On Tobacco Control

Initial version (29/12/2010 - 17/05/2017)

საქართველოს კანონი

საქართველოს მოსახლეობის მიერ თამბაქოს მოხმარებით გამოწვეული დაავადებიანობისა და სიკვდილიანობის შემცირების მიზნით ეს კანონი განსაზღვრავს და აწესრიგებს სამართლებრივ ურთიერთობებს თამბაქოს კონტროლის სფეროში.

მუხლი 2. თამბაქოს კონტროლის ძირითადი პრინციპები

საქართველოში თამბაქოს კონტროლის სფეროში მოქმედი კრიტერიუმები, მოთხოვნები, პირობები და წესები უნდა ეფუძნებოდეს შემდეგ პრინციპებს:

ა) თამბაქოს ჯანმრთელობისათვის მავნე პროდუქტად აღიარებას;

ბ) არამწეველთა თამბაქოს მავნე ზემოქმედებისაგან დაცვის უფლების აღიარებას;

გ) თამბაქოს მავნე ზემოქმედების შესახებ საქართველოს მოსახლეობის ინფორმირებას და თამბაქოს ნაწარმის თაობაზე ინფორმაციის გამჭვირვალობას;

დ) თამბაქოს მოხმარების შეწყვეტისა და მოხმარების დაწყების პრევენციის ხელშეწყობას;

ე) თამბაქოს მომხმარებელთა უფლებებისა და ინტერესების დაცვას;

ვ) თამბაქოს ნაწარმის წარმოებისა და რეალიზაციის კონტროლს;

ზ) თამბაქოს ნაწარმზე მოთხოვნილებისა და ამ ნაწარმის ხელმისაწვდომობის შემცირებას;

თ) თამბაქოს ნაწარმის დაუბეგრავი და გაუპიროვნებელი გაყიდვის აკრძალვას;

ი) არამწეველობის, როგორც ცხოვრების ნორმის, აღიარებას;

კ) თამბაქოს მოხმარების წინააღმდეგ ბრძოლის ღონისძიებათა შემუშავებაში, განხორციელებასა და შეფასებაში საზოგადოების მონაწილეობას;

ლ) თამბაქოს რეკლამისაგან თავისუფალ გარემოში ცხოვრებისა და მისი ზემოქმედებისაგან დაცვის უფლების აღიარებას;

მ) საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვას.

მუხლი 3. კანონში გამოყენებულ ტერმინთა განმარტება

ამ კანონში გამოყენებულ ტერმინებს აქვს შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) თამბაქოს ნაწარმი – თამბაქოს ან მისი ელემენტების შემცველი ნებისმიერი ნაწარმი, გარდა ნიკოტინის შემცველი სამკურნალწამლო საშუალებებისა, რომლებიც განკუთვნილია მოსაწევად, დასაღეჭად ან შესასუნთქად, მათ შორის:

ა.ა) ფილტრიანი და უფილტრო სიგარეტები;

ა.ბ) პაპიროსები, სიგარები და სიგარილები;

ა.გ) საჩიბუხე თამბაქო;

ა.დ) შესახვევი თუთუნი;

ა.ე) დასაღეჭი და შესასუნთქი თამბაქო;

ბ) სიგარეტი – თამბაქოს ან მისი ელემენტების შემცველი ნებისმიერი სახის გრაგნილი ან მილისებრი აგებულების კონსტრუქცია, რომელიც გახვეულია ქაღალდში ან კანონით დაშვებულ სხვა მასალაში, რომელიც არ შეიცავს თამბაქოს;

გ) არმოსაწევი თამბაქო – თამბაქოს ნაწარმი, რომელიც არ არის განკუთვნილი მოსაწევად, კერძოდ, დასაღეჭი, საწუწნი ან შესასუნთქი თამბაქო;

დ) თამბაქოს მოწევა – თამბაქოს ნაწარმის წვის შედეგად გამოყოფილი კვამლის შესუნთქვა;

ე) თამბაქოს ინდუსტრია – თამბაქოს ნაწარმის წარმოება, იმპორტი, რეალიზაცია, ექსპორტი, რეექსპორტი ან/და ტრანზიტი;

ვ) სამედიცინო გაფრთხილება – თამბაქოს მოწევის მავნებლობის შესახებ გამაფრთხილებელი წარწერა, რომელიც შეიძლება მოიცავდეს პიქტოგრამას;

ზ) როტაცია – სამედიცინო გაფრთხილებების მონაცვლეობა;

თ) ინგრედიენტი – ყველა ნივთიერება, რომელიც ემატება თამბაქოს, მათ შორის, ნივთიერებები, რომლებიც ემატება თამბაქოს ფოთოლსა და თამბაქოს სხვა ნატურალურ თუ გადამუშავებულ ნაწარმს, აგრეთვე არათამბაქოს მასალა, რომელიც ემატება თამბაქოს ნაწარმის წარმოებისას და წარმოდგენილია ამ ნაწარმის საბოლოო ფორმაშიც, შეცვლილი სახითაც კი;

ი) მინისტრი – საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი;

კ) თამბაქოს ნაწარმის შემცველები – თამბაქოს ნაწარმის კვამლში შემავალი ნიკოტინი, კუპრი და მხუთავი აირი;

ლ) ხარისხი – უვნებელი თამბაქოს იმ მახასიათებლების ერთობლიობა, რომლებიც დაკავშირებულია საბოლოო მომხმარებლის ეკონომიკურ ინტერესთან;

მ) დამხმარე მასალა და საგნები – თამბაქოს ნაწარმთან შეხებაში მყოფი გარსი, კოლოფი და სხვა შესაფუთი მასალა;

ნ) რეალიზაცია – გაყიდვის ან სხვა სახით გასაღების მიზნით თამბაქოს მზა პროდუქტის სხვა პირისათვის გადაცემა კომერციული სარგებლის მისაღებად;

ო) მანიპულირება – აწონვა, გაზომვა, დადამღვა, დაბეჭდვა, შეფუთვა, დაწყობა, გადაადგილება;

პ) ფალსიფიკაცია – თამბაქოს ნაწარმის შემადგენლობის, მახასიათებლების, ასორტიმენტისა და წარმოშობის შეუსაბამობა დადგენილ მოთხოვნებთან ან თანდართულ დოკუმენტებსა და ეტიკეტზე აღნიშნულ მონაცემებთან;

ჟ) საშიში ნივთიერება – ნივთიერებები, მათი ნაერთები ან ნაერთების ნარევი, რომლებსაც განსაზღვრული რაოდენობით თავისი ფიზიკური, ქიმიური და ბიოლოგიური თვისებებით შეუძლიათ ადამიანის ჯანმრთელობასა და გარემოზე მავნე ზემოქმედება;

რ) საწარმოო ობიექტი – საწარმო, საამქრო ან მათი უბნები და სხვა საწარმოო ქვედანაყოფები და ტერიტორიები, აგრეთვე მოწყობილობები, რომლებიც თამბაქოს წარმოების პროცესში გამოიყენება;

ს) კონტროლი – თამბაქოს და მისი ნედლეულის, აგრეთვე თამბაქოს მწარმოებლისა და რეალიზატორის ერთი ან რამდენიმე მახასიათებლის შემოწმება, ტესტირება ან შეფასება და მიღებული შედეგების დადგენილ მოთხოვნებთან შედარება;

ტ) მზა პროდუქტი – რესურსებისა და საქმიანობის ერთობლიობის (სამრეწველო გადამუშავების) შედეგად მიღებული პროდუქტი;

უ) თამბაქოს მწარმოებელი – ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც აწარმოებს თამბაქოს და პასუხს აგებს ამ კანონის მოთხოვნათა შესრულებისათვის მის მიერ განხორციელებული საქმიანობის ყოველ ეტაპზე; ამასთანავე, საქართველოს ტერიტორიაზე მოქმედი წარმომადგენელი ან პროდუქტის იმპორტიორი, როდესაც უცხოელ დამამზადებელს არ ჰყავს წარმომადგენელი.

მუხლი 4. ჯანმრთელობის დაცვის მიზნით გამოყენებული ღონისძიებები

1. თამბაქოს მანიპულირებისა და ვაჭრობის მეთოდების გამოყენების დაშვების წესები დგინდება საქართველოს კანონმდებლობით.

2. მინისტრის ნორმატიული აქტით განისაზღვრება:

ა) საქართველოში სარეალიზაციოდ განკუთვნილი თამბაქოს ნაწარმის შემცველების ზღვრულად დასაშვები ნორმები, გაზომვისა და რეგულირების წესები, თამბაქოს კონტროლის სფეროში მოქმედი საერთაშორისო მოთხოვნების გათვალისწინებით;

ბ) თამბაქოს ნაწარმზე გამაფრთხილებელი წარწერის დატანის წესი.

3. მინისტრის ნორმატიული აქტით იზღუდება ან იკრძალება თამბაქოს ნაწარმის დამზადებისას ან მანიპულირებისას გარკვეული მეთოდების გამოყენების დაშვება.

4. თამბაქოს ნაწარმის შემცველების გაზომვა უნდა ჩაატაროს თამბაქოს ნაწარმის მწარმოებელმა ან/და იმპორტიორმა საკუთარი ხარჯებით. თამბაქოს ნაწარმის მწარმოებელმა ან/და იმპორტიორმა უნდა დაადასტუროს გაზომვის სტანდარტების შესაბამისად ჩატარება და საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს უნდა წარუდგინოს ინფორმაცია შესაბამისი საქმიანობის უფლების მქონე იმ ლაბორატორიის შესახებ, სადაც გაზომვა ჩატარდა.

მუხლი 5. თამბაქოს ნაწარმის რეალიზაცია

1. აკრძალულია 18 წლამდე პირთა ჩაბმა თამბაქოს ინდუსტრიაში.

2. აკრძალულია თამბაქოს ნაწარმის რეალიზაცია:

ა) სააღმზრდელო, საგანმანათლებლო და საგანმანათლებლო-სააღმზრდელო დაწესებულებებში და მათ მიმდებარე ტერიტორიებზე 50 მეტრის რადიუსში;

ბ) ყველა სახის სამედიცინო, სასწავლო, სახელმწიფო, სპორტულ და კულტურულ დაწესებულებებში;

გ) სავაჭრო ობიექტების იმ სექციებში, სადაც ბავშვთა ტანსაცმელი და სათამაშოები იყიდება;

დ) ერთეული ღერებით, ერთეული შეფუთვით (კოლოფით), თუ მასში 20 ღერ სიგარეტზე ნაკლებია ან მეტია;

ე) შეფუთვის გარეშე;

ვ) 18 წლამდე პირებზე;

ზ) ელექტრონული ან მექანიკური მანქანის საშუალებით;

თ) თუ საქართველოში სარეალიზაციოდ განკუთვნილი თამბაქოს ნაწარმი დამზადებულია საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევით;

ი) უფასოდ ან თვითღირებულებაზე დაბალ ფასად, მათ შორის, სამხედრო მოსამსახურეების სადღეღამისო ულუფაში შეტანით.

3. აკრძალულია თამბაქოს ნაწარმის გათამაშების, ლატარიის, ლოტოს, სხვა მომგებიანი ან სხვა სახის აზარტული თამაშობის საშუალებით დარიგება ან/და ამგვარ ღონისძიებებში თამბაქოს ნაწარმის საშუალებით, მისი განაწილებით მონაწილეობა.

4. თამბაქოს ნაწარმის რეალიზაციის ადგილებში უნდა განთავსდეს მინისტრის მიერ დამტკიცებული სამედიცინო გაფრთხილება და თამბაქოზე უარის თქმის მსურველთათვის საკონტაქტო ტელეფონის ნომერი კონსულტაციის მისაღებად, აგრეთვე ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ არასრულწლოვნებზე თამბაქოს ნაწარმის გაყიდვა აკრძალულია. ასეთი სამედიცინო გაფრთხილება უნდა განთავსდეს არანაკლებ A4 ფორმატის ქაღალდზე.

5. თამბაქოს ნაწარმის რეალიზატორს უფლება აქვს, თამბაქოს ნაწარმის მყიდველი პირის არასრულწლოვანებაში ეჭვის შეტანის შემთხვევაში მოითხოვოს მისი სრულწლოვანების დამადასტურებელი დოკუმენტი.

მუხლი 6. თამბაქოს ნაწარმის შეფუთვა და დიზაინი

1. საქართველოში სარეალიზაციოდ განკუთვნილი თამბაქოს ნაწარმის დასახელება, მისი შეფუთვის ან/და ეტიკეტის რომელიმე ელემენტი არ უნდა შეიცავდეს რაიმე ყალბ, შეცდომაში შემყვან ან არასწორი წარმოდგენის შემქმნელ ინფორმაციას თამბაქოს ნაწარმის თვისებების, მავნე ზემოქმედების ან გამოფრქვეული მავნე ნივთიერებების შესახებ, ასევე არ შეიძლება გამოყენებული იქნეს საქართველოს სახელმწიფო ან/და რომელიმე უცხოურ ენაზე რაიმე ისეთი სიტყვა, სავაჭრო ნიშანი ან გამოსახულება, რომელიც პირდაპირი ან არაპირდაპირი გზით შექმნის არასწორ წარმოდგენას თამბაქოს ნაწარმის ნაკლებ მავნებლობაზე სხვა ნაწარმთან შედარებით. ზოგიერთი ასეთი სიტყვაა: „მსუბუქი“, „რბილი“, „ულტრამსუბუქი“, „დაბალი შემცველობით“.

2. თამბაქოს ნაწარმის თითოეულ კოლოფსა და ბლოკზე განთავსებული უნდა იყოს მინისტრის მიერ დამტკიცებული სამედიცინო გაფრთხილება, რომელიც უნდა მოიცავდეს ძირითად გაფრთხილებას, დამატებით გაფრთხილებას და საკონტაქტო ტელეფონის ნომერს. სამედიცინო გაფრთხილება შეიძლება მოიცავდეს დამატებითი გაფრთხილების შესაბამის პიქტოგრამას.

3. მინისტრი ამტკიცებს ძირითადი სამედიცინო გაფრთხილების 3 ნიმუშს, დამატებითი სამედიცინო გაფრთხილების 9 ნიმუშს და შესაბამისი პიქტოგრამის 9 ნიმუშს, საკონტაქტო ტელეფონის ნომერს, აგრეთვე სამედიცინო გაფრთხილებებისა და თამბაქოს ნაწარმის შემცველების შესახებ წარწერის კომპიუტერულ შრიფტსა და ზომას, გამოსახულების ხარისხის შესაბამის პარამეტრებს.

4. პიქტოგრამის ნიმუში უნდა შეესაბამებოდეს დამატებითი სამედიცინო გაფრთხილების ტექსტს და არ უნდა იკავებდეს სამედიცინო გაფრთხილების საერთო მოცულობის 50 პროცენტზე ნაკლებს.

5. სამედიცინო გაფრთხილებები ექვემდებარება როტაციას შემდეგი სახით:

ა) თამბაქოს ნაწარმის მწარმოებელმა ან/და იმპორტიორმა წლის განმავლობაში ყველა ძირითადი სამედიცინო გაფრთხილება უნდა გამოიყენოს იმგვარად, რომ ისინი თანაბრად განაწილდეს გასაყიდი თამბაქოს ნაწარმის ყოველი სახეობის კოლოფებსა და ბლოკებზე;

ბ) თამბაქოს ნაწარმის მწარმოებელმა ან/და იმპორტიორმა წლის განმავლობაში უნდა აირჩიოს 3 დამატებითი სამედიცინო გაფრთხილება და სურვილის შემთხვევაში – შესაბამისი პიქტოგრამები იმგვარად, რომ ისინი თანაბრად განაწილდეს გასაყიდი თამბაქოს ნაწარმის ყოველი სახეობის კოლოფებსა და ბლოკებზე.

6. თამბაქოს ნაწარმის ყოველ შეფუთვაზე სამედიცინო გაფრთხილება განთავსებული უნდა იყოს საქართველოს სახელმწიფო ენაზე (ხოლო აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში – აგრეთვე აფხაზურად), ამ მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, და უნდა იყოს:

ა) დაწერილი გარკვევით და მკაფიოდ;

ბ) დაბეჭდილი შეფუთვაზე, გარდა გარე გამჭვირვალე შეფუთვისა, არ უნდა იყოს დაფარული და თამბაქოს ნაწარმის შეფუთვის გახსნისას არ უნდა დაზიანდეს ან არ უნდა მოსცილდეს მას;

გ) დაბეჭდილი კომპიუტერული შრიფტით, გამუქებულად, თეთრ ფონზე შავი ასოებით ან შავ ფონზე თეთრი ასოებით; თეთრი ფონი შემოფარგლული უნდა იყოს შავი ჩარჩოთი, ხოლო შავი ფონი – თეთრი ჩარჩოთი, რომელიც არ კვეთს და არ ეხება ასოებს; ჩარჩოს ხაზის სისქე არ უნდა იყოს 3 მმ-ზე ნაკლები და 4 მმ-ზე მეტი;

დ) განთავსებული შეფუთვის წინა და უკანა დიდ გვერდებზე, ზედა და ქვედა კიდეების პარალელურად, და არ უნდა იკავებდეს იმ გვერდის საერთო ფართობის 30 პროცენტზე ნაკლებს, რომელშიც შედის შემომფარგვლელი ხაზებიც.

7. თამბაქოს ნაწარმის შემცველების შესახებ წარწერა უნდა განთავსდეს თამბაქოს ნაწარმის ყოველ შეფუთვაზე და უნდა იყოს:

ა) დაწერილი გარკვევით და მკაფიოდ;

გ) დაბეჭდილი კომპიუტერული შრიფტით, გამუქებულად, თეთრ ფონზე შავი ასოებით ან შავ ფონზე თეთრი ასოებით; თეთრი ფონი შემოფარგლული უნდა იყოს შავი ჩარჩოთი, ხოლო შავი ფონი – თეთრი ჩარჩოთი, რომელიც არ კვეთს და არ ეხება ასოებს; ჩარჩოს ხაზის სისქე არ უნდა იყოს 1 მმ-ზე ნაკლები და 2 მმ-ზე მეტი;

დ) განთავსებული შეფუთვის მცირე გვერდზე, გარდა ზედა და ქვედა გვერდებისა, და არ უნდა იკავებდეს იმ გვერდის საერთო ფართობის 30 პროცენტზე ნაკლებს, რომელშიც შედის შემომფარგვლელი ხაზებიც.

8. სამედიცინო გაფრთხილება ან/და თამბაქოს ნაწარმის შემცველების შესახებ ინფორმაცია არ შეიძლება დაიფაროს სხვა დაბეჭდილი ინფორმაციით ან რაიმე გამოსახულებით.

მუხლი 7. მომხმარებლის ფალსიფიცირებული პროდუქტისაგან დაცვა

1. მომხმარებლის ფალსიფიცირებული პროდუქტისაგან დაცვის მიზნით საქართველოს მთავრობა ადგენს შეფუთვაზე (თამბაქოს მწარმოებლის შესახებ) აღნიშვნათა ჩამონათვალს.

2. აკრძალულია ფალსიფიცირებული თამბაქოს წარმოება, შენახვა, ტრანსპორტირება და რეალიზაცია.

3. თამბაქოს მწარმოებელი ვალდებულია მიიღოს ზომები თამბაქოს ხარისხის შიდა საწარმოო კონტროლის უზრუნველსაყოფად.

მუხლი 8. დამხმარე საგნების გამოყენება

საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად აკრძალულია დამხმარე საგნების გამოყენება, მანიპულირება, ტრანსპორტირება ან რეალიზაცია, თუ არსებობს ამ საგნებიდან საშიში ნივთიერებების თამბაქოში ან მათ ზედაპირზე გადასვლის საშიშროება.

მუხლი 9. თამბაქოს ექსპორტი და იმპორტი

1. თამბაქოს ექსპორტი და იმპორტი ხორციელდება საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

2. ამ კანონის მოთხოვნები არ ვრცელდება სამეცნიერო დანიშნულებისათვის და გამოფენებისათვის, აგრეთვე მფლობელის პირადი მოხმარებისათვის განკუთვნილი თამბაქოს ხარისხზე.

მუხლი 10. თამბაქოს მოხმარების შეზღუდვა

1. თამბაქოს მოწევა აკრძალულია:

ა) სააღმზრდელო, საგანმანათლებლო და საგანმანათლებლო-სააღმზრდელო დაწესებულებებში, დახურულ სპორტულ ნაგებობებში;

ბ) სამედიცინო და ფარმაცევტულ დაწესებულებათა შენობებში;

გ) ბენზინგასამართი, გაზგასამართი და გაზგამანაწილებელი სადგურების მთელ ტერიტორიაზე;

დ) იმ შენობასა და დაწესებულებაში, სადაც ინახება ცეცხლსაშიში ნივთიერებები;

ე) საზოგადოებრივ ტრანსპორტში, მათ შორის, ავტობუსში, სამარშრუტო ტაქსიში, საჰაერო ხომალდში, მეტროპოლიტენში, ტრამვაისა და ტროლეიბუსში.

2. ამ მუხლის პირველ პუნქტში მითითებული დაწესებულებების გარდა, სხვა საჯარო და კერძო დაწესებულებების დახურულ შენობა-ნაგებობებში, მათ შორის, სამუშაო და მასობრივი თავშეყრის დახურულ ადგილებში, აგრეთვე მატარებელსა და საზღვაო ხომალდში აკრძალულია თამბაქოს მოწევა, გარდა სპეციალური მოსაწევი ადგილისა (ადგილებისა).

3. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დაწესებულებების ხელმძღვანელები ვალდებული არიან უზრუნველყონ დაწესებულებების ტერიტორიებზე სპეციალური მოსაწევი ადგილის (ადგილების) გამოყოფა.

4. სპეციალური მოსაწევი ადგილი განკუთვნილი უნდა იყოს მხოლოდ თამბაქოს მოწევისათვის და გამიჯნული უნდა იყოს ყველა სახის სამუშაო, საკვები ან/და დასასვენებელი ოთახისა და სხვა დანიშნულების ბლოკისაგან, მოწყობილობისა და ნივთიერებისაგან, უნდა იყოს ადვილად გასანიავებელი ან ღია ფანჯრით, რომელიც გადის ღია სივრცეში (დასაშვებია ადგილის მოწყობა მხოლოდ ხელოვნური ვენტილაციით), რათა უზრუნველყოფილ იქნეს წარმოქმნილი თამბაქოს კვამლის სრული გამიჯვნა დაწესებულების სხვა ნაწილებისაგან.

5. თუ ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დაწესებულებების ხელმძღვანელები ვერ უზრუნველყოფენ დაწესებულებების ტერიტორიებზე სპეციალური მოსაწევი ადგილის (ადგილების) გამოყოფას სულ მცირე იმ პარამეტრებით, რომლებიც დადგენილია ამავე მუხლის მე-4 პუნქტით, ამ ტერიტორიებზე თამბაქოს მოწევა აკრძალულია.

6. მასობრივი თავშეყრის ადგილებიდან რესტორნებში, კაფე-ბარებსა და საზოგადოებრივი კვების ობიექტებში დასაშვებია როგორც ამ მუხლის მე-3 პუნქტით დადგენილი სპეციალური მოსაწევი ადგილის (ადგილების) გამოყოფა, აგრეთვე მომხმარებელთათვის ისეთი ზონების გამოყოფა, სადაც თამბაქოს მოწევა დასაშვებია. ასეთი ზონების საერთო ფართობი არ უნდა აღემატებოდეს მომხმარებელთათვის განკუთვნილი საერთო ფართობის 50 პროცენტს.

7. აკრძალულია თამბაქოს მოწევის დემონსტრირება მასობრივი ინფორმაციის საშუალებით, სხვა ბეჭდური ან ელექტრონული საშუალებით, მასობრივი ჩვენებისა და თეატრალური წარმოდგენის მეშვეობით, თუ ეს არ არის შემთხვევითი ჩაწერა ან/და შემოქმედებითი ჩანაფიქრის ნაწილი.

8. დაწესებულებათა ხელმძღვანელები ვალდებული არიან:

ა) შეიმუშაონ და დაამტკიცონ თამბაქოს მოწევასთან დაკავშირებით შესაბამის დაწესებულებაში მოქმედი წესები ამ კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად და საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში უზრუნველყონ პასუხისმგებლობის სათანადო ზომების მიღება;

ბ) თამბაქოს მოწევასთან დაკავშირებით შესაბამის დაწესებულებაში მოქმედი წესების შესახებ მასალა დაწესებულებაში განათავსონ თვალსაჩინო ადგილებში.

მუხლი 11. კანონის დარღვევისათვის პასუხისმგებლობა

ამ კანონის დარღვევისათვის ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს პასუხისმგებლობა ეკისრებათ საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

მუხლი 12. კანონის შესრულების სახელმწიფო კონტროლი

ამ კანონის შესრულების სახელმწიფო კონტროლი ხორციელდება საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.

მუხლი 13. დასკვნითი დებულებანი

1. ამ კანონის ამოქმედებისთანავე გამოცხადდეს ძალადაკარგულად:

ა) „საქართველოში თამბაქოს კონტროლის შესახებ“ საქართველოს 2003 წლის 6 ივნისის კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №19, 1.07.2003, მუხ. 121);

ბ) „სურსათისა და თამბაქოს შესახებ“ საქართველოს 1999 წლის 25 ივნისის კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №31(38), 1999 წელი, მუხ. 165);

გ) „თამბაქოს ნაწარმით ვაჭრობის შესახებ“ საქართველოს 2003 წლის 26 აგვისტოს კანონი (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, №29, 18.09.2003, მუხ. 209).

2. ამ მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებში მითითებული საკანონმდებლო აქტების საფუძველზე გამოცემული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები ინარჩუნებს იურიდიულ ძალას ამ კანონთან მათ შესაბამისობამდე.

3. ეს კანონი ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

საქართველოს პრეზიდენტი მ. სააკაშვილი

თბილისი,

2010 წლის 15 დეკემბერი.

№4059-რს

Закон Грузии

О контроле табака

Статья 1. Цель Закона

В целях сокращения заболеваемости и смертности, вызванных потреблением табака среди населения Грузии, настоящий Закон определяет и регулирует правовые отношения в сфере контроля табака.

Статья 2. Основные принципы контроля табака

Критерии, требования, условия и правила, действующие в сфере контроля табака в Грузии, должны основываться на следующих принципах:

а) признание табака продуктом, вредным для здоровья;

б) признание права на защиту некурящих от вредного воздействия табака;

в) информирование населения Грузии о вредном воздействии табака и прозрачность информации о табачных изделиях;

г) содействие прекращению потребления табака и превенции начала потребления;

д) защита прав и интересов потребителей табака;

е) контроль за производством и реализацией табачных изделий;

ж) снижение потребности в табачных изделиях и сокращение доступности данной продукции;

з) запрещение не облагаемой налогом и необезличенной продажи табачных изделий;

и) признание некурения нормой жизни;

к) участие общественности в разработке, осуществлении и оценке мер по борьбе против потребления табака;

л) признание права на жизнь в среде, свободной от рекламы табака, и на защиту от ее воздействия;

м) соблюдение общественной безопасности.

Статья 3. Разъяснение терминов, используемых в Законе

Термины, используемые в настоящем Законе, имеют следующие значения:

а) табачные изделия – любые изделия, содержащие табак или его элементы, кроме лекарственных средств, содержащих никотин, предназначенные для курения, жевания или нюханья, в том числе:

а.а) сигареты с фильтром и сигареты без фильтра;

а.б) папиросы, сигары и сигариллы;

а.в) трубочный табак;

а.г) листовой табак;

а.д) жевательный и нюхательный табак;

б) сигареты – любая крученая или трубчатого строения конструкция, содержащая табак или его элементы, завернутая в бумагу либо иной разрешенный законом материал, не содержащий табак;

в) табак, не предназначенный для курения, – табачные изделия, не предназначенные для курения, в частности жевательный, сосательный или нюхательный табак;

г) курение табака – вдыхание дыма тлеющих табачных изделий;

д) табачная индустрия – производство, импорт, реализация, экспорт, реэкспорт или (и) транзит табачных изделий;

е) медицинское предупреждение – предупредительная надпись о вреде курения табака, которая может содержать пиктограмму;

ж) ротация – сменяемость медицинских предупреждений;

з) ингредиенты – все вещества, которые добавляются в табак, в том числе – вещества, добавляемые в табачные листья и иные натуральные либо переработанные табачные изделия, а также нетабачный материал, добавляемый при производстве табачных изделий и представленный также в окончательной форме данной продукции, в измененном виде;

и) Министр – Министр труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии;

к) состав табачного изделия – никотин, смола и удушающий газ, содержащиеся в дыме табачного изделия;

л) качество – совокупность характеристик безвредного табака, связанных с экономическими интересами окончательного потребителя;

м) вспомогательные материал и предметы – оберточная пленка, пачка и другой упаковочный материал, имеющие соприкосновение с табачными изделиями;

н) реализация – в целях продажи либо иного рода реализации передача готовой табачной продукции другому лицу для получения коммерческой выгоды;

о) манипулирование – взвешивание, измерение, маркировка, печатание, упаковка, складирование, перемещение;

п) фальсификация – несоответствие состава, характеристик, ассортимента и происхождения табачного изделия установленным требованиям и данным, указанным на прилагаемых документах и этикетках;

р) вредные вещества – вещества, их соединения или смесь соединений, которые в определенном количестве по своим физическим, химическим и биологическим свойствам могут оказывать вредное воздействие на здоровье человека и окружающую среду;

с) производственный объект – предприятие, цех или их участки, другие производственные подразделения и территории, а также устройства, используемые в процессе производства табака;

т) контроль – проверка, тестирование или оценка одной либо нескольких характеристик табака и его сырья, а также производителя и реализатора табака и сопоставление полученных результатов установленным требованиям;

у) готовый продукт – продукт, полученный в результате совокупности ресурсов и деятельности (промышленной переработки);

ф) производители табака – физические или юридические лица, производящие табак и ответственные за выполнение требований настоящего Закона на каждом этапе осуществляемой ими деятельности; при этом, действующие на территории Грузии представители либо импортеры продуктов в случае, когда иностранные изготовители не имеют представителей.

Статья 4. Меры, применяемые в целях охраны здоровья

1. Правила допуска применения методов манипулирования и торговли табаком устанавливаются законодательством Грузии.

2. Нормативным актом Министра определяются:

а) предельно допустимые нормы, правила измерения и регулирования составляющих табачных изделий, предназначенных для реализации в Грузии, с учетом международных требований, действующих в сфере контроля табака;

б) порядок нанесения предупредительной надписи на табачные изделия.

3. Нормативным актом Министра ограничивается или запрещается допуск применения определенных методов при изготовлении либо манипулировании табачных изделий.

4. Измерения составляющих табачных изделий проводятся производителями или (и) импортерами табачных изделий за собственный счет. Производители или (и) импортеры табачных изделий должны удостоверять проведение измерений в соответствии со стандартами и предоставлять Министерству труда, здравоохранения и социальной защиты Грузии информацию о лаборатории, имеющей право на осуществление соответствующей деятельности, в которой проводились указанные измерения.

Статья 5. Реализация табачного изделия

1. Запрещается вовлечение в табачную индустрию лиц в возрасте до 18 лет.

2. Запрещается реализация табачных изделий:

а) в воспитательных, образовательных, образовательно-воспитательных учреждениях и на прилегающих к ним территориях в радиусе 50 метров;

б) во всех медицинских, учебных, государственных, спортивных и культурных учреждениях;

в) в секциях торговых объектов, в которых продаются детская одежда и игрушки;

г) поштучно, в отдельной упаковке (в пачке), если в ней менее или более 20 штук сигарет;

д) без упаковки;

е) лицам в возрасте до 18 лет;

ж) с использованием электронных или механических машин;

з) если табачное изделие, предназначенное для реализации в Грузии, изготовлено с нарушением законодательства Грузии;

и) бесплатно или по цене ниже себестоимости, в том числе – с внесением в суточный продовольственный паек военнослужащих.

3. Запрещается раздача табачных изделий при проведении розыгрышей, лотерей, лото, других выигрышных либо иных видов азартных игр или (и) участие в подобных мероприятиях посредством приобретения табачных изделий, их распределения.

4. В местах реализации табачных изделий вывешиваются утвержденное Министром медицинское предупреждение и номер контактного телефона для получения консультаций лицами, желающими отказаться от употребления табака, а также информация о запрете на продажу табачных изделий несовершеннолетним. Данное медицинское предупреждение размещается на бумаге формата не менее А4.

5. Реализаторы табачных изделий при возникновении сомнений в совершеннолетии покупателя табачного изделия вправе требовать представления документа, подтверждающего его совершеннолетие.

Статья 6. Упаковка и дизайн табачного изделия

1. Наименование табачного изделия, предназначенного для реализации в Грузии, какой-либо из элементов его упаковки или (и) этикетки не должны содержать какую-либо ложную, вводящую в заблуждение либо создающую неправильное представление информацию о свойствах табачного изделия, его вредном воздействии или выделяющихся вредных веществах, также не допускается использование на государственном языке Грузии или (и) любом иностранном языке таких слов, торговых знаков либо изображений, которые прямо или косвенно создадут неправильное представление о меньшей вредности табачного изделия по сравнению с другими. К таковым относятся следующие слова: «легкие», «мягкие», «ультралегкие», «с низким содержанием».

2. На каждой пачке и блоке табачных изделий должно помещаться утвержденное Министром медицинское предупреждение, содержащее основное предупреждение, дополнительное предупреждение и номер контактного телефона. Медицинское предупреждение может сопровождаться соответствующей пиктограммой с дополнительным предупреждением.

3. Министр утверждает 3 образца основного медицинского предупреждения, 9 образцов дополнительного медицинского предупреждения и 9 образцов соответствующих пиктограмм, номер контактного телефона, а также компьютерный шрифт, размер и соответствующие параметры качества изображения медицинских предупреждений и надписей о составе табачного изделия.

4. Образец пиктограммы должен соответствовать тексту дополнительного медицинского предупреждения и не должен занимать менее 50 процентов общего объема медицинского предупреждения.

5. Медицинские предупреждения подлежат ротации в следующем порядке:

а) производители или (и) импортеры табачных изделий должны использовать все основные медицинские предупреждения в течение года таким образом, чтобы их можно было в равной мере наносить на пачки и блоки продаваемых табачных изделий каждого вида;

б) производители или (и) импортеры табачных изделий должны выбрать в течение года три дополнительных медицинских предупреждения и по желанию соответствующие пиктограммы таким образом, чтобы их можно было в равной мере наносить на пачки и блоки продаваемых табачных изделий каждого вида.

6. На каждой упаковке табачного изделия медицинское предупреждение, выполненное на государственном языке Грузии (а в Абхазской Автономной Республике – также на абхазском), помещается в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи и:

а) наносится четко и разборчиво;

б) печатается на упаковке, кроме внешней прозрачной упаковки, не должно быть скрыто и при открывании упаковки табачного изделия не должно повреждаться или удаляться;

в) печатается компьютерным шрифтом, буквы должны выделяться жирным шрифтом, на белом фоне черными буквами или на черном фоне белыми буквами; белый фон должен быть в черной рамке, а черный фон – в белой рамке, которая не пересекает и не касается букв; толщина линии рамки не должна быть менее 3 мм и более 4 мм;

г) помещается на передней и задней больших сторонах упаковки, параллельно верхнему и нижнему краям и не должно занимать менее 30 процентов общей площади стороны, куда входят также ограничивающие линии.

7. Надпись о показателях состава табачного изделия должна помещаться на каждой упаковке табачного изделия и:

а) быть четкой и разборчивой;

б) печататься на упаковке, кроме внешней прозрачной упаковки, не должна быть скрыта и при открывании упаковки табачного изделия не должна повреждаться или удаляться;

в) печататься компьютерным шрифтом, буквы должны быть выделены жирным шрифтом, на белом фоне черными буквами или на черном фоне белыми буквами; белый фон должен быть в черной рамке, а черный фон – в белой рамке, которая не пересекает и не касается букв; толщина линии рамки не должна быть менее 1 мм и более 2 мм;

г) наноситься на узкой стороне упаковки, кроме верхней и нижней сторон, и не должна занимать менее 30 процентов общей площади стороны, куда входят также ограничивающие линии.

8. Медицинское предупреждение или (и) информация о показателях состава табачного изделия не должна перекрываться другой напечатанной информацией либо каким-либо изображением.

Статья 7. Защита потребителя от фальсифицированных продуктов

1. В целях защиты потребителей от фальсифицированных продуктов Правительство Грузии устанавливает перечень обозначений на упаковке (о производителе табака).

2. Запрещаются производство, хранение, транспортировка и реализация фальсифицированного табака.

3. Производители табака обязаны принимать меры по обеспечению внутреннего производственного контроля за качеством табака.

Статья 8. Использование вспомогательных предметов

В соответствии с законодательством Грузии запрещается использование, манипулирование, транспортировка или реализация вспомогательных предметов при наличии опасности перехода опасных веществ от указанных предметов на табак или их поверхность.

Статья 9. Экспорт и импорт табака

1. Экспорт и импорт табака осуществляются в соответствии с законодательством Грузии.

2. Требования настоящего Закона не распространяются на качество табака, используемого в научных целях, табака, предназначенного для представления на выставках, а также для личного употребления владельцем.

Статья 10. Ограничение употребления табака

1. Курение табака запрещается:

а) в воспитательных, образовательных, образовательно-воспитательных учреждениях и закрытых спортивных сооружениях;

б) в зданиях медицинских и фармацевтических учреждений;

в) на всей территории бензозаправочных, газозаправочных и газораспределительных станций;

г) в зданиях и сооружениях, в которых хранятся огнеопасные вещества;

д) в общественном транспорте, в том числе – в автобусах, маршрутных такси, на воздушных судах, в метрополитене, трамваях и троллейбусах.

2. За исключением учреждений, указанных в пункте первом настоящей статьи, курение табака запрещается в закрытых зданиях и сооружениях других публичных и частных учреждений, в том числе – на рабочих местах и в закрытых местах массового скопления, а также в поездах и морских судах, кроме специального места (мест), отведенного для курения.

3. Руководители учреждений, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, обязаны выделить специальное место (места) для курения на территориях учреждений.

4. Специальные места для курения должны быть отведены только для курения табака и находиться отдельно от всех видов служебных помещений, комнат отдыха или (и) пищевых блоков и блоков иного назначения, устройств и веществ; они должны быть легко проветриваемыми или с открытыми окнами, выходящими в открытое пространство (допускается оснащение мест только искусственной вентиляцией), чтобы полностью изолировать другие части учреждения от образовавшегося табачного дыма.

5. В случае, если руководители учреждений, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, не могут обеспечить выделения специальных мест для курения на территориях учреждений хотя бы по минимальным параметрам, установленным пунктом 4 этой же статьи, курение табака на указанных территориях запрещается.

6. В местах массового скопления людей, например, в ресторанах, кафе-барах и объектах общественного питания, допускается выделение как специального места (мест) для курения, установленного пунктом 3 настоящей статьи, так и зон для потребителей, в которых разрешается курение табака. Общая площадь таких зон не должна превышать 50 процентов общей площади, предназначенной для потребителей.

7. Запрещается демонстрация курения табака в средствах массовой информации, любых других печатных либо электронных средствах, на массовых показах и театральных представлениях, если указанное не является случайной записью или (и) частью творческого замысла.

8. Руководители учреждений обязаны:

а) разрабатывать и утверждать действующие в соответствующем учреждении правила в связи с курением табака согласно требованиям настоящего Закона, а также в пределах своей компетенции обеспечивать принятие надлежащих мер ответственности;

б) размещать материал о действующих в соответствующем учреждении правилах в связи с курением табака в местах, доступных для всеобщего обозрения.

Статья 11. Ответственность за нарушение Закона

Ответственность за нарушение настоящего Закона возлагается на физических лиц и юридические лица в порядке, установленном законодательством Грузии.

Статья 12. Государственный контроль за исполнением Закона

Государственный контроль за исполнением настоящего Закона осуществляется в соответствии с законодательством Грузии.

Статья 13. Заключительные положения

1. С введением в действие настоящего Закон признать утратившими силу:

а) Закон Грузии «О контроле табака в Грузии» (Сакартвелос саканонмдебло мацне №19, 01.07.2003, ст.121) от 6 июня 2003 года;

б) Закон Грузии «О продовольствии и табаке» (Сакартвелос саканонмдебло мацне №31(38), 1999 год, ст.165) от 25 июня 1999 года;

в) Закон Грузии «О торговле табачными изделиями» (Сакартвелос саканонмдебло мацне №29, 18.09.2003, ст.209) от 26 августа 2003 года.

2. Подзаконные нормативные акты, изданные на основании законодательных актов, указанных в подпунктах «а» и «б» пункта первого настоящей статьи, сохраняют юридическую силу до установления их соответствия настоящему Закону.

3. Настоящий Закон ввести в действие по опубликовании.

Президент Грузии Михаил Саакашвили

Тбилиси

15 декабря 2010 года

№ 4059-вс