall have the right to invite other appropriate specialists to participate in the process of a psychosocial needs assessment conducted by the multidisciplinary group.

2. The conclusion reached by the specialist referred to in paragraph 1 of this article shall be recommendatory for the multidisciplinary group.

 

Article 10

1. Each member of the multidisciplinary group shall separately assess a person’s ability to make a decision without support in the field determined by the court’s decision.

2. The multidisciplinary group shall:

a) establish the degree of mental and intellectual disability of a person;

b) establish the degree of limitation of a person’s actions and his/her participation in social life;

c) assess a person’s interaction with the environment;

d) establish the degree of a person’s social adaptation;

e) assess the possibility of improvement or deterioration of a person’s condition;

f) answer the questions asked in the application of the court;

g) determine whether or not a person needs support in the field stated in the application;

h) if the assessment reveals that the person needs support in a field other than the one stated in the application, indicate the relevant field;

i) examine and determine any other issues that are required for a proper assessment.

 

Article 11

1. The Bureau shall have the right, if necessary, to request appropriate data, certificates from medical facilities, enterprises and organisations regardless of their organisational and/or legal form.

2. The facilities, enterprises and organisations specified in paragraph 1 of this article shall be obliged to provide the information requested by the Bureau.

 

Article 12

If a person with psychosocial needs is unable to appear in the Bureau because of a health condition, the person shall be examined in a hospital or at his/her place of residence.

 

Article 13

1. After the assessment, the multidisciplinary group shall issue a positive or a negative conclusion.

2. It is prohibited to issue a positive conclusion based only on a diagnosis that confirms the mental and/or intellectual disability of a person.

3. A conclusion must be reasoned. It must indicate all the actions performed by the multidisciplinary group during the examination.

4. A positive conclusion must indicate a period recommended by the multidisciplinary group for a review of the court decision.

5. A psychosocial needs assessment shall be conducted within a month after the application of the court.

6. The multidisciplinary group shall make a decision by a majority vote.

7. A member of the multidisciplinary group may not abstain from voting.

8. In the case of a tie during the decision-making process by the multidisciplinary group, the court shall assess the conclusion.

9. A member of the multidisciplinary group who holds a dissenting opinion shall be obliged to attach the opinion in written form to the conclusion.

 

Article 14

The Ministry of Labour, Health and Social Affairs of Georgia shall, before 1 June 2015, approve the procedures and standards for conducting psychosocial needs assessments.

 

Article 15

1. This Law, except for Articles 1-13, shall enter into force upon promulgation.

2. Articles 1-13 of this Law shall enter into force from 1 June 2015.

 

 

President of Georgia                                                                                                                                                     Giorgi Margvelashvili

Kutaisi

20 March 2015

No 3342-II